Tegenstanders
van Cadeaux
Lage Prijzen
Leeuwin's
Sfiircsi
FRANS FONVILLE
GEERLING, Wildhai
"VOORNAAM"
P. VAN DER STAD
DE RIJWIELTRUST
DE RIJWIELTRUST
HET TOONEEL'.
„NIEUW ROTTERDAMSCH
TOONEEL".
SOLDATENEER.
Een „militair" stuk met als mannelij
ke hoofdpersonen een generaal-majoor,
een kapitein van het Indische leger en
een luitenant der infanterie, welke laat
ste spreekt over de velddiensten uitzijn
cadettentyd op de Woensdagmiddagen
en de erwtensoep na die oefeningen op
de K. M. A„ zoo"n stuk moet wel be
langstelling wekken bij den recensent, die
behalve tooneelcriticus ook nog reserve
majoor en oud-cadet is en die zichzelf
de enthousiasmeerende velddienstoefe
ningen by Breda op de Woensdagmid
dagen en de daaropvolgende snert met
zooiets als „Sehnsucht" herinnert.
Herman Heyermans heeft indertijd in
Het Pantser een stuk geschreven, dat in
militaire kringen speelde. Het stuk viel
als een baksteen, en de oorzaak was
niet de anti-militairistische strekking,
maar de totale onbekendheid van
Heyermans met het militaire milieu,
welke in eik tooneel naar voren kwam.
Of aan „Soldateneer", van welk stuk
Haarlem gisteren de eer der première
genoot, een lang leven beschoren zal
zijn, moet de toekomst nog leeren,
maar zeker is het, dat de heer Den
Hertog toont mei het militaire milieu
wel degelijk bekend te zijn. Ook zonder
dat ik het wist, zou ik bij het zien van
„Soldateneer" onmiddellijk hebben be
grepen, dat dit stuk niet anders dan
door een officier geschreven kon zijn.
De schrijver toont zich in dat milieu
volkomen thuis. Dit had hij bij het
schrijven van zijn militaire stuk voor
boven Heijermans, die zich met zyn
Pantser op glad ijs waagde en daardoor
uitgleed en yd
Na de eerste acte waren onze verwach
tingen hoog gespannen. Dat eerste be
drijf was goed tooneel, klaar van opzet
en expositie en beloofde ons een stuk,
dat midden in dezen tijd stond. Want
in deze dagen, waarin „ontwapening"
voor zoo velen meer ia dan een woord
aiieen. moest dit stuk in zijn opzet het
publiek wel boeien.
Een generaal-majoor, soldaat in hart
en nieren, militair van het oude re
gime en met de ideeën nog van den eer
sten generaal uit zijn militair geslacht
een zoon, eerste luitenant, die
om met den vader te spreken heil
jammerhout boven den sabel prefereert
en nog maar één verlangen heeft, na
melijk zijn korte militaire haren tot
lange artisten-lokken van een violist
te laten aangroeien en daartusschen
een Indisch kapitein, officier ook hij,
maar allereerst mensch. ziedaar de drie
vertegenwoordigers der militaire kaste.
Wanneer wy in de tweede helft van dit
bedrijf Wanda Petrusjka zien verschij
nen en vernemen, dat deze Russische
pianiste, die het hart van den luitenant
heeft veroverd, niet alleen communiste
maar ook anti-militairiste van de daad
is, dan Is daarmee het conflict op een
eenvoudige en natuurlijke wijze voorbe
reid. Dat eerste bedryf was goed en niet
alleen ik, maar ook het publiek ver
wachtte blijkbaar een interessant stuk.
Want de strijd om ontwapening of geen
ontwapening staat immers midden in
dezen tijd. En aan de gespannen aan
dacht, waarmee het gesprek tusschen
den allerminst militairistischen maar
toch militair voelenden braven en ge-
moedelijken kapitein Wiltvanck en de
strijdster voor ontwapening, tevens
vrouw van de daad door het publiek
werd gevolgd, toonde, dat hier een on
derwerp werd behandeld, dat alge-
meene belangstelling heeft.
