HAARLEM'S DAGBLAD
DICTATUREN.
STADSNIEUWS
DE VRAGENRUBRIEK van
HAARLEM'S DAGBLAD
EEN BRIEF UIT AMERIKA.
WOENSDAG 8 DEC. 1926
TWEEDE BLAD
De Italiaansche en de Spaansche.
PRIMO DE RIVERA'S POSITIE.
Iedereen weet dat er een grondig 011»
dcrschcid bestaat tusschen de ^dictatuur»
Mussolini in Italië en de dictatour*
Primo de Rivera in Spanje. De eerste
is gebaseerd op een uitbarsting van na*
tionalistischen geestdrift, die leidde tot
dc bewindsaanvaarding van een mach*
tigc partij onder een overheerschendcn
leider. In Italië had een omwenteling
plaats. In Spanje daarentegen werd dc
macht in handen genomen door een
militaire dictatuur, omdat er geen an*
dcre uitkomst meer was. In Italië was
het alles geestdrift en klaroengeschal.
In Spanje zag een luie. onverschillige
bevolking toe hoe men nu wécr een
nieuw experiment ging beproeven, dit*
maal een beetje origineeler dan dc
voorgaande. Want die voorgaande schc*
ncn wel in hoofdzaak te bestaan uit'
een stuivertje wisselen van den libera,
kn premier graaf de Romanones met
den oonservatievcn premier Maura. Af
en toe kwam er voor dc variatie eens
een ander tusschcn, maar de regeerin*
gen leefden zeer kort. Uit die periode
dateert het schoonc epigram van den
chef der afdceling Buitenland op een
Amstcrdamschc dagbladredactie, die bij
de intrede van een nieuwen redacteur in
den nachtdienst sprak: „Denkt u er om
dat Zaterdagavond tegen tienen dc
Spaansche rcgcering gewoonlijk valt".
Dat beide dictaturen, de Italiaansche
zoowel als dc Spaansche, ontstaan zijn
uit politieke verwording en ambtelijke
coi ruptic, is een bekend feit. Maar in
het Italiaansche volk schijnt meer leven,
meer fut te zitten. Als het steaks dc die*
tatuur van zich afschudt die tijd zal
weldra komen zal het geprofiteerd
hebben van dc opgedane lessen en pa*
raat zijn voor een hervatting van het
normale parlementaire en constitutio*
necle bewind. Maar of dc Spanjaarden
spoedig dc dictatuur zullen afschudden
is zeer dc vraag. Het valt te betwijfelen,
want de grootc massa des volks is blijk*
baar zoo onverschillig, dal' zij dc zaken
maar laat zooals zij zijn. Toen dc strijd
tegen dc Riffijncn was afgeloopcn meen*
den velen dat dit het spoedig einde van
het militaire directorium betcckcnde.
Het had immers voor een groot deel op
het voeren van dc Murokkaansche cam»
pagnc gesteund!
Zoo dacht men, maar het was blijk
baar niet juist, want Primo dc Rivera
bleef rustig in functie en hield alleen
ccn schijn»rcfcrendum om zijn positie
een beetje te consolidccrcn. Toch kraakt
er wel >yat.
Dc Engclschman Horsfall Carter
liecf;.' in de Contemporary Review (ge*
citccrd door Wetenschappelijke Bladen)
ccn artikel over dc tegenwoordige re*
peering van Spanje geschreven, waarin
Jiij o.a. zegt: „De politieke onvcrschil*
lighcid van den Spanjaard brengt hem
ertoe om zich over eeuwen van slechte
rcgcering en verkeerd bestuur tc troos*
l'cn met zijn geliefkoosde opmerking:
„Dios nos guardc cstc scnor, no sea que
vengo otre pcor", hetgeen bctcekcnt:
„Moge God onzen tegenwoordigen heer*
echcr behoeden, opdat geen slechtere
zijn plaats kunne innemen".
Graaf dc Romanones. dc leider der
liberale partij, heeft ccn bock gcpubli*
cccrd ter verdediging van het' oude
régime. Men kun den politickcn leiders
niet de schuld geven van hetgeen aan
ccn nationaal gebrek tc wijten is. zegt
hij. en haalt ettelijke voorbeelden aan
van den vcrlammenden invloed, op dc
binnen* en buitcnl mdschc politiek van
Spanje uitgeoefend door het ontbreken
van politiek idealisme bij dc kiezers.
Dit klopt wel aardig op hetgeen dc Ita*
liaanschc oud'premicr Nitti heeft ver*
klaard: ..dat! do. dictatuur een bewijs is
van politieke onbekwaamheid en traag*
hcid bij hen. die erdoor bestuurd won
den", maar Nitti's woord geldt in s;er*
ker mate voor Spanje dan voor Italië,
waarvoor hij 't heeft bedoeld.
