DATUMSTUKJES
44e Jaargang No. 13369
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Donderdag 20 Januari 1927
HAARLEMS DAGBLAD
ABONNEMENTEN per waelc f 0.27H; met geïllustreerd Zondagsblad f 0.32; per 3 maanden: Voor Haarlem lil AD VERTE NTIENVan 1 tot 5 regels f 1 -75; iedere regel meer 35 cents Reclames 60 cents per regel. B4
en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is'kom der gemeente) f 3.57H. Franco per post door Nederland I abonnement aanzienlijk rabat Twaalfstuivers-advertentiën van Vraag en Aanbod van 1 tot 4 regels 60 Cents
3 87J4. Afzonderlijke nummers 10.15. Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem en Omstreken fO.57^. Iranco per post f 0-65 per plaatsing, elke regel meer 15 Cents contant; buiten het Arrondissement dubbele prijs.
Dlroctlo, Redactie en Administratie: Gr. Houtstraat 93, Post-GIro 38810 UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER DrukkerijZ.B. Spaarne 12, Telefoon 10122, 12713
Telefoonnummers: Directie 13082. Hoofdredactie 15054, Redactie 10600 OirecteurenJ. C. PEEREBOOM en P. W. PEEREBOOM Bijkantoor voor Santpoort, Velsen, Velserooro. WIJkeroog, Umulden
sn Administratie 10724 en 14825. HootdredacteurROBERT PEEREBOOM Beverwijk, snz., enz. Driehuizerkerk weg 2, Velsen, Telefoon 621
DIT NUMMER BESTAAT
TIEN BLADZIJDEN.
SCHEI UIT S.V.P.!
HET CLUBGEBOUW VAN HET SPAARNL
DE BOLLENZETEL.
Het schijnt dot men in hollen-kringen
nu /eer sterk geporteerd is voor den
aankoop van dc terreinen van de Haar»
lemschc Machinefabriek v h. Gebr.
Figcc aan de LcidschevnirfL Ons wordt
van meer dan één zijde verzekerd dat
er gTOotcr sympathie voor dit plan be
staat dan voor de^ Spaar cn Hout»
oplossing van het Zctclvraagstuk Het!
schijnt zelfs dat vele leden van dc Al»
gcmccne Vcrccniging, die steeds voor»
standers van Hillegom waren gebleven,
tot Haurlcm bekeerd zijn sinds het
Figcc-pLin aan dc orde is gekomen. Ook
in den Bond van Blocmbollenhandclaren
doen zich dergelijke nieuwe voorst'an-
dirs van Haarlem voor. Fcn hunner ver
klaarde dat het een nadeel van Spaar
cn Hout is dat het even buiten dc stad
is gelegen, omdat daarvan 't gevolg zou
zijn dat vele leden op beursdagen na
het' koffiedrinken niet mar dc beurs
zouden tcrugkecrcn, maar hun zaken
in dc stad zouden blijven afdoen. Onze
zegsman was van mccning dat dit door
velen als een practisch bezwaar van be
lang werd erkend, maar dat dit onder
vangen zou worden als men Bloembol
lencultuur op een zoo centraal gelegen
terrein als dar! aan dc Lcidschcvaart
zou kunnen vestigen. Verder beschouw
de hij het a!s een zeer gunstig tceken
dat in zoo korten tijd reeds voor een
bedrag van 50.000 was ingctcckcnd
terwijl verscheidene zeer welgestelde lie
den diar nog niet bij waren
De kansen van het Figec terrein, om
tot Bollenzctel verheven te wo-den.
staan dus blijkbaar zeer gunstig. Ons is
het wel. Wij hopen dat cr nu eindelijk
een voor onze stad gunstige beslissing
in deze jarcnlang-slenendc kwest-e ge
nomen zal worden Het zal den Haar»
Icinschcn belastingbetalers een ton kos
ten. maar wij nemen aan dat de voor
deden voor onze stad div' bedrag meer
dan compcnsecrcn zullen. Terwijl wij
hopen dat de algemccne vergad rin« van
dc Vcrccniging voor Blocmb- llcnc ltuur
het hare zal doen om dc gcwcnschtc fi
nale oplossing nu ten snelste te be*
reiken.
Het was geen welvarende kerk. Dc
pastorie kon den pastoor maar tien
Rijnschc guldens opbrengen, cn bij ge»
brekc van de noodigc fondsen om hem
te betalen was cr hce'emaal geen kos
ter. Ook beleefde het wel zeer vreemde
fingen door toedoen van de geweld,
dadige, steeds maar dorpen»vcrslindc
Meer, wier drooglegging pas eeuwen
later. in 1852, voltooid zou worden.
