HAARLEM'S DAGBLAD DINSDAG 25 OCT. 1927
LETTEREN EN. KUNST.
MUZIEK.
ARB. ZANGYEREENIGING „DE
STEM DES VOLKS".
Deze maand is het 25 jaren geleden
dat dit gemengd a-capella-koor werd
opgericht. In dien tijd was het socialis
me niet de machtige partij van nu. het
moedige groepje zangers en zangeres
sen is echter gelijk met de beweging
grooter geworden. De eerste directeur,
de heer v. d. Velden werd opgevolgd
door den heer Kwantes, die de moeilijke
oorlogsjaren, toen het koor dreigde ver
loren ze gaan, energiek heeft weerstaan.
Van dit koor ging in 1916 het initiatief
uit om zangersfeesten namens den bond
te doen organiseeren, zooals in Juni jJ.
in het Brongebouw heeft plaats gehad.
Acht jaren geleden werd de tegenwoor
dige dirigent, de heer Joh. F. Keja, be
noemd. Het „nieuwe meesters, nieuwe
wetten" bleek ook hier van toepassing.
Met deze idealistischen leider ging het
koor een geheel nieuw tijdperk in,
waarin het een zeer goeden naam heeft
verworven. Zaterdagavond had een re
ceptie plaats in de gemeentelijke con
certzaal, die opgeluisterd werd met mu
ziek en zang. Door de harmonievereeni-
ging „Excelsior" werd het programma
begonnen met een accurate, muzikale
en zuivere vertolking van eenige po
pulaire nummers ondar leiding van den
energieken jongen directeur Peter Wit,
waarmee deze vereeniging bewees aan
haar naam .Excelsior" te voldoen. Hier
na nam het bestuur plaats op het po
dium.
De voorzitter, de heer Wïllemse, heette
allen hartelijk welkom, legde nadruk op
de groofce be teekenis van een 25-jarig ju
bileum in de socialistische beweging en
weidde uit over eenige belangrijke tijd
stippen en personen uit de geschiedenis
van „De Stem des Volks". Vervolgens
werd het woord gegeven aan de verschil
lende afgevaardigden van vereenigin-
gen. Deze waren: P. v. Gessel, SJDA..P.,
aid. Haarlem, Ysema, H. B. B., Vonken-
berg, Spoor- en Trampersoneel, mej. H.
Vermeer, mandolineclub .Apollo", H. de
Groot oud-voorzitter van het jubileeren-
ae koor en van de Hilversumsche „Stem
des Volks", G. Mol, Toonee'.ver, „Voor
uitgang", Roekhuizen, Harmoniever.
.Excelsior", Broeksema. Bond van Arb.
Zangver. in Nederland, Berendsen,
Landarbeiders, Doomebosch, Centr.
Ned. Ambt. Bond, Leuting, Instituut
voor Arbeidersontwikkeling, Sterk, Ty
pografen. Al deze sprekers brachten
met kleinere en grootere toespraken,
waaraan de humoristische noot soms
niet ontbrak, hun gelukwenschen over,
vergezeld van schoone bloemstukken.
Namens .Excelsior" was een zilveren
medaille aangeboden. De oud-voorzitter
herinnerde in zijn kernachtige speech
er o.a. aan hoe in de moeilijke tijden
de heer Kwantes zelfs zijn honora
rium opofferde tot voortbestaan van
het koor! Zooals allen loofde hij ook het
fur.damenteele doel van het koor met
zijn devies: ,Jn den strijd van het so
cialisme zingend vooraan!" Voorts bood
de oud-penningmeester Bousema bloe
men aan, ook aan een der aanwezige
oudste leden, mej. Levendaal. Hierna
werd door den heer Rippe een nieuwe
vlag aangeboden, die door twee vrou
welijke leden welwillend vervaardigd is.
terwijl weer andere dames voor de fi
nanciën zorgden. De heer H. de Ru is
de ontwerper van deze kleurige sierlijke
vlag.
De voorzitter aanvaardde en brach:
dank voor dit prachtige geschenk, dat
het 10 jaar oud zijnde vaandel gaat ves-
vangen. Na de pauze werden nog eenige
nummers door .Excelsior" ten beste
gegeven. Voordat ,-De Stem Des Volks"
met haar programma zou aanvangen,
werd door den voorzitter namens het
koor aan den heer Keja als bewijs van
waardeering van zijn grooten arbeid het
boekwerk .Misleide Majesteit" van Is.
Querido aangeboden.
