Haarlem's Dagblad | 1926 | 19 november 1926 | pagina 14

BUITENLANDSCH OVERZICHT

INDRUKKEN UIT AFGHANISTAN.

GEMENGD NIEUWS

ONTVANGEN BOEKEN.

ONZE LACHH0EK

HAARLEM'S DAGBLAD VRIJDAG 19 NOV.

n het hart van Azië

1926

Er zijn Europeanen, die de Ooster»
scbe landen zien, zooals een naarstige
f.lmidustrie ze van bordpapier en gips
construeert, die alles, wat zy ons aan
illusies en fantasies, aan schittering en
pracht en praal beeft voor oogen ge»
too vera, voor zoere koek opnemen,
ierwyl anderen daarentegen aar. mets
willen gelooven, dat met de betoovering
en de bekoring van bet Oosten in ver»
band staat. Tusscben deze beide uiter»
sten bet juiste midden te vinden is

niet altijd gemakkelijk, want zelfs ter
plaatse :s men maar al te zeer gene
vandaag ir. het eene. morgen x. het
andere uiterst te vervallen. vandaag
de d:ngen te z en me: het oog van den
kunste-zar en zc morgen koel
objectief van den materia;istischen kant
te bekijken.

Men word: van een cene diiiemna
raar het andere gedreven: al streeft
men er nog zoo ernstig naar.^objectief
tc zijn. objectief tot icderen prijs;
nooit zal het gelukken, den subject e
ven indruk geheel uit te schakelen.

De eerste stap. d?e de nieuweling
hier te lande op een bazar zet. is de
moeilijkste, wan: terstond is hij ge»
reigd hct geheeic Oosten en zijn zoo»
genaamde bekoring naar een andere
wereld te wenschen. Menigeen zal
alleen een onaangename geur. dwaas
geschreeuw en slechte handelsgebruiken
waarnemen en zich r et kunnen vrij'
maken van deze onmisbare attributen
van een onvervalscht bazarleven. Dat
*Ön degenen, C:e zich later het meest
aangenaam voelen, die iets m ssen. wan.
neer zij zich niet kunnen ergeren, die
steeds moeten schimpen. Ernstiger zijn
degenen er aan toe, d c hier alles heer-
I jk willen vinden en ook inderdaad
vmden; dat zijn degenen, die hun eigen
volksaard verloochenen en z ch in een
oogwenk aanpassen aan de Oostersche
zeden en gebruiken. Het kleinste deel
van de Europeanen slechts is bij mach*
te. licht en schaduw behoorlijk te ver»
deelen en is bij machte, wat het meest
belangrijk is, de dingen op een afstand
te houden.

Nergens echter wordt dat zoo moei»
lijk gemaakt als in de hoofdstad van het
„nocge Afghaansche rijk", in Kaboel
zelf. nergens zijn bazars en menschcn
zoo onmogelijk. Kaboel, is tcgenwoor»
dig nog slechts een verward kluwen
van ondoordringbare, vieze. nauwe
stegen. Het kan niet meer als veront»
schuldig>.g gelden, dat de stad zich,
sedert Engeland als wraak voor den
moord op zijn gezant omstreeks 1S40
de stad platbrandde, niet meer heeft
kunnen herstellen. Wanneer maar een
deel van het in fantastische plannen
gestoken geld aan dc stad ten goede
ware gekomen, dan zou Kaboel een
paradijs zijn er. het kleurige schouw*
spel van w ide grensbewoners. Mon»
gooische hceren. met bonte turbans ge»
tooide Hindoes en dc inheemsebe bevo!»
king van Kaboel zou den meest ver»
stokten scepticus geestdriftig stemmen.
Thans echter ondervindt men menige
teleurstelling, wanneer men de heerlijk»
heden vaR het Oosten zoekt en dan een
woestijn van Eu-opeesche prikkel'ec*
tuur en galanterieën aantreft, wanneer
men waarneemt, dat zelfs de ouce
Oostersche tapijtknooperij begmt af te
takelen, sedert zij door onverstandigeg
en dwaze aanwending var anilinekteur»
stoffen een onwaar karakter heeft ge»
kregen Slechts hier en daar in de
meest verborgen hoeken vindt men nog
oude. pemcht.g geciseleerde-en beslagen
zwaarden. Ook de kunst van het fijn
bewerkte koperwerk beg.nt te tamgn.
sedert het aluminium zijn zegetocht
door de wcreid begon. Ge.uk* g. da:
nog niet aües vervalscht kon worden,
want ccn ecuwig blauwe hemel koepe.t
nog over de eentonige grijze zee van
iecmen huizen eri geeft wat kleur aar.
het voor het overige droefgeestige
schouwspel. Daaraar aileeti heeft^ de
vreemdeling het te danken, dat hij de
bazar van Kaboel kan verdragen, zonder

Kaboel. November,
somber te worden, zonder zeer leerrijke
beschouwingen op tc zetten over dc
waarde van vele takken van Euro»
peesche uxiustric, wier productie van
katoenen goederen en galanterieën
gericht op de consumptie van klc
logen......

