HAARLEM'S DAGBLAD
STADSNIEUWS.
BIOSCOOP
Zonnebrand
Haarlemmer Halletjes.
ZATERDAG 13 AUG. 1927
DERDE BLAD
SACCO EN VANZETTI
PROTESTVERGADERING TE
HAARLEM
Het plaatselijk comité „Redt Sacco en
Vanzetti" alhier had Vrijdagavond in de
groote zaal van het Gemeentelijk Con
certgebouw een openbare protestverga
dering belegd om tl protesteeren tegen
het doodvonnis van Sacco en Vanzetti.
Toen de belangstellenden echter in
grooten getale in de Lange Begijnestraat
arriveerden, vonden ze het Concertge
bouw gesloten. Hier was geen zaal ge
huurd.
De heeren Peper en De Kadt maakten
er toen dadelijk werk van. een andere
zaal te vinden. Dit gelukte hun spoedig;
ze kwamen terug met de mededeeling,
dat de vergadering in het gebouw „Olym-
pia" aan den Kinderhuissingel zou wor
den gehouden.
In optocht trok de intusschen zeer
eterk aangegroeide menigte langs een i
omweg via Kruisstraat en Kruisweg naar
het gebouw „Olympia". Strijdliederen
werden gezongen en af en toe klonk het
gezamenlijk geroep: „Sacco en Vanzetti
moeten vrij!".
Te kwart voor negen werd de verga
dering namens het bovengenoemd co
mité door den heer A. W i e g m i n k ge
opend. Hij deelde mede, dat door een
nog niet opgehelderd misverstand een
andere zaal gezocht moest worden. Van
dit misverstand werd evenwel dankbaar
gebruik gemaakt, om demonstratief naar
den Kinderhuissingel te wandelen. HU
gaf hierop allereerst het woord aan den
lieer B. Lans ink Jr. Deze herinnerde
aan den wereld-oorlog, die volgens spre
ker op valsche lauzen was ontbrand. Het
ging niet om het ten onder brengen van
het Pruisische militairisme, maar om de
oorlogsmaterialen op te ruimen, zoodat
er nieuwe voorraden moesten geprodu
ceerd worden met enorme winsten voor
het kapitalisme. Gelukkig doorzagen ve
len dit snoode plan, zei spreker. Onder
hen waren ook de twee eenvoudige ar
beiders Sacco en Vanzetti. ZU waren
anarchisten, dus ook tegen den oorlog.
Die twee mannen hebben toen in Ame
rika een groote anti-militairlsme-cam-
pagne op touw gezet, om de daden van
het imperialisme aan de kaak te stel
len. Elke oorlogsdienst moest volgens
hen geweigerd worden. Het spreekt van
zelf dat zij. die dit in het openbaar in
Amerika durfden zeggen, den haat van
de bourgeoisie op den hals haalden. Dit
waren veel anü-militairistische propa
gandisten, van wie vooral Sacco en Van
zetti een groote rol speelden, niet in het
minst in de groote stakingsperiode al
daar. De kapitalisten hadden de prole
tariërs op de meest cynische wijze uit
gebuit. Vier jaar lang hebben de kapi
talisten, die den wereldoorlog op hun
geweten hebben, de groote legers laten
moorden, plunderen, brandstichten enz.
En ook na 1918 openbaarde zich. vooral
in de landen die aan den wereldkrijg had
den deelgenomen, een onverklaarbare
oorlogspsyche; een menschenleven was
daar niets meer waard. Er openbaarde
zich speciaal in puitschland als het wa
re een gevaarlijke krankzinnigheid. Twee
jongelieden lieten bijvoorbeeld een trein
ontsporen, alleen om eens te zien hoe
dat ging.
Sacco en Vanzetti hebben een langen
tijd in de gevangenis gezucht, niet alleen
omdat zü beschuldigd werden van het
prepageeren van anti-militairistische
denkbeelden, maar ook van het plegen
van een roofmoord op een banklooper.
Zij werden alleen vastgehouden op niets
f zeggende verklaringen van een kinder
juffrouw en van een dame, die in de
nabijheid woonde, maar die door de po
litie gedurende een jaar lang bewerkt
was om haar eindelijk te bewegen de
verklaring af te leggen, dat zü gezien
had, dat Sacco en Vanzetti den roof
moord gepleeèd hadden. Gelukkig zUn
er meer dan negentig getuigen door de
verdediging gedagvaard, die meer posi
tief in hun verklaringen zijn. Onder hen
is een Italiaansche consul in een stad,
die mijlen ver verwijderd ligt van de
plaats waar de roofmoord gepleegd werd.
