Haarlem's Dagblad | 1927 | 10 mei 1927 | pagina 10

BUITENLANDSCH OVERZICHT

WONEN IN SOVJET-RUSLAND.

Een versterkend middel

HAARLEM'S DAGBLAD DINSDAG 10 MEI 1927

De arbeid in de Int. Econ. Conferen
tie. De vergaderingen der commis
sies. Belangrijke redevoeringen van
Serruys en Colijn. De toestand in
China. Tsjen krijgt de nota niet.
Eindelijk is de verklaring van minister
Chamberlain dan gekomen!

T BELANGRIJKSTE NIEUWS.

Zaterdag sloot Loucheur in de Inter*
nationale Economische Conferentie de
algemeene debatten. Maandag begon da
arbeid der oommissies, handel, nijver*
heid en landbouw. Menigeen zal zich
thans vragen wat het resultaat zal zijn
van dc besprekingen.

Een direct resultaat hebben die be.
sprekingen natuurlijk niet. Zij dienden
meer ter algemeene verkenning, en voor
.het zoeken van richtsnoeren. Het werk
der commissies zal meer practischc ge*
volgen hebben. Als zij de enorme hoe*
veelheden der vraagstuldcen bewerkt
hebben zullen dc adviezen, samengesteld
uit! de verzamelde gegevens ter inzage
worden gegeven aan den Raad van den
Volkenbond. En daarmede zal de eerste
stap gedaan zijn tot het uiteindelijk
doel. dc internationale economische
vrede.

Evenzeer als de discussies ter voorbe»
reidende ontwapeningsconferentie zijn
deze voorbereidende besprekingen van
groot gewicht geweest1. Zolfs nu men na
afloop al kan zeggen dat op ecnige uit*
zondering na, feitelijk ieder land zijn
eigen grieven uitte, verborgen in de
beeldspraak van internationale economi»
schc idealen. In al die grieven toch was
dc groote overeenkomst: De klacht om*
t'rent de economische grenzen.

De arbeid van de commissies zal het
stempel dragen van de redevoeringen
ter inleiding gehouden; daarom alleen
zijn deze natuurlijk reeds van zoo groot
belang. Hot zal de vraag zijn in hoe*
verre dc gedelegeerden zich practisch
zullen kunnen ontworstelen aan de na*
tionale grieven cn motieven. Als zij er
in kunnen slagen de middellijn te vin*
den tusschen de uii'erste wenschen van
Jouhaux, die een permanenten interna*
tionalcn economischen Raad wil en de
meer gematigde idealen der andere ge*
delegeerden cn dat resultaat vast te leg*
gen in adviezen met houvast van den
Raad van den Volkenbond, dan zal
tbch zeker een zeer belangrijke Schrede
gedaan zijn op het pad der intcmatio*
nalc economische verbroedering.

F. A

De zitting der handels
commissie Colijn's
zienswijze.

Bij de opening van <je zitting der
handelscommissie verklaarde dc voor*
zit ter. Colijn, dat de vorige week tal*
rijke interessante redevoeringen zijn
gehoord, die den economischen toe*
stand' der wereld uiteenzetten. Iedereen
is overtuigd, dat er iets gedaan kan
worden en dat dit snel gedaan moet
■worden, wil men bepaalde moeilijk*
heden uit den weg ruimen. Colijn
meent dat de commissie haar kracht
op enkele, speciale punten moet con*
centreeren en, niet te veel hooi op haar
vork moet nemen. 'Hij wijst dan op
den beperkten tijd dien de commissie
heeft, wil de conferentie op 21 Mei
.gereed komen.

De Tel. vervolgt: Om behandeling
der diverse vraagstukken te vereen*
voudigen stelt hij voor drie sub»com*
missies in te stellen. De eerste voor
de verbodsbepalingen en beperkingen
op in* en uitvoer, welk vraagstuk
reeds bestudeerd' is door het econo*
misch comité van den Volkenbond.
De tweede subcommissie zou de ta*
lieven behandelen en de derde zou het
vraagstuk der economische en fiscale
behandeling van personen cn vereeni»
gingen die in een ander dan. het
eigen land gevestigd zijn, moeten
bestudeer en, welk vraagstuk volgens
Colijn grondige bastudeerimg ver*
eischt.

Het vraagstuk der tarieven en ham*
delsverdragcn moot als een geheel
worden behandeld en moet bestudeerd
worden van het standpunt der gemeen*
schappelijke belangen, van dat d-cr
economische wetenschap en met het
oog op de beginselen, die de handels*
politiek der verschillende landen be*
heerschen. 'Het probleem der nomen*
clatuur der douanetarieven, dat tc*
Techt groote belangstelling wekt, moet
beschouwd worden in het licht d'er
technische moeilijkheden al ware het
alleen maar om de te volgen methodes
bij latere bestudeering aan te wijzen.

