DATUMSTUKJES
KORT EN BONDIG.
REGEERINGSCRISIS IN DUITSCHLAND.
44e Jaargang No. 13343
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Zaterdag 18 December 1926
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN per week f 0.27«net geïllustreerd Zondagsblad f 0.32; per 3 maandenVoor Haarlem
en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der gemeente) f 3.57H- Franco per post door Nederland
3-87H- Afzonderlijke nummers f 0.15. Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem en Omstreken f 0.57H. franco per post f 0-65
ADVERTENTIENVan 1 tot 5 regels f 1.75; iedere regel meer 35 cents Reclames 60 cents per regel. Bil
abonnement aanzienlijk rabat. Twaalfstuivers-advertentiën van Vraag en Aanbod van 1 tot 4 regels 60 Cents
per plaatsing, elke regel meer 15 Cents contant; buiten het Arrondissement dubbele prijs.
Directie, Redactie en Administratie: Gr. Houtstraat 03, Post-Giro 38810 UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
Telefoonnummers: Oirectie 13082, Hoofdredactie 15054, Redactie 10600 DirecteurenJ. C. PEEREBOOM en P. W. PEEREBOOM
•n Administratie 10724 en 14825. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Drukkerij: Z.B. Spaarne 12, Telefoon 10122, 12713
Bijkantoor voor Santpoort, Velsen, Velserooro, Wijkeroog, IJmulden
Beverwijk, anz., enz. Driehuizerkerkweg 2, Velsen, Telefoon 621
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
AGENDA
Heden:
ZATERDAG 18 DECEMBER
Stadsschouwburg: N.V. Hef nieuwe
Ncdcrlandsche Tooneel „Blanke Bal»
last", 8 uur.
Gemeentelijk Concertgebouw: Feest»
avond F. L V. O.
Bioscoopvoorstellingen.
Luxor Tearoom: Concert 811 uur.
Cabaret Modern. Dansen. Optreden
van verschillende artisten.
La Mascotte, Grootc Markt: Dan»
ring.
„Lommeroord", Dancing.
R.K. Vercenigingsgcbouw. Hcerenweg
Heemstede: Nationale Pluimvecten»
toonstelling.
ZONDAG J9 DECEMBER
Stadsschouwburg: Het Vereenigde
Tooneel: „Eigen Haard is goud waard",
Gemeentelijke Concertzaal: N. V.
Groot Tooneel: „Rogé dc gcschand»
vlekte", 8 uur.
Theater „Dc Kroon", Groote Markt,
Bioscoopvoorstelling van 2 uur nam. af.
Cinema Palace. Groote Houtstraat:
Bioscoopvoorstelling van 2 uur nam. af
Luxor Theater: Bioscoopvoorstelling
van 2 uur nam. af.
Scala»Theatcr, Kleine Houtstraat:
Bioscoopvoorstelling van 2 uur nam. af.
Luxor Tearoom: Concert 811 uur.
Cabaret Modern. Dansen. Optreden
,van verschillende artisten.
La Mascotte, Groote Markt: Dancing
„Lommeroord", Dancing.
Dreefzicht: Dancing van 3 tot 6 en
van 8 tot 11 uur.
R.K. Verecnigingsgebouw. Hcerenweg
Heemstede: Nationale Pluirovcetcn»
toonstelling.
MAANDAG 20 DECEMBER
Schouwburg Jansweg: N.V. Vcrecnigd
Tooneel: „Meneer Pim passeert", 8.15 u.
Gemeentelijke Concertzaal: Opvoc»
ring van „Kitty's droom" 8 uur.
Theater „Dc Kroon", Groote Markt,
Bioscoopvoorstelling 8 uur.
Cinema Palace, Groote Houtstraat:
Bioscoopvoorstelling 8 uur.
Luxor Theater: Bioscoopvoorstelling
8 uur.
Scala»Theatcr, Kleine Houtstraat
Bioscoopvoorstelling 8 uur.
Luxor Tcarooin: Concert 8—11 uur
Cabaret Modern. Dansen. Optreden
van verschillende artisten.
La Mascotte, Groote Markt: Dam
ring.
PORTRETTEN VAN
STADGENOOTEN.
ONZE PHOTOGRAAF EN
ZIJN CAMERA.
