HAARLEM'S DAGBLAD DINSDAG 19 OCT. 1926
LETTEREN EN KUNST
HET TOONEEL.
NIEUWE -KRACHTEN BIJ
HET SCHOUWTOONEEL.
Bij de vele veranderingen in onze too.
ncelgezelscbappcn is Het Schouwtooneel
ir. zyu kern a» deze jaren vrij wel zich
teil gebleven. Jan Musch. Ko van Dijk.
Van Warmelo, Ezcrman. Carel Rijken.
Lugcman en de dames Mien van der
Horst. Stine van der (Jaag, Lena Kiev.
Van Dijk —Riecker en Rijken van R;jk
hebben net gezelschap ook bij het
sclen der seizoenen niet verlaten. Al»
leen in de jonge vrouwenrollen, die eens
b-.j Het Schouwtooneel door O eet
LoboBraakcns-ek werden vervuld
wie herinnert rich niet baar succes in
.Vadertje Langbeen.' is nog al eens
vèrandcring geweest. Wij hebber na
Greet Lcbo achtereenvolgens kitty
Kluppelt en Ennv de Leeuwe bij Het
Schouwtooneel -;i de jonge vrouwen»
lollen gezien.
De bezetting van de jonge vrouwe™
rollen is voor een gezelschap van het
grootste bclar.g. Meer nog dan de eerste
dramatische kracht, de knapste karak»
terspcler. de grootste tragedienne kan
de jonge vrouw in het tegenwoordige
repertoire aan het gezelschap het door
de direct e» zoo verlangde succes be»
zorgen. Ik behoef hier slechts één naam
tc noemer, die van Annie van Les.
Wanneer z;j heenging uit Den Haag.
tou dat voor Het Hofstad-Tooneel het
verlies van zijn goudvischje beteckc»
Ben.
Het Schouwtooneel heeft thans na
fcel vertrek van Enny dc Lecuwe voor
de jonge vrouwenrollen beslag wetten
te leggen op een Vlaamsche actrice,
mej. Jeanne van Rijn. B.j dc opvoering
van Peer Gvnt viel Jeanne van Rijn
reeds op door de suggestieve wijze,
waarop zij dc „groene rouw'' speelde
En wij hebben haar gezien in de rol
van Francis Clayton in het onderhou»
der.de amusementsstuk Rijk en geen
Geld' Mej. Van Rün is een aardige
tooneelverschijning. die voor hc. cm=
plooi, waarvoor zij is geëngageerd, uiter
lijk ongetwijfeld vee! rncd'.Prengr'. Of zij
er ook het levendig temperament, dc
zoc noodige pittige kwiekheid voor
heeft, zou ik na deze rol nog niet dur»
ven zeggen.
Deze Francis is erg aan den sentfmen»
teelen. zoetigen kan: en Jeanne van Rijn
speelde de rol geheel in die ..Engels-.hr"
richting. Haar Vlaamsche afkomst ver»
raadt zich nu er. dan in sommige woor»
den zooals in het woordje ..uit" en
in enkele uithaaltjes, maar zij heeft
toch n et het geprononceerd Vbamsch
accent van een Magda Janssen. Haar
medeklinkers zijn echter voor het Hol»
landsch nog slap. waardoor zij nu en
dan onduidelijk spreekt Een definitief
oordeel over Jeanne van Rijn zullen wij
moeten opschorten tot volgende belang»
rijke rollen, die neer k-ntcn van haar
talent te zien zullen geven. Met belang-
stelling zullen wj mej. Van Rijn bij
He-. Schouwtooneel volgen. Charme bc»
zit zi£ zeer zeker en dat is voor een
„jonge vrouw" op het tooneel reeds heel
veel.
Ook eenige nieuwe andere krachten
traden in ..Rijk en geen Geld"
bij Het Schouwtooneel op. Jaap van der
Poll speelde Dorrington. de rol, die
verleden jaar door Pierre Mois werd
vervuld. Het viel op. dat Van dc Poil
wijselijk dezen Dorrington uiterlijk niet
zoo naar den Jordaan»kant speelde als
Pierre Mols. En er was toch voldoende
tcekening in. Hein Harms, die bij Het
Schouwtooneel z ;n veert gjarig tooneel»
jubileum hoopt te herdenken c-n die bij
de opvoering van Peer Gvnt opviel door
zijn goed tvpeerend spel als ..de man in
den rouw", zagen wij nu als Clowes, den
bediende, die niet tegen een jaar niets
doen. bestand is. Als altijd toonde hij
zich ook in deze rol een serieus en
accuraat tooneclspeler.
Ook bij de voorstelling in den Schouw»
burg aan den Jansweg vond Rijk en
geen Geld groeten bijval. Het was voor»
al voor Jaco. dc Haas, die in dc rol
van Ernest Bliss volkomen is ingespeeld,
d.-.t het succes was. Het tooneel zag
er in der. schouwburg Jansweg wee*
uiterst verzorgd uit.
