HAARLEM'S DAGBLAD i iési DE TWAALFDE PROVINCIE VAN NEDERLAND. DE IJZEREN KARAVAAN. HANDELSBLAD HET BIJKANTOOR HARIINGE! Stuiztn lOOELGROMDEf^ IIIjjIpMtDï yjji MAnaOlt» fit.UIZEH ►tr^oos-r- oeN OEUER^t iullatveK Jjt OEN HELDÏ SpVE.Fv /OLLENHO- IMjl IVEft jCWOKLAND Z.W.POLDE1M H-OL- Z.O. POLDE.P. lilllpilM® HAAjRÜi.MWTlÏÏI C GE.LDEF*' liiiiiiiiiiiii II L AND jilJJl (IL.VEB5UC kMERSFOORT UlllllUllllllUJli DINSDAG 14 JUNI 1927 DERDE §LAD Tus8chen Van Ewijcksluis en Zurich. DE ZUIDERZEE IN 1952 DROOG. Aan den indringer „Noordzee" worden 224000 H. A. ontnomen Zurich, dicht hij de Friesche kust. ra! verrijzen. De boottocht, door vlak water en een zee van zon, duurde twee uur. en had het nut dat men zich eindelijk eens een levendige voorstelling kon maken van de enormiteit van den ar* beid die nog gedaan moet worden. Eén der collega's merkte op dat de Hollans deTs die zoo graag naar het buitenland staren om iets grootsch te zien gebeu* hen, hier op de Zuiderzee ten overstaan van de toekomst die Nederland zich zelf aan 't maken is, het groote van hun land zouden leeren zien. Dit is onge* twijfeld waar. Voor het oog is de plas schier eindeloos. Bij slecht weer is de Zuiderzee woest en gevaarlijk. Maar toch bouwt men dijken, sluizen en bruggen, toch /al de bodem droogge* legd worden. Hier wordt iets gepres* teerd dat in de wereld niet gauw ge* evenaard zal worden. Waar de sluizen bij Wieringen zullen verrijzen. Een jaar of vier geledien bracht een men oen enorme waterplas van ringdijk klein stoombootje ons van Van Ewijck* sluis over het Amstéldiep naar Wierin* gen. 't Was op ccn zeer duisteren avond. Er stand een flinke wind. En de golven liepen tamelijk hoog. Behoorlijk gehutst en gehotst kwamen wij des avonds laat op 't eiland aan. Een dag later werd de inboedel van den ex* Kroonprins geveild, waar 't de courant natuurlijk om te doen was, Wieringen vertoonde zich den volgenden dag bij zonsopgang als een mooi heuvelachtig groen eiland boven het zachtgroen van de Zuiderzee.... Een anderhalf- jaar later begaven wij ons nog eens naar dezen uithoek van Noord«HoIland om de eerste werkzaamheden van de droogs legging der Zuiderzee te bezichtigen. Wïeringen was een Schiereiland gewór* deai. Een machtige dam van keileera en zand had het krachtige Amsteldiep bc* teugeld. En nu liepen wij naar Wie* ringen. Baggerend tot over de enkels door de modder. Dit was de eerste schrede het leggen van dien dijk op den interessanten weg dien 'een corps Hollandsche ingenieurs thans volgt. Een weg naar een ver maar grootsch doel. Een drooggelegde Zui* derzee! Een Hollandsche provincie, die ons land wèl geluk zal brengen'. Nu, Vrijdag jongstleden zijn wij ten derden male naar Wieringen geto* gen. In gezelschap van 21 andere jour* nalisten, allen gasten van de Neder* landsche regeermg. De modderige ruwe lompe dijk is inmiddels een gladde gc* strekte kam geworden, die zich slank uitstrekt naar Wieringen, het verkeer naar 't Schiereiland geschiedt langs een breeden straatweg aan den voet van de kruin van den dijk. En straks (dat wil hier zeggen als het gehecle Zuiderzeewerk voltooid zal zijn) zal een spoorlijn naar Ewijcksluis via Wie* ringen langs een massalen dijk naar Zurich (spreek uit Sürrug) aan de Friesche kust loopen. Dc glimmende rails zullen gezichtsver naar den hori* zon schieten. En t'e ééner zijde van den dijk zullen bloeiende landauwen en het IJsselmeor, zich uitstrekken, cn te an* dereT zijde zal de plas flonkeren die men den indringer Noord.Zec nog