Primo dc Rivera bevindt zich wel in
ccn voor 'n dictator heel bijzondere
positie. Dc koning is op zijn hand. heeft
hem zelfs aan 't roer helpen brengen,
en is ongetwijfeld zelf ccn man van
buitengewone capaciteiten. Dc gcschic*
denis zal tenslotte wel vaststellen wie
eigenlijk dc voornaomstc figuur is ge*
weest: Primo de Rivera of Alfonso
XIII. In elk geval heeft de markies zich
steeds op het standpunt gesteld dat hcé
„maar een proefneming" was Hij bc»
gon met die verklaring toen hij in den
herfst van 1923 zijn dictatuur aanvaard*
de, die nu dus ruim drie jaar geduurd
heeft1. Deze opvatting heeft hem. zooals
Horsfall Carter in zijn cerdcr*gecitecrdc
artikel opmerkt, steun van onverwachte
zijde bezorgd b.v. van vele jongere
staatslieden van juist die politieke par*
tijen die hei1 directorium verdrongen
heeft. Horsfall Carter zegt erbij „cn bo*
venal van de trouwe medewerking van
koning Alfonso XIII. die beter dan
iemand anders zijn land kent cn weet.
wat het in de eerste plaai's noodig
heeft". Ik geloof dat wij dit beter om
kunnen draaien en constateeren dat Al*
fonso het mogelijk gemaakt heeft dat
Primo dc Rivera de dictatuur aanvaard*
de en volhield. De Spaansche koning is
blijkbaar een zeer handig diplomaat. De
tijd zal moeten lecren of hij ook ccn
groot staatsman is. en het ware moment
zal weten te kiezen om het militaire in»
terregnum op te heffen cn tot constitu*
tioncele pr.ictijken terug tc keeren
Waarschijnlijk zou het voor Spanje nog
kwader gevolgen hebben als dit oogen»
blik te vroeg gekozen werd. dan wan»
neer men er te lang mee wachtte.
Een grootc moeilijkheid zit in dc bc*
tcekenis van de militaire kaste, die in
Spanje de sterkste organisatie in den
staat vormt. Zij is verknocht aan het
koningschap, cn zoolang zij dat* blijft, is
dc toestand bevredigend. Maar het
spreekt vanzelf dat het leger het moei*
'ijkste arbeidsveld voor Primo de Ri=
vera oplevert als hij aan 't bezuinigen
trekt cn overbodige functies zooals
die vroeger ook in overvloed aan hef
hof en in dc ambtenarij bestonden
wil opheffen. Toen onlangs bekend werd
dat hij het aantal officieren wilde ver*
minderen cn het promotiestelsel herzien,
ze in verband brengend met dc werke*
lijke behoeften van het leger, wekte dit
verbittering. Temeer omdat het leger
natuurlijk prat gaat op dc behaalde
overwinning in den oorlog tegen Abd»
el*Krim Wij herinneren ons allen nog
het conflict dat onlangs bij het officie*
renkorps der artillerie uitbarstte. Per*
soonlijkc bemiddeling van den koning
redde toen de situatie.
De zwakheden van Primo dc Rivera's
bewind zijn dezelfde die iedere dicta
tuur aankleven, en die haar op den
duur ten val brengen als zij niet
zooals de markies toch nog steeds van
plan schijnt tc zijn zelf op het goede
oogenbl'k afstand van het gezag doet.
Hij heeft1 de vrijheid van drukpers, van
vergadering cn vcrecniging aan banden
gelegd. Hij heeft ccn riséc gemaakt van
dc Cortes, het Spaansche parlement.
En, zooals Horsfall Carter terecht in
zijn artikel opmerkt: „Het verdrag van
Madrid, met het-*besluit! van Spanje
om de kwestie van Tangcr tc verbinden
aan zijn cisch van een permanenten
zetel in den Volkcnbondsraad. zijn ver»
ontrustende tcekencn van ccn gevaar*
lijke strooming in dc Spaansche diplo»
matic. Evenals Signor Mussolini schijnt
dc dictator hot noodig tc achten dat
zijn persoonlijke rcgcering steeds meer
tastbare resultaten kan tooncn".
Dit laatste is het zwakste punt aller
dictaturen. Op den langen duur komen
zij altijd in dc noodzaak om gevaarlijke
buitcnlandsche experimenten tc forccc»
ren. Blijvcndcn rustigen opbouw kunnen
zij niet volhouden. En zoo kan de Ita
liaanschc dictatuur al niet ver van haar
Ieinde meer zijn, hetgeen niet wegneemt
dat' zij veel goeds voor het land heeft
.gedaan cn ccn basis heeft gelegd waar*
op door een ander régime voortgebouwd
kan worden. Ditzelfde zal de Spaansche
dictatuuur misschien kunnen opleveren
als zij nog wat tijd van leven heeft,
als zij speciaal het onderwijs op stcvi*
gen grondslag kan brengen cn ontwik»
kelen. Want corruptie cn gebrek aan po*
litickc idealen komt men niet tc boven
door plotselinge dwangmaatregelen,
maar alleen door het scheppen van ccn
.nieuwen geest in dc natie.