De heer Keja bracht in eenige welge
kozen woorden dank, ook voor den
steun van de leden ondervonden, zoodat
het mogelijk is geworden een werk als
het .Requiem" van Cherubini as. Zater
dag te kunnen uitvoeren. Spr. spoorde
dan ook aan tot propaganda voor dit
jubileums-conocert en wees op de revo
lutionaire waarde van het werk in zijn
tijd. Tot beknopte inleiding diene het
volgende: Cherubini (17601843), ge
boren te Florence kwam in 1786 te Parijs
Hij is een der meest getrouwe volgelin
gen van Gluck, den grooten hervormer
der opera. In 1821 werd hij directeur
van het Parijsche Conservatoire. Hij was
tegenstander van Berlioz, ook Liszt
weigerde hij, als buitenlander zijnde, op
het Conservatoire toe te laten. Cés ar
Franck studeerde er onder zijn direc
teurschap. Hij heeft voornamelijk
opera's geschreven en o.a. twee re
quiems, een in d-moll voor mannen
koor, en een In c-moll, dat as. Zaterdag
dus door „De Stem des Volks" zal
worden uitgevoerd.
Het koor maakte hedenavond een
zeer goeden indruk.
Over het algemeen werd zuiver gezon
gen maar kon de klank iets beschaafder
zijn, in de sopranen minder geknepen
(soms ontstonden z.g. keel- en neus to
nen). Bij edeler klankvorming zou b.v.
bet unïsono-begin van „De Rooden
Roepen" van Otto de Nobel gaver ge
klonken hebben. De voordracht der ver
schillende werken was overigens zeer
muzikaal en mooi genuanceerd.
De bassen en tenoren hebben een war
men sonoren klank; bij een discipli-
nischer techniek zou een nog directer
opvolging van de intenties van den di
rigent zou een nog volmaakter geheel
verkregen worden. Zeer goed werden de
werkjes van den heer Keja zelf gezon
gen, nl. „Zooals de Rijen" (in memoriam
Herman Gorter) en „Hei, Vogel van
Mei!" eenvoudige maar eerlijke werk
jes, waaraan men den vakman herkent,
met mooie melodische stemvoering. Niet
slecht gedacht Is het een „Friedens-
Eymne" te laten zingen op de melodie
van het trio van het menuet uit de
eerste partita van J. S. Bach.
Tot slot werd met het publiek te za-
men de „Internationale" gezongen.
PIET MöHRINGER.
GOUNOD'S FAUST.
Lezing A. Alt, voor 't Nut,
Maandagavond hield voor het Depar
tement Haarlem van de Maatschappij
tot Nut van "t Algemeen de heer A. Alt
uit Bolsward een voordracht over
Gounod's Faust.
De heer Alt begon met in 't kort de
bekende Faust-sage weer te geven. In
derdaad schijnt de figuur van Dr. Jo
hannes Faustus niet geheel legenda
risch te zijn, maar heeft er werkelijk een
dergelijke figuur bestaan, die geleefd
zou hebben in Krakau.
De figuur van Gretchen is echter door
Goethe ingelascht. Hem stond daarbij
voor den geest zijn jeugdliefde, Friede-
rike Brion, de dochter van den predi
kant uit Sesenheim. Ook zou een buur
meisje van den grooten Faustdichter,
dat den naam Gretchen droeg van in
vloed geweest zijn op zijn werk.
Velen hebben de Faustsage bezongen,
maar Johann Wolfgang von Goethe is
ten slotte toch de eenige groote Faust
dichter.
Tal van diepzinnige gedachten heeft
hy in zijn Faust gelegd. Goethe was een
vrije denker. En r.u is het groote ver
schil met Gounod, dat deze streng Ka
tholiek was. zich zelfs geroepen voelde
tot het priesterambt.
Daardoor ontstaat er een verschil var.
opvatting tusschen Goethe's Faustcrea-
tie en die van Gounod.
Ook in een ander opzicht heeft Gou
nod zich min of meer aan Goethes
werk vergrepen. Gounod dichtte zijn
muziek op fragmenten uit Goethe's
Faust. en nog wel vertaalde fragmenten.
Buitendien lijdt elk dichtwerk er onder,
als het „vercomponeerd" wordt. Alleen
het eerste deel van Goethe's Faust is in
de opera van Gounod verwerkt. Het
zooveel diepzinniger tweede deel vinden
wij alleen terug bij Hector Berlioz in
diens Damnation de Faust. Een werk.
dat volgens spr. veel te weinig bekend
heid geniet.
Berlioz staat dichter by Goethe dan
Gounod, die een Franschman was.
Charles Gounod heeft het diepzin
nige werk romantischer gemaakt, als
het ware met een sentimenteel sausje
overgoten. Zoete melodieën maken zyn
Faust tot een populair werk.
Toch is het niet los te maken van
Goethe.
Spr. projecteerde portretten van belde
meesters, en van Rembrandt's Faust-
weergave. Hij legde de beteekenis uit.
die Goethe gelegd heeft in de karakters
van Faust en Mephisto. De eerste is de
naar kennis dorstende mensch, de twee
de de personificatie van het egoïsme en
het materialisme.
