HAARLEM'S DAGBLAD
OM ONS HEEN
VRIJDAG 28 JAN. 1927
DERDE BLAD
No. 3632
LANGS DE PROVINCIALE HOOFDSTEDEN V
GRONINGEN II.
DE GRONINGSCHE VOLKSALMANAK WAAROM GRONINGEN EEN
GEZOND OORD IS DE ANNEXATIE VAN HELPMAN EN DE TWIST
MET HAREN HET DEFICIT VAN DE STADS-TRAMWEGONDER»
NEMING LIEVER GEEN AUTOBUSMONOPOLIE AAN DE SPOOR
WEGMAATSCHAPPIJEN MOEILIJKHEDEN MET HET ORKEST
ALS BIJ ONS.
Uit Groningen heb ik het gemeente»
verslag over 1925 meegenomen, denken»
de dat daaruit wel wat ..feiten en cij»
fers", zou de onsterfelijke Gradgrind
zeggen, ontleend zouden kunnen wor»
den. Maar ik zie er bever van af: ze
zijn tc saai. Niet erger, dan die uit het
Haarlemsche gemeenteverslag, maar
even erg. Feiten en cijfers zijn, zonder
toelichting die de bctcckcn's daarvan
op onderhoudende manier laten zien
zoo dood als een pier: onze mccning.
dat ambtenaren den kost zoo smakc»
lijk moeten ondisschen dat het miblick
dien gaarne slikken wil. wordt door de
ambtenaren helaas blijkbaar niet ge
dccld. Hier niet. tc Groningen niet, ncr-1
gens. Het gevolg daarvan is natuurlijk
dat niemand het leest. Jc zou er in stik-
ken als in droge beschuit en de ramp»
zalige ambtenaar heeft zijn werk alleen
gcuaan „ter voldoening aan een wet van
zus of een verordening van zoo", die op
hun beurt precies zoo levend zijn als
een doodc kikker.
Wel heb ik wat gevonden in ten an-
der boekje, dat ccn vriendelijke hand
mij heeft aangeboden, namelijk dc Gro»
nlngsche Volksalmanak, onder redactie
van den rijksarchivaris Dr. Poelman en
den gemeentelijken archivaris Dr. Cos-
ter. Op zichzelf al een ding om ja»
loersch op tc wezen. De schepping van
bet Haarlemsch Jaarboekje heeft geen
stand gehouden; het bedoelde met dc
herdenking van verdienstelijke personen
u't de gemeente iets dergelijks te zijn.
Helaas, terwijl de Groningsche Volks
almanak netjes gccertonnccrd. voor mij
ligt, betreuren wij nog altijd dat ons
eigen Jaarboekje bezweken is en dat
noch de gemeente, noch belangstellende
particulieren aanleiding gevonden heb.
ben om het door een subsidie op dc
heen te houden of daarop opnieuw
weer te zetten. Wie het Groningsche
boekje financiert, de uitgever of ge
iiieente en provincie samen, weet ik
niet. maar het hestaat en is dus gezond.
Dit woord herinnert mij cr aan. dat
het boekje meteen een gunstig tcsti»
monium aflegt over den gezondheids»
toestand in ons hooge Noorden. Van
de acht overledenenwier geschiede
denis er in beschreven wordt, zijn cr
vier boven de tachtig gekomen. Otto
Eerelman. dc schilder, werd 87, Eli
Cohen, tambour nultrc van dc voor»
malige schutterij 86. Jhr. Mr. O. Q. van
Swindercn. oud»prcsidcnt van dc recht»
bank 85. Jacob Sypkens. oj. lid van
Gedeputeerde Staten 84. Een vijfde
overledene, dc heer Helder, fabrikant
die veel deed voor dc openbare zaak.
bereikte den leeftijd van 77 jaar.
Het wil wat zeggen. En wanneer men
soms denken mocht, dat alleen dc
dooden zulk een hoogen leeftijd bc»
reikten, dan mag ik wijzen op ccn col»
lcga journalist, hoofdredacteur van dc
Provinciale Groninger Courant, die dit
jaar 80 werd en nog in functie is
vol talent en liefhebberij in zijn werk.
Hij werd in dc stad het „wicze hcufd"
(het wijze hoofd) genoemd, maar dc
ccnigszins spottende uitdrukking had
dc bedoeling niet. den eerbied te ver»
bergen, dien dc Groningers voor zoo»
▼cel kennis cn schrijftalent koesterden.
Groningen, zou ik zeggen, is dus ccn
gezonde stad.
Laat ons niet zoo naïef zijn. als dc
Amerikaan dien ik op ccn Zwitser»
schen berg ontmoette cn die den in»
druk van Nederland overgehouden had,
„dat iedereen er gelukkig was". Men
zal in Groningen w-cl. even als overal
zijn zorgen hebben, zijn persoonlijke en
dc bezwaren van het openbare leven.