(Dat is op 1 Juni 1<>27 juist 75 jaar ge
leden, zoodat de polder een onbetwist»
baar jubileum kan gaan vieren).
In het jaar 1467. zegt Allan, was er
reeds zooveel land tusschcn Nieuwer»
kerk en Schalkwijk door dc Meer ver»
awolgen. dat hertog Filips van Bour-
gondië bii Handvest aan de buren van
Schalkwijk en van het Noordeinde ver
gunde om gevoegd te worden onder de
kerk, Zuid-Schalkwijk, Vijfhuizen, Riet-
wijk en Rictwijkeroord kocht, waarna
hij tot handhaving van zijn bezit een
proces er over moest gaan voeren dat
pas in 1655, twee jaar na zijn dood.
ten voordccle van zijn erfgenamen be
slist werd. Intusschen vrat dc water
wolf stug door en Adriana Jonkheyns
weduwe van Rcinicr Pauw, die alleen
Nicuwerkerk kreeg, zal wel niet erg
enthousiast geweest zijn over de erfe
nis van haar schoonvader den raadpen
sionaris.
Deze enkele kleine bijzonderheden
..uit dc groene doos" meende ik naar
aanleiding van de bovenbedoelde jubi
lea nog wel eens cv?n te mogen
halen.
R. P.
DE BESCHILDERDE DOEKEN IN DE ZAAL VAN DEN
HEER MATHOT.
EERSTE BLAD
AGENDA
Haarlem, 20 lanuan.
Het opgeslokte dorp
Heden:
DONDERDAG 20 JANUARI
Paterskerk, Nieuwe Groenmarkt: Con
ferentie voor nict-Katholickcn over Fran
ciscus van Assisi door Pater Wijnan
Sluis. 8.15 uur.
Toonzaal Raaks 13: Expositie van
schilderijen van 10 tot 8 uur
Wijkgcbouw Ged. Oude Gracht 79
Lezing Ds. p. W. Foekcn over Peer
Gynt. 8 uur.
Het Blauwe Kruis. Oude Groenmarkt
20: Lezing Ds. W. Holwerda, 8 uur.
Bioscoopvoorstellingen.
Luxor Tearoom: Concert 811 uur
Cabaret Modern. Dansen. Optreden
van verschillende artistrn.
La Mascotte, Groote Markt: Dan
cing.
Tivoll, Tempcliersstraat: Dancing.
Drcefzicht: Hedenavond van 811
uur Dansen.
VRIJDAG 21 JANUARI
Stadsschouwburg: Opvoering van „Dc
Opstandigen", 8 uur.
Schouwburg Janswcg: Vcrecnigd Too*
necl: „Deftige straat", 8.15 uur.
Gemeentelijk Concertgebouw: Ge
meentelijk orgelconcert. 8 uur.
Toonzaal Raaks 13: Expositie van
schildcjijen van 10 tot 8 uur.
Theater „Dc Kroon". Groote Markt,
Bioscoopvoorstelling 8 uur.
Cinema Palace. Groote Houtstraat:
Bioscoopvoorstelling 8 uur.
Luxor Theater: Bioscoopvoorstelling
8 uur.
Scala-Theater, Kleine Houtstraat,
Bioscoopvoorstelling 8 uur.
Luxor Tearoom: Concert 811 uur.
Cabaret Modern. Dansen. Optreden
van verschillende artisten.
La Mascotte, Groote Markt: Dan
cing.
Tivoli, Tempcliersstraat: Dancing.
De tijden zijn rijk aan jubilea. Mag
het stoomgemaal of wel „stoompomp
werktuig" (zooals Allan het noemt) dc
Cruquius cr een vieren, nu het tachtig
jaar bcstaut? Misschien niet, maar het
menschdom wordt steeds studentikozer.
Vroeger waren onze Universiteiten dc
ccnigc instellingen die elke vijf jaar
jubileerden. Tegenwoordig vinden zij
in dit opzicht overal concurrenten, en
waarom zou dc goede oude Cruquius
haar zestiende lustrum niet mogen her
denken? Al heffen dc leden van zijn
personeel slechts kelken vol (gekookt)
boezemwater, om elkaar bij deze gele
genheid toe te drinken
Toen een redactioneel oog zich richt»
te op dat jaartal 1847 in de boeken
Allans werd het door méér geboeid.