J. B. SCHUIL.
MUZIEK
NEDERL. OPERA: FAUST.
Schouwburg Jansweg.
Wie en wat de „NederL Opera"
.s cn de hoeveelste „NederL Opera"
deze is weet ik evenmin als mij iets
naders bekend is omtrent de ..Reis»
opera" die verleden weck terzelfder
plaatse ..Een noodlottige vergissing" en
„Mimosa" uitvoerde. Dit weet ik wel
dat dc Reisopera, die krachtens haar
naam reizen en trekken moet, niet
trok. doch voor een nagenoeg leege
zaal speelde, cn dat de NederL Opera
een uitverkocht huis had veroorzaakt.
Dit houd ik voor een vergissing, even»
goed als mijn gang daarheen en een uit»
voerige critick zou die vergissing tot
een ..noodlottige" dreigen te maken.
Velen rulles als ik gemeend hebben
een volledige Faust*uitvoering te zul»
len zien: om billijk te zijn moet ik toe»
geven dat op het affiche vermeld was
dat slechts fragmenten gegeven zou»
den worden; maar riep dc aankcndW
ging ..Kapelmeester H. Kreeft" geen
visioenen op van een wèlbezet orkest,
met minstens een Mossel als solocel»
list? Doch dit muziekfestijn zou ons
niet te beurt vallen. Het orkest bleek
een simpele pianino, maar de kapel»
meester bleek geen pianist, ten minste
geen behoorlijke: vooral in de bassen
deed zijn orkest soms vreemd en ook
de rechterzijde nam met de loopjes
wel eens een loopje. Dan zager, we
een arti>t. van wien Hooft geschertst
hadde: „Valcntijn kunt ge spelen noch
zingen?een caricatuur van Martha
met zonderlinge gewaadsverplooiïngen
en sprongetjes die aan Katrijn in de
beroemde poppenkast deden denken,
een koor dat alleen door afwezigheid
uitmuntte en dus niet va'.sch zong. zoo»
als aanwezige koren meestal doen.
Dit was een der goede zijden van deze
uitvoering; verder waren: een behoor
lijke Margaretha van mevr. Lof.: Aan
scl. een Mefistofelcs van Ed. v. d. Ploeg,
die wel 'het duivelsche ia gebaar en
voordracht miste, maar toch goede
zangmomenten te genieten gaf evenals
Jules Moes als Faust, wiens stem wel
niet meer den glans van vroeger schijnt
te hebben, en die :n dc eerste scène
er wat jong uitzag, ock den tradïtio»
neclen baard 1) miste, maar na zijn
verjongingskuur zichtbaar beter was.
Op uitspraak cn declamatie zou nog a!
wat aan te merken zijn doch. ik wil
die aanmerkingen maar terug houden
en besluiten met de opmerking dat ik
uitvoeringen als deze niet kar. goed»
keuren omdat zij van het (toch al een
weinig verouderde) werk ccn onjuist
beeld geven, of eigenlijk stukken zon
der samenhang.
1) Van haarden gesproken: de heer
Van Hdvoirt Pel zond mij dezer da»
gen een vriendelijk schrijven waarin
hij betoogde dat zijn baardcloozc
grime als koning Hcinrich in Loken*
grin on goede historische gronden be»
rust. Ik wil dat hier vermelden om
hem recht re doen wedervaren: een
goed gestaafde opvatting hebben wij te
eerbiedigen en tc aanvaarden, ook als
ze met onze traditioneel® gevoelens
strijdt.
KAREL DE JONG.
STADSSCHOUWBURG
CONCERT ARANY!GROSZ
In dc magische, obsedcerende kracht
van de, altijd door hetzelfde rhythuic
gestuwde, geluidsgolven verliezen dc
dingen hun realiteit; hoeken worden
cirkels, het vaste punt verdwijnt, allei
beweegt; cn in die caleidoscoop van
tewe... ,cn domiuccrt en dwingt alleen
het lelie rood van het dricdcclig
rhythme. liet metrum wordt een mag»
neet d*c al het beweegbare aantrekt,
geluiden komen cn gaan. worden stcri
kcr, woester, dc melodie scheurt in
.1 ïrden, harmonieën llakkeren schich»
tig er dit alles wordt opgejaagd tot
ccn duize. Dg van geluid waarin plots
dc benauwende stilte valt van het
nietszóó voelde Ravel de Wiener*
wals; „La Valse", als een oer»
instinct, als mag c waaraan geen
mensch ontkomen kan. En diezelfde
wals kan geven een rilling van geluk,
een snik.
