STADSNIEUWS.
INGEZONDEN
HAARLEM'S DAGBLAD VRIJDAG 22 OCT. 1926
LETTEREN EN KUNST
HET TOONEEL.
VEREENIGD TOONEEL.
DE GEVANGENE.
Het succee van „De Gevangent ward
inchgd als „seiicu. ■c.e.Eige;.-
lijk het jammer, dat mee bij de reolsme
op dat aensétiooeele den radruk legde,
omdat het stuk van Bourdet ilch ze!f
niees sensationeels heeft, iriegendee! heel
zuiver, oprecht en eer.ijk is. He; gnx.:e
succes is dan ook te danken aan de imie-
tieke waarde van dit werk ondanks
bet *eer precaire onderwerp en het wer
kelijk schitterend «pel der artsen.
De zaal van den schouwburg aan den
Jams weg was gisteren s-ampvo.. M>-schien
zal de geschiedenis van dit s'uk in Neder
land wel tot deze zeer groote opkouis* van
hes pnbüek hebben meegewerkt. In De
Gevangene behandelt Ecouard Bourdet een
zuiver ua'-hclogisch geval. De vraag, of een
dergelijk ziektegeval want dai is hetl
op hat tooneei ihuie belioort, kan mij. als
kunst criticus onverschillig laten. Ik heb
alleen te beoordeelen, of bet werk artis
tiek aan de aan ecu kunstwerk te stellen
eisohen voldoet. Bn det doet het volko
men! Bourdet heeft ons de tragiek van
Irune, die de „gevangene" is van laat
ik mogen zeggen haar t,ziekte" voortref
felijk gegeven. In dubbelen zin artistiek
en menscheiijk. Artistiek staat zijn wjrk
op zeer hoog peil. Uiterst kiesch en teer,
op waarlijk voorname wijze heeft hij dit on
tcgenzeggelijk gevaarlijke onderwerp be
handeld. Dramatisch voldoct dit toonee!
spel aan de hoogste eischen. De Gevan
gene ie voortreffelijk van bouw, van groote
dramatische «spanning, zuivere karakter
teekening zeer mooi bijvoorbeeld in het
contrast der 5 vrouwenkarakters ren een
doordringend raken dialoog en van krach
tige dynamiek. IK i- ven der beste er.
meest ontroeren-ie tc .-..verken, d e wij
in de laatste jaren op de planken hebben
gezien.
Maar ook om het humanitaire var. zijn
bewerking dwingt Bourdet achting af. Het
gToot-mensebehjke van dit arama is, «lat
Bourdet de toeschouwers breng*, tot incig
medelijden met Irène. En nie: alleen met
Irène, ook mes de twee mannen, Jacques
en d'Alguinee, d.e beiden klacht ffers z
en gebukt gaan ocder het leed van met
„schimmen" ecuaduwen van t .ouwen
trouwd re z:;n. Over bee. du stu» hangt
fcet oude nodlöt motief der Griekse he
tragedies. Deze menscheu zijn niet slecht,
integendeel in hun incigsie wezen goed
hoe zeldzaam teer bijv. s ons Jaques ge-
teekend! maar men voelt tan het beg.r.
af aan, da; zij allen tot groot lijden veruor-
deeld zijn. Het is, of de zware schaduw van
het noodlot over allen ligt.
Zeer zeker is dit geen stuk voor iedereen.
Het onderwerp is eenigszins pij-Doch
wis het „eensatitmeele" van het succes
van Bourdet's toooeelspel naar voren breu
gen, doen dan schrijver utrecht. Zij, d:e
uiiji U4. UV ..Uw-iWU -'..iU
om net ser.sa:xr.ee.e De Gevangene gaan hceft Qm aan dea bu:te3 ccht geboren
eten, behooren tn den schouwburg niet
thuis. Ala een zuiver,, eerlijk art st ek
weehje. Bier kregen wij de echte onschuld
«•nier maniertjes. ;e«r, fi.n en ontroerend
1^? Mcemeu. die Polly-Obdam bij dit, haar
eigenlijk debuut te Haarlem na de vers:,
en tweede acte ontving, waren wel verdiend
Hoe voortreffelijk beef: Bourdet ons dit
onschuldige meisje naasc Irène geteekend
En hoe krap :s hij ook in de schildering
van de derde vrouw :n zijnetuk, Frangoise.
Fen zoo voortreffelijk, Inmi'Kf indringen
izt de vrouwenziel is alleen van een Fraivsch
auteur te verwachten. Minny ten Hove
was Francois*. Zij speelde de rol beschaafd
en fïjai, echter zonder raffinement. Zij was
meer het flirtende meisje dan de gepas
sioneerde vrouw. Van do drie vrouwen was
zij hoewel goed de rakv-t sterke.
Wie heef', gisteren gemerkt, dat Ce«3
Laeueur ziek cp de planken stond, zóó dat
hij eerst zelfs de toegevendheid van het
publiek had willen laten ir.roepen! La
sueur is geen speler van groote techrr.ek.