Misschien zal het nuttig zijn een
■tweede subcommissie te scheppen
voor de bestudeering van het vraag»
stuk der meestbegunstigingsclausole.

De vraagstukken gegroepeerd in de
•rubriek: indirecte middelen tot be*
scherming van nationalen handel en
scheepvaart zijn nogal uiteenloopend
van aard. Spreker meent, dat het
transpor tregi me. niet op de agenda ge*
plaatst dient te worden, wamt dit
vraagstuk is aan een der permanente
Volkenbondscommissies toevertrouwd
De voorbereidende commissie heeft dit
vraagstuk vooral beschouwd uit het
oogpunt der differentiatie der trans*
porttarieven en haar terugslag op dc
ontwikkeling van den internationalen
handel.

Colijn oordeelt het niet ooodig een
speciale sub»commissie in te stellen
voor het vierde punt, o.l. den terug*
slag op den internationalen handel
van een vermindering der koopkracht,
aangezien dit vraagstuk reeds alge»
meen is behandeld door de documen»
tatie, die ter beschikking der conté*
is (gesteld .tijdens dc discussies

in dc voltallige zitting der conferentie
im de vorige week. Niettemin diept
dit vraagstuk niet uit het oog verloren
te worden, wanneer andere aspecten
van het vraagstuk worden bestudeerd.
De discussies 'kunnen echter 'beter
plaats hebben tijdens dc voltallige zit*
ting der commissie, wanineer de rap*
porten der subcommissies zijn ingc*
diend.

Voorstel Serruys.
Drie hoofdvraagstukken

In de handelscommissic der Economi»
schc Conferentie is door Serruys, den
chef der afdeel'ing handelsverdragen in
het Fransche ministerie van Handel een
resolutie voorgesteld.

Serruys onderscheidt drie hoofdvraag»
stukken, voor elke waarvan een sub»
commissie is ingesteld, nl. de kwestie
in zake de handelsvrijheid, een unifor*
me nomenclatuur en de kwestie der
tariefsystemen vervolgt de Tel.

Aangaande de bevordering van de
handelsvrijheid beval Serruys aan, dat
de door het Comité Economique van
den Volkenbond uitgewerkte voorstel*
len ter opheffing der in* en uitvoerver»
boden en «beperkingen zoo spoedig mo*
gelijk aan ccn conferentie van diploma*
ten voorgelegd zullen worden. De grond
stofvoorzicning der landen zal niet meer
aan gedifferentieerde voorwaarden on*
derworpen worden. De contingenteering
zal slechts nog als middel tot regeling
der prijzen, doch niet meer als protec*
tionistische maatregel toegepast wor»
den.

Ook voor het opstellen van een uni*
forme nomenclatuur verlangde Serruys,
dat de voorbereidende werkzaamheden
door de competente bureaux van den
Volkenbond en te zamen met de eco*
nomischc organisaties van alle landen
verricht zullen worden. Een diplomatie»
ake conferentie der regeeringen zal dan
een conventie moeten sluiten.

Omtrent de douanetarieven stelde
Serruys voor, wijzigingen daarvan op
zoo lang mogclijken termijn te doen
plaats hebben en geen plotselinge ver*
anderingen in de tarievenpolitiek te
doen plaats vinden, ten einde een plot*
sejing afbreken der handelspolitieke be*
trekkingen zooveel mogelijk te voorko*
men. De hoogte der tarieven zal zoo*
veel mogelijk beperkt moeten worden.
De landen zelf zullen de dumping*poli=
tiek moeten bestrijden en, wanneer dit
niet geschiedt, zal de Volkenbondsraad
moeten beslissen over de wijze, waar*
op het voornemen tot dumping bestrc»
den zal kunnen worden.

De Duitschc gedelegeerde TrenJelen»
burg hield in de namiddagzitting een
rede, waarin hij zijn instemming met de
voorstellen van Serruys betuigde.

Na de rede van Trendelenburg had
een interessant woordenduel plaats tus*
schen den Engelschen gedelegeerde Bal*
four en den Russischen gedelegeerde Os»
sinski. Balfour sprak er zijn bijzondere
voldoening over uit, dat SovjetsRusland
bereid is te streven naar een samenwer*
king der beide zoo uiteenloopende eco*
nomische stelsels. De Sovjetunie, zoo
zeide hij, wenscht kapitalen en crcdie»
ten, welke zij in West.-Europa zal moe*
ten zoeken. Of de voorwaarde voor het
verkrijgen van kapitalen, nl. de econo*
mische credietwaardigheid, voorhanden
is, en of de samenwerking tusschen de
beide economische stelsels niet be*
dreigd wordt door het staatsmonopolie
voor den buitenlandschen handel, zal
moeten worden afgewacht.

