Haarlem's Dagblad | 1927 | 15 januari 1927 | pagina 6

haarlem's dagblad zaterdag 15 jan. 1927

INGEZONDEN MEDEDELINGEN

a 60 Cts. per regel.

EEN POOLSCHE BENDE TE PARIJS.

Twintigduizend Poolsche misdadigers.

(Van onzen correspondent)

Toen we in onzbrc vorigcn brief schre»
ven over het vr-eemdelingenvraagst :k in
Frankrijk vermoedden wc niet dat dc
actualiteiii ons zou gebieden om er we
der op terug ie komen, zij het dan ook
in een speciaal geval. Maat het journa»
listiekc lot was ons gunstig en wc kre»
gen enkele inlichtingen welke het rechts
vaard:gen om nog eens terug ie komen
op de gasten van Frankrijk. En wanneer
ge dat gelezen hebt dan zult ge er zeker
niet meer zoo verwonderd over zijn,
dat de houding van do Franschen te»
genover de vreemdelingen in het alge»
meen gewijzigd is. Men scheert niet
allen e er ec;i zelfden kam, maar dl
voorzichtigheid gebiedt een zekere rc
serve. Want! hoe kan men de waaria id
controleeren van al die verh len die de
vreemdelingen doen? Wie kan het maar
zoo zonder het minste bewijs gelooven
als een vreemdeling U komt vert Hen
dat hij Rus is en dat hij uit zi n vader»
land is moeten vluchten voor de roode
benden, dat heel zijn hebben en houden
verwoest" is, en zijn gezin u tgemoord.
dat zijn vader generaal was en zijn
moeder oen nichtie van den tsaar? Ik
zelf heb hier al wat Russische ..prin»
sen" en „prinsessen" ontmoet' En Ita»
lianen die U komen vertellen dat zc een j
neefje zijn van den koning'. En ja,
het'is me heusch overkomen van een
Nederlander wiens geboort mam was
Jansen en die zich in het Grand H' el
had Laten inschrijven als baron. H t
was een ons .-huidige iidclhei-d en de
goede man bedoelde ni mand er mee
te ben-id?clcn, maar.... hoeveel zijn er
»nict die zich zoo „vermommen" met het
voornemen dopen te maken. !n een mil»
lioen-ns'ad kan men dat alles nic zoo
makkelijk controlccren als in een klei»
ne gemeente waai een tclcphoont;e aan
den commissaris dadelijk de noodïge op
helderingen geeft.

Maar ter zake Wc kunnen thans en»
kcle bijzonderheden geven over dc be=
ruc'-tc Poolsche bende welke ccn jaar
lang heeft Frankrijk en Parijs in 'net bij*
zonder terroriseerde. De politie heelt
zoo weinig mogelijk ruchtbaarheid ge»
geven aan deze sens'tioneele zaak om
geen oaniek teweeg te brengen bij het
puH!:-K en dc instxuerte duurt nog steeds
Voort, rood at men de zaak nic" voor
dezen zomer voor den rechter zal kun
nen brengen. Intusschen kunnen wc
reeds een löstje opmaken van hetgeen
dezen gasten ten laste wordt gelegtf: el'
mcorden. zeven tnoordaans! gen en
meer dan vijftig groote inbraken om
maar n:et te spreken van honderden
O' -r?tallen en oplich erijen

De Poolsche bende deed in niets on»
de: voor de fameuse bende van B 'nnot'
en Gamier. Ook zij had overal hand
langere en medeplichtigen die klaar
stenden als 'net gevaar dreigde orn de
politie op een dwaalspoor te brengw.
De heeren beschikten over auto's na.
tuur!ijk gestolen om zich snel te kun»
acn verplaatsen, hadden overal geheime
schuil, laatsen en er heerscht'e een
strenge discipline bij hen. De minste on»
voorzichtigheid van een hunner oi iets
wat op verraad zou kunnen lijken en de
ongelukkige werd door zijn k merad.n
en landgenooten onverbiddelijk a.„e-
maakt. Aan dezen ij '.eren tucht hebben
ze het waarschijnlijk te danken dat' ze
niet eerder in handen vielen van de

rolitie, en enkelen hunner hebben zelfs
ans gezien om bijt jds te ontsnappen.
Behalve de handlangers bestond de
bende uit acht cn iwintig mannen. Vijf
zijn er ontsnapt, drie in vrijheid, vijf
sedert dien gestorven en dan zijn er
nog een en twintig die nauw bij de
verschillende zaken van dc bende zi;n
betrokken en die zich eveneens te ver»
antwoorden zullen hebben. Men kan dus
zeggen dat de bende in totaal m.cr dm
zestig leden telde. Het1 schijnt dat het
niet de „crème" tan dc Poolsche natie
is die naar Frankrijk is komen afzak
ken. In de laatste viji jaren kwamen
er tenmins.e 6 0000 Pelen naar hier en
var hen hebben er zich reeds twintig
duizend moeten verantwoorden voor
den rechter voor een of ander delict.