Maar wat wij verwachtten kregen
wij jammer genoeg niet! Solda
teneer is allerminst wat hadden
gehoopt tot een ideeën stuk gegroeid,
het is verloopen tot een doodgewoon
dramatisch gevalletje, dat met leder
tooneel in belangrijkheid zakte om ten
slotte als een ouderwetsch melo-drama
met een revolverschot om het leven te
worden gebracht.
Reeds het tweede bedrijf, waarin het
eigenlijk alleen nog maar ging tusschen
den vader en den zoon over het al
of niet ontslag nemen van den luite
nant, stelde teleur, al bleef dan ook alles
nog zuiver logisch. Het was hier al wei
nig meer dan een zelfs niet eens in
teressant geval. De luitenant was te
weinig persoonlijkheid om te kunnen
boeien. HU was geen „party". Dit jonge
mensch was niet meer dan een speel
bal van Wanda Petrusjka, allerminst
een ideeën-drager. Hoe hy het kloeke
besluit in I om zich niet aan Wanda
te binden in II weer had losgelaten, werd
ons zelfs niet verklaard.
In III marcheerden wij met versnelde
pas het land van den draak binnen.
Heel dat anti-militairistische complotje
was een onhandig bedenkseltje, in zijn
opzet zoo kinderlijk naïef, dat men er
om moest glimlachen. En wat bleef er
over van den luitenant, die in I zoo flink
van wal gestoken was! Wat te denken
van een officier, die aan een commu
niste anti-militairiste van de daad
opgave verstrekt van geheime wapen
depots en dan later als de ontwape-
naars hebben ingebroken met de wel
zeer vreemd klinkende verontschuldiging
komt, niet te hebben geweten, dat zijn
meisje zulke slechte bedoelingen had.
Daarmee rolde de toch al heel weinig be
langrijke figuur geheel onderste boven.
En de generaal was toch ook wel wat
al te opzettelijk als de militaire machine
van anno '70 geteekend. Ik wil niet zeg
gen, dat er zulke menschen niet meer.
rondloopen, maar als dramatische per
sonen missen zy belangrijkheid. Wan
neer de generaal van machine eindelijk
mensch wordt, maakt de schrijver een
eind aan zijn stuk met een pistoolschot,
dat wel heel opzettelijk was voorbereid
maar dramatisch daarom toch nog niet
verantwoord wa3.
De heer Den Hertog toont zich in
Soldateneer een leerling van Sudermann.
Maar de zeventigjarige Sudermann was
in Duitschland reeds 25 jaar geleden ver
ouderd.
Voor een jong schrijver lijkt mij deze
Diutsche dramaturg daarom niet een
heel gelukkig voorbeeld.
Konden wy het stuk dus niet toejui- J
chen, het spel had daarentegen onze
volle bewondering. Vooral van Frits
Tartaud, die den generaal Wiertsma
prachtig speelde. Welk een ras-acteur
is toch Tartaud! En wat kennen deze
tooneelspelers uit den tijd der oude Rot-»
terdammers het vak! Wie kon gelooven,
dat daar een 70-jarige op het tooneel
stond! Zyn spel was van een verwon
derlijke vitaliteit! Daar kunnen heel veel
jongeren nog een voorbeeld aan nemen.
Frits Tartaud is een van de weinige
Nederlandsche acteurs, die een „mili
tair" kan zijn. Hy was een generaal, vol
komen. In heel zijn houding, zijn geba
ren. zijn koTtaf spreken, was hij de mi
litair. En toch steeds Hollander! Hy
werd geen moment de generaal in een
Duitsch of Fransch drama, hij stond
aldoor in het Hollandsch milieu.
Jules Verstraeün gaf in kapitein Wilt
vanck voornamelijk of eigenlijk alleen
den mensch en dat met zoo sympa
thieke warmte en gulheid, dat wy hem
er te liever om hadden. Adolf Rykens
was de heen en weer geslingerde luite
nant. Hij speelde de rol vlot en met
overtuiging.