Integendeel! klaar zijn spel treft door
natuurlijke warmte en innigheid. Hij speelt
als Vera Bondam van binnen u:t eu
daarom passen die twee In het samenspel
zoo uitstekend bij elkander. Hij gaf de
goedheid en het 'eed van Jacques op wer
kelijk treffende wijze. En prachtig bepaald
wan hij in zijn gespannen houding tegen
over d'Aiguines in do groote eeène in 11,
waarin het werk culmineert, om«lat daarin
het leed van de mannén, die met vrou
won als Irène getrouwd zijn. meedooget.
loos wordt bloot gelegd. Doch hoe kiesch
is ook hier weer Bourdet! Het tooneei werd
door Verbeek en Laeueur voortreffelijk,
strak-go pannen en met ingehouden harts
tochteiijkheid gespeeld.
l'aul Huf was zeer goed m de rol van De
Montcel. En de regie van Betsy Banucci-
L'eckman viel ni alle opzichten te loven.
Een prachtige opvoering dus van een
zeer bijzonder, diep tragisch stuk, die ook
i.ier een doors iaano succes had. Een mooie
loaneelavocd
J. B. SCHUIL.
STADSSCHOUWBURG.
Het Nieuw Rotterdamsch
Tooneei: „De Koekoek".
Aan de eigenaardigheid van de koe»
koek. haar eieren in een ..andermans"
□est te deponeeren. heeft Jan Fabricius
den titel van zijn stuk ontleend.
Want ook in dit tooneclspcl zijn
twee kinieren, twee jongens van bij»
na gelijken leeftijd, in het verkeerde
nest terechtgekomen: Jurn Aikes
draagt den naam van zijn moeder de
boem Aalke Aikes cn al in het eerste
bedrijf meea.-n we te begrijpen dat
zjjn vader de aan den drank of lie.
ver: aan het bier verslaafde dorps,
dokterfls. Maar dat is een leelijkc mis»
rekening want Aalke Aikes, die dertig
jaar gcieden moeder van een arm kind
werd en de min van een rijk kind
was bekent eindelijk in het derde be
drijf dat zij de kinderen verwisseld
i van hooge waarde verdient he*, de be-
langstelling. En ook om de werkelijk, supe
rieure opvoering.
Eindelijk hebben wij dan weer eens vcor
treffelijk zien komedie «pelen! Wij Loeren
«n lezen in den laarsten tijd herhaaldelijk
de klacht, dat ons tooneei in verval is, da,
het spel voortdurend achteruit gaal. Aan
hen, die zoo spreken, raad ik De Gevangene
eens :e gaan zien. In lang heb ik niet
voorsteil:ng bijgewoond, waarin over hee
de Ifnie zoo zuiver en goed, zoo ontroerend
menscheiijk werd gespeeld. Ln do eer
plaats noem ik Vera Bondam, die or.s d<
tragiek van een vrouw als Irène zoo pracli
tig voelbaar heef» gemaakt. Z.j s'-ond
hier voor een ontzaglijk zware taak, offida
de toeschouwers, alvorens tot irr.ig mede
lijden t« komen, ie:® in zich zei: hebben *.e
overwinnen. Het is nie*. gemakkelijk
ieder ir. Irèce een „zieke" ;e zien.
zooals Vera Bondam het lijden van deze
vrouw geeft ia bet zoo overttrgend en
schrijnend, zoo diep tri? cL. dat zij hee
de zaal tot mede lij dm dwingt. Vera Bor.
dam heeft zich in den laaiden tijd b-.j het
Vereenigd Tooneei wel reer gelukkig
men zen bier kunnen spreken van eersi
ticneel ontwikkeld. Bijna iedere nieuwe rol.
die zij speelt, breng, een verrassing,
langer hos meer blijkt zij «en van onze
voornaamste actrices te zijn W v -.n Ven
Boe dam het tr.eeete treft :s het zuivere,
te. natuurlijke, het echr-vrouwelijke er.
innige van haar spel. Haar warme, donker-
getimbreerde stem pa* Toikomen voor
haar roller.. Zij is vrouw zelfs in een
rol als van Irene volkomenNu en dan
herinnert zij in het geheel overzegever.e
van haar acne aan Mien vr.n der Horst.
Wat Vera Bondam dce: in de ro. van
Irène is waarlijk subliem. Aangrijpend
geeft zij in het eerste bedrijf het onbegre
pene. den dootbuiverenden angst en den
hartstocht, het alleen staan van deze
vangene. Haar spel ie voortdurend van
groote zekerheid, verrasiend zuiver 1st zijn
fijne nuanceer En van hevge span
ning! Wat werd. bijvoorbeeld dat korte te
lefoon-gesprek, waarai zij Jacques te r.ulp
roep:, niet zeldzaam mooi genuanceerd ge
speeld. En hef ontroerende in haar spel is
dat men r. et meer «an komed.eapeh
denkt. Het ia «>o absoluut zooder trucs
cn manier je.?. Elk woord, elk gebaar
zuiver en echt. Aan het slot van II, toen
zij zich in wilde -smart aan Jacques vast
klampte als laatste redding gaf zij het leed
van deze vrouw zóó fel, zoo diep doordrui
gend, dat het ons den adem benam. En
prachtig ook haar houding tegenover
Jacques in III in die reeim.atie en voor
Jacque3 afs'ooteode kilheid 1 En dan haar
■wanhoop aan het slot waoneer zij voelt,
dat zij voor goed verloren is. Het gaf nicer
tjan een groot artistiek genot du spel te mo
gen volgen.