VIERSTERREN.
•I NOG EENS OVER HET
SUBSIDIE AAN DE H. O. V.
Xu dan. naar in ons vorige nummer
uitvoerig is vermeld, aan dc H. O. V.
ccn Rijkssubsidie van f 5000 verleend is,
mogen wij nog wc! even herinneren
tun dc mannen, die het door hun vol»
houden zoover gebracht hebben: Kool»
hoven en van Zanten. Maandenlang
trokken zij icderen Dinsdag, dc dag die
Koolhoven het beste paste, naar den
Haag, om Kamerleden te spreken en
voor de goede zaak te winnen. Meer
dan zestig hebben zij er op die manier
persoonlijk bezocht; hoe wist Koolhoven
iets van zyn enthousiasme door zijn
tact en suggestie in deze veel lastig ge»
vallen volksvertegenwoordigers over te
gieten!
Het was dan ook een groote teleur»
6tclling, toen het voorstel van den
heer A. B. Michelscn. om het beschik»
bare bedrag pondspondsgewijze onder de
gezelschappen tc verdeelen, ten vorige
jarc mislukte: het was een ongunstig
oogenblik, men had geen aandacht meer
Dc Kamer wou naa- huis. Dat nu het
doel bereikt is, heeft Haarlem zeker
ook aan Koolhoven en van Zanten tc
danken. Al had men natuurlijk het bc»
drag gaarne hooger gewenscht.
Voor Gerharz is het een bewijs van
waardcering. En als nu de Provincie
NoordhoHpnd blijk van belangstellin"
geeft en. als 't kan ook de voornaam»
ate gemeenten in de prov ncle: Alk»
maar. Hoorn, Enkhu:zcn, Helder, dan
zou het orkest weer op hechter grond»
flag staan cn niet telkens weer ge»
kwV.d \sprdcn door tekorten, die niet
acder jaar met kunst cn vliegwerk kun*
pen worden gestopt. r t
De Grootc Markt is voor onzen pho»
tograaf een vruchtbaar arbeidsveld. Hij
kiekt daar menigen stadgenoot zonder
dat deze het merkt cn zoo heeft hij
ook wethouder Rcinalda voor dc lens
gekregen, terwijl hij in een regenbui
dc kraag van dc jas opgeslagen, over
het asphalt gaat.
Op 27 April 1917, Jus nu bijna tien
Jaar geleden, werd dc heer M. A. Rei»
nalda als lid van den Raad gekozen
Hij was toen 28 jaar oud en onder
scheidde zich in den Raad weldra door
zijn grootcn ijver cn werkkracht cn ccn
gemakkelijke welsprekendheid, zoodat
hij vaak namens de fractie der S. D.
A. P. in den Raad het woord voerde.
Dat hij mettertijd wethouder worden
zou was toen reeds tc voorspellen cn
toen in 1923 Mr. J. B. Bomans wegens
zijn benoeming tot lid van Gcdcpu
teerde Staten het College verliet, werd
dc heer Rcinalda in diens plaats tot
wethouder gekozen en in datzelfde
jaar, bij dc aftreding in September,
met dc andere wethouders herbenoemd.
Dat is dus ruim drie jaar geleden
cn gebleken is, dat dc Raad zich in
dezen wethouder niet heeft vergist. Hij
neemt zyn ambt zeer ter harte, men
kan zeggen dat hij onvermoeid is bij
het behartigen van de belangen der gc»
meente, op dc volgens zijn overtuiging
beste wijze. Zoowel zijn politieke tc»
genstanders als zijn vrienden waardcc»
ren zijn werkkracht cn toewijding, dc
ambtenaren en de ingezetenen dc wel»
willendhcid waarmee hij hen ontvangt
cn tc woord staat, zijn medeleden van
het dagelijksch bestuur den ernst
waarmee hij, zijn meening verdedigen»
de. dc hunne tracht te begrijpen cn tc
waardeeren.
Rcinalda is. behalve wethouder, pro»
curatichoudcr van dc firma H. D.
Tjcenk Willink en Zoon. uitgevers tc
Haarlem; hy bekleedt dus ccn dubbele
functie, hetgeen zijn grootc werkkracht
bewijst.
EEN UURWERK.