R P.
TENTOONSTELLING WLADIM1R
BIELKINE.
Op Zaterdag 11 Dcc. a.s. wordt in
dc Waag een tentoonstelling geopend
van werk van den jongen Russischcn
kunstenaar Wladimir Biclkine. dien on*
zc lezers zoo goed kennen uit zijn vele
knappe caricaturcn cn illustratie»teek>*
ningen in ons blad. Biclkine zal op z.jn
tentoonstelling ook cx»Sibris cn aquarel
len cxposecrcn. Onder de teckeningcn
cn caricaturcn zullen een aantal ori.gi»
ncclcn zijn van in Haarlem's Dagblad
verschenen werk, o.a. van leden der rc*
gccring en van ons gemeentebestuur.
Haarlemschc schilders, vermaarde so*
listen op concerten, enz.
De tentoonstelling duurt tot 24 Dc*
ccmber. dus twee weken.
CONFERENTIE*AVONDEN
BOSCH EN VAART.
Morgen, Donderdagavond zal in het
lokaal in de Bockcnrodestraat, de aan*
gekondigde lezing over Grieg niet door*
gaan, naar gewoonte wordt ccn bijbel*
lezing gehouden. Dc Grieg»lezing is wc*
gens omstandigheden uitgesteld.
FAILLISSEMENTEN.
Dinsdag zijn door de Haarlemschc
rec^'bank in staat van faillissement
verklaard:
1. C. Schelvis, metselaar thans wo«
nende te Vc'scroord Lindenstraat; cu*
rate- Mr. .T. A. P. C. ten Bokkcl alhier:
P. Out. nlocmbollenhandclaar tc
Hilicgom; curator Mr. J. van der Vcgt
«lhicr.
3. de firma Hazcvoet cn Klomp, schil*
ders, cn hare individueclc leden W.
Hazevoct wonende te Haarlem Zuidcr
Buiicnspaarnc 64 zwart cn Chr. Klomp,
wonende tc Heemstede Van 't Hoff*
straat 19; curator Mr. K. A. F. J. Plics*
ter Jr. alhier.
Opgeheven werd het faillissement van
I. van Emmen, koopman in heerenklec*
ding te Haarlem. Bakcncsscrgracht;
curator Mr. A. Bruch. alhier. Uitgc»
sproken 26 October 1926.
Geëindigd zijn de faillissementen door
het verbindend worden der uitdcelings
lijst van:
1. dc nalatenschap van C. J. Har*
mcycr, gewoond hebbende cn overlc*
der te Beverwijk; curator Mr. A. A.
Huizenga. alhier.
2. P. J. Boon, wonende tc Wormer»
veer, lid der firma Boon en Starreveld;
curator Mr. R. C. Bakhuizen van den
Brink: alhier
3. C. J. Starreveld. wonende te Uit*
geest, lid van genoemde firma; curaroi
als voren.
4. A. Timmers Azn., winkclic- 'n s!»
g3--cn te Wo-merveer. curator Mr. R.
C Bakhuizen var. den Brink, alhic-
5. A. J. H. Kloots kanioorbe Pende
gewoond hebbende te Zand voort, thans
woinrdc tc Amsterlsj; curato- Mr
R C. Bakhuizen van den Br'nk, alhier
6. L. Bcutick. sigarenwinkelier er
f mmerman wonende te Hillegom; cu»
rator Mr. F Davidson, alhier.
7. G. Kayk, bloemist te IJmuiden; cu*
rator Mr. A. W. Hcllema alhier.
8. Jac. de Nobel wonende tc IJmui*
den: curator nis voren.
9. J. van Vrede, koopman tc Haar*
lem; curator Mr. J. H. J. Simons, al»
hier.
HET TOONEEL.
KITTY'S DROOM.
Kindersprookje in 3 bedrijven, door
Rie TuyllSchuitemaker.
Wie deze weck in de Gemeentelijke
Concertzaal op dc feestavonden, geor»
ganriseerd door den Bond van Neder»
landschc Onderwijzers is geweest, za!
zeker zooals ik genoten hebben
van dc luidruchtige, opgewonden pret»
stemming, die cr onder de honderden
kinderen eiken avond weer hcerschte.
