CLYSMA
RONDE
letteren en kunst.
stXdsnieuws.
De nieuwste creatie
N910
l'hd
HAARLEMS DAGBLAD
DINSDAG 18 JAN. 1927
HET TOONEEL.
DR. WILLEM ROYAARDS.
Vrijdag 21 Januari wordt Willem
Royaards zestig jaar! Er is zeker reden
voor om dezen „feestdag" in onze too»
neelrebriek te herdenken. Want van al
onze tooneclartistcn is Dr. Willem
Royaards ongetwijfeld de belangrijkste
figuur. Niemand toch heeft in de laatste
kwarteeuw zoo veel gedaan voor de ver»
heffing van ons tooncel als deze wel
sterk persoonlijke kunstenaar. Royaards
heeft als tooneelleider zijn stempel ge
drukt op het Nedcrlandsche tooncel
van zijn tijd en dat hij zijn zestigsten
verjaardag moet vieren als„los
werkman", zonder vaste verbintenis,
zonder eigen schouwburg en eigen ge-
zeischap. d3t is wel het meest hescha»
mende bewijs voor het verval van het
tegenwoordig tooncel.
Misschien zal men mij tegenwerpen,
dat Dr. Royaards vrijwillig zijn schip
heeft verlaten en hij uit eigen wil van
zijn gezelschap is weggegaan, maai
men vergeet daarbij, dat men hem niet
de plaats had gegeven, welke hem als
speler rechtens zijn kwaliteiten toe
kwam. De HolUndsche Schouwburg te
Amsterdam is niet het theater van een
regisseur van Royaards' grootte. Ecu
man. die ons voorstellingen heeft ge
bracJr ais van Faust. Elcctra. Dantoirs
Dood. Adam in Ballingschap. Lucifer
Gijsbrccht van Aemstcl, Droomspel
Midzomernachtsdroom. Winteravond-
sprookje. Driekoningenavond. De vroo»
lijke Vrouwtjes van Windsor, Maria
Boodschap en Ik dien. stopt men riict
weg in een tweede rangs schouwburg,
waar hij door gebrek aan ruimte vlcu-
ge!lam is geslagen.
Willem Royaards is de man van het
groote werk als geen andere spelleider
in ons land de namen der genoemde
stukke-, zijn als zoovele kwartieren in
zijn kunstenaarswapen en hem zou
daarom alleen reeds de plaats toekomen
in een der groote theaters van ons land
Wanneer wij het tegenwoordig repcr*
toirc beschouwen en zien, wat er na
Royaards' heengaan uit den Stads
schouwburg op het Lcidsche Plein, i t
de eerste theaters van ons land t-:
Amsterdam. Rotterdam en Den I laag
is gespeeld geworden, dan voelen v* J
eerst recht, welk een ramp voor ons ioo
ncel goed bedoelde toonccl^on
centratie is geworden en wat het ver»
trek van Dr. Royaards uit den stad"*
schouwburg heeft beteckend. Op dc
planken, waar eens de Vondel» en Sha»
kespcare-opvoeringen van Royaards a'ï
zoovele festijnen golden rolt nu di
Spooktrein cn passeert mijnheer Pim
Wanneer Heer Gvsbrecht van Acjnstil
thans teq tooneele verschijnt waar hi
geroepen wordt, omdat hij nu ccnmaa
op 1 Januari is ingehuurd dan is he
alleen als lever de rideau voor de Brui
loft van Kloris en Roosje. De tooDeeJ
programma's van thans spreken boek
declcn en zeggen ons duidelijker dan ko
lommen lange artikelen, wat wij me
Royaards heengaan verloren hebben.
Wij behoeven niet alleen op het groot
werk te wijzen om Royaards als 'regis
seur in het juiste licht te stellen. Jonk
vrouwe de la Seiglière. Grompie. Mer
cadet. De Violier», Mijlpalen, De vjj
Frankforters, De Sabijnsche Maagden
roof. Welkom Vreemdeling. Blauw
baard's Achtste Vrouwze blijven ii
al £un verscheidenheid in onze herin
nering als volmaakte voorstellingen, me
een zoo persoonlijk stempel, dat men h
het (noemen der namen van die stukke:
enkel cn alleen aan Royaards denkt.
Het lijkt vreemd, maar het is, of d<.
bctcekcnis van Royaards als tooneelfi»
guur thans op zijn zestigsten verjaardag
te sterker naar voren komt, nu hij n i e L
aan het hoofd van een gezelschap staat.