Al deze boeven die elkaar niet ken»
den vóór ze hun vaderland verlieten
hebben, zoodra ze in Frankrijk waren,
aansluiting met elkaar gezocht en zoo
kon de bende tot stand komen onder
leiding van Wladimir Zingsuc, genaamd
Wladeck. Hij stek zich zelf aan tot
kapit'ein en men gehoorzaamt hem blin»
delings. Hij is het die ook de helers op
snort (een honderdtal zal zich eveneens
hebben te verantwoorden), die de plaat»
sen aanwijst waar men met succes zal
kunnen opereeren en hij heeft een acht»
tal adjucianten aangesteld die hem des»
noods kunnen vervangen. Want het is,
nier zijn bedoeling om zich tevreden te
stellen met van tijd tot rijd eens een
inbraakje of een berooving. Er moet in
stijl worden gewerkt, drie vier affaires
on een dag, zoodat dc poli.ie niet meer
zal weten aan welken kant men moet
zoeken. De adjudanten zijn al even ge»
vaarlijke boeven als Wladeck zelf. Het
zijn Pachowski, Jazeyy Nitije, Brudza,
Skcponicz, Jabbouski, Gagolenski en
Stragieck.

Het hoofdkwartier van deze Polen
was een bar in hc-t quartier Saint Paul.
Daar kwamen ze bijna eiken avond te
zamen om een „programma" op te stel»
lea. Wladeck kende hen allen, maar
zorgde er voor dat ze elkaar onderling
niet kenden. Men duidde elkaar aan met
bijnamen, maar er was 't strengste ver»
bod van den kapitein ora ook maar
een poging te doen eikaars namen en
adressen ie weten te komen. Eenvoudi»
ge voorzorgsmaatregel van den leider
om verraad te voorkomen. En toen de
ciub gesticht was kon men aan het werk
gaan. Het begon met een reeks in" ra»
ken in de Parijscfae banfieue. Maar wel»
dra zochten ze een breeder operatie ter»
rein en ccn deel van de bende wordt uit»
gestuurd naar het Noorden om daar te
plunderen Men signaleert hun aanwc»
zigheid in Siint»Quentin. Dan de eerste
moord. Het 13 een Parijsche bijoutier,
Pozzo, die in zijn winkel word: doodge*
stoken op klaarlichten dag. De boeven
plunderen den winkel en gaan rustig
heen met hun buit. Twintig dagen lat r
vermoordt de Noordelijke afdeeling in
Reims dsn Arabier Ali Maouche en
maakt zich van de spaarpenningen van
den ongelukkige meester.

Er worden groote klopjachten in he;
Noorden gehouden en de heeren krijgen
bevel van den aanvoerder om naar Pa»:
rijs terug te kecren omdat cr hier vol
doende werk aan den winkel is. En daai
beg'nt in Versailles, in Fontainebleau, in
Yélizy zoo'n serie inbraken, de een

nog brutaler dan dc ander dat de po
2" tie de hulp moet inroepen van de gen
darmerie om de villa's te beschermen.
Daarom verwijderen ze zich voor ccn
paar weken van de hoofdstad. Een rijke
boerderij in Crugny is thans aan de
beurt. Twee dagen later breken zc in
bij een steenfabrikant in dc Aisnc cn
nemen de heelc brandkast mee. Kort
daarop komt er twist cn zij vermoorden
gezamenlijk hun landgenoot Njemac en
gaan er van door met he.gc.n deze had
overgelegd. Dan vindt men hen terug
in de departementen van het Noorden
en in Pas de Calais, waar ze eiken nazi t
een bezoek brengen aan de villa van
een fabrikant of rijke landbouwers. Na
overleg bestormen ze in Calais zelfs de
iianque do 1'Union de Varsovie en
dwingen met den revolver in den vuist
den kassier om geld af te geven. K^rt
daarop zrit de politie hen eindelijk op
dc hielen. Het is in Mont Notre Dame
maar dc boeven, waarschijnlijk gewaar»
schuwd door handlangers, weten nog te
ontsnappen, na een fusillade waarbij
wonder boven wonder niemand werd ge»
wond. Maar het heeft toch dat resultaat
dat ze hun buit van een inbraak daar
moeten achterlaten in hun vlucht.

Teruggekeerd te Parijs, vermoorden
zij een rentenier in dc Rue Nonnöins
d'Hyêrcs. Even later gaat de bende op
stap naar Yillcron. waar een suiker»
fabriek moet worden geplunderd. Maar
uiimiaJ heeft de gendarmerie er ck lucht
van en cr ontslaat "s nachts een hevig
revolvergevecht. De bandieten ontsnap,
pen, maar een gendarme is doodelijk

wond. Het aantal diefstallen dat daar»
on volgt is legio, en wc zouden zc niet
alle kunnen opsommen. Kort daarop
randen zij in het departement Moscllc
een wandelaar aan. een zekeren Valer
jcan, nemen hem zijn portefeuille aen
verdrinken hem dan in de rivier. Een
au dc boeven maakt zich meester van
de papieren van het slachtoffer. In
Chalvigny dringen zij een boerdrij bin»
nen cn vermoorden er dc boerin. In
Saint Cloud waar ze in een villa binnen
dringen worden ze omsigeld door een
geweldige politiemacht, verdedigen zich
tot het uiterste maar zwichten .ens'ote
onder den aandrang en geven zich over
na eerst twee gendarmes te hebben
doodgeschoten.

Zie daar ongeveer, sterk verkort, het
zondenreg'Ster van deze gasten van
Frankrijk.