Welk een aardig gezicht, als je van het
baloon af naar beneden keek op die
bewegelijke, joelende kindermassa
wat een vreugde al die kwetterende
stemmetjes tegen elkaar op te hooren
schreeuwen! Hoe krijgen ze daar in die
luidruchtige, op en neer deinende ben*
de straks weer orde cn rust. dacht je
onwillekeurig.
Maar zie, zoodra schoven de gordij*
nen niet op zij voor het sprookje
Kitty's D r^> o m, en het was, of cr
ccn stilte viel in de zaal. Onbeweeglijk*
stil zat plots de heelc kinderschaar cn
vol spanning, geheel cn al „cr in",
volgden die meer dan duizend kleinen
het kleurige sprookje, dat zich daar
voor hun oogen afspeelde.
Het is ongeveer 6 jaar geleden, dat ik
een voorstelling van Kitty's Droom
toen eveneens gegeven op ccn Sint Ni*
colaasfeest door den Bond van Onder*
wijzers in het Brongebouw bijwoon*
dc cn als op dien eersten avond tiof mij
ook nu weer, hoe aardig en vol fantasie
dit kindersprookje door Ric Tuyll
Schuitcmakcr voor het Toonecl is op*
gezet cn uitgewerkt. Mejuffrouw Tuyll
—Schuitcmakcr ik schreef dit reeds
vroeger voelt dc kinderziel aan. Zij
weet, hoe zij op de verbeelding der kin»
deren moet werken. Het rijk van dc
Woudkoningin met zijn elfen en kabou*
ters. dat is het. wat tot de fantasie der
kinderen spreekt. En dc schrijfster
heeft zich uit haar kinderjaren herin»
nerd dat cr voor dc jeugd geen boeien»
der cn mooier sprookjes bestaan dan
die van 10Ö1 nacht, waarom zij heel
het hof van sultan Osman de Wreedc.
met al zijn dansende hovelingen op het
•toonecl heeft gebracht.
Mcj.'TuyllSchuitcmakcr geeft dit al»
les den kinderen niet als een sprookje,
maar als ccn droom van een meisje,
dat in het voorspel ondeugend is ge»
weest cn daarom door haar ouders naar
bed is gestuurd. Dat is zeer goed gc*
zien De kleine toeschouwers kunnen er
nu in gclooven. Hoe gek droom een
mensch soms niet en is het in je droom
dikwijls niet. alsof alles écht, écht
gebeurd is? Zoo vinden zij niets onna»
tuurlijks meer in al dat vreemde cn
wonderbaarlijke, dat zij daar op het
toonecl voor hun oogen zien afspelen
Dit tooneelstukjc zit werkelijk uitstc*
kend in elkaar. Hoe aardig heeft dc
schrijfster heel dien droom door haar
voorspel voorbereid. Het ongeluk met
grootmocder's vingerhoed neemt in de
slaap al grootcr cn grootcr proporties
aan cn bchccrscht heel den droom. Zoo*
als Tytyl en Mytyl. in Maeterlinck's
L'Oiscau Bleu zoeken naar den vogel
van het geluk, zoo dwaalt Kitty door
het droomland op *ock daar den vcrlo*
ren gouden vingerhoed, die haar dc rust
terug moet geven. En wat tal van koste*'
iijkc details zijn cr in dezen droom!
Welk een prachtige voorstelling werd
dit voor kinderen! Dc Woudkoningin,
die daar in haar elfenrijk binnenkomt,
voorafgegaan door twee veldmuizen cn
dan even later de aankondiging, dat er
ccn mcnschcnkind in het elfenrijk ge*
vonden is! En dc verrassing bij de k:n*
deren, dat dit menschcnkind niemand
anders is dan Kitty, hetzelfde meisje
dat in het voorspel om haar opgewon*
denhcid naar bed was gestuurd! Gaf ook
heel dat dicrenhof met den alwijzen.
sprekenden katuil, den leeuw, den
grootcn zwarten beer, het eekhorentje
cn den haas niet voortreffelijk dc
sprookjessfeer weer?
Welk ccn spanning ook bij bet jongt
publick, wanneer Kitty daar komt aai*
liet hof van den boozen sultan, die wil.
(lat al zijn onderdanen voor zijn troon
dansen cn Kitty gevaar loopt nooit
meer naar huis terug tc zullen keeren.
omdat zij niet dansen kan. En die
vreugde, wanneer als ccn reddende cn»
gel dc Woudkoningin verschijnt om
Kitty tc helper» met als trawanten den
leeuw met zijn kwispclcndcn staart cn
den beer met zijn zwarte snuit. Wat 'n
pretkreten gingen cr door dc zaal, cl*
ken keer, wanneer de boozc sultan bij
zijn pogingen om tc ontsnappen door
den brullenden leeuw cn den grom.
menden beer wordt vastgegrepen c-
teruggebracht! En is het niet precies,
/ooals het wezen moet. dat dc boozc
sultan ten slotte gestraft cn de deugd*
znmc Tristo beloond wordt? Ja, dat is
el volkomen het sprookje, dat kindc*
ren boeit, dat zii prachtig vinden, dar
hen geheel cn al in het droomenlanfl
verplaatst! En wat cr veel tc zien is,
daar in dat elfenland met al die ka*
bouters, die dansende elfen cn al die
beesten, cn dan later in het paleis van
sultan Osman met zijn grootvizier en
heel die hofhouding!