Een verrassing voor velen bracht ook hei
spel van onze Haarlem =?he jonge actrice
Dolly Obdam als Gisèle. Het is al eenige
jaren gelede^ dat ik Polly Obdam voor
l e. eerst op dezelfde planken zag als jeug
dig. ongebreideld dilettamje in den kring
van de Ilandeisschoolvcreemging. Toen
reeds viel zij mij op door haar natuurlijs
talent en haar spontaniteit en voorspel 1?
ik haar een „toekomst op het tooneei"
Dat ik mij «lestijd» nie' in i aar bedrogen
heb, heeft zij gi-icren ir. de eerste he
langrijke rol. die zij te Ilaar.em speelde,
bewezen. Ze'.:' zal zij thans nu haar ta
lent gerijpt en haar «pel beheerscht s
wel eens glimlachend terugdenken aan dien
dilettantentijd. In het spel van Polly Ob
dam treffen dezelfde eigenschapper. »1«
van V ra Bon lam, cam- ,k zuiverhe cn
natuurlijkheid. Wat wa« dat *pe! als 0:
séle friach en jong en zuiver Vooral in II!
Het tooneei:,e met Jacques werd een ju i
zoon vap haar en den dokter rijkdom
te verzekeren, zoodat tenslotte de ar-
me dokter, die in een vlaag van wroe»
ging al door hst gchcclc dorp heeft
rondgebazuind Jat hij de vader van
Jurn, den boer. is de vader van Klaus
Eeck blijkt te zijn, den rijken student
die er intusschen al zijn rijkdommen
doorgelapt heeft.
De moeder, Aalke. haat den jongen
man, Jurn, die voor haar zoon door»
gaat met een niet door Jen schrijver
gemotiveerden haat. Zij stopt den licht»
/.innlgen Klaus voortdurend geld toe
(het is om van te watertanden zooals
in dit stuk met de bankbiljetten gc.
smeten wordt) en wil doordrijven dat
hij bestuurslid wordt van een stichting
omJat het geheele dorp hem dan, als
afstammeling van den stichter zal
ccren, Aalke waadt intusschen in tra»
giek; de eenmaal begane zonde dwingt
haar, steeds op het pad van het bedrog
door te gaan. Als de dokter, na twee
flcschjes bier, het uitschreeuwt tegen
Jurn cn zijn verloofde dat hij Jurn's
vader is, barst Aalke in een waanzin,
nig lachen uit en wordt Joor een be
roerte getroffen. De oude wordt zij
niet meer, maar zij leeft nog eenigen
tijd met een verlamden arm voort tot
dat ook zij haar bekentenis niet langer
kan inhouden en dan achter de coulis»
sen sterft. De dokter wordt door zijn
eigen kind verlaten. Klaus gaat met
Fogeltien. de dienstbode van de boer»
derij. en met de bankbiljetten die zijn
vader hem gegeven hceft „een week
plezier" maken, en de dokter zal troost
inden bij Jurn en diens vrouw cn
veel fleschjes bier.
De schrijver is ook in dit stuk ln
de meermalen door hem begane fout
vervallen, dat hij van te voren reeds
veel aanJuidt. Zoo zijn wc in 't be»
gin nog wel ;n de mccning dat Jurn
des dokters zcon is, maar al spoedig
begrijpen we uit het gedrag en de toe»
spelingen van Aalke dat Klaus haar
tot moeder en den dokter tot vader
heeft.
Dat dit stuk de toeschouwers tóch
wel pakte en tot het einde bleef boeien
is te danken aan twee dingen: dc wijze,
waarop de geroutineerde Fabricius
„tooneei" weet te geven cn vooral ook
de uitmuntende vertolking, die het
stuk bij Tartaud's gezelschap genoot.
Het buitengewoon uitvoerig exposé
in den toestand dat de dokter geeft
aan den pas in het dorp benoemden
notaris (Frits Tartaud: wat was zijn
spel weer weloverwogen en conscien»
ticus) zou niet om aan te hooren zijn
Jien Jules Verstracte van den dok»
ter niet zoo'n prachtige, levendige fi»
guur gemaakt en daardoor ook kleur
levendigheid aan dit vrij wel van
één kant komend onderhoud had ge»
geven.
Mevrouw Tartaud»Kleijn beeldde de
tragische figuur der halsstarrige boerin
uit zooals van deze tragédienne te ver»
wachten was: hoe goed waren haar uit
barstingen var, angst dat haar kind
door een „toeval" een einde zou maken
aan zijn verloren bestaan. En hoe tref»
fend was ook haar stil spel, reeds da»
delijk in het begin, bij het bekijken
van het houten spee!goed»paardjc. dat
aan haar jongen heeft toebehoord.
Has van Ees: uitmuntend als Klaus
Richard Flink voldeed als Jurn Aikes
den blanken pit in ruwen bolster en
Annic Foilender gaf een niet zoo erg
deugdzame dienstmeid met veel verve.
