HAARLEM'S DAGBLAD
HAARLEM IN 1926
VAN OUDE TIJDEN.
BINNENLAND.
ZATERDAG 31 DEC.
1926
ZESDE BLAD
Nog geen grenswijziging. De zetel van Bloem
bollencultuur. De verbinding met de buitenwijken.
De zaak van de Hollandsche Handelsbank. Het
drama in het Rozenpriëel. De Geelkerken-zaak en
wat daarmede verband houdt. Verfraaiing stads
beeld. Verdwijning School voor Bouwkunde. De
asfalteering. Vermindering postbestellingen.
gewoon onderwijs had de raad reeds
een vorig jaar gezorgd voor de nazorg.
Geheel hij die nazorg sluit zich aan de
Haarlemsche werkinrichting voor maat'
schappelijk ongeschikte zwakzinnigen
die dit jaar is geopend. Met doel van
die inrichting is zwakzinnige jongens
te werk te stellen om zoo behulpzaam
tc kunnen ziin die jongens die anders
of op gestichtsverp.eging aangewezen
zijn of op straat moeten rondslenteren
cn dan aan hoon of spot bloot staan.
Een inrichting die zeker veel maat'
schappelijk goed kan doen.
Wanneer wij overzien hoe het in 1926
in Haarlem en in onze omstreken is gc*
gaan. dan moeten wij in de eerste plaats
cr melding van maken dat veel van
wat wij aan het einde van een vorig
jaar in ons toenmalige jaaroverzicht
aanroerden als dat in 1926 stond te ko»
men. nog altijd komen moet. Wij den-
ken daarbij onder anderen aan dc grens
wijziging. Wat tal van berichten namen
wij daaromtrent ook dit jaar weder op.
Een ontwerp, een afdcelingsverslag en
vele andere berichten. Maar feitelijk
schieten wij daarmede nog maar weinig
op. Al maar uitstel van het nemen v-n
een beslissing. Of 1927 die brengen zal?
In ieder geval mocht de grenswijziging
komen zooals die is voorgesteld dan
het zeker eene waarmede Haarlem geen
reden heeft om ingenomen te zijn. Zoo»
als het met de grenswijziging staat, is
het ook gesteld met den zetel van
Bloembollencultuur. Of die te Haarlem
zal worden behouden althans in dc
onmiddellijke nabijheid van Haarlem
zal komen is ook aan het einde van di
jaar nog niet beslist. Dc raad van Haar»
ïem. in welk college meermalen over
dc zaak is gehandeld, had een cdelmoc
digc bui en stelde oen vrij aanzienlijk
bedrag ter beschikking van dc Alge.»
mecne V'crceniging voor Bloembollen;
cultuur. In het laatst van de maand Dc»
ccmhcr richtte de vereeniging dicnaan-
gaande ccnigc vragen tot den raad van
Haarlem. Omstandigheden maakten
dat het antwoord van den Raad zoo
laat bij dc vereeniging inkwam dat zij
in haar laatste vergadering nog geen
beslissing kon nemen. Er zal nu
Januari een extra vergadering voor
worden gehouden.
Het vraagstuk van de verbinding met
dc buitenwijken kwam ook nog niet
tot ccn oplossing. In het begin van het
jaar doken geruchten op die spraken
van een gemccntc»cxploitatic van auto»
bussen naar de buitenwijken. Maar dc
georganiseerde middenstand die steeds
op haar qui vive is indien het geldt
het behartigen van de miJdenstandsbc»
langen, dit is pas nog gebleken uit het
jaarverslag van de Middenstandsccn»
tralc. ging zich met de zaak bemoeien
en van die middenstanders gingen pro<
testen uit. Het staat cr nu zoo mede
dat een meerderheid in het college van
B. en W. er tegen is cn concessie aan
particulieren geven wil voor dc c.xploi
tatic van autobussen. De minderheid
kondigde al ccn voorstel aan tot ge»
mccntc-oxploitatic van autobussen. In;
middels zien de bewoners der buiten'
wijken reikhalzend uit naar een betere
verbinding met de binnenstad. De di»
rccttc van de tram heeft ook planne
ingediend die nu naar de tramcomm s»
sic uit den raad zouden gaan. Tc ho»
pen is dat met de zaak voortgang zal
worden gemaakt.
Voorts nog altijd de vraag hoe het
met dc vischhal gaan zal. Een feit is
dat cr langena niet meer zulk een druk
gebruik als in vroegere jaren van
wordt gemaakt. De zaak zal door B.
en W. in studie worden genomen.