Bij uitzondering eens niet die van ccn
grensregeling, zooals ik in mijn vorige
beschouwing vermeldde, omdat dc an»
nexatie van Helpman inderdaad tot
stand gekomen is. Maar toch heeft
dat muisje een staart gehad. Toen de
gemeente Haren, waarvan Helpman
ccn gedeelte was, dit bezit had moeten
missen, vroeg zij om een vergoeding
voor het verlies in den vorm van ccn
clectrischc tramverbinding met Gro»
ningen, waarvoor Haren dan ccn som
van 26.000 betalen zou. Groningen
ging daarop in, de lijn werd aangelegd
cn in exploitatie gebracht, maar toen
het er op aankwam weigerde Haren tc
betalen, omdat Groningen niet voldaan
zou hebben aan zijn belofte betreffende
een verbinding met het stafion. Hoe dit
precies zit, zullen wij maar niet verder
onderzoeken. Ons in Haarlem interes»
secrt dat minder en dc gemeenten voe»
ren daar samen ccn proces over. waar»
van de uitslag nog niet is te voorzien.
Evenmin als die van andere processen.
Bovendien rendeert dc lijn r.aar Haren
niet Misschien is het daarom, dat dc
gemeente, die de elcctrische tramlijnen
zelf explolteort. besloten heeft de wa»
gens te verwarmen, wat op een kouden
d2g bijzonder genocgclijk is. B. en W.
hebben in-dcn Raad zelf erkend, dat
het niet goed gaat met dc buitenlijnen:
de reden zal wel dc concurrentie van
de autobussen zijn. Van een anderen
kant heb ik gehoord, dat het hcclc tram»
bedrijf niet voordccl'g werkt cn over
een heel jaar een nadeelig saldo van
f 180.000 opgeleverd heeft. Zij d:c in
onzen Raad vroeger hebben belet, dat
de gemeente Haarlem dit bedrijf zelf ter
hand zou nemen, krijger, nu, financieel
gesnroken. gelijk.
De annexatie zelf heeft Helpman
evenwel goed gedaan. Er is een breede
weg aangelegd, die zonder overdrijving
een boulevard mag worden genoemd.
Mettertijd komt de rest van dc ge»
meente Haren stellig ook aan de beurt,
want nu wonen er ai veie Groningers,
zoodat op den duur dc stad ook daarop
de band zal moeten leggen. Misschien is
dan de dwaze grensproccdurc van dezen
tijd vereenvoudigd, zoodat grcnsrcgelin»
gen sneller zullen afloopen en n.ct maar
door dczc-n en genen met talmen en
treuzelen kunnen worden belet, totdat
zü door verandering van de omstandig»
hcdci» zijn veranderd en bedorven. In
j elk geval hebben dc Harenaren den tijd
1 nog wel. De administratieve molen
maait langzaam cn niet eens goed.
I Natuurlijk zijn dc autobussen ook
hier dc schuld van den tegenspoed van
den tramdienst. De particuliere onder»
nemingen op dit gebied waren al erg
genoeg, maar nu de spoorwegmaa*
schappijcn mec op het terrein komen,
wordt de concurrentie wel extra zwaar,
zij hebben een autobusdienst Vries
Zuidlarcndc PuntGroningen in den
zin cn bestrijken daarmee de ten zu:»
den van Groningen gelegen dorpen.
Het is geen wonder, dat de spoor het
publick dat den trein langzamerhand
den rug toekeert, weer terug veroveren
wil cn haar autodiensten zoo inrichten,
dat die dienen als voedingslijncn voor
dc groote spoorwcglijncn, maar ik ge»
loof niet, dat wij moeten verlangen
naar het oogcnblik. waatop dc parti»
culiere ondernemer door liet groote
kapitaal van dc vcrecnigde spoorweg»
maatschappijen doodgcconcurreerd zal
zijn; wel kunnen wij van dezen
goed materiaal cn een goeden dienst
verwachten, maar hun monopolie van
het vervoer over het gchcelc land is
allerminst in het belang van het pu
bliek. Op den duur loopt dat altijd
weer op tariefsverhooging uit. Dit geldt
natuurlijk niet ailctn voor Groningen
maar even goed voor Noordholland en
óc overige provinciën van het vader»
land. Gccu wonder, dat vele hurge»
meesters van plattelandsgemeenten aan
Gedeputeerde Staten mcdcdcclen, dat
zij concessies aan dc spoorwegmaat»
schappijen niet wcnschcn. daar dc par»
ticulicrc autobussen naar behooren
in de behoefte voorzien. Het is ook wel
mogelijk, dat dc burgemeesters gemak»
kclijkcr de kleine ondernemers, dan dc
groote spoorwegmaatschappijen baa>
blijven; die zijn ccn macht in den staat,
evenals dc groote waterschappen.