Dc Russische gedelegeerde verklaarde
in zijn antwoord, dat het afschaffen van
het monopolie in zake den buitenland»
schen handel in Rusland niet mogelijk
en ook absoluut niet noodig is, daar
het monopolie de ontwikkeling van dien
handel niet belemmert. Overigens is

het staatsmonopolie de beste garantie,
die het buitenlandsche kapitaal zou kun*
non wenschen. Dc rede van Osslnski
had in het algemeen duidelijk ten doel,
dc zaak voor het buitenlandsch kapi*
taal aanlokkelijk voor te stellen.

Groot offensief der
Noordelijken. Tsjang-
Kai-Sjek zwak?

In de verwachting, dat het nationalis*
tisch bewind in dc Jangtse*vallci elk
oogenblik kan ineenstorten, hebben dc
Noordelijken voorbereidingen getroffen
voor een offensief tegen dc posiiles der
nationalisten. Naar gemeld wordt, wach*
ten zij alleen op instructies van Tsjang
Tso*lin om de operaties te beginnen.
Men gelooft, dat Soen Tsjoean*fang
langs het groote kanaal zal i'rekken, de
Jangtse zal oversteken en het Sjanghai»
district, dat hij voordien bezet hield,
weer zal innemen. Tsjang Tsoen*tsjang,
de gouverneur van Sjantoeng, moet dan
Tsjang Kai.-sjek te Nanking aanvallen
waar een .gemakkelijke overwinning
wordt! verwacht, omdat volgens dc ont*
vangen berichten het nationalistische
leger daar zwak is en er misnoegdheid
onder de militairen heerscht.

Tegelijk zal in de provincie Honan,
Woe Pei=foe naar Hankau oprukken, ge»
helpen door de troepen gewapende boe»
ren, bijgenaamd de roode speerdragers.
Deze troepen waren oorspronkelijk ge»
vormd oiii dc provincie tegen de ban»
dieten te beschermen. Toen de Noorde»
lijke troepen Honan binnentrokken, wa»
ren de roode speerdragers hun nier gun»
stig gezind, doch thans gelooft men, dat
zij bereid zijn tegen dc nationalisten
mede tc werken.

De financieelc toestand tc Hankau
wordt steeds emstïger. Alle welvarende
Chineezen en kooplieden verlaten de
stad of houden zich schuil.

Geen nieuwe nota aan
Tsjen.

In het Lagerhuis heeft Sir Austen
Chamberlain, aldus het Hbld. een be:
langrijke en uitvoerige verklaring af»
gelegd ten opzichte van den stand van
zaken in China. Over het antwoord van
den Kantonneeschen minister van Bui*
tenlandsche Zaken Tsjen op de nota
der mogendheden zeide hij, dat het on*
bevredigend was in zijn algemeene
strekking zoowel als in zijn onderdce*
len. De hoofdzaak, namelijk het ge»
beurde tc Nanking werd er in ontwe»
ken en er wordt in gesproken over an*
dere quaesties, die er niets mee te
maken hebben. De mogendheden waren
juist aan het beraadslagen wat haar
thans te doen stond, toen de gebcurte»
nissen in de Jangtsestreek den toestand
geheel veranderden. Toen het protest
verzonden werd, was geheel China be*
zuiden den Jangtse verecnigd onder de
nationalistische regeering te Hankau.

Binnen vier dagen na het ontvangen
van Tsjen's antwoord bestond die ver*
eenigde regeering niet meer en viel
Tsjen's nota alleen op te vatten als
diens persoonlijke opinie.

In alle deelen van Chiha zijn thans de
communisten en hun buitenlandsche
raadgevers in discrediet. Een nieuwe
nationalistische regeering scheen te zul»
len worden gevormd en de mogendhe»
den wenschten die niet dadelijk in
moeilijkheden te brengen. Geen twee
maanden geleden leek het nog alsof
de nationalistische legers geheel China
van het Zuiden tot het Noorden zouden
veroveren, maar dat was nu niet meer
zoo. Het belangrijkste echter is dat de
ware schuldigen aan de gruwelen te
Hankau cn Nanking, de communisti»
sche agitatoren, door de Chineezen
werden bestraft op zulk een gestrenge
en afdoende wijze, als geen vreemde
mogendheid dit had kunnen doen. In
Shanghai, Kanton en andere steden ver*
den de extremisten geëxecuteerd. De
Britsche regeering zal stellig schadevcr*
goeding cischen van de Chineesche re*
geering, die de verantwoordelijkheid
op zich neemt, zoodra de bqrgeroorlog
afgeloopen zal zijn.

