H. J. LAMP, BARTEU0RISSTR.18
HAARLEM'S DAGBLAD
VRAGEN, WAAR IEDEREEN BELANG BIJ HEEFT
BINNENLAND.
Ziekte en Pijn
VAN OUDE TIJDEN.
ZATERDAG 16 OCT. 192S
DERDE BLAD
Toen wij onlange besloten aan Abonné*
die c>m vragen deden het antwoord per
auto ftmia te zenden, hebben wij wel op-
der«*Jj«.J gemaakt tusseben vragen, waar
op het antwoord alléén voor den vrager
van belang fcan zijn en vragen, waarvan
de boantwoordang beteekenia heeft of kan
hebben voor velen. De laatste categorie zul
len wij verzamelen en in de courant blij
ven pnblioeeren, zooals tot nu toe g«-
•chiedde.
Vragen over dieren bijvoorbeeld. Wat
moet men doen met een kanarie, die schor
KI Meestal is het moeilijk, die te genezen,
zegt ooi.'cm deskundige, maar geeft bet
diertje inp'.aate van koud water, water op
kamertemperatuur en dagelijks een
stokje beschuit met honig tot s'-evig deeg
aangemaakt, in zijn anoepbakje. Ben on
deru kanariehouder moet hooreni <|ai tiet
stukje ei dat de vogel krijgt juist voldoen
de i; om zijn kanarie ziek ie maken. Ei
vermengd mcr bescliuit, b.v. één drol
op drie deelen beschuit, en 'dan om dtn
andereu dag een snoepbakje, ie een uitste
kend bijvoer. Voorloopig het diertje
stuk vogelbeeohuit geven, fiink tn inelk ge
weekt en als hoofdvoedael prima raapzaad
met een vierde deel wit zaad.
Iemand* poe» van anderhalf jaar heeft
veel laer van vlooien. Hij vroeg een mid
del om d:t te bestrijden. Or.ze deskundige
antwoordt h'.erop het volgen la:
„Poes bespuiten met een oplosdng van
10 druppels cijapoetolie op 100 gr. water.
Tien minuten laten inwerken, daarna me;
fijne kam bewerken. De vloeistof in een
zongen, eprayflesch doen; een eau de Co-
logneepun xooals de kappers gebruiken.
De vloeistof goed omschudden. Oppatson
niet in de oogen te spuiten."
Een andere vrager vroeg een snel en af
doend middel om vlooien bij een Duit-
schen herderdiond te verdelgen. Ilij dec',
de ons het volgende mede:
..Reeds veel pogingen zijn aangewend,
dooh zonder resultaat. Zoo is de hond een:
ge malen in een creolisebnd gedompeld,
gewassehen met aangemaakte „Vernier'
een flink bad gegeven in de Noordzee, met
een roskam geschuierd cn daarna de ha
ren doorgezicht, doch nietiegen-taande dit
alle» blijft de hond krabben. H«t tweede
middel wae aangeraden door een dieren
arts."
De inzender kreeg bet volgende antwoord
„De „Vermes" heeft U don blijkbaar c
goed gebruikt, n.l. in een verdunning v
1:20, een uur in latan werken. Het busje
moet echter vooraf goed geschud worden.
Nu blijft de hond wel krabben, maar
vindt U nu nog ongedierte? Baden in de
Noordzee is nonsens overigens. Vergeet
niet. dat in d«*n tijd van het jaar de d:<
ren door verhoogde bloedoar.drang naar de
huid wegen* de vetharing ook jeuk krij
gen. Verwijder alie losee baren, liefst met
oen trimming kam. Ziet U geen ongedierte,
dan de plaatsen, waar de jeuk het ergste
ia. met onverdund citroensap jnoau.cn.
Veel dierlijk voedael toedienen ert »eel hs-
weging aan het dier geven. Heeft 0 zijn
ligplaats wel behoorlijk gereinigd en hein
direct na in mtnrokuig komen met andero
honden wel weer afgezocht op ongenood»!
gasten? Vindt nog geen haat, consul
teer dan uw dierenarts nog eens."
„Hoe overwinter: een landschildpad?
vroeg men one. Graaft deze zich in en b*
hoeft men er verder niet naar om te zien?
Of moet inen hem ook in den wintertijd
verzorgen I"
He: antwoord luidde: Een landschild
pad graaft zioh In den grond of onder een
hoop droge bladeren. Tijdens zijn win
terslaap behoeft hij geen zorgen, als ten
mincte de plaat* ecu beetje tegen overtoi
liga regen besohud ie.
Orro kippen eten haast niets, aldus
deelt een lezer mede; do kammen zien
blauw en de ontlasting ia dun. Ik heb ze
al gekookte rijst gegeven, maar dit srhijnt
riet te helpen. Groen geven wij ze thans
niet. Ze zijn ook aan den rul. Weet u ons
goeden raad te geven?
