RWATTA5
JAmREEP
HAARLEM'S DAGBLAD
UIT DEN RAAD.
L
STADSNIEUWS.
DONDERDAG 16 DEC. 1926 TWEEDE BLAD
De Gemeentebegrooting afgehandeld. In 30 a 40
uur vergaderen één post gewijzigd. De nestor
critiseert zijn collega's. Het geschorste applaus.
Muzikale moeilijkheden. De Zetel en de Ton. Een
incident Loosjes-Slingenberg.
Een zeer merkwaardig geval.
Dit was de tiende begrootingszittinp
liet hoofdstuk Onderwijs en de ontvang
sten resteerden nog, en toen B. en W.
de agenda opmaakten verwachtten* zij
er drie zittingen van. We zouden, zoo
noodig. Donderdagmiddag en Donder»
dagavond doorgaun.
Nu worden zulke veronderstellingen
altijd bewaarheid. Vaak schieten de ver»
wachtingen zelfs tekort. Maar in dit ge»
val deed zich het wonderlijke feit voor.
dat de rest van de begrooting inplaats
van drie zittingenprecies één
uurtje vorderde! Het mag wel in dc
notulen geboekt worden, als een stede»
lijk record, tot verbazing en bcwonde»
ring van het nageslacht, dat vermoede»
lijk vijftig zittingen zal noodig hebbes
om door de begrooting te komen. Ten»
zij het fascisme tusschcnbcide mocht
komen, en het een tijdje zonder volks»
vertegenwoordigers, of met krachtig»
gemuilbande volksvertegenwoordigers,
gaat stellen.
Het vreemde geval werd verklaard
door de afwezigheid van den wethouder
van Onderwijs, wiens hoofdstuk in zijn
absentie werd afgehamerd. Niemand had
bezwaar tegen de gelden, zooals te ver
wachten was. In de hcclc begrooting
is gedurende tien zittingen maar één
post gewijzigd en dat was een subsidie,
die met f 1000 verhoogd werd. Even»
tuccle algemecnc beschouwingen over
Onderwijs zullen later nog we! eens
gehouden worden. Nu ging alles erdoor
met wat korte opmerkingen. De voor.
zittcr roffelde dc nummers af in mitrail
lcur»tcmpo, en cm half drie verrees dc
r.cstor, dc heer van de Kamp. om B.
tn W. en de ambtenaren te bedanken
voor bet samenstellen van dc begrooting
Aan deze formcelc plichtpleging voegde
hij evenwel critick toe. Critiek op zijn
medeleden, die teveel verschillende on»
derwerpen in willekeurige volgorde te
berde haddch gebracht bij de algemeene
beschouwingen, dewelke daardoor moei»
lijk te volgen cn niet zakelijk genoeg
waren. Vele van die dingen hadden bij
dc hoofdstukken behandeld moeten
worden.
Met deze critick van den heer v. d.
Kamp «temmer, wij volkomen in
hetzelfde is in deze overzichten bij her»
kaling betoogd maar dc Raad moest
cr niets van hebben. Blijkbaar meende
dc Raad dat hij op voortreffelijke, on»
vcrbcterüjkc wijze zijn debatten ge»
voerd had. Het zonderlinge resultaat
was, dat na dc rede van den nestor
het gebruikelijke applaus geheel achter»
vvege bleef, cn dat blijkbaaar als ge»
volg daarvan ook de burgemeesrer
cict bedankte. Bij dc rondvraag redres»
«eerde dc heer van I.icmt het gebrek
aan applaus door B. cn W. cn de ambte»
naren nog maar eens tc bedanken,
en hij voegde eraan toe dat cr z.i. niet
geklapt was vanwege die critick van
den nestor. Die had zijn persoonlijke
opinie achterwege moeten laten, vond
dc heer Van Licmt. cn dc heer De
Braai sloot cr zich bij aan. Er werd nu
prompt geapplaudisseerd voor B. en \V.,
en dc voorzitter sprak zijn woorden
van dank.
Zeer grootsch was het niet van den
Raad.
Dc begrooting werd in eindstemming
aangenomen met alleen dc stem des
bceren Peper tegen.
Dc muziektent in den Hout lokte
«eer eens een debatje uit. cn cr werd
gesproken over het feit dat dc heer
Gcrharz nooit in dc open lucht dirigeert
maar dit geregeld overlaat aan zijn
concertmeester, den heer Knikker. Dc
heer v. d. Kamp kwam daarbij met
een soortèmcnt van novum; hij had ont»
dekt dat de heer Gcrharz volgens con»
tract met dc H.O.V. niet dirigeert in
Mei cn Juni. De freer Grocncndaal
«prak cenigc wrange woorden over con»
ccrten die beneden de waardigheid van
den dirigent zouden zijn. cn meer in
dien trant. Maar zeer veel belangrijker
dan dit alles leek dc opmerking van
wethouder Hccrkcns Thijsscn, dat men
op den duur cr toch toe zal moeten over»
gaan om in die muziektent alleen har»
monic»korpsen te laten spelen, zooals
ook elders gebeurt. Dat is dc eenvoudige
waarheid. Dc moeilijkheid zit niet in
dc persoonlijke waardigheid van den
heer Gcrharz of zijn musici, maar in
dc waarde van symphonic>muzick. die
men grootcndeels teniet doet door haar
tc laten uitvoeren in de open lucht,
in een tent op ccn druk verkeerspunt,
met ccn rumoerig publick eromheen en
voortdurende begeleiding van auto»
klaxons, toeters cn fietsbellen. Evenmin
als Amsterdam het Concertgebouw»
orkest in ccn tent in 't Vondelpark laat
spelen, of Den Haag het Residentie»
orkest ergens op 't Malieveld of het
Plein of zooevenmin behoorde
Haarlem deze onmogelijke taak aan de
H.O.V. op tc drager..
