HAARLEM'S DAGBLAD
STAATSMIJN „EMMA".
STADSNIEUWS.
DONDERDAG 9 JUNI 1927DERDE BLAD
400 Meter onder het „bronsgroen eikenhout"
EEN BEZOEK AAN HOENSBROEK EN DE BOVEN- EN
ONDERGRONDSCHE MIJNWERKEN.
De tegenstelling van den Zwartsten nacht,
en den Zonnigsten dag
Onder brj de liftkooien, hier begint de bezoeker zyn tocht door de mijngangen.
Onder 't land van t bronsgroen eiken:
hout1, de heuvels met de groene koren:
velden, onder de beekjes, de eeuwen:
oude hoeven, onder Sit'tard, Heerion,
Hoensbroek, Nuth, Schinveld. Amstel:
rade( Spanbcck, en hoe zij nog meer mos
gen heeten, die dorpen en gehuchten,
waar de primitieve heiligenbeeldjes in
nissen langs de straat staan, de oude,
jrooebkoperen pompen aan de huizen
leunen, de vrouwtjes elkaar op feestda:
igen papieren „blommen" olireeren, waar
de lekkere Limburgsehe „vlaaien" het
hart van de Noordelingen verrukken,
daar liggen 100 tot 600 meter onder
den vruchtbaren grond de lagen van
zwart diamaint; daar werken duizenden
arbeiders, onder den hoogen druk van
moderne techniek, in den kunstmatigen
zwoelen mijnwmd, ih de hevige spanning
van tot het uiterste opgevoerde arbeidt
prestatie.
Het' is juist die tegenstelling tus:
echen het ocr®gemoedelijkc eenvoudige
landleven boven den grond en het da.-
yerende wroetende streven van de zwar-
tc arbeiders onder den grond, die in
Zuid:Limburg het zenuwstelsel zijn van
iden buitenstcn aardkost, dat den stede:
png frappeert! in hoogc mate.
Naast de vriendelijke bewondering
/toor de bekoorlijke Limburgsehe natuur
pn de genegenheid voor de intact geble;
foreu landelijke eenvoud staat de groote
eerbied voor den arbeid van die taaie
Jcerels die zich diep in de aarde door
nauwe spleten worstelen en met naakte
gespierde armen liggend of zittend den
Zwarten glinsteren den kolcnwand ver:
jEorzelen.
Aan onzen gids, den heer v, d. Wal.
toeestcr:opzichter. hebben wij het te
danken dat wij het werk in één der
grootste steenkolenmijnen van Europa
van zeer na hij konden volgen. Ook in
Idie gangen waardoor men zich slechts
kruipend op handen en voetlen wringend
en glijdend' kan bewegen.
En als de stadsmenseh dan 'blazend
hijgend tusschen de balken geklemd
zit. als hij 4 maal zijn hoofd gestooten
beeft aan de houten steunpalen boven
Zich, als hij dé schrammen van de
scherpe steenkool voelt op z'n knieën,
'dan zegt hij variëerend de viscfumono»
loog uit ,,Op Hoop van Zegen": „De
St'ecnkool wordt duur betaald".
Afe je in het boek' je handteekening
bebt gezet ter herinnering aan het feit
dat je „naar beneden"' bent geweest
(wij z-agen daarin den naam onder am
'deren van onzen, commissaris van poli:
•tie, den heer Tenckinckj word je_ in
de badkamer der gasten gebracht. Vóór:
af krijg je op het hart gedrukt vóóral
geen enkel klccdingstuk van jezelf aan
te houden, daar het stof der mijnen door
alles heen dringt. Je trekt dus een lang
dik baaien hemd aan, een broek en een
kiel, dikke sokken en mijnschoenen met
dik -bespijkerde zolen. Op 't hoofd een
leeren helm. Voorzichtig loop je (aldus
geschoeid) eenigszins aarzelend en onze:
ker over de gladde tegelvloeren. En je
bebt 't gevoel dat je er mal uitziet, en
dat iedereen die je ziet zal zeggen „Kijk
daar eens wat 'n dilettant". In de
lainpist'eric, waar honderden mijnlampen
hangen krijgt de bezoeker een licht:
type, koperen clectrische mijnlamp. De
gids leidt je langs ijzeren trappen naar
boven, naar de schachttorens, naar de
kooien, (lifteen) van langwerpige smalle
ijzeren tralieramen, waarin je achter eb
kaar moet st!aan, en die geen deur en
geen achterwand hebben. Voor 't steen:
kolenvervoer dalen en stijgen de kooien
met een snelheid van 10—15 meter per
seconde, vopr 't personenvervoer, is die
snelheid gemiddeld 'n 8 meter per se:
conide.