Die consul heeft beweerd, dat Sacco en
Vanzetti op het tüdstip van den moord
op zyn bureau waren voor een pas
aangelegenheid. Volgens spreker kan
hier geen sprake zijn van een rechter
lijke dwaling, maar van een weloverwo
gen moord uit wraak tegen twee eenvou
dige menschen, die aan de Amerikaan-
sche machthebbers de waarheid hebben
durven zeggen. We staan hier voor een
klasse-vonnis, dat onduldbaar Is van
een Amerikaansche justitie, die blijkbaar
heel wat aandurft.
Ook in andere landen zijn Sacco's en
Vanzetti's; bijvoorbeeld in Nederlandsch
Indië, waar er tienduizenden in gevan
genissen zuchten; die valschelijk com
munisten genoemd worden. In massa
zijn ze echter geen communisten, zei
spreker. Het zijn koelies, die jaren lang
gemarteld zijn door de Hollandsche im
perialistische terreur in dat land. Hij
noemde het een schande, dat het mach
tige Nederlandsche Verbond van Vak-
vereenig ingen niets gedaan had in het
belang van Sacco en Vanzetti; alleen
Dinsdagavond werd door dat Verbond
inderhaast een telegrammetje naar
Amerika gezonden. Minder kon het
toch zeker niet doen. zei spreker. Een
groot deel van de schuld, dat Sacco
Vanzetti spreker heeft niet veel hoop
dat hun leven bewaard zal blijven
misschien als slachtoffers zullen vallen,
rust op de groote massa van proleta
riërs, die te lauw en te onverschillig
zijn om zich in één sterke revolutio
naire vereeniging aan te sluiten; die
blijkbaar zei de heer Dansing meer
voelen voor een voetbal- of wielerwed
strijd en dergelijken onzin. Die lauw
heid moet verdwijnen, want die is nog
noodlottiger dan de reactie van de
machthebbers. Directe actie en zelf-op-
treden moeten er voor in de plaats ko
men, om de Sacco's en Vanzetti's in de
geheele wereld van him ellende en pijn
te bevrijden.
De Voorzitter deelde mede. dat
de heer L. de Visser niet als spreker
kon optreden „wegens de mishandeling
die hij van de Rotterdamsche politie
moest ondergaan". In zijn plaats zou
de heer J. de Kadt het woord voeren.
De heer De Kadt, herinnerde er
aan. dat op het oogenblik door de ge
heele wereld de kreet weerklinkt: ..Sacco
en Vanzetti moeten gered worden!"
Overal komt# op een afkeer van onder
drukking. Duizenden worden weer zien
de; duizenden begrijpen dat er iets ge
daan moet worden. Men moet niet vra
gen hoe het komt, dat de groote massa
eindelijk wakker geworden is. Hoofd
zaak is. dat ze wakker werd. Duizen
den voelen thans een honger naar recht
vaardigheid; zij voelen een sterken af
keer van dit monstervonnis tegen Sï
en Vanzetti. Zoo krijgen wij menschen,
die in de toekomst durven vechten voor
een eerlijke zaak; die durven vechten
tegen het Amerikaansche kapitalisme,
dat zich niets van God en Zijn gebod
aantrekt, ook al spreekt het dieti naam
herhaaldelijk uit. De Amerikaansche
kapitalisten denken alleen aan dollars.
De strijd tegen de Amerikaansche kïas-
se-justitie is een strijd voor de toe
komst der arbeidersklasse. Er zijn helaas
ook nog velen, die niet zien; die al
leen medelijden hebben voor de
twee gemartelde slachtoffers Sacco en
Vanzetti. Dat medelijden is wel schoon,
maar het werkt niets uit. Tot hen, die
alleen maar van medelijden vervuld zijn
moet gezegd worden, dat dit vonnis niet
buitengewoon is; dat dit een normaal
vonnis is. zooals de Amerikaansche klas-
se-justitie eiken dag wijst. Het protest
van kapitalistische zijde, zooals dat in
de burgerlijke pers tot uiting komt, heeft
volgens spreker niets te beteekenen; het
protest van de arbeiders en intellectuee-
len is onvoldoende, omdat dit slechts
van tljdelijken aard is. „Alleen een blij
vende en groeiende revolutionaire macht
kan» het kapitalisme den kop indruk
ken", aldus eindigde de heer De Kadt,
„wordt daarom revolutibnair!"
Beide sprekers ontvingen luid ap
plaus.
Motie.