De waarlijk groote tooneelavonden die
als evenementen gelden, wij hebben ze
na Royaards' heengaan uit den Stads»
schouwburg op het Leidsche Plein
met uitzondering van de voorstelling
van St Joanne (1) niet meer gehad.
Het is niet in het positieve maar in het
negatieve, dat wij thans Royaards als
tooneelleider in het juiste licht zien.
Moge dc tijd niet ver zijn. dat Willem
Royaards in onze tooneelwereld weder
dc plaats zal innemen, die hem rechtens
zijn talenten en zijn „staat van dienst"
toekomt. De laatste jaren hebben dui»
dclijk bewezen .dat ons tooneel dezen
zestigjarige nog iang niet missen kan.
J. B. SCHUIL.
R.-K. KRING.
DE TOOG VAN MENEER
PASTOOR.
Er heerschte gisteren een feestelijke
stemming in onzen Stadsschouwburg!
En wat wonder, nu het ging om dc vie»
van het derde lustrum van den
fl) Het schijnt dat ook Ghóon's Ge
nesius, dat than^ in den Stadsschouw»
burg gespeeld wordt cn waarvan wij zeci
veel goeds hoorden, tot de groote voor»
stellingen gerekend mag wordm.
ring
R.»K. Kring! Een stampvolle zaal, veel
aardige toiletjes en een opgewekte geest
zoowel voor als achter het voetlicht!
Ter opvoering had men voor dit lus»
trum gekozen het vroolijke transforma
tiespel „De Toog van Meneer Pastoor"
van Pater Fr. Scrvatius. een stuk. dat
vijf jaar geleden ook reeds eentnial door
den Kring doch toen voor een deel
met geleende krachten is gespeeld ge
worden. Dat de Haarlemsche R.»K
Kring niet bij andere vcrecnigingcn voor
Je opvoering van dergelijke stukken
leentjebuur behoeft te spelen, heeft de
voorstelling van gisteren duidelijk be*
wezen. De R.K. Kring beschikt over
/eer goede krachten cn de opvoering
slaagde dan ook vooral toen men het
eerste en zwakst gespeelde bedrijf door
was uitstekend.
Pater Scrvatius is een in Katholieke
kringen zeer bekend schrijver van too*
neelstukken met uitsluitend mannen- of
vrouwenrollen. Vooral „Haar offer" ziet
men telkens weer op het repertoire te
rug cn ook Dc Toog van Meneer Pas»
toor behoort tot dc meest geliefde too-
icclspclen voor vereenigingen. die bij
de keuze van hun repertoire beperkt zijn
tot stukken met enkel heerenrollen Dit
transformatiespel is. wat men zou kun
nen noemen, een vriendelijk stuk. Het
biedt den spelers gelc^nhcid tot aardige
typccringen. het stelt aan de uitvoeren
den behalve den acteur, die de 3 rol
len van burgemeester, koster cn tooncel
speler voor zijn rekening heeft genomen
niet ai te zware eischen en het is
al zou cenige besnoeiing zeker niet
schade doen aan het geheel een
aardig uitgewerkt gegeven, dat de toe
schouwers heel de voorstelling ïd vroo
lijke stemming houdt. Vooral als het in
de hoofdrollen zoo goed gespeeld wordt
ris gisteravond.
In het kleine stadje Soulaire is alles
opschudding, doordat een komedian
tcn»trocp uit Parijs er een tooneelvoor
stelling zal komen geven! De cenige, die
cr minder mee op heeft, is de goede pas
toor. die bevreesd is. dat de Parijzenaren
met hun wuftheid de zielen van zijn pa»
rochianen zullen vergiftigen en er vooral
over ontstemd is. dat op een avond
lak voor het Kerstfeest een tooncel-
voorstelling zal worden gegeven. Maar
dc pastoor is een heel goedaardig man
cn wanneer hij hoort, dat de Parijschc
komedianten volstrekt niet zoo slecht
zijn. als hij oorspronkelijk heeft gedacht
cn dat ze niet anders dan goede stuk
ken spelen, zijn zijn voornaamste be»
/waren opgeheven en wanneer men hem
dan vertelt, dat met het oog op het
Kerstfeest, twee uur vroeger zal worden
cgonncn, is hij geheel gerust gesteld.