Op tramgebicd is ccn nieuwigheid in
aantocht. Binnenkort zullen proeven ge
nomen worden met een nieuw systeem
tram, die niet op rails loopt cn in staat
is, over dc meest ongelijke oppervlakte
te gaan. maar die wel haar stroom uit
ccn bovenleiding ontvangt, namelijk
dopr ccn tcollcy.
Wij herinneren ons de trolley nog van
dc eerste elcctrische trams in ons vader»
land. De E. N. E. T. was cr mee voor»
zien en dc trolley (ccn wieltje dat langs
den draud liep) had nu cn dan de heb»
bclijkheid bij een scherpe bocht van den
draad tc loopen, waardoor natuurlijk
veel vertraging ontstond. Dc trolley
werd dan ook al gauw vervangen door
dc boog. waarvan het raakvlak nutuur-
lijk veel grooter was.
Dc nieuwe trolley zal dus wel anders
cn practischer worden dan haar voor»
gangster. Zij heeft alvast deze merk»
waardigheid, dat zij den bestuurder in
staat stelt, zes meter links en zes meter
rechts van den draad af tc wijken, zoo»
dat het groote bezwaar voor dc elcctri»
sehe tram. dc vaste baan, komt tc ver»
'allen. Oppervlakkig bekeken heb ik
reinig verwachting van dc nieuwigheid:
rij hebben wel meer trams zonder rails
gezien, vroeger dc Rcnard»trcin en de
MetrO'Goldwyn kort geleden, maar
noch dc Franschc, noch dc Amerikaan»
schc uitvinding is bruikbaar gebleken tc
zijn. Zal deze nieuwe het vraagstuk op»
lossen?. Wij zullen dc proefneming te
Groningen maar afwachten cn het waar»
dccrcn, dat men daar dc kastanjes voor
ons uit het vuur haalt.
Moeilijkheden? Men kent die in
het Noorden evengoed als bij ons.
Vaak zijn het dezelfde MuziekJbczwa»
ren bij voorbeeld. Het stedelijk orkest
is. na ccn lange periode van onbezorg»
den bloei, in ccn moeilijk parket ge»
komen cn wanneer het cr nu uit gered
werd wil dat nog niet zeggen, dat het
cr nooit weer inraken zal. Vroeger on»
dcrhicld de Sociëteit Harmonie het
orkest geheel cn al; die Sociëteit gold
voor een ideaal vcrccnigingspunt.
iedereen was cr lid van en cr scheen
geen gevaar tc bestaan, dat het ooit
anders worden zou. Toch is die ver»
andering gekomen. Heeft het stands»
begrip, dat zooveel scheidingslijnen
door ons openbaar leven trekt, ook
de vermindering van het aantal leden
op zijn zwart geweten? Of heeft de
steeds groeiende behoefte aan reizen
dc mcnschen er toe gebracht, te be»
zuinigen op uitgaven die toch altijd
tot het domein van de weelde behoo»
ren? Hoe dat wezen mag, dit is zeker
dat er een oogcnblik kwam, toen de
gehcelc opbrengst van de contributie
door het orkest werd opgeslikt. Zoo»
iets kon niet voortduren. Het orkest
heeft toen in ernstig gevaar ver»
keert. Maar, zooals wij in Haarlem
ook wel weten: een orkest waggelt
vaak. maar valt zelden. Van alle kan»
ten kwam steun, ook van personen die
er tot dien tijd niets voor gevoeld
schenen te hebben en met ccn subsi»
die uit dc gemeentekas van f 45.000
(hoort gij het. liccrcn van 't Prinsen»
hof?) cn particuliere bijdragen, staat
bet orkest onder zijn nieuwen naam1
van Groningsche Orkestvcrceniging
weer op de pootcn.
1 Natuurlijk moet het tegenover dat
subsidie ccn aantal volksconcerten
geven en wel tegen den bescheiden
toegangsprijs van een kwartje. Ik heb
er toevallig een kunnen bijwonen. De
groote zaal van de Harmonie, die heel
wat meer mcnschen kan bevatten dan
onze stedelijke concertzaal, was vol
en dc belangstelling van de toehoor
ders bijzonder groot, zelfs voor Ra
vels muzikale illustratie van kinder-
sfftookjes, die voor ieders bekje nu
juist geen spekje is. Kor Kuiler, de
dirigent, is evenwel een -groot voor
stander van de moderne Fransche mu
ziek. zoodat hij mogelijk zijn audi
torium al heeft gebracht tot een
hoogte, waarvoor oefening noodig is
geweest
J. C. P.
VAN DEN ARBEID.
RIJKSCOMMISSIE WERKVERRUI
MING.
De RijkscommissioWcrkvcrruimiiig
vergaderde dezer dagen tc 's»Graven-
hage onder voorzitterschap van prof.
dr. W. H. Nolens.