Onze deikundige antwoordde hem het
volgende:
„Het blauw zien van de kammen uwer
kippen wijst op leverziekte, wat doorgaan*
eieebt ia te genezen. Licht verteerbaar voed
•ei en toch krachtig, zooals rijei met
vleeschsfval vermengd en goed ochtend
voer enz. ia voorloopig he: aangewozen
voer. Draag zorg voor een bakje met oester
schelpen (gemalen) in de ren."
„Hoe worden kippen het best en het
vlugs: vetgemest?", aldu* luidde <«n vraag
„Materieel, aangemaakt met melk. tegen
den avond een hand gemengd graan en m
gen kleine ru mte een dag of 10 afgazon
derd is het best* om ze vet te inwon."
zoo luidt het antwoord.
Bovengenoemde vragen hebben betrek
king op dieren, die men genezen wd. Er
zijn evenwel ook dieren d e men verdelger,
u il
„Wat ia er te doen aan e«n groote palm.
a'.dus vraagt men, geplant in «en pot met
aarde, welke vol met insecten, wormen
enz. zit?"
Ziehier het antwoord:
„Een bewijs, da», de aarde veel te veel
verzuurd is. Veel menschen denken, dat
xe door eeu grooter pot te geven een beteren
groei krijgen, doch het omgekeerde is waar:
als men in een kleine pot staande planten
maar voldoende meet en water geef:, dan
zal in het algemeen van grond verzuren
geen sproke zijn. Geef een» wat aftreksel
va» siotebladeren; veelal wil dk de wor
men verjagen."
„Ln mijn stoelen met biezen zittingen zit
ten kleine witte beestjes, vermoedelijk
houtluis, deelt iemand ons mede. Ik heb
ze eenige keeren fliaik geklopt, dan komen
er wel heel wat uit, maar het is niet af
doende. Kunt ti mij raad geven 1
„Dit is geen houtluis, aldus het ant
woord, maar zal vermoedelijk wel door
vooht komen. Iaat zooveel mogelijk licht
en lucht in buis komen en blijf de stoe
len kloppen en wrijven. Ze: in de kamer
een aardige voae, bus ol iet* dergelijks
ungoiduschie kalk en vernieuw <j*». «1* het
gebluscbt is."
„Ln mijn voorkamer komen mieren onder
«cn plint vandaan, die steeds op de koek
li het buffet afkomen. Ik heb de naden al
met petroleum ingespoten, maar vrees, cat
ze op een andere plaats weer te voorschijn
komen. Weet u een afdoend middel om ze
te verdelgen?" luidde de vraag, waarop
h«t volgende antwoord binnenkwam:
„Doe in een jampotje wat honig
graaf dit ka den grond op de plaat-;, waar
de mieren naar binnen gaan. De mieren
kruipen er alle in. Giet «r spiritue op
ze gaan dood. Herhalen zoo lang ge er nog
één 2i«t. Ook raden we u te'n sterkste aan.
alle eetbare waar in trommeI« enz. te slui
ten, zoodat er geen enkele mier bij kan.
He: jampotje moet voor 1/4 gevuld wor
den met honing en to; aan den hals toe
in don grond."
Dit wij de dieren betreft.
Ook over Planten en Bloemen wordt veel
gevraagd. Een onzer lezers vroeg, wanneer
hij aan een palm nieuwe aarde mag ge
ven. ,.Met het verpotten moet men tot
het voorjaar wachten", schrijft onze des
kundige. „Bijvoorbeeld in h«t laatst van
April of begin Mei. Het gaatje onder in
den pot goed open maken."
Een volgende vraag luidde: „Ik heb éen
a7alea, die ik graag wii overhouden, uit
den vollen grond genomen en tt een po:
gezet. Moet z* veel licht en zon hebben?
En waarop heb ik verder te letten
In he: antwoord staat, dat de plant veel
I oht en zon moet hebben. Zij moft vorst-
vrij worden gehouden, doch nitt te warm.
De cers'-e dagen vooral voldoende water
geren, -later minder.
We ontvingen verder deze vraag:
„Ik kreeg een Arc«n«kelk met <-4n blad,
waarvan de stee! erg lang was. Als er een
tweede blad kwam. gtr.g het eerste dood.
Mijn dochtertje brak eens blad en «stengel
af, ik zette d«i pot met de wortels in een
hoekje en sa verloop van 2 woken kwam
cr een nieuw blad-maar kon van «'eel en
nu heb ik VPbladen cn komt er een nieuw
blad bi] on nu verwelkt steeds weer het
eerst uitgekomene. Wat zou hiervan de
oorzaak zijn? En ia het te voorkomen?
Hierop is het volgende antwoord gtgr
ren: „De aronskelk Loeft gebrek gehad,
hetzij aan water of wei a»o voed «el. fl«:
iivateto is h«t mee*t waarschijnlijk. Laa'
de plant nu maar zoo zachsjée aan va; dro
ger *t*an tot a.s. voorjaar. Neem dan de
plast uit den pot, geef nieuwen gron<j cn
u zult wel betere resultaten krijgen."