ge* laten heeft Hoofd*ingenïeur 'de Blocq van Kutie* Ier leidde ons rond. Hij vertelde ons bij aankomst in Van Ewijcksluis eenige technische bijzonderheden die het werk daar betreffen. (Het kanaal van Van Ewijcksluis, naar de Kooy bij den Hel* der, voor de afwatering van den Anna* Paulownaspolder is reeds geruimen tijd voltooid). Per autobus over den dijk trokken wij naar Wieringen en vandaar in de lengte over bet eiland naar den Oostelijken uithoek, waar Wieringen zijn haven heeft en waar de werkhaven voor de drooglegging is gebouwd. Betreffende de techniek van het •werk hebben wij eenige maanden gele* den uitvoerig mcdedeelingen gedaan in de rubriek „Bibliotheek van Haarlem s Dagblad". Ir. J. W. Thierry, eerstaan» wezend ingenieur bij de Zuiderzeewer* ken schreef voor ons immers het arti* kei: „De indijking en droogmaking der Zuiderzee". De mededeelingen, die de heer De Blocq van Kuffeler ons dit* maal gaf komen geheel overeen met die van den heer Thierry, zoodat wij wat dat aangaat! nu kort kunnen zijn. Wij willen nu een globaal schetsmatig overzicht geven van den indruk dien het werk in 't huidig stadium van vol* tooiing maakt. Eenige honderden me* ters Ven Noord=Oosten van den Oever - de Oostpunt van Wieringen heeft ken voorzien en drooggelegd.^Mzoo een polder gewrocht in de zee, In deze oppervlakte zullen de schuitsluizen voor de scheepvaart en sluizen voor de afwatering gebouwd worden.' Waar ééns het' geweldige sluizen complex ver* rijzen zal zien wij nu de groote droog* gelegde lap grond voor ons. De dijken gers cn sleepbooi'en, van welke laat» sten er ongeveer 50 in de vaart zijn tusschen Wieringen en Friesland, ge* bruikten wij den ochtendmaaltijd. Den Oever is geen vergeten dorp meer. waarvan wij stedelingen veronderstel den dat er de wereld dichtgespijkerd is met' planken, 't Is nu een midden* punt van nijverheid en bedrijvigheid en van keileem worden afgewerkt met ba* het zal niet lang meer aan den rand van zaltblokkcn. Alleen de dijken die in een ongerept groen heuvelig eiland lig* de toekomst het toewateringskanaal voor de scheepvaartsluizen zullen vor* men, blijven bestaan. De dijken die ïhans ontworpen zijn om dk puften voor de keersluizen, vervallen, daar die sluizen in het verlengde van den groo* ten afsluitdijk komen te liggen. Het al* gemeen aspect, van deze werken doet ons aan den sluisarbeid in IJmuiden denken. Ook hier worden de ijzeren damwanden, die de sluisputtcn ondoor* dringbaar voor grondwater moeten ma* ken, in den grond gebracht! Zij steken zes meter diep in den drooggelegden bodem, V/£ Meter steekt de damwand nog boven den bodëm uit En 1 1/2 me* ter dikke betonplaten zullen straks de sluisvloeren vormen. Een ongeloofelijke druk zal dus op den bodem uitgeoefend worde®. Hier verkeert .men onder de gelukkige omstandigheden dat de grond hard genoeg is om zonder dat vooraf ge* beid behoeft te worden, die enorme vracht te dragen. Aan den overkant, onder de Friesche kust, waar het spie* gelbeeld van dit sluiscomplex thans ontworpen wordt op de zelfde wijze, is de bodem slapper. Daar zal dus eerst geheid moeten worden. Opmerke* lijk zijn de proefinstallaties die hier op* gericht zijn om den druk die door den betonnen vloer zal uitgeoefend worden, te bepalen. Hooge stellingen zijn opge* richt. Daarop rust het gewicht van dui* zenden kilos zakken zand. Die druk wordt overgebracht op een hydraulisch toestel en kan door ingenieurs voor een oppervlak van één vierkante centimeter berekend worden. In de luwte