De instructie wordt zeer bemoeilijk!
daar men lastig kan nagaan wie dc»
moord heelt. Want nu de hccrcn den
„kapitein" niet meer hoeven tc vrcczcn
- hij maakt zich niet de minste illusie
te ontkomen aan dc guillotine bc«
schuldigen zij elkaar ondcrl ng cn tracht
icd?r de schuld op ccn ander te schui»
ven.

oonls gezegd, het zal nog verschel
dene maanden duren voor deze m nstcr»
za.ik kan voor komen, want behalve de
genen die thans achter de tralies zitten
zal men nog honderden getuigen moeten
hooren. En dan de helers. En in deze
sensationeelc zaak, het grootste misda»
digersproces dat men sedert' de ai.aire
van dc auto»apachen heeft gehad, schubt
voor ons. Franschan-i ccn goede les. ze t
men hier terecht. En wel deze: dat men
eens terdege moet toezien wie er gepro®
fitcerd hebben van onze groote hos; ;t
litcit. Want nauwelijks zal deze zaak zijn
afgehandeld of we krügcn dc affaire v n
de Italianen cn van de Spanjaarden dié
ook al een benc^c vormden tegen wie
wij ons moeten verweren. Verwondert
cr u dan nog over dat men een bcet.c
argwanend kijkt wanneer men hoort bc
doen te hebben met vreemdelingen Dc
goeden moeten nu eenmaal altijd onder
de kwaden lijden.

HENRY A. TH LESTURGEON
Parijs, 12 December 1927.

STADSNIEUWS.

de rijbewijzen.

DE NIEUWE MOTOR- ,EN
RIJWIELWET 1 MEI A.S. IN
WERKING?

Naar „De Auto" mededeelt mag ver»
wacht worden, dat binnenkort de mi»
nisteriecle beschikking afkomt, tot in»
werkingstctling van het rijvaardigheids»
bewijs, volgens de nieuwe motor» cn
rijwielwet verplichtend gesteld tot het
verkrijgen van een rijbewijs.

Zooals men weet is ieder die na 1
Mei 1924 een rijbewijs heeft aangc»
vraagd, verplicht een examen af te leg»
gen. Ten einde tot een spoedige afwik»
keling dezer rijvaardigheids»attesten.
Iwelke overgelegd moeten worden, ge»
lijktijdig met een medische verklaring)
te kunnen verkrijgen, zal de regeering
zich ran de hulp verzekeren der daar»
toe aangewezen lichamen, de K. N. A.
C.. de A. N. W. B., de K. N. M. V..
en de B. B. N., die de noodige advi»
seurs zullen aanstellen, aan wie de be»
oordeeling omtrent de rijvaardigheid
van hen, die reeds een rijbewijs be»
zitten sinds 1924, zal worden overge»
laten.

Naar schatting zijn er sinds 1924 on»
geveer 70.000 rijbewijzen afgegeven en
het ligt voor de hand. dat het alleen
door de hulp van de door deze vereeni»
ging aangestelde adviseurs mogelijk zal
zal zijn, in zoo kort mogelijken tijd.
met voldoerde waarborgen voor de
verkeersveiligheid nieuwe rijbewijzen
uit te geven.

Na de volledige reorganisatie volgens
de wet zal het afnemen van het exa»
men slechts aan 11 rijksdeskundigen
worden overgelaten.

Zij, die een rijbewijs hebben, datee»
rend van vóór 1 Mei 1924, zijn even»
eens verplicht een nieuw rijbewijs vóór
1 Mei a.s. aan tc vragen, maar behue»
ven daarbij alleen een medisch attest
en een paspoortportret over te leggen.

Men kan zich begrijpen welke enorme
werkzaamheden de ten uitvoerlegging
van de nieuwe Motor» en Rijwielwet in
dit verband zal vorderen en het is dus
een goede maatregel van den Minister
geweest om zich bij dezen reuzen ar»
beid te doen ass'sfcercn door de ver»
schillende vereenigingen die de beste
waarborgen geven de regecring hierbij
krachtig te kunnen bijstaan.

Voor

Behoud van
een GaVÖ en

Zachte Huid

j van Handen en Gelaat

gebruik ik altijd

electrificatie der
spoorwegen.

BEZWAREN DER REEDERS

De toekomstige elcctrificaric der Ne»
dorlandsche Spoorwegen houdt een ge»
vaar in. ciut mogelijk den Amsterdam»
schcn reedcrijen en in het bijzonder
dc scheepvaart op het Noordzeekanaal
een ernstig nadeel kan berokkenen, zegt
hei Hbld.

Indien namelijk bij de invoering van
het electr'schc bedrijf de treinenloop
op de baanvakken EmstcrdamZaan
dam en Haarlem—Uitgeest aanmerke*
lijk zal worden uitge reid, zullen in
evenredigheid met deze uitbreiding dc
bruggen over het Noordzeekanaal min»
der kunnen worden geopend dan thans
het" geval is. Dc Nedcrlandschc Spoor»
wegen hebben immers, volgens een be»
paling bij Kon. Besluit vastgesteld, de
vcrnli rhting om in het belang van de
veiligheid 10 minuten voor de komst
van een trein ccn brug over rivier of
kanaal te doen sluiten; bij ccn uitbrïi
din« \an den dienst'. zooals die op ccn
geëléctrificèerde lijn mogelijk is. zullen
dus practiseh dc bruggen over het
Noordzee kanaal voor de scheepvaart
zoo niét altijd, dan toch meer dan m
het belang van deze scheepvaart in dc
Amsterdamsche haven wcnsebelijk is,
gesloten zijn.