Zij die nog nooit met zoo'n vaart een
reisje omhoog of omlaag hebben ge«
maakt!, zullen een eenigszins vreemden
druk op de trommelvliezen en op de
maagstreek voelen, die overeenkomt
met het gevoel dat men heeft in een
plotseling stijgende of'dalende vliegma®
chine. Als wij ongeveer 350 meter dieper
zijn stappen wij uit en stlaan in de diepte
der schacht waar de locomotieven met
de volle stecnkolenkarretjes aankomen.
En, passant zien wij door den anderen
liftkoker voorbijschieten, als een kogel,
een kooi, die van nog dieper komt. Onze
gids leidt ons ooor een lange, tamelijk
breede en tamelijk hooge tunnel, mooi
afgebouwd, met dubbele rails op den
grond, mot gebetonneerde wanden, of
met hout of ijzer gestutte muren en
zoldering. Hier en daar zelfs is de rots»
wand zóó sterk dat geen stutten noodig
zyn, en de gang dus zonder meer in
den steen is uitgehouwen,
In de nabijheid van de schacht is on®
der andere een klein telefoonkantoor.
De kol en trein, bestaande uit kleine
plaatijzeren karren. wordt getrokken
door locomotieven, die voortbewogen
worden door de samengeperste lucht uit
cylinders, die ieder oogenblik gevuld
kunnen worden. Daarvoor dienen de
zware buisleidingcn langs dé tunnelde®
ken.
Wij wandelden gedurende ongeveer
een half uur door diepe duisternis. Geen
ander geluid dan het schuren der schoe:
nen over den bodem, geen ander licht
dan het flauwe schijnsel der lampen.
Plotseling duiken holle. diepzwarte
perspectieven op van afgebouwde, niet
meer gebruikte gangen. Dan weer
wordt onze tocht onderbroken door
zware houten deuren, die de gids met
groote krachtinspanning opentrekt. De
zuiging van den kunstmatig onder den
grond opgewekten wind perst ze toe. En
slechts als twee tegenovergestelde deu®
ren gesloten zijn, en de druk dus ver®
deeld wordt, kan de poort voor ons ge:
opend worden.
En steeds verder gaan wij door de
diepste stilte. In NoordAVestelijke rich:
ting. In een tamelijk drukkende, neem:
de atmospheer.
Eindelijk, in de geheimzinnige verte
bonst iets, klopt iets. 't Licht van een
mijnlamp doemt op. Roode lichtjes
gloeien. Een kolentrein nadert en ratelt
voorbij. Wij naderen de plaatsen waar
gewerkt wordt. Ln eens. als wij nog
een hoek omgegaan zijn, zien wij schim:
men van menschengestalten. Geglim van
geel licht op naakte armen. Buigende en
strekkende lichamen, boven een rij
ijzeren wagentjes, voortgeduwd écu
voor één langs een klein gat op zij in
den wand waaruit de zwarte steenkool
stort.