De Voorzitter las aan het eind
der vergadering de volgende motie voor:
„De protest-vergadering bijeen geroe
pen door het Sacco en Vanzettl-Comité;
constateert met voldoening, dat de
internationale actie ter bevrijding van
Sacco en Vanzetti tot resultaat heeft
gehad dat de terechtstelling der beide
kameraden niet is voltrokken;
legt er echter den nadruk, op dat daar
mee nog geenszins de bevrijding dezer
onschuldigen is bereikt;
begrijpt dat deze bevrijding aTleen het
resultaat kan zijn van een toenemenden
druk op de Amerikaansche regeering;
besluit de actie voor de bevrijding van
Sacco en Vanzetti met inspanning van
alle krachten voort te zetten;
roept de arbeidersklasse en allen,
voor wie vrijheid en recht geen holle
klanken zijn. op om het werk van het
Sacco-Vanzetti-Comité te ondersteu
nen".
Deze motie werd met algemeene stem
men goedgekeurd.
De vergadering ging daarna onder het
zingen van strijdliederen uiteen.
Op straat vormde zich een stoet, die
demonstreerende door de stad trok
Lnxor-Th eater.
„Wat Luxor brengt is altijd goed"
staat er op het programma. Inderdaad,
we zagen veel goeds, in dit theater. Het
begon al met een revue, waarin de
nieuwste damesmodes in kleuren te zien
waren. Het was zeer elegant.
Niet minder dan twee hoofdnummers
stonden op het programma; ten eerste
Heldenmoed, een groot sensationeel
filmspel in zes acten.
In de hoofdrollen traden op Kenneth
Harlan en Madge Bellamy en met groot
succes. Met spanning werd het verhaal
van liefde en lijden, van moed en van
lafheid gevolgd. Een climax van span
ning wordt bereikt in een Indianen-op
stand. Een goede film.
Het Luxor-Nieuws laat de laatste ac
tualiteiten zien, de begrafenis van Ko
ning Ferdinand van Roemenië, het hu
welijk in een vliegtuig, onthulling van
een gedenksteen voor den onbekenden
soldaat en andere „daverende dingen
dezer dagen".
Het tweede hoofdnummer is een Tom
Mix-film, getiteld: „Een warm avon
tuur". Het paard, en vooral het ren
nende paard speelt een groote rol in
deze film. Tom's paard Tony is dan ook
een hoofdpersoon. Het ontbreekt niet
aan humor, en dwaze voorvallen. In
het midden van de belangstelling staat
het sanatorium „De Hitte golf", be
stuurd door een dame, die aan het eind
van de film aan haar zesden echtge
noot toe is. De „zij" in het stuk. nichtje
van deze lieftallige dame. is de actrice
•Helene Chadwick, een huwelijk met de
hoofdpersoon is natuurlijk het eind.
Groote diepte zit niet in deze film.
maar amusant is ze zeker.
De Kroon.
„Watt en 1/2 Watt" op het programma
belooft altijd een joligen avond!
Een van de vele voordeelen van een
Watt-film Is. dat je er met je jongste
kind en met je grootmoeder heen kunt
gaan. zoowel als met de bakvisch van
de familie: ieder zal zich amuseeren
en niemand zal eenigen aanstoot nemen.
Watt en 1/2 Watt vertoonen zich nu
aan het verheugde publiek als ban
kiers. Van de vele rollen waarin we
deze heeren al hebben gezien, is de
bankiers rol niet de geestigste, maar het
publiek heeft zich weer dol vermaakt;
het is dan ook meer dan kostelijk, zoo-
als zij zich voelen als bankier en kas
sier.
Of zij kermisreiziger, molenaar, ver
huizer. klfprmaker of bankier zUn. in
elke functie weten zij zich in te leven
en steeds de typeerende trekjes van
hun beroep duidelijk naar voren te
brengen. Het is steeds weer opnieuw een
genot, hen te zien.
Van de bijfilmen noemen we „Het
Geheim" en „Roodkapje" als de aller
aardigste. Bijna voortdurend werd er
hartelijk en smakelijk gelachen. De
teekenaar van Roodkapje is Iemand
die zijn vak bijzonder goed verstaat,
de wolf. Roodkapje, de kater, het hob
belpaard. alles getuigt var. een zeldzame
teekenvaardigheid en zin voor humor.
Niemand verzuime dit mooie programma
te gaan zien!
Scala-Theater.
In Scala zagen wij een heel geestige
teekenfilm „Clowntje's feest", uitge
bracht door de Wilton Metro Goldwyn.