De Amsterdamsche rccdcrs hebben
zich in verband met deze. nic. alleen
voor de scheepvaart maar voor den ge»
heel.n Amsterdatnschen handel en nij
verheid belangrijke, zaak. tot U« directe
der Nederlancsehc Spoorwegen gewend
met het verzoek de opening cn sluiting
der Hcmbrug en Vclserbrug gemeen»
schappelijk tc Willen regelen Daarbij is
tiaar van reederszijde vernomen word.',
tevens gewezen op het groote belang
van het op geregelde tijden open zi,n
van de beide kan&albruggen, met d en
verstande, dat een schip dat op den
vastgesteldcn rijd een der bruggen pas»
«eert na het afleggen van den afs.and
tot de tweede brug (ongeveer ander»
ut Ir uui varen) ook deze geopend vindt
Dit niet alleen in hetf being van ccn
geregelde scheepvaart, doch ook tencin»
de dc veiligheid op het kanaal ïc ver»
hoogen, daar immers het onnoodig
wachten van de schepen voor de brug»
gen de oorzaak is van menig ongeval.

De drécctie der Nederlandsche Spoor»
v.egcn heeft geweigerd od c:t niet meer
du. 11 redclök verzoek der ms'crdam»
f he rccders die in hun streven den
steun van B. en W. van Amsterdam en
van de Kamer van Koophandel onder»
vinden in te gaan. Zij wcnschtc de
regeling van het openen der kanaal»
Dreggen uitsluitend aan zich i'e houden.

Hte blad verneemt tenslotte dat dc
Amsterdamsche reeders z:-;h thans tof
den minister van Waterstaat zullen
wenden om in deze voor hcc! dc hoofd»
stad belangrijke zaak regelend' tc willen
optreden.

ds. brussaard en de
politiek.

EEN VERKLARING.

Het feit dat ds. Brussaard zifch, zij
het dan ook niet zonder bezwaren, aan
de besluiten van Assen heeft geconfor»
meerd, is van groote bctceke.nis geweest
In het rijk der Gcreformcer ion, schrijft
dc Tel. Had ccn zoo invloedrijk man
als ds. Brussaard zich aar. de zijde van
de groep-Geelkerken geschaard, dan was
deze daardoor ongetwijfeld zeer ver»
sterkt cn zou het aantal bezwaarden
dat zich van de Synodalcn afscheidde
belangrijk ziin tcgcncmen.

Welke invloeden, aldus het blad. beb»
ben bewerkt, dat ds. Brussaard dc zijde
van Assen heeft gekozen?

Men schrijft aan de Tel., thans van
Gereformeerde zijde:

Vele bezwaarden zullen met steeds
stijgende verwachting -zich afvragen, hoe
het toch mogelijk geweest is. dat ds
Brussaard. hun stoutmoedige kamnvech»
ter. hetzij h.i. geheel en al. of ook alleen
maar uiteri'jk, op de laatste vergadering
der classe Haarlem de zijde der Synode
gekozen heeft. Deze vragen zullen wel»
licht nader tot oplossing worden ge»'
bracht, indien zij wéten dat deze capi
tulatie van hun vroegeren leidsman in
het teeKen der politiek heeft gestaan

Het staat tul. vast dat eenige dager
vóór de bewuste vergadering der classe
Haarlem ds Brussaard een conferentie
heeft gehad met de heeren Colijn. Idcn»
bu.:g e>a Heemskerk Sr. Wat op deze
bijeenkomst verhandeld is, valt natuur»
lijk ni'et te zeggen, maar het laat zich
wel bevr-oeden. De drie genoemde hccre-i
kunnen bezwaarlijk eer. ander doel gc»
had hebben dan het z^g. „behoud" van
ds. Brussaard. De G-reformeerde ker»
ken en a-nti»revok.ticmairc partij zijn
i--merci zoo nauw aan elkandc- ver»
wanti Het zegt intusschen wel heel
veel, dat „geestelijke waarden" en poll»
':eke belangen op dusdanige wijze aan»
een gekoppeld worden.

DE MORAAL VAN DEN ARBEID.

Mei» schrijft ons:

Dezer dagen hebben wij gemeld da!
a.s Zondagmorgen Koos Vorrink, de
bekende leider -;an dc A. J. C. cn het
fnstituut voor Arbeidersontwikkeling
voor de afdeeling Haarlem van het
stituut zal spreken over: „De Moraal
van den Arhe'd".

Deze bijeenkomst heeft plaats in de
bovenzaal van het Gcm, Concertge»
bouw en zal te half elf aanvangen. J!
Zondag bij dc bijeenkomst met Firn
men was de zaal ei»vol met luistergrage
hoorders. Ook dc heer Vorrink, die een
zeer begaafd redenaar is en in de ar<
Seidcrsbeweging tot een der krachtig»
stc voorvechters behoort van de z.g.n
„Nieuwe Cultuur" zal ongetwijfeld een
groote belangstelling hebben!