van een dijk verheffen zich tientallen houten woningen voor berging van materiaalen voor het onderdak van de honderdtallen arbei* dersDit is de sfeer van het groeien* de, het komende, het gróóte. Dat voel je als je over den zandbodem loopt, die den indruk van golven, van stVoo* mend water nog vertoont. Want hier stond eenige jaren geleden nog ruim twee meter Zuiderzee. Toen zweefde hier het groene slijmerige wier nog, zwommen cr nog de zilveren visschen. In het pas gebouwde schaffloka::! bij de werkhaven in *Ien Oever, daar liggen de zandbakken, .de excavateurs, de zui* gen. Want straks wordt Wieringen door de Staatsspoor doorsneden; een geul is als een geweldige greppel door het pro* fiel van 't eiland gespit en heeft het landelijk schoon nogal geschaad Na het ontbijt bracht Ir. de Blocq van Kuffeler het gezelschap aan boord van de sleepboot en wij vertrokken im Noord*Westelijke richting naar de plaats waar het' sluizencomplex onder Naar de Friesche kust. Halverwege den tocht is noch rechts noch links land in zicht. Na twee uren teekenen zich vage en ruwe dijkprofielen boven den groenen Vcespiegel af, kranen, sleepbootcn verrijzen zwart uit den blauwen horizon. Een boot. aan boord waarvan zich twee ingenieurs bevinden, praait ons. Wij worden vreedzaam ,.ge= ënterd" en wij krijgen „loodsen" aan boord die ons langs dijken leiden, naar de plaats aan het Oosten van het com* plex, waar wij met een groote boog tusschen de bergen van keileem kunnen doorvaren. Want dc bodem hier is nog niet drooggelegd. De ringdijken voor den aanstaanden polder, waarin de slui* zen gebouwd zullen worden (juist zoo* als bij Wieringen) zijn nog niet vol* tooid. Toch is dit jaar reeds een ge* weldig werk verzet. Want aan den Westkant heeft men reeds over een af* stand van een paar honderd meter het eerste begin van den groo ten af* sluitdijk gemaakt dat bij het sluizen* complex onmiddellijk aansluit. Maar nu gaat men eerst de ringdijken voor de schut* en keersluizen maken precies zooals bij Den Oever daar* na den bodem tusschen die dijken droogleggen en vervolgens de sluizen bouwen. Menigeen zaJ zich afvragen waarom eerst de sluizen in den dijk werden gemaakt en daarna de dijk zelve. Dit doet men omdat als eerst dc afsluitdijk dwars door de Zuiderzee ge* legd werd, de stroom langs Wieringen en dc Friesche kust waar de bouwwer* ken zouden moeten worden ontworpen, veel te sterk zou zijn. Men onder* var.gt dus een groote moeilijkheid met de andere methode te volgen. Op het y/erk in wording, dich bij de Friesche PLAN TOT AFSLUITING £N DROOGLEGGING OER ZUIDERZEE TEXEL Een Woestünschip. Gedurende een halve eeuw is het J menschdom in de beschaafde landen langzaam, maar met onverbiddelijke zekerheid bezig, het dier als lastdrager en -trekker te vervangen door de ma chine. Door liefhebbers van het schoo- ne en schilderachtige is genoeg over de evolutie naar het machinale op elk ge bied gemopperd, maar de techniek eischt haar ontwikkelingsrechten op en er is niets tegen te doen, vooral niet, omdat de practische verbetering door grootere snelheid, zekerheid en econo mie niet te ontkennen is. Men troostte zich met het denkbeeld, dat het dier in veijre landen nog altijd In de Sahara. De uitvinder Ir. J. C. Bischoff zijn waarde bleef behouden. Het ka meel in Siberië en in de woestijn, het rendier in het Hooge Noorden, de buffel in tropische streken. Vooral de kameel leek tot in lengte van dagen zeker van zijn behoud zijner functie. Het Schip der woestijn was in