Sophie Stein maakte van de Russi
sche communiste een interessante fi
guur. Zij speelde deze vrouw zeer inge
togen, als een soort wandelende ideëen-
draagster. Mevrouw Erfman-Sasbach
was in dit milieu nog niet geheel
thuis. Haar larmoyante stem viel nog al
eens uit den toon.
Soldateneer had te Haarlem een be
slist sucoes. Aan het slot, toen aan Tar
taud bloemen werden aangeboden, moest
het doek wel zes maal omhoog. Dat ap
plaus was zeer zeker in de eerste en
voornaamste plaats bedoeld als een hul
de voor het voortreffelijk spel van Frits
Tartaud.
J. B. SCHUIL.
KERKCONCERT BROEDER
GEMEENTE
In het kerkgebouw der Broederge
meente Parklaan zal Dinsdagavond 15
November weder een concert worden ge
geven ten bate dezer gemeente.
Als solisten zullen optreden de hee-
ren Boris L. Pelski (bariton, die Russi
sche liederen ten gehoore zal brengen),
Cor de Wilde (solo-cellist der H.O.V.)
en Jan Booda (orgel).
Deze concerten genieten reeds eenige
jaren veler belangstelling.
LEZING MEVROUW CARRY VAN
BRUGGEN.
Over „Eva".
Zooals reeds in dit blad is aangekon
digd, -al de beker.de schrijfster, me
vrouw Carry van Bruggen, Woensdag 16
November in het Gebouw van den Pro
testantenbond spreken over haar nieuwe
boek „Eva" en hoe het ontstaan is. De
belangstelling voor deze voordracht ls
in andere steden groot en het succes in
Haarlem dan ook verzekerd. De belang
rijkheid komt vooral daaruit voort, dat
deze roman een nieuw tydperk voor den
Nederl&ndschen roman inluidt.
INGEZONDEN
Voor den mnoud dezer rubriek steli
le Redactie zich niet verantwoordelijk.
Van ingezonden stukken, geplaatst
ai niet geplaatst, wordt de kopie den
inzender niet teruggegeven.
DE VERKIEZING VOOR DE KAMER
VAN KOOPHANDEL.
Naar aanleiding van hetgeen de secre
taris van de Middenstaniscentrale me
dedeelde, wenschen wij nog aan te stap
pen:
Het zit bij ons niet voor onnoodig geld
weg te smijten voor een verkiezing voor
de Kamer van Koophandel. Maar wy
wensebten voor onze circa 120 leden,
alle kiezers voor genoemde Kamer, ge an
onmondig verklaring door genoemde
centrale, al zyn wij dan ook gean
nexeerd.
Trouwens toen 2 jaar geleden ook een
dergelijke vergadering werd gehouden en
wij wel waren uitgenoodigd, waren daar
om. ook de Makelaarsvereniging, Siga
renwinkeliers en de Slagersvereeniging.
Het moet wel een byzonder vereenl-
gingssysteem zijn om dit uit elkaar te
houden, en nu precies te weten dat onze
vereeniging, althans over deze zaak, niet
mee mag spreken.
Namens de Schotensche Winkeliers
Vereen. E. M. M.
H. V. RIGTEREN, Voorzitter.
CORN. DE GRAAFF, Secretaris.
Wij ontvingen darop het volgende
antwoord:
Met mijn hartelijken dank aan u, ge
achte Redactie, wil ik gaarne op het bo
venstaande antwoorden:
le. Wel zal lk mij onthouden de Win
keliersvereniging uit het Schoterkwar
tier voor onmondig te verklaren. Inte
gendeel, ik herinner my nog met vreug
de de dikwerf prettige en vruchtbare
samenwerking onzer Middenstandscen
trale met deze vereeniging, welker zetel
toen gevestigd was in de zelfstandige
gemeente Schoten.
Bovendien het streven der Centrale is
om op de meest genoeglijke wijze met
Buurt- en Straatvereenigingen samen te
werken, deze laatste met haar autoriteit
en gezag te steunen ter bereiking van
straat- en buurtbelangen.