De Cruquius werd immers gebouwd
aan den Westelijken hoek van het
grondgebied van het voormalige dorp
Nicuwerkerk. Het lag in de 16e eeuw
aan de Oostzijde van de Haarlemmer
meer, maar werd „door de toenemende
vergrooting van dien waterwolf' bijna
geheel verzwolgen.
In 1632 stond er nog een parochiekerk
met 28 huizen, terwijl een oppervlakte
van 557 H.A. voor het dorp werd op
gegeven, maar in 1687 was dit dorpje
al verdwenen, cn ten tijde van dc droog
making der Haarlemmermeer waren dc
resteerende gronden van het dorp geen
49 H.A. meer in oppervlakte.
In het Polderhuis tc Hoofddorp, in
het archief van den Haarlemmermeer-
polder, berust nog ccn mooie oude af
beelding van het kerkje, die ik hierbij
in reproductie geef:
kerk en parochie van Haarlem, omdat
dc kerk van Nieuwerkcrk door het wa
ter toen reeds „weg was cn verder
gezet" zoodat die van Schalkwijk cn
het Noordeinde er niet dan met moeite
en gevaar heen konden gaan.
L'it andere oude paperassen blijkt
dat het kerkje een halven mijl land-in»
waarts was verzet. Allerlei verklarin
gen, gezegd attestaties, van oude hce»
ren. ten deze aangeduid als deposanten,
zijn in 't Haarlcmsche archief aanwezig
om te bewijzen wat de waterwolf wel
allemaal gedaan heeft. Hoe welspre
kend zijn bijvoorbeeld Klaas Jansz.
Dicmcn. Jan Aelbrechts. Meester Jan
van Sloten Jacobsz.. Jan Klaasz. cn
Jan Jansz. in hun bewijsvoering dat
..die grote Meer en de Spiering»Mecr,
nu een zijnde, van elkaar gescheiden
zijn geweest". Deze rij van oude Jan
nen zij waren resp. 74, 78, 73, 76 cn
80 jaar oud compareerde in 1563. En
er zijn nog meer van die breedvoerig»
babbelende bejaarde knapen die pra
ten over landpunten vanwaar je vroe
ger kon zien of de koeien aan den
overkant wit of zw^rt waren, en over
't geen zij hcur luiden bestcmoeder uit
haar eigen mond hebben hooren zeggen
('t goeie mcp.sèh werd met cere tachtig),
cn over ,,'f gat daar de weg doorge
spoeld was en waar attestant paling
heeft wezen vangen"....
Uit het archief van dc Heerlijkheid
Heemstede blijkt, dat Adriaen Pauw (in
onze historie vermaard als Raadpen
sionaris van Holland, de onmiddellijke
voorganger van Jan de Witt) in 1633
de ambachtsheerlijkhedcn van Nieuwer-
Schoten: Gemeenetraad, 7.30 uur.
DE ZACHTE WINTER.
DE NATUUR IN DE WAR.
Het klinkt misschien niet vriendelijk,
Maar 'k moet het nu eens uiten,
Praat over griep zooveel u wilt,
Maar och, laat mij er buiten.
Ik kan niet even kuchen, of
Niet eens mijn neus meer snuiten,
Of 'k hoor: Nou zeg, je krijgt het vast,
Zorg, dat je op je hachie past,
Jc -weet niet man, het is zoo'n last,
Heb je al gehoord? Bij mij genas 't,
Door 't drinken van veel heete kwast.
(Totdat mijn ooren tuiten).
O, wilt u, in gesprek met mij.
De griep nu niet verzwijgen,
Ik had geen griep, ik heb geen griep.
En 'k wil dc griep niet krijgen.
P. GASUS.
DE H E B A.
Een afbeelding van de affiche.
Hiedbovcn plaatsen wc een afbeelding
van de door den heer Liepman Snoek
vervaardigde affiche voor de tentoon
stelling der Haarlemschc banketbakkers,
die van 20—29 Mei in het Brongebouw
wordt gehouden. Ook op deze plaat ziet
mcr de symbolische voorstelling, op
deze tentoonstelling betrekking hebben
de. Links en rechts onderaan ziet men
een paar attributen der banketbakkers,
namelijk een puddingvorm en een pan.
Van boven naar beneden vinden wij tus-
schen de figuren de letters, die even»
eens het woord H E B A vormen.
INTREKKING DER
HUURWETTEN.
BINNENKORT TE WACHTEN.
Onze Haagsch correspondent meldt
ons:
Ik verneem uit zeer bevoegde bron,
dat binnenkort het Kon Besluit le wach
ten is met betrekking tot het intrek
ken der huurwetten. Hierbij zij opge
merkt, dat deze wetten eerst kunnen
worden ingetrokken, zes maanden na
dat het Koninklijk besluit is afgeko
men.