Kan men dc tent verplaatsen naar eer
rustig punt. dan zal dat tenminste ccr,
verbetering geven. Maar dc uitspanning
van Verbruggen. die dc heer Groenen»
daal aanbeval, is zoo'n punt niet. Elke
paar minuten gieren, knarsen c-i bellen
cr trams langs. Dc ccnigc afdoende
methode is uitscheiden met dc opcr
luc'ifc r.c.rtcr..
Terwijl dc Raad zich gedurende dat
laatste hegrooi-gs-uurtje ietwat afgc»
mat cn verveeld toonde geen won»
der trouwens, na dertig a veertig uur
rcdckavclcns schccn dc terugkeer tot
de normale agenda een opleving teweeg
:e brengen. Niet alleen verdween dc
lauwheid geheel, maar het werd zelfs
ccn ietwat bewogen zitting.
't Begon met dat dierbare oude stok»
naard: de Zetel van Bloembollencultuur.
Dit is een vraagstuk van zoo ontstel»
lende ingewikkeldheid geworden, dat
alleen van de insiders kan worden ver»
wacht dat zij er volkomen in thuis zijn
Krachtens onze journalistieke plichten
zijn wij onze lezers hardnekkig van de
finesses van de zaak blijven voorzien
Zeer ui 't kort is het verloop dezer
kwestie het volgende geweest: Tot
tweemaal toe heeft de Raad geweigerd
om het Brongebouw ter beschikking van
Bloembollencultuur te stellen. Daarop
heeft hij in de zitting van 26 Maart
1926 besloten om de Verecniging dc
helft van de kosten van een eigen gc<
bouw, tot een maximum van f 100.000.
te geven als zij te Haarlem bleef. Finan-
ciëcl stond dit aanbod vrijwel gelijk aan
een dergelijke aanbieding van de ge.
meente Hillegom. Het werd ingediend
door den heer Loosjes c.s., maar in het
Raadsbesluit werd niet gepreciseerd of
men met ..te Haarlem" zich wenschtc
tc limiteeren tot de gemeentegrenzen.
Deze vraag werd acuut toen er sprake
kwam van de vestiging op het land»
goed Spaar en Hout. tocbehoorend aan
dc gemeente Heemstede cn gelegen
in die gemeente, vlak aan de Haarlem»
schc grens. Niets scheen eenvoudiger
tc zijn dan Spaar en Hout ook in 't
aanbod te betrekken, maar niets bleek
moeilijker. Want als de annexatie door»
gaat zal Haarlem van Heemstede Spaar
en Hout moeten overnemen, en het
restant van dit terrein als bouwgrond
dienen tc benutten. Nu was dc vraag
of. op deze wijze handelend. Haarlem
riet bekocht zou worden en tenslotte
veel grooter financieel offer aan Bloem»
bollencultuur brengen dan ccn ton.
As. Maandag vergadert de Vereeni.
ging voor Bloembollencultuur Zij had
aan den Raad gevraagd om te beslissen
of die ton nu ook zou gelden voor Spaar
cn Hout. Ik zai u dc détails besparen
van het ingewikkelde voorstel van B.
cn W. cn dc ingewikkelde discussie die
eruit voortvloeide, leidend tot een inge»
N-ikkeld amendement. Tenslotte werd
besloten dat het aanbod van ccn ton
voor Spaar cn Hout zal gelden als dc
annexatie niet doorgaat, en ook als zij
wel doorgaat maar in 't laatste geval
alleen als de aan Heemstede tc betalen
prijs er niet toe leidt dat Haarlem
méér dan ccn ton moet bijdragen. Dc
door Bloembollencultuur aan Hccmstc»
dc tc betalen koopprijs moet dc goed»
keuring van den Haarlemscbcn Raad
hebben. De nauwkeurige formulccring
vindt u in ons verslag. Het eerste be-
sluit werd met 1812, het tweede met
2010 stemmen genomen.
