VICTORIA-WATER
HAARLEM'S DAGBLAD
OM ONS HEEN
ZATERDAG 15 JAN. 1927
TWEEDE BLAD
No. 3629
HOLLANDSCHE CREDIET-MAATSCHAPPIJ.
Toen onlangs in deze rubriek een» en
andermaal een betoog geleverd werd te»
gen de huurkoop, in verband met het
feit, dat zelfs de gemeente zich daaraan
waagde, is mij gebleken dat velen het
noodlottige van dit systeem niet inza»
gen, maar even duidelijk kwam aan den
dag, dut hunne argumentatie tot verdc
diging van het stelsel buitengewoon po»
ver was. Zij zeiden: „je kunt het crcdiet
in de wereld toch niet missen, het huur
koopsysteem geeft aan de menschen de
gelegenheid, in het bezit tc komen van
dingen die zij anders nooit zouden kun»
ncu aanschaffen en in het buitenland,
vooral In Amerika, is het systeem dan
ook algemeen in zwang."
Ja. wie wil het crcdiet uit de wereld
helpen? Die zou wel een dwaas v.czen
want daar steunt de hccle handel op.
Leve dus het crcdiet! Mits verstandig
toegepast. En daar ligt natuurlijk juist
de sleutel van de hccle quacstie.
Verstandig toegepast. Als een jong
medicus voor zijn over een grootcn af»
stand verspreide praktijk behoefte heeft
aan een auto en redelijkerwijs aannc»
men kan. dat die praktijk allengs groeien
en dus meer opbrengen zal. Jan is er
niets tegen, dut hij zijn wagen koopt op
afbetaling. Raakt hij inmiddels niet aan
den drank of op een donkeren nacht
van den dijk af tc water, dan za! dc
transactie zeer normaal vcrloopcn cn
heeft dc leverancier zoogoed ais dc
dokter een prettige zaak gedaan.
Zoo zijn er wel twintig gevallen van
redelijk crcdiet op te noemen, waarbij
een kooper bij paicmcntcn zich meester
kan maken van een voorwerp, dat an»
ders moeilijk bereikbaar zijn zou. Maar
d a t is het essenticclc karakter niet van
de huurkoop in dc practijk. Die komt
hierop neer: alle hegeerlijke dingen zijn
tc krijgen op huurkoop, dat wil zeggen
nagenoeg zonder geld. Als je met een
erg voorzichtigcn leverancier tc doen
hebt, vraagt hij een eersten termijn van
twintig procent cn dc rest in zooveel ter»
mijnen, dat de hccle zaak afloopt in een
jaar. Is het bedrag honderd gulden
of zoo, dan blijkt een vijfde vaak ook
niet voorhanden tc zijn cn stapt dc Ic»
verander daar ook maar overheen.
Wat nood! hij blijft immers toch cige»
naar van het voorwerp, hij haalt het te»
rug als dc huurkoopcr in gebreke blijft.
Het is in dc wereld maar zoo, dat wij
altijd mooie woorden weten te vinden
voor IccJijkc dingen. Huurkoop is een
woord met een dubbele bctcckerlis: hu»
ren cn koopen tegelijk. Je koopt om zoo
tc zeggen zonder den prijs tc betalen,
jc huurt cc jc bent toch ook weer een
soort van eigenaar. Dat is dc vage ver»
klaring van het woord „huurkoop", maar
als ;c den moed hebt om cr goed over
na tc denken, (daar is in dc wereld soms
wel een beetje dapperheid voor nooiiig)
dan noem jc de handeling anders, na
melijk bruikleen. Bruikleen is het,
waartoe jc overgaat wanneer jc een
huurkoop sluit. Jc mag het voorwerp
gebruiken. Zoolang jc dc termijnen bc>
taalt. Langci niet. Schei jc uit met bc»
talen, dan haalt dc leverancier het tc»
rug en dan merk je opeens, dat je hccle»
maal geen eigenaar was. Dat was hij. Hij
had het je maar geleend. Maar als jc
tegenover het publiek van bruikleen
sprak, dan zou de aantrekkelijkheid eraf
wezen. Huurkoop klinkt vee! mooier. Ja,
er zit heel wat in woorden!
Het derde argument van de huurkoo»
pianen is: het buitenland en Amerika.
Eigenlijk vinden ze dat nog sterker
dan de twee andere. Het heet immers
zoo, dat Nederland een klein landje is
met bekrompen manieren. Het buiten»
land is veel grooter, daar leven ze ook
veel grootscher; ze hebben cr ruimer
opvattingen, breeder inzichten. Nu, in
dat buitenland is het systeem van huur»
koop al veel verder doorgedrongen dan
bij ons. En in Amerika! Daar is het nog
eens algemeen! En je zult toch wel niet
willen beweren, dat dat heele buitenland
het minder goed zou weten, dan wij in
ons goeie maar toch wel wat pieteiigc
cn krenterige Nederland!