Zou cr geen componist te vinden
zijn. die bij dit kostelijke sprookje cn
dezen aardigen tekst muziek zou wil*
len componcercn? Hier ligt nu ccn uit*
stekend libretto voor ccn operette voor
kinderen ccn der beste libretto's,
die men zich denken kan cn mei.
Tuyll Schuitcmakcr moet zich behelpen
niet verschillende melodietjes cn wijs»
jcs. die zij hier cn daar heeft opgediept
Wanneer Ric Tuyll Schuitemaker in
het voorspel cn het slot cenigc kleine
wijzigingen aanbrengt cn den compi»
nist hier en daar nog wat meer gelegen*
hcid biedt tot componcercn. kan Kittv
Droom een der beste Nederlandschc
operettes voor kinderen worden. \V
is de componist, die dit dankbare
werk ter hand neemt?
Het succes van Kitty's Droom
dc eerste twee avonden was kolossaal
Het zal dit op Vrijdag den laatstcn
der 3 feestavonden wel niet minder
zijn.
Onze stadgenoot de heer B. yerwey,
die van ccn lange zakenreis in Amcri»
ka naar Europa is teruggekeerd cn nu
re Parijs vertoeft, schreef ons 't een en
ander over zijn verblijf tc New*York.
Het volgt hier.
J. B. SCHUIL.
Alle Abonnés van Haarlem's Dagblad hebben het recht, vragen
in te zenden op allerlei gebied, die door onze talrijke medewerkers
zullen worden beantwoord.
Dat antwoord wordt hun geheel kosteloosaan hun woning per
auto toegezonden.
Alles wat wij daarvoor noodig hebben is een duidelijk gestelde
vraag en duidelijk geschreven naam en adres.
Honderden vragen ontvangen wij iedere maand, duizenden per jaar
Met Fokker boven New-York. De grootste
bioscoop ter wereld. Hoe veilig New-York is.
Ik kreeg een uitnoodiging om met
Fokker te gaan vliegen, en graag nam
die aan, mij nog den tijd herinne*
rend, nu misschien een 15 jaar geleden,
dat wij er gezamenlijk in een zeilbootje
van 'de Roei* en Zeilvereeniging
,'t Spaarne" op uit trokken. Nu zou 'k
in een van de allermodernste vliegma*
chines een vliegtocht met hem maken
boven New York.
Tegen den middag begeven wij ons
met enkele andere gasten van verschil*
lende nationaliteit naar het vliegveld
van de „Atlantic Aircraft Corporation",
arin Fokker geïnteresseerd is en
waardoor de Fokkertoestellen gebouwd
worden. Hei1 vliegveld is gelegen in
lasbrouck Heights, een half uur spo»
rens van New York, in den Staat New
Jersey. Op het vliegveld aangekomen,
zien wij reeds ccn groote bedrijvigheid.
Een vijftal cén*motorige Fokkcrvlieg*
machines, tocbehoorcnde aan verschil*
icndc Amcrikaansche 'maatschappijen,
die een mail* cn passagiersdiensi* in dc
Ver. Staten onderhouden, staan in slag*
orde geschaard de komende gebeurtenis*
sen al te wachten. Het is n.l. een groote
dag voor Fokker. Het eerste 10*persoons
dricmotorige Fokkervliegtuig, dat! geheel
in Amerika gebouwd is, wordt aan den
kooper. de „Colonial", welke verschei*
dene vliegdiensten op Boston. Philadel*
phia. New*York cn Chicago onderhoudt,
overgedragen. Tot nu toe werden de
onderdeden der Fokkervliegtuigen uit
Holland naar Amerika gezonden cn in
Amerika gemonteerd.
Een van dc grootc vlieghaldeurcn gaai"
open en Fokkers nieuwste creatie wordt
zichtbaar. Een prachtig toestel, nog
rootcr en machtiger dan de „Josephine
Ford"* de Fokker die over de Noordpool
loog.
Intusschcn is Fokker zelf ook op het
liegvcld gearriveerd en laai! hij ccn
groepje officials voor een 10 minuten
den steek, om met mij nog eens oude
Haarlcmsche herinneringen op tc halen.
Er zijn heel veel gasten, die op ccn
luchtreisje wachten. Voordat ik het
weet, zit ik in ccn éenmotorige Fokker
en geen 5 minuten later ga 'k met écn
an de aanwezige piloten de lucht in.