Voor de tweede helft van Juli komen
de Huurcom missie wet, de Huuropzeg*
gingswet en de Huuraanzeggingswet dus
in geen geval te vervallen.
De te 's Gravenhage gehouden perio
dieke vergadering der Inspectie ved de
Volkshuisvesting werd ditmaal, naar het
Corr. Bur. meldt, ten deele bijgewoond
door den M nister van Arbeid, Handel
e.n Nijverheid.
Er werd met name gesproken over den
woningvoorraad in dc zestien gemeen
ten, waar thans nog Huurcommissies
zijn en over dc vraag ïn hoeverre maat
regelen gewenscht zijn om den over
gang zoo geleidelijk mogelijk te maken
als de Huurwetten zullen ophouden te
werken.
De Minister legde er den nadruk op
dat de verantwoordelijkheid ten deze
allereerst plaatselijk moet worden be»
seft en de Riiksdienst hier geen primaire
taak heeft. Waar evenwel een beroep
op hem gedaan wordt, zal binnen de
gienzen van de circulaire van Maart
1926 zocveel doenlijk medewerking
moeten verleend worden. In verband
hiermede werden nadere besprekingen
gehouden.
AUTO OVER DEN KOP.
Op den Haarlemmerweg onder Am
sterdam is Woensdagavond een auto
mobiel, die wilde uitwijken, op den berm
vau den weg terecht gekomen en over
den kop geslagen. Daarbij zijn twee
personen licht gewond.
DE BEROOFDE
NEDERLANDER.
Een herinnering aan de
berooving in Zwitserland
EEN DER 180 BILJETTEN VAN
ƒ1000.— TE HAARLEM IN
BESLAG GENOMEN.
Indertijd hebben wij breedvoerig me
degedeeld, dat een Nederlander in Zwit
serland het slachtoffer geworden is van
'n brutale berooving. Onder mooie voor
spiegelingen wisten eenige personen on
zen landgenoot te bewegen geld uit Ne
derland te laten komen voor een maat
schappij die te Weenen zou worden op
gericht. Toen hij het geld bij zich had,
hebben zij hem bedwelmd cn zijn spoor
loos verdwenen met medeneming van
180 biljetten van f 1000.
Dc Amsterdamsche recherche heeft
voor zoover het ons land betreft het on
derzoek in deze zaak.
Naar wij vernemen is hier ter stede
een biljet van f 1000 bij een bankinstel
ling ontvangen, dat afkomstig was van
deze berooving. Daarvan is aangifte ge
daan bij de politie. Bovendien bleek ons
bij informatie te Amsterdam dat ook in
eenige andere steden van ons land bil
jetten van f 1000 zijn uitgegeven die
tot de bewuste 180 hebben behoord.
Daaruit blijkt, dat de roovers althans
een gedeelte van het geld in ons land in
omloop gebracht hebben.
Tot heden heeft het door dc recherche
te Amsterdam ingestelde onderzoek
evenwel geen spoor opgeleverd, dat licht
in deze zaak kan brengen.
DE GEREF. KERK TE
ZANDVOORT.
EEN NIEUW SYNODAAL
KERKGEBOUW.
Naar wij vernemen heeft de Gerefor
meerde kerk te Zandvoort (de kerk
binnen Synodaal verband) besloten om
een nieuw kerkgebouw te laten zetten
Het kerkje zal slechts f 15000 a f 16000
mogen kosten.
Een 7«tal architecten hebben hun plan
nen voor dit kerkgebouw bij den kerke»
raad ingediend. Die plannen worden be
studeerd.
PERSONALIA.
Te 's Gravenhage slaagde voor het
machinistenexamen de heer J. van der
Bijl alhier.
PADVINDSTERS.
Op 25 Januari ter gelegenhc.d van
de ledenvergadering van de Haarlem»
sche Padvindsters in het voormalige
Militair Hospitaal, zal Mevr. Wijnacndts
FranckenDyserinck. lid van 't hoofd
bestuur van het Ned. Meisjes Gilde, een
lezing met lichtbeelden houden ove- de
Padvindsters in Amerika. Zij heeft het
vorig jaar als officieel afgevaardigde
van het N.M.C. het groote congres van
het Girls Scout International meege
maakt.
KORT EN BONDIG.
De eigenaar van een bioscooptheatef
in een drukke Londensche wijk stond
voor de vraag, waar hij de brandkast
van het theater zou plaatsen. Tenslotte
besloot hij haar tc doen metselen in een
derbuitenmuren, zoodat de deur
aan de straatzijde is. De straat is zeer
druk en daarom achtte hij dit de veilig»
ste plaats. Nog zoo gek niet.