We vonden er in, wat iedere teekenfilm
biedt: aardige silhouetten, en groote snel
heid van handelen. Dit soort films is
altijd zeer expressief, gedachten worden
er met pijltjes en sterretjes, opschietend
uit het denkende hoofd in uitgedrukt.
Dit geeft een ongekende levendigheid op
het. bij zoo'n film inderdaad zeer witte
doek. Bovendien gaf „Clowntje's feest"
nog schitterende kleureffecten en was
het min of meer een parodie op be
staande toestanden.
Niet minder beweging zat ln de klucht
„Een liefhebberij comedie". Dit is op en
top een Amerikaansche filmklucht, niets
ontbreekt. Er wordt om een paar
boompjes heengedraaid, waarbij na
tuurlijk een bobby, met een witten stok,
en een groot plakkaat op zijn borst het
lijdend voorwerp is. Er wordt in het
water gesprongen, er zijn achtervolgin
gen door tientallen kamers en gangen,
men rolt van de trappen en alles ein
digt goed. Voorts biedt de film een
mooi gezicht op een oorlogsschip.
De naam oerkomisch was wel ver
diend; hoe conventioneel dit genre hu
mor ook is. de onverwachte effecten
roepen toch telkens weer een glimlach
te voorschijn. En dit is voldoende.
Minder goed geslaagd is de twee-
acter „Heerlijke droomen". Er zit niets
in, werkelijk leuk spel is er niet tn te
zien.
Het eerste hoofdnummer „De vurige
Strijder" is weer een sensatiedrama in
vijf acten, zooals de film-industrie er in
massa voortbrengt. Een massaproduct
heeft weinig kunstwaarde. Het is weer
het oude liedje, een dorp' in de prai
riën. een onvermijdelijke sheriff, cow
boys. rennende paarden, revolverschoten
of het niets is. Een vader, die belaagd
wordt, door een sluwen intrigant. Een
ELFI SCHUBERT, een afstammelinge In het vijfde
geslacht van den grooten componist Fram Schubert, heeft
in Weenen gedebuteerd als danseresje.
dochter, wier bekoorlijkheden een of
anderen ridder zonder vrees of blaam
insplreeren tot verdediging van den va
der en ontmaskering van den belager.
d:e natuurlijk tegelUk zijn rivaal is. Ge
volg; vechtpartijen, tusschen den „vu-
rigen strijder" of den „man met de sta
len vuisten" ofwel „grooten onbekende"
en de werknemers van den intrigant.
Niet zeer verheffend om te zien. en
nuchter beschouwd: onzin. Genietbaar,
door de spanning die het ondanks alles
toch nog weet te wekken, en door de
goede muzikale Illustratie.
Het tweede hoofdnummer „Circe, de
Verleidster" gaat beter. Het is een film
van zeven acten. zoodat een avond in
Scala heel wat te zien geeft.. De heer
Van Pelt verduidelijkt alles met expli
catie.
Volgende week: revue.
Cinema Palace.
Voor het avondprogramma ls de clou
natuurlijk die buitengewoon aardige,
en boeiende film: „Zonnige Lente".
Iedereen, die kan. moet in de ko
mende dagen gaan zien hoe die vroo-
üjke en bekoorlijke hertogin van ik-
weet-niet-meer-welk Heim eerst te mid
den van haar speelnooten op een
Amerikaansohe school geniet van haar
jonge leven en daarna plotseling naar
Europa, naar een hof van een Balkan-
land waar het soms allerzonderlingst
toegaat, wordt overgeplant. Wij zijn
zelfs getuigen van een coup d'état. die
waarlijk met dramatische kracht word',
voorgesteld en waarin de rare Koning
Stephanus n, zooals trouwens in de
geheele film. voo£ de note gaie zorgt.
Rudolph en zl)n zoon Joseph Schüd-
kraut vervullen er de hoofdrollen op
zeer te loven wijze in.
Tot aan het spannende slot bleef deze
rolprent het publiek boeien en menig
maal klonk een schaterlach op uit de
zaal.
Een buitengewoon amusante, uitmun
tend gespeelde en onschuldige film. Het
wereldnieuws mag inderdaad actueel en
interessant genoemd worden.
„Zigoio als kapper" is een schater-co-
medie waarin een aap bewonderens
waardige staaltjes van dressuur laat
zien.
De kleine Lord in Cinema Palace.