Alles gaat even soepel en snel. Na
half uur landen we weer. Het was
.Icchts een voorproefje. Juist weer gc*
land, zien wij dc „NoordpooLFokker"
op het' vliegveld dalen. Direct na aan*
komst word ik door een lid van Fok*
kcr's staf het Noordpooltoestcl binnen*
geleid cn neem voor dc aardigheid in dc
cockpit plaats, waarin Byrd dc Noord*
pool bereikte.
Even later zit Fokker in zijn nieuwste
10 persoons toesicl, gereed om op tc
stijgen. Er is nog juist én zitplaats
in dc keurig ingerichte cabine voor mij
open. Dan gaat dc deur op slot en daar
gaan wij. Eerst ccn cindwccgs over het
veld. daarna stijgt het machtige toestel
onder het geraas van drie motoren cn
erdwijnen wc in dc richting New*York.
Een prachtig gezicht, al die wolken*
krabbers ver onder ons. Wij volgen dc
Hudson langs Riverside Drive cn zwcn=
ken dan weer de Hudson over, om, na
ccn half uurtje in dc lucht geweest tc
zijn, te landen.
A!lc proefnemingen met" deze nieuwste
.Fokker" zijn uitstekend geslaagd. Het
toestel kost ongeveer 100.000. waar*
an de 3 motoren gezamenlijk een
45.000.
Het vlicgwczcn is in Europa meer
ontwikkeld dan in Amerika. Omdat er
in de Vcrecnigdc Staten op vlicggcbicd
nog zooveel terrein braak ligi* ziet Fok»
ker daar zijn toekomst. Het !s er nu
•oor dc vliegtuigindustrie ook nog niet
rooskleurig.
In 't hartje van New*York, op Times
Square, is het Paramount Theatre gc*
opend. Binnen een jaar is dit trotsche
gebouw verrezen. Het biedt plaats aan
4J00 toeschouwers, die in gemakkelijke,
ruime zitplaatsen zelfs in de uiterste
hoeken van het theater het programma
goed kunnen volgen.
Binnenkomende passeert men een
enorme hall, ongeveer geheel uit na*
tuurlijk marmer opgetrokken. Er is
voor meer dan 1 millioen gulden mar»
mer in dit theater aangebracht. Ver*
schil in rang is er niet. Alle plaatsen
kosten hetzelfde. Met luxueus ingc*
riihte liften wordt men naar de hooger
gelegen zitplaatsen gebracht. Het thea*
ter zelf is in Renaissancen stijl opge*
trokken en maakt, ondanks de enorme
grootte, een gezelligcn indruk. Het or*
ktst. een kleine 75 man sterk, is op
een soort lift gezeten en gaat. wan»
neer b.v. enkel een orkestnummer gc*
speelu Wordt onder speciale belich*
ting, een paar meters in de hoogte.
Ditzelfde is trouwens reeds in ver*
scheidepc New*Yorksche theaters te
z:er.. Het nieuwste is echter, dat het
geheele orkest, wanneer de lift de hoog*
te van het podium bereikt heeft, auto*
matisch achterwaarts op het toonecl
kan worden gebracht. Natuurlijk is in
dit theater ook het grootste orgel ter
wereld aanwezig.
Ho programma bestaat uit orkest*
nummers, variété en bioscoop, alles
keurig verzorgd. Van 12 uur 's middags
tot 1 uur 's nachts is er doorloopcnde
voorstelling. Het programma duurt on*
geveer 2 1/2 uur. In de openingsweek
was er gedurende alle voorstellingen
geen plaatsje van dc 4000 onbezet.
New*York kan wel trotsch zijn op dit
prachtige bioscooptheater.
Wat zijn wij er ip New*York al aan
gewend om die tankwagens te zien. die
door de banken gebruikt worden om
1 en geldswaardige stukken te ver*
voeren lederen dag komen wij ze te*
gen die zwaar bewapende groen of
rocd geschilderde gepantserde auto's.
Zij hebben veel van oorlogstanks en te*
gelijkertijd ook wel wat van dievenwa*
gens. Dc auto met zijn nauwe schiet*
gaten is een klein rijdend fort op zich*
Iwlf.
Daar stopt juist zoo'n tankwagen
voor een van dc grootc banken op
5th Avenue. De chauffeur blijft zitten,
geladen revolver in dc hand. vinger
op den trekker. De pantscrplaten ope»
nen zich, cn twee flinke bankbeamb*
ter stappen uit. Zij hebben slechts c.a.