Van mevrouw Sophie Stein, als Frija
Schoringhuis, Jurn's verloofde, ging
wel het minste uit.
Dc belangstelling van het publiek
voor dit stuk?
Een optimist zou spreken van een
tamelijk bezette, een pessimist van een
tamelijk lecge zaal, maar tamelyk was
het in icöcr geval!
E.
EEN STUDENTEN.
TOONEELCONCOURS.
DRIE STUDENTENCLUBS
TREDEN TE HAARLEM OP.
Namens het curatorium van de Ver»
ceniging het Jongens Gilde wordt ons
medegedeeld:
Naar wij vernemen heeft voor het
Studentcntooneelconcours dat Z-ater*
dag 30 October in den Stadsschouw»
burg zal plaats hebben, de Amsterdam»
sche Studententooneelvereeniging haar
keus laten vallen op een stuk van
Vlaamsche humor nl. Bietje, door Mau»
rits Sabbe. Het Leidsche Studenten
Tooneei hoopt op te voeren de één»
acter „Wordt vervolgd". van het
Theatre du Grand Guignol te Parijs; de
Utrechtschc Studenten kunnen hun
definitieve keuze eerst dezer dagen be»
palen, op grond van het feit, dat één
der medespelers, die in Juli bij het
Utrechtschc Lustrum de rol van Ich»
paton vervulde, geruimen tijd bui»
tenslands is geweest.
De kaartverkoop van dezen avond
van één.actcrs heeft tot nu toe onder»
hands plaats gehad met groot succes.
VLAAMSCHE TOONEEL-
LITERATUUR.
Ter gelegenheid van het 50»jarig be»
taan van den Koninklijken Viaamscher
Schouwburg te Brussel, worde een mu»
seum voor VUamsche toqnecüitcratuur
en tooneclkunst gesticht
MUZIEK
CONCERT IN DE JUUAHAKERK TE
SCHOTEN
Drie jocge meneehen stelden gisteravond
hun talent beschikbaar voor een uitvoering
en h*:e van het Schuld lelgingsfooda der
Julianakeric :e Schoten. De heer Piet Hal
sem* opende het concert met een uitste
kende, techniaoh gave en van goed«n
.»inaak getuigende vertolkmg van Bachs
Pas acaglia; jpeelde na Je pauze eveneens
goed. doch in registratie (mieschien door
de diepositie van 't orgel) wat van de voor-
•-hnftcn van den componist afwijkend, de,
Pastorale van César Franck, en tot «lor de
Suite Gothique van Lóón BcèUmann, den
vooral door zijn veelgespeelde Variations
ymphonique» voor oello en orkest beker,
len. op 3ó jarigen leeftijd In 1897 te Parijs
iverleden componist en prgamist van de
•ris St. Vincent de Paul. Ook dit werk
werd op rospecfabele wijze voorgedrag-n;
de kompositie zelve i<s mij niet eympathie*
Mejuffrouw Dini Van Daalen zong een
aria van Bach (Seufzer, Tranen), een der
„biblischen Lieder" va® Dvorak, de Nc-c
:umi van Cósar Franck en een pav oud-
iHollandsche geestelijke liederen Voor
Bach was de expressie nog niet sterk ge
noeg; Dvorak werd zeer goed gezongen be
houdens een kleine rijzing van «Ie «lot-c
en ook in de andere zangen konden «tem
en voordracht veel voldoening schenken.
Hetzelfde valt te vermeiden van 't viool
spel van Mejuffrouw Agadia Boxe, hoewel
baar positie wisselingen nog te hoorbaar
zijn, en zij vooral in dubbelgrepen (Tart.
ui) wel eens iets ie hoog speelt. De bekende
mis. Sonate van Tar.ini viel doordat
:l!e herhalingen gemaakt werden wat lang
Bovendien klinkt de viool van mej. B.
een groote ruimte op de g-snaar wat dun
nasaal. Een n Bachs stijl gehouden Prae-
udium van Max Reger werd nog zeer ver-
dienatelijk gespeeld, hoewel het verband
der begeleiding niet steeds volkomen was
en voorts h»*: zoetige „Air" uit het viool
concert van Gold mark. Waar wij op een
programma werken van Franck en van
Goldmark te hooren kregen trof bet, hoe
icgenstelüng met de economische verhou
dingen Francic volkomen gestabiliseerd is
cn tot de klas deken is gaan behooren. ter
wijl Goldmark veel van zijn waarde verlo
ren heeft, hoewel de in 13J0 geboren com
ponist nog r.ïet lang overleden Mej.
Bc-xs speelde verder de vioolpartij bij de
aria van Bach.
De predikant der Julianakerk. Ds. M. 0
Biauw, die ook des avonds met eenige in
leidende woorden geopend had, dankte de
-voerenden na afloop in een gemoede-
;ke, hartelijke toespraak. -»n vergat daarbij
ook den registrator, den heer Alphen aar
r.let.