„Wanneer ik straks de dahlia's uit den
grond meet halen, kan ik ze dan motoe»
scheurenV" vraagt er oen. „Of moet :k
wachten tot het voorjaar? Wanneer is liet
h*«ite lijd om geraniums te «lekken? Ik
heb een hortene:a uit den grond gehaald
en in den pot gezet met blj.-oeging van
wat bloemenme«t. Ia dat goed of moet ik
er nog iet6 anders aan doen?"
Hierop kwamen de volgende vier an*
woorden binnen: „L Niet gewenscht. 2
Wachten tot het voorjaar. Zoodra de knol
'.en zijn uitgeloopen, kan men achouren.
zorg dragende, dat aan iederen wortel
hnol minstens één scheut blijft. 3. Jub,
Augustus. U kunt het echter nog probec-
rcn. 4. U-heeft goedgedaan. Zet da plant in
serre of (kamer en houd de temperatuur
daar vorstvrij. Tegen 'l voorjaar kunt U
at meer warmte geven."
„Kan ik een sparplant dee winters goed
houden in een kamer, waarin met gestook;
wordt?" wordt gevraagd.
„We weten n et wat u met éen sparplant
bedoelt, aldua onze deskundige Is
het werkelijk een spar (den?) dan is buiten
uit den wind de beste standplaats. Ie
het een araucario, welke men wel een* ten
onrechte kamerepar of kamerden noemt,
dan is een vorstvrije plaats met voldoende
licht de beste plaats voor dey winter."
Van het voorjaar heb ik mijn horten
sia uit den pot ln den vollen grond gezet!
zij heft am kleine knopje*, aldus deelt
do eigenaar mede en hij vraag'-: „Wanneer
moei ik haar weer in den pot doenEn
wanneer weer binnenhalen?"
Onzo deskundig* gaf hem het volgende
antwoord: „Het is niet noodzakelijk uw
hortensia in <**n pot te zetten. Deze kan
met een weinig bedekking ook buiten over
blijven. Wilt u de plant in een pot hebben,
dan is het nu do tijd om op te potten, daar
na fiink aangieten, om dan in t la
van Oct. do plant birnjen te*-zetten, flink
ir. het licht cn vorst vrij. Zoodra de plan: in
Maart begint t« werken, dan kun; u «en
plaat* opzoeken, waar het wat warm
doch niet ie warm."
Over hc: verwijderen van vlekken kregen
we eveneens eenige vragen .Bij voorbeeld
de volgende:
„Hoo verwijder ik vliegenvuil uit een
oranjezijden lampekapf" Hierop kwam net
volgende antwoord„Doe één jdeci water
stof superoxydo en 2 deelen gedistilleerd
water door elkaar. Doop daarin een stukje
watten cn wrijf hiermee de vlekjes zacht
je* af."
„Kan men zelf een wollen deken was-
scheut Zoo ja, hoe die te behandelen?"
De eerste vraag wordt bevestigend be
antwoord. Voor de tweede diene het vol
gende:
„Los een heel «tukje ammaniakzeep op
in 4 L. kokend water, zoodat er geen snip
pertje zeep onopgeloe: blijft. Doe er zooveel
koud water bij, dat de deken er ruim in
kan, totdat het even lauw is. Klop de de
ken flink uit en zet haar dichtgedekt «en
paar uur in het sop, slap dan flmk door
hc> sop en wring haar uit. Daarna dezelfde
behandeling met 1,12 stuk anunoniakzeep
nog eens net zoo herhalen en dan 3 a 4
rr.aal door ruim echoon koud water slaan,
uitwringen cn dragen uit de zon."
„Kan ik vraagt een lezer een hee
renpantalon van Engelsche wollen stof
wasiehen
„In houtzeep, aldus het antwoord. Kook
deze in ongeveer I L. water een kwartier
door en giet door een doek. Doe bij het
zeepsop zooveel koud water tot de panta
lon er ruim in kan etaan. Roer er 10 drup.
pels terpentijn en een lepel ammoniak <joor
zet de pantalon er in en laat diohtgedék
een macht overstaan. 61a dan flink door
het zeepsop en «poel 3 a 4 maal in e<*hoom
koud water na."
Ten sïotfé volgen hier nog eenige rechts
vragen.
Aüereeret de vier volgende: 1. Mag mijn
buurman tegen den zijmuur van mijn
huis (hoekhuis) welke de begrenzing van
zijn tuin is, klimop en wilde wingerd la
ten groeien? 2. Op welken afstand van
dien muur mag hij in zijn tuin heesters
en «truiken planten? 3.o Is hij verplicht
die op zijn kosten op mijn verzoek weg te
laten nemen 4. Mijn huismuur, bovenbe
doeld, en kelder werd door die beplanting
zéér vochtig, het bebangee! aam-dien kant
in de kamers slaat uit en raakt los, de vo
rige bewoner» van dit huis gebruikten den
kelder voor opslagplaats van kolen, zóó
droog was die kelder indertijd, thans slaat
alies uit en voelt klam en vochtig aar.
terwijl ik den kelder steeds open laat en
licht en lucht erin laat komen. Hoever sta
ik in mijn rechten?
De vier antwoorden luiden als volgt: 1.