Mijnwerkers bij bet winnen van steenkool. Deze gang is ruim. De arbeiders
kunnen zich zooaU oen zie* gomakkelyk bewese*»
In minder dan geen tijd zijn de karren
vol. Andere volgen. De mannen werken
als paarden. Wij komen in 't gedrang a'.s
in de smalle gang nog een trein pas:
seert, getrokken door een echt Arden:
ner paard. Een mooi beest, niet zoo'n
mijnpaard waarvan ons sprookjes wo.r®
den verteld, blind, met wonden en
schonken; nee een groot sterk dier met
een glanzenden huid. Een Duitsch op:
zichter voegt zich «bij ons. Een ladder
wordt tegen 't nauwe gat in den wand
geplaatst. Onze gids gaat voor: Volgt u
maar! Daarin?
En wij wringen ons in dezen spleet,
die een gang is van 60 c.M. hoog en
misschien een meter breed, gestut door
dik rond mijnhout. In het midden
langs den bodem van dezen hellenden
koker loopt een platte u=vormigc goot,
die door een motor met korte stootcn
heen en weer wordt bewogen. Door
deze schokkende beweging wordt de
losgehaktc steenkool naar beneden ,.ge:
husseld". En langs dit schuddende la*
waaiende toestel, boven ons dc balken,
ofwel den staalharden en zwart gladden
'leisteen, kruipen wij op handen cn voe®
ten, of wringen ons liggend schuins om®
hoog door kolengruis, tot wij komen
aan een bocht, cn een meter hoogcr
moeten klimmen, om dan den tocht
voort te zetten weer langs dc trillende
goot, over keien en balken, in den engen
ruwen kloof, die op vele plaatsen zelfs
het op hurken zitten niet toelaat. De
mijnlamp, die je gestrekt liggend voor
je houdt werpt lichtschitteringcn op het
zwarte goud der aarde, dat ons rondom
glinsterend omgeeft.
En eindelijk daar aan 't eind van dit
benauwde „konijnenhol", als wij hij:
gend van de inspanning, schuins naar
omhoog zien, en even gewend zijn aan
de dikke duisternis, zien wij weer mijn
lampen en weer rollende spieren onder
een zwarte naakte huid. Zien wij armen
zwaaien, rompen buigen.
In half liggende, half zittende houding
zijn drie mijnwerkers een muur van kool
aan 't loswerken. Een van hen hanteert
een groote schop, en zorgt dat dc goot
steeds vol blijft, een tweede hanteert
een soort groot revolver, een pneuma:
tisehen hamer, waarin een ijzeren punü:
ge pen heen cn weer schiet, tegen de
kolenlaag. Duisternis, stof. lawaai, La®
waai van den pneuraa tisehen hamer, van
vallenden kool, van stootende, bonken:
de motoren, van sissende, uitbarstende
samengeperste lucht!, die door slangen
wordt toegevoerd voor de hamers.
Als wij zoo zwijgend toekijken, zien
wij dat het stuttende mijnhout op deze
vooruitgeschoven post, waar tusschen
onze lichamen zich juist kunnen bergen,
diep in elkander is geperst. Een staande
balk. waarop een liggende dwarsbalk
rust, heeft zich eenige centimeters in
het trefpunt gedrukt. Er zit beweging
in de onmetelijke massa boven onze
hoofden.
ratelt 't pneumatische gehamer, bonken
dc motoren, knarst de wringende ijze
ren goot. ploffen dof de vermorzc'dc
stecnkoolmuren. En er zuigt een dikke
lauwe tocht, met millioenen stofdeeltjes.
De terugreis is een evenement. Omdat
het stopzetten van de goot het werk
te veel stagneert leggen wij ons, plat
languit op net schuddende gevaarte, op
den langzaam zakkenden kolenval, cn
hortend en stootend zakken wij mee op
deze „cakc:walk", die ons ondanks den
bitteren ernst aan vervlogen kermis»
geneugten herinnert. Dc ruimte tusschen
de stutbalken cn de goot is net
groot genoeg om hoofd en schouders
te laten passecren-
Flauw wordt dc opening zichtbaar die
uitmondt op dc grootere mijngang. Als
wij ons nu niet haastig uit het dolle
toestel werken worden wij meegesleurd
met den kolenstort in den kolentrein.