Maar de goede pastoor komt voor een
heel moeilijk dilemma, wanneer even
later een der tooneelspelers in dc pas»
orie verschijnt om een toog van hem
tc leenen! Een tooneelvoorstclling
a la bonhcur, maar daarvoor zijn pries
crlijk kleed afstaan, dat is te veel van
hem verlangd! Zelfs wanneer Ulmire, dc
erste tooncclspelcr hem verteld heef!,
dat het te spelen drama „De Priester"
een zeer mooie strekking heeft,
kan hij cr nog niet toe komen een toog
oor zulk een doel af te staan. Doch
dan besluit Ulmire om het met een list
tc probccrcn. Hij gebruikt zijn tooncel-
pclcrsgavcn en wij zien. hoe bij zich in
dc pastorie eerst tot burgemeester van
Solaire en dan tot koster „omschminkt"
Tegen den aandrang-van den pscudo
burgemeester en den pscudo-kostcr
blijkt de brave pastoor niet bestand en
Ulmire' vertrekt tot groote veront
waardiging van den echten koster
met den toog van meneer pastoor onder
zijn arm Maar als den volgenden dag
de burgemeester van Solaire in dc pasto
rie komt. en bij kris en bij kras vol
houdt, dat hij den vorigen dag niet op
visite is geweest,* begint het den pastoor
te duizelen en gaat de koster vooral
ook door de wonderlijke geschiedenis
niet het krentenbrood gclooven aan
hekserij! En als de koster even later
tegenover zijn evenbeeld staat, zakt hij
elkaar van schrik en meent hij nier
nders dan een spook voor zich te zien.
Tot de brave pastoor die wat UI»
mire in II' deed om hem te verschalken.
het laatste bedrijf liet herhalen voor
zijn amusement allen uit deD droom
helpt en den koster cn den burgcmccs»
'cr hun gemoedsrust terugschenkt.
Men ziet. het is geheel een gegeven
oor een di'ettantenstuk, maar het stelt
Jen spelers in de gelegenheid tot amu
sante rvpeeringen en doordat *t stuk
1850 speelt ook tot aardige aan»
'eding.
De leden van den R.K. Kring hebben
ch die gelegenheid niet laten ontgaan
en dan ook een over het algemeen goede
voorstelling van dit transformatiespel
-icgeven.
Van het eerste bedrijf in de gelag»
rmer van het hotel Napoleon had
zeker bij goed samenspel en meer fan»
•asie. oog wel wat meer femaafcf kun
nen worden de vergissing van Organ
van het slot had een ongewild komisch
effect maar in dc pastorie klopte
■riles uistekend, dank zij het zeer goede
spe! var dc beeren Van der Heuve1
Van der P:gge en Van Glansbeek. dk
den pasfoor. den koster en den tooneel»
speler a'Ien relief wisten te geven. Dc
heer Van den Heuvel speelde den
nastoor met een rustige zekerheid en
maakte van dezen z^b*aard:gen herder
ets heel sympathieks. De heer van der
Pigge bleek het sterkste speeltalent tc
bezit'en! Hij gaf een heel markant type
van den koster zóó scherp en raak. dat
ie cr naar ging verlangen dezen speler
eens in eer. !:ère»rol te zien. Dc heer
Van Glansbeek had de moeilijke taak
voor de tranfo; maties te zorgen en
oogstte eiken keer, als hij in een nieuwe
rol verscheen, een verdiend applaus. Zijn
koster»imiUt;e leek mij gelukkiger dan
zyn burgemeester. Voor een ailettan.
zeker geen gering succes om deze
transformaties in het voile licht zoo me:
succes te volbrengen.
Het pretentielooze blijspel had zeer
veel succes. Dat het met al dat transfor»
meeren wat lang viel. was allerminst
de schuld van de speiers! Gelukkig be
reikte het spel aan het slot bij de
ontmoeting der twee kosters zyn
hoogtepunt, zoodat het toch na enkele
inzinkingen toch met een climax ein»
dig de.
De R.K. Kring kan met voldoening
op de vierrag van zijn derde lustrum
terugzien.
J. B .SCHUIL
OUDE BEHANGSELS.