Hei is jaren geleden, dat wU voor het
laatst Frances Hodgson Burnett's
„Kleine Lord" lazen. Daarna zagen wU
het beroemde werk nog eens als toneel
stuk opvoeren, waarin mej. Alida Nag-
tegaal haar triomfen vierde. En nu in
Cinema Palace de verfilming er van die
in de komende „bioscoopweek' op eiken
werkdag op matinées zal worden ver
toond in de Cinema.
Terwijl de beelden op het doek ver
schenen doemde ook in onze herinne
ring de geschiedenis weer op en weer
beleefden we oogenblikken van genot.
Dit is een wel heel dankbare film voor
de medespelenden en een wonder van
techniek tevens. Want het bijzondere
is. dat Mary Plckford beide hoofdrollen
vervult, die van den Kleine Lord en van
diens moeder. Zeer merkwaardig is het
de groote actrice tegelijk in deze beide
rollen te zien. vooral als moeder en
zoem elkaar omhelzen, waarbij opvalt
dat de moeder aanmerkelijk grooter is
dan de zoon. Buitengewoon goed worden
de beide rollen vertolkt. Overigens ook
niets dan lof voor het spel van den
graaf, den zaakwaarnemer Havishham,
meneer Hobbs en de anderen, die allen
precies waren, zooals wij ze ons reeds
als kind hadden voorgesteld. Het mooie
verhaal is vrij trouw opgevolgd, al
leen was het noodlg hier en daar tn
beeld te brengen, dat in het boek als in
het verleden reeds gebeurd zijnde staat
vermeld. Hierdoor ls het eigenlijke ver
haal iets uitgebreid aan den anderen
kant is echter weer wat ingekort. Zoo
heeft de regisseur Cedric's achtste ver
jaardag, waarmee het boek eigenlijk
eindigt weggelaten en daarvoor in de
plaats gesteld een veel onbeteekenender
voorval het afknippen van Cedric's gou
den lokken, hetgeen wij ons niet herin
neren, dat in het verhaal voorkomt.
Ook komt o.l. niet duidelijk genoeg uit,
waarom de oude aristocratische graaf
mevr. Errol niet wenscht te kennen.
Er zijn echter zooveel ontroerende mo
menten in de film en er wordt ook zoo
dikwijls hartelijk gelachen, dat wij hot
werk ieder sterk kunnen aanbevelen.
Het is een film voor de kinderen, maar
ook. en vooral voor de groote menschen.
Er werd aan het eind geapplaudisseerd,
iets wat in de bioscoop niet dikwijls
voorkomt.
Vooraf was er een alleraardigste tcc-
kenfilm, „Felix gaat naar het circus".
Felix zagen we ai eens meer in dat
genre rolprent met veel succes optreden.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEI*
a 60 Cent* per regel.
Een door de zon verbrande Huid,
Stukgeloopen Voeten. Schrijnen cn
Smetten verzacht en geneest men met
Doo*30.60.Tob«80ct. PUROL
BDITENLANDSCH VLEESCH
De Statistische gegevens omtrent de
gemeente Haarlem deelen bijzonderhe
den mede aangaande den invoer van
buitenlandsch vlecsch. Daaruit blijkt,
dat rundvleesch bevroren) werd inge
voerd in de maanden April. Me! er. Juni
onderscheidenlijk 44164. 57715 en 71575
K.G. In Juni 1926 was de invoer 98608.
Er blijkt dus dat de invoer aanvan
kelijk afierr.ende was, doch dat zo
in de laatste maanden is toegenomen.
Ze is echter nog minder dan in Juni
1926. De invoer van bevroren vet er-
toont eenzelfde beeld. In de maanden
April. Mei en Juni was die onderschei
denlijk 6826. 7427 en 9965. Deze in
voer is zelfs in de maand Juni nog hoo-
ger dan in de maand Juni 1926. Toen
was ze 8586 K.G.
MEETING VOOR GEHEEL-ONTHOU-
DERS.
Men schrijft ons:
Door het Meetings-Comité der Neu
trale Geheelonthoudersorganisaties, be
staande uit vertegenwoordigers van den
Aig. Ned. Geh. Onth. Bond. de Intern.
Orde van Goede Tempelieren, de Ned.
Ver. tot afschaffing van Alcoholh. Dran
ken en de Spoorw. Onth. Ver., wordt op
Zondag 21 Augustus a.s. in Alkmaar
een provinciale meeting belegd voor ge
heelonthouding en plaatselijke keuze.
De meeting wordt voorafgegaan door
een optocht, welke op de Handelskade
aldaar wordt opgesteld, waarna om één
uur met muziek en ontplooide banieren
naar het meeting-terrein (den Stede-
lijken Muziektuln m den Alkmaarder
Hout) wordt getrokken.