De Buitenschool een zaak waarover
ons raadslid de heer i?cpcr zich bui»
tengewoon interesseert, kwam cr ook
nog niet. Wethouder Mr. Bruch deelde
meermalen mede dat de groote moei»
lijkhcid ls ccn geschikt terrein tc vim
den voor den bouw van die school. In:
middels kwam er een vereeniging „Dc
Haarlemsche buitenschool" die zich ten
doel tsclt een particuliere buitenschool
te stichten. Zeker is dat dc stichting
van dc buitenschool in het belang van
dc zieke kinderen cn van aan lichte T.
b. c^lijdcndc hoog noodig is. Tc Am«
sterdam is reeds lang zulk ccn school
en uit dc gepubliceerde verslagen blijkt
dat die school ccn nuttige uitwerking
heeft. Dc gemeentelijke bemoeiing met
dc gezondheid van het schoolkind
strekt zich nu tot over alle openbare
en bijzondere scholen en de gemeente»
lijkc schoolartscndicnst moest dit jaai
worden uitgebreid door dc aanstelling
van ccn tweeden tandarts en ccn twee»
den helper, het is dan ook gcwcnscht
dat door de stichting van dc buiten:
school die bemoeiing met dc gezond
beid van het schoolgaande kind nog
verder worde uitgebreid.
Dc asphaltecring werd met kracht ter
hand genomen, zeer ten genoege van
dc winkeliers. Er kwam asphalt in dc
Zijl». Koning» cn Gierstraat. De win»
kclicrsverccnigingen in die straten or»
ganiseerden ter gelegenheid daarvan
feestelijkheden. In ander opzicht werd
gewerkt aan de verfraaiing van het
stadsbeeld door de rcoganisatic van dc
Parklaan. waar een nieuw plantsoen
werd aangelegd tusschen den Kruisweg
cn den Janswcg. Dc Nassaulaan werd
ook gereorganiseerd. Het plantsoentje
werd daar verkleind waardoor dc
Oranjelindc. die daar in 1898 werd ge»
plant, minder mooi uitkomt. Op het
l.cidschcplcin kwam een nieuw politic:
posthuis dnt een verfraaiing van dat
plein mug hectcn. De gcmccntewonm»
gen aan dc Pijlslaan werden officieel
in gebruik genomen. Zooals dc Burgc»
meester bij die gelegenheid opmerkte,
is de woningnood daarmede annmerke»
lijk gelenigd. Verschillende bruggen
werden verbeterd. Tot den bouw van
andere verleende de raad crcdieten. Dc
reorganisatie van den geneeskundigen
dienst werd ter hand genomen. Bcslo»
ten is dat het gebouw voor dien dienst
komen op het terrein van het voor:
lige Militaire Hospitaal. Er werd in
gesteld een commissie van bijstand
voor openbare gezondheid. Dc raad
nam aan ccn voorstel van B. cn W
zake ccn regeling der bijdragen inzake
ziekenhuisvcrplcging voor leden van
Lvickenfondscn.
Behalve dc hierboven reeds gememo»
eerde besluiten nam dc raad nog ver
Kchcidcnc andere gewichtige. Wij ver»
melden daarvan nog d..t besloten is tot
den bouw van ccn Jubbclc zwem in rich»
ting voor kosteloos gebruik aan dc Hout
vaart; «Jat ia besloten tot instelling der
afdccling Beroepskeuze als ondcrafdcc»
ling van den dienst der werkloosheids»
bestrijding, zoodat te hopen is dat nu
die ditnst in het gebouw aan den Zijl»
weg is ondergebracht, eindelijk cr tc
Haarlem eens iets van de beroepskeuze
komen kan; dat besloten is tot sloo»
ping van het perceel aan den Zijlweg.
waardoor dc Prévinaircstraat kan wor
den doorgetrokken, dat besloten is tot
het houden van ccn woning» cn ge»
zinstelling, dat cr kwam een vastrecht»
tarief voor het gas cn dat wc weder
Een zaak die wel kwam. ccn vorig
jaar was die nog hangende is deze: dc
school voor Bouwkunde enz. moest
haar gebouw in den Hout ontruimen
omdat de gebouwen noodig waren voor
den provincialen dienst die al sinds
lang vgel te eng was gehuisvest in het
gouvernementsgebouw in de Jansstraat.
Er is sprake van geweest dat dc school
voor bouwkunde enz. in de Vleeschhal
zal worden gevestigd. Maar later bleek
dat daar niets van kon komen. De al
oude school vroeger gcheetcn school
voor kunstnijverheid zal geheel ophou»
den verder te bestaan.
Met den bouw van de tweede H.B.S.
is het nu zoo gesteld dat B. en W. den
raad ccn voorstel deden om te beslui»
ten in beginsel tot dc stich»
ting van een nieuw gebouw in het noor»
delijk deel der gemeente. De raad nam
dit voorstel aan met 21 tegen 12 stem»
men. Het nieuwe gebouw zal komen
op een terrein nabii het Santpoorter»
plein, zoonis de raad met 26 tegen 5
stemmen besloot. Aan dc zaken van het
onderwijs wiidden en de wethouder er
de raad voorts alle aandacht. De hu:s-
vcsting van het buitengewoon onder»
wiis werd beter ecrcgcld In het school,
gebouw op de Ged. Oude Grach'
kwam 4c brandweerkazerne.