Wat de opbrengst betreft durf ik mij
niet in gissingen te verdiepen. De toèganc
was vrij. en dies zag ik er moeders met
slierten 4, 5, 6 jarige kinderen, die m.i.
beter in bed waren geweest, verder veel
lnsloopende pepermunt- »n zuurballen zn;
ger.de jongelieden van 814 jarigen leef
ijd. Niet dat zij stoornis veroorzaakten, o
neen, de kun deren ware® erg zoet en stil
cn één viel zelfs in slaap, maar 't kerke
zakje dat in de pauze rondging profiteert
van zulke klan'jee gewoonlijk niet. En er
waren veel Jeege plekken im de banken.
Het kerkconcert te Bloemcndaal, een paar
v/eken geleden had in een s'ampvolle kerk
plaat». 'Laten we hopen dat al9 de boven
genoemde artisten weer «erte in de Juliana
kerk belangeloos en me» liefdadigen zin
optreden, de kerk vol volwassenen zit. D<
muzikale praestattes zijn er heusch goed
genoeg voor.
K. de J.
TENTOONSTELLING
H. VAN STEENWIJK.
In den kunsthandel J. H. dc Bois aan
den Kruisweg wordt thans werk ge»
exposcerd van den Haarlemschen
kunstschilder II. van Steenwyk.
Dc heer van Steenwijk heeft vele
herinneringen aan zijn verblijf in Noor»
wegen in 1923 op het doek vastgelegd,
zoodat deze expositie vooral belang»
wekkend is voor hen, die dat land ken*
nen. W'ie Noorwegen kent en dc bo»
venzaal van den kunsthandel De Bois
betreedt zal dadelijk getroffen worden
door veel wat hem bekend is of waar»
over hy in het land der sagen heeft'ge»
boord.
De heer Van Steenwijk heeft zeer te
waardecrcn arbeid geleverd en bij het
j.n beeld brengen van enkele sagen op
zeer gelukkige w ijzc party getrokken
van do romantiek die Noojsche bo*
dem in zyn fjorden cn bergen biedt.
Do kleinere stukken, zooals cr bij»
voorbeeld een geëtaleerd staat en „Zo»
mernacht bij Molde" zijn wel fyn en
zuiver gedaan, dc grootcre zijn over
het algemeen wat grover behandeld
maar altijd knap van teekening. zooals
bijvoorbeeld het „Sprookjesschip".
Hieruit spreekt we] duidelijk de be»
doeling van den schilder.
Ulvikfjord, bij Hammerfest. Oxfjord
in Hardanger. Svartissa ijletscher,
Maannacht aan dc kust van Nordland,
't zijn alle stukken die gewaardeerd
zullen worden door de bezoekers die
met den schilder „gepakt" zijn door de
schoone natuur van Noorwegen.
Er valt ook nog een portret te be»
wonderen cn dan zijn er ccnige aardi»
ge kijkjes op dc binnenplaatsen van
Haarlcmsche hofjes, met veel licht.
De tentoonstelling blijft nog tot het
einde dezer maand geopend.
Verschillende der geëxposeerde
schilderijen zijn reeds verkocht."
CAMERA OBSCURA.
Bovengenoemde amatcur«fotografcn*
ciob, die ccnigen tijd geleden een
wedstrijd heeft gcorgsn seerd voor alie
amateurs te Haarlem cn omstreken, kan
thans bekend maken, dat dc jury (be»
staande uit de nreren Adr. Boer, G.
de Jager en Gerard Bcrman) dc na»
volgende prijzen heeft toegekend:
Klasse Seniores:
Ie prijs W. Hoogeboom met „Dc
Zegepraal van 't Licht"; 2e prijs H. T.
Verdook, met „Dc Pas". 3c prijs P.
Wmdt met „Tusschen dc Buien"; 4e
prijs Dick Boer. met „Ruïne Tuin":
Eervolle vermelding kregen de heeren
A. A. Pieck met „Zonnespel". A. Ver'
schoor te IJmu:den met „Op Hoop van
Zegen" en J. M. v. d. Lijke met „In
de Zomerzon".
Klasse Jun«o«cj:
le prijs G. A. C. van Dobben, met
..Straatje te Qued Atmen.a', 2e prijs
Karei J. Kleijn. met „Duisternis
Licht": 3e prijs Th. D. Montijn met
„Oud Nijkerk" 4e prijs J. E. Hillcsum
met „Miss J.": terwijl in deze klasse
de hecrcn P. B. Loerakker met „Mor.
tcraschglctscher en Bcrninagruppc",
Joh. M. de Vries mef „Kleine Puck",
E Cfncrmus met „Boschvijvcr" en Han
Schouten met „Conversatie", een eer
volle vermelding mochten behalen.
De prijsuitrrking zal in de maand
November geschieden.
EEN WRAK IN HET SPAAR NE.
Een maand of drie geleden zonk een
oude houten schuit in het N.«B. Spaame
tegen de glooiing van den Spaarrvdam-
meerweg bij dc Hertzogstraat. Door dc
zuiging van voorbijvarende stoom,
booten, trok het wrak van den wal
af en kwam geheel .onder water
liggen. De eigenaar heeft toen getracht
het wrak te lichten, maar daarin
slaagde men niet. Het wrak bleef lig.
gen cn trok steeds meer naar het mid
den van he*t vaarwater. Meermalen
zijn cr lichte scheepjes, die naar den
wal wilden, op het wrak gcstootcn.