Wat de overeenkomst met Hankau
betreft, deze was door dc nationalis*
tischo regecring reeds verbroken cn
Engeland zou volkomen in zijn recht
zijn, als het de concessie weer bezette.
Er was evenwel besloten dit voorals*
nog niet te doen en een politiek te blij*
ven volgen van bereidwilligheid om op
de gerechtvaardigde cischen der Chi»
neezen in te gaan.

Verval van Russische steden.
WEERZINWEKKENDE TOESTANDEN.

Het is moeilijk den toestand in Sov*
jel*Rusland met Europceschc maat tc
mc-ten. maar er is toch een gebied van
economische en sociale politiek, waar
een -zuivere vergelijking, met uitschake*
ling van alle bijkomstige omst'andighc*
den mogelijk is, namelijk dat van dc wo*
ningtocstanden.

Hoe heeft dc Sovjctrcgcering ..de voor
het leven en dc beschaving der arhei*
dersklassc zoo belangrijke woningquaes»
tie", om met Lenin te spreken, opge»
lost? In de eerste plaats moei! worden
vastgesteld, dat de woningwetgeving
van de sovjets eerst zeven jaren na de
revolutie eenigszins systematisch is toe*
gepast', toen hot verval van de huizen
den omvang van een werkelijk onmid»
dcllijk gevaar dreigde aan te nemen. De
sovjets hadden volle zeven jaren noodig
om in te zien, dat het gemakkelijker is
eenige niet door hen gebouwde paleizen
aan arbeiders af tc staan en de „souve*
rcinitcit des volks" op deze wijze tc dc*
monstreeren, dan de na den oorlog bui*
tengewoon acuut' geworden woningcrisis
op tc lossen.

Eerst op 16 Mei 1924 verscheen ccn
besluit van het centraal uitvoerend co*
mité cn van den raad van vo'kscommis*
sarissen betreffende een fonds voor ar*
bciderswoningbouw cn arbeiderswoning*
bouwooöpcratics- Gelijk zoo menig pro»
duct van het ..dccre-tinismc", zijn ook
deze voorschrift'en alleen papieren voor*
schriften gebleven.

Alleen reeds, omdat de Russische
staat niet de beschikking had over dc
financieele middelen om een groot»
scheepsche bouwpolitiek te verwezenlij*
ken en wijl aan den anderen kant de
poging, de lasten op industrie en handel

zonder de noodige woningen t'e laten
ontstaan.

Het natuurlijke gevolg van het onna»
tuurlijke proces is het verval van gehce*
1c Russische steden geweest. Niets 's
misschien karakteristieker voor dc Bols*
jewistischc onmacht1 cn grcnzcloozc on*
verantwoordelijkheid dan dc economi*
schc theorie, die dc communistische
leermeesters aller landen met voorliefde
hantceren. In het centrale orgaan van
dc partij, ,.Dc Prawda" van Boecharin
spoorde de copimunist Ilimski kort on
goed aan tot! „opheffing" van de tot ver*
val geraakte steden: „Overal, waar geen
industrie is, die alleen aan dc stad naai
recht van bestaan kan vcrleenen, vol*
trekt zich nu onvermijdelijk een proces
van ontbinding en afsterven der ste*
den".

Dit resultaat van hun eigen destruc*
tieve politiek tegenover de samenleving
wekt blijkbaar bij de Bolsjewisten geen
gevoel van wrevel. Integendeel, de die*
tatuur zou veel gemakkelijker zijn te
handhaven, indien het zou gelukken, de
centra van zelfstandig politiek denken
van de staatsburgers tot een minimum
terug tc brengen en de macht van den
rooaen politiestaat nog te 'vergrooten.
,,Dc weinig gecompliceerde samenleving
in de niet industricele gouverncmen
ten" aldus argumenteerde de „Praw*
da" vereischt van het rcgccringsccn*
trum niet meer dan een kleine organi*
satie, een belastingdienst, een onderwijs»
een gezondheidsdienst, een bond van
verbruiksverecnigingen".

Het karakter van het Russische bc*
stuurscentrum, dat men zich voorstelde,
verkreeg nu de hoofdstad Moskou, En
hier kwamen alle fouten van 't systeëhi

Dc Britsche regeering was dus niet
verder voornemens eenige nota aan
Tsjen te zenden. Zij heeft de andere
mogendheden van dit standpunt verwit*
tigd en er bij gevoegd, dat zij zich vol*
komen vrijheid van handelen voorbe*
houdt voor het geval er verdere wan*
daden tegen de Britsche vlag, Britsche
onderdanen oi hun bezittingen zouden
worden gepleegd.

Westarp verwekt ont
stemming. Duitsch-
land's keizerschap.

Naar dc Tel. verneemt, heeft in
Centrum»krin.gen een rede van graaf
Westarp te Rostock, waarin hij het
'herstel van het keizerschap eischte.
ernstige ontstemming gewekt.