Wisten we dit alles te verklaren,
het geheim der ir.u/iek zou zijn opge»
lost. Maar we moeten gissen naar het
schoone en de bron der ontroering is
nog niet blootgelegd. Toch doet icckro
verhoogde harteklop haar wellen, cn
haar stroom is grooter naarmate wc
onwetender zijn.
Zoo hoorden wc dan Strauss' :uu»
ziek; een eeuwig bewegen van drie»
maal één, een voortdurend wisselen
van passie en vertccdering.
Grosz is de gepassioneerde, hij werkt
met contracten, beukt het klavier tot
het summum van klank bereikt is of
doet het fluisteren als onder een ver»-
lielde streeling. Ar&nvi is stiller, inge»
togener. zijn cantilene zingt, zingt
steeds maar door, alléén of soms om»
strcngcld door een tweede melod'c.
doch beiden zijn vcreenigd door de
elastische cadans tier 3 4 maat.
Voor de pauze hadden de beide kun»
stenaars Mozart's Bcs»dur Sonate gego»
ven. Dan een sonate voor viool»solo
van Max P.eger op. 42 no. 2 cn
dan een piano»sonatc van Wilhelm
Grosz zelf.
Beide laatste werken hadden èn de
cerebral:teit van schepping cn groote
moeilijkheid van uitvoering gemeen.
Dat dit laatste overwonnen werd
spreekt haast vanzelf. Grosz' werk Is
samengesteld uit alle mogelijke hetero»
gene bcstanddeclen: Mcndelssohn»me»
lodick. Ravel-harmonicën soms. Dcbus»
sy»procédé's wat de klankeffecten bc»
treft het „Schr ruhig" is een tweede,
maar minder mooi. ..Cathedrale en»
glout en wat den vorm aangaat,
de compositicmanicr. deze is geheel ge»
baseerd op Strauss (Richard wel te ver»
staan).
Hoe sterk, hoe geniaal staat hier»
tegenover een Sonate van Mozart.
Het is zoo bekend, nietwaar, en ook
zoo „eenvoudig". Doch wie één nootje
mist in dc als regendruppels zoo helder
schitterende loopjes, éven een ongemo»
tiveerde rhythme»wijziging aanbrengt,
of ook weer één klankje in de ontci»
ba^r vele niet afweegt tegen de andere
geeft een kras op het zuivere kristal
dezer muziek. Dc Weensche artiesten
hebben er voor gewaakt deze zuivere
schoonheid ook maar even te schenden
en daarom zijn ze voor mij nog grooter
geweest in hun Mozart»interprctatïe
dan in hun Strauss.muzick. Heerlijk
teer bloeide het Andantino sostenuto
op een traan in dc oogen van een
kind en daarna het Allegro, wég»
lachend alle verdriet; een zorgeloos
spel.
Dat de weinigen die er geweest zijn
de herinnering aan deze schoonheid
mogen bewaren. En mochten de velen
die vergaten tc komen voor deze mu»
ziek ontvankelijk worden.
HENK DIEBEN
IVANS.
MODERNE ROMANTIEK.
Gezonde ontkenning voor den
vermoeiaen geest.
werkend menschdom zijn geestelijke
ontspanning tc verschaffen. Want. de
artistieke leden van de samenleving
zijn gehuld in een mantel onaantast.
baarheid. De beeren van de kunst voc»
len zich thuis op hun voetstukken van
geestelijke meerwaarde. En wat zij van
hun podiumpjes dccreteeren moet den
volke bereiken. En ab dat niet ge»
schiedt dan ligt dat niet aan .de ver»
vaardigere van deze onbegrepen kunst,
maar dan ligt dat aan de ongeschikt»
beid of onrijpheid van het publiek, dat
alleen maar goed is voor de cinema
I Dit is een standpunt. De tegenhanger
I van deze mcening is dc overtuiging
I dat het publiek wel goed is, en de men»
schen wel beter willen, maar dat de
kunstenaars niet deugen.
Voor allebei is wat te zeggen na»
tuurlijk. De fout ligt nooit heelemaal
bij één partij. Maar er is een aardige
methode om licht te vinden in dit pre»
bleem! Men redeneere eens als volgt:
Het is een verschijnsel dat de duizen»
den bioscopen, door rnilliocnen men»
schen regelmatig worden bezocht. Dit
bewijst dat die rnilliocnen behoefte
hebben aan iets anders dan wat hen ge»
boden wordt in schouwburgen en con
certzalen. Zij hebben geestelijke
ontspanning noodig. ab zij eeni»
ge uren breken met de sleur van
net materialistisch leven. Die ontspan»
ning moet zijn ab een had. En het ge»
not van het bad wordt lijdzaam onder»
gaan. Van activiteit bij die ontspan»
ning zoekenden is dus geen sprake.