6 Meter van de auto naar dc Bank te
ioopen. Dc voorste houdt in zijn lin*
kerhand een tasch met geld of waarde*
papieren cn in zijn rechterhand ccn ge*
laden revolver, met den vinger aan den
trekker, klaar om tc schieten. Hij wordt
op den voet gevolgd door Jen tweeden
beambte, ook met geladen revolver
in de hand cn vinger op den trekker.
Zoo wandelen ze de bank binnen. Soms
stran cr nog meer gewapenden zicht*
baa; of onzichtbaar opgesteld.
Dit is ccn toonceltjc, dat men iedc*
ren dag in New*York kan waarnemen.
Een vriend van mij werkt in een van
de grootste Ncw*Yorksche Banken,
lederen morgen worden daar bij den
aanvang van het dageliikschc werk dc
revolvers aan dc hoofddirectie cn de
verschillende kasafdeelingcn uitgedeeld.
Veilig New*York....
BEN VERWEY.
dat zij kunnen verhuizen naar penna*
nente woningen waarvan de huurprijs
niet boven hun draagkracht valt.
Tot zoover het verzoek en de toe*
lichting.
Betreffende dc noodwoningen is
quaestic deelt men ons nog het vol*
gende mede:
Deze type van woningen werden om*
strceks zes jaar geleden gebouwd voor
ccn prijs die nabij dc 1600 kwam en
werden oorspronkelijk door de gemeen»
naar het ikomen verhuurd; maar
niet onder 4.50. Zoo zijn er huren
betaald, naar men verzekert, van 6,
7 cn zelfs van 8.50.
Nu de levensduur dezer woningen
weer voor vijf jaren verlengd is, schijnt
het dat de exploitatie dezer woningen
niet zoo bijzonder onvoordeelig is.
Vooral daar het onderhoud wel iets te
wcnschen overlaat. En zoo het ook
moest zijn. dat uit dc boeken zou blij»
ken dat de exploitatie wel onvoordee*
lig is. dan dringt zich toch de vraag
naar voren, waarom moeten de bewo*
ners dezer huizen het slachtoffer zijn
de slechte huizen*conjunctuur?
Waarom moeten zij, behalve de moei»
lijkheden welke voortvloeien uit ge*
brek aan ruimte en tuin ook nog den
iast dragen van een buitensporig hooge
huur? En dat in een tijd van groote
erkloosheid, waarin Vélen moeten le*
ven van een uitkeering van 10 a 11
per weck waarvan onmiddellijk 4.50
wordt afgetrokken voor huur 0.50
voor water en 1 tot 1.50 voor
licht.
JUBILEUM THEO BOUWMEESTER
Het eerc»comité als vermeld in ons
blad van 3 dezer is nog met eenige
personen uitgebreid cn bestaat thans
uit de heeren: B. de Kanter, voorzitter;
Jhr. AAV. G. van Riemsdijk, Dr. Vc»
ncma, Dr. Tjebbo Franken, Gh. Boeree,
secr., (Zocherstr. 12). C. C. G. J.
lTczcmans, penning. (Kruisweg 42), J.
van Eden. H. Ph. v. cl. Horst. B. Jak,
W. Knikker, Mevr. de wed. Meinarn»
Merens, W. ter liorst, Max Weber, F.
Wildebocr cn G. van Waard.
Wij kunnen verder nog mededeelen,
dat het jubileum zal worden gevierd <rp
Dinsdag 14 December a.s. in den
Schouwburg aan den Jansweg met ds
opvoering van „Pomarius", blijspel in
3 bedrijven van Mr. C. P. van Rossum,
waarin de jubilaris dc hoofd* en titel*
rol zal vervullch.
ALLIANC3 FRANfAISE.
In het „Bulletin dc 1*Alliance Fran*
^aise" van December wordt dc intrede
in het nieuwe seizoen besproken, die
in ieder opzicht schitterend genoemd
mag worden. Onder den titel „Onze
conferenciers" karakteriseert Albert
Emile Sorel Frantz Funck Brcntano;
Henri Girard doet hetzelfde van Jean
Mal ye. Van Hugues Lapairc is ccn in»
teressantc cn geestige schets opgeno*
men over dc Academie Fran<;aise (Pro*
pos Académiqucs). Zeer uitvoerig is de
dramatische kroniek van SorcI. Na bc*
handeling van ccn aantal nieuwe Fran*
schc uitgaven, volgt hc. nieuws uit dc
afdcclingcn.
COöP. TUINBOUWVEREENIGING
„EIGEN TUIN".
Dinsdagavond had de prijsuitreiking
plaats aan de kinde.cn, die een prijsje
hadden gewonnen bij den tuintjeswed
strijd, die deze vereeniging elk jaar
voor de kinderen harer leden organi*
seert. Na een aanmoedigend woordje
van den voorzitter, reikte de keurings*
oommissie de prijzen als volgt uit:
1. H. H. Helder, 70 punten; 2 M.
Kuyper, 60 punten; 3 A. F. Horcman.