Doch nimmer verlieze men uit het
oog. dat de actie der Buurt- en Straat-
vereeni gingen streng beperkt dient te
blijven en dat de taak der Centrale is
de algemeene belangen van den Han-
deldrijvenden en Industrieelen Midden
stand te behartigen.
2e. Dat de annexatie de situatie voor
de Schotensche Winkeliersvereeniging
gewijzigd heeft, kunnen wij todh waar
lijk niet helpen. Inderdaad, daardoor is
deze vereeniging een WiJkveTeeniging ge
worden en niemand zal toch willen be
weren, dat een gezonde en vruchtbare
Middenstands actie op decentralisatie is
aangewezen, doch dat haar eendg heil is
gelegen in centralisatie. Het is daarom
dat twee neutrale Middenstandsvereexü
gingen in één en dezelfde stad uit de®
booze zijn. De vraag is nu: Moet de
Haarlemsche Handelsvereeniging over
gaan tot of opgelost worden in de
Schotensche Winkeliersvereeniging? Of
wel behoort de Schotensche Winkeliers
vereeniging zich op te lossen in de Haar
lemsche Handelsvereniging, of wel moet
zjj zich metamorphoseern in een Buurt-
vereendging zonder verdere aspiraties?
Voor Jen nuchter denkenden lezer ls
het antwoord niet twijfelachtig.
3e. De Middenstandecentrale is noo't
doof aeweest voor verzoeken van op
zichzelf staande Patroonsvakvereent'in-
gen en zij heeft deze nooit genegeerd en
er gaarne mede geconfereerd.
Al moet ik op deze plaats er op wij
zen. dat het ware Middenstandsbelang
medebrengt, dat er geen op zichzelf
staande Patroonsvakvereenigingen be
staan. Deze toch zouden over de heele
linie aansluiting moeten zc*ken bij de
Haarlemsche Handelsvereeniging, opdat
deze Patroonsvakvereenilgingen dan haar
invloed ten goede zouden kunnen aan
wenden in de Middenstandscentrale. Im
mers, het algemeene belang van onzen
Middenstand is gelegen in onze centra
lisatie. En die vakvereeniglngen zouden
daardoor haar zeggingskracht en haaT
autoriteit in niet geringe mate kunnen
ver hoogen.
Men zal my waariyk niet kunnen
verdenken,, dat ik hier een „oratio pro
domo" houd. Immers, nog altyd is de
Haarl. Harvdelsvereen. voor de Vereeni
ging, waarvan ik voorzitter ben, een
concurreerende en toch en desondanks
raad lk alle neulrale Patroonsvakvereeni
gingen aan zich aan te sluiten by de
Haarl. Handelsvereeniging, omdat zy
daardoor worden opgenomen in de Mid
denstandscentrale en het ls juist in deze
centralisatie, waarin ons aller belang is
gelegen.
Bovendien men vergete dit niet: De
Kamer van Koophandel en Fabrieken is
er niet alleen.voor de stad Haarlem, zy
is er voor yheele Ressort en daarmee
dient by de samenstelling der Kamer
wel degelijk rekening te worden ge
houden.
En dit nu is geschied! Elke Midden-
standsvereeniging in het heele Ressort
der Kamer is geraadpleegd en in deze
Middenstandsvereenigingen kan ieder H.
en I. Middenstander zyn stem laten
hooren.
Er is volledige overeenstemming be
reikt.
Voomameiyk hierom ook! Er is thans
geen enkele vacature! De zittende le
den verklaarden zich allen herkiesbaar
en er is geen enkele reden om een van
dezen te trachten er uit te smyten. Zy
hebben de Middenstandsbelangen allen
naar behooren behartigd.
4e. Ten slotte:
INGEZONDEN MEDEDEELÏNGEN
a 60 Ct» per r«geL
Oplossing
ï^yindringende-
y// jyinwr'ufrriddel
verdrijft
Irheumatisdie
pijnen.