Tot de stichting van een school
openbare school voor voorbereidend
onderwijs werd besloten en plaats had
dc officicele opening van de Karolin»
gcnschooL In aansluiting op het buiten»
ccn directeur van gemeentcrciniging
kregen, nadat dc raad ccn paar jan
geleden had besloten dien titel uit dc
lijst van titels weg tc nemen.
Aan sensationeel nieuws heeft het dit
jaar waarlijk in Haarlem niet ontbro»
ken. In Maart werden dc kantoren op
dc Groote Markt van dc Hollandsche
Handelsbank gesloten. Den 18en van
die maand werd op ccn vergadering
van directie cn commissarissen bcslo»
ten surseance van betaling aan tc
gen. Na ccnigc dagen verleende dc
rechtbank die. In Juni kwam een ont:
stellend rapport van dc bewindvoeri
ders in dc zaak der Bank. Het bleek
dat het met dc financiën al heel trcu»
rig was gesteld cn dat dc directeur, dc
heer Schrcudcrs aan dc Bank bijna ccn
milliocn schuldig was. Dc zaak was
niet meer tc redden. De Bank kon
niet meer worden voortgezet. Wel
werd ccn fonds door particulieren gei
vormd om nog gelden nnn dc Bank le*
rug tc geven van dc som die de direc»
teur haar schuldig was. Maar het baat»
tc niet. De Officier van Justitie vond
'n het gebeurde aanleiding den heer
Schrcudcrs in voorloopig arrest tc stel»
cn wanneer zijn zaak door dc
i.
Icn. Of
rechtbank naar de openbare terechtzïï".
ting zal worden verwezen is nog nier
bekend.
In het Rozcnpriecl had ccn droevig
familiedrama plaats. Een man die ovc»
rigens van onbesproken gedrag was
ermoordde in een vlaag van woede
zijn 51»jarigc vrouw die in verstarrlhou»
ding met een anderen man volgens
verklaringen van de politic leefde na.
»*at hii haar tevergeefs had vermaand
dc betrekkingen met dien anderen al
tc breken. Gerucht maakte de over»
brenging van vier princinicclc tegen;
«'anders van den stemnlieht van den
Slaperdijk tc Schoten raai het Huis van
Bewaring alhier. In het midden van
het jaar had dc aanval van gemasker
de bandieten op ccn melkboer op dc
Zomcrvaart plaats De politic had cr
echter lont van gekregen dat cr iets
gaande zou zijn. Ze stelde zich ver»
dekt op en met hchulp van den poli»
tichond NTora had zii dc bandieten
spoedig in handen. In "chótcn was het
nog steeds dc flcsschcntrckkcrs»
bende die van zich spreken deed.
En verder dc Gcelkcrkcnznak en wat
narmedt verband hield. Dc classis
Haarlem der Gereformeerde Kerken
was in dezen ccn brandpunt van ker
kdijken strijd. Ze haJ na de besluiten
var. de Asser Synode allerlei zaken fc
berechten. Het meest bekend is wel
eerst de schorsing en daarna dc afzet»
ting van Ds. Van den Brink tc Zand»
voort die echter door het grootste ge»
dceltc van zijn kcrkcraad ondersteund
Joorprcckcn. De Synodaal gezinden te
Zand voort kwamen dadelijk in een
hulpkcrkgcbouw bijeen en zij hebben
thans plannen om tc komen tot een
eigen kerkgebouw. Afgzct werd mede
Ds. Van der Duijn van Haarlemmer»
meer. Met Ds. Brussaard van Bloc»
mcndaal liep het los. Die gaf de clas»
sis voldoening. Vele bezwaarden kwa»
men inmiddels tc Haarlem en in den
omtrek. Deze komen nu des Zondags
bijeen in het voormalige kerkgebouw
der Chr. Gereformeerde kerk in dc
Zuiderstraat.
Verschillende branden van min ol
meer ernstige hcteckems hadden plaats.
In dc maand Januari brak een groote
nrand uit in dc boerderij van den heer
C. Pctric aan dc Zomcrvaart He'
woonhuis is afgebrand en dc stallen cn
dc schuren eveneens. Het vee kon ge
lukkig worden gercJ. In dc maand Juli
bmk ccn uitslaande brand in een pen
ceel aan den Koudenhorn uit. Daarbij
zijn uitgebrand een kopergicterij cn
ccn papicrbcrgplaats. In die zelf t
maand een hevige brand aan de Leid
schevaart. Een groote schuur bij de re»
niisc der E. S. M. verbrjmdde.
In de maand November is de bo»
vcnverdicping van een perceel in dc
Cornclissteeg uitgebrand, "jnde öc
berg» en werkplaats der firma B. \Vdc
Graaff. ..Jetje" die Haarlem zoovele _jt«
ren goede diensten heeft f*1"*
ons verlaten. De raad nam het be**'"*
tot aans-fc-ff'.ng van een automobiel:
brandspuit. Dagelijks ziet men die spuit
uitrukken oir het ..rust roest te voor»
komen. Bovendien is de branowcer i
n zin eeorfl'nisccrd dat er een nieu.