60 punten; 4 P. dc Revger 58 punten
5 H. J. van Aken, 55 punten, 6 K. E.
Smit, 54 punten.
NOODWONINGEN TE
SCHOTEN.
HUURVERLAGING GEVRAAGD
Dc bewoners der noodwoningen aan
dc Ged. Schalkburgcrgracht cn bet ein*
de der Cronjêstraat hebben het vol*
gende verzoek gericht tot B. en W. van
Schoten:
Ondcrgeteckenden. allen bewoners
van noodwoningen der gemeente Scho*
ten San de Ged. Schalkburgcrgracht
en in dc Cronjêstraat, dringen hierbij
bij uw college op aan om ten spoedig
ste dc mogelijkheid van huurverlaging
onder het oog te zien. cn de huren van
genoemde noodwoningen tc brengen
van 4.50 per week exclusief water cn
licht, op 3.50 per week exclusief wa*
ter cn licht.
Bij dit verzoek is dc volgende toe*
lichting gevoegd:
Ondertcckenaars van bovengenoemd
verzoek meenen dat de tijdsomstandig*
heden een herziening van de huurprij*
zen der gemeentelijke noodwoningen
wenschclijk maken.
Mocht echter w geacht college van
niecning met ondergetcckenden ver*
schillen, cn hun verzoek afwijzen, dan
dringen zij cr bij u op aan maatregelen
tc nemen zoodat het mogelijk worde
HET HANDELSREGISTER,
Blijkens mededeeling in Handelsbc*
richten hadden in Haarlem en omstrc*
ken de volgende nieuwe inschrijvingen
in het Handelsregister plaats.
A. G. O. N. Automobielen Garage
Onderneming Nooy, Schoten, Rijks»
suaetweg 139143. Eigenaar G. Nooy,
Czn.
Eerste Haarlemschc Radio Centrale,
Sner.redamstraat 41 zwart, handel in
elcctrischc», gas, radio* en sanitaire ar*
titelen. Eigenaar J. Klaassen.
Gebr. Klaas, Grootc Houtstraat 141,
staalwarenhandel cn slijperij. Venn.:
Wilhelm cn Walter Klaas.
C. Rol, Velsen, Wijkerstraatweg 275
kru'denicr en grutter.
Van Ruiten cn Kreyger, Donkere
Spaarne 16, expediteurs motorboot*
dierst. Venn.: H. J. van Ruiten en J.
Kreyger.
Spaarkas Gebr. van Duivenbodc,
Kompcrstraat 9 rood, goederenhandel
cp spaarsysteem. Venn. P. en F. van
Duivtnbode.
N V. Visschcrij Maatschappij Ge#
ziena, Baan 1. Dir. N. Hol. Maatschap*
j elijk kapiaal: 10.000. waarvan ge#
piaalst cn gestort 50CO.
Verder hadden dc volgende wijzigin»
gen plaats:
Coöp. Ver. Samenwerking tot het
bouwen, verhuren cn verkoopen van
woningen. Schoten, Scmarangstraat 4.
U'tgctrcden sec.: F. H. Verpoorten,
penning.: J. F. B. Pcrquin en 2e voorz.
C. H. Vcrpoortcn. Benoemd tot vice*
voorzitter: J. Aardcwijn, Heemstede,
to: sccr.spenningm.: B. P. J. de Soet,
Schoten, tot bestuursleden: S. J. Ab*
spoel. Schoten en W. J. Baucrsch, Am*
sterol to. tot prcs.*<jpmm.: P. J. Stcrck,
Amsterdam en tot comm.: C. F. Am*
rrcrlyaf). Santpoort. H. W. Wijers,
Schoten en A. M. M. de Bodevan
Delden, Schoten.
H. dc Klcyn. Schoten, Gen. Cronjc*
straat 25. bock* cn papierhandel. Over*
leden, eigenaar: H. dc Klcyn. Dc han*
dciszaak wordt voortgezet als een ven#
nootschap onder dezelfde firma. Venn.
Wed. M. M. de Klcyn*Smink en H. H.
de Kieyn.
Firma H. van Niel Czn., Schagchel*
straat 3032, schildersonderneming.
Door overlijden van den venn.: H. van
Kiel Cz. is de vennootschap onder de
firma ontbonden. De handelszaak wordt
door G. Schimmel zelfstandig voortge#
zcf order denzclfdcn naam.
J. A. Reckman cn Zoon, Groot Hei*
ligland IS en 4S, handel in antiek. Door
overlijden van den venn.: J. A. Reek*
man Sr. is de vennootschap onder firm i
ontbonden Dc handelszaak wordt
voortgezet door .T. A. Reckman onder
den naam: J. A. Reckman,