Voorts verheelt men zich in. Cen*
trum*kriji-gen "'iet. dat door den, cisch
van het congres der Duitschc c#nser=
vaticven tot opheffing van de wet tot
bescherming van de republiek beoogd
wordt, druk uit te oefenen op de
Duits©h*nationdlen en dat daardoor de
toestand niet verbeterd wordt.

In ellk geval heeft men er in Cen*
trum*kr;n,gen op gewezen,, dat de uit*
eenzetting van graaf Westarp niet in
overeenstemming kan worden gebracht
met de richtlijnen, die 'bij de vorming
der regee-ring overeengekomen zijn.
Men neemt aan, dat de Centrum-leden
der iuterfractioneele commissie een
rechtzetting dezer aangelegenheid
zullen verlangen.

De Stahlhelm en Parijs.
Ontevredenheid?,

Vrijdag j.L heeft de Duitsche gezant*
schapsattaché te Parijs, Rieth, voor de
tweede maal in drie dagen cen bezoek
gebracht aan den Quai d'Orsay, aldus
de Tel. Van dit* bezoek werd eerst heden
aan de pers mededceling gedaan. Het
heeft aanleiding gegeven tot velerlei ge*
ruch'ten. Onmiddellijk werd geconclu
deerd, dat de aangekondigde stap. die
in verband zou staan met de verminde*
ring van de bezetting in het Rijnland,
thans onder nieuwen druk van Berlijn
was gedaan. Er is evenwel geen nota
overhandigd en er is geen stap gedaan.
Geen nieuw verzoek voor het inkrimpen
van de Rijnbezetting is ingediend.
Hoogstens kan aangenomen worden, dat
het terrein wordt voorbereid voor een
definitief opnieuw aan dc orde stellen
der kwestie op cen later tijdstip mogelijk
als dc vertegenwoordigers der belang»
hebbende mogenheden elkaar te Genève
ontmoeten.

Toch zijn deze bezoeken reeds vol*
doende geweest om vrij groote beroe»
ring te wekken. In sommige kringen
hier wordt aangenomen, dat de druk
van Berlijn verband houdt met de ge»
beuri'enissen in het eigen land. De
Stahlhclm*betoogingen benevens de re*
dc van Hergt over de kwestie van
Duitschlands gTcnzen hebben zeer dc
aandacht getrokken. De demonstraties
worden beschouwd als aanwijzingen
voor twee dingen, n 1. 'ten eerste, dat
Duitechland nog verre is van een moree*
le ontwapening, welke essentieel is voor
de veiligheid en ten tweede, dat waar
dc Duitsche regeering gemakkelijk deze
betóogingen zou kunnen beletten, er een
goede reden moet zijn, waarom zij het
niet doet. Men vraagt zich af, of deze
betoogingen, verre van druk op Strese*
mann uit te oefenen, niet onder dc meer
subtiele werktuigen van Stresemann
moeten worden gerangschikt.

Ten slotte is het verschil tusschen
den Duitschen minister van Buitenland»
sche Zaken en de betoogers er slechts
een van tijd en methode.

De commentaren in de pers toonen
aan, dat de Stalllhelm»betoogingen de
slecht'st mogelijke uitwerking hebben
gehad in dieFransche kringen, welke
de politiek van Loeamo tot uitvoering
wenschen te zien gebracht, terwijl
Briands tegenstanders beweren, ,.dat zij
het altijd wel gezegd hebben". Dat
naar gemeld wordt!, de oetoogingen be*
trekkelijk mislukt zijn verandert niets
aan hot algemeene oordeel, dat als
volgt door de „Temps'" wordt geresu*
meerd: De twee Duitschlanden -7~ dat
van de reactie en dat van de democratie
blijven aan den anderen kant van den
Rijn tegenover elkaar stapn. Zoolang
het cene niet de overhand over het an*
dere heeft gekregen, weten wij niet of
verzoening en goede verstandhouding
al of niet realiteiten voor Europa kun*|
nen worden".

KORT EN BONDIG.

Naar de „Chicago Tribune" meldt,
zijn momenteel te New York 10 000
loodgieters werkloos cn kan aan ccn
groot aantal bouwwerken, ter waarde
van vele millioencn, niet worden door
gewerkt.

Tot dusverre was in Belgic geen cn*
kele gouverneurspost toevertrouwd
cen socialist. Principieel staat thans vast
dat aan het hoofd der provincie Luik
cen socialist zal worden geplaatst. Vol
geus de „Nation Beige" zou het' Ka:
merlid Hubil eerstdaags in die functie
worden benoemd.

De centrale af deeling der Belgische
Kamer zal a.s. Donderdag bijeen komen
ten einde het voorstel van Cauwclacrt
aangaande de amnestie te bespreken.