\V :e Kaboel niet van Indië uit, maai
langs den weg over land v:a Rusland
bereikt, mot: de residentie teleurstel,
ien nadat hij de pracht van Turkestan
en de bazars van Heratz en Kar.daha
heeft gezien. Dat de gouverneurs hc:
hier n.ct zoo nauw nemen met het ge»
bruis var, heffingen en belastinggeiden,
<iat veel sn duistere zakken verdwijnt,
is :r overeenstemming met een oeroude
traditie. Toch schijn: althans in de pro»
vine e vee! aan de samenievl
goede te komen en niet ai het" geld
zooais in Kaboel met de particuliere
pia-nncn van den Emir verspild te wo:
oen.

Ook in Herat en Kandahar zijn ber»
gen minderwaardig goed, weinig bemin,
nelijke geuren en Europeeschen rommel
aanwezig en toch hebben beide steden
een compact, spec fiek stads» cn bazar,
aspect gemeen. Beide steden, in een
rechthoek gebouwd, door imposante
'eemen muren omringd, hebben twee
groote, elkaar in het midden recht,
hoekige kruisende bazarstraien, die m
het midden der rechthoekzijden door
reusachtige, met bastions en torens
sierde poorten «aar buiten leiden.

Kandahar, slechts 120 K.M. van de

ens van Beloudsjlstan verwijderd, ma*
nfesteert in zijn bouwwerken en zijn
tazaraanleg voor het overige duide

lijk den Ind'.sch»Mohammedaanschcn
invloed: de hoofdmoskee en bet graf
var. Achmed bhah. den stichter var. het
zelfstand.gc Afghaansche rijk zijn daar»
van typische voorbeelden. De breedc,
aan weerszijden met schaduwrijke
boomen beplante straten zijn hier meer
dan in andere Afghaansche steden door
Indiërs bevolkt. Hier is ook het ccn»
trum van de beide grootste stammen,
de Durani, waaruit de leden van het
hecrschcrshuis moeten afkomstig zijn en
de bijna een miliioen sterke Chiizai,
waaruit naast de Durani de hoogc
ambtenaren worden gerecruteerd. In
Kmcahar vindt de vreemdeling nog de
kunst van de vervaardiging van prach»
tige, gec.seleerde koperen gebruiks»
voorwerpen, daarentegen schijn: n het
'eheele land de vervaardiging \-3n gc.
tleurde tegels, zóoals zij de oude Mo»
hammedaanschc bouwwerken sieren, te
zijn verdwenen.

Herat, op dezelfde wijze gebouwd, on*
dersche.dt zich van de hoofdstad van
de Zuidelijke provincie hierdoor, dat
tlle bazars tegen de verzengende s'.ra»
en van de zomerzor. en tegen den bijna
vier weken waalenden woestijnw.nd
beschermd zijn en dat de straten nauwe»
hjks de helft van de breedte hebben,
maar ook hierdoor, dat door dc nabi
held van de Perzische en Russische
grens 't Iranische en Turanische volks»
lement meer op den voorgrond treedt.
Zijn voor het overige in Afghanistan
de Hindoes de bankiers, h«t geidwis»
selen en de zeer loonende arbitrage
manipulaties zijn hier schrer uitsluitend
handen van de Joden. De tapijten
van Herat zijn beroemd, al hebben
.ccn de oude exemplaren nog de hechte
knoopwijze en de echte kieurenprach:
die kenners bijzonder waardeeren.

De tijden zijn ook in ar.der opzicht
zeer veranderd. De politieke betcckc
nis van het Mohammedaansche rijk is
voorloop :g voorbij, gebleven is echter
in het Oosten bét fatalistische en ai
eraan de gcloovigen thans ook niet meer
onder leid ng van een Kalief, de roep
van den Muezzin voor het gebed weer»
klinkt van Joego*Slavië tot de oevers
van dea Ganges van Turkestan tot :n
het hart van Afrika cn laat de geloov;.
gen de onveranderde belijdenis en het
gebed herhalen.

C. P.

Dc Duitache ontwapeningsquaestie. Het Engel-
sche kqlenconflict De voorstellen der Engelsche
regeering met vrij groote meerderheid verworpen.
De Roode Kruis-conferentie. De amnestie in België.
De groote coalitie in Duitschland.

socialistische Fransche partij heeft ver»
gaderd hoofdzakelijk ter bespreking van
het

Incident Marin.

Sarraut hield naar aanleiding van dit
incident' een uitvoerige redevoering,
waarin hij verklaarde, dat ondanks dc
aanvullen, waaraan de partij blootstaat,
zij haar plicht zal blijven doen. Hij deed
een dringend beroep om dc eenheid in
dc partij te bewaren, en verdedigde de
partij tegen het verwijt daC het kartel
voor de daling van den franc verant*
woordelijk is. De verantwoordelijkheid
daarvoor dragen de tegenstanders van
het kartel. Het is vooral Marin geweest,
die de regeeringscrisis veroorzaakt'
heeft.