Donderdagmorgen sict er nog een zol»
derschuit op.
De eigenaar van het wrak kon de
kosten van het lichten niet betalen, dus
moest dit geschieden op kosten vsn den
Provincialen Waterstaat.
Aan den aannemer Nclissen te Haar»
lem werd dat oogcnschijr.Üjk eenvou»
dige werkje opgedragrti. Met behulp
van een groofc „bok" werd Donder»
dag getracht het wrak te lichten maar
nauwelijks was een strop om de schuit
gebracht cn dc lier in werking gesteld
of het wrak brak middendoor. Toen
nog een tweetal stroppen er onder
door. Als een kaartenhuis is de totaal
*errott« schuit in eikaar gevallen, half
op een zolderschuit en half op de
glooiing van den weg.
Het geval had veel bekijks. Dc ge»
hee! waardclooze stukken hout van het
wrak zijn geborgen op het terrein van
de gemeenterciniging.
De burgemeester is ij.l. verplicht een
openbare verkooping te houden van het
„gevondene". Aan dat voorschrift moet
worden voldaan, ook al weet men te
voren, dat het „geborgenc" geen cent
zal opbrengen.
Dat is dit jaar reeds het tweede ge»
val, dat dc,Provinciale of de Rijkswa»
terstaat een'wrak uit het Spaame moet
verwijderen.
BOND VAN TECHNICI
Lezing over kogellagers.
DGor de aldecnng Maaricm van den
Nedcriandscneu bund van Technici
werd Donderdagavoi^j een lezing gc»
houden over de vcrvaarüijj.ng van ko»
geliageiB in de fabrieken oer bvcnsku
Kuiiager iabnkcn tc Gotcnburg (ó.wc»
den S. K. F.»concerndoor den
heer Jacohson, directeur van dc Neder»
landschc Maatschappij van kogeila»
2crs S. K. F.
Wij hoorden den heer Jacobson gerui»
men tijd geleden voor dc leerlingen der
M. T. S. dezellde lering houden, die
ook toen groote belangstelling onder»
vond. Niet in het minst maakte ook
toen de film, die na de lezing gc»
draaid werd den avond aantrekkelijk.
Geen wonder dat ook nu bleek dat dc
zaal in gebouw „De Nijverheid" tc
klein was. om alle belangstellenden tc
bevatten.
Na de opening door den voorzitter
begpn de heer Jaoobson te spreken
over het voortbrengen van de produc*
ten uit den bodem, die moeten dienen
als grondstoffen voor de bereiding der
kogellagers. (Uzer, kalk, en als brand»
stof houtskool). Uitvoerig behandelde
spreker het wrijvingsvraagstuk, de mid»
delen om die wrijving zoo gejing mo»
gelijk te maken, de toepassing van
smeermiddelen en het principe der ko»
gel» cn rollen lagers, dje voor de mo»
derne machines onmisbaar zijn. Sprc»
ker zette uiteen, waarom voor de ko
gellagers de beste metalen en de moei»
lijkste processen moeten worden toegc»
past en legde uit op welke manier het
yercischte staal wordt gewonnen.
Nadat het hoogovens»proccs cn hc!
walsproces was besproken, volgje de
vertooning van de zeer belangrijke film
die de woorden van den heer Jacobson
illustreerde. Ten slotte werd het ver»
werken van dc gewalste materialen in
een interessante causerie behandeld,
die wederom in het tweede deel van
dc film in beeld werd gebracht.
Buitengewoon veel succes had deze
lezing- Dc voorzitter bracht den heer
Jacobson dank voor zijn duidelijke en
leerzame uiteenzettingen van een zoo
belangrijk 'bedrijf als dat van het S.
K. F.»concern. Te elf uur werd dc
b'.jeecJtomst gesloten.
GEHEEL-ONTHOUDING.
Dc afdeeling Haarlem der Ned.
Vcrceniging tot Afschaffing van Al*
coholhoudende Dranken kwam Don»
derdag in huishoudelijke vergadering
bijeen in een der zalen van Hcu Blauwe
Kruis. i
Dc voorzitter, de heer C. F. Kruyft,
sprak een kor: openingswoord.
Bij de periodieke bestuursverkiezing
werden dg heeren C. T. Kruyff Jr, P.
Mooyman en A. Kerkhoff hcrbcnocmil.
Dc heer C. J. Cornet, stelde zich pic*.
herkiesbaar door gebrek aan tijd zag
hij zich genoodzaakt van het bcstuurs»
lidmaatschap af te zien.
Vijftien jaren was hij bestuurder der
afdceling Haarlem der N. V.
Een plan van actie voor de winter
maanden werd opgesteld. Binnenkort
wordt hiervan medcdeeling gedaan.
De maand November, door do ver»
ceniging „Blauwe maand" genaamd'
wordt dienstbaar gemaakt aan de in
wendige versterking der afdceling.' Uit.
breiding van het ledental door colpor»
;a«e met „De Blauwe Vaan", versprei,
din van bjochures cn huisbezoek,, is
het doe!.