Neen. 2. Voor deze planten bepaalt dc Wet
goen afstand. 3. Neen. 4. Als dit juist is.
uw buurman tot schadevergoeding ver
plicht.
„Door plotseling overlijden mijner vrouw
"li een paar ernstige ziektegevallen mijner
kinderen heb ik veel kans in flnancioele
moeilijkheden te gcréken. Mijn ouders zijn
overleden. Zijn mijn schoonouders, zoo mo
gelijk verplicht mij te helpen?", aMu-
vrordt gevraagd. „Zijn broers of zusters
hiertoe verplicht? Ook aangehuwde broer*
of zusters (zwager; of schoonzusters) Hoe
staan mijn verplichtingen tegenover de aan
rouwde familieleden?"
„Uw schoonouders zijn verplicht, U te
ter-houden al» gij behoeftig zijn," wordt
-tantwoord, „broeré en zuster en aango
.uwde broers cn zusters niet. Behalve ten
jai.zien van schoonouders hebt gij geen
verplichtingen tot onderhoud."
Een andere lezer vroeg h«t volgende:
„Heeft ccn ambtenaar der acctjneer. be
richt om bij afwezigheid van denwinke
lier controle te houden over artikelen, welke
in voorraad zijn en om ka-ten te nczien?
En mag hij artikelen in beslag nemen?"
„Alleen als hij gemachtigd is door den
Kantonrechter," luid; het antwoord.
„Als iemand 3 jaar beneden de f 2000 is
aangeslagen voor de wiiret uit zijn zaak, ie
hij dan verplicht het Handelsregister te
betalen? Of kan hij dat geld ter«^
eiechen?" vraagt iemand die het volgende
ter. antwoord krijgt:
„Uw zuiver inkomen over elk der laatst
vcrloopen drie belastingjaren moet, blij i
ken* uw aanslagbiljet minder bedragen
dan f 2000 om m aanmerking te komen
voor vrijstelling van be'.al-ng. Wanneer
dus uw inkomen bestaa; uit loon en winst
uit de zaak, mag U dit niet splitsen. Geld
terugeiedien kunt U, wanneer de Kanton
rechter beslist heeft, da; uw inschrijving
in hct Handelaregister onrechtmatig is gc
eobied."
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN a 60 CENTS PER REGEL
DE LOODSDIENST.
EEN STOOMVAARTUIG.
Zooals reeds gemeld, heeft dc com»
missie, welke een onderzoek heeft in»
gesteld naar de oorzaken van de ramp
van den loodsschoener „Terschelling
II" haar rapport bij den minister van
Marine ingediend.
Het persbureau Yaz Dias deelt thans
mede, dat de minister van Marine,
naar aanleiding van -dit rapport, bcslo»
ten heeft, den loodspost yoor het zee»
gat van Vlieland cn Terschelling (het
Stortemelk) met ingang van 7 Novem»
bcr a.s. op te heffer..
Van dien datum af zal bij wijze van
proef gedurende ccn half jaar dc
ioodsdienst als volgt wooden inge»
richt:
In dc haven van Terschelling zal
steeds een stoomy,iartuig gereed lig»
gen om onmiddellijk, nadat daartoe ra»
dio»tclcgrafisch of langs anderen tweg
het verzoek ontvangen is, een loods
naar buiten te brengen.
Schepen, voorzien van radio*telegra»
fie, zullen de aanvragen om een loods
zóó tijdig van zee uit kunnen doen, dat
zij daardoor gecnerlei oponthoud zul*
len hebben. Schepen, die geen instal»
latie voor draadlooze telegrafie aan
boord hebben, zullen het verzoek door
middel van 'n sein moeten richten tot *t
lichtschip Terschellingerbank, dat dan
radio»telegrafisch een loods zal bestel»
len.
Wijl de gereed liggende stoomboot
onmiddellijk na het ontvangen verzoek
zal vertrekken, zal ook het oponthoud
voor deze schepen gering kunnen zijn.
.Gedurende den tijd dat het lichtschip
Terschellingerbank, eventueel wegens
het herstellen van stormschade, niet op
zijn station aanwezig is, zal ter plaat*
se een stoomvaartuig kruisen. Voor dit
doel heeft het Rijk bij de firma Doek»
en op Terschelling dc sleepboot
„N'oordsvnarder" gehuurd. Deze boot
wordt geheel voor den Ioodsdienst in*
gericht. Aan boord zullen loodsep'ver»
blijven komen, waarin steeds loodsen
aanwezig zullen zijn. Verder zullen aan
boord drie marconisten worden ge»
plaatst, zoodat er een permanente
luisterpost tot stand komt. De noodige
werkzaamheden aan dc-boot worden
op het oogebnlik op het eiland Ter»
schelling uitgevoerd. Nog wordt ver*
nomen, dat dc afhaalbottcr ter Vlie»
reede zal blijven kruisen zoowel om
schepen, die zonder loods zijn binnen»
gekomen van een binnenloods te voor*
zien, als om binnenloodsen, die een
«chip naar zee brachten met goed weer
af te halen. Bij cenigszins twijfelachtig
weer zal voor dit laatste evenwel de
sleepboot worden uitgezonden. Indien
deze om dc een of andere reden niet
tijdig ^aanwezig kan zijn. zal dc loods
worden medegenomen. Dc kosten zul»
len dan worden vergoed.