Dc hccrcn Van Licmt cn Klein waren
beiden noga! vertoornd over den hoogen
toon die van de zijde van Bloembollen»
cultuur was aangeslagen. De eerste
sprak van dreigementen, cn vond dat
het niet tc pas kwam. Het werd wel
duidelijk merkbaar dat het Haarlcmschc
geduld met deze welgestelde kweekers,
die zooveel geld uit dc_ openbare kas
moeten hebben om hun .eigen gebouw"
tc' stichten .uitgeput raakt. Dc heer
Peper c.s. stelden een motie voor om
het hcelc aanbod van een ton maar in
te trekken, maar die werd met 247
stemmen verworpen. Terécht, want dit
zou in strijd met Haarlem's waardig»
hcid zijn geweest. Het hoofdbestuur
van Blocmcnbollencultuur, vrij sterk op
dc publieke tribune vertegenwoordigd,
kon tenslotte met dc genomen besluiten
tevreden zijn. Haarlem heeft toegezegd
wat het kan. Verder gaan is op dit
moment niet mogelijk. Wij voelen cr
niets voor om f 100 000 cadeau tc geven
aan mcnschcn die zelf genoeg geld heb»
ben om ccn behoorlijk eigen gebouw
tc zetten, maar de aanwezigheid van dit
instituut te Haarlem geldt ccn gemeen»
lelijk welstands«bc!ang. cn daarom
moet de gevocls»kwestie wijken voor
dc zakelijke interessen. Het is ccn
transactie zonder meer, cn geen pret»
rigc.
Ziedaar de zaak „in a nutshell", zoo»
als dc Brit zou zeggen.
In het dchat werden de leidende rol»
len gespeeld door dc hccrcn Loosjes
t-n Sl.ngcnberg, die in botsing geraakten.
Er ontstond datgene dat men „ccn
neident" pleegt tc noemen. Het was
het gevolg van ccn hernieuwde poging
van wethouder Slingcnbcrg om aan tc
tooncn. dat dc heer Loosjes met zijn
voorstel in Maart 1926 alleen de vcsti»
ging binnen de^Haarlemschc gemeente»
'.•renzen cn dus niet op Spaar cn Hout
bedoeld had. De wethouder citeerde uit
het officicelc verslag. Op een vraag van
den voorzitter of de heer Loosjes
..Haarlem na dc grenswijziging" bedoel»
dc. had hij geantwoord:: „Haarlem van
op het oogenblik".
De heer Loosjes bestreed dit als een
i. onvoldoend citaat. Als dc volledige
notulen van geheime vergaderingen ge»
citecrd werden zou zijn andere bcdoe»
'ing daaruit blijken. Hij verweet den
wethouder dat deze handigheden toe»
aste, dat hij wel beter wist, cn hij vond
het nogal klein van hem. Waarop wet*
houder Siingenberg vuur vatte, deze
beschuldigingen scherp afwees en voor»
stelde om alle geheime notulen tc pii»
blicecren. Voor dit laatste bleek dc
Raad niet veel tc voelen, en de burgc»
meester maakte sterk bezwaar.
Bij dc rondvraag ontbrandde liet dis»
puut opnieuw. Dc 'wethouder zei dat
deze zaak voor hem niet afgcloopen was,
en zij zal nu in geheime zitting wor»
den uitgevochten. Diegene die den strijd
verliest zal in openbare zitting amende
honorable doen. Beide heeren hebben
zulks categorisch toegezegd.
Ik heb een flauw vermoeden dat het
met dezen storp enfin, laat ons zeg»
gen: orkaan in een glas water wel
erg kalmpjes zal afloopcn.
Tenslotte kwamen dc schriftelijke vra»
gen van den heer v. d. Kamp, inzake
het gepubliceerde omtrent dc inspectrice
van politie, aan dc orde, en legde de
burgemeester daaromtrent ven verkla»
ring af. Elders in dit nummer wordt
deze zaak besproken.
R. P.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a CO Cent* per regel.
ci
Beter dan Goed: DE BESTE
VOLKSUNIVERSITEIT.
REDE VAN DR. J. BERLAGE.
'oor de Volksuniversiteit sprak Dr.
J. Bcrlage, rector van het Gymnasium
tc Deventer, Woensdagavond in het ge»
bouw van den Protestantenbond over
het onderwerp: „Welsprekendheid bij
dc Grieken en Romeinen vergeleken met
den tegenwoordigen tijd".
„Als er over kunst gesproken wordt",
zei hij. „denkt men aan muziek, schil»
der» cn beeldhouwkunst; maar bijna
niemand denkt aan de kunst der wel»
sprekendheid. Onze 'beste bedoelingen
kunnen bij onze naaste familieleden en
vrienden mislukken door een minder
goed gekozen woord. In Griekenland
moest vroeger iedereen zichzelf voor de
rechtbank verdedigen. Studie van wel»
sprekendheid was daar dus onontbeer»
lijk. Aan de studeerenden werden onder»
werpen opgegeven, waarover zij dan ccn
re c moesten uitspreken. Er werden vele
oefeningen in welsprekendheid gehouden
De studenten gin-gen er dan ook dik»
wijls toe over, om luid in hun kamer
tc dcclamcéren. waarmee zij soms aan
hun buren veel last veroorzaakten.