Besloten werd. behoudens goedkeu-
rine van den voorzitter van den Raad
van ministers, 't verslag omtrent de ver
richtingen der commissie te doen
drukken, teneinde daaraan zooveel mo
gelijk bekendheid te kunnen geven,
vooral omdat nog telkens blijkt hoe
veel personen welke leidende posities
in het bedrijfsleven innemen, weinig
van het werk der commissie afweten
cn hoe nog tal van werken welke aan
dc werkgelegenheid hier te lande had
den kunnen ten goede komen, n.et
door onwil, maar door onwetendheid
noodeloos aan de buitenlandsche nij
verheid ten deel vallen.
Naar aanleiding van een aanvrage
van ccn Lndustriecle onderneming om
steun in verband met den ten aanzien
van haar fabrikaat toegepaste dum
ping, zal nader worden nagegaan, in
hoeverre het mogelijk is op het plaat
sen van orders van overheidswege
met klaarblijkelijke dumping rekening
te houden
Besloten werd, een onderneming,
die dc bemiddeling der commissie in»
riep. voor zoover zij betrekking heeft
op de financiering van eventueele be
langrijke leveringen aan het buiten
land. tc verwijzen naar de Rijkscom
missies van advies inzake dc Export-
credictcn.
Een aanvrage van een onderneming
in. het drukkersbedrijf gaf aanleiding
tot een verdere gedachten-wisseling
over dc wijze waarop de bezwaren
zouden kunnen worden ondervangen,
voortvloeiende uit dc hooge portkos-
ten welke Nedcrlandsche drukkers
ondervinden bij het verkrijgen van
orders voor drukwerk, dat voor ver
zending naar het buitenland is be-
stemd. Besloten werd, dat het secre
tariaat deze aanvrage verder zou af
doen in den geest van dc besprekin»
gen.
Naar aanleiding van ccn klacht met
betrekking to: de kosten van ver»
voer van kolen door de Nedcrland
sche Spoorwegen werd besloten, na
hetgeen ten deze reeds was gedaan,
geen verdere stappen te ondernemen.
Omtrent dc werkloosheid in het
schildersbedrijf werden vergelijkende
cijfers verstrekt over de winterroaan
den 1925 en 1926. Hierin werd aanlci.
ding gevonden, dc regularisatie in het
schildersbedrijf tc blijven bevorderen
DREIGEND CONFLICT IN HET
JOODSCHE BAKKERSBEDRIJF
Dc Vercenlging van werkgevers in
het Israel. Bakkersbedrijf heeft aan het
bestuur van den Algemccnen Bond van
Arbeiders in het Bakkersbedrijf enz., ccn
brief gezonden, waarin zij. in aansluiting
mej dc jongste conferentie mededeelt,
dat* 1 Fcbr. a.s. tusschen werkgevers cn
werknemers gesloten arbeidsovereen
komst expireert, terwijl door de werk
nemers is nagelaten datgene te doen, om
deze expiratie te verhinderen. Het schrij-
en gaat dan aldus voort:
„U heeft ons belet behoorlijk over
door U in te dienen voorstellen, ter zake
b.v. van de prijzcncommissic, met onze
leden van gedachten tc wisselen.
Dc gevolgen van deze nalatigheid zijn
daardoor voor uwe rekening."
SPOORWEGPERSONEEL
In de te Utrecht gehouden conferen»
tic tusschen de directie der Ned. Spoor
wegen cn den Pcrsoneelraad werd o.m.
behandeld ccn verzoek van den raad om
aststclling van dc maximumbczoldi»
ging voor alle controlc»beambten als
aangegeven in bijlage III, R. D. V. 1926.
Dc directie deelde mede, dat op his»
torische gronden aan dc controle»be»
ambten, die vroeger perroncontroleur
geweest zijn, een voorsprong in de maxi»
mumbczoldiging is gegeven. De gedane
raag komt hierop neer, dat men dc be»
zoldiging vau dc controle»beambtcn in
het algemeen wcnscht tc herzien. Met
evenveel grond zou dan ccn herziening
au dc bezoldiging van andere betrek»
kingen aan dc orde gesteld kunnen wor»
den. Daarvoor acht de directie het
oogejiblik niet aangebroken.
Voorts werd nog behandeld een ver»
zoek van den Pcrsoneelraad om wijzl»
ging der grondslagen (de door de direc
te wijzen stations), waarop vol»
gens bijlage III R. D. V. 1926 dc toeken»
ning van f 100 toelage per jaar aan sta»
tionsambtenaren steunt.
Dc directie achtte het niet doenlijk
om dc toekenning van dc toelage van
f 100 afhankelijk tc stellen van dc
belangrijkheid van het door den sta»
tionsambtcnaar verrichte werk omdat
daarvoor geen voldoende vaste maat»
staf is aan te geven. Hoewel dc belang»
ijkhcid van het station, waar de stations
ambtenaar geplaatst is. geen ideaal cri»
terium is. moet zij daaraan bij gebrek
aan ccn beteren grondslag vasthouden.