Wij kruipen dus verder op handen en
voeten naar den nauwen uitgang, waar:
voor de glimmende silhouetten der mijn®
werkers zich buigen en strekken.
Eenige seconden later kunnen wij
weer rechtop staan. Wij trekken, verder
om 'n tweede spleet te bezoeken. Hier
dezelfde ervaringen. Alleen als 't mos
gelijk is onder nog moeilijker omst.in®
digheden.
Van half vier tot half zeven zijn wij
bonoden geweest. Bij „de heetc vuren";
nu wandelen wij zwijgend door de
groote tunnels terug naar het Zuiden,
een lauwe, vochtige wind in den rug.
Op een kruispunt 'n schrik, als wij
net bijtijds op zij springen tegen den
wand gedrukt een kolentrein juist
kunnen ontwijken, die eensklaps als een
dreigend monster uit het zwarte niet
opdook
Gelukkig kunnen wij halverwege een
naar den schacht terugkeerenden trein
oppikken, die ons dc wandeling van 25
minuten zal besparen. Maar vóórdat wij
vertrekken worden we behoorlijk in het
leege ijzeren karretje, dat voor ons,
achter de locomotief is aangepikt, door
elkaar gerammeld omdat de samenge»
persteduchtdractor niet op gang kan
komen. Eén en ander roept levendige
voorstellingen op van gebroken ribben
en gekneusde beenderen, maar als wij
10 minuten later uitstappen, blijkt gc:
lukkig, dat alles nog heel is. Wij gaan
nu in een gang die zoo goed als nooit
meer door menschenvoeten betreden
wordt, 't Is de kortste weg van dit punt
uit naar den paardenstal.
Daar hccrschen vrede en Mor:
phcus. 'n St'uk of zes Ardenners zijn in
ruste. Do ruiven zijn goed gevuld met
welriekend hooimaar hier schijnt
nooit de zionen wellicht schuilt er
diep in paardenhersens zooiets als een
vage herinnering aan groene weiden
Bij gelegenheid van 't 25®jarig mijn®
Een moderne gang. Dese cylindervorraigo afwerking verleent de wanden
elasticiteit.
Hief onderga }c een moeilijk tc be®
schrijven gewaarwording. Inéén ge do®
ken, bezweet, zóó te zien werken deze
sterke kerels, taai onophoudelijk, onver:
zettelijk. Dit is arbeid waarvoor men
zonder sentimenteel te zijn plotseling
een grooten eerbied voelt opwellen
De Duitsche opzichter lachtEn
zijn witte tanden schitteren in zijn
zwarten, mageren kop. Hij ziet onze ver:
bazing, die eigenlijk een mengeling is
van bewondering enmedelijden....
en begint! te philosopheeren. In z'n Lim®
burgsch:Duitsch vertelt hij dat de men®
schen, die hier geregeld werken, wel®
gemoed zijn, dat zij hier hun leven te®
vreden doorbrengen, dat zij met hun
dagloon van 'n gulden of vijf zes rond
kunnen komen.... en niet beter weten
of dit alles is zeer normaal.
Rondom ons, t'wec meter vooruit, 30
centimeter opzij, een meter achteruit,
is 't gelig kmpengeschijn, 't fonkelend
git van steenkool, gruizig, scherp
jubileum onlangs met praal gevierd, is
één der paard=veteranen gepension®
neerd
Als wij nog de pompenkamer bezich®
tigd hebben, die het! water uit de mijn®
gangen naar boven perst, zoeken wij de
kooien weer op. die ons (8 M. per se®
conde) naar het hoogste punt van den
schachttoren voert.
Een minuut later ontfermt een warm
bad zich over je vermoeide ledematen,
en absorbeert al het kolenstof dat door
de mijnkleeren heen tot op je huid is
gekropen, 'n Lichte, witte hadkamer.