Studenten, die zich in dezen aan over»
c'rijving schuldig maakten, werden aan»
geklaagd wegens het veroorzaken van
burengerucht. Er bestonden drie soor»
ten van kunstreden, namelijk de gerech»
tclijkc. dc beraadslagende cn dc demon»
straticve (feest» cn lofreden) .In elke
redevoering moest een zekere maat, ccn
soort rythmc worden betracht, vooral
aan het slot. Dc I.atijnschc cn Griek»
schc woorden leenden zich daar goed
toe. Wij koele Noordelingen, kunnen
over het algemeen alleen door muziek
emotie Verwekken. Een van de beste
stijlmiddelen was vroeger de tegen»
stelling, dc antithese. In de Griekschc
en Romcinschc poëzie komcn'gcen rijm-
woorden voor. Maar bekwame sprekers
wisten cr toch een vloeiend rythme
in tc brengen.
Spreker citeerde verschillende Griek»
schc wijsgccrcn, om hun welsprekend»
beid te doen uitkomen. Zeer geliefde
onderwerpen waren voor mooie rede»
voeringen natuurrampen, als aardbevin»
gen. overstroomingen, enz. In dc oud»
hcid had men veel gevoel voo den
klank van dc taal, veel meer dan
tegenwoordig. Daarom werd door velen
hardop gelezen. Sommige redenaars
kwamen keurig cn zwierig gekleed op
het podium, want ijdclhcid was hun
niet altijd vrij tc pleiten. Men moest
zich dc gave van „voor de vuist weg
spreken" eigen trachten te maken, want
het streven was om de redevoeringen
uit het hoofd uit tc spreken. Een goe 1c
redevoering, slecht uitgesproken, mist
meer het beoogde effect, dan de minder
goede redevoering, die met een goede
voordracht werd uitgesproken. Een»
tonighcid van stcmcgluid moest ver»
meden worden. Er waren in de oudheid
advocaten, wier spreken bijna zingen ge»
leek.
Ook op het gebaar werd veel gelet,
vooral wat dc houding van het hoofd
betreft. Men mocht bij een redevoering
het hoofd niet voorover houden, want
dat deed aan nederigheid denken; hield
men het hoofd achterover, dén werd
aai» hoogmoed gedacht cn het op/ij
buigen van het hoofd duidde op traag
heid cn luiheid.
Het hoofd cn het lichaam moesten
lustig worden gehouden. Een redenaar
moest, als het zijn beurt van spreken
was. niet dadelijk van wal steken. Het
publiek mocht niet denken dat ccn
spreker onverschillig was; hij moest het
doen voorkomen also.* hij zich voor
deze rede moest inspannen. Daarom
verdiende het aanbeveling, om even over
het voorhoofd te wrijven of in dc han»
den tc kijken.
Tegenwoordig let men zooveel niet
op den' vorm der welsprekendheid:
Van verschillende toosten aan bruilofts»
diners komt vaak niots terecht. Spreker
heeft ccn familielid, die eens op ccn
bruiloft ccn toost zou afsteken: hij hief
zijn glas op cn zei: „Ik wensch, ik
wcnschik blijf steken!" Deze
..toost" had tenminste de verdienste van
kort tc zijn In vele lange, redevoeringen
ontbreekt helaas elke stijlovertuiging.Dc
c.schcn zijn tegenwoordig veel hoogcr
dan vroeger; cr blijft weinig tijd voor
verfraaiing van den vorm over. Velen
spreken cr daarom maar op los. Toch
moet de slordigheid in spreken zooveel
mogelijk bestreden worden, zoowel in
het openbaar als in den huiselijkcn
kring. De redevoeringen moeten karak»
ter hebben en vorm.
Na dc pauze droeg Dr. Berlagc cenigc
fragmenten van redevoeringen uit dc
oudheid voor, o.a. dc eerste redevoering
van Cicero tegen Catilina; van Plato,
ccn stylist van den eersten rang.
Dr. Spoelder bracht aan Dr Bcrlage
een woord van warmen dank.
EEN SCHOOLQUAESTIE
TE EGMOND-BINNEN.
BEHANDELING VOOR
GEDEPUTEERDEN.
Woensdagmiddag werd voor Gede»
putcerde Staten onder voorzitterschap
van Jhr. Mr. Dr. A. Röell, behandeld
de schoolkwestie Alkmaar, Egmond
Binnen, Egmond aan Zee. Vertegen»
woordigd waren dc burgemeester van
Egmond, de heer C. H. W. Janssens.
cn namens dc Christelijke ouders, Mr.
Sluis, uit Alkmaar.