De redevoering van Sarraut ging ve»
len niet ver genoeg en verschillende
sprekers verlangden dat bijzondere voor»
waarden voor het aanblijven van dc ra»
dicale ministers in het kabinet der na»
:ion#e eenheid gesteld zouden worden.
Ook werd verlangd, dat Marin tof af»
treden zou worden gedwongen.

Len motie om zoo spoedig mogelijk

oorspronkelijke Scandinavisch»Neder»
landsch'Fransche denkbeeld wilde, zal
een nieuwe internationale Koode Kru:s»
unie worden opgericht, die boven Ge»
nève en Parijs zal staan en voor een
goede arbeidsverdceling zal zorgen. De
toekomstige internationale Roode Kruis
conferenties zullen uitsluitend van deze
unie kunnen uitgaan, zoodat aan den
dwazen toestand een einde zal komen,
dat nu eens het Gcneefsche comité,
dan weder de Parijsche liga internatio»
nalc conferenties bijeenriepen. Men

mag hopen, d.| dc conferentie te Bern
de Roode Kruisorganisaties op den
goeden weg naar herstel der eenheid
heeft gebracht.

De socialistische Belgische parlemcn»
taire fracties hebben in een afzonder»
lijke vergadering de quaestie der

Amnestie in België

besproken.

De beide fracties waren het er in
ovcrgroöte meerderheid over eens dat
er. enkele speciale gevallen uitgezon.
derd een soort binncnlandsch Locarno

GEEN PRETTIGE
WOESTIJNREIS.

Verschillende vliegtuigen hebben
dadels en andere levensmiddelen aan*
gebracht voor reizigers die met hun
automobielen op weg van Bcirouth
naar Bagdad in d? woestijn zijn blijven
steken. Velf wagens zitten reeds meer
dan een week lang in de motldcrzcc,
die door de hevige regens is ontstaan.

een interpellatie in den'senaat os er de plaats" dient "tc hebben en er duV
redevoering van Marin in te dienen 1 /oeningsgezindheid moest worden be>

rd versvorpen en tenslotte werd een
vrij kleurlooze motie aangenomen, svaar»
in de paröj zich tevreden stelt met het
antwoord van Sarraut aan Marin.

Daarna werd nog uitvoerig gedebat»
tcerd over de verkiezingen voor den se»
naat. Met betrekking tot deze verkie»
zingen sverd een motie aangenomen,
waarin er op aangedrongen wordt. da<
de partij*organisatie geen samengaan
met dc candidatcn der republikeinschc
democraten zal dulden. Deze motie werd
met vier stemmen tegen aangenomen.
Onder de tegenstanders bevond -zich
I ranklin Bouillon die zich voor een ver»
kiczingsaccoord in he? Scincdeparte»
ment verklaarde.

Vandaag dan de belangrijke dag in»
"ke het Engelsche mijnconflict De
officieele cijfers omtrent de stemming
in de districten zullen heden worden
medegedeeld. Echter uit hetgeen reeds
bekend is geworden is gebleken dat
de kans op een onmiddellijk einde
de staking meer en meer is gaan ver»
minderen.

Na afloop der vergadering van de
mijnwerkers executieve van Donderdag
werd niet officieel medegedeeld dat
hoewel dit niet officieel was, een meer»
derheid voor

Verwerping der Engel
scbe Kegecringsvoor»
stellen

Toetreding van Duitschland
tot den Volkenbond

Dc zaak van Duitschlands ontwape»
ning is een iler veelbesproken ondcrwer»
pen s-ar. de laatste dagen. Ze kwam ook
in het1 Engelsche Hoogerhuis ter sprake,'dc conferentie van Thoirv en wat daar,
zooals wij in ons sorig overzicht mede» uit is voortgevloeid. Allereerst zullen
deelden. Allerlei besprekingen woTden besproken worden de Duitoch Fransche
er over gevoerd. Het is zeker moeilijk betrekkingen en de quaestie van Saar»
in dezen een alle partijen bevredigende gebied en die van Rijnland. Bedoeling
regeling te treffen. (is gemeenschappelijke richtlijnen vast tc

Volgens het Berliner Tageblatt is in stellen om tc trachten daarna in den
Duitschland in bevoegde kringen met geest van die richtlijnen zooveel moge»
veel belangstelling vernomen dat Cham» lijk op de onderscheidene regeeringen
bcrlain, de Engelsche minister van Bui» invloed uit të oefenen. De conferentie
tcnlandsche Zaken, in December zal is een vervolg op vroeger gehouden con
deelnemen aan de zitting van den Raad fcrenties van onderscheidenlijk 1922 en
van den Volkenbond. Vermoed wordt, 1925.

dat vooraf overleg is gepleegd tusschen r In de „Vorwarts" bespreekt dc be»
Londen en Parijs en dat de Fransche kende soc. leider Breitscheid de komen»
minister van Buitenlandsche Zaken zich dc conferentie in eenigszins pessimisti»
in December eveneens naar Genève zal schen toonaard: Van den ruil inzake dc
begeven. In dat geval zal natuurlijk Strc*ontruiming van het Rijnland tegen ge»
semann Duitschland vertegenwoordigen mobiliseerde spoorwegobligaties komt!
i.n de bijeenkomst van den Raad. r.icts betoogt hij ook het terugkoo»