Na deze eenvoudige gevolgtrekking
komt rrer makkelijk tot een andere
conclusie- De moderne kunst eischt
van hen d;e haar liefhebben willen
medewerking. Het kunstwerk
moet fe:*e'i:k voltooid worden, door
het hegrin. dat de toeschouwer er van
heeft. En ook dat schenken van
begrip eischt een zekere mate
van talent, van artisticiteit en
vooral van de daadwerkelijkheid
Ivansalias Mr. J. van Schevichaven
Het Is een feit dat tegenwoordig de
bioscopen voller zitten dan de thea»
ters voor dramatische kunst, en dat de
dancings en bare en variété»huizen be»
tere nering drijven dan de colporteurs
voor kunstzinnige zaken. Honderden
malen wordt de vraag gesteld- Waar
zit 'em dit in?" Een afdoend antwoord
wordt zelden gegeven, maar dit ar.t»
woord valt heel dikwijl» in 't nadeel
uit v an het publiek, dat liever
dancing» en biovcopen frequenteert
dan de plaatsen van een hoogere
orde. er. een voornamere artistieke
standing Niet zoo heel dikwijls komt
het voor. dat de schuld gegeven wordt
aan hen die aangewezen zijn om het
DE VERGISSING MET DE
ALBERT CUYP.
We hebben ecnigen tijd geleden uit*
voerige mededeelingen gedaan over de
verwisselde Albert Cuyp en de ver
gissing van de directie der Haagsche
Bank van Leening.
Generaal De Meester heeft over deze
schilde rijenkwcpHe in den Haagschen
Raad eer interpellatie gehouden. In
antwoord hierop werd om. raec»
gedeeld dat naar het oordeel van B.
cn W. hier een ernstige fout is be»
gaan.
De dirpeteur heeft de fout zelf er»
kond". Deze is echter te begrijpen. Om
het verkoopen van beleenbriefjes niet
in de hand tc werken wordt nimmer
toegestaan, dat men de goederen eerst
in oogenschouw neemt. Waar er elk
jaar 200.C00 aflossingen zijn bij de Bank
is een vergissing wel eens mogelijk.
Hier zit echter de groote fout. dat bij
kostbare stukken als de onderhavige
de directeur volstaan heeft met te ir.»
formeeren en niet dadelijk zelf naar
Scheven ngen is gegaan, om de stek
ken met de foto re vergelijken.
Bij dc behandeling der gemeentebe»
grooting zal de zaak nader besproken
worden.
MEVROUW MANN.
EEN KONINKLIJKE
ONDERSCHEIDING.
De Te', meldt:
Naar wij uit de kringen van bet
Amsterdamsche huldigingscomité ver»
nemen, is de afwezigheid van een ver»
tegenwoordiger der Regeering bij de
huldiging van mevrouw Manr»Bouw-
meester in den Stadsschouwburg te
Amsterdam, toe te schrijven aan het
feit, dat de ondernomen stappen voor
een eventueel aan haar te vcrleenen
onderscheiding, te laat waren ingezet
om bij die Amsterdamsche huldiging
nog effect te hebben.
Wij kunnen echter mededeelcn, d*t
bij de huldiging te 's Gravenhage die
verwachte cn door allen gcwenschte
onderscheiding van onze grootste Ne»
derlandsche actrice niet zal uitblij»
ven.
die velen van moderne arbeidende
mcnschcn niet geven kunnen, omdat
zij er geen tijd voor hebben, en omdat
zij cr tc vermoeid voor zijn.
Het is dus de groote verdienste van
dc film, dat zij velen van de rnilliocnen
lichamelijk cn geestelijk vermoeiden
het genot verschaft van de gemakke*
lijkc ontspanning.
Dit zou een artikel worden over
Ivans en zijn detective roman9. Maar
meneer J. van Schevichaven zal ons
deze inleiding niet kwalijk nemen. Hij
heeft in 't klein dezelfde ervaring op»
gedaan als de filmexploitanten. Zijn
detective romans worden door duizen»
den gelezen; zijn uitgever wrijft zich
in dc handen. Zelden werden boeken
in Holland in zoo groote oplaag ge»
druktDe vraag naar dc nummers
der beroemde G. G. serie blijkt steeds
grooter dan het aanbod... Uit alle
kringen, (die liegen tusschen profes»
sor cn dienstmeisje) krijgt de heer van
Schevichaven waardeerende brieven
Fen verschijnsel! Wat bewijst dat de
lezers van Ivans, niet alleen bakvis,
schen en nietsnutters zijn, evenmin als
er in de bioscopen alleen maar leegloo»
pers zitten.
Dc groote critiek is 't op 't oogenbhk
vrijwel eens. Ivans' boeken vinden bij
haar een gunstig onthaal. Daarbij komt,
Ivans is één van de felste bestrijders
van een bet vervaarlijke monster, dat
„Prikkellectuur" heet, omdat hij daar
een beteren plaatsvervanger voor gaf.