Zoo zeggen de huurkoopiancn. Maar
't is wonderlijk, dat ze zich alleen op
dat buitenland beroepen wanneer het in
hun kraam tc pas komt. Er zijn in 't
buitenland uitgebreide streken waar de
menschenetcrij nog in zwang is, en toch
zal zoo'n huurkoop»vriend in Nederland
het wel laten om zijn buurman ccn bood
schap te zenden: „ik wou jou morgen
wel in de soep hebben" al is die van een
smakelijke corpulentie.
En in dc Poolstreken gebruiken ze
traan om in 't leven te blijven, maar wij
in Nederland alleen bij lepels, als wc
niet fiksch zijn.
Dat beroep op het buitenland is maar
malligheid. De wijsheid hebben ze daar
ook niet in pacht tegenover onze
N'cdcrlandsche domheid! En in Amerika,
het jonge land der vrijheid, tegenover
Europa, als het oude land van den
dwang, is het zoover gekomen, dat de
Amerikanen met schrik en ontzetting
kijken naar de verwoesting die de huur»
koop er aanricht in de gezinnen cn
dat iemand als Ford, toch geen domme
kerel, zou je zeggen cn een practiscli
man in dc eerste plaats, verzekert dat
het huurkoop'systecm voor auto's niet
deugt.
Neen, natuurlijk niet. En voor meti-
bels ook niet. En voor andere dingen
ook niet. Huurkoop, eenmaal losgelaten,
werpt zich op alles. Op de artikelen van
dagclijksch gebruik, maar ook op die
.in weelde. Dc waarheid is dat afbetu-
ling cn huurkoop goed kunnen zijn in
enkele bepaalde, wel omschreven, ge»
vallen cn voor enkele bepaalde, daar»
voor aangewezen personen, maar als al
gemeen systeem, voor alles en iedereen,
evenmin deugen als het zware vergif, dat
ccn bepaalden patient het leven zou
redden, in handen kan worden gegeven
van iedereen. Daarom staan dc vergiften
bij den apotheker ook in ccn afzonder»
Üjke kast en dc apotheker zelf houdt
den sleutel in zyn zak. Maar wie houdt
het huurkoopsysteem zoo gemakkelijk
achter slot?
Haarlemmer Halletjes
EEN ZATERDAGAVONDPRAATJE
Is ccn kransavond ccn vergadering';
Of is het dat niet? En als hij ccn verga
dering kan genoemd worden, is het dar
beter hem niet tc houden, evenals oj
het oogenblik aangeraden wordt gcci
vergaderingen tc bezoeken wegens hc
gevaar van griep? Ziedaar het vraag
stuk. dat zich voordeed, toen wij deze
dagen dc krans moesten ontvangen.
„Zouden wc het uitstellen?" vroeg i';
mijn vrouw. „Het staat zoo ongastvrij",
zei ze met die eigenaardige be. 1 ;Jhcid
voor dc mccning van den kleinen kring,
waar mannen zich minder aan plegen tc
storen. „Als wc zc eens opbelden, hoe zc
cr zelf over denken?" „Dat
kan niet, want de telefoon is
defect. Daar ccn telefoontoestel
net als een verwende jonge juf»
frouw het ccne halfuur doodziek cn het
volgende halfuur gezond cn wel aan den
dans is, ben ik het toestel maar eens
gaan probccrcn. maar al draaide ik ook
nog zoo degelijk cn langzaam, zooals
bij vermoedelijke defecten wordt aangc»
raden, gehoor kreeg ik niet. ,.Dc telefoon
doet alleen grgr...," zei ik in dc
huiskamer tcrugkccrcndc: „waarschijn»
lijk bctcekent dat griep."
„Melig grapje", zei mijn vrouw,
maar daar schoten wc niet mee op. Na
ccn beetje overleg besloten wc, ccn
lijst rond tc sturen, waar al dc kransgc»
nootcn op konden tcckcnen: dus nam ik
ccn groot vel papier cn schreef boven»
aan: aan dc kransgenooten wordt ver
zocht, hieronder op tc geven of zij den
aanstaanden kransavond bij dc familie
Fidclio willen laten doorgaan of dien
wegens de hcerschcndc griep wenschen
uitgesteld tc zien.
„Net een aardig werkje voor Picrc»
wiet," zei ik. Pierewiet, moet u weten, is
mijn schuin»ovcr»buurman Duit, gepen»
sionnccrd ontvanger bij dc rijksbclas»
tingen, die om zijn hooge stemgeluid bij
ons thuis altijd Pierewiet genoemd wordt
Als hij op straat loopt tc praten, kijkt
dc heclc buurt uit, of dc vink misschien
ontsnapt is. Die goeie Duit dan moet op
raad van zijn dokter veel wandelen, als
tegenwicht geloof ik. omdat hij dertig
jaar lang pal aan zijn schrijftafel gezeten
heeft cn nu zijn dc omstreken van Haar»
Icra uitgebreid genoeg, maar cr komt
toch ccn oogenblik, dat jc overal gc»
wccst bent. „Ik ken icdcrcn dwarscn
steen, elk gat in den grond, icdcrcn ver»
rotten boomstam ccn paar uur in 't
rond," aldus heeft Pierewiet bij mij
zijn nood eens geklaagd. „Als ik voor»
bij kom. zeggen dc menschcn in dc win»
kcls: „die man heeft zeker oen slecht
geweten, dat hij altijd zoo rondloopt" cn
dc dienstmeisjes op de stoepen roepen
elkaar toe als ze denken dat ik het niet
hoor: „daar gaat die ouwe dazeling al»
weer." Daarom kan ik dat doelloos rond»
wandelen niet meer verdragen cn stel
mc beschikbaar voor het doen van bood
schappen voor vrienden en kennissen in
dc buurt. Als jc eens wat hebt, kun jc
gerust over mij beschikken."