»c alarmcenntichtina en een nieuwe
icinlnnchtinr kwamen. Ten aanzien
an de vciliRhcïd bii brand kaan wi;
dus tn elk opzicht vooruit.
Het aantal postbcstellmsen nerd OP
drie teruzscbraebt. opnieuvr ja een
Fmns Hals serestaureerd: 5cmsta..ecrlj
werd de Rotaryclub; de ouaesfie van
de NoorderVerk werd eindcliik OPCC'
lost; dc Haarlcmache Schnekverecm.
a„» herdacht haar 40.jarit bestaan.
Het Witte Kruis nam dc wijkverplcgin-;
ter band; er had plaat» ccn tweed»
Haarlemsche Kruidcoiersbeurs: de
deeling van den Ncd. Vereeniging
Huisvrouwen be9tond W jaar; plaat;
had dc opening van het nieuwe gebouvs
van dc Nuts spaarbank aan de^Jans.
straat; de vereeniging „Haerlcm bc
.lacht haar 25»jarig bestaan en dc
Haarlemsche Huishoud* en Industrie
school eveneens. Voorts vermeiden wij
nog dat de vice-president van de arr.»
rechtbank aftrad cn dat in zijn plaats is
benoemd nu W- H van Ncs vao lcer'
kerk cn dat de Haarlemsche vereen-
ging tot bestrijding der tuberculose bc»
gonncn is met don bouw van ccn fuetiw
complex gebouwen aan den bergweg
onder Blocmcndaal. Ais dit gereed is
Jan gaat de liühal tc Schoten vcrdwij»
Nog dient tc worden gemeld dat de
E.L G A WA. ccn groot, succes :s ge
bleken cn dat de Middens;andccntrale
een groote vergadering hield over het
onderwerp: de gemeente en huur-
koop.
Verschillende gebeurtenissen op Ker»
kelijk gebied hadden plaats. Dc pred
kanten Ds. van Paasscn, Llantenga cr
U.cntjzns jubilMldon: 1>». Veen even
tens. De liitsie predikte in SO laf'S"
dienst zijn afscheid. De beide piedi'
kants vacaturen in de Nod. Hcrv. Kerk
ontstaan door het overlijden van Ds
Barbas cq het heengaan van Ds. üor»
kclbach van der Sprenkel werden ver»
uld door dc intrede van Ds. Poot cn
Ds. Beker. In dc gereformeerde kerk
predikte d«- Kuijper zijn afscheid en
deed ds. Sicrtscma zijn intrede. Ds
Brinkmaan predikant bij de Gcrcfor»
meerde kerk legde zijn predikamb.
neder. Overleden is de emerituspredi»
kant bij dc Gereformeerde kerk Ds. K.
Mulder. Terhand is genomen dc bouw
van ccn nieuwe Gereformeerde Kerk
aan den Kloppcrsingcl: Dc R.K. gccstc-
lijkon. dc zeer cerw. hccrcn J. A. Aai»
berse cn H. C. J. Sonidacl herdachten
hun 25-jarig priesterfeest Te Over»
veen kwam 'n* nieuw kerkgebouw van
je Nod. Hcrv. Kerk en tc Blocme-nda
oen v.n den Ned. Protestantenbond en
een van de vrije Katholieke kerk. tc
Heemstede eco kerkpebouw van den
Ncd. Protestantenbond. In het been»
-aan van den heer Joh. dc Breuk, oud
wethouder van Haarlem cn presidon
kerkvoogd der Ned. Herv. kerk leed
dc Ncd. Hcrv. Kerk een gevoelig ver.
:cs. Dc gereformeerde Kerk y^n Haar»
im zag~ door ccn treurig ongeluk
haar serfta. den heer D. van den E.jk
hof zich ontnomen.
INGEZONDEN MEDEDEELINCEN
60 Cent» per regel
'l Ga In 'I Nieuwe Jaar n allen
„naar den rleeze!" Klein en grool.
Zeler zult g|| dit bereiken
door 'I gebruik ran Franknn's Brood.
Hiermee neemt de dichter alscbeld
ran H. Franken'» klantental,
overtuigd dat bel ook dit Jaar
dag aao dag vermeerderen zal.
het L. O. in de zaak van een onder
wijzeres die een boek voor de klas zou
hebben gelezen, dat later bleek eer
kinderboek te zijn geweest De raad
hield zich meermalen bezig met dc
quaestie van de ambtenaren en dc
wcrklicdea bij de eventueclc annexatie,
Besloten werd tot den bouw van een
openbare voorbereidende school vol»
gens dc Fröbel-methode.
Te Heemstede nam de raad een bet
sluit tot stichting van een openbare
school voor L. O. c-n U. L. O. op een
terrein aan de Overboschlaan bij den
Bronsiccweg. Besloten werd verder tol
dc uitbreiding der Algemecne Begraaf
plaats en dc stichting van een woning
voor den doodgraver. Het raadslid Jor»
ritsma. die beschuldigingen had geuit
tegen den gcmeente=sccrctaris en amh»
tenaren die echter bleken ongegrond te
zijn. nam ontslag. Zijn opvolger is dc
lieer Chapon.