Buiten de zon. Het toppunt van weelde
en verademende ruimte- De tegenstel®
ling van den zwartsten. sombersten
nacht en den mooisten zonnigsten Lim®
burgschen dag.
F. A.
ONTEVREDEN
CHAUFFEURS.
NACHTVERGADERING.
Men schrijft ons:
Door de afdeeling Haarlem van de
Ned. Unie van Arbeiders in het Auto®
mobielbedrijf (aangesloten bij den
Ccntr. Bond van Transportarbeiders)
werd in het gebouw De Centrale een
druk bezochte vei-gadering gehouden,
welke was uitgeschreven voor het per®
soneel der Amsterdamsche Rijtuig
Maatschappij en van de Brockway
Maatschappij.
Na een kort openingswoord werd het
woord verleend aan den heer A. Mars,
die releveerde wat indertijd in confercn®
tie met de directie der A. R. M. werd
overeengekomen, namelijk dat dc maan»
den Februari Maart en April proefmaam
den zouden zijn op een loon van 14
plus provisie cn premie. Uitdrukkelijk
werd hierbij besloten, dat direct na af®
loop van den proeftijd een confcren®
tie zou plaats vinden, om de resultaten
hiervan tc berekenen en daarna ccn de
finitieve regeling tc treffen. Aan deze
afspraak heeft de directie niet voldaan,
daar tot op dit moment de organisatie
niet in dc gelegenheid is gesteld dc re®
soitatai waa den proeftijd te bespreken.
Wel is zeer duidelijk gebleken, dat
de vertegenwoordigers der organisatie
goed hebben ingezien, dat de proef re®
gcling van het meerendeel der chauf®
feurs niet een weekloon bracht van
18—
Het bestuur kan zich dan ook inden®
ken, dat de betrokken chauffeurs op
het standpunt staan dat een minimum
inkomen van 18.gewaarborgd moet
zijn; daarnaar zal dan ook zeer ernstig
gestreefd worden.
Na deze, met applaus beloonde uit=
eenzetting, werd door den voorzitter
van het' hoofdbestuur, den heer Sonnani
verslag uitgebracht van dc verschillende
pogingen door dc organisario verricht
om tot een behoorlijke definitieve rege®
ling te komen. Deze pogingen hadden
geen resultaat gehad, doordat de aan®
gevraagde confcren tc nog st'ccds nie t
werd toegestaan, waartegen spreker pro-
testeerde.
Het nieuwe voorstel der directie
dc procfregeling verhoogd met ten
hoogste 20 pCt. terwijl de procfrege®
ling zelf een verhooging had gebracht
van 24.3 pCt. zou beteekenen dat nog
minder werknemers als voorheen aan
een inkomen van IS.zouden ko®
men.
Nadat door verschillende chauffeurs
hun meaning was geuit, W3«ruit sterk
de heersehendc ontevredenheid tot
uiting kwam omtrent d« getroffen rege®
ling vanwege "de "directie, sprak" 'de ver®
gaticring het volle vertrouwen uit in de
leiding van den bond. die zal pogen een
minimum loon van 18 te verkrijgen.
Na dc vergadering met dc Taxi®
chauffeurs werd met het personeel der
Brockway Maatschappij vergaderd.
Door den heer Mars werden 11a de
opening de diverse klachten welke het
bestuur omhing, behandeld. Vooral het
feit dat zonder meer van verschillende
chauffeurs hun vrije dagen werden irge®
trokken en voorts de onrechtvaardige
straffen van schorsing e.d., zonder dat
een behoorlijk onderzoek naar even®
tueele overtredingen werd ingesteld of
dc vraag opgeworpen of de regeling der
maatschappij hier niet! zelf de oorzaak
van was, heeft kwaad bloed gezet. Daar®
naast is gebleken dat de directie een
persoon mede laat rijden (een onbeken®
de controleur) die een gekocht plaats®
bewijs in dc nabijheid van den chauf®
feur expres laat liggen om tc zien of
de chauffeurs dit! kaartje opnieuw ver®
koopen, welke handelwijze gelijk staat
met aanleiding geven tot diefstal of al*
thans het uitlokken.