Intusschen. aldus het Berliner Tage* pen van dc Saarmijnen stuit op Fran
blatt verder, zou de Duitsche Rijksmi» sche bezwaren, gelukkig zal de controle
nister van Buitenlandsche Zaken er wei* quaestie zich wel ten goede keeren. Het
nig voor voelen de reis te ondernemen, is weinig, constateert Breitscheid. maar
indien men het niet eerst over de kwes» het is tenminste een begin en men gaat
tie der ontwapening cn reorganisatie niet naar Luxemburg om te weeklagen
der militaire controle zal zijn eens ge* over dc mislukking der verzoeningspo*
worden.' Men vermoedt hier echter dat gingen, doch om van gedachten te wis»
H December de regeling van deze aangc» selen over de mogelijkheden om vooruit
kgenheid juist wellicht nog in een per* te komen. uitgaande van de vroegere
soonüjk onderhoud met de andere mi* besluiten en eischen tot onttuiraing van
n:stcr3 van buitenlandsche zaken nood» het bezette gebied zonder tegenpraes»
zakelijk zal zijn, ten einde deze pro* tatie en schrapping der internationale
blernen definitief op te iossen. schulden.

Zondag wordt te Luxemburg een con*Maar wij zullen, eindigt schrijver, be*
ferentie gehouden tusschen vertegen* reid zijn rekening houdende met dc
woordigers van de Duitsche. Fransche,omstandigheden, wegen voor to slaan.
Belgische cn Engelsche socialisten ter die ook de diplomatie, voor zoover zij
bespreking van den toestand ontstoan ernstig den vrede wil. bewandelen kan.
door de I De executieve commissie del radicaal

Nader wordt nog officieus medege*
dceld dat de meerderheid voor de
verwerping 100.000 bedraagt; daarbij
zijn nog de mijnwerkers, die zich van
de Federatie hebben losgemaakt en weer
aan het werk zijn gegaan, hoewel Jjun
niet werd toegestaan in de districten
hun stem uit tc brengen, als voorstem»
mers meegerekend

Het bestuur der Mijnwerkcrsfedcra»
tie zal zonder eenige aanbeveling dc
beslissing overlaten aan dc vergadering
van gedelegeerden, die heden bijeen»
komt. Het is mogelijk, dat dc Fcdera»
tic den districten de vrije hand zal la»
ten om elk voor zich de best mogelijke
voorwaarden te bedingen cn zelf in*
tusschen zal trachten door onderbande»
lingen te Londen andere voorwaarden
te verkrijgen. Er zal echter waarschijn»
lijk heden een poging worden gedaan
om de Federatie te redden.

In regceringskringen was men Don»
dcrdagavjüd van rretning, dat Baldwin
niets zou ondernemen, alvorens het
congres yan gedelegeerden voldoende
gelegenheid zou hebben gehad om rus»
tig tc beraaJsligen en daarna tot een
besluit te komen.

Alleen verwacht tnen dat de regee»
ring. als het congres dc voorstellen
rcrwcrpt er op wijzen, dat men
r.ict cenigen tijd later hierop kan terug»
komen, of dat de voorstellen voor on»
bepaalden rijd zou-ftn wo*den geacht
te gelden. Worden zij verworpen, dan
zullen dc leiders tot het congres nieu»
we duidelijke voorste'len mccten done,
voordat de regeering zich weer met dc
oplossing zal bemoeien.

Voor den verderen gang van zaken
van belang dat de secretaris van den
Algemeenen Bond van Engelsche vak*
verccnigingen heeft verklaard dat de
meeste vakbonden in fnancieelen nood
crkecren en dat de mijnwerkers on»
der die omstandigheden niet op steun
van de andere bonden kunnen rekenen
Bovendien, aldus spreker, heerscht bij
ele bonden de overtuiging dat de mijn
werkers hun ongunstigen toestand aan
de groote onbekwaamheid van hun
leiders hebben te danken, waardoor dc
ust om hen te steunen nog minder
wordt.

Hetgeen hierin is medegedeeld zal
ongetwijfeld van invloed zyn op het
heden te nemen besluit

Uit Genève komt het bericht dat dc
buitengewone

Roode Kruisconferenfie

te Bern gesloten is, nadat de vertegen
woordigers van alle achtentwintig aan»
wezige Roode Kruisvereeniigngen een»
stemmig dc rcorganisatiedenkbeeldcn
hadden goedgekeurd, die ontworpen
waren door ccn commissie van zes le»
den uit de roode kruizen van België,
Duitschland, Frankrijk, Japan. Neder»
land en Zweden. Indien thans de af»
wezige roode kruizen, zooals die van
Amerika, Engeland cn Italië, zich met
deze gematigde hervormingsvoorstellen
eveneens vereenigen, hetgeen waar»
schijnlijk eerst blijken zal op de liga»
cdnfcrcntie te Parijs in Mei van het vol»
gende jaar. dan zal nieuwe eendrachti*
gc samenwerking tusschen de roode
kruis»organisafies hiervan 't gevolg zijn.