De heer N. Vos, hoofdcommies,
herdacht den dag dat hij 12 1 2 jaar
geleden m gemeentedienst alda;
kwam. De raad nam nog een besluit
tot den bouw van een nieuwe brug over
dc Houtvaart. Plaats had een tentoon»
stelling van Handel en Nijverheid enz.
Dc heer W. Zwartkruis hoofdagent was
23 jaar bij de politie aldaar. De raad
besloot aanzienlijk voorschot te geven
voor dc verbetering van de woningen
van Tuinwijk. Dc heer L. de Wilde
nam ontslag als raadslid.
Te Beverwijk is afgebrand de kisten
fabriek met kantoor en twee woonhui
zen Jer f rma Knapen cn Co aan dc
l'ijpkade. De heer C. A. Zwager was
25 jaar lid van den Raad van Bever»
wijk. Vclsen's verdienstelijke Burgc»
gcmcester, de heer R. G. Rijkens werd
als Burgemeester herbenoemd. Hem gc»
werd een schitterende huldiging in den
raad. Dc raadszaal van Velsen werd
vernieuwd. De Koninklijke Familie
bracht een bezoek aan het Hoogoven»
bedrijf. De ijiwijding had plaats van
het nieuwe columbarium op de be»
graafplaats Westcrvcld. Verschillende
Iccstelijkhcdcn hadden plaats naar aan»
leiding van het NoordzeekanaaUjubii
leum. Dc Raad van Velsen besloot
van de Hoogovens te betrekken.
Op de Licbrug onder Haarlemmer»
liede had ccn ernstig auto»ongcluk
plaats, waarbij de 34»jarige P. J. Koop»
man uit Den Haag werd gedood. Dc
laatste groote windmolen uit Hillcgom
verdween. Tc Zuid»Schalkwijk geschied»
dc een ongeluk met de veerpont, waar
bij de veerpontknecht, de 49»jarige B.
V., werd gedood. Bij een botsing tus»
schcn een auto en dc stoomtram te Hil»
Icgom werden twee motorrijders van
Je motorfiets afgcslingerd. Overleden
is daarbij de 19»jarigc Verkadc. zoon
van den artist Verkadc, leerling van dc
M. T. S. te Haarlem.
gas
De buitengemeenten
Met ccn enkel woord willen wij nog
ccnige gebeurtenissen uit de buiten:
gemeenten aanstippen. Dc raad van
Zandvoort had ccn gewichtige beslis»
s'ng tc nemen in zake het kampcercn,
Met 7 tegen 6 stemmen nam hij aan
ccn voorstel der drie leden van den
Vrijheidsbond om het kampcercn ge»
durende den nacht (van des namiddags
9 uur af tot des voormiddags 6 uur)
te verbieden en daarvoor het desbe»
reffende artikel der politieverordening
tc wijzigen. Besloten werd tot den
houw van een nieuw oude Mannen» en
Vrouwenhuis. De badplaats Zandvoort
bestond 100 jaar. Dc heer Zwaan was
25 jaar raadslid.
Tc Blocmcndaal herdacht de benr
IJzerman den dag dat hij 40 jaar bij
het onderwijs werkzaam is. De heer A.
M. Smits was 25 jaar bij dc politie
werkzaam. DÖ raad nam aan het voor
stel van B. cn \V. tot het aangaan van
contracten inzake dc exploitatie van
terreinen aan den Zeeweg. Er kwam
ccn 1. Bispincklaan. Er werd geopend
ccn fraai wandelpark cn onthuld ccn
Koolhoven»gedcnktceken
Tc Schoten werd de asphaltecring
van den Rijksstraatweg voortgezet. Tot
dit jaar was daar ccn waarnemend Bur»
gcmcester cn ccn Waarnemend gemeen»
tcsccretans. Dc raad besloot thans we»
der aan te stellen een gemccntesccre»
taris en benoemde daartoe den waar»
nemenden secretaris, den heer Dc
Haas van Dorsser. In den raad hadden
nog al eens rumoerige debatten plaats,
zóó over het gezegde van den waarnc»
menden burgemeester over het niet
deelnemen van onderwijzers aan dc
Zij die henengingen
Van hen die kwamen te overlijden
noemen wij Mr. A. Maclainc Pont. oud:
rechter in de arr. rechtbank te Haar
lem en oud»secretaris van de Ned. Over
zee Trustmaatschappij, wiens verschei
den bijzonder tragisch was; men herin»
nert zich dat hij plotseling overleed
juist toen hij op den dag van het huwe»
lijk van zijn dochter aan het dejeuner
een toespraak zou gaan houden. Voorts
A. J. H. Graaf van Lynden, oud.-kolone!
der artillerie, kerkvoogd der Ned. Herv,
kerk cn voorzitter van Wcldadigh-
naar Vermogen; F. Beenhakker, oud
kerkvoogd der Ncd. Hcrv. Kerk t
lJmuidcn; C. J. Gonnet, oud»Rijksarch.-
varis; G. van den Berg, rustend leeraar
der Da Costa kweekschool; P. J Buck-
man arts; H. Ph. Loots; A. J. Kluppel,
oudmotaris; Orest T. secretaris
van Toonkunst; Mr. P. Tjeenk Willink
A. de Wilde oud»tuinbaas van Groenen:
daal te Heemstede; M. Mercns. consul:
generaal van Servië enz.; J. A. B. Wever
oudriioofdondcrwijzer Doopsgezinde
school; J. Wynoldy Daniels, ood»gc»
meentesecretaris van Velsen.