Ter inleiding deelde de voorzitter
onder anderen mede dat op 14 Juli 1926
dc O. L. school tc Egmond binnen werd
opgeheven. Een aantal ouders wendden
zich toen tot het gemeentebestuur om
vergoeding te vragen voor reiskosten
dit hun kinderen moesten betalen om
naar «en Chr. School in Alkmaar te
kunnen gaan. Dc gemeenteraad wees
het verzoek af, en motiveerde de wei»
gering onder anderen aanvoerende dat
te Wijk aan Zee ccn school was waar
hetzelfde onderwijs werd gegoven, als
het door de appolleercnde ouders gc»
wcnschte. Dc ouders beweerden dat
bet bezoek aan de Aikmaarschc school
wel degelijk voortsproot uit verschil ii
onderwijs cn niet uit de zucht om de
gemeente op hoogc kosten te jagen,
Namens dc appcllecrende ouders voer»
dc Mr. Sluis het eerst het woord. Hij
memoreerde dat het verzoek van appel»
lantcn indertiid gebaseerd was op een
wettelijk voorschrift neergelegd in arti»
kei 13 dat in 't kort aangeeft dat als
in een gemeente geen bijzondere school
is dc ouders het bestaan van zulk een
school kunnen eischen cn anders ver»
gocding kunnen vragen voor kosten
van vervoer. De omstandigheden die
artikel dertien cischt zijn hier aanwe»
zig. Het zijn objectieve factoren, de
raad heeft niets te maken met intieme
roerselen bij appellanten. Die zijn kort
en goed voorstanders van bijzonder on»
detwijs. Subsidie voor een bijzondere
school wisten zij niet niet kunnen krij
gen. Aanvankelijk hebben zij zich voor
het openbaar onderwijs verklaard, om»
dat-zij daar onder de gegeven omstan»
digheden hun heil in zagen. Spreker
zette uiteen welk bedrag naar zijn mee
ning aan de betrokken ouders moest
worden uitgekeerd.
Mr. SJuis zeidc nog dat het bedrag
uat aan autobusondernemers zou moe
ten worden betaald voor vervoer naar
Egmond aan Zee even duur of nog
duurder zou zijn dan dat naar Alk»
maar. Daarom kan óok hier geen be
zwaar tegen Alkmaar ten opzichte van
Egmond aan Zee rijzen.
Burgemeester Janssens zeidc dat dc»
zelfde appellanten indertijd gestreden
hadden voor het behoud van de O. L.
school. Verder had het gemeentebe
stuur pogingen aangewend om bespre»
kingen tc houden met de ouders. Maar
deze lieten hun raadsman een brief als
antwoord aan het gemeentebestuur
schrijven. Waaruit dat bestuur meende
te mogen opmaken dat op samenwer
king geen prijs werd gesteld. Van dat
oogenblik af zijn de onderhandelingen
afgebroken. Verder zeide de heer Jans
sens: Pogingen om een bijzondere
school tc stichten zijn mislukt. Dat
komt omdat de aanhangers het. ver»
cischtc aantal van kinderen die op die
school het onderwijs zouden moeten
genieten niet konden bereiken. De bur
gemeester voerde aan dat de kosten
van vervoer naar Egmond aan Zee la»
gcr zouden zijn. Mr. Sluis antwoordde
dat dc busonderncmer zich voor de
route naar Egmond aan Zee meer zou
moeten derangcercn, dat dc kosten dus
ook hoogcr zouden zijn. Uitvoerig werd
daarna gediscussieerd over de al» of
niet begaanbaarheid van een voetpad
dat eenige kinderen verplicht zouden
zijn op weg naar school te bewandelen.
Mr. Sluis noodigdc Ged- Staten uit
eens ccn onderzoek ter plaatse in te
stellen. Burgemeester Janssens merkte
op dat dc gemeente eventueel bereid
zou zijn, dat pad begaanbaarder te ma»
ken.
Geen der partijen wenschtc daa»na
nog het woord tc voeren.
Tc zijner tijd zal door Gcd. Staten
uitspraak worden gedaan.
KERSTFEEST GOEDE TEMPE»
LIEREN
Dc afdeeling Haarlem Log'c „Door
Eendracht Sterk" No. 55 van de Inter»
nationale Orde van Goede Tcmp.Iieren
geeft Vrijdagavond 24 December ccn
groot Kerstfeest in dc Gemeentelijke
Concertzaal, waarvoor zij veel mede»
werking heeft verkregen. Er is een eerc»
comité gevormd, bestaande uit:
Mevrouw Rócll, gcb. Baronesse De
Vos van Stcenwijk. beschermvrouwe;
Mevrouw MaarschalkVan Coppcnaal,
ccrc»prcsidcntc; Mevrouw Bicrens de
HaanTcmminck, Haarlem; Mevrouw
Burdctvan der Vliet, Ovcrvecn; Mc»
vrouw Dc Clcrcq's Jacob, Acrden»
hout. Mevrouw CrcmerVan Marken,
Duin cn Kruidbcrg: Mevrouw Van Has»
scltHaitsma Mulicr. Haarlem; Jonk»
vrouwe C. Hocufft, Haarlem; Mevrouw
Kalff—Rutgers van der Locff, Bloemen»
daal; Mevrouw TademaKrcmcr, Haar»
Icm en Mevrouw Tcding van Berkhout
Van Marken.