De kerk aan den
Kloppersingel.
Zooals wij reeds mededeelden, hcctf
met instemming van den Kerkeraad,
zich een commissie gevormd, die gelden
zal bijeenbrengen voor een uurwerk met
vier wijzerplaten, bestemd om in den
toren van de nieuwe Gereformeerde
kerk aan den Kloppersingcl tc worden
aangebracht.
Dc commissie is Vrijdagavond gein
stalleerd; zij bestaat uit dc hccrcn J.
H. Niemöller, voorzitter; W. Eggink
penningmeester; G. J. Kappers, (hoofd
van dc Dr. Kuyperschool). Joh. Visser,
(lid van den gemeenteraad) cn P. C.
Akkerman.
DE KEIZER VAN
JAPAN OVERLEDEN.
Reuter seinde van Vrijdag het vol»
gende bericht: LONDEN: 17 Dcc.
In Wallstreet te New York .s het bc»
r cht ontvangen, dat dc keizc: van Japar
overleden is. In Japansche kringen tc
Londen of uit Tokio kon hiervan echte
geen bevestiging verkregen worden.
Het perbureau Vaz Dias meldde or.s
uit Londen van dien dag: Een officieel
telegram uit Tokio meldt dat dc Keizer
van Japan is gestorven
Haarlem, 18 December 1926.
De Beverwijksche
Schoolmeester
Aan ccn onschuldig postje op een
gemeentcbcgrooting kan een heel stuk
vadcrlandsche geschiedenis vastge»
knoopt zitten.
Op dc Haarlcmsche begrooting staat
onder volgnummer 419 een bedrag van
125 uitgetrokken, te betalen aan de
gemeente Beverwijk „voor den school»
meester aldaar". Er wordt bij verwc»
zen naar dc Raadsnotulen van 8 No»
vcmber 1899, want 27 jaar geleden werd
voor 't laatst in openbare zitting naar
dezen zonderlingen post geïnformeerd.
De heer Modoo kreeg toen een ietwat
vaag antwoord van wethouder mr. A.
C. Waller, waaruit bleek dat de origine
van den post dateerde van het jaar
1581, toen ccn „Accord" tot stand
kwam tusschcn Prins Willem I van
Oranje cn dc Staten van Holland ter
eenre, cn dc stedelijke regecring van
Haarlem ter andere zijde. 0
Ik ben Stadsbibliothcck'waarts gc»
trokken cn heb er mij ccn cindwecgs
in verdiept, maar spoedig ontdekt dat
dit'ccn geval was voor een wetenschap»
pclijk navorscher. Waarop ccn verzoek
volgde aan onzen gcmecnte»archivaris.
en dc heer Knappert zich in dc zaak
ging verdiepen. Dc interessante resul»
tatcn vindt u vandaag in zijn rubriek
„Van Oude Tijden", met ccn foto van
het oude Accord, getcekend door Wil»
lem de Zwijger.„Guille de Nassau".
Naast deze historische beschouwing
ccn enkel woordje over de financieële
zijde van het Beverwijksche school»
mecstcrs»vraagstuk. De nasporingen van
den heer Knappert hebben bewezen
dat dc gemeente Haarlem, haar uitkee*
ringen aanvangend in 1583, aanvankc»
lijk veel meer dan 125 heeft betaald.
Het bedrag steeg zelfs tot 125 pond
750) cn moet daarna op dc een of
andere manier tot 125 zijn afgezakt.
Dc som. die Haarlem aan deze over»
ccnkomst heeft opgeofferd, is in elk
geval gcweldij. (iaat u maar eens na.
Stel dat Haarlem in 1581 het beschei»
den bedragje van 125 tegen^4 had
uitgezet, cn cr elk jaar 125 had bij»
gevoegd 345 jaar lang, tot op den
huidigen dag. Iemand heeft het voor
mij uitgerekend cn is tot een bedrag
van 2350153125 gekomen. Hij voegde
er bij dat hij 't niet overgcrckcnd had.
cn het lijkt mc wel wat hoog, maar in
dc milliocncn loopt het zeker.