Vervolgens W. J. B. Berdenis .au
Berlekom. oud»hypotheekbewaarder; J.
W. H. Immink, oud*burgemeester van
Biocmendaal; P. L. M. Ketting, directeur
federatie van patroons in het typogra»
f sch bedrijf; Alctta Hoog. schrijfster:
Th. H. Broekhuijzen, oudsbestuurslid
der R.K. Kiesvereeniging en der af»
deeling van den Ned R.K. Volksbond;
H. Hessels, verdediger der Haarlem:
sche eer ter zake van de uitvinding der
Boekdrukkunst: H. F. Hessels. procu
ratiehouder der Haarlemsche Bankver»
ceniging; J. B. Lasschuit. architect en
oud'lid van den Haarlemschen gemeen»
teraad; Q. van den Berg. oud-raadslid
an Heemstede; C. L. NV. van User»
dijk, oud»burgemecster van Purmercnd
cn voorzitter van Weldad-.gheid naar
Vermogen; Mgr. G. H. F. Stoffels, oud-
Deken van Haarlem; C. H. Pau. oud-
Rijksontvanger te Haarlem: I. van .Marlc
oud»secretar:s-kerkvoogd der Ned. Herv.
Kerk en H. Ancma. adviseerend genees
heer bij den Raad van Arbeid.
MG.
Mijn hart, mijn ziel, mijn geest met vlijt
mijn mond is vol, mijn pen bereid
Om u te wemschcn voor en naar
veel zeegen in dit nieuwe Jaar:
dat God u steeds in gunst gedenk
veel jaaren nog het leeven schenkt,
Gezondheid en genoegen geeft
Zoolang gij hier op aarde leeft,
cn namaals 't ecuwig heil bij Hem
*t zalig nieuw jeruzalem.
Dit is zoo ongeveer wat ook ik mijn
naaste ;n 't algemeen en mijn lezers
't bijzonder toewcn6ch, en waarom
zou je zoo'n wensch bij de wisseling des
jaars niet eens op het papier zetten
Indien ik rijmen kon. had ikzelf een
een versje gemaakt. Maar het ging niet.
cn zoo ben ik ertoe gekomen dit ricuw
jaarsversje van de kleine Marie Konde»
rink over te schrijven, dezen wensch.
dien het kind, als de „Dienaresse en
Nigt" van haar „veel Geachte Oom cn
Meui", den eersten Januari 1796, neer
schreef zoo mooi als zij kon. Je moet
zoo'n ouden Nicuwjaarswensch zien
om erover te kunnen oordeelen. He:
mooiste, het kunstigste, zijn de geweh
dlge krulleo. die het versje omlijsten
Soms is er maar éón krul. Ze begint
den linker bovenhoek van het folio:
blad, verlaat dien om over het gc:
heele blad rond te dwalen en belandt,
na langdurige omzwervingen, tenslotte
in den rechter onderhoek. Wie die krul
en einde toe gevolgd heeft, mag zich
erop beroemen een mocizamen arbeid
verricht tc hebben. Een en andermaa,
dreigt hij het spoor bijster te worden,
hij bevindt zich in ee>n doolhof. Allerlei
guren komt hij tegen, groote en kleine
letters, kurketrekkers. papillotten, wen.
dingen en draaiingen moet hij volgen
langs die éóne lijn. d e hij n;ct kan ios»
laten zonder opnieuw dc reis tc moeten
beginnen in den linker bovenhoek. En
de letters worden onleesbaarder, naar»
mate zc artistieker doen. juist als bij
ons. Het is een raadseltje om op te
lossen op den Oudejaarsavond, en als
je de oplossing gevonden hebt is het
twaalf uur. het oogenblik van geluk»
wenscben. Maar let nog even op de vaar»
dige hand. die hier de ganzeveer heeft
bestuurd. Zoo^n cirkclsegment trekt gij
nooit, zoo rond als had de passer daar»
bij dienst gedaan. Dc overgang van dc
1 kkc in de dunne lijn is altoos gelijk:
matig en..Oom en Mervi", staan in een
arrcli'tvg van krulletjes zoo rustig als
de rots te midden der onstu mlge golven
En daarom was het te doen. Oom en
tante staan hier immers in het middel»
punt der vereering?
Ik geef toe. dat deze wijze van nieuw»
jaarswenschen omslachtiger is dan dc
onze. Wij wenschen elkander veel heil
zegen in de krant, onder het op
schrift ..p.f.", dat volgens sommigen
betcckent „pour féüciter", volgens an»
deren „per felicitatie", maar dat nie»
mand zuiver Nederlandsch zal noemen.