Gretchen is. in tegenstelling met den
man, die steeds zoekt naar waarheid en
kennis, de echte vrouwenfiguur. De
vrouw handelt meer naar de inspraken
van haar hart. In Gretchen is te zien
„das ewig Weibliche".
Alles verduidelijkend met fraaie licht
beelden vertelde en verklaarde de heer
Alt verder achtereenvolgens de gansche
opera. Hoe in het eerste bedrijf Faust,
verbitterd doordat zijn kennis en wijs
heid hem tot niets gevoerd hebben, het
contract sluit met Satan, die in de ge
daante van Mephisto verschijnt en hem
in der. heksenketel weer jong doet wor
den om het leven te genieten. Mephisto
tcon> Faust Gretchen en brengt hem
tor haar.
In de volgende bedrijven komt dan de
schande over Gretchen, en haar val. tot
in het vijfde bedrijf zö vergeving vindt
Daarnaast spelen zich dan af de dood
van haar broeder Valentijn, de vrijage
van Mephisto met Martha en de Wal-
purgisnacht.
Zeer dikwijls gaf de heer Alt op den
vleugel de motieven uit de opera weer.
Hij liet deelen uit de beroemde wals
hooren en toonde zich hierbij een zeer
bekwaam pianist. Zijn onderwerp be-
heerschte hij uitstekend. Op onderhou
dende wijze wist hij te vertellen en zeer
reesti? hekelde hij dikwijls de gebrek
kigheid van den Nederlandschen tekst,
of de overdreven romantiek. Hierbij ci
teerde hij uit de vertalingen van Ten
Kate en Adama van Scheltema.
De opera eindigt met het grootsche
slotkoor, waarin Christus aan Gretchen
verschijnt en zij genade vindt. De val
van Faust is er niet meer in behandeld.
HET TOONEEL.
VER. HERMAN HEYERMANS.
DOOR TANTES OPGEVOED.
Het was wel een heel oud beestje,
dat de vereeniging Herman Heyermans
gisteren van stal had gehaald. Eigenlijk
meenden wij, dat het al lang dood was
en opgezet in een natuur-historisch
museum. Vertelde de heer Kaart mij
niet, dat hij 38 jaar geleden al in „Door
Tantes opgevoed" had gespeeld? En
toen was dit blijspel van Robert
Benedix al lang niet meer nieuw! Wan
neer je twee tantes bijna flauw ziet
vallen van schrik, omdat een jong
meisje zulke wereldsche genoegens als
een bezoek aan een museum na
jaagt, en haar de handen ten hemel
ziet heffen, omdat hun geliefde neef in
een restaurant wil gaan eten, dan
komen wij zoo ongeveer in de sfeer
van Van Alphen's:
Cornelis had een glas gebroken
Voor aan de straat.
Toch kan het spelen van zoo'n ouder-
wetsch blijspel zijn bekoring hebben.
Het Is wel eens aardig om zoo geheel
in den ouden tijd te verwijlen! Maar
zoo'n opvoering heeft dan toch voorna
melijk.... historische waarde. Wij zien
er uit, hoe de smaak van onze groot
ouders was en wij herkennen in een
Dr. Sandman den voorvader van een
Dr. Crusius uit Groote-Stadslucht, ja
zelfs van Dr. Juttner uit Oud Heidel-
berg.
Maar dan moet zoo'n oud blijspel ook
in den geest en den stijl van een
halve eeuw geleden gespeeld worden. In
het begin, toen wij de tantes met de
luifelhoeden en de sleepjaponnen zagen
verschijnen, meenden wij ook, dat het
deze richting uit zou gaan. Doch al
spoedig zagen wij dat de tantes enkel
en alleen „den ouden tijd" represen
teerden. De anderen waren allen in hun
kleeding kinderen van de twintigste
eeuw. Van eenheid en stijl kan men bij
zoo'n opvoering dan ook moeilijk spre
ken.
De vereeniging Herman Heyermans is
nog jong. Zij bezit een vaandel, waarop
de beeltenis van den schrijver, naar
wien zij genoemd is, tusschen lauwertak
ken prijkt. Zoo iets legt verplichtingen
op. Of de werkende leden van deze ver
eeniging zich hiervan volkomen bewust
zijn, betwijfel ik, na wat ik tot nu toe
van Eerman Heyermans" heb gezien.