A! heeft dc Bernsche conferentie dus
nog geen definitieve beslissingen ge»
bracht, aldus een mededeeling aan dc
N. R. Ct.. de kans op herstel der sa»
menwerking is belangrijk vergroot. Het
is ook in dc commissie van zes niet ge»
makkelijk geweest tot eenstemmigheid
tc komen, daar Zweden aanvankelijk
aan de radicale oplossing vasthield, ter»
wijl ook Duitschland niet veel wilde
toegeven, doch ten slotte is het den ge»
delegeerde van Japan en onzen landge»
noot mr Yan Slooten toch gelukt een»
narigheid van opvatting tot stand te
brengen.

De oplossing handhaaft het Genecf»
sche comité en den internationalen
raad der Parijsche liga overeenkomstig
het Duitsche voorstel, doch, zooals het

tracht.

Een uit dc Kamerleden Destree. Sou»
dan en Somerhauscn, drie juristen, bc>
staande commissie, zal een wetsont»
werp voor amnestie voorbereiden. Dc
moeilijkheid schijnt hierin te bestaan
dat een weg moet worden gevonden
om als politieke veroordeelden te kun»
nen beschouwen de Ylaamsche activis
ten. die in feite ter zake van spionnagc
hulp aan den vijand enz. werden ge»
straft.

Dc meerderheid scheen ook van ge»
voelen te zijn dat de amnestie zich ah
leen moest uitstrekken tot hen, die
zie niet door de vlucht aan de wet had»
den onttrokken. Enkele leden meen»
den dat ook van de amnestie moesten
worden uitgesloten de uitgewekenen
die zich tijdens de actie tegen het NV
derlandsch»Be!gisch verdrag hadden la»
ten kennen door hun anti#Belgische
houding.

Tijdens dezelfde vergadering heeft
Vandervelde zijn opvatting omtrent dc
aan gestrafte ambtenaren te verleencn
amnestie uiteengezet. Over die quaes»
tie zal eerlang de regeering een beshs»
sing nemen.

Van katholieke zijde wordt eveneens
een ont" '.Tp»amnestic voorbereid. Men
verwacht echter dat het socialistische
voorstel ruimer zal zijn en dat de ka»
tholieken er zich dan maar met of zon»
der wijziging bij zullen aansluiten.

In de laatste tijden kwam m Duitsch»
land meermalen de idee van de

Groote coalitie

ter sprake.

Volgens een bericht in het Hbld. heeft
Woensdagavond ten huize van den
Duitschen rijkskanselier dr. Marx een
groot po!:t:ek»d'ner piaats gehad. waar.
aan ook een aantal leden van de
Duitsche Volkspartij, democraten
sociaaMemocrater. helden deelgeno»
men.

Bij deze gelegenheid werd oa. ook
d« quaestie van d« groote coalitie be»
sproken.

Het bleek in den loop van het ge»
sprek, dat natuurlijk geen br.dend ka
rakter had, dat de Duitsche Volkspartij
weinig voor het herstel der groote
coalitie voelt.

Dc directe besprekingen tusschen de
fracties zullen eerst volgende week be»
ginnen. daar Hermann Muller en Breit,
scheid vandaag naar Luxemburg zijn
vertrokken om aan het sociaahdemo»
cratischc congres deel tc nemen en eerst
begin volgende week terugkeeren.

In verband hiermede is ook de ple
r.a re zitting van den rijksdag, waar de
debatten over de buitenlandsche poli»
tiek zullen plaats vindec, een dag uit»
gesteld. De rijksdag zal nu eerst D ns»
!ag a.s. bijeenkomen Dr. Stresemami
zal de besprekingen met eeo 'groote
redevoering openen.

INGEZONDEN MEDEDEELINGEN

90 Cent* per refel

De SOUPLEX

Scheermesjes
handhaven hun
ne reputatie.

Steeds meer
Heeren gaan tot
het gebruik van
de

SOUPLEX-Mesjes

over. Geen won
der, ze zijn goed,
daar ze uit prima
S Zweedsch staal
werden vervaar
digd.

Prijs per pakje -I c
van 5 stuks

Verkrijgb. bij iederen soliden winkelier

Importeur Cniin|o»"KI. Houtweg 7
der „0UU|JICA Haarlem

VONDSTEN OP GROENLAND.

Een draadloos telegram luidt;

Dr. Poul Noerland. leider van dc
Decnschc oudheidkundige en geologi»
sche expeditie naar Zuid»Groenland,
waarvan de andere deelnemers eenige
weken geleden terugkwamen, is nu
zeil ook in Kopenhagen teruggekeerd.
Hij deed aan dc pers mededeeling van
de ontdekking van de grondvesten
eener kathedraal en van een bisschop»
pel ijk paleis in de buurt van Igaliko.
waar de Noormannen onder Erik dc
Roode hebben gewoond. Het hoofdgc»
bouw had een vóórzijde van vijftig mc.
ter lengte cn het gehecle terrein van
den bouw besloeg ongeveer 22.260
vierk. meter. Ook is cr een geraamte
gevonden, met een bisschopsring aan
een der vingers. De bisschopstaf lag er
naast, het kromme bovenstuk was ge»
sneden uit walrustand. Vermoedelijk Is
dit het geraamte van Jan Oerrejostre
ccn adoptief zoon van koning Sverre.
Nog van een tweede kerk zijn over»
blijfselen gevonden, in dc buurt van
Lovmaandsgaard. Deze kerk is naar
men aanneemt gesticht door dc
vrouw van Erik den Roodon.