Dat heeft hij ook aan anderen gezegd
cn het succy «s verbazend. Niemand
weet, hoeveel boodschappen hij wel kan
laten doen, vóórdat hij iemand kent, die
zc kosteloos voor hem verrichten wil.
Want Duit wil cr niemendal voor heb-
ben. Voor dc bange mevrouw op den
hoek (haar man is op zee) brengt hij het
dochtertje icdcrcn morgen naar school,
voor den kapitein van dc infanterie die-
al zoolang ziek is, betaalt hij belasting.
Voor onzen buurt»stotteraar, die geen
woord kan uitbrengen als hij moeilijke
quacsties moet behandelen, gaat Piert»
wiet met den directeur van dc handelf»
school over het rapport van zijn zoontje
spreken het jochie is niet van dc
vlugste. Rekeningen betalen, standjes gc»
ven aan leveranciers, bestellingen doen
waar het op aankomt, vriend Duit neemt
het allemaal op zich cn het cenigc wat
hij van ons aanneemt is een cadeautje
op zijn verjaardag, 3 Januari. Den laat»
sten keer heeft dc buurt hem ccn rcu<
zentaart vcrcetd, waar hij bijzonder mcc
ingenomen was, vooral met het op»
schrift. Wat dat zijn zou is een punt
van ernstige overweging geweest. Dc
een stelc^p voor: „Aan onzen ecio
boodschapper. Dc ander
vond een rijmpje aardiger, bijvoorbeeld:
Voor 't heil der straat, loopt J. H. Duit
Zijn adem en zijn zolen uit.
maar dit leek te veel op spot cn werd
dus verworpen.
Ten slotte verecnigden al de schen»
kers zich met het opschrift:
Aan ons aller vriend, den Weldelgc»
strengen Heer Duit.
Op dien titel is hij namelijk bijzonder
gesteld. Hij meent daar als oud«ont»
vanger recht op tc hebben. Mogelijk is
hij. toen hij nog in functie was. hcc!
gestreng tegenover dc belastingschuldi
gen geweest, maar sedert zijn pcnsioncc»
ring is hij wel edel (zooals uit zijn bc=
reidwiilighcid om boodschappen te doen
blijkt) maar van gestrengheid is geen
spoor meer overgebleven. Hij gestreng!
dat ronde mannetje met het buikje, dat
in weerwil van al die beweging maar
nooit verdwijnen wil, met die roodc
kootten naast dat eigenwijze wipneusje!
Neen. Maar hij is dol op den titel cn
waarom zouden wij, als die zijn leven
verzoeten kan, hem dien niet geven in
suiker.
Dus stapte ik naar Pierewiet. Hij had
juist het dochtertje van dc zepmans»
vrouw van school gehaald cn zat cr nu
ontdaan van uit tc rusten, want dc
Integendeel, het dringt langzamer»
hund overal door. Bij ccn publiek dat
niet rekenen kan en bij leveranciers die
graag verkoopen willen. Bij banken, die
een mooi dividend aan hun aandeelhou»
ders willen bezorgen, waar niets tegen
zou zijn, als ze er aan den anderen kant
maar niet Zooveel kwaad mcc deden.
Nog pas in December, op den 13den
(fatale datum) is i'c Amsterdam een
Bank opgericht, dc Naamloozc Vennoot»
schap Hollandschc Crcdiet»Maatschap»
pij van 1926, waarvan art, 1 der Statuten
zegt. dat! zij is gevestigd tc Amsterdam,
doch ook op andere plaatsen, zoowel
binnen als buiten het Koninkrijk der
Nederlanden, bijkantoren of agent»
schappen vestigen kan.
En artikel II (Doel) luidt aldus: „Het
doel der Vennootschap is om overal
waar zij gevestigd of vertegenwoordigd
is of zal zijn, alleen, dan wel in com
binatie met anderen, crcdiet tc ver»
schalfcn aan hen, die op huurkoopcon»
tracten verkoopen, het doen van alles
wat daarmede in verbond staat in den
meest uii'gebrcidcn zin. alsmede het op»
richten van. deelnemen in of overnemen
van maatschappijen die ccn soortgelijk
doel beoogen".
De eerste ondcrtcckcnaar van de acte
van vennootschap is onze stadgenoot,
Mr. J. B. Bomans. die lid van den raad
van commissarissen is.
Het toeval wilde dat ik onzen oud»
wethouder Zondag ontmoette, zoodat ik
dc gelegenheid tc baat nam om hem
daarnaar te vragen.