Waarom altijd weer het nieuwe jaar bc»
gonncn met een Fransch accent? Is het
dan onmogelijk zijn gevoelens kenbaar
maken in de moedertaal. en het
nieuwe jaar goed in te zette© „met ge»
lukwenschen", korter nog „m.g."? Of
is men bevreesd, dat de „geachte
clientèle", op den Nieuwjaarsdag geen
Nederlandsch verstaat?
Mijn pen. is,
evenals die va© Marietje Koenderink,
bereid om u te wcnschen „voor en naar,
veel zecgen in dit nieuwe jaar", en zij
doet het bij deze van harte. Maar zon»
der krullen en in onze eigen taal. Je
kunt natuurlijk aan aJ je klanten geen
gedicht zenden, en een naamkaartje
veroorzaakt on.noodige drukte bij den
besteldienst der posterijen. Maak js
gebruik voor uw hcilwenschc© van uw
dagblad, maar vertaal uw „m.g." c et
eerst in het Fransch.
De oude Nieuw jaarswenschen komen
uit den aard der zaak veelal op het
zelfde neer. Althans wat den inhoud
betreft: voorspoed en gezondheid, tjjjie»
lijk en eeuwig heil. komen daarin regel»
matig terug Maar aangaande den vorm
vertoonen zij een groote verscheiden»
heid e© hierin ligt de waarde dezer ge*
kleurde en ongekleurde prenten. Het is
de bedoeling niet die hier te bespre»
ken; het hierboven afgedrukte versje
gaf mij aanleiding ze even te noemen,
cn mijn opschrift toont genoegzaam
aan. dat ik ditmaal slechts met geluk»
wenschen tot mijn lezers kom. Daaren»
boven gelijk ik reeds opmerkte, je
moet zulke prenten z:en om ze te kuo»
nen genieten. Ze zijn bestemd voor
vaders en moeders, oudere broeders en
zusters, grootvaders en grootmoeders,
ooms cn tantes, of voor „geachte hceren
en juffrouwen". Ze leggen getuigenis af
van de vorderingen in het schrijven van
het kind. van zijn liefde en gehoor»
zaamheid althans dit bedoelen ze te
doen.
Menige grootmoeder hebben ze op
Nieuwjaarsdag verblijd, menigen vader
met trots op zijn oudste vervuld. Ze
gingen ron-d in de familie en werden
bewaard als een herinnering aan het
kind. dat zoo mooi schrijven kon.
Dit was de betcckenis dezer pron»
ten voor hen, aan wie zc waren opge»
1 ragen. Voor ons ligt dc waarde in de
fbecldrngcn. afbeeldingen van oude ge»
bruiken. oude kinderspelen, oude st2ds*
gcz chten. Allerhande onderwerpen ziet
oc behandeld, minder fraai dan aardig.
Bijbclsche geschieden ssen. tafereelen uit
de geschiedenis der vaderlands, nieuw»
jaarsgebruiken. het volksleven, het
huiselijk leven, aan alles ontleent de
oude Nicuwjaarswensch zijn versiering.
Dit is de lijst, waarin dc gclukwcnsch
is geplaatst. De krullen zijn vervangen
door afbeeldingen, die dikwijls doen
denken aan een gewone kinderprent.
De oieuwjaarswensch in krulschrift is
erdwenen, evenals dc nicuwjaarsprent.
Wel gaan neefjes cn nichtjes, ooms en
tanfes nog gelukwcnschen, maar zij ko»
men met leege handen.
Andere tijden, andere zeden. Wij doen
a'les sneller, eenvoudiger, minder om»
slachtig. ook ons gelukwcnschen. Wat
nood. zoo de wensch slechts oprecht is
in dc moedertaal wordt geuit.
H. E. KNAPPERT.
Straks luiden de klokken het oude jaar
uit. Dan is het voorbij. Hopen wij da;
het nieuwe allen veel goeds moge bren»
en, dat het Haarlem goed ga cn dat
de middenstand n het zakenleven voor»
werd cn stil in zyn kerkgebouw bleef het optreden van 'den inspecteur
aubade op Koninginnedag. Zoo over spoed moge hebben.
INBRAAK-EPIDEMIE
Weer een geval.
VOOR 1 10.000 GESTOLEN.
I© den nacht van Woensdag op Don
derdag is ingebroken in den goudsmidS:
nikcl van de firma Amelino Merkes
aan den Goudschonweg tc Rotter»
dam.
Tc tien uur Woensdagavond had dc
filiaalhouder den winkel gesloten en
toe© hij Donderdagmorgen 9 uur daar»
in terug-keerde, bemerkthe hij, dat he:
kasregister, dat altijd op dc toonbank
staat naar dc aohterkamcr was ver»
plaatst. Daar hem dit zeer vreemd
voorkwam stelde hij dadelijk in den
winkel een opderzoek in. Het bleek,
dat er inbrekers aan het werk waren
geweest.