Natuurlijk kunnen niet alle optredenden
acteurs en actrices zijn! Maar men kan
toch streven naar het beste! Hieraan
ontbreekt nog al iets bij deze vereeni
ging! Als wij de verrichtingen van „Her
man Heyermans" bijvoorbeeld vergelij
ken met die van Vooruitgang, dan legt
de jonge vereeniging het ook in ernst
en ijver leelijk af! Wanneer „Herman
Heyermans" werkelijk ,De Opgaande
Zon" wil gaan spelen, zooals naar ik
hoorde de bedoeling is, dan zal er ze
ker veel harder gewerkt moeten worden
en zal er bij deze vereeniging ook nog
zoo iets, dat men leiding noemt, moeten
komen. Nu ontbrak er nog zoo wat alles
aan!
Toch leek het mij toe, dat met de da
mes, die de twee oude tantes speelden
en den dilettant, die Dr. Sandman voor
zijn rekening had genomen, wel wat te
bereiken valt. Vooral mee Dr. Sandman.
Maar dan moet er iemand aan het
hoofd komen, die iets van tooneelspelen
en regie afweet. Voorloopig is de souf
fleur bij Herman Heyermans nog de
eenige, die blijkbaar tot de eerste rangs
krachten behoort. Hij was den heelen
avond aan het woord en als een goede
gangmaker bij elke zin een wiellengte
voor!
Een opvoering als van gisteren is geen
propaganda voor het arbeiderstooneel.
En wij meenen, dat een vereeniging, die
den naam en de beeltenis van Herman
Heyermans in haar vaandel voert, dit
toch allereerst met haar opvoeringen
beoogt! Waarom ik meende dit onom
wonden te moeten schrijven.
J. B. SCHUIL.
INSTITUUT VOOR
ARBEIDERS
ONTWIKKELING.
OPRICHTING VAN
KUNSTKRINGEN.
Te Amsterdam is de eerste landelijke
conferentie van het Instituut voor Ar
beidersontwikkeling gehouden. Aan het
verslag in Het Volk ontleenen wij het
volgende:
De nieuwe dagelijksche bestuurder
Van Duuren hield een korte inleiding
over de oprichting van z.g.n. kunstkrin
gen, waarvan de bedoeling is de massa
te bereiken, die voor het gewone werk
van het Instituut onbereikbaar zijn.
Men wil het publiek doelmatig organi
seeren, zoodat er over het geheele land
genomen een gewaarborgde recette kan
zijn, waarop het Centraal Bestuur zijn
plannen kan bouwen. Het zal daardoor
mogelijk worden op den duur een eigen
tooneelgezelschap te vormen, dat in de
verschillende steden voorstellingen geeft
Het programma van de kunstkringen
zal ondergeschikt zijn aan dat van de
afdeelingsprogramma's het bestuur
van de kringen aan het afceelingsbe-
stuur. Er is cokaan andere dan too-
neelveoorstellingen gedacht. Aanvanke
lijk zal zeer zeker met de dillettanten-
clubs moeten worden saamgewerkt
later kan aan die clubs deskundige lei
ding worden gegeven.
Principieel keurde de conferentie de
oprichting van kunstkringen goed. De
uitwerking der plannen zal geschieden
op de door het Centraal bestuur toege
zegde voorjaarsconferentie, waarop ook
zal worden behandeld het bibliotheek-
vraagstuk, de schriftelijke cursussen, de
lectuurvoorziening en het systeem van
arbeidersontwikkeling.
CONCERTGEBOUW
TE AMSTERDAM.
GEEN PAUZEN BIJ ZONDAGS-
MATINéES.
De meeningen van verschillenden
kant geuit hebben het bestuur van het
Concertgebouw te Amsterdam de overtui
ging geschonken, dat voor een overgroot
deel het niet houden van pauzen tij
dens de Zondagsmatinées zeer op prijs
wordt gesteld en in het artistiek belang
dier matinés wordt geacht. Het bestuur
heeft naar aanleiding daarvan besloten
voorshands en voor zoover de program
ma's zich daartoe leenen, des Zondags
middags geen pauzen te houden. Mede
hierdoor zal het mogelijk zijn in het al
gemeen de concerten omstreeks vier uur
des namiddags te doen eindigen.
MEVROUW MARGUERITE
COUPERUS.
SUCCESVOL OPTREDEN TE
BRUSSEL.
De Erusselsche correspondent van
De Maasbode, meldt:
Zaterdagavond heeft mevrouw Mar
guerite Couperus, uit Haarlem, in de
bovenzalen van het Holland Huis te
Brussel voor de Vereeniging van Neder-
landsche Dames in de Belgische hoofd
stad een gezongen en gesproken voor
dracht gegeven van liederen uit verschil
lende landen en tijdperken. Zij droeg de
bij deze liederen passende kleederdrach
ten. De kunstenares werd zeer toege
juicht.
ONTWIKKELING DER
HEDENDAAGSCHE
BOUWKUNST IN
NEDERLAND.
LEZING VAN IR. GRATAMA.