Dc heer Bomans zag geen bezwaar in
dc stichting cn wees cr op. dat1 de bc»
doeling niet was geld te geven voor
den aankoop van weeldc»artikelen. maar
alleen voor zaken van dagelijksch gc»
bruik: auto's, vrachtauto's, piano's en
zoo meer en dat in het buitenland het'
systeem algemeen wordt toegepast. Ik
veroorloofde mij, te wijzen op de in
Amerika opgedane ervaring (zie boven)
maar het gesprek kon maar kort du»
ren en daar bleef het bij.
Zal inderdaad dc Credictoiaatsehap»
pij van 1926 zich kunnen beperken tot
zaken van dagclijksch gebruik? Haar
Statuten spreken van „het doen van
alles wat daarmede (namelijk met
huurkoopcontractcn) in verband staat1,
in den meest uitgebrciden zin". Dat
doet niet aan begrenzing denken en in
dc practijk zal die ook wel niet mogelijk
blijken rc wezen.
He? ongeluk is. dat menige koopman
of winkelier, die liever buiten huurkoop,
leveringen zou willen blijven, daartoe
door dc concurrentie gedreven wordt
Hij zal voor dc schuld die hij aangaat
met deze (of ccn andere) bank natuur
l.jk persoonlijk verantwoordelijk blijven
cn ziet dus zijn nsico toenemen, terwijl
wanneer eenmaal gelijk in 'l' vcelgcprc»
zen buitenland.' het huurkoopsystccm rc»
gel. de contante verkoop uitzondering
geworden zal zijn. dc hoeveelheid van
den omzet voor niemand toegenomen zal
zijn, integendeel ver mi n.
d c r d.
Op den duur kan niemand voor meer
geld koopen dan hij bezit cn daar iedere
tusschen persoon cr ict's aan verdienen
inoct (ook de Bank) zullen de artikelen
die op huurkoop worden geleverd, duur»
der worden, zoodat cr minder dan nu
van kan worden gekocht. Dit ls ccn rc»
denccring, waar geen huurkoopiaan iets
van afdoen kan.
Mr. Bomans 's, zooals wij allen in
Haarlem weten, een bekwaam en scherp»
zinnig man, maar op het stuk van huur»
koop vaart hij een verkeerden koers
Fcn auto cn ccn piano bijvoorbeeld zijn
reen vcrbruiksartikelcn meer. zoodra zij
geleverd worden aan menschen die dc
afbetalingstermijncn niet kunnen volhou»
den; zij zijn voor hen weeldeartikelen
geworden. In het algemeen is scheiding
maken tusschen gebruik»» en weelde
artikelen niet gemakkelijk, maar een van
dc toet enen is toch wel deze: dat
kleine rakker was hem toen zij dc kans
schoon zag ontsnapt en had zoo gevaar»
lijk tusschen auto's en fietsen doorgc»
rend, dat hij steeds angst had uitgestaan.
„Zoo'n zeemanskind, Fidclio," zei hij
deftig, „mist «1 tc veel dc vaderlijke ge
strengheid. Maar waarmee kan ik je van
dienst zijn?" En toen ik mijn boodschap
gedaan had, zei hij: „met het meeste
plezier, maar voor vanmiddag ben ik
gereserveerd" ('t klonk alsof hij ccn
partcrrcplaats in den schouwburg was)
„cn morgenochtend kan ik, zooals jc
weet, niet vóór tien uur. Als dat goed
Ik zei dat het goed was cn nam af
scheid van hem cn van zijn zuster, die
het huishouden bij hem doet en een ge
zworen tegenstandster is van het werk,
dat dc brave Pierewiet voor ons doet.
„Je lijkt wel gek," heeft zc wel honderd
keer tegen hem gczcid. „Gekken moe
ten er ook wezen," heeft hij eens geant»
woord, „hoe zou je anders de wijze men
schcn kunnen onderscheiden?" En daar
had dc zure juffer Duit met haar scherpe
tong niet van terug. Die krijgt geen
taart op haar verjaardag.
Den volgenden morgen omstreeks
kwart voor Jfwaalven kwam de brave
Pierewiet aan mijn deur schellen, om
het resultaat van zijn boodschappen tc
vertellen. Hij deed dat zooals hij alles
deed: correct, precies cn zonJcr over
haasting. Een dik aantcekcnboekje uit
zijn zak halende, las hij het volgende
voor. maar eentonig als een notaris,
zonder cenige buiging of verheffing
van stem.
„Dc heer Wouter Fidclio. Mij op
„de mat laten staan. Hem gezegd dat
„ik dat niet gewoon was. Mij ccn
„onhcusch antwoord gegeven. Mc-
„vrouw toegesneld, die mij in dc
„kamer heeft gevraagd cn aller»
„vriendelijkst geantwoord, dat zij
„en haar man gaarne zouden ko-
„men".
„De heer van Stuiteren. Mij ont»
„vangen met ccn dikken doek om
..den hals cn ccn dito om het hoofd.
„Gezegd, dat hij nog nooit met zoo»
„veel plezier ccn ontvanger had gc»
„zien cn dat hij cn zijn vrouw met
„genoegen zouden komen, wanneer
„zij op den bepaalden dag nog in
„leven waren".