De heeren Jasper en Hïjmans" zullen
deze vergadering bijwonen om het
standpunt der Regeering toe te lichten
en eenige vragen te beantwoorden, die
de commissie zal stellen.

In den gezondheidstoestand vjn Ram
say MacDonald is volgens bericht uit
New York aanzienlijke verbetering in*
getreden. Hij heeft geen hooge koorts
meer en heeft weer he't volledige gebruik
van zijn stem. Verwacht wordt dat hij
in het midden van de week uit het zie»
kenhuis zal worden ontslagen, doch het
zal nog geruimen tijd duren voor hij zijn
volle kracht terug zal hebben.

Op 2 Juni zal te Moskou cen confe*
renv'ie van vertegenwoordigers der com»
munistische partij in de Sovjet»Unic
Duitschland, Frankrijk, Engeland, Italic,
en Spanje plaats hebben ter bespreking
van den aJgcmeenen toestand in Europa.

De Japansche inwoners van Hankou
hebben cen resolutie aangenomen, waar*
in zijn aan hun regeering vragen, krach»
tige maatregelen te nemen tegen den
communistiscben invloed in China.

Indien Japan voortgaat met het volgen
van een slappe politiek in China, dan
zouden de Japanners wel eens kunnen
worden gedwongen uit China te verdwij»
nen.

NIEUWE UITGAVEN.

Bij (3e Firma Joh. Enschedé era Zo*
nen iail!h«ier is verschenen, een keurig
verzoa\g)de overdruk van het oudé
Wiillbelraiuis„Een Christelick <Li«t ter
eereai vain zijn Prins dl ijicke Exc ellen bi'e,
den Doorlu'obt'iigen,, «rade Hoogh» Ge*»
booTem Vanst Wilifh'el'ams, Prime© van
Oranigren (etc., wa-er vam d'eersite Ca*
pifcaal Letteren van click veeris sijraer
F. G. Name met brentgfhen".

Verschenen zijn (bij den uitgever II.
van Dichlcn te 's*Graven'hage) nieuwe
„Cito" plattegrond'gidsen van Groot*
Amsterdam, Groot*Rottcrdam en 's'*
Gravenhage roet omstreken. Zij zijn
opnieuw uitgebreid en bijgewerkt naar
offacieele gegevens, verstrekt door de
verschillende gemeenten.

Do stratenlijsten omvatten alle be*
staande en nieuwe straten, en een re»
gister van openbare gebouwen, musea,
hotels, banken, stations, kerken, sport
terreinen, parken ezn.

Dc gidsen in vier talen (Hollandsch,
Duitsdh, Engelsoh en Fransch) geven
alle bezienswaardigheden der ver»
schillende steden en zijn geïllustreerd
met stadsgezichten.

De plattegronden met omstreken
worden met cn zonder gids uitgegc*
ven.

Door liet bekende practischc „Cito*
systeem is op den Plattegrond, niette»
genstaande het niet groote oppervlak
der kaart, in een oogenblik iedere
straat te vinden.

af te wentelen, deze groepen ruïneerde, .ten .voile aan bet Helit. D.a£ Moskou, feci

dorado van de bolsjewistische macht*
hebbers en nieuwe rijken, feitelijk cen
parasitair leven leidt ten koste van het
gebeele verwaarloosde land, bewijst de
gemeentebegrooting. Van dc 124-3 mil*
lioen roebel van de gehcelc communis*
ticsche begrooting hadden bet'rekking
op het gouvernement Moskou 44.5 mil*
lioen, en op Petersburg 21.7 millioen,
samen derhalve 66.5 millioen.

Doch zelfs in deze beide uitverkoren
en bevoorrechte gemeenten zijn de toe*
standen verre van ideaal. Nog onlangs
heeft de „Prawda" melding gemaakt
van de verhooging van de huren in de
stad Moskou. Volgens ccn uiteenzetting
van Popow zal deze verhooging gemid»
deld 30 procent bedragen, maar zij zal
voor dc grootste groepen der arbeiders
en wel die met de laagste loonen 67
procent zijn. Ongeveer terzelfdertijd gaf
de ..Rabotschaja Gazeta" Arbeiders*
courant") cen uiterst interessante sta*
tistiek van het aantal branden in Mos»
kou, waaruit bleek, dat in zes maanden
93 groote branden en talrijke kleine
branden veroorzaakt waren door het ge*
bruik van benzinekooktoestellen. Zelfs
in deze prozaïsche statistiek gaat een
groote tragedie van den woningtoestand
in Sovjet*Rusland schuiL Het gebrek
aan woningen in de overbevolkte stad
Moskou is namelijk zoo groot, dat een
aantal gezinnen op medegebruik van cen
en dezelfde keuken en op liet gebruik
i benzine* en andere kooktoestellen
hun woonvertrekken is aangewezen.
In Petersburg is de ontruiming van ver»
vallen huizen aan de orde van den dag.
Dc wereldrevolutionairen hebben geen
tijd en geen geld om ze tc herstellen.