Waarom hebben die oude stadsrc»
geerders zoo'n potje niet gemaakt? Je
zoudt het zc haast kwalijk nemen, als
je 't zelf deed. Maar hocvclcn zijn er
onder ons die op het idéc komen om
een fonds tc stichten waarvan hun na»
geslacht over (zeg) honderd of twee»
honderd jaar de rijke vruchten zal
plukken? Ongeveer niemand. Er zijn
wel eens menschen geweest die 't heb»
ben gedaan, maar zij .behooren tot dc
excepties. Dc mecsten onzer interes»
sccrcn zich niet voor het nageslacht
over honderd», cn nog minder voor dat
over tweehonderd jaar. Ook kennen
wij geen enkele bank waaraan wij een
eeuw van voortgezette soliditeit zou»
den durven toedichten, omdat cr geen
enkele regccringsvorm is. waarin je
dcigclijk vertrouwen kunt stellen. Hoe»
veel kansen zijn er niet dat dat geld
nooit z'n bestemming bereikt, of dat
cr zooveel belanghebbenden komen dat
cr cindcloozc processen uit ontstaan,
cn alleen dc advocatuur er werkelijk
plezier van heeft?
Toch ik moet het volmondig er»
kennen zou men deze risico's kun»
ncn vagen. Want als een overeen»
komst, door c.e stad Haarlem in 1581
gesloten, nu nog prompt wordt nage»
komen, elk jaar opnieuw, waarom zou
dan ook 't fondsjc voor onze nabe»
staanden, aangroeiend tot een geweldig
kapitaal, niet stand kunnen houden?
Hoeveel oorlogen cn rcgccringswijzi»
gingen, hoeveel stormen zijn er wel
niet over den Bevcrwiikschcn school»
mccsters'post gegaan. En zij §taat cr
nog. en llaar'.cm kan er niet aan ont»
komen. Alleen door afkoopen zou '1
kunnen.
Jammer toch dat die ouwe stadsrc»
gecring van 1581 niet aan ons gedacht
heeft. Had lc maar *n sommet j; uit»
gezet, rente op rente, cn elk jaar *t
/elfde sommetje cr weer bij. met bcpa
ling dat in 1926 het bedrag ter beschik»
king van dc gemeente zou komen. We
zouden als wc 't .bedrag niet vooruit
verdisconteerd hadden geen bclastin»
igen hebben. Dat is genoeg gezegd.
Je mag cr niet aan denken.
v R. P.
GEREFORMEERDE KERK
Door den Kerkeraad der Gerefor»
meerde kerk is besloten over te gaan
tot het berocpingswcrk om een tweeden
predikant te verkrijgen.
De commissie, die daartoe door den
kerkeraad is aangewezen, bestaat uit
dc heeren C. M. J. Raas, D. van Berge,
G. D. Breukelaar, A. van Dricl, C. van
Kaam, F. H. Richters, A, Verleur cn A.
Zomer.
HET VOORNAAMSTE.
Jullie mannenwaarde lezer,
'k Wed, ook gij kent dit begin,
Van 't gesprek, als *t nominale
Hoofd van een gemengd gezin;
Jullie mannen, met je praatjes,
Je verbeelding zei mijn vrouw,
Denkt, dat j' overal van af weet,
*t Is wat moois, ik vraag je nou,
Als wij vrouwen er niet waren,
Wie kookte je eten dan?
Kun jc haken of borduren?
Breien weet je daar iets van?
Jii kunt zelfs fcen knoopen zetten,
Aan je eigey winterjas.
En wie zou je sokken stoppen.
Als je vrouw er eens niet was?
Jullie mannen zijn tenslotte.
Toch zoo zielig hulpeloos...
Nee, ik zou maar lievej zwijgen
Anders maak ik mc nog boos.
Wat weet jullie van de zorgen,
Die een vrouw en moeder draagt.
Van 't huishoudelijk probleem, dat
Dagelijks haar aandacht vraagt?
En nu wil je debatteeren.
Over vrouwcnklceding? Nee,
Iets waarvan je geen verstand hebt.
Praat daarover toch niet mee;
Zeg nu zelfs eens, weet je iets van
Mode, al ben je nog zoo wijs.
Niet zoo heel veel zei ik zachtjes
Maar toch wel een ding: de prijs.
P. GASUS
DE AUTOBUS
CONCESSIES.
Overleg tusschen de
provincies.