Inderdaader is een torentje littc»

rutuur op mijn werktafeltje gebouwd. En
cr is nog meer materiaal in zicht, nu,
togen Sinterklaas, dc uitgevers hun hoop
cn verwachting bij bosjes expedieeren.
De boekcnverslindende Nederlander
wordt ook dit jaar op zijn wenken bc»
diend. Hij kan op allerlei gebied terecht
en behoctt in zyn keus niet verlegen te-
zijn. Vandaag nog werden weer bouw
steenca voor mijn torentje aangebracht
Zoo nu en dan beklim ik hci'zclve cn
peuter cr ééntje ios Mjjn voorkeur gaat
dan. meer dan wellicht direct oirbaar
is, naar wat er een beetje vroolijk uit
ziet. Zieke menschcn cn huilende men.
schcn hebben nu eenmaal ecu bitter
beetje attractie voor me: 't is doem
waardig egoïsme, ik doorgrond cn erken
het, maar kan dat nictd an na rijp over»
leg. wijzigen. Nu worden wij, gelukkig
ol helaas, al naar het u lijkt, met Hoogc
l itteratuur voorshands weinig lastig gc.
vallen. Ik begin iets van vriendschap tc
gevoelen voor de Utrechtsche flripa Bru»
na. die boeken fabriceert ter verpoozing
van trein* cn traintochten ondernemen
de landgenooten, op eenc schaal die aan
dc vervaardigers van chocoladcrcepen of
Virginia»cigarct:cn doet denken. Zonder
Bruna zou mijn torepije een molshoop
br. mijn groeiende vrlends-hip
voor haar rustëloozc activiteit vindt
haar grond daarin, dat al hare producten
ge'ijkclijk uitmuntend zijn, vaak zelfs
aan haar devies Altijd Weer Beter bc-
antwoorden cn men derhalve met ccn
oppervlakkige kennismaking vaak vol»
staan kan. Immers, een litteraire critick
hceto geen zin wanneer cr niets aan tc
merken valt cn één blik op de titellijst
der ontvangen boeken is voldoende om
U te doen zien dat op hot gebied
der verpoozingslectuur deze series, op
den roem van schrijvers als Oppcnheim,
Glyn. Duun. Dell en Sutcliffc opgc»
bojwd. moeilijk te evenaren zijn. Er zijn
misschien betere boeken, doch die
indt men niet in deze serie, wat natuur»
lijk het goed recht des uitgevers is. Zoo
nu en dan zorgt deze hier. voor ccne
verrassing: dan brengt bij ccn nieuwen
Ivans nu weer als Sinterklaasgave:
dc Boschgeest of hij presenteer* als ccn
hors d'oeuvre een bock van Mr. P. H.
Ritter: „Eén week minister". Daar ben
ik direct op aangevallen. In dc eerste
plaats omdat ik oorspronkelijk Hol»
landsch graag boven vertalingen verkies,
twccdcns om den persoon \an den
schrijver, derdens otndat dc glorierijke
dagen der Rapaillcpanüj. waarvan dc be»
schrijving ons wordt toegezegd mij als
ets uit het beloofde land tegenlachten*
Wat den auteur betreft: hij is ccn won
dcrlijk knap schrijver geileken in din
loop der jaren; ccn roan met vele faccó
ten. zooals dat heet, is deze hoofdre»
dactcur des Utrechtschcn Dagblads, een
wa&rdig zoon zijns vaders, die zoovele
jaren het Nieuws \an den Dag van lei»
thng cn hoofdartikelen voorzag. Den
Jurior herinner ik mij als Amsterdamsch
gymnasiast. Een magere, bleeke. stille
ongen, een beekje geaffecteerd cn, ver»
onacrstellenderwijs gesproken, niet erg
amusant. Na zijn rcchts«studic ging hij
dc journalistiek en kwam bij ae Mid»
dclhurgsche Courant. Toen kwam ccn
heel fijn boekje van hem verrassen
„Zccuwsche mijmeringen" met prentjes
van Grudeos, een boekje dat ik graag
nog wel eens inkijk cn dat ik al is
het dan geen novitoit in uwe herin»
ncnng breng als gc met ~de feesten ccn
fijn klein cadeautje voor iemand noodi;
hebt. Ritter schreef later in dien geest1
nog ccn boekje, maar dat miste dc on
opzcttolijkhcid van het Zccuwsche bun
dcltjc. Als journalist heb ik den schrij»
ver niet geregeld gevolgd. In tijdschri?
ten nu cn aan stukjes gevonden
ccn Ietwat oudcrwctvche. bezadigde
geestigheid, (over zijn lezingen in kleine
plaatsen, bijvoorbeeld) cn dan weer zijn
naam als redenaar aangetooffen In ver»
;adcringcn waar uiterst weinig amusan»
c zaken, zooals de bestrijding der pros;
titutic, aan de orde waren