„Mevrouw Hopma mij ontvangen
„en te woord gestaan, zijnde haar
„echtgenoot niet tehuis, voor het
..eerst weer uitgegaan na zijn her»
„stel van een heftigen gricp«aan»
„val. Mij geantwoord, dat zij bin»
„nen een paar dagen verwacht, op
„haar beurt daardoor aangetast tc
„zijn. Kon dus dc gewaardeerde
„uitnoodiging aannemen, noch af»
„wijzen".
„Dc woning van den heer Hup»
„stra gesloten gevonden. Op bellen
men het eerste wel, het tweede zeer be»
zwaarlijk betalen knn.
Naar ik hoor zien sommige menschen
in dc oprichting van banken als deze
nog ccn ander gevaar: dat op den duur
dc groote fabrikanten zelf in filialen en
dcpöl's dc huurverkoop op zich. zullen
nemen en den tusschenhandelaar van dc
plaats verdringen, waar hij nu staat. Of
dit gebeuren zal weet ik niet Dat zal
Jc tijd Jeeren. Maar dat zijn onafhanke»
lijkhe>d gevaar loopt is wel zeker. En
da? hij nolens volcns tegen zijn zin
meewerkt aan een stelsel, dat de gezin»
nen verdrukken, ja uit elkaar rukken zal
is wel zeker. Of er een middel is om
dat tc voorkomen? Een wet kan hier
niet helpen, die baat nooit tegen de
menschelijke dwaasheid. Ik vrees, da? de
ervaring ook hier de beste leermeesteres
zal zijn maar hoeveel er geleden moet
worden voordat deze les geleerd is,
hoeveel verwijdering, verdriet en twist
cr eerst moet ziin voorgevallen daar
durf ik niet anders dan met schrik en
bekommering aan denken.
J. C. P.
STADSNIEUWS.
VEILIGHEIDSMAAT
REGELEN TEGEN BRAND.
In onze schouwburgen
en bioscopen.
De ramp in het bioscooptheater tc
Montreal heeft weer eens de aandacht
gevestigd op dc quacstie der veiligheids»
maatregelen tegen brand in schouwbur»
gen en bioscopen.
Hoe het daarmede te Haarlem staat
hebben wij eens gevraagd aan den secrc»
taris der Haarlcmsehc brandweer, den
heer G. Spaan, die ons op onze vraag
het volgende mecdcdeelde:
„Wie een lokaal wil bestemmen voor
openbare bijeenkomsten moet aan B. en
W. vergunning vragen. Dit verzoek gaat
om advies naar den Directeur van Bouw
en Woningtoezicht en den Commissaris
van Politie. De Directeur van Bouw» en
Woningtoezicht overlegt met den Staf
van dc Brandweer en maakt in zijn rap
port aan B. en W. melding van de mee»
ning, wenschen tot wijziging enz. van dc
Brandweer.
Dc ingediende plannen moeten dan
eventueel in overeenstemming met dit
rapport gewijzigd worden.
Of dc bepalingen worden nageleefd,
wordt geregeld door brandweer en poli
tie gecontroleerd, zoo ecnige malen per
weck. Bovendien zijn bij elke voorstel
ling brandwachts aanwezig, die een half
uur vóór de voorstelling alles nakijken
cn ook steeds bij de décor-wisseling aan
wezig zijn. Het aantal brandwachts
hangt af van de grootte van het gebouw
'cn den aard der voorstelling.
De vier leden van den Staf controlee
ren weer geregeld die brandwachts.
Wij zijn steeds zeer streng bij het
vaststellen der voorwaarden en doen al
les om de grootst mogelijke veiligheid
tc bereiken.
Onze strengheid geeft wel eens aanlei
ding tot wrijving met besturen van ver
een igingen, vooral ten opzichte van het
geven van bioscoopvoorstellingen. liet
is n.l. een vaste stelregel van ons, dat
geen bioscoopvoorstellingen mogen ge
geven worden of er moet een vaste,
goedgekeurde cabine zijn.
Voor een koffer-kino geven wij nooit ver
gunning; deze geeft wel een vrij groote
„geen gehoor gekregen. Evenmin
„voor den tweeden keer. Juist toen
„ik wilde heengaan een jonge man
„uit het huis gekomen, met een
„doktersluchtje. Gevraagd: is de
„familie ziek? Antwoord: meneer,
„mevrouw en het dienstmeisje alle
„drie bedlegerig, met griep. Ge»
„informeerd, wanneer dc termijn
„van herstel zou aanbreken. Ten
„antwoord gegeven: „het is hier
„geen belastingkantoor". Verzocht
„om niet te snauwen. Zonder ver»
„der antwoord heengegaan. Ik zijn
„voorbeeld gevolgd".
Na deze schoone voordracht hield
mijn buurman Duit op en keek mij aan.
Dit is het oogenblik, waarop wij hem
on-zen hartgrondigen Jank plegen te
brengen, gelijk ik ook ditmaal deed.
Dat zijn boodschappen onze onzeker
heid over wat ons tc doen stond niet
wegnamen, spreekt van zelf. maar ik
heb hem dat niet gezegd. Het zou niet
geholpen en hem maar bedroefd heb
ben.
Maar toen hij weg was, hebben mijn
vrouw en ik ernstigobcraadslaagd. Zou
den we of zouden wc niet?