Er zijn er die een vooroordeel hch»
ben, tegen elk literair verschijnsel, dat
zich in humoristischcn of. amusantcri
vorm komt aanbieden. Maar als dat
verschijnsel nu gevolg is van een be»
staander, toestand?
Ik las eens in een tijdschrift dat dc
oogen van de bewoners der groote ste»
den. slecht zijn. en steeds slechter zul»
len worden omdat die blootgesteld zijn.
aan den verderfelijken invloed van het
verblindende electrische licht, dat uit
etalagekasten straalt, plotseling uit de
duisternis opgolft. cn bliksemsnel in
het nachtleven verdwijnt. Tegen slcch»
te oogen is efn bril een goede remedie
En het gaat toch niet aan. om de bril»
len te veroordcclcn om de slechte
oogen. Die werden minder goed door
kunstlicht. De /iel van den mensch zal
STADSNIEUWS.
RJC. STAATSPARTIJ. -
Onder voorzitterschap van mr. J. N
J. E. Heerkens Thijssen hield de Kamer»
Centrale Haarlem een algemeen® ver»
gadcring.
Het voorstel van de R.K. Kieskring»
organisatie Helder, dat de Partijraad
aandrang uitoefen® te bevoegder
plaatse, dat art. 123 van het Indische
Regeeringsreglement worde geschrapt,
zal worden gesteund.
Besloten werd een amendement in
te dienen op dc motie van het bonds»
bestuur, dat ingelasch: wordt het voor»
steUHaarlem dat ..het bestuur opge»
dragen wordt, cr bij de regccrmg op
aan tc dringen, dat de forèosonbclasting
zoodanig wordt herzien, dat ze meer
dan thans beantwoordt aan haar oor»
spror.kelijkc bedoeling".
Bij voorstellen :nzakc de inkomsten»
belasting stelde de voorzitter voor.
de mot:e*Groningen te steunen, doch
haar aan te vullen met de gedachte,
door Haarlem ontwikkeld.
Aldus werd besloten.
Bjj het voorstc!»Ge!derIand tot het
uitgeven var» een Partij«orgaan, stelde
de voorzitter voor, het voorstel van
het bondsbestuur te steunen, doch de
zaak jn handen van den Partijraad ter
afdoening te stellen.
Aldus werd besloten.
DE OUDE M. U. L. OMSCHOLEN.
Volgens de bestaande wettelijke bc»
palingen moeten de oude M. U. L. O.»
scholen met 1 Januari a.s. worden op»
geheven.
Van welingelichte zijde vernemen wij
echter aldus de Tel. dat bij dc
Rcgecring het voornemen bestaat dezen
termijn te verlengen tot 1 Januari 1930.
zoodat dan deze scholen tot dien da»
turn kunnen blijven bestaan.
De indiening van het desbetreffende
wetsontwerp tot wijziging van dc La
ger»Onderwijswet kan reeds binnenkort
worden tegemoet gezien.
HANDELS. EN KANTOOR»
BEDIENDEN.
De afdeeÜng Haarlem van den Nat
Bond van Handcis» en Kantoorbcd:cn<
den ...Mercurius" houd» Donderdag 28
October te 8 uur een algcmecne ver.
gadering in één der zalen van caf«'
Brinkmann op dc Groote Markt, Op de
agenda staat onder anderen, dc bespre
king van het werkprogramma.
EEN BESCHUTTING OP DE
PONT.
Eenigen tijd geleden werd door ons
o m. ook de k'acht van het personeel
der nieuwe pont overgebracht, dat dit.
in tegenstelling met dc oude pont bij
slecht weder geen beschutting op dc
pont bad. Hoewel eerst hierop werd
geantwoord dat daarvoor aan het per»
sonee! oliegoed werd verstrekt, heeft
toch het slechte weder van de laatste
dagen aangetoond dat een beschutting
noodzakelijk was. Thans is ook op de
nieuwe pont een z.g. wachthuisje aan»
gebracht, waarin tie dekman bij ruw
weder beschutting kan vinden. Voor
het betrokken personeel is dit een aan»
gename verbetering.
SMAKELIJ ETEN!
Dat deze waarschuwing, vanwege
het stadsbestuur aan aile openbare
gebouwen aangeplakt, werkelijk noodig
is. werd Maandagmiddag aan het
Zuider Buiten Spaarne bewezen.
Een groentehandelaar was bezig in het
Spaarnewater even voorbij de aanleg,
piaats van de pont, ter hoogte van de
lakfabriek, een wagen vol andijvie uit
te spoelen. Natuurlijk wekte dit het
m snocgen op van de vele huismoeders
die met de pont overvoeren en moes»
ten aanzien dat de groenten in het
smerige, vol olie en ander vuil zitten
dc water werd uitgespoeld. Een juist
passeerende agent van politie werd
door een dezer verontwaardigde
vrouwen gewaarschuwd waarop spoe»
dig een einde aan deze spoelerij was
geraakt, d.c wel eens aan de groente»
boer eenige klanten kan kosten.