Indien dc Personcelraad echter meent,
dat gelet op dc door dc directie aan»
gewezen belangrijke stations nog an»
dere stations voor gelijke behandeling
in aanmerking kouien, kan hij daarvan
doen blijken. Dc directie is dan tot na»
der onderzoek bereid,
UIT DE KRANTEN-BIBLIOTHEEK.
Het Haarlemsch Dagblad van 1879.
HAARLEM'S DAGBLAD IN 1883.
De kleine tentoonstelling die de heer
J. D. Rutgers van der Loeff de vorige
week in de Statenzaal hield, ter een»
voudige maar sprekende viering van het
eerste lustrum van de Leeszaal, toonde
in statistiek cn grafische voorstelling
aan hoe groot het bezoek aan deze
schoone gemeentelijke inrichting is. en
hoe snel het in die vijf jaar is toegc»
nomen. Het bloemstuk dat de trouwe
medewerkers van onzen bibliothecaris
hem bij deze gclegenhe.d aanboden, en
dat middenin de keurige kleine collectie
prijkte in weelde van kleuren, getuigde
van de hartelijke, vriendschappelijke
samenwerking die alleen bestaan kan
waar algemcene toewijding aan een goed
doel heerscht. „Ik had er eigenlijk zelf
aan moeten bijdragen", zeide de heer
v. d. Loeff bescheiden. „Een hulde aan
de instelling
Dit was niet een van de tentoonstel»
lingen waarover men lange krantenarti
kelen levert. Immers, zij had geen an»
der doel dan een kleinen greep te doei,
uit dien litterairen en grafischen rijkdom
die dagelijks toegankelijk is voor
alle Haarlemmers Niet alleen dat men
in onze bibliotheek een ontzaglijke hoe-
eelhcid studiemateriaal vindt, maar bo
vendien is er een grootsc'n overz'cht
•an onze oude cn moderne Nederland-
sche litteratuur in belichaamd. Ter ten
toonstelling lagen oude handschr.ftcn
uit de 15e eeuwb.v. een prachtig
Missaal op perkament.... en Jncuna-
bels", boeken uit de eerste periode
van de boekdrukkunst, naast Jo van
AmmersKüller's „Opstanding" en Top
NaefFs ,Xetje".
Deze enkele dingen releveer ik even
om menschen, die misschien maar
kleine aanspor.ng noodig hebben om hun
neuzen in de Stadsbibliotheek te steken
en er hun kennnis te gaau verrijken,
dat aansporinkje te geven. Gaat er heen
Gij zult tallooze malen wederkesren.
Er is zooveel moois.
Er zijn ook kranten. Ettelijke jaar
gangen van kranten, waaronder Haar-
lemsche bladen die allang niet meer be
staan. Ik zal ze niet opsommen, maar
vraag aandacht voor éénhet Haar
lemsch Dagblad! Er is een miniem ver
schil in den naam, zooals u ziet lm-
mers, wij spellen onzen naam Haarlem's
Dagblad.
Het blad met dc sch werd opgericht
op Zaterdag 1 Maart 1879, ruim vier
jaar tóór het onze en sneefde op
30 Juni van hetzelfde jaar. Het leefde
alzoo slechts vier maanden. In het num
mer van 30 Juni berichtte de uitgever,
de heer H. M. van Dorp, Raamsingel 34:
„De ondergetcckcnde maakt hiermede
bekend, dat hij door de geringe deel.
neming die hij ondervinden mocht, be
sloten heeft de uitgave van d.t blad te
staken". Er waren precies 89 nummers
verschenen, meest van 4 pagina's, in
een formaat dat precies dc helft van
ons tegenwoordige was.
De grootste emoties die dit vroeg-
gestorven orgaan tijdens zijn korte leven
doormaakte waren dc Kamerverkiezin»
gen (10 Juni 1879) cn de dood van
den kroonprins Willem van Oranje, die
op 12 Juni te Parijs stierf. 38 jaar oud
nadat cr veertien dagen lang berichten
gepubliceerd waren over zijn ziekte
Enkele dagen voor zijn dood werd nog
gemeld dat de toestand zeer verbeterd
was cn de doktoren het gevaar voorbij
achtten.
Bij dc Kamerverkiezingen koos dit
prae-historische Haarlemsch Dagblad
fel partij. Het verdedigde de candidatuur
var Dr. C. G. von Rceken, wethouder
an Onderwijs, een Haarlemmer die een
zeer hoogen leeftijd zou bereiken cn
wicn velen zich nog her.nneren zullen.
Maar cr rustte geen zegen op de cara»
pagnes van het blad, want de heer
Von Reeken werd aan de stembus zeer
beslissend verslagen door den heer F.
de Meyicr, die 723 stemmen kreeg tegen
zijn 395. cn 74 op Mr. Keuchenius
Het totaal aantal kiezers bedroeg 2784
en nog niet eens de helft kwam op.