Er worden thans in de verschillende
provincies voor de college^ van Gedcpu»
teerde Staten talloozc concessic»aan=
vragen voor het exploitecrcn van auto»
buslijnen behandeld.
Voor Noord»Holland zijn ook nog
»'clc zittingen van Ged. Staten daarover
in aantocht.
Wij vernemen, dat het niet de bedoe»
ling is spoedig uitspraak over deze con»
ccssie»aanvragcn te doen.
Eerst zullen alle zaken behandeld
worden.
Daarom wordt tusschen dc colleges
van Ged. Staten van Noord»Holland.
ZuidsHolland cn Utrecht geconfereerd
over autobuslijnen die door verschil
lende provincies loopen, opdat ccn gc»
lijke beslissing genomen zal worden.
Dc kans is dus uitgesloten, dat Noord»
Holland en Zuid»Holland een verschil»
lende keuze doen ten opzichte van dc
quacstie electrischc tram of autobus op
het traject HaarlemLeiden.
Naar aanleiding van de gewijzigde
wet op dc openbare middelen van ver»
voer, die voorschryft dat concessies in
het vervolg door de Ged. Staten be»
handeld moeten worden, werden VnV
dag voor Ged. Staten van Zuid»Hol»
land weer verschillende aanvragen om
concessies van autoftushouders bc»
handeld.
Zoo waren cr aanvragen van de hec»
ren J. Bolhuis en J. Heemskerk, te
Noordwijk aan Zee cn Noordw'ijker»
hout, die gecombineerd een bestaanden
dianst onderhouden van Noordwijk
aan Zee op Haarlem; dan was cr ecu
aanvraag van de Brockway voor ecu
nieuwen dienst.
Verder kwamen in behandeling de
aanvraag van dc H^arlemsche Broek
way voor den bestaanden dienst Haar
lcmLeider, en de aanvragen van ae
N.V. Autobusonderneming „de SIcu»
tclstad" tc Leiden voor den bestaanden
dienst LeidenLissc en voor den nicu»
wen dienst HaarlemLissc.
In verband met deze aanvragen wa»
ren bezwaarschriften ingekomen van
dc Noord*Zuid»Hollandschc Tramweg
Maatschappij en door de gemeentebe»
sturen van Lisse, Hillegom cn Sassen»
heim. Laatsgcnoemde gemeentebestu»
ren hadden in overweging gegeven dc
gevraagde concessies niet te vcrleenen.
Ingekomen waren eenige duizenden
handteekeningen, ter ondersteuning
van het verzoek om den bestaanden
dienst van de Brockway wel te besten»
digen. Dc burgemeester van Noord
wijkerhout pleitte als commissaris van
de Brockway voor deze maaschappij.
De heer Burgcrsdijk sprak voor de
N. Z. H. T. M.
De secretaris der gemeente Hillegom
betoogde, dat dc concessies moeten
worden geweigerd.
De beslissing van Ged. Staten zal
later volgen.
PERSONALIA
Met ingang van 1 Januari a.s. ;s
mejuffrouw H. Zicgeler, van hier be»
noemd tot onderwijzeres aan een school
voor bijzonder onderwijs te Am
sterdam.
LOMPENVENTERS.
Hier ter stede is opgericht de ver»
ecniging van lompenventers „Door
Eendracht Saamgcbracht".
Woensdagavond wordt een rergade»
ring gehouden.
EEN NOODLANDING.
Bij Wijk aan Zee
gedaald.
Een Nederlandsch militair vliegtuig
an Soesterberg heeft 4 K„M. benoor»
den Wijk aan Zee wegens een motor»
defect ccn noodlanding moeten ma»
ken.
De machine, die op het strand was
neergekomen is later, daar dc zee
kwam opzetten, met 12 paardenverder
het duin op gebracht. De machine is
door personeel van Soesterberg ge»
demonteerd en per auto naar het vlieg»
kamp teruggebracht. De machine was
onbeschadigd, terwijl zich ook geen
persoonlijke ongevallen hebben voor»
gedaan.
DE POKKEN TE
MAASTRICHT.
Weer een geval.
Thans is te Maastricht reeds het
derde geval van pokken geconstateerd.