En nu in eens zoo een uitspringer als
deze Jan i>as, dc acrobaat, die oen weck
minister wordt. Hij is eerst door dc
Kapaillc»partij tot Kamerlid gekozen bij
dc olgcinccnc verkiezingen van 19J7
Dc fantjsic is niet slecht. En de satire
op ons politiek gedoe verraadt den
kenner der hier (zooals elders) heer»
schcndc toestanden. Dc locale kleur is
er in behouden, zoodat voor den Am-
sterdammer evenals voor den Hagenaa
ccn groote aantrekkelijkheid verkregen
is. daar beiden het geval zien afspelt
n coulissen, die hun bekend voorkomen
Deze deftige heer Ritter wordt hier
plots een humorist van verdienste, die
op de ietwat buitensoortige verhouding
tu&schen Jan Sas en zijn Secretaresse
Generaal na. de fictie allcraardigs' vol»
houdt. Dc figuur van den Rapaiilaan.
niinistor Jan S3s krijgt van Ritter ccn
uiterst sympathiek tintje: deze wasch
echte Jordaner is natuurlijk ccn cocur
d'or, waar ccn Justus van Maurik zijn
plezier aan gehad zou hebben, en zijn
op en aanmerkingen tijdens zijn kort»
stondicc carncre zijn van een Amstcr»
darr.scnen ..gijn" die alleen iemand pro
duceeren kan. die, als Ririer, op en om

De meester had dc klasse uitgelegd,
dat het voorvoegsel on, woorden ccn
ongunstige beteckenis geeft, zooals on*
aangenaam, ondegelijk, ongunstig,
enz.

Jantje zei meester geef jij
me nog eens een voorbeeld.

Onderwijzer, meneer zei JantJ»
zonder aarzelen.

Zij sprak: Wat heb jij ooit gedaan
om anderen voor lijden tc besparen.

Hij antwoordde: Ik ben toch met
jou getrouwd?

Fok: in ieder geval is zeker,

dat evengoed als talent, domheid erfe»

Hjk :s

Brok: Dat is ook een vriendelijke
manier om over je ouders te praten.

dc Pijpenmarkt is grootgebracht. Maar
van den kcurigen jongeling zal men dit
werkelijk vaak geestige boek niet ver»
wacht hebben. Bij dp twee honderd hlad»
zijden is het groot en dc intrige blijft,
ondanks den daadwerkelijkcn onzin, tot
het einde boeien en amusecron; zeker
niet het minst omdat Ritt r hier op elc»
gantc wijze de kunst beoefent, al lachen»
de velerlei waarheden tc zeggen.

Na dezen lachenden Amsterdammer
plaato ik een lachenden Haarlemmer cn
ik lees met U. „Naar het Land van
Mussolini" door Pim Pernel. (Den Haag
H. P Leopold). Ik veronderstel althans
do* ik geen geheim verklap als ik vertel
dat die grapjes Pim Pcmel (door feuil
letons in het Vaderland al bekend) dc
in sportkringen zeer populaire heer Pim
Muiier is. Ook dit is een amusant ver»
haal van een reis en verblijf naar en to
midden van de vele aantrekkelijkheden
die Italië biedt. Het is natuurlijk
een andere grappigheid dan die van Rit»
ter, men zou ze meer ..berocpsgijn" kun»
nen noemen en nu en dan coquettccrt
Pim wel een beetje met een paar vasto
aardigheden maar het is toch geestig»i

heid van goeden huize die hij ons voor»
/.et. cn hij schrijft licht, luchtig cn on»
derhoudend. Hij houdt van den Engel»
sclicn stijl: ccn beetje hautain, zoo langs
dc neus weg laat hij ccn vernietigend
oordeel vallen cn raapt het niet weer
op. Als het wat lang duurt krijgt hij
u Is van ccn in kuiwi1 gcconfijte Bac»
deker. maar het is maar heel eventjes
dat zijn enthousiasme ccn paar slagen
te hoog opgeschroefd schijnt. In doorslag
zien wij Pimpernel als ccn geestige, veel»
bereisde cn goed»bije Hollander die in
staat is. zonder inspanning, ons bladzij»
den lang den stillen glimlach om de lip»
per. te doen houden, die werkelijke
•geest! kan doen ontstaan en die hier cn
oaar, op 't onverwachtst, ons doet op»
schateren om een zinswending of ccn si*
tui tie. Wie nog plannen mocht hebben
naar Italië tc reizen (de lire wordt wel
waar duurder) kan aan dit boekje
behalve amusemcni' een aardigen gids
bben. Want Pimpernel weet uitmun»
tend wat hij zien moet cn waarom. Ook
hij biedt lachende waarheid aan en lcc»
ring cn die zijn per slot van rekening
slechts op deze wijs smakelijk te maken.
Er is in dc geestigheid van dezen auteur
iets sport«achtigs aanwezig. Zoo als
hij van het Italiaanschc landvolk als
.bcroepsstcuntrckkcrs"* spreekt of ccn
postbeambte typeert als een ..weggcloo»
pen zeeschuimer, 'n nacht.asylbocf met
koninklijken rok aan",
hen beetje stodentikoos ook. deze
woordkeus En dan komen wij in dc
siccr oin het „Leidseh studentenleven m
het laatst der vorige eeuw" /ooals het
als „vroolijk verhaal" door Mr. Willem
Ce-opa wordt gepresenteerd en door
Brosse in Rotterdam uitgegeven. Maar
is het eigenaardige dat Pimpernel
Ritter eigenlijk veel studenrikozer
naar den geest zijn dan deze Mr. Wil»
lem Coops. Hoewel dc stof zeker niet
onamusant is heb ik bij Jan Sas cn Mus»
solini veel meer gelachen dan bij dit!
vroolijke verhaal. Alleen de door Pol
Dom gctcckcnde omslag met wat voor
een dric-tal studenten uit het Leiden Van
ongeveer 1890 moet doorgaan, heeft mc
vroolijk gemaakt. Zoo gedegenereerd
zagen ze er toen nog niet uit. geloof ik.