Door dc vergadering werd tevens be®
zwaar gemaakt tegen een arbeidstijd
van 13 uur. Besloten werd dat het he®
stuur deze klachten gesteund met di®
verse uitingen van het publiek zelve, bij
de hoofddirectie aanhangig zal maken
cn zoo noodig dc autoriteiten er mede
in kennis zal stellen.
Aan het slot werd tevens door de
vergadering aangedrongen om dezelfde
loonregeling in tc doen voeren als dc
lijn Haarlem—LTmuidcn. waar de chauf®
fcurs 5.meer verdienen als de lijn
HaarlemLeiden.
CONGRES VEREENIGING
VAN NEDERLANDSCHE
GEMEENTEN.
HET BEHEER VAN
GEMEENTEBEDRIJVEN.
Het maandschrift Gemeentebestuur
bevat d'c prae^dviezeim van mr. M. II.
de Boer, wethouder van U'tnocht en
van den heer F. M. Wibaué. wefchou®
der van Amsterdam, over de volgen®
de, op het den 22s>ten Juni in Haar®
Jem te houden congres der VerecngiiKg
van Nederlandsche gem centen aan. de
ord te stellen vraagpunten:
„Aan welke eischen heeft het he®
heer van geraeenteb edrij ven tc vol®
doem?
„Is het praktisch uitvoerbar en is
het wenschelijk. om de fleveringen van
gemeentebedrijven aan alle categorieën
van verbruikers uit te voeren tegen
kosten den prijs?
„Indien niet geleverd wondt tegen
kostemden prijs, is het dan wemsche®
lijik de door de gem een tebed'rijvem te
maken winsten jaarlijks aan te wen®
dien als gewone inkomsten der gc®
meen te?
Mr. de Boer komt in zijn prae®advies
tot de volgende conclusies:
,.A. Het 'beheer van gemeentebedrij®
ven heeft te voldoen aan de volgen®
dc eischen:
a. Aan de bedrijfsdirectie behoort
onder voort du ronde controle van, en
in voortdurend overleg mot burgc®
meester en wethouders de grootst
mogelijke vrijheid van handelen te
worden gelaten, welke bestaanbaar is
bij dc bijzondere positie van dc ge®
meente en de wettelijke bepalingen
van administratie en comptabiliteit.
fe. Het geldelijk beheer behoort af»
gescheiden vam de overige gemeente®
lijkte geldmiddelen te worden gevoerd
terwijl een commercieel© boekhou®
ding dient te worden gehouden,.
c. dc gemeente 'behoort geen ge®
meente-b ©drijven op te richten, uitslui®
tand met het doel de gemeentelijke
inkomsten, te versterkemi
d. Het beheer dient zich naar dc®
zelfde regelen te richten. waarnaar
ook het particulier bedrijf zich richt;
het moet zich echter onthouden van
kunstmatige prijsopdrijving of prijs®
drukking.
B. Het is noc-h' practiiscli uitvoer®
baar, noch wenschelijk om de leve®
ringen aan alle categoriën van ver»
bruikers uit te voeren tegjein kosten»®
den prijs,
C. De fe maken -winsten bëhoomen
jaarlijks te worden aangewend) als ge®
wone iin.kom,sten dér gemeente*'.
'De heer Wibaut vat de aan het
beheer te stellen eischen aldus sa®
men:
,JTef administratieve beheer moet
overzichtelijk zijn;
aan het 'technisch, beheer moet de
mate van zelfstandigheid worden ge®
laten., die dc aard van het bedrijf
eischt:
het beheer mag niet commercieel
zijn in den zin van gericht tc zijn
•op de grootst mogelijke winst;
hef beheer moet cr op gericht zijn om
het bedrijf in 'de grootst mogelijke
mate dienstig te doen zijn a'an de
gemeente als geheel, aan dé gemeente
als gemeenschapsorgaan;;
dc prijzenpolitiek moet boheerscht
worden door het beginsel, dat alle
verbruikers van dezelfde soort. wij
denken hierbij aan huishoudelijk ge®
bruik 'de grootste en dc kleinste
verbruikers, worden bediend tegen
gelijke pry-zero".