„Een verstandig optismismc is in dc
wereld een groote schat," zei ik. „Laat
ons dat dus toepassen en de kransge
nooten inviteeren".
„Een gematigd pessimisme is de beste
manier om zwarigheden op te lossen,'
vond mijn vrouw. „Wij moeten de
vrienden niet uitnoodigop".
Ik stelde voor om op te gooien en al
dus het lot te laten beslissen. Zulke op
lossingen willen vrouwen evenwel nooit
aanvaarden, daar zij haar advies het
beste vinden.
Toen koos ik een andere tactiek.
..Het is waar", zei ik, „dat wij niemand
mogen noodzaken, ontijdig uit te gaan
cn aldus zijn gezondheid in de waag
schaal te stellen".
„Hier staat tegenover", zei mijn
vrouw naderhand, „dat twee paren de
uitnoodiging geheel cn een paar die
voorwaardelijk aanvaard heeft. Da); is
dus de mTrdcrhcid. De gastvrijheid
schrijft dus voor.
..Ik leg me hij voorbaat bij jou be
slissing neer, viel ik haar in de rede.
„Dc kransavond gaat door", zei ze
en keek triomfantelijk. Ik beantwoord
de dien blik met gepaste nederigheid
cn verzond een uur later de uitnoodi-
gingen per post.
Zes dagen later zaten wij in onzen
hel verlichten salon op onze gasten te
wachten. Het was acht uur en nog nie
mand kwam opdagen. Opeens werd er
hard aan de bel gerukt
„Dat is Wouter", zei mijn vrouw.
„Neen", zei ik. „Zoo hard belt zelfs
Wouter niet. Maar een ander van de
kransgenooten kan het niet zijn".
Het was de telcgramjongen met een
bericht van tante Koosjc: „Wouter de»
veiligheid, maar er blijft toch altijd nog
ccn gering risico.
In de bioscoopen staat de projectie-
ruimte geheel op zichzelf. Er zijn slechts
eenige kleine openingen voor de projec»
tie en om als kijkgat te dienen. Die zijn
voorzien van een ruitje. Bovendien is
aan de binnenzijde een ijzeren schuif die
omhoog wordt gehouden door een eind
schietkatoen of door een touw, waaraan
een stukje film is aangebracht.
Ontstaat er brand in de cabine dan
vat het schietkatoen of het stukje film
vlam en de ijzeren schuif valt neer. Dc
geheel brandvrije cabine is dan absoluut
van de ruimte voor de toeschouwers
afgesloten.
Ook is er nog een sproei-inrichting die
onmiddellijk in werking kan worden
gesteld. In vele gevallen zal het vol
doende zijn, dat alleen een natte dweil
die ook altijd aanwezig is, om het toe
stel wordt geworpen. Dc films worden
in een afzonderlijke kamer opgeborgen,
niet bij het toestel
In de cabine mag niet worden ge
rookt en een overtreding hiertegen heb
ben wij nog nooit geconstateerd,, niet
tegenstaande de cabines heel dikwijls
door ons worden geïnspecteerd. Het
spreekt ook vanzelf dat de bioscoop»
directeuren zorgen voor uitstekend ge
schoold personeel
Dit is hun eigen belang.
In de beide schouwburgen zijn ijzeren
brandschermen, die door vaste brand
wachts worden bediend. Door het over
halen van een hefboom kunnen deze
schermen in zeer korten tijd neergela>
ten worden. Mocht onverhoopt dc
brandwacht niet in staat zijn den hef»
boom over tc halen doordat juist op
die plaats iets gebeurt, dan kan hij het
scherm ook nog laten zakken door in
de gemetselde gang aan een ring tc
trekken
In den Schouwburg aan den Jansweg
is bovendien op het tooneel een regen»
apparaat, waardoor men een zware en
dichte regen kan doen neervallen.
Indertijd heeft de Staf van de Brand»
weer er op gestaan dat in den Stads
schouwburg zulk een apparaat werd
aangebracht, maar B. cn W. hebben
toen geschreven, daartoe vooralsnog
niet te kunnen overgaan. Toen de
schouwburg gebouwd werd, waren n.l.
de voor zuik een apparaat noodigc bui
zen zeer moeilijk te krijgen.
Ik moet hierbij zeggen dat verschil
lende brandweer-autoriteiten in het bui
tenland van de noodzakelijkheid van
zulk een regen-apparaat niet overtuigd
zijn. De Staf van de Haarlemschc
Brandweer ziet er echter nog altijd ccn
belangrijke beveiliging in, want het
houdt ook het brandscherm nat.
Intusschen wordt afwezigheid er van
in den Stadsschouwburg in dit opzicht
zooveel mogelijk ondervangen. Er zijn
in twee kleine bovenloges vlak bij
het tooneel altijd twee brandwachts
aanwezig die last hebben in geval van
brand het noodscherm voortdurend nat
te houden, zoodat het intact blijft.
Zoowel in den Stadsschouwburg als in
den Schouwburg aan den Jansweg zijn
rookluiken, zoodat er in geval van brand
niet te veel rook in de zaal komt.