Op de meeting zal het woord gevoerd
worden door Ds. W. Banning uit Sneek
en Alb. Meilink uit Amsterdam. Door de
Geh. Onthouders-Zangvereeniging ,X>.
O. S." van Krommenie wordt os. de
Cantate „Lentenachtsfantasie" ten gc-
hoore gebracht, terwijl de Arb. Muziek-
vereeniging „Excelsior" van Alkmaar
eenige muzieknummers ten beste zal ge
ven.
TUINBOUWTENTOONSTELLING
TE BRUSSEL.
De Société Royale d' Horticulture, te
Brussel, heeft bericht ontvangen dat de
heer E. H. Krelage, president van de
Nederlandsche vereeniging voor bloem
bollencultuur te Haarlem, door de Ne
derlandsche regecring ls aangewezen
als haar officleelen vertegenwoordiger
bU de internationale tuinbouwtentoon
stelling, die van 10 tot 18 September
in het Cinquantenaire paleis te Brussel
zal worden gehouden. De Nederlandsche
deelneming aan deze tentoonstelling
belooft zeer belangrijk te zijn.
ZEVENDEDAGSBAPTISTEN.
In deze maand bestaat de gemeente
van Zevendedagsbaptisten 50 Jaar. De
gemeente hoopt dit feit, zoo lezen wU
in Haarl. Prodbld. dit feit Vrijdag
avond 27 Augustus, in een openbare
samenkomst in haar kapel. Parklaan 21
tc Haarlem te herdenken.
HUWELIJKEN.
Er werden ln onze gemeente duren
de de maanden April. Mei en Juni ge
sloten onderscheidenlijk 42. 66 cn 97 hu
welijken. Daarvan werden kerkelijk in
gezegend onderscheidenlijk 12, 30 en 38.
Het oude gebruik om de huwelijken ker
kelijk te laten inzegenen is verminde
rende.
BESMETTELIJKE ZIEKTEN.
In de maanden April en Mol cn Juni
waren in deze gemeente onderscheiden
lijk 25. 22 en 13 gevallen van besmet
telijke ziekten tegen 21. 17 en 9 ln 1926.
„DOOR INSPANNING ITITSPAN-
NING".
Men verzoekt ons te willen melden
dat het secretariaat der Tooneelvereenl-
ging „Door Inspanning Uitspanning"
thans is gevestigd bij den heer M. van
Kordelaar, Meidoornplein 43 Haarlem
(Noord)
EEN ZATERDAGAVONDPRAATJE
Er moge dan in deze maand weinig
wereldschokkend nieuws zijn buiten de
Amerikaansche aangelegenheid die ik in
deze rubriek-van-het-opgewekte-gekeu-
vel niet noèmen zal, en de gewone cri
ses in Ierland en Griekenland maar
ook onder 't kleinere grut. dat de
Franschman „faits divers" noemt,
is veel te vinden dat de moeite
van 't lezen waard is. U zult dit
wel met mij eens zijn. Evenals ik zult
gij, geachte lezer, en gij. hooggeachte
lezeres, u geïnteresseerd hebben voor die
auto die een roofvogel ving. De eige
naar, meneer M. uit Beverwijk, meen
de 's avonds al iets voor zijn wagen te
zien dat hem alevel wat raar leek, maar
hij reed door en ontdekte pas den vol
genden morgen een torenvalk, die. een
beetje versuft, onder een voorspatbord
bekneld zat. Verder mankeerde de valk
niets, en hij is nu hoofdattractie in het
magazijn van een vogelhandelaar.
Ook zat er wel iets in dat bericht uit
Velsen omtrent die merkwaardige aan
rijding. Een motorfietser uit Haarlem
signaleerde vergeefs achter een heele
familie, die in verspreide orde over den
Koningsweg bleef loopen en geen duim
breed week. Tenslotte reed de motorman
ln arren moede tegen het hoofd des
gezins op. met het ongebruikelijke ef
fect dat de aanrijder omsloeg en zijn
motor en kleeding aanmerkelijk be
schadigde. terwijl de aangeredene on
gedeerd bleef. Dit moet een zeer pooti-
ge en degelijk geconstrueerde vader
geweest zijn.
Een andere tijding van nogal plezie-
fcigen aard bereikte ons uit Friestend,
waar een brugwachter zich versliep en
een machinist vanwege de mist door
een onveilig signaal op de openstaande
brug aanreed. Geen nood de locomo
tief maakte een sprong van wel zes me
ter en haalde met z'n voorstuk net
den overkant, waarna hij boven de
opening bleef hangen en dus het baan
tje van brug min of meer overnam.