By apothekers en drogisten
16
De dreigementen der Winkeliersver-
eenXing uit het Schoterkwartier, waar
de 22 Middenstan-isvereenig.ngen uit
het Ressort onzer Kamer één ïyn trek
ken, zal uiteraard nutteloos blyken.
Een uitvoering dier dreigementen zal
evenwel positief duizenden guldens scha
de opvorderen, welke onttrokken worden
aan de behartiging der belangen van
Handel en Industrie.
En om te besluiten myn indiVfdueele
meening, los van myn kwaliteit: De
winkeliersvereeniging „Eendracht maakt
macht" uit het Schoterkwartier gaat
hoog spel spelen. Tot nog toe ging het
by deze verkiezingen in de Midden
standscentrale alles in pais en vrêe, in
vriendschappelyk overleg. Door dit ge
doe van een neutrale iMddenstandsver-
eeniging zal de Centrale gedwongenwor-
den de leiding uit handen te geven. Dan
zal zy worden overgenomen door de po
litieke partyen. De Katholieke Vereeni-
gingen uit het heele Ressort der Kamer
zullen apart gaan vergaderen en dus
eigen candidaten gaan stellen. Als gij
nu, winkehersvereeniging in het Scho
terkwartier, de kaart kent van het ter
rein van den R.-K. Handeldryvenden en
Industrieelen Middenstand in het Res
sort der Kamer van Koophandel, dan
behoeft gy nauwelijks te gissen naar den
uitslag van zoo'n stemming.
Daarom, heeren uit het Schoterkwar
tier, bestuursleden uwer neutrale ver
eeniging. gaat niet met vuur spelen en
houdt ook in deze hoog de kernspreuk
uwer eigen vereeniging „Eendracht
maakt macht!"
Daar komt nog dit by: Ook in het
belang uwer eigen vereeniging! Tot nog
toe was het werk uwer vereeniging vrij
onschuldig. Gaat gy u evenwel thans ook
met deze za/ken inlaten, dan ls de tyd
gekomen om eens ernstig na te gaan
hoeveel van uwe 120 leden er Katholiek
zyn en dan zal dit getal, voor wien «De
uittocht zal moeten worden geblazen,
lang niet gering zy'n.
Weest dus wys en verstandig en trekt
geen grooter pak aan dan hetgeen u
past en goed staat.
De secretaris der Middenstands-
centrale:
VAN TETERING.
geven zijn wij Maar voor
standers van
Waarom! van 12-19November
Extra Aanbieding en verlaagde
prijzen van alle meubelen en
bedden Bijzondere aanbieding
wollen dekens, prima fabrikaat
voor zeer LAGE PRIJZEN
Bedden- en Meubelmagazijnen
Anegang 46 - Haarlem - Tel. 12291
Eet nu Duinkonsjnen
f 0.60, f 0.80, f 1.00 per stuk 20
Ridderstraat 27
Haarlem Telef. 10296
X"
HET BESTE MIDDEL
om den eetlust op te wekken is de SANGUINOSE. Zji 'bevordert
een geregelde spijsvertering; zuivert uw bloed van alle onreine
bestanddeelen, geeft een diepen gezonden verkwikkenden slaap.
Een frissche kleur, een heldere oogopslag, krachtige spieren, uit
muntende zenuwen, een vroclijk humeur vergezellen de goede
gezondheid. Honderden en duizenden in ons vaderland hebben
zulk een goede gezondheid aan de Sanguinose te danken. Gij
kunt geen beter middel vinden, zelfs voor veel geld. Een zes
flacons Sanguinose doen wonderen aan uw geheele gestel. Neemt
er de prcef van40
Prijs per flesch ƒ2—, 6 fl 11.—, 12 fL 21.
Sanguinose wordt
voorname dregisten.
verkocht in alle apotheken en bij alle
WACHT U VOOR NAMAAK.
VAN DAM CO.,
De Riemerstraat 2c/4.
Den Haag.
LA PATISSERIE MODERNE
ZIJLSTRAAT 9
TELEFOON 10C58.