Tevens herinneren wij aan dc leden»
vergadering van het Instituut op heden
Vrijdagavond in de Centrale.

parkherstellings
oorden.

LEZING VOOR DE AFD.
SCHOTEN VAN „HET WITTE
KRUIS".

,t Is niet alles goud wat er blinkt en
't zijn niet allemaal gezellige en pret»
tige vergaderingen die je bijwoont,
omdat je versbggeversplioht het van
jc eiseht.

Je zit cr kalm bij aan je tafel of in
je hoekje of heelemaal boven op een
podium en je mag op die bijeenkomst

lf natuurlijk geen teekenen van goed»
of afkeuring geven, al zou je zoowel,
het ccn als het ander wel eens willen.

Maar gelukkig heb je dan een vei»
lighcidskiep in de krant.... voor het
uiten van je goedkeuring of je blijd»
schap tenminste. Het saaie of droge dat
jc zoudt willen afkeuren, och: dat ben
je den volgenden dag alweer vergeten.

Maar de vreugde over iets moois, of
wat goeds, die blijft je bij en het is
prettig na een vergadering bijvoorbccl i
eens tc mogen zeggen: hoe aardig het
was en hoe nuttig.

In een dergelijk geval verkeeren
wij thans.

Wat was dit vergadering van Het
Witte Kruis in Schoten Vrijdagavond,
aardig en nuttig en wat was het jam»
mcr, dat het zaaltje van café Slot nog
niet veel voller was al viel cr 'dan wel
hoogc belangstelling te coiistatecren.

De voorzitter, de heer H. van Leeu»
wen. mocht in zijn openingswoord Mr.
J. N. J. E. Hccrkens Thijssen, waame»
mend burgemeester van Schoten cn
mevrouw Hccrkens Thijssen welkom
heeten en wethouder TI. J. Klein. Aan»
wez'g was ook dc heer Heidstra, 1H
van c!cn Schotcnschen gemeenteraad.
B. cn W. van Haarlem hadden bericht,
door ambtsbezigheden verhinderd te
zijn.

Op wat 'n duidelijke en sympathieke
wijze vertelde mevr. H. van Rijn*van
Alkemade secretaresse der Vereeni»
ging „Parkherstellingsoordcn" te Am»
sterdam, over het werk dier vereeni»
ging in dc hoofdstad, een onderwerp
dat voor deze streek thans van zoo bij»
zonder belang is, nu dc gemeente Haar»
tem het terrein van de Lighal met het
gebouw te Schoten heeft gekocht, met
het doel cr con Parkherstellingsoord tc
stichten.

Mevr van Rijn wist met haar usttg,
eenvoudig woord zoo goed het leven
der patiënten* (herstellenden en nog»
uiet»zicken, maar die ziek zouden wor»
den als ze'niet spodig zon cn frisscne
lucht en een prettige omgeving kre»
gen) tc schilderen dat je ze vóór jc zag
reven. De lichtbeelden versterkten la.
tei nog dc door het gesproken woord
gewekte indrukken. We betreurden het
heelemaal niet, dat dc brandweer ver»
boden had. het kleine filmpje van de
verepniging af te draaien. We voelden
zonder dat rolprentje toch wel, welk
ccn mooi sociaal werk door de Ver»
eer.iging ..Parkherstellingsoordcn" wordt
verricht cn nu ook spoedig in Haar»
'.em's omgeving verricht zal worden.

We zagen de patiënten in hun lig»
stoelen, door cenige Stoomvaartmaat»
schappijen afgestaan, rusten in dc een»
voudige hal, we zagen hoe ze eerst de
boterhammen cn de melk en dc pap
(eerst in den laatstcp tijd worden ook
nog andere versterkende middelen ver»
strekt cr met zeer goede resultaten)
wel eens weigeren maar op den duur
tegen de volharding van dc vrootijkc
tactvolle, flinke cn mcnschkundigc bc»
sturende zuster van het Roode Kruis
niet bestand blijken cn tenslotte haast»

onfatsocnli;k»grootc hoeveelheden

hm:'verslinden mag jc het eigenlijk niet
noemen, laten we zeggen: tot zich ne»
men.

Wc zagen hen: een spelletje doend,
of luisterend naar dc gramofoon of naar
dc voorlczer.de zuster. Iemand, die zijn
been had gebroken, oefende zich na zijn
herstel in het loopen: anderen waren
bezig, in dc afzonderlijke loods voor
wcrkthcrapic, langzamerhand weer wat
tc werken in hun speciaal vak: timmc»
ren, of typen, of letterzetten

Dit gebeurt allemaal in het herstel»
lingsoord in het Ooster l'ark, maar de
verceniging heeft ook ccn „hcrstcll-ngs.
boot", de Wilhclminaboot, in den Am-
stel liggen. Dat is dc oude kanonneer»
boot „Brack", die riu niet langer voor
oorlogsdoeleinden dient maar voor een
prachtig werk des vredes. De Minister
van Oorlog gaf de oude kast in bruik»
leen.