Niemand werd gewond. Van zoo'n on
geval lees je met genoegen en het spijt
je alleen dat het te ver uit de buurt
is om er meteen je fotograaf op af
te sturen.
Met bijzonder genoegen evenwel zullen
wij allen hebben gelezen van dien
cadet die de hahfe residentie in op
schudding bracht, omdat een fietsende
soldaat niet voor hem salueerde. De
beroepsofficier-in-hope riep den on
verlaat aan. waarop deze een spurt in
zette. De superieur greep daarop een
fiets die voor een groentenwinkel stond,
zette den overtreder na en haalde hem
in. Daarop koos het publiek party voor
den soldaat en gaf den cadet een pak
slaag, waarop deze vluchtte in een juist
passeerende auto en zyn arrestant er
opnieuw vandoor ging.De fiets van den
groentenboer was inmiddels verdwenen,
en deze waarschuwde de politie, maar
die kon niets anders doen dan de te hoop
geloopen menigte uiteenjagen.
Iedere ex-gemobiliseerde zal zich met
dit geval vermaakt hebben. Het zy verre
van mij om den onwil van den bewus-
ten soldaat goed te praten, want behoor
lijke discipline moet er wezen, in het
leger zoowel als bij iedere andere orga
nisatie, en de beleefdheids-eischen die
deze aan het militaire element stelt zijn
niet te vermoeiend om na te komen.
Maar dit cadetje uit Breda heeft niet
blijk gegeven van veel tact. Hij is on
handig opgetreden. Bet bericht zegt,
dat-ie „gegradueerd" was vermoe
delijk droeg hij slechts de gele strepen
die des korporaals zijn. en was derhal
ve nog te kort in 't vak om te weten
dat de Nederlandsche soldaat ten allen
tijde eenigen onwil aan den dag heeft
gelegd om voor een brig ges" te saluee-
ren. Om een of andere reden begint het
groeten meestal pas by den sergeant.
De positie van brigges geniet in ons
leger niet dat aanzien waarop zij inge
volge de Organisatie aanspraak maakt.
Haar aanspraken zyn gewoonlijk slechts
theoretisch. Dit plaatst den korporaal
soms in zeer moeilijke parketten.
Als ik delf in mijn eigen militaire
herinneringen doemen daaruit lange
reeksen op van briggessen, die gelaten
berustten in het geringe aanzien dat
him rang genoot. Natuurlijk waren dat
geen cadetten maar miliciens, en land
weermannen en landstormers. Als deze
korporaals soldaten ontmoetten die hen
niet salueerden hetgeen in de jaren
19141918 om den haverklap geschiedde
deden zij net alsof zij óok niets za
gen. „Alsof hun neus bloedde"..... om
een moderne term te bezigen. Maar het
ging niet altijd. Het kon wel eens niet.
Het werd bepaald gevaarlijk voor den
korporaal als een nóg hoogere passeerde
die dit wederzijdsch negeeren opmerk
te.
Als treffend staaltje daarvan herin
ner ik mij het geval-Karelsen, anno
1916, zich eveneens afspelend in Den
Haag. Kareisen was op onze officiers
opleiding en wij waren toen allen nog in
't korporaals stadium. Hij was een ran
die menschen die er altijd tegenaan loo
pen. die altUd „douwen" krijgen. Ieder
ex-gemobiliseerde zal zich deze pechvo
gels htyinneren, in levendig contrast
met de lui cfie er ai tijd door schenen te
roden.
Kareisen was zóo'n tragisch specimen
van pech, dat hU in een gedicht, ge
wijd aan ons sergeantsexamen in de vol
genden strofen werd bezongen:
„Er. voor het feest nog goed begon.
Stond Kareisen al op de bon.
En als hij heelemaal niets had
gedaan
Zou hij er ook hebben opgestaan".
Eens liep hij 's avonds langs het Be-
zuidenhout en negeerde ec-n artillerist
die hem niet groette. Dit zag een
Ijverig stafofficier. Hij riep beiden tot
zich, beval Kareisen om rapport op te
maken tegen den artillerist en maakte
zelf rapport op tegen Kareisen. Het
gevolg van een en ander was dat
Kareisen door onzen complescocnman-
dant werd veroordeeld tot vier dagen
kamer (wegens het niet rapporteeren
van een mindere die hem opzettelijk
niet gegroet had mutatie nummer
896234176) en dat de artillerist door
zijn ritmeester werd vrijgesproken, om
dat er geen beginnen aan was om alle
soldaten te bestraffen die korporaals niet
groetten. Rare overweging, zult u zeg
gen, en raar resultaat. Kareisen be
klaagde zich bitterlijk over het gedane
onrecht en kreeg een extra-douw we
gens brutaliteit.