Wat het tweede vraagpunt betreft,
is het naar het oordeel van dezen
prae®adviseur niet praotisch uitvoer»
baar om dc levering van gcmeemtebc:
•drijven aan alle categorieën van ven-
bruikers uit tc voeren tegen kosten®
den prijs. en indien het practisch udt«
voerbaar ware. zou ,het niet wenschc®
lijk zijn. Dc derde vraag wordt door
hem tc,n volle bevestigend bcant--
woord.
JEUGDTUINEN.
Dc Ver. voor Jcugdtbinen heeft de
beschikking gekregen over het gebouw®
tic, dat vroeger op dc terreinen stond
v;ui de Gom. Waterleiding aan den
Hoogen Duin en Daalschcn Weg. Het
gebouw is nu klaar, op het verven na.
Voor dc jonge tuiniers is deze wclwil®
lendkeid van het Gemeentebestuur ran
groote waarde, vooral bij regen.
KRABBELS.
De Amerikanen Linton Wells ea
Leigh Wade zullen binnenkort vertrek
ken voor een vlucht om de wereld.
Wij maken ons niet de illusie dat deze
aankondiging den lezer verbaast. Wat
verbaast, ons tegenwoordig eigenlijk nog.
nu andere Amerikaansche vliegers (die
Amerikanen zijn op het moment wel
weer sterk op den voorgrond gevlogen)
in hun eentje 33 uur of getweeën meer
dan 40 uur lang vliegen. Rondom de we
reld? Het moest komen, als logisch ge
volg. Het eenige wat er ons eigenlijk
nog in 'verbazen kan is, dat de beide
heeren verscheidene tusschenlandingen
denken te maken. We zijn geneigd om
te denken: wat is dat ouderwetsch.
Wie maakt cr nu tegenwoordig nog tus
schenlandingen. ZU denken er 15 dagen
over te doen. Lang, vindt u niet?
En tochminder dan een halve
eeuw geleden was de reis om de wereld
in 80 dagen nog slechts de droom van
een romanschrijver. Het is maar goed
dat Jules Veme niet meer leeft. Hij
zou anders pijnlijk hebben moeten on
dervinden dat zijn boek, als toekomst
beeld gedacht, na weinige tientallen
jaren a! uit den tijd zou zyn.
Miss Bly, een Amerikaansch (alweer)
journaliste is de eerste geweest, die
Verne's boek in de practijk heeft ge
bracht. Zij vertrok op 14 November 1889
uit New-York, reisde 42000 KM. iets
meer dan de aardomtrek en was op 25
Januari 1890 weer in de wereldstad te
rug. Haar reis had, als u het heel pre
cies wilt weten 72 dagen, 6 uren, 11 mi
nuten en 14 seconden geduurd. Spoedig
bleek dat men alle nominaties behalve
de dagen veilig had kunnen verwaarloo
zen, want enkele jaren later deed een
Parijsch journalist er 63 dagen over.
Dit was voor den tijd van den Trans
Siberischen spoorweg, die wel langzaam
ry'dt voor een trein, maar toch altijd
nog heel wat sneller dan paard en wa
gen of arreslee. De Engelsche kolonel
Bumley-Campbell zag in 1907 in dezen
trein een mooie kans voor recordverbe-
tering en hij kwam 40 dagen en 19 1/2
uur na zijn vertrek weer in Londen
terug.
De volgende snelheids globetrotter
was weer een journalist. Het is een re
den tot trots, om te bedenken, hoe ons
gilde in deze specialiteit heeft uitge
blonken. Een wonder is het overigens
niet, want zoo iemand, dan is een jour
nalist aan snelheid gewend. Het was
weer een Franschman, schoon met den
zeer on-Franschen naam van Jager-
schmidfc, die er in 1911 negen-en-dertlg
dagen en nog wat voor noodig had.