Het is de bedoeling, dat op het tra»
jeet zccsVliereede en omgekeerd al»
leen loodsgeld zal worden betaald, in»
dien werkelijk van een loods gebruik
gemaakt wojdt,
DE BESTELLERS BIJ DEN POST»
EN TELEGRAAFDIENST.
Op vragen van het lid der Tweede
Kamer, den heer.L. L. H. de Visser,
betreffende de positie van dc bestellers
bij den post* en telegraafdienst, heeft
dc minister van Waterstaat o m. gc*
antwoord dat hij nog geen maatregelen
heeft getroffen voor een reorganisatie
van het dienstvak der P- T. T., omdat
het tijdstip voor ingrijpende hervor»
mingen noj? niet is aangebroken.
Een herziening van salarissen voor
het loopende, jaar kan als uitgesloten
beschouwd worden.
Een partieele herziening van de
salarissen van het bestellcrs*pcrsoneeI
cn ecnige andere lagere ambtenaren
kan slechts door den minister worden
overwogen, indien dc commissie van
overleg onomstootclijk kan aantoonen.
dat deze .ambtenaren ten opzichte van
andere gelijkwaardige groepen van
Rijkspersoneel onjuist zijn ingedeeld.
EEN KLAP MET EEN LIER,
Tc Harlingcn kreeg dc werkman J.
S. bij bet dichtdraaien der sluisdeuren
an de havenbrug met het handvat van
de lier een slag op ccn der armen,
waardoor dit lichaamsdeel zeer ernstig
gekwetst werd. De man moest zich
onder geneeskundige behandeling stel»
len.
DE NIEUWSTE ELECTR. KRONEN
ZIJDENKAPLAIWPEN EN LANTARENS.
AANVARING OP DE
MAAS.
NOU GOED AFGELOOPEN.
Vrijdagmorgen heeft op de Maas na»
bij het Kralingsche Veer een aanvaring
plaats gehad tusschcn de motorboot
„Hecswijk" cn do stoomboot.,Energie"
van dc fa. J. A. v. d. Schuyt, te
Rotterdam.
Dc „Energie" kreeg een groot gat in
den voorsteven en maakte toen wa»
ter. Het vaartuig is door een pontboot
ter reparatie naar Boele's scheepswerf
en machinefabrieken te Bolnes ge»
sleept.
De „Hceswyk" bekwam lichte averij.
DE ZUIDERZEEWERKEN.
DE STORMSCHADE NIET ZOO
ERNSTIG.
Het Nederl. Corre^pondentiebureau in
Den Haag meldt:
In verhand met de in de pers de ronde
Joaide berichten over ernstige echa-le,
welke door den storm van S -10 October
-.an de Zuiderzeewerken zou zijn toege
Dracht, kan worden meegedeeld, dat'die
schade geenszin* van zoo ernstigen aard
i?, als die berichten zouden doen vermoe
den, en zicli bepaald heeft tot hs: wegslaan
van eenigen grond cn Let beschadigen van
enkel» steenglooiimgen van de pa* vo;
tooide of nog in uitvoering zijnde dijk- en
oeverwerken langs de Noordzijde van Wie-
ripgen, alsmede tot het wegslaan van ecnige
kortelings boven laag water gebrachte ge
dee!teil van den Keileeindam voor den in
aanleg zijnden dijk van den proefpolder
bij Andijk. Aan den afsluitdijk van liet
Ameteidiep en aan de dijk- en kanaalwer-
ken langs de Noord-Ho'.iandsche kust
geen schade van een'ge beteekenis toege
bracht.
EEN GEZONDE GEMEENTE.
In de gemeente Stavenisse met een
bevolking van ruim 2<K> zielen, kwamen
in de eerste negen maanden van dit
jaar slechts vijf sterfgevallen voor,
van welke de „Benjamin" nog 72 jaren
telde.
VLEESCH"VERG IFTIG1N G.
NTa het eten van ondeugdelijk vleesch
zijn verscheidene leden van het gezin
van den heer B. te Horgeloon onge»
steld geworden.
„DE MAASBODE** TEGEN HET
VERDRAG MET BELGIë.
Een uitvoerig artikel over het Neder»
landschBelgische verdrag besluit „Dc
Maasbode" (r.*k.) aldus:
„Minder dan ooit is er na de jongste
M. v. A. van minister Van Kamebeek
grond om dit verdrag ongewijzigd te
aanvaarden".
SALARISACTIE O VERHEIDS*
PERSONEEL.
Dezer dagen :s het comité ter be»
harliging van de algemeene belangen
van overheidspersoneel te Amsterdam
in vergadering bijeen geweest.
Besproken werd o.m. de afwijzende
houding van dc regeering ten aanzien
van dc herziening van het Bezoldigings»
besluit, zooals die door de heeren N.
van Hintc en F. S. Noordhoff, voor*
zitter en secretaris van het comité, op
de 4 dezer verleende audiëntie werd
uiteengezet.