Het komt nog aliens voor dat bij ver
bouwing, bezitswisseling of verande
ring van bestemming, in oude huizen
cn Haarlem is daar rijk aan oude ge
schilderde behangsels te voorschijn ko
men. Wel is waar zullen er al heel wj.
en van de mooiste in den loop der
jaren zijn uitgcsloopt en weggehaald,
maar er zijn er nog. waarbij de anti
quair nog niet gehaald is. en ook wc!
andere, die verstopt zitten en die al
leen maar een kansje afwachten om
verlos: tc worden en elders een nieuw,
nuttig leventje te beginnen. Nu is niet-
aHcs ooud wat cr blinkt en men moet
bij die zaken wel terdege de artistieke
cn de curiositcitswaarde uit elkaar
houden. Daar ziin er inderdaad door
:amclijk belangrijke kunstenaars ge»
scbilcferd. maar vooral in de achttien»
de eeuw was het behangselschilderen
een formcelc industrie geworden: werk-
plaatsen met dertig en meer werkkrach
ten waren geen zeldzaamheid, zoo min
als het toen tot de zeldzaamheden
behoorde dat die schilderingen in dc
huizen werden aangetroffen. Maar som
zijn ze dooj werkelijke artisten als Dc
Moucheron geschilderd of door Pie»
ter Barbiers den Amsterdammer, die
er een groote repu door verwor
ven had. Iedereen hectt gehoord van dc
plafonds en de dcssus»de»porte van
Jacob de Wit (de befaamde Witjes) en
zoo zijn er meerderen te noemen.
Ook hier in Haarlem heeft de behang»
elfabricage gebloeid. Meerdere werk
plaatsen zijn bekend gebleven. Wij vin.
den er vermeid van den heer Augustim
n van den heer Brandhof cn van den
zeer verdienstelijken Haarlcmschen
kunstenaar Wybrand Hendriks weten
wij dat deze geruimen tijd brj oen
.behangseMabrikeur" Johannes Rem»
mers aenaamd. werkte, te zamen me:
*'en romantischen Willem Laquy dit
dan de stoffage moest schilderen dc
poppetjes etc), in de landschappen van
Hendriks. De bloeitijd dezer werkzaam
heden is de achttiende, eeuw, dc tijd
van praalzucht der rijk geworden bur*
icrij.
Zoo juist hebben wij van zulk ceni
behanoselschildering niet onbelangrij
ke fragmenten kunnen beschouwen. In
een huis op de Bakencssergracht (no
29) dat door den makelaar Hoogcveen
verhandeld was. vond deze achter hc:
gewoon behangselpapier een vierta!
doeken met landschapsvoorstelÜngen
die. indertijd tot de niet onverdienste-
ijke producten der fabricage behoord
tobben Daar het huis niet achttiende*
ceuwsch is. en ds vier parneaux eigen»
.ijk niet in dc kamer pass- is het dui
delijk dat ze bij een verbouwing uv
het vroeger daar bestaand buis zijn
overgenomen of misschien zelfs van
een andere plaats zijn overgebracht
Twee er van zijn slechts licht bc
*chac!igd; dc beide andere zullen op dc
helling moeten om toonbaar tc wor-
Jcn.
De qualiteit der schildering wijst c:
>p dat we hier met een atelierarb^id tc
maken hebben: een meesterhand is e:
niet in te ontdekken en een signatuur
ontbreekt; althans wij vonden er
geen. Maar toch met hoe groote zorg-
uldigheid en vakkennis werden die
schilderingen vervaardigd. Het knusse
ezellige karakter dat de kunst die:
ijden bezit, hoe sterk spreekt het ui'
Jeze toevalligerwijs bewaard gebleven
restanten. Om het geheel zuiver tc
kunnen beoordeclej) moet men zich da-
.ompleet kunnen voorstellen, in een
groojere zaal dan deze kamer waar zc
terecht gekomen zijn. cn met de ver
moedelijk er bij geweest zijnde smalle
oenantstukken. Toch. voor den anti
quair zijn ze nimmer zonder waarde
Netjes opgeknapt, op nieuwe ramen
gespannen, zijn zq, als echte schilder
stukken met Holiandsch karakter ai
zijn ze dan wat romantiseerend»
Itahaansch van allure dikwijls voor
onze F.ngelschc buren gezochte objec-
cn om er hunne landhuizen mee tc
versieren. Al behoort deze serie n:c*
tot de soort waar een Amerikaan wc'
eer.s zestig duizend gulden voor paf
D-.e komen n*«t dagelijks voor.
J. H. DE BOIS.
Paul Poiret, de beroemde dictator der
mode, treedt op 't oogenblilc op in bet
„Théatre de 1'Avenue", waar hij in „La
Vagabonds" een hoofdrol apeelt.