zijn element toch zeker niet door de machine te vervan gen. Maar wat het veiligst lijkt, blijkt dik wijls plotseling in gevaar te zijn. Het is misschien juist de poëtische bijnaam, die een Duitsch ingenieur, Bischoff, op het denkbeeld heeft gebracht, een echt Schip der Woestijn te construeeren, dat de in zijn, door vele eeuwen gelouterde functies, zou kunnen vervangen. Er was inderdaad al eerder een aan slag op het dier met de bulten gedaan door een karvaan van Fransche cater- pillar-autos, die reizen, dwars door de Sahara, maakte, maar hoe kranig vol bracht ook, openden deze geen ijirecte nieuwe perspectieven voor het transport van belangrijke ladingen over uitge strekte gebieden van woestijnzand. Dit doet eerst Ir. Bischoff met zijn Woestijnschip. Zijn zelfopgelegde taak bestond in het ontwerpen van een transportmiddel voor groote vrachten, dat zich over de zachtige woestijn massa zou kunnen voortbewegen zon der de noodzaak van gebaande wegen. Hij dacht zich een schip, (eigenlijk meer een wagen, maar wij spreken van de woestijn ook gaarne als een zee van zand) voortrollende op geweldige bree- de wielen van machtig formaat, inge richt voor het vervoeren van 250 passa giers buiten de bemanning en een nut tige last in goederen van 200.000 K.G. Hij bevond, dat het voertuig een lengte zou moeten hebben van 60, een breedte van 17 Meter, zonder de wielen 12 Meter. Het bovendek zou zich op een hoogte van 19 Meter van den bodem be vinden. de wielen kregen een middellijn van 15 Meter en een breedte van 2 1,2 Meter. Het gewicht van het volgeladen transport zou 800.000 K.G. bedragen. De inrichting is geheel gedacht in den trant van die van een luxe stoomschip en-ter wering van de deining, die ook bij het reizen in de zandzee niet zou ontbreken, is een hydraulische veerin- richting ontworpen, die zelfs bij sterke oneffenheden in den bodem het schip op horizontale kiel zouden laten, ook al bevinden voor- en achterwielen zich niet in een lijn. Het sturen geschiedt zooals by een gewone automobiel, hoe wel de stuurinrichting buitengewoon sterk van constructie dient te zijn. Het gevaarte zal worden voortgestuwd door twee Dieselmotoren, elk van 420 P.K. die het een snelheid van 20 KJVI. per uur kunnen geven, hetgeen volgens onze begrippen niet zeer snel is, maar kust, kan de bezoeker ©en goed Idee krijgen van de manier van werken. Uit de Zuiderzee wordt het keileem gebaggerd. Een taaie homogene substan* ric die als zij gedroogd is. keihard wordt. De zandzuigers spuiten zand en water op dc basis van keileem. Het water stroomt weg. Het zand blijft achter en droogt. Zoo worden dus tegen* over Zurich eilanden en polders gefa* briceerd, die in de toekomst de sluizen zullen vormen. Waar dan de honder* den tonnen zware betonnen blokken tot vloeren, muren en kaden zullen zijn verwerkt, is nu nog een door ruwe dij* ken omringde plas, waar geankerd gen bet vroegere schip van de marine, dc „Bellona", thans drijvend hotel en logement voor de arbeiders, de sleep* booten en de klepschouwen (groote drijvende bakken met openklapbaren bodem, waaruit de gcheele inhoud te* gelijk gestort kan worden). I 's Avonds om ongeveer vijf uur ver* lieten wij dc eenzame werkplaats in de Zuiderzee, om te ruim zes uur in Sta* voren aan te komen. Dc salonboot brengt ons naar Enkhuizen. Naar Noord cn naar Zuid strekt zich de Zuiderzee gerichtsver uit. Voor hoe lang nog? Wij hebben hierboven geschetst hoe* ver de droogleggers van dc Zuiderzee gevorderd zyn en willen eindigen met