De vergadering kon zich met dc,
zienswijze van minister Dc Geer niet
vereenigen cn besloot tot het uitschrij»
ven van een beraadslagend congres
voor bij het comité aangesloten bon»
den, hetwelk begin November te
Utrecht zal worden gehouden.
De verder te voeren actie werd tevens
vastgesteld.
Het comité sprak cr ten slotte zijn
afkeuring over uit, dat de voorzitter
van de centrale commissie van overleg
in ambtenaren zaken, zonder nader
overleg met de centrale commissie
zelve, in zijn kwaliteit van voorzitter
der centrale commissie ts benoemd in
de commissie tot reorganisatie van het
departement van marine.
EEN INGEWIKKELD
CONFLICT.
RAAD CONTRA BURGE
MEESTER EN GED. STATEN.
Dc raad van Hedikhuizen heeft, ern*
stig ongenoegen met den burgemeester
Op een voor eenige maanden bij Gcd.
Staten ingediende klacht, ontving de
Raad ccn afwijzend antwoord. Een r.a»
der schrijven aan Ged. Staten, \taarin
op verduidelijking van hun brief word
aangedrongen, werd door dezen als
volgt beantwoord:
„Onze brief van 26 Mei jl. Iaat aan
duidelijkheid niets tc wenschen. Wij
hebben daaraan geen woord toe te voe#
gen".
Jn de gehouden vergadering besloot
de Raad op dit schrijven een antwoord
aan Ged. Staten te zenden waarin o.m.
het volgende gezegd wordt:
„Uw antwoord op ons schrijven van
10 Aug. jl. kwam in ons bezit cn moe»
ten wij toegeven, dat dit de beste ma»
nier is om zich van een zaak af tc ma»
ken, wanneer men geen anderen uit»
weg meer weet.
Wij kunnen evenwel in dit antwoord
geen bevrediging vinden cn zijn zoo
vrij ons standpunt te handhaven.
Wij betreuren, dat wij van u geen
medewerking mogen ondervinden in
het wegruimen van diverse mistocstan»
dan in onze gemeente en u zich bij
voortduring wat wijs laat maken door
ons gemeentebestuur. Dit bleek o.a.
weer bij de derde jaarlijksche afreke»
ning van het bestuur der bijzondere
school. Immers steeds liet men het
doorschemeren als zou dc gemeentebo*
de slechts inkomen he! Sen, uit zijn
functie als zoodanig, terwijl nu gecon*
statcerd werd, dat door hem nog 400
wordt genoten; -voor onderhoud der
bijzondere school. Fen opgeschroefd
bedrag, dat zeker moest dienen om de
kosten per leerling voor onze ge*
meentc, waarmede destijds gedreigd
werd, omhoog te jagen.
Dergelijke feiten komen na verloop
van tijd aan het licht en de toekomst
zal leeren, of men den put niet zal
dempen voor 't kalf verdronken is. Wij
zullen dan evenwel alle verantwoorde*
lijkheid van ons afwerpen en voor re»
kening van uw geacht college laten.
Wat zegt u er van, dat onze voorzit»
ter, zooals bij de laatste vergadering,
sluit, wanneer er nog leden zijn die
iets in het belang der gemeente te
zeggen hebben?
Waar staat geschreven, dat onze
voorzitter hiertoe het recht heeft, ter*
wijl bij reglement van orde anders is
bepaald".
Sinds wanneer, zoo eindigt dit schrij*
ven, is art. 183 uit de Gemeentewet
verdwenen en zijn B. en W. geen ver*
antwoording meer schuldig aan den
Raad en mogen zij weigeren inlichtingen
te geven, welke door den Raad ge»
wenscht worden?
Gaarne zal de raad hierover het oor»
deel van Ged. Staten vernemen.
EEN SLECHTE DAG.
Voor Ncede is Woensdag een slechte
dag geweest. Allereerst brandde het
huis van den veehandelaar G. Muis af.
De levende have kon worden gered.
's Avonds ging een stroomijt, toebe»
hoorende aan den veehandelaar H. en
den bode te H. in vlammen op.
Zekere Ter B. uit Ruurlo reed in
zijn haast om den uitgebroken brand
bekend tc maken met zijn rijwiel tegen
den schilder H., waardoor beiden kwa*
men te vallen. Ter B. kreeg een her»
senschudding, terwijl H. zoodanig werd
verwond, dat zijn toestand vrees voor
zijn leven inboezemt.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cents per regeL
ontstaan door Gevatte Koude, bestrijdt
men spoedig en goed met Mijnhardt's
s Sanapirin-tabletten
Glazen buisje 75 ct. Bij Apoth. en Drogisten
Bijzonder Onderwijs. Allerlei
moeilijkheden.
Byzonder Onderwijs.
Allerlei moeilijkheden.