Onder dc namen der gekozen Kamer»
leden komen natuurlijk bijna geen leven,
den meer voor. Ik vind alleen Mr. S. van
Houten, te Groningen gekozen. Op 17
Februari a.s. hoopt deze oude liberale
staatsman zijn negentigstcn verjaardag
te vieren.
Onder dc andere gekozenen zijn wel
politici die wij ons nog levendig herin»
neren, zooals, dc Savornin Lobman, de
Beaufort, Lieftinck en Heemskerk Azn.
Het Haarlemsch Dagblad schonk nog»
al veel aandacht aan de beursnotecrin»
gen, erg weinig aan Stadsnieuws cr
gebeurde trouwens niet veel in het
stille stadje van 36.000 inwoners en
het was lang niet goedkoop, want het
abonnement kostte 5 per jaar terwijl
dc omvang in den regel overeenkwam
met twee pagina's van ons hedendaag»
schc blad, cn de inhoud wel van zeer
primitieven aard was.
Er zou natuurlijk nog wel 't een en
ander uit geciteerd kunnen worden.
ma3r ik zal dat nu maar nalaten. Wel
Ujkt het aardig om even te vermelden
dat er in 1879 al geklaagd werd over
tc groote verkeersdrukte bij de muziek»
tent in den Hout. veroorzaakt door
ruiters cn rijtuigen, hetgeen het genot
vergalde van hen die kwamen om zich
tc ontspannen. Dat werd 48 jaar gele
den geschreven.... cn nu hebben wij
ccn commissie die zoekt naar een ge»
schiktcr plaats voor dc muziektent!
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cts. per regel.
Dagblad heette, sprak de uitgever in
zijn inleidend woord „Aan de Lezers"
achtereenvolgens van het Haarlemsche
Dagblad cn het Haarlemsch Dagblad. I
zoodat die spellingquaestie hem blijk»
baar vrij koud liet.
Zijn loffelijk voornemen was: „Liefde
leeren, leven leeren", hetgeen hij als
1 hoofd»program»punt in een vriendelijk
rijm vooropzette.
„Een courant liefde leeren, leven
leeren?" vragen enkelen.
Zeer zeker! Door dagelijks den lezer
door voorbeelden uit het werkdadige
leven aan te tooncn dat liefdeloosheid,
haat, toorn drift, verkeerde hartstoch»
j ten bronnen zijn van jammer en ellen»
de; door hen bekend te maken met dat»
I gene wat den strijd om het bestaan ver»
Igemakkelijkt, het leven veraangenaamt".
Aldus de uitgever, die aan den kop
van zijn blad in niet meer dan veertig
regels „alle vertrekuren der spoortrei»
nen" kon geven en een vrijwat grooter
formaat dan het vroegere Haarlemsch
L'agblad had gekozen, ofschoon 't nog
veel kleiner was dan ons huidige. De
krant kostte 4.S0 per jaar en ver»
scheen voorloopig ook maar in 4 pa
gina's.
Het Procfnommer geeft naast de in
leiding ccn indrukwekkend Buiten»
landsch Overzicht, dat wel een kolom
of vier beslaat, waar naast éen kolom»
metje voldoende is voor de gansche
rubriek Binnenland, bestaande uit een
serie nieuwtjes zonder eenige titel-aan»
duiding. Er hooren precies twee stads»
berichtjes bij het cenc omtrent een
openbare les aan leerlingen eener zang
school, cn het andere betreffende een
geval van verdrinking. Het Omstreken»
nieuws beperkt zich tot de benoeming
van den heer F Th. Roeters van Lenncp
tot secretaris der gemeente Zandvoort.
Dan een kolommetje Gemengd, eenig
gebabbel onder den titel „Neef Gcrrit
op dc Tentoonstelling te Amsterdam"
een vijftal telegrammetjes onder Laat
ste berichten, en onder Kunst komt nog
een lang bericht over een Internationa»
len Zangwedstrijd op de Koopmans
beurs tc Amsterdam, waaraan ook dc
Haarlemsche liedertafels Crescendo cn
Zanggenot zouden deelnemen. Tenslotte
het bericht dat in den nieuwen schouw»
burg dc heer Robert geïnstalleerd was
als directeur van de Haarlemsche liedcr»
tafel Zang en Vriendschap, die „ter na»
dere kennismaking" onder den nieuwen
leider „Saul's Lierzang" van Gevaert
had gezongen. Robert's eerste optreden
te Haarlem viel dus juist samen met
het dito van ons blad.