Te." gelegenheid van de Tentoonstel
ling van Architectuur in de Staten
zaal hield Maandagavond in de boven
zaal van het Gemeentelijk Concert
gebouw Ir. Grata ma uit Amsterdam, een
lezing met lichtbeelden over het on
derwerp: „De ontwikkeling der heden-
daagsche bouwkunst in Nederland".
Spr. begon met er de aandacht op
te vestigen dat bouwkunst inderdaad
kunst is. maar de allerminst begrepen
kunst, want terwijl alle kunsten, by
voorbeeld in de dagbladen, uitvoerig
besproken worden, zwijgt men over de
bouwkunst of debiteert er onnoozel-
heden of onjuisthelen over.
In de 19e eeuw was het gevoel voor
de ruimtekunst vrijwel afgestorven;
eerst in de 20e eeuw komt weer de ont
wikkeling van het talent om met bouw
kunstige middelen kunst te maken.
Spr. zette dan uiteen dat de mo
derne kunst voortkomt uit het mystische
onderbewustzijn van den mensch (zy
gaat buiten bewustzijn, buiten de ver
standelijkheid om) en noemde als doel
van zijn voordracht: le aan te toonen
dat de bouwkunst een kunst van zeer
hooge orde is en 2e de moderne begin
selen te analyseeren.
De hoofdtijdperken in ae kunst ging
de heer Gratama hierna vluchtig be
handelen: eerst was er de romantische
periode, die al zeer onmodern was en
gekenmerkt werd door een welbewust
verlangen naar vroegere tijden. De ar
chitecten copiëeröen in dat tijdperk uit
sluitend de oud-Hollandsche trapgevels.
Eigenlijk gezegd waren de architecto
nische producten uit dien tijd geen
kunstwerken: het leven sprankelde er
niet door. De romantiek greep niet in
het eigen leven zelf.
In het hierop volgende rauwe realisme
was meer levensmystiek dan in de ro
mantici.
Naar aanleiding van talrijke fraaie
lichtbeelden gaf spr. nog uitvoerige en
op nu en dan geestdriftige wijze geuite
toelichtingen.
Eerst eenige beelden uit de Gouden
Eeuw: de Groote Markt van Haarlem,
prachtig, toen, in haar eenheid en har
monie; de Vleeschhal van Lieven de
Key, phenomenaal kunstwerk, monu
ment van het sterke, opkomende Hol-
landsche volk. welks geest ook sprak uit
de schilderstukken van Frans Hals.
Dan als tegenstelling in zekeren zin:
het café De Kroon te Haarlem (1900).
De architect heeft den stijl van de
Vleeschhal willen copiëeren om niet uit
den toon te vallen. Er is echter een
onlogisch geheel ontstaan: de Vleesch
hal heeft een mooien, gesloten onder
bouw, de Kroon, met zijn groote spie
gelruiten, rust op ijlheid en had dus
ook in ijlheid moeten worden opgetrok
ken, zooals wel is geschied met het
Warenhaus van Tietz te Berlijn.
De Bijenkorf te Amsterdam. Fransche
renaissance-stijl. Een prachtig gebouw
gerekend van boven af tot en met de
eerste verdieping. Dan komen weer zoo
groot mogelijke spiegelruiten en daar-
tusschen dunne steunpunten voor den
bovenbouw: de reus staat op dunne
beentjes.
Dr. Cuypers' Rijksmuseum geeft het
oude rhythme van de oude cultuur. Het
is een prachtig gebouw maar doet eer
aan een middeleeuwsch klooster dan
aan een museum denken.
Het na de romantiek gekomen realis
me aanvaardde de werkelijkheid, zonder
idealiteit. Het schiep een doelmatige, ge
ordende, eerlijke bouwkunst.
Berlage's eerste werk, na zyn „be
keering", stond op den bodem der reali
teit, die echter vergat dat zonder het
ideëele de mensch niet kan leven. In de
deftige van Eeghenstraafc bouwde Ber-
lage voor L. Simons, den leider der
Wereldbibliotheek, een huis dat met
zü'n achterzUde naar de straatzijde
stond. Men sprak er schande van, maar
de heer Simons had aan Berlage zijn
wensch kenbaar gemaakt, zooveel moge
lijk uit zyn huis van het Vondelpark
te kunnen zien en genieten en Berlage
bouwde overeenkomstig dezen wensch.
Berlage. zoo meende spr., is de groot
ste realist geweest, die wij hebben ge
had, groot-er realist dan de schilder
Breitner. Zijn Beurs op het Damrak
was een daad, was als een zwaar,
dreunend geluid.
Na de pauze besprak de heer Gratama
nog het expressionisme en het futuris
me.
Negentiende van het publiek begrijpt
niets van de moderne kunst en dit ls
zeer begrijpelijk want die kunst wordt
gemaakt door menschen die meer in de
toekomst dan in het heden leven. Zoo
dra die kunst begrepen wordt, is zij
gemeen goed en niet modern meer.