In Duitschland is een nationale ver»
een.g:ng opgericht door vrouwen, die
zich kanten tegen de evolutie der
vrouwenmode door korte rokken, mouw»
looze japonnen enz. Zij doen een beroep
op de vrouwen van geheel Duïtsch»
land, om met haar op te komen voor
de ware idealen van de Duitsche
vrouw.
Een Italiaansch missionaris in Bjitsch
Nieuw Guinea heeft aan Mussolini als
huldebetuiging een Italiaansche vlag ge»
zonden van geweldige afmet.ng en ge»
heel vervaardigd van de veeren van pa»
radijsvogels.
De nagedachtenis en het genie van
Leethoven zal b:nncnkort in Du:fsch«
land op grootsche wijze worden gehul»
digd. Gcruimen tijd geleden had men
te Berlijn een prijsvraag uitgeschreven
voor een monument, dat een standbeeld
van den grooten componist mocht zijn
of een allegorische voorstelling van zijn
genialiteit. Alle ontwerpen voor d.t mo«
nument zijn thans afgekeurd, omdat zij
zoo modern van opvatting zijn dat de
geest van Beethoven er geweld door
wordt aangedaan. Men zal nu van een
monument afzien en een concertzaal
tot Beethoven's eer bouwen.
DE GRIEP.
DOK TE HAARLEMMERMEER
AAN HET AFNEMEN.
Hoewel het aantal gevallen van griep
te Haarlemmermeer nog vrij groot is,
zijn er wel teekenen die er op wijzen,
dat de ziekte eenigszins afnemende ts.
Sommige bewoners, die zich hoewel
zij slechts gedeeltelijk hersteld waren te
vroeg in dc buitenlucht hadden bege
ven, zijn reeds voor de tweede maal
(een hunner zelfs voor den derden keer)
door deze ziekte aangetast.
DE SLUISBOUW TE
IJMUIDEN.
EEN SLUISDEUR GE"EED.
Naar wij vernemen, is thans een det
drie deuren voor de nieuwe sluis, die
worden gebouwd op de Werf der firma
Burgerhout te Rotterdam, gereed geko»
men. Dc tc waterluting van het ko»
lossalc gevaarte zal in den loop dezer
maand geschieden. Daarna zal de deur
over de Noordzee naar IJmuiden ge»
sleept worden. Het is bekend, dat dc
deur te groot is om over land ver»
voerd te worden..
Het kwik in den thermometer wl
maar ni?t onder het vriespunt zakken.
Een enkel nachtvorstje kan geconsta
teerd worden, maar dat is al.
De natuur is door deze zachte tem.
pcratuur geheel in dc war gebracht.
li. verschillende stadstuintjes die jp
het Zuiden ligen staan d« rozen In
bloei.
In „Vclserbcek" te Velsen kan men
thans ook een bloeiende hazelaar vin
den.
Bovendien vertooncn vele heesters
reeds knoppen en is er ccn laurierstruik
te bewonderen, die reeds dikke blad-
Jenoppcn draagt.
Hierboven plaatten we een afbeelding van de fraaie oud-Hollandsche zaal in dc
woning van den heer J. T Mathot, Groote Houtitraat 39, waarover we in ons
vorig nummer bijzonderheden publiceerden. Van de vijf beschilderde doeken zijn er
op deze afbeelding drie zichtbaar. In den spiegel wordt het vierde doek weerkaatst.
Wanneer ik even hoofdpijn heb,
Of moe ben in mijn kuiten.
Dan hoor ik. veelbetcekenend.
Mijn vrienden zachtjes fluiten.
En 't zelfde is voldoende om.
Mijn kring te doen besluiten:
Daar is 't al, nu begint het goed,
'k Geloof, dat jij naar bed toe moet,
Dc griep zit heel ons volk in 't bloed,
Zie, hoe z' aan alle kanten woedt
Nou, 't beste met je en gegroet..
(Hun zorg is niet te stuiten).
Zoo als het voltooide nieuwe clubgebouw van de R. Z. V. Het Spaarne aaa
het Z. B. Spaarne onder Heemstede er thans uitziet, van het water af gezien, met
rechts het ruime terras, dat een prachtig uitzicht op het mooiste stuk van het
Spaarne biedt.
De „Spaaraeloods" van de landzijde gezien. Rechts, onder den toren, de boofds
ingang. Zeer binnenkort zal de feestelijke opening plaats vinden.