Een bebaard man. Berkhof genaamd cn
wonende in dc Herbcnustraat, is als
pokkcnlijder gesignaleerd Het betreft
hier ren man. die reeds ccnigen tijd
ziekelijk was Daar nu reeds bij ver»
«chillcndc hui/en. waar verdachte gc»
aller, zijn geconstateerd, een politie»
post is geplaatst, zal, als dc ziekte zich
uitbreidt, het rcquircercn van militai»
ren wellicht noodig zijn.
Dc president van Letland heeft den
rabbijn Noerok met de vorming van
een ministerie belast. Dit is, naar men
meent, ae eerste maal in de wereld»
geschiedenis dat een rabbijn tot dit
ambt wordt geroepen.
Dank zij de draadlooze overbrenging
van modeplaten is New York tegen»
woordig een week vroeger op de hoog»
te van Parijsche modenieuwtjes, dan tot»
nutoe het geval was.
Een Engelsch vliegtuig heeft dezer
dagen een reis naar Keulen gemaakt
met 3000 K.G. goud in baren aan boord.
Dit is de grootste hoeveelheid goud die
ooit door de lucht en dan nog wel ge»
deeltelijk boven zee vervoerd is.
Nadat eenigen tijd geleden het oude
Paleis der Sultans te Constantinopel tot
een speelzaal is gemaakt, trachten on*
dernemende exploitanten thans de be»
roemde moskee Aya Sophia, in dezelfde
stad in handen tc krijgen om te
explcitceren alsdancing Zij voe*
ren aan dat de moskee geheel onbruik»!
baar is voor godsdienstoefening.
De storm, die dezer dagen geheel
Noord»Amerika heeft geteisterd, was
het hevigst in de staten Minnesota en
Wisconsin, waar de temperatuur daal»
de tot 48 graden vorst en de sneeuw
in sommige deelen ruim 40 cM. hoog
lag.
Het Kabinet-Marx gevallen.
,WEE ONS, WIJ HEBBEN DE OVERWINNING BEHAALD."
Het is dan gebeurd.. Door het stem»
men van de Duitsch nationalen voor de
motie van wantrouwen der soc.»dem.
is deze motie aangenomen.
Wij ontvingen Vrijdagavond telegra»
fisch bericht van de aanneming der
motie dat wij dadelijk op ons nieuws
bord vermeldden.
Uit Beriljn ontvingen wij nader het
volgende telegram van het persbureau
Vaz Dias van Vrijdag.
Alvorens hedenmiddag de stemming
in den Rijksdag over de socialistische
motie van wantrouwen plaats had. werd
door Graaf Westarp een verklaring af»
gelegd, namens de Duitsch»Nationaicn,
waarin deze zeide vóór de motie te
zullen stemmen, teneinde helderheid in
de situatie te brengen.
Vervolgens werd de motie met 249
tegen 171 stemmen aangenomen.
Hiermee zijn tevens alle andere mo»
ties van wantrouwen, waarover nog
zou moeten worden gestemd, verval»
le-n.
Na het bekend worden van den uitslag
verlieten de ministers de zaal.
De rijksdag werd vervolgens tot den
19en Januari van het volgende jaar ver»
daagd.
Na afloop der stemming besloot het
Kabinet nog denzelfden dag zijn ont»
slag bij de rijkspresident in te dienen
De Rijkskanselier werd daarmee be»
last.
Von Hindenburg heeft het ontslag van
het rijkskabinet aanvaard; hij betuigde
den rijkskanselier en rijksministers zijn
dank voor de door hen bewezen dien»
sten en verzocht het kabinet, zich voor»
loopig met de leiding der zaken te
blijven belasten.
De rijkskanselier verklaarde zich hier»
toe, uit naam van het kabinet, bereid
Naar verluidt heeft Hindenburg zelf
nog getracht het Kabinet Marx te red
den. Door tusschenkomst van den
Staatssecretaris Von Meissner heeft hij
namelijk gepoogd de Duitsch nationalen
te bewegen zich bij de stemming te ont»
houden omdat dit in het belang van dc
buitcnlandsche poiltiek was. Dc Duitsch»
nationalen die echter al hun houding
bepaald hadden, zijn op hun besluit niet
meer teruggekomen.
Wie de nederlaag
leden.