Het nieuwe is de onontwikkelde schoon
heid, die wij leelijkheid zouden kunnen
noemen.
Vóór tot het eigenlijke expressionisme
ever te gaan behandelde spr. eerst nog
De Bazel, die aan geen beweging deel
nam. Als theosoof ging hij boven den
tijd uit; zijn kunst was tijdloos. Het ge
bouw der Handels-Mij. te Amsterdam is
van een fijne, stralende, tintelende
schoonheid. De Bazel's werk spreekt
niet van strijd, of het zou moeten zijn
van den strijd die gewonnen is.
Kromhout's American Hotel geeft een
begin van expressionisme, dat in de
kunst zoekt de verdieping en de pure
uitbeelding van de persoonlijkheid, die
bij elk weer anders is. Staal, volger van
Berlage, is al sterk impressionistisch.
Piet Kramer en De Klerk laten geheel
het individu, het persoonlijke, in hun
bouwkunst tot uiting komen. De Klerk
maakte van blokken arbeiderswoningen
wonderen van schoonheid: hoe fabel
achtig knap en begaafd moet de kupste-
naar zijn die zijn onderwerp niet meer
ziet. De Klerk is voor spr. de grootste
man van het Hollandsch expressionisme.
Met een vluchtige behandeling van het
futurisme, dat actie geeft en beweging
(de Kathedraal te Rheims met haar
I ópschietende lijven, is eigenlijk één en
al futurisme) eindigde spr. zijn voor
dracht.
Namens den Kring Haarlem dankte
Ir. P. F. De Bordes den heer Gratama
Spr. uitte den wensch dat de ontwikke
ling der bouwkunst sterk zou toenemen
in groot-Haarlem volgens de door den
inleider uiteengezette beginselen.
Er was zeer veel belangstelling voor
deze lezing.
EEN RUBENS VOOR BERLIJN.
Het Kaiser-Friedrich-Museum te
Berlijn zal binnenkort in het bezit komen
van een groot landschap van Rubens,
een woudtafereel met wegtrekkend
onweer, een stuk dat eenmaal aan kar
dinaal Richelieu heeft toebehoord en
laatsteiyk in bezit was van Lord Caven
dish. Het museum hoopt het schilderij
te verwerven, door ruiling voor een Hol
landsch portretstuk uit de 17de eeuw,
waarvan de maker tot heden onbekend is
UIT DE OMSTREKEN.
HEEMSTEDE
STICHTING VAN EEN NIEUW
SCHAKELSTATION.
B. en W. deelen den Raad mede dat
tengevolge van de grenswijziging de
plaats van het hoofdschakels'.ation voor
het G.E-B. niet meer doelmatig is. Dit
station gelegen aan de Prinsessekade,
staat ver buiten het Heemsteedsche ge
bied. Met de directie van het G.E.B. van
Haarlem is door den directeur van het
gas-, duinwater en electriciteitsbedrijf
alhier aangaande de verplaatsing van
het station overeenstemming bereikt.
Overeengekomen is. dat het station door
Heemstede gebouwd en en ingericht zal
worden. Ook zal Heemstede zorg drigen
voor den koop van den benocdigden
grond, waarop dit station zal worden ge
bouwd. Deze werken vallen, aldus B. en
W. onder de werken die noodzakelijk
zijn geworden door de verkleining van
iiet gebied, z-oodat de hieraan verbonden
kosten ingevolge de grenswijzlgingswet
door Haarlem moeten worden vergoed.
Verder deelen B. en W. mede, dat het
wenschelijk is gebleken het schakel en
meetstation tevens dienstbaar te maken
aan het transformeeren van den stroom
van een deel van het hoogspanningsnet.
Dit was tot dusver niet het geval. Ge-
wenscht is de twee afzor.deriyke sta
tions die er nu zijn tot één station te
combineeren nu een geheel nieuw station
moet gebouwd worden. Het spreekt wel
van zelf .voegen B. en W. daaraan toe,
dat de meerdere kosten tengevolge dezer
combinatie niet aan Haarlem in rekening
kunnen worden gebracht, zoodat een re
geling is getroffen, waarbij de extra-
kosten tengevolge van het opstellen van
een transformator met toebehooren ge
heel voor rekening der gemeente Heem
stede zullen blijven.
De directeur van het gas- duinwater
en electriciteitsbedrijf is er in geslaagd
een geschikt terrein te vinden waar het
nieuwe station kan worden gebouwd. De
eigenaars van het bouwterrein aan den
Heerenweg hetwelk een deel uitmaakt
van de voormalige buitenplaats „Bloe
menhoven", de heeren G. Eijsker en
J. M. C. Doorman, zyn bereid gevon
den een lange smalle strook van dit
terrein af te staan op het eind waar
van een breeder gedeelte ligt dat aan
den nieuw geprojecteerden weg 19 (zij
laan van de Laan van Rozenburg) aan
sluit.