Het Proefnommer begon flink genoeg
met 1 1/2 pagina advertenties, waar»
onder de Bazar Francais in de Koning»
straat, met een schoon cliché, als piëce
de milieu et de résistance op de achter»
pagina fungeerde. Voor den Zondag
werden er twee buitenconcerten aan
gekondigd. 's middags in den Hout
door het Stedelijk Muziekkorps onder
leiding van den heer M. H. Muller, en
's avonds in de Buitensociëteit door de
Staf muziek van het 4e Regt. Inf. onder
leiding van kapelmeester H. A. Grcnt»
zius. Als die ruiters en rijtuigen maar
niet zoo hinderlijk waren geweest.
Op 11 Juli verscheen nummer 1 van
ons blad, in een oplaag van 10.000
exemplaren, met precies twee pagina's
advertenties cn evenveel tekst. Het in
leidende artikel uit het Prormommer.
Jat blijkbaar ingeslagen was, werd nog
maar eens afgedrukt.
- Dngeiooieiijk
rajpySjglL I haast, dat de
S0UPLEX
Scheermesjes
in zoo'n korten
tijd, zoo popu
lair werden, dat
bijna iedere Heer
zethansgebruikt
Waardoor zou
dit komen? Na
tuurlijk door
prima kwaliteit
en lagen prus, gepaard aan lang
durige scherpte! Prijs p. pakje 7C p
van 5 stuks- luu-
Verkrijgb. bij lederen sol. winkelier
Imp. der CniiniOV1' KI. Houtweg7
Haarlem i OUUjJ'C* Tel, 10625
Haarlem's Dagblad, het onze, werd
zooals men weet in 1883 opgericht door
dc firma Bomans Co., drukkers»uit»
gevers. Op 9 Juli verscheen eerst ccn
.Procfnommer", waarvan wij de Stads»
bibliotheek het bezit benijden, want in
ons archief ontbreekt het. Mocht eenig
lezer in staat zijr. om cr ons nog een
exemplaar van te leveren, dan zullen
wij 't gaarne vernemen.
Hoewel het in den kop Haarlem's
R. P.
SPORT EN SPEL.
BILJARTEN.
OM HET KAMPIOEN.
SCHAP 1ste KLASSE VAN
HAARLEM.
Gelijk te verwachten was. bestond er
van dc zijde van het publiek groote bc»
langstelling voor de wedstrijden van
Donderdag wat bleek uit de groote op
komst. Het was nl. mogelijk dat de be
slissing in dit toumooi reeds Donder»
dag viel. Maar dan moest De Jager, d'e
dien dag nog drie partijen te spelen
rrad, en dan meteen uitgespeeld was, al
les winnen.
Het begon voor hem goed, doordat
hij zijn partij tegen De Foeljacger won.
Het zag er dan ook voor hem zeer hoop
vol uit en menigeen zag in hem reeds
den toekomstigen kampioen, daar de
tegenstanders in dc twee avondpartijen
niet van dc spelsterkte van De Foeljac»
ger zijn. Zijn kans-cn stonden dus zeer
goed. Het spel van De Jager stond
's avonds echter op laag peil, terwijl
Mienis en Vcrheyde ook oiet bijzonder
op dreef waren. Toch wist eerstgenoem
de te zegevieren. Het was een slech»
te partij. Mienis had 51 beurten noo»
dig om de 250 vol te maken. De Jager
204 in 50 beurten. Dit is de minste par
tij. die er tot nog toe gespeeld is.
Er was nog even sprake om de laatste
partij De Foeljaeger—J. Metz. die Zon.
dagavond gespeeld moet worden, te ver
zetten cn dan de party De JagerVer»
hcyde voor het laatst te nemen.
Deze maatregel behoefde niet geno
men tc worden. Doordien De Jager ook
zijn partij tegen Verheyde verloor, is cr
weer opnieuw spanning in het toumooi
gekomen cn is men weer aan het kans-
berekenen gegaan. Hoogstwaarschijn»
lijk zullen nu dc laatste partijen van
a.s. Zondag den kampioen aanwijzen.
Heden speelt J. Metz drie wedstrijd-
partijen, nl. tegen Van Hooff, Mienis en
Vcrheyde. Het is voor hem dus een
zware wedstrijddag, evenals het Don
derdag voor De Jager was. Het vergt
een groot uithoudingsvermogen, om tot
het laatst op spelkracht te blijven. Dc
Jager heeft hierin gefaald. We zuller.
zien hoe Metz het er afbrengt.
Dc prijzen die voor het toumooi zijn
geschonken, zijn heden ter bezichtiging
gesteld in de etalagekast van de siga
renzaak van den heer Stinas aan den
Kruisweg. Er zijn zeer fraaie by. Het
is wel de moeite waard om eens te gaan
zien.
VOETBAL.
EXCELSIOR—STORMVOGELS.
Men schrijft ons:
De groote strijd tegen Ajax is weer
achter den rug. De Stormvogels-papie
ren zijn geducht in waarde gedaald,
echter nog niet geheel waardeloos, want
al is het klein een kansje op de boven»
ste plaats hebben de >IJmuidenaren
nog altijd. Alle hoop is nu gevestigd op
't Gooi. Al de Hilversummers Zondag
de Amsterdammers eens in eigen hol
klopten!