En in 1913 ging de heer M. Mears, een
Amerikaan, uit New-York op reis. Be
scheidenheid verbiedt ons, hierbij het
feit te vermelden, dat genoemde heer
Mears eveneens journalist van beroep
was. Hij verbeterde het Jagerschmidt-
sche record met niet minder dan 4 da
gen, dank zij het feit, dat hij weer
nieuwe en snellere vervoermiddelen tot
zijn beschikking had. Maar het eigen
aardige is wel, dat hy in het geheel
geen gebruik maakte van vliegtuigen,
die toen toch ook al tot het een en an
der ln staat waren.
De eer der ontdekking van het vlie
gen als hulpmiddel tot het bereiken van
dit doel komt toe aan denzelfden Lin
ton Wells, wiens plan wij in den aan
vang vermeldden. HU reisde het vorig
jaar met een metgezel in 28 dagen den
aardbol om en maakte daarbij gebruik
van treinen, booten, autos en vliegtui
gen. Voor zfjn vertrek had hij aange
kondigd, dat hU zou pogen, binnen 25
dagen weer thuis te zijn. De tocht viel
dus drie dagen tegen.
Het heeft hem niet ontmoedigd. In
tegendeel. Hy heeft zijn limiet verlaagd
tot 15 dagen en dan geheel vliegende.
Net de tijd voor een vacantierelsje,
waarvan je zegt: Ik hoop nu maar, dat
ik wat mooi weer tref.
EEN VERNIELDE
ZWEMSCHOOL.
WINDHOOS IN HAARLEM.
In ons vorige nummer werd 01
miedcgedeelld» dat dé voormalige
anvemscliool, die bij de Papcntoren»
vesit stond, in den avond van 2
Augustus 1862 door de vernielende
werking van een wimdlhoos totaal ver»
woest werd.
In Haarlems Weekblad van Zatcr*
dag 10 Augustus 1861 lezen wc over
die windhoos het volgende:
„Vrijdagavond 2 Augustus, om«
streeks S uur, kwam bij drukkende
ludhtgcsteldiheid een zware donderbui
opzetten, die bet uitspansel geheel als
in vuur en vlam zette; het licht was
geen oogenlblik van de lucht, terwijl
heivige donderslagen weldra door een
hevige plasregen werden gevolgd. Een
hevige windhoos die bijna gelijktijdig
losbarstte, richtte hier en daar nogal
eenige sohade aan; in den Hout wcr®
den. verscheidene boo men ontwor
teld, zoomede buiten dc Amsterdam*
sche Poort, terwijl aan de vest bij dc
Amsterdamsche Poort een goheel pak»
'huis instortte. Eenige schoorstccncn
werden afgeworpen cn de gebouwen
der Zwemschool aan de Papcntoren®
vest werden goheel vernield; brokken
en splinters lagen heinde en verre ver*
spreid. Na negen uur bedaarde het
weder. d'Och de wind hield dien nacht
cn den volgenden dag steeds aan. af»
gewisseld door rc-acnbuicn. zoodat het
weder zelfs Zondag nog niet uillok.®
ken cl was."
DAMESTASCH
GEVONDEN
De Commissaris van Politie te Haar
lem verzoekt ons plaatsing van het vol
gende bericht:
„De Commissaris van Politie te Haar
lem brengt ter kennis, dat aan zUn bu
reau is terug te bekomen een bruin le
deren damestasch, inhoudende twee
portemonnaies. een spiegeltje, een kam
in étui, een doosje poeder, een zakdoek,
naaigaraituur enz.
De eigenaresse wordt verzocht tot het
geven van nadere inlichtingen en tot
het terugbekomen van haar eigendom,
zich te wenden tot zUn bureau, afdee
ling recherche"