De ecnigszins ingewikkelde inrich»
ting van het Bijzonder Lager Onderwijs
hier ter stede in de achttiende eeuw
caf dus herhaaldelijk aanleiding tot
moeilijkheden. Lager onderwijs noem
ik het, omdat het ccnigc overeenkoms'
vertoont met het onderwijs, dat wij
met dien naam noemen, en Bijzonder
onderlij* was hct. omdat het n:et van
overheidswege, maar door partleuhc»
ren gegeven werd. Zeker, de overheid
hield toezicht. Aan reglementen was
geen gebrek ze werden „gercnovcert
rcampliccrt. cn gealtereert". En toch.
ik weet hct niet. maar ik krijg den in»
druk. d-tf die reg'cmentcn maar weinig
d'cnst dr^en. ..Aldus gedaan, geordon»
neert en pcrcguleert" heette hct. Maar
bii meer dan ccn gelegenheid liet zoo'n
verordening de overlieden en de
sevolarchcn in Jen steek.
Daar is dat geval hct Jan Van Belle.
De lezer kent hem als den dichterlijken
schoolmeester, die behalve enkele an«
dere werkjes, ook een Nederlandsche
grammatica op rijm heeft geschreven
en op taalkundig "ebied cenigen naam
hcc.'t verworven. Uit een door hem in»
geleverd verzoekschrift. waarin hij
z»eh tevens verdedigt tegen de be»
schuMigingen zlincr embtgenooten als
zou hij dc bestaande verordening Over»
treden hebben, blijkt mij, dat de touw*
nering zijn hoofdbestaan vormde cn
dat hij een meester was in het maken
van definities. Dc heer Van Belle was
onderwijzer der Mennonieten. Hij do»
ceerde bovendien de Fransche taal by
zich aan huis. niettegenstaande hij uit*
sluitend verlof had „om de arme kin*
deren der Mennonieten, soo aen de
huvscn der werkbazen, als ook in het
Godtshuys te onderwijscn". In het
voorbij gaan merk ik op dat de pa*
troona niet verplicht waren hun leer»
jongens vrijaf tc geven voor school.
Leerplicht bestond niet; hct was dus
een welwillendheid, wanneer zij hun
jeugdig personeel in de gelegenheid
stelden bii zich aan huis te lccrcn spel*
len cn cijferen.
Van Belle verdedigde zich door ,.on»
der reverentie" als ziin meening te ken»
nen tc geven, dat hct geven van onder*
wij« in de Fransche taal is een in»
stitutle vandaal en niet formeel school»
houden kan genaamt worden". Mis*
schien had de man gelijk, en hadden
scholarchcn. die er anders over dach*
ten. ongelijk. Ik stel mijn lezers voor in
dezen geen uitspraak tc doen. Het is
ons genoeg indien wij een indruk krtj»
gen van de moeilijkheden, waarvoor de
autoriteiten zich geplaatst zagen.
Soms ontgingen zc die moeilijkheden,
inplaats van op te lossen. Degen
weg sloegen ze in bij het verzoek van
Alphonsc Monnod. „geboortig uyt
Zwitserland en zijnde van de Gcrcfor*
meerde Religie". Hij gaf te kennen,
dat hij diverse aanzoeken heeft gehad
om eenige jongcheercn uyt Engeland,
Zwitserland en andere plaatsen (cn
zulks voornamchtlijk vreemdelingen
aan welkers ouders en familiën hij sup*
pliant persoonlijk bekend of gerecom»
man'dcerd is) onder zijn opzicht en op»
voedinge te neemen; principaal om de*
zelve vreemdelingen nevens de Hol»
landsche en Hoogduvtschc talen met
de Fransche en Engelsche naar der»
zclvcr respectieve landaard cn kunde,
mitsgaders geographic en methesis,
principaal ook 't instrueeren in de zee»
den, gewoontens en eygenschappcn
dezes lands; cn wijders dezelve te Dro»
curceren ende te voorzien van alles wat
een wel opgevoed jongeling behoort te
weten ende tc leeren','- Een kostschool
voor jongelui uit den gegoeden stand
wenscht de heer Monnod dus op te
richten en meteen „in de mathesis cn
geographic lessen buitenshuys te gce*
ven". Want dit laatste vraagt hij er
bij.
Hct doet een vaderlandlievend hart
goed te vernemen, dat een vreemde»
lino onze zeden zoo hoog stelde, dat hij
buitcnlandsche jongens „daarin wilde
onderwijzen. Toch was bet ccn moei»
lijk geval, waarin geen reglement voor
zag. De suppliant moest natuurlijk
eerst zijn burgerrecht hier ter stede
verkregen hebben en verder.... burge»
meesteren stonden hem het verzoek
toe ..mits zlg in 's Generaal ondcrwcr*
ren-'c asn dc scb "•-•Vetten binnen dc«
zc stad vigcctcndc". In 't generaal!Wat
anders is dit dan de moeilijkheid uit
den weg gaan? En indien deze kost*
schoolhouder onverhoopt de schoolwet»
ten eens mocht overtreden, zal het dan
niet lastig zijn te beslissen of hij ze
overtreden heeft „in 't generaal"?