Het décor is moeilijk tc controleeren.
Het vaste décor wordt natuurlijk in
geheel afzonderlijke lokalen opgebor
gen Maar elk gezelschap brengt zeer
zen middag door griep aangetast, ik
kan dus niet komen".
Onmiddellijk daarna hield cr een
auto voor de deur stil. Hupstra en zijn
vrouw stapten er uit, nog wat bleekjes
en interessant, maar van de griep ge
nezen. „Op jelui hadden wij haast niet
durven rekenen", zei ik, meer oprecht
dan beleefd.
Toen kwam er een zacht belletje.
Een meisje met een briefje van Emma
Hopma, dat de dokter haar en haar
man verboden had. aan bijeenkomsten
deel te nemen. „Die is bang voor be
smetting", zei mijn vrouw heelemaal
niet beleefd, maar bij uistck oprecht.
En ten slotte verscheen van Stuiteren
alleen. Zijn vrouw was ziek naar bed
gegaan en had hem weggestuurd, zeg
gende dat een man als ziekenoppasser
toch nergens nuttig voor is.
Ook al niet beleefd, maar stellig op
recht.
Daar zaten wij nu met ons gehavend
gezelschap. Onze drie gasten hingen rea
listische tooneelen op van hun griep»
ondervindingen in de laatste dagen. Af
en toe begeleidden zij die verhalen met
passende kuchjes of hoestbuitjes en van
Stuiteren werd plotseling door een nies
bui bevangen, die hem de kamer uit en
naar de gang dreef. Beurtelings deden
wij ons best, het gesprek op een ander
onderwerp te brengen, maar door een
geheimzinnig noodlot gedreven kwamen
we cr telkens toch weer op terug. Toch
waren althans de dames voor een
oogenblik op een andere zaak geko
men, namelijk het bericht, dat voor ve
getariërs een soort van namaak-bont
was uitgevonden, dat natuurlijk niet uit
dierenhuiden bestond, want da? juist
maakt het groote bezwaar van de ve»
getariërs tegen gewoon bont uit. De
dames vonden de uitvinding we! prac-
tisch. Als je nu toch eenmaal bont
wou dragen (het staat immers zoo mooi)
cn je pr'ncipes dat verboden, was de
nieuwe stof een ware uitredding.
„Neen", zéiden de heeren. „als je
stevig in. je beginsclschoencn staat,
moet je de menschen ook niet voor den
gek probceren te houden met een na
bootsing. in de hoop dut zij het voor
echt zullen aanzien". Was dat geen
gelukkige vondst? Met zoo'n onderwerp
red je dc helft van een mislukten avond.
Zeker hadden wij er een uur of ander
half uur gelukkig mee kunnen zijn, wan
neer niet mevrouw Hupstra het ongeluk
had gehad om te zeggen: „ik hou niet
veel van bont in een kwakkehvinter als
deze, maar 't is heerlijk warm nadat je
griep gehad hebt". Toen ze hc? gezegd
had schrikte zij cr zelf van. maar het
kwaad was eenmaal geschied: de griep
was opnieuw in ons gesprek terugge
keerd cn niemand kon die daaruit ver
bannen; zoo komt het in de sprookjes
voor, dat een toovenaar een boozen
geest oproept, dien hij niet weer kwijt
kan raken, omdat hij de toovcrformule
vergeten heeft. En als het ware door
autosuggestie ging het niezen en kuchen
lustig door en trok op een oogenblik
ivaak zijn eigen décors mee. Het on»
brandbaar maken van décors heeft m.L
weinig waarde. Hierop moet niet ver
trouwd worden, want één regenbui bij
het verhuizen der décors cn de on
brandbaar makende stof is cr weer af!
In zalen waar geen brandscherm aan-
wezig is, mogen geen voorstellingen
met wisselend décor gegeven worden.
Eén uitzondering wordt gemaakt, nL
voor Je opvoeringen van Ter Hali's
revue in de groote gemeentelijke con
certzaal worden deze voorstellingen
nog toegestaan met wisselend décor,
hoewel dc Brandweer dit niet aanbe
velenswaardig vindt. Maar er wordt
dan ook steeds gezorgd voor ex! n-
brandwachts: er zijn er steeds minst ns
vier op het tooneel. Ook zijn overal
op het tooneel brandslangen en alles
ligt klaar om in geval van nood onmid*
dcllijk te kunnen ingrijpen.
Ik geloof dus wel. zoo eindigde de
heer Spaan zijn uiteiyizettingen dat het
Haarlemschc publick gerust kan zijn
ten opzichte van het brandgevaar in
openbare gebouwen.
DE ALG NED. METAALBEWER-
KERSBQND.
Ter gelegenheid van het 40-jarig be
staan van den Alg. Nederl. Metaalbe-
werkersbond wordt in 't jubileumnum
mer van „De Metaalbewerker" een his
torisch overzicht gegeven, waaruit o.m
zlijkt dat reeds in 1886 de pogingen om
een bond te constitueercn, zijn onder
nomen. Toen werd ccn oproeping ge»
richt aan alle ijzer» en metaalbewerkers
in Nederland.