Op dit verbreede gedeelte kan het sta
tion worden gebouwd, terwijl de smalle
strook noodig is voor den voorloopiger.
toegang (zoolang de geprojecteerde weg
nog niet is aangelegd) doch tevens ook
voor het in- en uitvoeren van d-
noodigde kabels, welke hoofdzakelijk
door den Heerenweg loopen.
De genoemde eigenaars zijn bereid ge
vonden dit terrein aan de Gemeente af
te staan voor den prijs van 8.per
M2„ zoodat de kosten van aankoop van
dit 220 M2. groote terrein 1760.— be
dragen. De bouwkosten van het station
worden geraamd op 6000.
De verhouding van het oppervlak be-
noodigd voor de transformatoropstelling
en het overig gedeelte bedraagt 1:2,
zoodat 1/3 gedeelte der kosten ten laste
van het G.E.B. van Heemstede behooren
te blijven. De montagekosten van den
geheelen hoogspanningsaanleg worden
geraamd op 5400.waarvan f 1800.
voor rekening van Heemstede blijft.
Den Raad wordt voorgesteld B. en W.
te machtigen over te gaan tot den voor
melden terreinaankoop en hun het noo-
dige crediet te verleenen voor de stich
ting van een nieuw schakelstation voor
het meten, verdeelen en transformeeren
van hoogspanningsstroom met bijkomen
de werken.
REGLEMENT VAN ORDE VOOR
RAADSVERGADERINGEN.
Naar aanleiding van voorstellen van
eenige raadsleden bieden B. en W. een
ontwerpbesluit aan, strekkende om het
Reglement van orde voor de Raadsver
gaderingen als volgt te wijzigen.
Na. art. 12 wordt een nieuw artikel 12a
ingelascht luidende:
Art. 12a. De Voorzitter kan den Raad
voorstellen aan een lid, dat door zijn
gedragingen den geregelden gang van
zaken belemmert, voor den dag, waarop
het besluit genomen wordt, den toegang
tot en het verblijf in het gebouw waarin
de vergadering wordt gehouden, te ont
zeggen.
Over dit voorstel wordt niet beraad
slaagd. Bij aanneming moet het lid de
vergadering onmiddellijk verlaten.
aan art. 19 een tweede alinea toe te
voegen luidende:
Gedurende de eerste twee uren na aan
vang der vergadering mag in de raads
zaal niet gerookt worden.
art 25 opnieuw vast te stelle nen te
lezen als volgt:
De stukken, betrekking hebbende op
zaken, welke in een raadsvergadering
zullen worden behandeld, moeten, spoed-
eischende gevallen uitgezonderd, drie
etmalen voor den aanvang der verga
dering in een, zoo noodig verwarmd en
behoorlijk verlicht lokaal van het Ge
meentehuis, voor de leden van den Raad
ter lezing worden gelegd, des voormid
dag.? van 9 tot 12 uur. des namiddags
van 2 tot 5 uur en des avonds van 7 tot
9 uur, behalve cp den avond onmiddel
lijk voorafgaande aan den dag, waarop
de raadsvergadering zal worden gehou
den, met uitzondering van Zon- en al
gemeen erkende Christelijke Feestdagen,
1 die bij de berekening van dezen termijn
van drie etmalen niet in aanmerking
komen.
Art. 26 te laten vervallen.
Ten aanzien van het laatste merken
zy op:
Ten slotte stellen wij U voor, art. 26
van het Reglement van Orde in te trek
ken, aangezien de lotingen vroeger aan
gegeven in par. 4 van het Eerste Hoofd
stuk der Gemeentewet zijn vervallen. De
tijd van zitting der leden van den Raad
is gewUzigd waardoor deze lotingen niet
meer behoeven te geschieden.
Zij stellen voor over te gaan tot de
benoeming van een commissie en ver
volgens dit ontwerp-besluit om advies
te stellen in handen van die commissie.
PLAATSVERVANGENDE HOOFDEN
OPENBARE SCHOLEN
B. en W. stellen voor te besluiten l
aan te wijzen tot plaatsvervanger van
het Hoofd der Openbare School:
a. voor lager onderwijs aan den Voor
weg, den heer A. C. Boekwijt, onderwij
zer aan die school, zulks te rekenen met
ingang van 1 September 1927;
b. voor lager onderwijs aan den Bron-
steeweg, den heer W. H. Dekker, onder
wijzer aan die school, zulks te rekenen
met ingang van 6 September 1927;
c. voor uitgebreid lager onderwijs, den
heer D. R. J. Koster, onderwijzer aan
die school, zulks te rekenen met ingang
van 1 September 1927:
II. op grond van deze aanwijzingen
aan de onder I genoemde onderwijzers
eene belooning toe te kennen berekend
naar respectievelijk f 33.33, f 33.33 cn
f 16.67 per jaar.