Mede zullen werken: Mevrouw Jo van
IJ/crVincent, sopraan; mejuffrouw
Emmy van Eden, begeleiding: mejuf»
frouw Löwe, declamatie, cn dc heer
Jacob Bijster, orgel.
F.r is ccn mooi programma met ver»
schillende Kerstliederen samengesteld.
Jacob Bijster opent den avond met het
oude Kerstlied: „Es ist cin Reis ent
sprungen".
Dc firma Heringa cn Wuthrich zal wel
willend den Kerstboom monteeren en de
firma D. Bosch uit de Dc Kcvstraat
zorgt voor een versiering der zaal.
Alles bij elkaar belooft het dus een
mooie avond tc worden.
EEN ZELDZAME VISCH.
Men schrijft ons:
Toen de heer Born, wonende Wester
Boogaardstraat 8, lid van het vischcollege
„De Dageraad", te Schotenaan het
baarzen was, ving hij een hem onbekende
visch. Na de lijst van door prof. dr.
Paschke te hebben geraadpleegd, bleek
het tc zijn een „rivier-donderkop", een
visah die zelden in onze omgeving wordt
gevangen. De visch is bij dezen henge»
laar tc bezichtigen.
HET LICHTBEELD IN
DIENST VAN HET
ONDERWIJS.
Lezing van den heer
D. van Staveren.
EEN INTERESSANTE AVOND.
De door dc afd. Haarlem van den
Bond van Ncd. Onderwijzers belegde
vergadering. Woensdagavond in de bo»
vcnzaal van het Gemeentelijk Concert»
gebouw, waarop dc heer D. van Sta»
veren, leider van de Haagsche School»
bioscoop, sprak over het ondérwerp:
„Het lichtbeeld in dienst van het on»
dcrwijs" was vrij goed bezocht.
Aanwezig waren o.m. verschillende
leden van den gemeenteraad en van dc
schoolcommissie, de heer G. H. Weus»
tink. Inspecteur van het Lager Onder»
wijs alhier, de directeur der Rijks»
kweekschool voor Onderwijzers, de
heer J. G. Nijk en de directeur der
Nuts»Kweekschool voor Onderwijze»
ressen. de heer H. W. Korenstra, vele
hoofden van scholen en onderwijzers cn
onderwijzeressen.
Bericht van verhindering door ongc-
stcldhcid was ingekomen van de wvt»
houders Mr. A. Bruch en M. A Rei»
nalda.
De voorzitter, de heer F. \Vijnia.
zcide in zijn openingswoord dat hij de
afwezigheid der beide wethouders, die
beiden zooveel voor een Schoolbioscoop
gevoelen, zeer betreurde cn drukte cr
zijn vreugde over uit dat hier tc Haar»
Icrn de democratie zóó is doorgedron»
gen dat een vergadering als deze, hier
kan uitgaan van den Bond.
Dc heer van Staveren begon met tc
zeggen dat hij een gemakkelijke taak
zou hebben omdat zoowel het gemeen»
tebcstuur als de onderwijzers te Haar»
Icm voor dc Schoolbioscoop voelen
Spr. behandelde eerst dc bioscoop als
leermiddel. Spr. heeft zich nooit kun»
nen begrijpen dat die tegenstanders
heeft. We trachten immers in de school
altijd alles zooveel mogelijk te laten
zien! Maar spr. weet nu dat de tegen»
stand niet de schoolbioscoop, maar dc
bioscoop in 't algemeen geldt.
Bij aanschouwelijkheid gaat het out
twee dingen: vorm en beweging. Deze
twee zaken zijn vaak lang niet vol»
doende tot haar recht gekomen vooral
piet ten opzichte van het zoo belang»
rijk onderwijs betreffende onze kolo»
niën. Techniek zal spr. niet aan de kin»
deren door de bioscoop leeren, maar ze
moeten weten hoe het toegaat bij de
visschcrij, in het havenbedrijf, bij het
bakken van brood, dc zuivelbereiding cn
zooveel andere zaken, die met fincssca
van de techniek niet te maken hebben.
""Bezoeken aan bedrijven zijn goea,
maar de kinderen zien daarbij noo.t
liet g e h e e 1 e bedrijf. Bovendien kun
nen bezoeken aan fabrieken gevaarlijk
zijn en veel fabrikanten hebben er dan
ook bezwaar tegen.
In de klas is niet altijd, als de on
derwijzer aan 't woord is, de aandacht
van alle leerlingen gespannen. Het
spreken van den onderwijzer alleen
boeit zelden of nooit allen tegelijk.
Een voordeel van de film is dat zoo
wel elke finesse afzonderlijk kan gegc»
ven worden als het gecompliceerde een»
voudiger gemaakt, bij voorbeeld door
truc»teekcningcn. Te snelle bewegin
gen kunnen verlangzaamd worden cn
omgekeerd.
Het doel der schoolbioscoop is: dc
leerlingen de werkelijkheid leeren zien
met behulp van de film.
Met lantaarnplatcn gaat het ook wel,
maar de film is veel beter. De bios»
coop is een goed leermiddel bij het
onderwijs. Lantaarnplatcn zijn goed»
kooper, maar we moeten niet vragen:
hoe kan het zoo goedkoop, maar: hoe
kan het zoo goed mogelijk?