Maar nu herinner ik mij ook nog een
ander geval. Het speelde zich eveneens
in Den Haag af, in diezelfde periode.
Een luitenant-Instructeur van onzen
cursus, een Jongeman die vry sterk met
gevoel voor humor gezegend was. fietste
door de stad en ontmoette ergens
op t Plein, voor het ministerie van
Oorlog, en dus letterlijk onder den neus
van den Opperbevelhebber-van-Lsnd-
en-Zeemacht-zelf, een doodgewootv,
piot die hem strak aankeek en niet
groette. Eer hij den zondaar had kun
nen bereiken had deze rechtsomkeert
gemaakt en was op een passeerende
tram gesprongen. De luitenant reed hem
na. zag dat de soldaat aan eenige Jonge-
ingen van het duwerige en schreeuwe
rige type het geval uitlegde, waarop
deren bij voorbaat begonnen te grin-
neken. en stelde zijn veldtochtplan vast.
Toen de tram stopte aan de eerstvol
gende halte, en het relletje dus
volgens de kennelijke verwachting der
trambevolking zou beginnen, stopte
de luitenant ook, en deed niets. HIJ
wachtte. De soldaat aarzelde, maar bleef
waar ie was. Doorrijden leek hem 't
beste. Den luitenant ook. Bij elke vol
gende halte zag de plot zijn hoop. dat
de luit het op zou geven en wegrijden,
verder vervhegef». Geduldig maakte de
achtervolger al de vertragingen en
kruippartijen en de tallooze haltes,
mee, die de Haagsche tram bizonder
kenmerken. Het eindpunt was ergens ver
weg op Duinoord. op zoo'n verlaten
plein met een helle electrische verlich
ting, en eer ze daar waren had de
laatste passagier (op een na) de wagen
al verlaten, De vervolgde, eenzaam cn
zonder steun achtergebleven. was
onder een hoedje te vangen toen hl)
afstapte. Ook had hij moeten bijbetalen,
vanwege het doorrijden in een volgende
zóne.
„Dit Ls ntet verstandig van Je ge
weest, vriend", zei de man met het
salonzwaard, en hl) schudde bedenkelijk
*t hoofd. „Je bent onbeleefd tegen mij
opgetreden. Het heeft je geld gekost, cn
waar moest Je heen? Bioscoop? Wagen
straat? Da's een half uur trammen hier
vandaan. Sn rij zon Je daar zeker ont
moeten? Jadacht ik weL Maar een
vrouw wacht geen hall ue
Jammer voor Je. maar doe daar maar
geen moeite meer voor. Hoe heet Je?
Je regiment, bataljon, kompie? Hm.
ik zal Je niet rapporteeren. Genoeg
gestraft, nietwaar kameraad? Doe het
niet meer
Hoofdschuddend klom de superieur
weer op z'n fiets, en juist terwijl de
tram met den soldaat erop de terugreis
aanvaardde zag deze laatste zijn eeni
gen troost verdwijnen. Want die luite
nant stapte af en belde aan een der
huizen op dat stille plein. Blijkbaar
moest-ie er toevallig net wezen ook! De
kerel was niet eens uit z'n koers ge
bracht.
Toén de tram om den hoek was en
't kittige dienstmeisje opendeed glim
lachte de onbekende bezoeker vriende
lijk en zei: „Neem me niet kwalijk, ik
heb hier bij vergissing gebeld. Ver
keerd huisnummer".
En hU klom op z'n flets en reed pein
zend terug naar het stadscentrum.
Dit was tactvol optreden.
Dat cadetje uit Breda had iets derge
lijks kunnen doen. Hij had rustig achter
den soldaat kunnen aanrijden tot die
het oj'gegeven had... ver van de plaat
sen waar volksverzamelingen groeien.
Hij had het op die wUm glorierijk kun
nen winnen, en de fiets terugbrengen
aan den groentenboer. Hij ^ou geen pak
slaag hebben gekregen, en niet per auto
hebben hoeven tc vluchten, "hetgeen ten
slotte weinig eervo! is. De fiets zou niet
gestolen zijn. de politie niet verveeld en
het publiek niet uiteengedreven.
Maar het ls een heele kunst, die van
de tact.
JAN FTDELIO,