GEMEENTERAAD.
Vergadering van den raad der ge
meente Heemstede op Donderdag 27
October 1927 des avonds om 8 uur.
Agenda:
1. Vaststelling notulen van 6 Septem
ber 1927.
2. Verzoek van den heer A. A. Swolfs
om eervol ontslag als gemeente-secreta
ris, ambtenaar van den Burgerlijken
Stand en Rentmeester van het Grond
bedrijf met ingang van 1 Januari 1928.
3. Ingekomen stukken.
4. Benoeming van een commissie in
verband met het voorstel tot wijziging
van het reglement van Orde voor de
Raadsvergaderingen.
5. Afkoop onderhoud grafkelder der
fam. Van' Vollenhoven.
6. Verkoop grond van terrein „Val
kenburg".
7. Aanleg weg en kade aan de Noord
zijde van de Zandvaart nabij de Kerk-
laan.
8. Aanbieding Herziening XLVIII van
het uitbreidingsplan betreffende ver
smalling Zandvaart..
9. Onderwijzend Personeel Openbare
school Voorweg.
10. Plaatsvervangende Hoofden
Openbare Schelen.
11. Waterleiding met brandkraan Bijz.
School Kerklaan 56.
'12. Tijdelijke voorziening in school
ruimte voor de Bosch en Hovenschool.
13. Onderwijzend Personeel Bronstee-
school.
14. Voorstel betreffende benoeming
vakonderwijzer openbare U.L.O.-school
aan den Bronsteeweg.'
15. Voorstel tot het geven van een
straatnaam.
16. Ontheffing van eischen voor
dranklokaliteiten.
17. Ruiling van grond voor verbete
ring voetpad langs Heerenweg.
18. Aankoop en aanvaarding van
grond aan den Glipperweg voor wegver-
breeding.
19. Voorstellen tot het verleenen van
ontheffing van de voorschriften ge
noemd in art. 15 ter der Bouw- en Wo
ningverordening.
20. Voorstel tot stichting van een
nieuw schakelstation voor het Electrici
teitsbedrijf.
21. Vaststelling kohieren Plaatselijke
Inkomstenbelasting.
22. Ontheffing van Plaatselijke In
komstenbelasting.
23. Ontheffing van Schoolgeld.
IJMUIDEN
UITVOERING ARBEIDERSMANDO-
LINECLUB „EXCELSIOR".
Zaterdagavond gaf de Arbeidersman
dolineclub „Excelsior" haar eerste uit
voering in „Tivoli". De zaal was geheel
bezet.
„Excelsior" opende met „Marsch der
Arbeiders" van J. B. Kok, die vlot ge
speeld werd. Uit het tweede nummer
„Ouverture Appassionata" van Th. Hen-
richi, hetwelk nog niet eerder ten ge-
hoore was gebracht, bleek, dat de zomer-
vacantie de club geen goed heeft gedaan.
Het samenspel liet nogal wat te wen-
schen over, hetgeen ook wel het gevolg
zal zijn van de ledenwisseling, waardoor
minder geroutineerde krachten voor het
voetlicht kwamen. De overige door de
club gespeelde nummers waren alle oude
bekenden. Als het koor zich weer wat in
gespeeld heeft, zullen we zeker wel wat
meer nieuws te hooren krijgen.
„Excelsior" had als solist op het pro
gramma den bekenden violist Boris
Lensky, die echter te elfder ure bericht
van verhindering had gezonden. HU
werd vervangen door den heer C. Zwa
nenburg, die de aanwezigen met zijn
prachtig spel in verrukking bracht. Het
dochtertje van dezen harmonica-virtuoos
blijkt al even muzikaal als haar vader.
Haar vioolspel als begeleiding van de
harmonika was daarvan het bewijs.
„Excelsior" besloot den avond met de
„Internationale".
GEVONDEN VOORWERPEN.
(Willemsplein) —Pak ondergoed, kin
derschoentje, rijwielmerk, lakriem, para-
pluie, boekje met plaatsbewijzen, rozen
krans, regenjas.
(Engelmundusweg). Eend, manteltje,
muts, huissleutel, hond, koningstang.
SANTPOORT.
VOLKSCONCERT.
Uitgaande van den Besturenbond
„Eensgezindheid" wordt hier Zondag 6
November a.s. in „Zomerlust" een Volks
concert gegeven, waaraan zullen mede
werken het symphonie-orkest Eupohnie,
uit IJmuiden.