De medewerking van dc overheid van
Rijs en gemeente is buitengewoon: Jc
minister gaf een schip, het gcmccntcbe.
stuur van Amsterdam draagt bij in de
kosten van de verpleging der patiënten
(die allen een zeer gering bedrag per
dag' betalen) welke opgenomen worden
op advies van den Geneeskundigen
Dienst: de gemeente Amsterdam stelde
nu weer pas een terrein ia het Bilder»
Jijkpark beschikbaar voor een derde
herstellingsoord.

Prins Hendrik der Nederlanden open»
de het herstellingsoord in het Ooster»
park. de Koningin, Prinses Juliana en
de Koningin»Moedcr bezochten het en
de Kon. Verceniging Koloniaal Insti»
tuut stond cr het terrein in bruikleen
voor af, voor jaren.

Het spreekt vanzelf dat naar gods»
dienst of politieke richting niet gc»
vraagd wordt;: ook in het bestuur der
verceniging hebben mcnschen van dc
uiteenloopqpdstc politieke richtingen cn
maatschappelijke posities zitting.

Zeer zware eischen worden natuurlijk
aan de besturende zusters gesteld voor»
al is het een moeilijke taak. die heel
wat tact vcreischt steeds voor de goe»
de. opgewekte stemming te zorgen
Het beste bewijs dat zij h'erin slagen is
wel dat alle patiënten altijd dolgraag
terug komen: de verceniging heeft 80
dames»propagandistcn maar dc beste
oronagandistcn zijn de patiënten zelf'

Ook in het buitenland heeft dc ar»
heid der verecn'fling zeer de aandacht
te-trokken: hcrhaaWcIiik komen uit bui-
tenlanrlschc steden vrf'cn om inlicb»
ringen, eens was er zelfs een verzoek
inlichtingen van de zijde van den
^'nlkenhond.

Dit en nog veel meer vertelde de
-rendeliikc snreeksfer.

Laat ons hopen dat haar wensch, dat
het Parkhersteihngsoord van Haarlem
ook moge groei'-, cn bloeien, spoedig
it. vervuli ng zal gaan.

De heer van Leeuwen sprak ccn har»
telijk woord vau dank.

LETTEREN EN KUNST.

HET TOONEEL.

DE MEID.

In een aan Carel van Hees gcwjjd
.Om ons Heen" lazen wij, hoe theater»
directies zich dikwijls kunnen vergis»
sen omtrent de kansen van tooneel»
stukken, en de directeur van onzen
stadsschouwburg gaf daarbij ais he.
meest recente voorbeeld dc weigering
door de directies van Het ScJicuw.oo»
necl en Het Vercenlgd Tooneel hij
had er ook Cor van der Lugt Melsert
bij kunnen noemen van Blanke Ballast,
het tropen»spcl, dat bij het gezel
schap van Louis Saaiborn zulk een
éclatant succes mocht behalen.

Ook de geschiedenis van „De Meid'
daar om tc bewijzen hoe moeilijk hei
s zich van te voren over het moge»
ijk lot van een stuk een ju.st oor-
Jcel te vormen. Toen Adriaan van der
Horst als directeur van dc Tooneel»
verceniging indertijd ccn brief van
Heyermans ontving met dc mededee-
ling, dat hij een nieuw stuk voor
hem had. was het eerste, wat Van
der Horst uitriep: „Als het in 's He»
melsnaam maar niet dat onmogelijke
product van dje „Meid" is, waarvan
fragmenten in c-cn tijdschrift ho'oben
gestaan!"

En toen- hij cenigc dagen later een
manuscript ontving, dat werkelijk dat
onmogcliik product van „Dc Meid"
bleek te bevatten, viel hij bijna om
van schrik bij de gedachte alleen da;
wonderlijke stuk tc moeten spelen.
i)cn auteur van Op Hoop van Zegen,
Ghetto, Het zevende Gebod, kon ]c
niet de opvoering van ccn zijner stuk»
ken weigeren, ook al was je er heilig
van overtuigd, dat het zou vallen als
ccn baksteen. Met een bezwaard ge'
moed begon ^ncn dc repetities, en zie,
„Dc Meid" is een der grootste succes-
sen van mevrouw Dc Boer «geworden
Hcijcrmans toonde/.-cn beteren kijk op
zijn stuk en het zeer bijzondere talen
van mevrouw De Boer te hebben dan
dc directie van De Tooneclvcrccniging

Het is wel zeker, dat Dc Meid nooit
zulk een lange cn roemrijke carrière
zou hebben gehad, wanneer mevrouw
de Boer van Rijk van den titelrol niet
een zoo feUlevendc creatie had ge»
maakt. Het werd een persoonlijk succes
voor deze Heijermans»spee!stcr. Ik zou
weinig voorbeelden loinnen noemen
van stukken, waarin een artiste zoo yol»
komen ccn is geworden met haar rol
als De Meid, of het moest zijn
Kniertje jn Op Hoog van Zegen, Engel
.n Het 7de Gebod, Esther in Ghetto
en Eva Bonhcur. Het is wel een bewijs,
hoe groot mevrouw de Boer in dit
genre is. Engel, Kniertje, Eva Bonhcu:
Esther, zij léven voor ons, zij bestaan
voor ons, wij kunnen ze onmogelijk
meer anders denken dan zóó als mc«
vrouw de Boer zc ons heeft gegeven.