UNIE VAN ARBEIDERS IN HET
AUTOMOBIELBEDRIJF.
Door bovengenoemde vakgroep van
den Contreien Bond van Transportar»
beiders wordt op Zondag 14 November
a.s. de Aigcmecne Jaarvergadering ge»
houden in het N.V.V.*huis te Utrecht.
Op den beschrijvingsbrief voor dit
congres komen verschillende voorstel*
len voor inzake de uitvoering van de
arbeidswet, het stellen van een mini»
mum leeftijd voor het verstrekken van
rijbewijzen, dc keuring van chauffeurs
behoorlijke vakopleiding enz.
Door dc afdeeling Haarlem is o.m.
het volgende voorstel ingediend:
De afcfeeüing Haarlem stelt het con.
gres voor de L'nie te verdeden in
districten, en iemand aan te wijzen,
die dc leiding van dit district heeft.
Dit behoeft geen bezoldigde te wc»
OUD GEPENSIONNEERDEN.
We ontvingen een circulaire geschre#
ven door den heer J. L. Titlo Rzn.,
cud»directeur bij den Post» en Tclc*
graafd-.cnst, oud'voorzitter der afdeel ng
Nijmegen van den Nederlandschen
Bond van gepensionneerden. Hij bepleit
de belangen der oud'gepensionneerdct»
en zegt dat in hun kringen met span»
ning wordt uitgezien naar de daad
van rechtvaardigheid, d c ze van de
overheid verwachten. En in weerwil
van dc vele teleurstellingen zullen
ze die daad met groote dankbaarheid
aanvaarden. Die daad moet volgens
schrijver zijn een billijke verhooging
der pensioenen.
GEMEENTEBESTUREN IN HET
KENNEMER LYCEUM
Men schrijft ons:
Het beat uur van het Kernterriër I.ynrom
had tegen Zaterdag middag "de gemeente
besturen, d e ten behoeve van hvn Ing«ie
lenen sehoolgeldovereenkomsten fe*.'t»:en
hebben met hot besuur van h*' Ljretuin,
uitgenoodigd tot een bezoek aan en W
zicht iging van het schoolgebouw. Een
grcot ear.ta! leden der gemeen*.obes'uren
van Bloemendaal, Heemstede, Zsndvooit,
Veleen. Beverwijk. £chOten.. onder wie de
Burgemeeeter* van ileeinsiede en Zand
voorr en verscheidene wethouders, had
do uitnoodiging gevolg gegev-m en weid
welkom geheeien door den voorzitter van
he- Scboolbeetuur. Mr. D E. L "nu »i.c in
zijn begroetingawoord o.m. reide, h«» np
prijs ie stellen dank te kunn-n te-engeu
aari de gemeentebesturen. d:e bet ,joor de
schoolgeld verordeningen al hun ingezete
nen mogelijk maken, hun kinderen het
Kennemer Lyceum te doen betoekec. Hei
Lyceum is daardoor een ..standenschool"
in dien «in, d«t de school door leerlingen
uit alle «tanden bezocht wordt, fel meer
derheid zelf» door kinderen uit niet gefor
tuneerde kringen.
Onder leiding van den Rec'.or en den
Conrector werd een rondwandeling ge
maakt door d® achool; bet bezoek aan ver-
schillende lokaliteiten gaf aanleiding tot
belangstellende vragen <*o geanimeerde ge
«prekken. Behalve de aula en de verschil
lende eigenaardige vaklokalen trok o s. de
aandacht d« werkkamer voor de groep
■eerlingcn van de aparte klasse voor hoof
del ijk onderwijs;he*, experment xr.ct dit
onderwijs lokte veel vragen uit.
Ka he» gebruiken van de thee ging het
gezelschap te ongeveer 5 uur ui'.een.
INHF70NDFN
Voor den inhoud dezer rubriek stelf
Je Redactie zich niet verantwoordelijk.
Van ingezonden stukken, geplaatst
of niet geplaatst, wordt de kopie den
inzender net teruggegeven.
FONDS HAARLEMSCHE WERKIN
RICHTING
Do Vcrecniging „IIaarl«nsche Werkin-
iicbtistg" heef: een fonds gevormd, om
iaaruit zoo mogelijk l ij overlijden der
ouders je maatschappelijk ongeschikte jon
pender Haarlemsche We.-k'nnt-htïrg,
Donkere Bpaarna 34, te steunen, opdat ook
dan voor heil gestichtsvorpleglug voorko-
men kan wonlen.