Niet minder bedenkelijk acht ik de
gemakkelijkheid, waarmee dc autoritei»
ten heenstapten over het gebrek aan
kennis bij het onderwijzend perso*
necl. Zeker, de sollicitanten moesten
zich aan een examen onderwerpen. Ik
heb zoo'n examen nooit bijgewoond
en kan dus de eischen niet beoordee*
len.
Wel weet ik- dat Klaas van Ros*
sum in de Lange Margarethastraat,
aan die eischen niet had voldaan, cn
dus volgens onze zienswijze had moe»
ten afgewezen worden. Dat hij niette*
min verlof kreeg om school tc houpen,
dankte hij aan zijn kathcchetische gave.
Tmmers heeren scholorchen ..inaanmer»
ckingc nemende de bequaamheid van
dese persoon om de jcugt tc ocffenen
in de Christelijke Godsdienst, hebben
zijn onbequaamheid in het schrijven
overgesien. en hem onder belofte van
sigh daerin te sullen oeffenen, sijn
versoek toegcstaen."Nu is katcchiseeren
geen gemakkelijke taak en hem, die
deze kunst verstaat, kan veel vergeven
worden. Ik wil nog verder gaan en toe»
geven, dat je een goed katcchcct kunt
zijn, zonder de ganzevecr behoorlijk te
kunnen hanteeren. Maar dat je mocht
„schoolhouden" zonder redelijk tc kun*
rlcn schrijven uit overweging, dat jc
een bijzonder talent bezat voor hct
oefenen der jeugd in den Christclijken
godsdienst och. w'j oordcclc i niet:
het nageslacht zal immers kunnen
glimlachen over onze opvattingen.
Toch vraag ik. of het toeval zou zijn,
dat juist in de dagen van Klaas van
Rossum geklaagd wordt over het feit,
dat „een groote verval aengaende het
leeren van cn catechizeeren over den
Hcidelbergschen catechismus in de
schooien is ingebrooken"? Zoo hier
verband bestaat, zou ik gaan overhel»
len tot dc mcening, dat je althans
moet kunnen schrijven om den Hei»
delberger t.e kunnen verstaan. En dat
het gebrekkig ondefwijs, waaraan te
lage eischen werden gesteld, de onver»
«chilligheid in de hand werkte.
Wat kon men verwachten van on»
derwijs. tot het geven waarvan je zoo
gemakkelijk werd toegelaten. Nog éen
voorbeeld wil ik noemen een uit vele
die er op wijzen, dat de bevoegdheid
tot het school houden wel eens kon
overgaan van den overleden school»
meester od zijn weduwe. Mejuf£rouw
Tannekc Dijkhuizen deelt aan de hce»
ren mee, dat haar man, de heer Jan
Hinkcma, „kort nae sijn admissie was
komen te overlijden; versoeckendc,
dat als matres mogt continueeren
school tc houden; 't welck haer is toe»
gestaen".
De vraag of en. zoo ja. hoelang de
weduwe van een schoolmeester ,,'t
schoolhouden mogt aanhouden", was
een telkens tcrugkeerende vraag, die
niet altijd op dezelfde wijze beant*
woord is. Er zijn bepalingen, die aan
de overlieden voorschrijven ..dc wedu*
wen immediaat na 't overleyden van
hare mans tc doen uytscheyden". Eens
zijn de overlieden hiertegen opgekomen
in'een uitvoerig rapport. Dit was ..ccnc
seer groote hjirdighcyd", meenden zij,
en zij hennnerdeq eraan, dat de we*
duweji „door zodanigen sterfgeval njet
alleen nog werden berooft van haar
bloed, maar ook van haar goed, kost*
winninge en bestaan, en de alzoo nood*
sakelijk geruineert ende tot lasten van
de armen vervallen moeten." Dit ge*
voclsargument deed scholarchen wel
eens beslissen ten gunste der supplian*
ten, in afwijking dus van dc verorde»
ning. En dan woog ook dit zwaar. De
overlieden wezen er op. ..dat bijna alle
ambagtslieden binnen decse stad. gil*
dens hebbende, welkers ambagten off
door de weduwen selfs, off door adsis*
tentie van knegts, bij continuatie kun»
nen werden geëxerceert...." Ik laat dc
rest van den langen volzin weg om uw
ongeduld te voorkomen: dc «angehaa**
de woorden spreken duidelijk genoeg.
Hct geven van onderwijs was een am*
bacht. zoo goed als een ander. De on*
dcrwijzers waren in een gild vereenigd.
zoo goed als andere ambachtslieden.
Onthoud dan aan de onderwijzers niet
wat ge aan andere ambachtslieden ver»
gunt.
Wij hebben zitdagen van scholarchen
bijgewoond, wij hebben requesten ge*
lezen, klachten aangehoord, bcs'-'^in*
gen overwogen. Wij hebben een induik
gekregen van het Biiznnder Lager On»
derwiis hier ter stede in de achttiende
eeuw. Wij weten er iets van. Niet veel,
maar genoeg om cr afscheid van te nc<
ïrten.^
H. E". KNAPPERT.