Ook Anncmic. de „Meid"! Anderen
mogen trachten zoo'n rol tc spelen,
mevrouw dc Boer—van Rijk i s dat
wreede creatuur. dat maar één liefde
heeft, haar zieke hondje volkomen.
Ik weet niet, hoe dikwijls ik haar nu
reeds in deze rol heb gezien, maar al'
:ijd schenkt mij het volgen van dit spel
genot. In het realistische spel is dat
wel het volmaakte. Overtreffen kan
niemand haar in zulke rollen, ook niet
Je beroemdste buitcnlandsche actrice.
Toen ik haar deze rol weer zag spelen,
voelde ik, dat mevrouw dc Boer een
wereldnaam zou hebben, wanneer onze
,ual niet slechts door enkele millioenen
mcnschen gesproken werd.

De hetr Adolphe Hamburger en me
vrouw Sophie dc Vriesdc Boer wa»
ren Cor cn Hans dc Pauw. Beiden speel»
den het door dc vriendelijke Annemic
gemartelde paar zóó. dat het geen
av.ond vajj louter solospel van mcvu?uw
dc Boer werd. Ook zij boeiden door
bun actie, mevrouw dc Vries door het
mooi'volgchouden aogstig nerveuze,
de heer Hamburger door sympathieke
beschaafde warmte in het spel.

Na dc pauze ging nog Hcijcrmans
cenacter Nocturne, dien'ik center niet
meer heb gezien, omdat 't tweede deel
van mijn avond al was vastgelegd door

DE TWEEDE CABARET
AVOND VAN HET TOONEEL-
VERBOND.

Wanneer je van dc huiskamer der dc
Pauw's plotseling wordt verplaatst naar
het Café Modern, dan kost het jc wel
even moeite om dadelijk in de ware ca»
baretstemming te kotnen, ook al blaas:
de heer Van d?r Spek er nog zoo lus»
tig op zijn saxophoon op los en al bc<
werk^ Willy van Evclingcn nog zoo
harH zijn slaginstrumenten. Jc voelt jc
dc eerete minuten een vreemde eend in
Jc bijt.

The three Williams waren juist bezig
inct hun experimenten, die mij in mijr.
gcd.aohtcn verplaatsten naar den ouden
gemoedelijke tijd van het .Aariétc"!
Voor het gewone weókprogramma van
bet Café Modern lijken deze drie Wil
liams, die van alle markten thuis zijn.
die viool spelen en dansen cn even
makkelijk op hun hoofd cn hun handen
staan als u en ik op ojjze voeten een
„rcuzcn»nummcr". maar het viel mi;
toch wat moeilijk om bij dit kopjes
duikclend9 trio „aan dc tooneclschool
re- denken", wat het bestuur van hc'
Tooncelvcrbond aan het slot van zijn
convoc3ticb;ljct ons toch zoo uitdruk»
kclijk had gevraagd.

Dc Spcenhoff's leken mij in het bc»
gin van hun Nieuwjaarswcnsch ook
nog niet in d w_are stemming tc zijn
Die kwam pas goed. toen Koos me
zijn liedjes van den modernen dans en
den Charleston begon. Toen was hi
•chccl cn al op dreef en kreeg hij he
-Hl-bliek mee.

Het programma gaf ''dezelfde num
mers als in de afgtlocpen week. Daar
waren miss Dodo cn Gcrto. die de
Engclschc songs. Wally Chandonny, riit
hC( Duitsche deel van het programma
Césarine, die de Fransche chansons cn
dc twee Oooscn Senior cn Junior
die met Willy van Evclingcn dc Ho!»
landsohe liederen voor hun rekenin"
namen. Ep dan was er het orkest van
Tom van der Spek, dat zooals ik tot

mijn voldoening opmerkte na de

ipnemlng van een neger in hun midden
:ot negcr»jazzband is gepromoveerd!
Wat altijd prettig is te constatecren,
omdat deze annexatie van het blanke
door het zwarte ras het bewijs levert,
dat wij o_ok in Haarlem volkomen met
onzen tijd meegaan.

J. B. SCHUIL.

MUZIEK.

PIANO.AVOND
WILLEM ANDRIESSEN.