In 1«°>88 had te 's-Gravenhage een con
gres plaats van den IJzer» en Metaal#
bcwcrkers'oond. Aan het station was
nl. een sterke politicmacht opgesteld
met den grootcn Van Schermbeek (des-
tijds Commissaris van Politic) aan het
hoofd, wiens groote broer naar men
zegt, zelfs gereed stond om uit te ruk
ken.
Er werd onderhandeld over een ver»
bintenis met België en Amerika over
aansluiting bij de Sociaal Democrat!»
sche Partij, het oprichten van een weer»
standskas en het uittrekken van 20
voor werkstakers in Almelo.
Het volgende congres vond plaats in
A\noqag }ói{ ut <6881 l!,dV ZZ)
Felix Favorc". Met Kerstmis 1900 werd
opnieuw gecongrcssecrd en werd be
sloten om het hoofdbestuur van Dor
drecht naar Haarlem over te plaatsen,
cn toen daarna in 1903 met een leden
tal van 990 en 27 afdcclingen werd be
sloten om een gesalarieerde aan te stel
len werd de heer C. Elferink uit Haar
lem met 1300 van de 1600 stemmen
aangesteld.
Op het congres in 1904 werd beslo
ten de redactie van het uit te geven
orgaan naar Haarlem te verplaatsen en
in 1905 werd de bezoldigde Elfcrink is
redacteur aangesteld. Op het 15 en 16
April hier ter stede gehouden congres
werd het voorstel om zich af te schei
den van het N. A. S. en aansluiting te
zoeken hij het N. V. V., verworpen,
maar het hierop gehouden referendum
besloot met 311 stemmen vóór, 175 te
gen en 65 Manco tot aansluiting bij
het N. V. V. Bovendien werd een voor
stel aangenomen den zetel van den
Bond over tc plaatsen naar Amsterdam
tsl
zelfs mijn vrouw een pijnlijk gezicht,
op mijn vragenden blik stilzwijgend wij
zende naar haar schouder, die haar
blijkbaar pijn deed.
Van Stuiteren, het feit aanvaardend,
dat wij eenmaal uit den ban van de
griep niet konden wegkomen, begon ecu
verhaal over griepgevallen in zijn fami
lie, dat naar zijn zeggen merkwaardig
moes? wezen; hij is anders een goed
verteller, maar dezen keer haspelde hij
ooms en tantes, neven cn nichten, zoo
danig door elkaar, dat niemand er iets
van begreep cn het heele relaas in een
dof gemompel onderging.
„Zijn wc bcgriept?" vroeg op een
oogenblik Hupstra. die de stemming
voelde ai met een aardigheidje pro
beerde die ?e verbeteren. Zijn eenig
succes was ccn pijnlijk lachje van de
fiastvrouw, die zich immers aansprakel
ijk houdt voor het succes van haar
avondjes, af kan de stakker er ook nie»
mendal aan doen. Zooicts gaat of het
gaat niet en in het laatst'c geval baat
de grootste inspanning niets. De griep-
geest, het griepspook, waarde in ons
midden rond. Wij waren dan ook niet
eens meer verwonderd, toen er me? de
post een noodkreet kwam van neef Sc#
bastiaan Nietsdoener, die vroeg of mija
vrouw hem wilde komen oppassen, om
dat hij hevig griep had en niemand in
het pension naar hem kon omzien, om
dat iedereen er door getroffen was.
Nog waren wij aan 't delibereeren:
zou zij gaan, zou zij niet gaan? toen
dc tcfcfoon belde. Het was juffrouw
Duit. bijgenaamd de Zure. die hulp
vroeg omdat haar broer plotseling een
aanval van griep gekregen had en zij
zelf ook ternauwernood op haar beencn
kon staan. De keus was wel bijzonder
moeilijk: Neef Sebastiaan of Pierewiet.
Ik was al op het pun? er weer om op
te gooien, toen ik net bijtijds bedacht,
dat vrouwen daar nooit een oplossing
in zien. Maar 't gesprek werd er niet
opgewekter door, zooda? niemand zich
verwonderde toen om tien uur
Hupstra vroeg of hij even mocht
tclefonceren naar dc garage, of
er dadelijk een auto voorkwam.
„Wij moeten nog altijd vroeg naar bed
na de griep", zei zijn vrouw tot excuus.
..Breng mij dan meteen even naar
huis" vroeg van St'uiteren. met een gre
tigheid. die hij niet verbergen kon.
„Doet mij dat toch niet aan", zei de
gastvrouw op een toon alsof zij om
haar leven smeekte cn het gebeurde
dan ook niet. Wij hielden manmoedig
?ot het officieclc uur van elven vol en
waren allen dankbaar, dat deze verve
lendste avond van ons leven ten einde
was.
Maar tusschen de verpleging van Pie
rewiet en Scbast'aan behoefde mijn
vrouw niet te kiezen, daar het grie;.
spook ons den volgenden dag beiden
te pakken had. Terwijl ik dit schrijf be
ven mijn handen en tVanen mijn oogen
nog. Na zoo'n kransavond moest de
practijk wel op dc theorie volgen.
FIDEUO,
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN a 60 CENTS PER REGEL.
OBERlAMHST^Ïfe'