Over den val van het Kabinet»»Marx
schrijft het Berliner Tagcblatt in zijn
Zaterdagochtendblad
De rcgccringspartijcn hebben een
r.cderlaag geleden, maar ook de sociaal*
democraten, wier motie een meerder»
hcid heeft gevonden, kunnen uitroepen:
Wee ons. wij hebben de overwinning
behaald. Een reeks van flaters en dwaas»
hcflen. te beginnen met de rede van
Scholz te Insterberg cn voornamelijk dc
motie van de sociaaldemocraten, beh
ben het tot stand komen van de grootc
coalitie verijdeld, op het oogenblik
waarop alle partijen, die daarvoor in
aanmerking komen, overtuigd waren
van de noodzakelijkheid ervan.
Het blad vermoedt, dat dc rijkspres .-
dent in dc eerste plaats, volgens dc
parlementaire traditie, de leiders der
partijen zal raadplegen, die het kabinet
ten val hebben gebracht, n.l. Hermann
Muller en graaf Westarp. Zij zullen ver*
moedelijk verklaren, geen kans te zien,
een kabinet samen te stellen. Het blad
acht het niet uitgesloten, dat ver*
olgems Scholz zal worden uitgenoodigd
een nieuw kabinet te vormen. Want het
s in de eerste plaats zijn werk geweest
dat het kabinet, waarin zijn partij door
drie ministers was vertegenwoordigd,
ten val is gebracht.
Het Tageblatt gelooft niet, dat Scholz
erin zal slagen een meerderheidskabinet
te vormen of dat een mmderheidskabi»
net zou worden geauld. Centrum en
democraten zullen weigeren, een
■echtsch blok te steunen. Uitbreiding
van de coailtie naar links is juist mis»
lukt. Het blad ziet slechts een uitweg
in het herstel van dezelfde coalitie met
andere personen, met het doel, later
de grootc coalitie te vormen.
Wat nu?
Uit Berlijn wordt aan het Hbld. ge»
chreven.
In wdke richting men de oplossing
van deze crisis zal zoeken, is natuur*
lijk nog een open vraag. Zoowel de so»
ciaabdemocraten als de Duitsch»natio»
nalen hebben het kabinet Marx met
opzet ten val gebracht, in de hoep daar
door zelf weer aan de macht te komen,
maar beide partijen hebben daardoor
de democraten en vooral ook het een»
trum ten zeerste ontstemd. In kringen
van deze beide regeeringspartijen voelt
n en daarom noch voor een samenwer»
king met de sociaaldemocraten, noch.
voor een coaliic met de Duitsch»natio*
nalcn.
Men reemt in den rijksdag dan ook
aan, dat cr cc'i n euwe minderheidsre*
gecring op Je oude basis, maar niet
meer met Jr. Marx als leider, als een
moderne Phoenix uit de asch zal herrij*
z'-n.
In dc wandelgangen van den rijksdag
werden Vrijdagavond reeds tal van na*
men voor het aanstaande kanselier*
schap genoemd. o.a. dr. Scholz. dr.
Luther, dr. Wirth, dr. Stresemann, Ste*
gerwald enz. Verschillende van deze
candidaturen hebben natuurlijk niet de
minste kans op verwezenlijking. Niet
onwaarschijnlijk acht men het dat ten
slotte dr. Stresemann toch leider van
het nieuwe kabinet zal wo*ien.
Crisis van langen
duur?
Uit Berlijn wordt van Vrijdag aan
de Tel. bericht:
Morgenvoormiddag ontvangt dc
rijkspreisdent dcn~ afgevaardigde dr.
Scholz van dc Duitsche volkspartij en
vervolgens dc leiders der beide groot*
ste oppositiepart">n den sociaahdemo*
craat Hermann Muller en den Duitsch*
nationaal, graaf Westarp. Het wordt
onwaarschijnlijk geacht, dat reeds mor»
gen een politicus met de vo; jing van
^et nieuwe kabinet zal wo-Jen belast.
In politieke kringen verwacht men
dat beslissende onderhandelingen over
dc regeeringsvorming niet voor medio
Januari zullen plaats hebben. Deze
pauze wordt ook noodzakelijk geacht,
daar intusschen dc partijen onderling
met elkaar in onderhandeling zullen
kunnen treden,