Het gebruik van dc bioscoop bc»
hoeft bovendien niet dat van de licht
beelden uit te sluiten.
Er is analytische en synthetische
waarneming; voor dc eerste is een stil»
staande plaat noodig, voor de fweedc
de film. En tot nu toe hebben wij bij
ons onderwijs niet anders gedaan dan
analysecrcn: er bestonden gehcelc
handleidingen voor hoe een koffiepot
enz. voor de klas moest worden bc»
handeld, maar de werkelijkheid Tcercn
waarnemen, dat gebeurde niet.
Proeven hebben aangetoond dat na
gcruimen tijd de kinderen van de film
nog veel weten cn dat ze van de licht»
beelden zoowat alles vergeten zijn.
Spr. zette uiteen dat ook het school»
bioscoop-onderwijs staat of valt met
den man of dc vrouw die het doet. Dc
qualitcit van den onderwijzer komt
eerst, dan dc qualitcit van de film.
Naar aanleiding van door hem on
dervonden tegenstand deelde spr. me
de. dat prof. Kohnstamm, f<jl tégen»
stander van de schoolbioscoop, nog
nooit de schoolbioscoop in Den Haag
heeft bezocht, niettegenstaande spr. den
professor herhaaldelijk heeft uitgenoo»
died.
Het grootc onderscheid tusschen de
film en de lantaarnplaat is ook dat dc
kinderen de film beleven cn dat zij
de lantaarnplaat al spoedig „taai" gaan
vinden.
Het is ook niet waar dat de bioscoop
de fantasie laat „verkommeren", zoo.
als wel eens gezegd is, zij voedt juist
dc fantasie.
Het is onjuist dat de film te snel
gaat., tenminste niet de schoolfilm. Bij
spr. gaat de schoolfilm nooit sneller
dan dc werkelijkheid, altijd Iangzamci.
Men verwarre toch de bioscoop niet
met de schoolbioscoop! Ja het gaat tc
snel om te analyseeren maar daar is de
film niet voor noodig.
Dc kinderen zijn bij ccn les nooit
actiever dan bij een bioscooples. mits
de les goed zij. Het is zelfs zwaar werk
voor dc kinderen en daarom moet zoo'n
les ook niet te vaak gegeven worden.
Van het „dooden der activiteit" is dus
geen sprake.
Een onderzoek. te Rotterdam door
den Onderwijsraad ingesteld, heeft aan»
getoond dat de schoolbioscoop niet
schadelijk werkt op dc gezondheid der
leerlingen.
In Den Haag wordt het schoolbios»
coop*onderwijs gegeven niet in ccn
theater, maar in ccn afzonderlijk ge»
beuwtje aan de Hoefkadc. Geen entree
wordt geheven In het Begin applaudis
seerden de kinderen aan 't eind van de
les en zij brachten allemaal zurc hal*
letjes mee, maar spr. heeft daar spoe»
dig ccn einde aan gemaakt. Het gc»
heel draagt het karakter van een les,
het is aanschouwen onder behoorlijke
leiding.
De leerlingen worden per tram ver»
voerd op kosten van de gemeente. Er
komen in Den Haag jaarlijks 14000
leerlingen van openbare en bijzondere
scholen, 6 7 keer per jaar en dat
kost ieder jaar f 25.000 a f 26.000. Nog
nooit heeft één school zich terugge»
trokken. Eenige H. B. S.»en maken ge»
bruik van de Schoolbiooscoop, kweek»
cn normaalscholen en alle scholen voor
vakonderwijs. De leerlingen der open»
bare scholen moeten komen en toch.
zijn onderwijzers en leerlingen ten zeer»
ste met de schoolbioscoop ingenomen.
Men heeft er bezwaar tegen gemaakt
dat de kinderen de schoolbioscoop als
een pretje beschouwen, maar is dat dan
erg? Is het juist niet het hoogste ideaal
van den modernen onderwijzer dat de
leerlingen hem „een fijnen meester"
gaan vinden? Welnu: de schoolbios»
coop is een fijne meester!
Tenslotte behandelde spr. nog het
wel eens geuite bezwaar dat de kinde»
ren door de schoolbioscoop zouden ge»
wend worden naar de bioscoop te gaan.
Spr. wees er op dat immers ook in
plaatsen, waar geen schoolbioscoop ls,
dc kinderen te veel naar dc bioscoop
gaan. Bovendien: wen je de kinderen
aan iets slechts door hun iets goeds te
geven?
Luid applaus klonk na de enthou*
siastc inleiding van den heer Van Sta»
veren.
Bij de gelegenheid voor het stellen
van vragen en het maken van opmer»
kingen dankte Prof. G. C. van Walsem
den inleider voor de geestdrift, waar»
mede hij had gesproken en vroeg, wel»
ke ervaringen men in het buitenland
met de schoolbioscoop heeft opgedaan.