Evenals mazelen en griep, komen som»
tijds bepaalde muziekstukken, door een
onnaspeurbare constellatie epidemisch
voor. Zoo iets hebben we mei Beetho»
vens op. 109 gehad: van Rosenthal, twee#
maal van .Schilfer, van A-ndrlessen en
van Schram. En nu schijnt de Sonate op.
35 van Ohopin in dc lucht te zitten;
binnen een maand tijds is zij driemaal
op een programma van een openbare
ui; voe-rlng voorgekomen: bij Paul
Schramm, bij Marcelk Meyer en nu bij
Willem An-driesscn; de laatste belde ge»
vallen kwamen zelfs binnen één week
voor. Schramm speelde haar barok»
slordig. Marcello Meyer modernB-antiro*
mant'-sch. doch in dc ru.schcnde finale
met een virtuositeit van den allerecrsten
rang. en Andrlcsscn met duidelijke
tec kenen van phys.eke vermoeidheid,
als slotnummer van ccn omvangrijk pro»
g-ramma. Voor een pas van ziekte her#
stelde mocht dc opgave eigenlijk te
zwaar heeten: dat hij er zich nog zóó
doorsloeg als hij deed strekt hem tot
eer en bewijst zijn wilskracht em eon#
cientic. Eer ander, zeer bekend p.anist
had er zich waarschijn' ijk. door pro»
grammawl.iz g.ng gemakkelijker van af»
gemaakt. Niet aldus Andriesson: hij
iiecft gegeven wat hij beloofd had en
ctaarbij was zelfs, althans vóór de pauze,
zeer veel goeds. Toch moet :'k cerl jk
bekennen dat ik hem meermalen ge»
lukk'ger gehoord heb da<i ditmaal; hoe»
wel inde eerste programmab-ilft beoh-n-.sch
alles voort-re f f cl'jk in orde was, wilde
de rechte stemming niet in die mate
komen als in andere jaren. Ik miste
ceoigszïns het enthous'asmo in zijn
voordracht en ook de schoonc bloeiende
toonschakeer ng. Aan 't laatste kan dc
vleugel mede schuld hebben; het min
of meer droge van den toon wordt in
den Stad-ssohouiwhurg niet door de re
sonant van de ruimte als in de groote
concertzaal gecompenseerd. Een Stcin»
way, en nog mee: een Bcchsteinvl-cogcl
hebben bewezen in den Schotrwburg
betere resultaten te geven.

Belangwekkend mccht het programma
zeker heeten. Een Toccata van J. P.
ZwetTnck, twee fijne miniatuurtjes van
Couperirts dan het Italiaansche Concert
van Bach, naar het voorbeeld van Vi»
valdi geschreven, als overgang naar de
nieuwere, in sonatevorm geschreven
concerten. Dit aBes werd frisch gc»
spceld. doch aan het Andante van
Bach ware meer verinnerlijking en sub»
ticier toonnuance ten goede gekomen.

Vervolgens met een geweldigen
sprong in de twlntigstceeuwsche „Chil»
drens Comer" van Debussy; in de voor»
dracht rake lichtval op menig geestig
aeta:l. doch voor mijn smaak een klein
surplus aan haast cn een te weinig
aan teederheid cn behagel.jkhcid. Vol
virtuositeit en klourschakcc-ring werd d«
rrits „Alt-Wicn van Casteln-uovc
Tedesco vertolkt; de compositie is mij
slechts matig sympathiek en zelfs na
aftrek van dc vele opzettelijk ingevoor»
de dissonanten, geef ik aan de oevers
van <kn „sohönen blaucn Donau" de
voorkeur.

Na de pauze gaf Andriessen eerst de
Ba.carolle van Chopm. Dit stuk is mooi
van opzet, juggcsticbbckorend in het
intermezzo dat visioenen oproept ver.
ccn a giorno vcrliohtcn gondeRooht,
die voorbij trekt maar ver wazig Doch
dan wendt zich dc componist tot v»r»
tuoorenpraal cn schaadt in dc (op rich
zelf uit een harmonisch oogpunt zeer
interessante") coda dc eenheid van het
werk. Deze Barcarolle had kunnen weg'
blijven: dc Sonate op. 35 ware na dc
pauze voldoende geweest.

Men riep den speler aan het einde
ccn paar maal terug, doch dwong hem
gelukkig niet tot ccn tocgif na dit zware
pr> gramma dat hij vertolkt had op een
wijze, oic alles in aanmerking genomen,
zeer eerbiedwaardig mag heeten.

KAREL DE JONG.

uitgaan.

DE JONGE SPELERS

De eerste voorstelling tc Haarlem
van het Tooncelgczclschap „Dc Jonge
Spelers", onder leiding van Marcel
van Gestel is vastgesteld op Woensdag
26 Januari, in den Stadsschouwburg.

Het programma vermeldt o.a. „Mar*
kiczinnendicfdc", een avond«idyllc van
Marc, van Gestel cn „Dc vrouw )n
1927", spel van modqrnc zeden van
Ricn van Noppen.

Mcdcspclendcn zijn: de dames Cor»
ry Roozcndaal cn Marika van Heem cn
dc heeren: Marcel van Gestel, Ludzcr
liringa, Fcrd Koolbergen, Jacques Ryt.
Willy Gerstel c. a.

DE VERWISSELDE ALBERT CUYP.

Namens den eigenaar, den heer Blitz,
heeft nar. Bouriicr Donderdak volgens
dc „Td". getracht bij den Officier van
Justitie, mr. Rombach, te Rotterdam,
beslag tc leggen op de veel besproken
.Albert Guyo".

Zooals men zich herinnert, is dit
schilderij j.l. Vrijdag hij ccn cx.pcdi cur
daar ter stede door dc Justitie in bc»
s'at» genomen.

Dcjircsldent van de rcch'hank heeft
echter het door mr. Bouriicr gedane
vcrzocjc om heslag tc mogen legen,
'cwciger-d, op grond van het feit. dat
dc zaak nog in vooronderzoek is.

MONUMENT VOOR DR.

SCHAEPM \N.

De jury voor het te Tubbergen op
tc richten monument voor dr. Schaep»
man heeft het ontwerp van den beeld*
houwer Aug. Faiisc goedgekeurd. Het
5 M. hooge stuk zal tc Brussel in brons
koper worden afgegoten en in de twee*
dc helft van Augustus a.s. worden
onthuld.