Dp dieven hebben een groot aantal
laden die zich onder de toonbank be
vinden leeggehaaldè Het eigenaardige
daarbij echter is, dat zij dc laden,
waarin zich zilveren en doublé-voor»
•werpen bevonden, on-aangeroerd heb
ben aelaten. Slechts het goud en dia»
mant was gestolen. Ook dc horloges
blevc© onaangeroerd.
Vermis: wordt ccn groot aantal gou»
den oorbellen, slootjes, broches, dames-
en heeronringen, bezet met diaman»
ten en briJlanten. dasspelden, hangers,
doekspelden, musketons. medaillons
enz. Het gcstolenc vertegenwoordigt
een waarde van ongeveer f 10.000.
Vermoedelijk zijn dc inbrekers aan d<
achterzijde binnengekomen en hebben
zich daarna door dc brandgang toe»
gang tot den wijilkel verschaft EXaar de
winkel aan de voorzijde met luiken
was afgesloten, kon men van dc straaï
af niet zic-n. dat cr inbrekers aan het
werk waren.
De firm3 is tegen inbraak verzekerd.
Van dc daders heeft men nog geen
spoor kunnen ontdekken.
HET NOORDZEE.
KANAAL.
Verdere ontwikkeling.
DE SLECHTE RAADGEVER
Omtrent het tragisch ongeluk bij
Warmond, waarbij twee meisjes om het
leven kwamen, wordt nog gemeld, dat
dc in de buurt van de Padoxfabrick
wonende K., die dc meisjes had nangc.
raden haar weg over de spoorbrug tc
nemen, en dezen daarheen had gc»
bracht, door den officier van Justitie
tc 's Gravenhage is gehoord.
B,
GRIEP TE LEIDEN.
Dc griep hcerscht te Leiden vrij sterk
Joch vertoont een goedaardig karak-
cr. Een vrij groot aantal verpleegsters
an het Academ:sch Ziekenhuis is
door de zricktc aangetast.Haar plaatsen
worden thans ingenomen door een der
tigtal vrouwelijke medische studenten
die zich daarvoor vrijwillig hebben
atmgebodea.
De Tel. geeft nog enkele nadere bij»
zonderheden over de verbetering van
het Noordzcekanaal.
Wanneer naderhand, door toenemend
scheepvaartverkeer en grooter worden»
de tonnage de behoefte wordt gevoeld
aan verdere uitbreiding van Amster»
dams scheepvaartweg naar het Westen
dat zal zijn na afloop van den ge»
stelden termijn van 25 tot 30 jaar
i een tweede verruwing reeds ont»
orpen. De bodembreedte zal dan uit»
gelegd worden tot 100 M. en de diepte
gebracht op 15.50 A. P. of 15 M. be»
neden kanaalpeil, eveneens met ee©
ocverbeloop van 3 op 1.
Wat dc verbeteringen aangaat nog het
volgende:
Een belangrijke verbetering ls dat de
Hembrug dubbel doorvaarbaar zal wor»
den gemaakt. Aan de Zuidzijde van den
middcnpijler, waarop het twee»armig«
middengedeelte draait wordt eveneens
ccn doorvaart ter breedte van 55 M ge»
graven, zoodat deze pijler t*r plaatse
in de as van het kanaal komt te lig#
gen. Hetgeen opstoppingen, wanneer de
spoorbrug ecnigen tijd gesloten is ge»
wcest, aanmerkelijk zal verminderen.
Bij Velsen is men met de plannen
nog niet gereed Hier doen zich moei»
"ijkheden voor in verband met de aar.
weerszijden bestaande teneuwlng Hier
staat o m. de Papierfabriek aan een al#
geheele weggraving van de bocht tier
plaatse in den weg.
Ook zu'.len Je ponten over het ka»
naai te zijner tijd wel moeten worden
verlegd, met het oog op een logische
aansluiting op het tfeuw geprojecteer»
de provinciale wegennet. Mogelijk ook
zu'.len de handkabel ponten bij Buiten»
huizen en bij de Hembrng in de naaste
toekomst niet meer voldoende blijken,
zoowel :n verband met het dan gewij»
zigd karakter der aansluitende wegen,
alsook om de toch altijd belemmerend
werkende kabels te kunnen afschaffen.
Vrijvarende ponten, als die. welke de
gemeente Amsterdam op het IJ gebruikt
zulle© ook daar wellicht de voor land*
en waterverkeer meest bevredigende
oplossing geven.
AUTO T^ni7N EEN
BOOM.
Eer. cfoode
Nabij Diepenheim is een ernstig on»
ic.uk gebeurd. Tengevolge van het
springen van een band reed een auto
met drie inzittenden tegen een boom.
De heer Ten Boischer werd gedood,
dc heer Oostvoecl werd zwaar gewond
cr-wijl de heer H. Becker licht gewond
were. Allen zijn te Almelo woonachtig.
Het parket is naar de plaats waar
uct ongeluk gebeurde, vertrokken.