Spr. vroeg verder of de naam onder»
w ij sbioscoop niet beter is.
Dc spreker antwoordde dat dit jaar
pas voor 't eerst een cinematografisch
congres (te Parijs) is gehouden.
In Duitschland en Oostenrijk en ook
in Zweden wordt prachtig werk ver*
richt voor de schoolbioscoop. De naam
schoolbioscoop is fout, maar hiervoor
is de gemeente»architect te *s»Graven»
hage verantwoordelijk, die het woord
vormde naar analogie van schoolvoe»
ding, schoolkleeding enz.
In antwoord op vragen van den heer
S. A. Wilson, secretaris der School»
commissie te Bloemendaal en den
heer H. W. Korenstra, zeide de heer
van Staveren dat op kleine plaatsen
ook zeer gemakkelijk schoolbioscopen
kunnen opgericht worden; de films
kunnen in verschillende gemeenten
rondgaan en een klein toestel kost nog
geen f 1100, Het is geschikt voor films
cn lantaarnplaten
Spr. gaf alle onderwerpen, die hij ge»
woon is te behandelen, op een lijlt ter
inzage. Het is wcnschelijk. met de
schoolbioscoop niet eerder te beginnen
dan het 5e leerjaar.
Hierna gal spr. nog als demon»
stratic een schoolbioscoop»les (waarbij
het oog behandeld werd) gevolgd door
een „amuscmcntsfilmpje", waarbij
verschillende voorbeelden van geziohts»
bedrog gegeven werden.
De voorzitter dankte den inleider,
de firma van Duiven t.e Amsterdam,
voor het belangeloos ter beschikking
stellen van een bioscoop»apparaat en
den Inspectfeur van het L. O. voor zijn.
tegenwoordigheid.
SCHOOLVEREENIGINGEN
Tc Haarlem is de „Centrale Com»
missie der afgevaardigden der Haarlem»
sche Schoolvcreenigingen" opgericht*
Het doel is de samenwerking cn de
goede verstandhouding tusschen de Ver»
ccnigingen te vergrooten. Bij eventueel
gerezen geschillen werkt de Commissie
arbitrccrcnd. Iedere Vereeniging stuurt
een afgevaardigde die haar in de Com»
missie»vcrgaderingen vertegenwoordigt.
De lijst der aangesloten vereenigingèn
met hun, voor dezen cursus gekozen, af-i
gevaardigden volgt hieronder:
Dc Oratorische Club „Eloce" van hei
Chr. Lyceum, voorzitter, den heer M*
A. van Lennep, De Kennemer Lyceum
Vereeniging. secretaris, den heer H. de
Vries, Avadia van de Meisjes H. B. S.,
penningmeester, Mej. N. van Parreeren,
Amicitia Juncti van het Gymnasium,
den beer Povel, Haarlemsche Lyceum
Vereeniging H. B. S. V., den heer P«
van Houten, Kadcrlandstorm Vereeni*
ging Kenncmerland, den heer Steffïlaar
Gymnasiale Muziekvereeniging Linos,
den heer Meyer, Corps der Leerlingen
der M. T. S.. den heer Wijdooge, Die
Raecksc van dc FL B. S. A, den heer
Brongcrs.
DE EX»KEIZER WEER ZIEK.
De ex»Kcizer moest Woensdag te
bed blijven, wegens influenza.
GEVONDEN DIEREN EN
VOORWERPEN
Terug te bekomen bij: C. H. Zand»
voort, Ged. Raamgracht 45, Schouw»
burgabonnement; H. Offerman. Rid»
derstraat 4, armbandje; A. L. W. Piek,
Krom 34 rood, broche met portretten;
J. A. v. d. Mcy, Brouwersstraat 55 B,
bock; Politiebureau Smedestraat. auto*
dop; D. Roode, Pijlslaan 122, ceintuur
(dr. bruin); Politiebureau Smedestraat,
dameshandschoen; Wcrnik, Schoter»
eg 28, gele hond. Fauna; Recmers,
Zuiderstraat 13. gestr. herdershond,
Fauna; B. van \vecrs, Sophiastraat 25
rood, kinderhandschocn en inktlap; J.
Haverkorn, Groot Heiligland 72, hand»
schoen; W. v. d. Pligt, Iordcnsstraat 33,
glacé hecrcnhandschoen; L. Post, Tcy»
lerstraat 49. kwitanties; Schouten. Fa*
briciusstraat 8. poes. Fauna; G. Wees»
man, Zijlweg 20. grijze poes. Fauna; J.
Hoboken, Anthonicstraat 5, kinderpan*
toffel; H. Prikker, Oostvest 10, porte»
monnaie met inhoud; C. Beenders,
Oranjeboomstraat 54. jongenspet: G.
Hcnscn, Parkweg 9 B. Bloemend.i.il,
kindertaschjc met inhoud; A. van Ben»
nckom. Lange Lakcnstr. 18, rijwiclbe»
lastingmerk; F. v. d. Ploeg. Iiicr. van
Alphenstraat 22, rozenkrans.