Enfinhet kan slechts anachronism©

zijn. Wat het verhuul zelf aangaat, na»
tuurlijk is cr veel onderhoudends tc ver»
teilen van ccn studiegang in een Acade»
miestad. Mr. Coops vertelt! echter
eenigszins op de wijze, waarop een ge»
poscerd man met zekere minzaamheid
zich zijner jeugdjaren cn dcrzclver
extravaganticen herinnert cn ze bock»
staaft. Maar hij heeft een berg mate»
riaal in die herinneringen vastgelegd en
velen zijner leeftijdgenooten zullen hem
djar dankbaar voor wezen. ZieAier on»
zc bockcnrevue begonnen met ccn drie»
tal vroolijke schrijvers. Als blijkt uit
ons lijstje: we hebben nog ernst genoeg
in petto. Tot verzen van Leopold toe!
,Maar daar moet men zich rustig voor
cn. En als men daar dan rustig aan
begonnen is. ontstaat cr rondom zulk
ccn uitgaaf plotseling ccn litteraire ru»
zie. waarbij op hoogst onrustige wijze
tusschen dc heeren 'ittcratoren onder*
ling gehaspeld wordf. Al voordat men
den bundel heeft doorgewerkt. leest
tnen van onrechtmatigheid, onverzorgd»
heid. met re» cn dupliek. Misschien is
dat een vorm van belangstelling <fic de
Makers van Litteratuur bij voorkeur
oor elkaar aan den dag leggen. Manr
het leidt! erg van dc Kunst zelvj af.
Hieronder voorloopig ccn opgave vin
het ontvingcnc.

J. H. DE BOIS.

Van Tjeenk Willink ie Haarlem: Von«

del door Prof. A. I'.arnouw.

Van Nijgh en Van Ditmar. R'dam:
Dc geschiedenis van Doctor Dolittlc
door Hugh Lofting; Levensdagen door
C M. van Hillc Gaerthe:

Van W. J, Thieme Cie. Zutfen.
Cor.staniinopcl, door Charles Dichl; Cul»
tuurhistorische Schetsen door Dr. J. J.
1c Roy; Goethe's Faust door Dr. II. C.
Muller.

Van de Lefdsche Uitgcversmaatscb.

P:stc!s door Julia Frank; Dc blauwe
draak (defectivc»stor>do<«r J. M. W.
Knipschccr.

Van W. L. en J. Brussc. R'dam.
Lridsch Studentenleven in het laatst
der vorige eeuw, ccn vroolijk verhaal,
door Mr. Willem Coops.

De lotgevallen van d'n Ouweheer
Dorus door M. J. Brussc (als feuilleton
in dc N. R- Crt. verschenen).
Zwerversverzen, door C S Adama
in Scheltema (zevrnde druk),

Verzen, door J. H. Leopold. Tweede
oundcl.

Van Lankamp en Brinkman. A'dam:
De dienstknecht in het huis. Zedcspel
in vijf bedr, door Ch. Rann Kennedy.
Van de Hollandia drukkerij te Baarn
rtaalde romans: Pauwcvccren. door
Temple Bailcv. Dc man met de Hispjno,
door P Frondaic. Dc roode Hoogmis,
door Valentine Williams. En toch....
door Mary.se Rurledge

Van A. W'. Bruna. Utrecht: Eén weck
minister of de glorierijke dagen der Ra»
paillc*partij door Mr. P. H. Ritter Jr. cn
volgende vertalingen:

Door Smart gelouterd. HaÜiwell Sut»
eliife;

Halcyone. Elinor Glyn.

Het kasteel van graniet. Ethel M.
Dell.

FenTdefdcs Intrige, E Phillips Oppen»
heim;

Afgodsbeelden, door dcnzclfde.
De Schoone Duivelin. D. Dnnn.
Guinevere's I.icfdc. Elinor Glyn.
De weg tot Geluk, li. Phillips Oppen»
hem.

De Boschgcesl door Ivans.

Het perceel 32, door Ernest Pérochon.

Z'