slechts twee veelzeggende cijfers 1), die het genie van oud*ministcr Lely kun* nen verbeelden (hij maakte in de vorige eeuw het plan zooals het in hoofdzaak nu wordt uitgevoerd): De iandaanwinst zal twee honderd vier en twintig duizend hectaren bedragen, en in 1952 kan de reuzenarbeid geheel ver* richt zijn- Nog een kwart eeuw. Luctor et Eraergo F. A. 1) De wet van 25 Mei 1926 Stbl. 150 heeft de wede- bespoedigde uitvoering der Zuiderzeewerken geregeld. Zij be* paalt, dat in dat jaar de afsluitdijk Wie* ringenFriesland zal worden aangelegd met bijbehoorende werken (verhooging der zeeweringen in Noord*Holland cn Friesland), en dat de Noordwestelijke polder (Wieringermecr) zal worden in* gedijkt en drooggemaakt. Omtrent de verdere droogmaking der Zuiderzee bevat de wet geen bepalin* gen, zoodat daarvoor een nieuwe wet zal moeten worden aangenomen; de wet van 1926 beschouwt de bovenomschrc* ven werken echter als een gedeelte van het geheele werk. Resumcerende is in 1927 dus begon* nen met den bouw van: a, den grooteu afsluitdijk (van de Friesche kust uit); b de sluisput voor het sluizencomplex aan de Middelgronden; e. de dijken van den Wieringermeerpoider tusschen Wiei ringen en Medemblik en tusschen Wie* ringen en Anna Paulowna; d. van de sluizen bij Den Oever en e. van hé! kanaal AartswoudBoezemroecr. Om nu uitvoering geheel in eigen be* heer te ontgaan, waar^gen verschillen* dc bezwaren zijn aa® te voeren, is door vier groote Ncderlandsche aannemers* firma's eenc N.V. opgericht: de Maat* schappij tot Uitvoering van Zuiderzee* werken (M.U-Z.); deze N.V. heeft een overeenkomst met den Staat gesloten, waarbij zij zich verbindt de afsluiting der Zuiderzee, den dijk Wieringen Medemblik en den procfpolder bij An* dijk uit te voeren naar desbetreffende op te maken bestekken tegen telken* male overeen te komen bedragen. Hierdoor neemt de Staat dus het fei* tciijke risico dat geen enkel aannemer bij een dergelijk ontzaggelijk werk zou kunnen dragen, over. INGEZONDEN MEDEDEELINGEN a 60 Cents per regel. Geeft uwe advertenties op ter 18 plaatsing in het HET algemeene GROOTE dagblad der beschaafde kringen. ALLE soorten advertenties worden zonder prijsverhooging aangenomen bij: Tempeliersstraat 32 - Tel. 10209 toch altijd oen belangrijke verbetering op den kameel. Het woestynschip van Bischoff zal een afstand van ongeveer 10.000 KM. kunnen afleggen en natuurlijk door een draadloos ontvangstation voortdurend met de bewoonde wereld in verbinding kunnen blijven. Dit is, in het kort, een beschrijving van de uitvinding, die de kameel als transportmiddel uit de woestijn moet verdringen. En al zullen er niet veel onder onze lezers zijn, die haar verwezenlijking met verlangen tegemoetzien om voor hun plezier dagenlang in de eindelooze eentonigheden van de woestijn te krui sen, als utiliteitsproject heeft zij onge twijfeld waarde. En vandaar, dat wy hebben gemeend, u de kennismaking met dit nieuw§ transportmiddel niet te moeten onthouder* Hei woestijnschip van Bischoff LINDBERGH IN NEW-YORK. 8000 politie-agenten langs de straat. HOE DE HELD GEVIERD WERD. LINDBERGH Lindbergh heeft Maandagmorgen om 9.58 Washington verlaten en werd op zijn vlucht naar New-York geëscorteerd door veertig vliegmachines, waaronder die van den bekenden aviateur Byrd; hij arriveerde om 11.58 te New-York. Lindbergh maakte op zijn tocht gebruik van een éénpersoons militairi vliegtuig, daar de motorkleppen van de „Spirit of St. Louis" niet goed werkten. Lind bergh startte op