UITGAAN
3e KAMERMUZIEK.AVOND,
TOONKUNST.
Op Woensdag 19 Januari zal in den
Stadsschouwburg de 3c Kamermuziek-
avond der Mij. tot Bevordering der
Toonkunst plaats vinden. Dc sopraan»
zangeres Liesel von Scbuch zal hierbij
optreden, terwijl Louis Schrritzler haar
op den vleugel zal begeleiden.
Het. programma vermeld werken van:
Weber. Schubert, Reger, Dvorak en
Striegler.
Kurt Striegler, geb. in 1886 tc Dres
den, genoot zijn eerste muzikale oplei
ding van een ouderen roer. Later bc*
zccht hij het Conservatorium in Dres
den cn kreeg les o.a. van Draeseke
Kufschbach. Urbach en Fahrmann.
Zijn composities vonden overal groote
waardecring, zoowel in Duitschland als
n 't buitenland. Sedert 1914 is hij als
..Kapellmeister" aan de DresdeneT
Staatsopcra verbonden.
BELANGRIJKE TENTOON-
STELLING TE LONDEN.
STUKKEN VAN OUDE EN NIEUWE
MEESTERS VAN DE VLAAMSCHE
EN BELGISCHE SCHOOL.
DE WAARDE DER PRIMITIEVEN
önzc Lor.dcnschc correspondent
schrijft:
In het gebouw van de ..Royal Aca
demy" (van Schilders cn Beeldhouwers)
wordt op het oogenblik een tentoon
stelling gehouden van oude en nieuwe
meesters van de Vlaamsche en Belgische
schooi De catalogus helaas niet veel
meer dan een droge opsomming be
vat bijna 800 titels. Er zijn schilderijen
en tapijten, er is beeldhouw» en hout.
snijwerk, en eenige objets d' art in edele
metalen en em^il De Engebch»Belgi«che
Vereeniglmg heeft de tentoonstelling op
ouw gezet.
Maar haar schitterend werk is In zoo
verre veel ruimer internationaal dat ook
verscheidene andere naties aan de tot
standkoming hebben medegewerkt. Het
Louvre. Wecncn, Kopenhagen, patricu-
l.cre verzamelaars >n verscheidene Euro»
peesche landen en in de Vercenigdc Sta
ten hebben tijdelijk hun groote schatten
aan Burlington House (de naam van bet
gebouw der Royal Academy") toever»
trouwd. Engeland heeft aanzienlijk bij
gedragen.
De Koning heeft schilderijen geleend
uit Windsor cn Hampton Court cn
Holyrood. Alle openbare musea hebben
geholpen. Lords cn „Ridders van hef
Rijk" hebben hun kostbaar „steentje"
hijgedragen. En men kan aldus aan de
wanden der tentoonstelling-zalen ter
loops waarnemen -dat er. ondanks den
uittocht van Oude Meesters naar Ameri
ka, toch nog veel schoons in Engelsohc
particuliere verzamelingen is overgcble-
•-■cn.
Maar bet is vooral het aandeel var
België dat de huidige tentoonstelling
zoo gedenkwaardig maakt. Brussel Ant
werpen. Luik, Brugge en Gent hebben
stukken ingezonden van onberekenbare
waarde en onvergelijkelijkcsohoonheid
en historisch belang. Dc aanwezigheid
va„ al deze kunstwerken, uit alle w:nd-
s'i ken aangevoerd, met oa. de tapijten
door de Oostcnrjpcschc regcering in
Druikleer. afgestaan, duidt ook op ccn
ruimer doel van de tentoonstelling. In
het voorwqord van dc catalogus wordt
gezegd: „Schoonheid heelt". En: „De
n.euwe geest van vriendschap en goede
verstanuhouding in ntcrnationalc be
trekkingen zou het best ged end zijn
door vedvuldiger uitwisseling van in»
te-nationale hoffelijkheden a's die welke
het aanzijn konden geven aan deze ten-
oonstelliog".
p De kunstzinnige waarde van dere
cntoonstslling is groot. Vooral door dc
aanwezigheid bij elkaar van zoo veel
werken van óe eerste Vlaamsche 'en
N'ederlar dsche) schilders olieverf.