Volgens de „Krasnaja Gazeta" (Rood
Dagblad" zijn aldus wederom 863 men*
schen dakloos geworden cn „voorloopig"
ondergebracht in een fabriek in aan*
bouw, waarvan in een gesprek met', den
woningcommissaris van de wijk Wykorg
dat in hetzelfde blad is afgedrukt, het
getuigenis wordt afgelegd, dat zij totaal
onbewoonbaar is. Op het Wassili*eiland
.voornamelijk arbeiderswijk, cischen.

volgens de gegevens van hetzelfde or»
gaan, twintig huizen grondige herstel*
lingcn; meer dan 500 arbeiders zullen
opnieuw moeten worden onder dak ge*
bracht, zonder dat men geschikte woon*
ruimte heeft.

Wanneer het er in de hoofdsteden
zoo wanhopig uitziet, kan het geen ver*
wondering wekken, dat! het „Arbeiders*
blad" de volgende momentopneming uit
het Scrgi»district, cen belangrijke fa*
bricksplaats met 4000 arbeiders, bevat:
Van dc 1500 arbeiders die onderzocht
zijn. lijdt er 68 pCt. aan tuberculose.
In de arbciderstehuizen geen zon, den
geheelen dag branden elect'rische lam*
pen. De vertrekkeen wemelen van onge*
dierte, wandluizen en muizen laten de
bewoners niet met rust. In een kamer
van ongeveer 21 vierkanten Meter wo*
nen 13 personen, maar er zijn er ook.
waar op nauwelijks zeven vierkante me*
ter zeven personen huizen. De gangen
zijn donker, smal, vochtig. In de wonin*
gen geen ventilatie. Op de vieze vloeren
waar het! gevaar van infectie groot is,
kruipen kinderen rond. Een onderzoek
vad de schoolkinderen wees uit, dat 4(i
procent aan tuberculose leed".

Ongeveer dezelfde grondtoon heeft
een bericht in de „Bjeanota" („Armoe*
de"). Dit blad is het orgaan van dc
„plaatelandsarmoedc", die gelijk be*
kend, eveneens het bolsjewisme belijdt!
en in de eerste republiek van arbeiders
cn boeren, naar het heet, zelfs mede»
regeert. Friedrich Engels had niet kun*
nen droomen. dat cr op de met zijn
naam getooide staatslandbouwkolonic
dus niet op een particulier landgoed,
maar cen modeMandgoed van het' com*
munistische rijk „geen bedden noch
matrassen aanwezig zouden zijn en de
mcnscben bij elkaar zouden «Uoen als
varkens".

Feiten en stijl zijn ontleend aan !v*t'

fiCQocm^ö boerenblad,

INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cents per regel.

metstal op d»n door inlnder smakelijk om in
te nemen- Een uitzondering hierop maken.
Dr. HOMMEL'S HAEMATOGEN-TABLETTEN
De heerlijke chocolaemaak hiervan maakt
:t mogelijk, dat ook patiënten die
tegeniin voor geneesmiddelen hebben,
>n de voedende en versterkende
eigenschappen der vloeibare
Haematogcn profijt trekken.

Per Doos f 1.90; bij Apoth. en Drogisten
HOMMEL'S H A E M A T O G E N - het beste

bloedvormcndc cn versterkende middel sedert 35 jonr.

KRABBELS.

Er is in de laatste jaren zoo einde»
loos veel geschreven over dc vier
groote rijken, Groot Brittaniniië.
Frankrijk, Duitschland cn dc Ver*
eenigde Staten, dat wij waarlijk wel
eens cen bescheiden stukje ruim*te
imiogen wijden aan dé vier kleinste
onafhankelijke staatjes der ■wereld,
allen in Europa gelegen en allen «ven
trofsch op hun van»de*gratie*der
grooten afhangende onafhankelijk*
heid.

-Het zijn Andorra, Liechfcüns*td"'n,
San Marino en Monaco.

San Maxima behoor,t eigenlijk in dat
gezelschap .het eerst genoemd te wor
den. Het is de oudste, want zijn onaf*
hankelijkheid dateert reeds uit de
vierde eeuw van onze jaartelling.

Het is teven de kleinste republiek
der wereld en ligt '11 dc Apenijuen
tusschen dé Italiaanschc provincies
Forli en Pesaro. Het heeft cen op(per*
vlakt© van 61.5 vierkante kilometer
en een bevolking van 12,812 zielen.