Een propaganda»commis«ic werd gc-
installeerde die tot taak hceft voort
durend bezig te zijn met mondelinge
cn schriftelijke propaganda.
Leden dier commissie zijn de heeren
A. Kerkhoff, J. J. Bert. A. Bus, II.
Wubbcls en mej. J. Hoek.
PETROLEUMBEZORGERS
Donderdagavond werd in het gebouw
..De Centrale" een vergadering gchou»
'cn door de afdceling Haarlem van <!en
Centtalen Bond van Transportarbeiders
met dc vakgroep petroleumbczorgcrs.
Dc heer Mars gaf een uiteenzetting
van dc conferentie met den vertegen»
«•oordiger van de Maatschappij ..Pctro»
lifère" naar aanleiding van het gerucht
dat cr loonsverlaging in aantocht zon
zijn Door den vertegenwoordiger werd
medegedeeld, dat dit slechts een ge»
rucht was. Hierna werd uitvoerig een
ontslagkwcstic besprfoken. waarbij de
vctgadering het standpunt van het be»
steur onderschreef, namelijk dat' de or»
ganisatie niets aan dit ontslag kon ver»
anderen.
Voorts werd verslag uitgebracht van
dc stapoen door het bestuur in sa»
menwerking met he? hoofdbestuur bij
de Directie der Franco«F,gypMcnnc om
te komen tot het afsluiten van ccn col
lecticf contract, waartoe hc? nog niet
<s kunnen komen.
CON AMORE.
Tot directeur van de mandolineclub
Con Amore" is benoemd de heer Jac.
Brouwer te Haarlem,
SCHILDERIJENTENTOON
STELLING.
Op dc schilderijententoonstelling op
Eeck, die Jen lichtzinnigcn trek met j dc Waag w erden na de laatste ongaaf
zijn vader gemeen heeft en den moed. I nog verkocht: „Aan de plassen" door
om het noodlot onder de oogen te zien jBastert. „Bioejende appelboomen" cn
cn de gave om snel een besluit te ne» I .JCweekerij van Darwintulpen", beide
men, van zijn moeder beeft geërfd, jaatstcn door A. L. Koster.
EENHEID IN DE VAKBEWEGING.
Donderdagavond werd in het gc»
bouw „De Centrale" een goed bezoch
te ledenvergadering gehouden van het
Ècnheid»Comité Haarlem. In zijn ope.
ningswoord memoreerde de voorzit»
ter enkele gebeurtenissen, o.a. de ver*
kiezingen in Bclgic met een verlies voor
de S. D. A. P. en de vele moties van
afkeuring, die in diverse afdeelingen
van de S.D.A.P. in Nederland zijn aan
genomen tegen het verschijnen der so<
ciaaUdemocratischc Kamerfractie bij
dc opening Ier Staten»Gencraal.
Voor het ontwerp beginselprogram,
dat in Amsterdam eenigszins gewijzigd
met algemeene stemmen is aangenomen
bestond groote belangstelling.
Na vele discussies werd dit ten slot»
ta ook hier met algemeene stemmen
aanvaard.
Het propageeren voor de eenheid in
dc vakbeweging zal in nog grootcr
mate worden opgevoerd.
HAARLEMSCHE KEGELCLUB.
Ter gelegenheid van het 30»jar:g be»
staan van den Rotterdamsche Kegel»
bond werden Nationale Kegelwcdstrij»
den gehouden. De Haarlemschc Kegel»
club „S. S. S." (Sport Staalt Spieren),
behaalde met het le vijftal 315 houten
den 3en prijs (gr. zilv. lauwerkrans);
met het 2e vijftal 304 houten den 7en
prijs (zilv. lauwerkrans) en bovendicu
gecombineerd met 619 houten den le
prijs, den groten zilv. Miss Blanche
Beker.
Aan de wedstrijden deden ruim 175
vijftallen mee.
Voor den inhoud dezer rubriek stelt
de Redactie zich niet verantwoordelijk.
Van ingezonden stukken, geplaatst
of niet 'geplaatst, wordt de kopie den
inzender n'et teruggegeven.
DF. ZEGELTJES-
PLAKKERIJ.
Hve zit het met de
Navordering?
Het zal goed zijn als de navorderings»
kwestie, welke in Haarlem's Dagblad is
aangeroerd, niet in den doofpot wordt
gestopt, want daarvoor staan er te
groote belangen op het spel.
De voorzitter van den Raad van At*
beid te Haarlem zet in de Stadseditie
van Woensdag j.l. en in de Nieuwe
Haarlemsche Courant van Donderdag
jJ. zij.n standpunt uiteen.
Hij betoogt dat vanaf den datum,
waarop de wetswijziging van kracht
w*erd. 11 Juli 1925 steeds werd
nagevorderd over twee jaren en dat
zulks ook geschiedt in overeenstemming
met de wet.
Woordelijk schrijft de voorzitter:
„Op navorderingen, welke waren af»
gedaan, werd niet meer teruggekomen.
Maar wel werd van 11 Juli 1925 af
nagevorderd over ten hoogste twee ja»
ren. want vanaf dien datum geldt voor
de navorderingen, welke zouden uit»
gaan, de nieuwe bepaling".