Het zal wel nimmer zijt. '"'-gekomen
dat men zulk een indrukwekkende ver
zameling primitieven bij elkaar kon zien
en ze onderling kon vergelijken en be»
studee'ren. het werk van dc twee Van
Eycken. Roger van der Wcyden. Na-
huse en van de Noord-Nederlanders
Gerard David en Dieric Bouts, die hun
artistiek vaderland »n dc Zuidelijke
Nederlanden vonden.
Triptieken, waarvan de deelen ver
spreid waren, zijn weer tijdelijk in een
herl v-rn "d. Het i; vooral dIf v
der primitieven, dst dc tentoonstelling
baar groot belang geeft. Hoewel dc
gansche tentoonstelling min of meer een
weerspiegeling is van vijf eeuwen artis
tiek. maatschappelijk en politiek leven
in de gebieden bezuiden de groote ri
vieren is vooral in dat precieuze oude
werk op paneelen (in tegenstelling met
het latere, zeventiende eeuwsohe werk
op dode) het tijdperk te herkennen,
waarin Vlaanderen bloeide onder bet
bestuur der machtige Hertogen van
Bourgondië. tóen het leven evenwichtig
was, godsdienst diep geworteld en be
drijf welvarend.
De primitieven hebben minutieus cn
mzt kinderlijke liefde voor kostbaarheid
en maatschappelijke grootheid hun rid
ders en kooplieden uitgebeeld. En in
hun devote uitbeelding van hun heili
gen echte kinderen van het Vlaam
sche land weerspiegelt z:ch het on
geschokt en eenvoudig geloof der mer.
schen u;t die dagen, in die streken....
Maar dit alles is al meer gezegd. En
bij deze korte aantcckcningen over een
der heerlijkste tentoonstellingen, die
Londen ooit te zien heeft gegeven, late
ik het
„DE KLEINE JOHANNES'
- ESPERANTO.
H. J. Bulthuis heeft „De Kleine Jo-
hannes" van Frcderik van Eedcn in
het Esperanto vertaald. De uitgave
van de firma Rud. Mossc te Berlijn,
die een internationale bibliotheek van
oorspronkelijke en vej-taalde werken in
het Esperanto uitgeeft.
EEN REMBRANDT
GEVONDEN?
Uit Boedapest wordt aan dc Tel. ge»
meld:
Een interessante vondst is in het Na-
::onaal Kunstmuseum alhier gedaan
Tusschen schilderijen van mindere waar
de. welke ergens waren opgeborgen,
vond mea 't portert van een man. naa:
men meende het werk van een of ande
onbekend scklder. Onlangs ontdekte
men nu bij een nauwkeuriger otiderzock.
dat bet schilderij overgeschilderd was
en oa verwijdering van de bovenste
verflaag, werd het origineel, een portret
van Rembrandt zichtbaar.
Experts hebben vastgesteld, dat he
schilderij naar alle waarschijnlijkheid
eigen werk van Rembrandt is en dus e«n
groote waarde vertegenwoordigt.
Het is vermoedelijk ongeveer in 1629
geschilderd, dus in dezelfde periode
als het portret van Rembrandt, dat zich
in dc National Gallery te Londen be
vindt. De meest vooraanstaande inter
nationale autoriteiten zullen worden uit»
genoodigd om een definitieve uitspraak
tc doen.
DE COQ D'OR IN ONS LAND.
Op zijn doorreis van Frankrijk naa:
het Noorden van Europa, zal het bc
roemde Originccle Russische Klein
Kunst Gezelschap de Coq d'Or (hc.
evenbeeld van dc Blauwe Vogel) in ons
and eenige voorstellingen geven.
Op Maandag 24 cn Dinsdag 23 Jan
zal het in den Schouwburg aan den
Jansweg optreden. Dc voorstellingen
worden,geleid door Prof. Anatolc France
Dolinoff. die in Frankrijk. Spanje en
Italië veel succes heeft mogen oogsten
Een programma van 17 nummers zal ver
toond worden; eigen prachtige decors
worden medegebracht.
IN INGEZONDEN MEDEDEELINGETf
a 60 Cts. per regel.
DE AUTOBUSCONCESSIES
Adres der Kamer van
Koophandel.
GEEN CONCESSIES BIJ ELEC-
TRIFICATIE DER STOOMTRAM
Dc Kamer van Koophandel cn Fabric
ken voor Haarlem cn omstreken heeft
het volgende adres aan Gcd. Staten van
Noord-Holland gezonden.