Monaco, in het Zuiden van Frank*
rijk is het bekendst van dc vier cn
zijn hoofdstad Monte Carlo behoort
tot dc tien bekendste steden van de
wereld. Monaco is sedert 1641 onaf»
hankelijk, wordt bestuurd door een
prins en heeft een zielental van 23.41S.
Dc speelbank tc Monte Carlo heeft
met deze dichtheid van bevolking niet
minder fe maken dan 'het schitteren*
de klimaat van. dc Fransche Zuidkust.
Het heeft cen oppervlakte van. 1 1/2
vierkante kilometer.

Andorra is verreweg de grootste*
Deze republiek met haar oppervlakte
van 452 vierkante Kilometer, js s'nds
1607 onafhankelijk, maar staat onder
Fransch protectoraat. Ze js gelegen in
de Pyreneeën cn heeft slechts 5231
inwoners.

Tenslotte Liechtenstein, een prins»
dom gelegen in Tyrol tusschen Vor*
arlberg en den bovenloop van den
Rijn. De oppervlakte van dit minia»
tuurstaatje bedraagt 159 vierkante bi*
lome ter en cr wonen 11500 menschen
b'nnen zijn grenzen.

In. het bestuur van onze, min of
meer chaotische wereld, helbben al
deze staatjes met elkaar niets te zeg*
gen. Niet alleen heeft geen 'hunner
een vasten zetel in den Volkenbonds*
raad. maar niemand heeft er zich ooit
om bekommerd of zij al dan niet lid'
wenschen te worden van den Bond.
Als het hun gevraagd werd, zoudén
zij waarschijnlijk antwoorden, dat zij
hun geld en hun, tijd: wel heter hunrnen
besteden en dat zij, als icdeir hen
maar met rust laat, nooit lastig zullen
zijn. Gelukkige staatjes. Zij zijn te
klc-'n om verdragen mee te sluiten en
te klein om verdragen mee te verbre*
keu. Niemand is afgunstig ~bp ze en
toch verdienen zij het meest benijld tc
worden, want de vrede is voor hen
gewaarborgd. Dat wil zeggen, tof het
oogenblik dat een geoloog aardolie of
steenkolen .n b.e nijd c nswa ar di ge n
overvloed' binnen hun grenzen mocht
ontdekken.

DE SLAPENDE BRUIGOM.

In de Limb. Koer. vinden wij het
volgende verhaal:

„Het gebeurde deze week onder den
•rook van Veulo, op een der dorpen.

Een jeugdige schoone maagd en een
flinke bov hadden elkaar trouw ge*
zworen. Nu in de Mei, nu alle vogel»
tjes een' nest gaan bouwen, zou ook
'het minnend tweetal het onbezonnen
vrijgezellen-leven vaarwel zeggen om
samen in een knus huisje te gaan
wonen. Zij, Anna, en hij, Jan.

Kort en goed: de trouwdag was
aangebroken. Op een mooien dag
dezer week zouden ze voor eeuwig
elkaar hun harten gaan verpanden. Des
morgens reeds vroeg stond de 'bruid'
in haar bruidskleed te wachten op
den bruidegom. Ze wachtte een kwar*
tier, een. half uur, cen uur, maar Jan
de bruidegom, liet niets van zich zien.
Groote consternatie. Het bruidje eerst
zenuwachtig, daarna tranen.

Familieleden van haar gingen op
zoek naar Jan, die een dorpje verder
woonde. Onderweg langs een voetpad
in een boschrand lag iemand te sla*
pen. Men ging er naar toe. maakte
hem wakker het wasJan.

Laat me slapen, zeide 'hij schok»*
schouderend.

Maar de aandrang om mee te gaan.
was te groot. Jan liet zich overhalen.
Droogde de tranen, welk aan de oogen
van zijn aanstaand vrouwtje ontwel*
den. Schoorvoetend liet 'hij zich knel*
len in den 'band, die bindt. De 'kerke*
lijke plechtigheid was afgeloopen en
zooals dat betaamt, ging de bruiloft*
stoet regelrecht naar huis om daar aan
te zitten aan het rijke maal, dat ge*
reed stond'. Nuwc-lyks was Jan daar
naast zijn vrouwtje gezeten, of hij
moest even naar buiten.

Dat „even." duurde lang. Weer con»
sternatie. Gezocht buiten. Jan was ner*
gens meer te zien. En voor de tweede
maal toog de familie van het ander
maal tranen stortende 'bruidje op zoek.
Men ging naar zfjn ouderlijk huis,
eenige kilo-meters er vandaan. Daar
lag Jan met zijn hoofd op de elle*
bogen op tafelslapende.

Èn veel moeite kostte het om hem
ineo te krijgen naar het huis van de
bruid, waar de ..bruiloftsstemming, een
temming wa&' j