In merkwaardige tegenspraak hier»
mede zijn de handelingen van den Raad
van Arbeid.
Teneinde elk misverstand te voor»
komen, laat ik hier een beslissing vol»
gen van den Raad. welke genomen is
in Juni 1926 en waaruit ik. de niet ter
zake dienende woorden weglaat:
Het Bestuur van den Raad
van Arbeid te Haarlem,
Gezien het schrijven van H. A. Mar»
cus te Haarlem. 31 Juli 1925, waarbij
wordt verzocht een beslissing te geven
op grond van artikel 314 sub e en f der
Invaliditeitswet betreffende,
A enz.,
B de navordering op H. A. Marcus
ten behoeve van gemelde verzekerde
over het tijdvak van 2 Juni 1924 tot
29 Juli 1924;
Overwegende ad A ent
Overwegende ad B
dat door den Raad van Arbeid op
29 Juli 1925 is nagevorderd over het
tijdvak van 2 Juni 1924 tot 19 Septem*
ber 1924:
dat echter op den datum der navor»
dcrintf prern ën zijn nagevorderd over
weken, welke sedert meer dan
één jaar zjjn vc streken;
dat dus de navordering over het tijd»
vak 2 Juni 1924 tot 29 Juli 1924 ten
onrechte is geschied;
Beslissende in voltallige vergadering:
verklaart:
A enz.
B dat ten onrechte bij H A. Marcus
premiën ten behoeve van verzekerde
zijn nagevorderd over het tijdvak van
2 Juni 1924 tot 29 Juli 1924.
Aldus gedaan te Haarlem den 30steo
Juni 1926.
Het Bestuur van den Raad
van Arbeid te Haarlem
Michielsen
voorzitter-
GEVONDEN DIEREN EN' VOOR.
WERPEN.
Terug te bekomen bij:
J. v. d. Veen. Gcd. Oudegracht 128.
broche: Bos, Kleine Houtstraat 50. rw.
bruin hondje. Fauna; Htinckcr. Bis»
schop Ottostrnat 8, jongensjas; Wcs»
ferman. Paul Krugerstra.it 45, zw. witte
poes. Fauna: Holst, Ripperdapark 21.
v. witte poes. Fauna: Kramer. Jans.
weg 16. port. ract inh.. A-andekerk 2r
Z.'Poldcrstr. 30. rijw,belast m in étui.J.
Nijssen, Schcepmakersdijk 23, riemen:
Rcinalda Diederikstraat 8, tabaksdoos
SYNAGOGEDIENSTEN.
Ned. Israël. Gemeente.
Van 22 October af:
Sabbath: Vrijdagavonddienst bij den
Ingang te 4.30 uur.
Ochtenddienst te 8 uur.
Middagdienst te 1 uur.
Avonddienst te 5.33 uur.
Werkdagen: Ochtenddiensten tc 7 u.
Zondag te 7.30 uur.
Avonddiensten tc 7.45 uur.
Talmoed Torah: Sabhath te 12 uur
Werkdagen s avonds te 7.15 uur
Zondagavond te 7 uur.
De diensten op de werkdagen alsmede
Talmoed Torah. worden verricht in het
gebouw Lange Wijngaardstraat no. 14.
De overige diensten vinden plaats ter i
Synagoge Lange Begijncstraat II.
Uit deze beslissing blijkt:
Ie. door den Voorzitter van den
Raad van Arbeid wordt op 29 JuH
1925 dus na het van kracht worden
der navordcringstermijo van twee jaar
- - nagevorderd.
er wordt gereclameerd op 31
Juli 1925 bij het bestuur van den Raad
van Arbeid.
3c. op 30 Juni 1926 beslist het be»
stuur dat de navordering ten onrechte
is geschied, aangezien zij liep over
weken, welke sedert meer dan
één jaar zijn verstreken. (Spa*
ticcring, evenals boven, van mij H. A.
M.)
Dc ecnigc conclusie, waartoe men
dus kan komen is deze:
Dc Voorzitter van den Raad van
Arbeid vordert na gedurende ten
hoogste twee jaar. maar als men ver»
volgens zich wendt tot het Bestuur
van den Raad, wordt de aanslag v.er»
nictigd cn behoeft men dus niet te be
talen.
De Voorzitter var den Raad van
Arbeid za! het n:ot gemakkelijk val»
len bovenstaande beslissing m vol»
tallige vergadering genomen tc ver»
klaren in verband met zijn voorgaan*
dc publicaties.
Met dank voor de verleende pl3a:s»
ruimte,
Hoogachtend,
Drs. H. A. MARCUS.
BIJSCHRIFT.
In ons laatste art ke! over deze aan»
gelegenheid hebben wij het Joor
den gcachten nzender bedoelde hem
zelf betreffende geval reeds n beknop
ter vorm naar voren gebracht cn op
het blijkbare gebrek aan log ca n de
opvattingen van den Raad van Arbeid
gewezen. Inmiddels honen wij spot dig
dc inz chten van de Rijksverztk. rgs.
bank omtrent de aangelegenheid tc
kunnen mcdedcclen.
Red.,