Daarom zullen de Stormvogels goed
doen met tegen Excelsior te spelen op
een wijze, alsof de kans op de bovenste
plaats nog zeer groot was. Wel zijn de
Rotterdammers niet meer de sterke te»
genstanders van een paar seizoenen te
rug, maar er dient met hen toch altijd
rekening te worden gehouden. Boven*
dien hebben Witte Jan c.s. meestal aan
het Toepad ook de nadeelen van het
terrein nog tegen zich.
Dezen keer zal Blinkhof echter niet
van de partij zijn cn daar ook v.d. Velde
cn Snoeks ontbreken, zal het gebroken
elftal een zwaren dobber hebben. Ge
lukkig echter zijn Visman en Van Pel
m den loop van het seizoen eenigszins
met het eerste klasspel op de hoogte ge*
komen, zoodat we er het beste maar
van zullen hopen. De derde invaller is
Heilig, zoodat het elftal er als volgt
uitziet:
Thijsen.
Haak. Koster,
Visman. Struijs. v. d. Velde,
Oldenburg, Van Pel, Houtkamp, Heilig,
dc Jonge.
Sport in 't kort.
In het Engelsche weekblad „All Sports
dat in eik nummer pagina's wijdt aan
wat het noemt „de geheimen van
(Engelsch) voetbal" en op dit terrein
blijkbaar buitengewoon goed wordt in
gelicht, geeft deze week onder den
titel „Itai:ë gaat aan voetbal doen" eeni
ge opmerkingen ten beste, die weer
eens bewijzen, dat de Engelsche pers,
zelfs de speciale sportpers, bitter weinig
weet van continentale sporttoestanden.
Wij lezen daarin:
Een der resultaten van het fascis
tische reg.em in Italië schijnt een
nieuwe belangstelling voor sportieve
spelen van alle mogelijke soorten te
zijn. Zij bebben knappe schermers, ten
nissers en boksers voortgebracht en
gaan zich nu enthousiast wijden aan
voetbal. Wij mcenen, dat zij bij tijden
wat al te opgewonden worden en veeten
tusschep dorpen een gewoon verschijnsel
zijn. zoodat het missch.en maar beter is,
dat zij zich nog met aan rugby wijden.
De voornaamste gebeurtenis van dit
seizoen was een wedstrijd tusschen vrij»
nezcllen en getrouwde mannen te
Biella
Wel! Wel! Italië gaat aan voetbal
doen. De Engelsc'aen hebben het ge
merkt. Dan zijn bier toch heel wat
beter en sneller ingelicht.
Het is beslist. Ponsford de Groote
blijft n Australië cricketen. Blackpool
zal hem uit dc ploeg moeten missen.
De aarde kan weer doordraaien. Dc
reden? Hij heeft in Australië ccn nog
aanlokkelijker baantje gekregen, dan
Engeland hem had aangeboden.
De laatste zesdaagsche wielerwedstrijd
te Berlijn is een groot succes geweest.
De renners hebben er gezamenlijk 72.000
gulden aan verdiend, de organ;satoren
zijn er 36000 gulden rijker uitgekomen.
De Hollandsche crack Piet van Kempen
heeft van 't maximum van 90 klassemen
ten, die hij mee kon rijden er 62 ge
wonnen en is tenslotte uit de race ge
nomen, omdat hij tc ver achter was ge*
raakt..
Toen is van Kempen er weer eens
ernstig aan gaan denken, een valhelm tc
koopen en achter de motor te gaan rij
den. Een onverbiddelijke voorwaarde
die hij zichzelf gesteld had, was. dat
de Duitsche gangmaker Krüger hem zou
trekken. Maar Krüger sloot plotseling
een oontract met Moelier en nu heeft
..Piet" er maar weer van afgezien voor
loopig.
Bij Parijs werd dezer dagen een hard
loopwedstrijd gehouden tusschen twee
oude rotten, d e beiden de 60 jaar reeds
gepasseerd zijn. De winnaar maakte een
tijd van 19.4 seconden. Niet bijzonder
fraai, vergeleken by het wereldrecord.
Maar proheer het zelf eens, vooral als
u de 60 gepasseerd is.
Het wereldkampioenschap kunsfrij»
den op schaatsen, te Weenen gehouden,
is, wat de internationale deelneming be»
treft, ec® f:asco geworden.
Het titelhoudendc Fransche paar Mile
Joly-Brunet kwam niet uit en verdere
buitenlandsche deelneming was er ook
n et. De overwinning is behaald door
Mme -Tarosz-Szabo en Louis Wrede, een
paar dat overigens zijn sporen ruim
schoots heeft verdiend. De heerentitel
viel ten deel aan den Weener Willi
Boecklj die reeds titelhouder was,