De Kamer van Koophandel cn Fabrie
ken voor Haarlem en Omstreken ver
oorlooft zich, naar aanleiding van dc
binnenkort door Uw College tc nemen
beslissing, inzake het vcrlccncn van
autobus»concc9sies op het traject Haar
lemLeiden, haar oordcel tc dien aan
zien aan U mede te dcclen.
Ten einde zich ccn oordeel te kun-
ncn vormen van dc wcnschen welke met
betrekking tot het personenvervoer tus
schen Haarlem cn Leiden bij belangheb
benden op nyverheids- cn handelsgebied
in deze streek bestaan? heeft dc Kamer
zich tot dc afdceling van dc Algemccnc
Verecniging voor Bloembollencultuur,
dc afdcelingen van het Hollandachc
Bloembollcnkwcckersgcnootschap, dc
plaatselijke middenstandsorganisaties,
dc aldaar gevestigde grootindustrieën,
dc bankinstellingen cn enkele particulie
ren gewend met het verzoek haar wel
tc willen berichten of prijs gesteld wordt
op het verkrijgen van een electrische
railvcrbinding. dan wel op dc autobus
verbinding, als cenig vervoermiddel.
Het ingestelde onderzoek heeft uit
gewezen. dat het overgroote gedeelte
iler bovengenoemde belanghebbenden dc
electrische railverbinding verkiest boven
het autobusvervoermiddcl.
Dc Kamer acht deze opvatting van
dc belanghebbenden juist, op grond van
de volgende overwegingen. Dc bestaans
zekerheid van het aanwezige rarfvervoer»
middel is, uit financieel oogpunt beke
ken, grootcr dan welke particuliere auro-
busonderneming ook. Daarnaast zullen
bij een uitsluitend autobusvervoer de bc
Icmmcringen op dezen weg van ccn der-
gelijken omvang worden, dat hiervan
groote nadcelcn. grootcn hinder nu
reeds bij beperkt vervoer het geval
voor alle andere vervoermiddelen, dus
voor het vervoer in het algemeen, zon
der twijfel het gevolg zijn. Hiervoor
behoeft slechts gedacht tc worden aan
het opnemen van ccn massaal personen
vervoer, hetwelk met railvcrbinding mo
gelijk is en minder kosten met zich
brengt dan wanneer datzelfde vervoer
per autobus zou dienen te geschieden.
Voorts geeft het railvervocrmiddel een
zekerheid omtrent het in gebruik nemen
van een voor het vervoer bepaald aangc
wezen gedeelte van den weg, op ciger
kosten door de tram gemaakt of dooi
haar als concessie van derden in eigen
dom of gebruik verkregen, terwijl dc
autobus qtich aan de wegzijde kan bc
geven, wanneer het noodig is, doch dat
in de praktijk hiervan meer dan eens
niets terecht zal blijken tc komen.
Tenslotte worde nog opgemerkt, dat
indien de^autobus als cenig vervoermid
del dienst moet doen, een niet te ver
mijden tariefsverhooging daarvan het
gevolg zal zijn. Dc aanvullende vervoers
'aak, welke de autobus thans naast de
tram vervult, zal, zoodra laatstgenoemde
verdwenen is. geheel van karakter ver
anderen, daar deze dan tc zorgen heeft
voor een voldoende surplus aan plaats
ruimte, wil zij haar taak naar bchoorc i
vervullen cn hiermede is verhooging
der tarie-en onvermijdelijk verbonden
Aan dc hand van het ingestelde on»
acrzock cn op grond van het boven
staande heeft dc Kamer dan ook een*
stemmig besloten aan Uw College tc ad»'
viseeren de bewuste autobus-concessie*
op dezer- weg niet te verlecnen, in»
EGYPTIAN
CIGARETTES
dien de zekerheid bestaat, dat dc bc*
staande stoomtram binnen zoo kort
raogelijken tijd gcelectrificecrd wordt.
Aan de Directie der Noord-Zuid-Hol»
landschc Tramweg Maatschappij behoo»
ren daarbij eenige voorwaarden tc wor»
den opgelegd.
In de eerste plaats dient als uiterste
termijn voor de totstandkoming dezer
electrificatie een jaar vastgesteld te
worden.