Dit fonds is nog zeer zwak, laar to: op
heden slechts een 150 leden tot d<ze Ver-
eeniging toetraden. Een en ander van deze
ceu'rale inetelhng komt ten goede aan de
maatschappelijk ongeschikte zwakzinnigen
van Haarlem cn Omgeving. De contributie
is per jaar f 1 of hooger. Ook g fum zijn
van harte welkom. Het adres van den pen-
ri ngvneeïtcr ts Crayenestersingcl 6, Ileera-
•ede. IV«cr dagen ontving het bee:uur
van een Haarlomeche ingeze'ene fcelaa»
mogen we haar naam niet noemen -
bericht, dat ze een sprei gehaakt had,
welke ze wilde verloten. De opbrengst oe-
zcr verloting zou ia d'*- fonds gestort wor
den.
Na goedkeuring dezer verloting door
B. cn W. en de Politie had de trekking
Donderdagmorgen 14 October ten hutza
van den Vourzi:ter der VereenigWig den
heer Vineent Loosjee plaat». De *prei
v:el op no. 4B, zoo lat de gelukkige win-
t>aar(M) tegen overlegging van d:t num
mer haar aan de Werkinrichting, Donkere
Spaame 34 toaschen 9 «n 12 uur kan af
halen. Het batig saldo, zijnde f 40 werd
bereids aan h*n fonds afgedragen. E«n
woord van dank t> hier op zijn plaats
Het ia misschien goed om oen dergelijks
verloting over eenige maanden nog eet»
te houden. Aan hen, die daarvoor tela wil
len maken, wordt verzocht, dit aan het
adres C rayencttcrsingel 6, Heemstede, w
willen mededeelcn.
Ook rijn er reed» voorloopige besprekin
gen gevoerd, om ook op een andere wijze
de kas der Vereeuigizig wat aan te dik
ken. Wie verrast mij ook eens at; enige
nieuwe leden f Het ie voor een gied dooL
Heemsteds.
E. P. SOHDYT.
zonder twijfel wel wat in gedrang ge»
komen zijn cn vermoeid geraakt zijn,
door een andere overhccrsching, die
van de Machine. Wat de bril is voor "t
oog, dat is dc gezonde ontspannings
lectuur voor den vermoeiden geest.
Ivans zelf. zegt dat hij zijn succes
óók te danken heeft, aan het feit, dat
de kunstmarkt overvoerd is. En vooral
«.mdat die overvoering voor een groot
deel veroorzaakt werd door imitatie.
Ook dit is een standpunt waar veel
voor is te zeggen.
Toen eenige groote kunstenaars be
roemd geworden psychologische cn
psychoanalytische romans ocschreven
hadden, volgden honderden der min»
dcre goden onder de auteurs, die zich
gedurende een reeks van jaren, óók
aan de psychologische romanschrijverij
te buiten gingen. Zoo kwam de klad
er in en de imitatie. Het publiek werd
er beu van en las ze niet meer. de
eeuwige psychologische romans. En nu
meent Ivans dat hij op het juiste tijd»
stip is gaan schrijven. Toen
men verlangde naar gezonde af
leidende fantasie, een soort van mo»
derne romantiek, waarin zich de mate»
rialistische werkelijkheid van dezen
tijd, toch nog afspiegelde.
Wij zochten Ivans, alias Mr. J. v. Schc»
vichaven op in zijn woning aan de Jo
hannes Vermeerstraat te Amsterdam
Hij is een aangenaam mensch en een
vlot causeur. Meer meester in de Rech»
ten of geaffaireerd zakenman dan
schrijver. Hij begon met te vertellen
dat zijn eerste boek van de beroemde
C.G.»scrie (De man uit Frankrijk) in
1917 door een weddenschap de wereld
in kwam. In vriendenkring had Mr.
Schcvickhaven eens beweerd dat hij
ook wel kans zag een detective»verhaal
:e schrijven, waarvan de oplossing zich
niet al te spoedig zou laten raden. Het
verhaal werd geschreven, de wedden,
schap gewonnen. De novelle werd uit»
oebreid. werd een boek. en vond een
uitgever Mr. Hendriks her type van
•ien koclei berekenden Hollander (een
Hollander vindt zich zelf graag terug
in wat hij leest), en den scherp»
7-innigen Geoffrey Gill (G. G.)
waren geboren. Nu kan ik het
niet meer laten zegt Ivans het
schrijven der G.G.'s. Het is mij een ge»
not, een spel voor den geest, met pro»
btcmcn, waarvan ik zelf van te vojen
niet weet hoe ze opgelost moeien cn
zullen worden. Ik schrijf alleen over
landen, steden en zeden die ik goed
ken. Elke natuurbeschrijving in mijn
boeken is getrouw naar de werkelijk
heid. Dat verhoogt de aantrekkelijk»
heid. Zij jie de bijrollen in mijn wer
ken spelen zijn mcnschcn die ik goed
ken, en die velen mijner lezers hefker.»
nen. Zoo leeft er een chauffeur in Brcu
keleq, rfic Willem heet. Maar omdat
hij in één van mijn boeken als Jacob
meedoet, noemen ze hem tegenwoor»
dig Jadob".