schitterende wijze en bereikte in korten tijd een hoogte van duizend meter, waarna hij vlug in noordelijke richting verdween. Vóói* zijn vertrek zat Lindbergh aan het te zijner eere door de National Aeronautical Association aangerichte déjeuner aan. In een korte rede voor spelde hij, dat binnenkort een succes volle tocht zal worden gemaakt van San Francisco naar Honoloeloe; hij waar schuwde de aviateurs echter, dat zij de grootste aandacht zouden moeten wij den aan de navigatie, daar dit probleem hier veel moeilijker is dan bij de trans atlantische vlucht. Reeds vroeg in den morgen begon een groote menschenraenigte naar het lage gedeelte van Manhattan te stroomen, aldus de Tel. Achtduizend politie-agen ten waren in de straten geposteerd, om de honderdduizenden in bedwang tc houden, die zich hadden opgesteld om Lindbergh gedurende zijn rijtoer naar het stadhuis te huldigen. Daar gevreesd werd, dat ondanks deze groote politie macht het toch niet mogelijk zou zijn ongevallen te voorkomen, werden de vrijgekomen politie-agenten van het reeds afgelegde parcours met .speciale ondergrondsclie treinen naar het cen trum van de stad gedirigeerd, waar de stoet nog langs moest komen. Nadat Lindbergh aan wal was gegaan, nam hij plaats in een watervliegtuig. Om 12 uur 23 min. daalde hij in de ha ven van New-York. Lindbergh stapte uit het vliegtuig en ging aan boord van een vaartuig der gemeente New- York, dat hem naar het havenhoofd op Manhattan Island bracht. Hier werd hij opgewacht door mevrouw Lindbergh en mevrouw Walker, de echtgenoote van den burgemeester, alsmede door het comité van ontvangst. Honderden politie-agenten deden alles om de enthousiaste menigte in bedwang te houden. Een ondernemend koopman in Fifth Avenue had zitplaatsen laten aanbrengen in winkel-etalages, die ver kocht werden voor 25, en 30 dollar, ter wijl plaatsen in een zijstraat, van waar uit men de gebeurtenissen ook nog even kon zien, 10 dollars kostten. Voor de historische Trinity Church was een steiger opgericht, ten einde den gemeen teleden gelegenheid te geven, alles goed gade te slaan. In de uitgestrekte hand van 't vrij heidsbeeld had men, voor het eerst, een groote vlag gestoken. De vliegtuigen, die boven de hoofden der menigte cirkelden, schreven in rook „Hail Lindy" aan het firmament. De toejuichingen namen steeds in kracht toe, doch plechtige stilte heersch- te, toen Lindbergh het „eeuwige licht" in de 23ste straat naderde, waar hij een krans neerlegde ter herinnering aan zijn kameraden-vliegeniers, die in den grooten oorlog het leven lieten. Vervol gens werd de tocht voortgezet naar het Central-Park, waar Lindbergh gedeco reerd werd door den gouverneur Smith. Merkwaardige tooneelen speelden zich ook nog af in de beurswUk. waar de ef fecten-makelaars vanuit hun kantoren den held met zulke groote hoeveelhe den telegraaf-lint bombardeerden, dat voor vele toeschouwers langs den weg de aviateur niet meer zichtbaar was. De verschillende posten van den genees kundigen dienst in de zijstraten, moesten dozijnen personen hulp verlee- nen, die tusschen de saamgepakte me nigte flauw waren gevallen. Herhaalde lijk gei-aakte het telegraaf-lint in brand, doch men had de voorzorg ge nomen twee brandweerlieden te station- neeren bij alle brandkranen, die direcjfc de vlammen doofden. Een persoon, die door een zwaar pak papier werd ge raakt, moest buiten bewustzijn naar het ziekenhuis worden overgebracht.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1927 | | pagina 9