In de tweede plaats dient in de ct-n»
cessie»voorwaarden voor de tram een
bepaling opgenomen te worden omtrent
den rijtijd, terwijl het tevens zee» gc«
wenscht is, dat concessies aan autobus»
ondernemingen verleend blijven, zoo»
lang bovenbedoelde electrificatie nog
niet is tot stand gekomen.
De Kamer zou het in hoogc mate op
prijs stellen, indien Uw College met het
bovenstaande wel rekening zou willen
houden, aangezien zij van oordeel is, dat
het tc electrificecrcn railvërvocrmiddcl
voor handel en nijverheid in deze streek
verre te verkiezen is boven autobusver»
binding.
„VERBETERING ZIJ ONS
STREVEN.
Dezer dagen hield dc Coöp. Bouwver»
ccnigcn ..Verbetering zij ons Streven",
hare laatste ledenvergadering. Deze
Coöp. Bouwvcrceniginc is nl. op 1
November 1926 ontbonden. Dc voorzit»
ter, dc heer Wcys, wees er op, wat ccn
oorrccht het is in dezen tijd een eigen
woning tc hebben. De verecniging werd
opgericht in 1904 onder moeüijkc om
standigheden. Door het energiek optrc»
den van het eerste bestuur, waarvan
de heer Neumann thans nog aanwezig
was. konden echier in April 1906 do
woningen worden betrokJecn. Spr. dank»
:c notf die ouderen voor dat doorzet*
tingsverraogen. alsmede allen die het
destijds mogelijk maakten dc vcrccni*
ging te stichten- De leden dankte hij
voor het vertrouwen dat zij steeds in
het bestuur stelden cn bood namens
bestuur en leden aan den penning»
meester, den heer v. d. Mculcn ccn wan
dclstok aan met den naam der vcrccni»
•ring er in gegraveerd, als blijk van waar
decring voor dc wijze waarop hij
tceds zijn functie waarnam.
Daarna nam dc heer Schocmakera
het w-oord en overhandigde namens rfe
leden ook aan den voorzitter cn dc an»
dere bestuursleden eenzelfde blijk van
waardcering.
INTERNATIONALE ARBEIDERS-
HULP.
Lezing Kruyt.
Maandagavond werd in dc Centrale
ccn vrij slecht bezochte vergadering ge»
houden waar dc secretaris van de .Jn«
tcrnjtionale Arbeidcrshulp" heer S.
W. Kruyt, sprak over ,.Dc .7*.;cmccne
Werkstaking". Deze organisatie liet in
diverst steden (ook tc Haarlem) com»
ós oprichten voor het bijeenzamelen
an kleedingstukken cn pakketten voor
den nood van dc gezinnen der stakers
n Engeland.
De heer Kruyt wijdde eerst eenige
woorden aan het verscl-. inscl staking
n het algemeen cn aan het verschijnsel
Algcmcene Werkstaking in het bij»
zonder. De geschiedenis kent maar
ójn algemcene werkstaking die gelukt is
De Russische! Spreker zette uiteen,
waarom het fatsoenlijke, rustige, vast»
houdende Engeland het materiaal voor
een algcmcene staking kon IcVcrcn.
Volgens den heer Kruyt kon Jat omdat
Engeland verarmd is cn omdat Het
kapitalisme van zich afslaat cn bijt,
waardoor 't proletariaat in verzet
kwam. De heer Kruyt besprak dc rede.
nen die er volgens hem toegclcid heb*
ben dat Egeiand verarmde. Daarna be»
handelde hij de voorgesch:cdcnis van
1919 af van dc algemeene staking. De
vinnige strijd tusschen proletariaat,
mijneigenaren, en regeering.
Spreker legde in zijn betoog het
zwaktepunt op wat zijn inziens de
groo.c fout was van de leiders der sta»
king: het niet zoeken van internarionale
arbcidershulp. Verder cntisetiik dc
heer Kruyt oo"scherpe wijze de z i. slap»
->c houding van den reformistischcn sta»
kingsleider (Dc Generale raad) cn van
Macdonald. Hij betoogde da? vier mi!»
'ioen arbeiders den strijd wilden, cn
dat de leiders te bang waren geweest
oor hun politieke carrière om aan den
I van het volk te voldoen.
Na de pauze vertoonde dc spreker
ccn aantal lichtbeelden di£ betrekking
adden op het gesprokene. Daarna
prak hij nog even over cenige biizon
derheden uit den mijnwerkr-^ riid en
over de beteekenis van dc I. A. H.( die
reeds 5 jaar bestaat.