..Het toeval. als u het zoo noemen
wilt (ik geloof niet aan 't toeval als
zoodanig) is in mijn werken 't toeval
zooals het de menschen in het leven
verrest, 't Gekke is. dat 4;e men
schen toevalligheden in boeken niet
aanvaarden soms. maar dat zij de won
derlijkste toevalligheden in hun eigc-
en een andermans leven, met een ..nou
ja, 't is bloot toeval", en een schouder
ophalen, accepteeren. Mijn boeken
zoo vervolgde Ivans zijn niet voo-
kinderen. Want hun ontgaat de philo»
sophie van mijn streven. Dc moraal
van mijn werk, In het begin werd ik
trouwens ook door de grooten minder
goed begrepen. Maar toen het ver»
schijnsel dat duizenden mij lezen, on»
loochenbaar werd. begon men eerst bet
verschijnsel belangrijk te vinden, toen
ging men een verklaring zoeken, en
nu.... kan ik het best met de hecrcn
critici vinden."
Ik heb een groote bewondering voor
het werk van Edgar Allan Poe. maar
vereer bepaald de boeken van Gaston
Leroux. Conan Dcyle is natuurlijk
meesterlijk. Ik vind echter, dat hij in
zijn jongste werken de scherpzinnig»
heid van Sherlock Holmes tc weinig
voor zijn lezers verklaart. Holmes hu!-
zich in tabaksrook en de ideeën komer
tot hem! Schitterend vind ik de Baiznc
m zijn genre»romans. En dan. ik durf
er heusch wel voor uit te komen: ik
heb groo» respect voor de romans var»
Cooper Maar, de domme vertalers heb
ben daar jongensboeken van gemaakt'
Dat was heelemaal niet Coopers be»
doeling. Gaat u maar na. Hij schiep een
cyclus van 5 werken, waarvan dc
hoofdgedachte was: Dc man, volkomen
onontwikkeld (alleen kennende den bij»
bel) die geplaatst werd alléén h, de
wildernis. U dit geen schitterend phi*
losophisch idee? En wat bleef cr van
over in de Hollandschc vertalingen.
Niets! Dat zien we meer! De menschen
vereenzelvigen door hun vooroordee»
len. zoovele werken, zonder ze gelezen
te hebben, met andere producten, die
slechts oogenschijnlijk van eenzelfde
soort zijn. Hoevclcn denken niet. als zij
het woprd detective«roman hooren
aan gruwelkamers, valluiken, onder»
aardschc gangen en andere lugubere cn
sombere zaken waarvan ik wars ben?
De heer v. Schevichaven dit interes»
scert wellicht zijn lezers nog prac»
tizeert niet als advocaat. Hij heeft zich
echter vooral op de assurantiezaken
toegelegd en werkt in zijn vrijen tijd
steeds aan zijn dctectivc-romans. In
zijn prilste jeugd schreef hij zijn eerste
roman ;n ccn hlauw cahier. Een India-
ncn-vcrhsal. In zijn gymnasiumtijd
dichtte hij een ellenlange Gricksche
tragedie, waarom hij nu nog lacht. Als
student werkte hij voor de studenten»
almanak. Hij schreef later verschillen»
dc tooncelslukkcn d.c zooals bekend
is door Hollandschc tooncclgczel»
schappen werden opgevoerd. Hij maak»
te een speciale studie van de cultuur
van Noord»Amerika cn dc Noord»
Amcrikaanschc Indianen, waar hij ook
veel over geschreven heeft. Wij zullen
hier niet alle door hem geschreven ro»
mans opnoemen. Wel is 't de mccitc
waard tc vermelden, da: hij in 't
Duitsch en in "tNoorsch vertaald werden
wordt, en dat „Dc man uit Frankrijk"
verfilmd werd.
Ivans neemt een eigenaardige en
ccnigc plaats in tusschen dc Holland»
schc schrijvers. Het is wonderlijk deze
verceniging van twéé typen in cért
mensch. Mr v,Schevichaven, de spcciali
•eit in vcrzekeringsquacsties (h;j geeft
er cursussen in) en Ivans, de scherpzir.»
•vge schrïrver van detective.romans
die de verha«'kun«». de gewone verte'»
trant in eer herstelde, de menschen tus»
schen dc regels door graag voor de mal
houdt, cn in nog geen tien isar twintig
O.G.»tjes schreef. De stoffelijke me
neer v Schevichaven s dc onstoffcliike
meneer Ivans wel dank verschuldigd.
F. A.