HAARLEM.
Voor een lief en snoeperig mondje
dat van zalig snoepen houdt,
Mag Patisserie Moderne wel
als Voortreffelijk beschouwd.
Aanbevelend.
W. WORST.
30
KLOMPEN! KLOMPEN!
Sterke MANSKI.OMPEN 1.— per paar
Extra zware MANSKLOMPEN (reuze sterk) „120
Zware Wilgen MANSKLOMPEN ƒ1.40-,, 1.60
Fijn rrevertde MANSKLOMPEN 1-151.25
Sterke VROUWENKLOMPEN 0.90
Extra fijn geverfde VROUWEN TRIPPEN met riem 1.
JONGENSKLOMPEN (ijzersterk) „0.70
KINDERKLOMPEN „0.60
Reuze Sorteering in alle maten en soorten (ook extra groote maten)
A. ZONDERLAND Spaarnwouderstr, 79-81
TELEFOON No. 12915.
HEDEN ONTVANGEN Mans? en Vrouwen Schoenklompen met
leeren kappen. 40
KLEEDT U ONS NIEUW MODEL ULSTER
Onberispelijk passend,
als was hij uitsluitend
f voor Uw figuur
'f.1. j "S-n gesneden!
Komt hem eens bekijken, het
rerplicht U lot niets!
De prima stoffen (in
de nieuwste Dessins), in
uitsluitend EERSTE
KLAS ENGELSCH
KLEERMAKERSWERK,
waarborgen een langen
levensduur.
Prijzen echter niet
hooger dan die, welke
U voor een gewoon
confectie-jasje betaalt.
Elk kleeduigstuk
wordt door ons ten
volie gegarandeerd.
PLEIN 35 HAARLEM tegenover de Tempeliersstraat
TEL. 11265. ZIET DE ETALAGES. GEEN FILIALEN.
Ulsters en Overjassen vanaf f 27.50
Demisaisons en Regenjassenvanaf f 22.50
COLBERTCOSTUUMS vanaf f 29.75
ENZ. ENZ. 102
Telef.
WILD EN
GEVOGELTE
HAZEN
FASANTEN
PATRIJZEN
EENDVOGEL
Gemes'e GANZEN
i ALINGEN
POULA*OES
BRAADKIPPEN
SOEPKIPPEN
PIEPKUIKENS
JODUIVEN
W TE NIPPEN
RE.- u EESCH
DUlNKONiJNEN 29
POELIER
KL. HOUTSTRAAT 136
Dr. H. NANNING'S
Zetpil en tegen Aambeien
werken pijnstillend en genezen
in korten tijd de ontstoken slijm
vliezen. De
*?ïknëdvt**rii\
maakt het inbrengen zeer ge
makkelijk. Verkrngbaar bij alle
Apothekers en Drogisten hi 1.75
per doosje van 12 stuks. 18
Alleen hier
De fijne SCHOTSCHE Zaterdag
avond verkrijgbaar. 6 stuks een
kwartje. Schoongemaakt, met
nitjes. 12
Alleen Kleine Houtstraat 87
Alleen het raam met de roode
letters. 12
Anode batterijen vanaf 2.50.
Geladen accu's 5.50
Koptelefoons 2.50,
Prima luidsprekers 8.50.
4 lamps toestel (prima onderdee-
len) met Philipslampen 35.
Ons bekend bromvrij plaatstroom-
apparaat met Philipslamp 27.50
met garantie.
H. J. VAN DER MEER
Schagchelstraat 7
Toestelbouwcrs speciale prijzen.
30 jo G0E0K00PER 30]o
IS
MET RADIO- EN ELECTRISCH
MATERIEEL DAN ELK ANDER
Zie. de elaaget en de prijzen
30% 30% 30% 30% 30% 30% 30%
G0EDK00PER
Zijlstraat 64 - - Kleine Houtstraat 2A
HAARLEM
30°/o G0EDK00PER
Is er wel een St. NicoI«as cadeau dat meer welkom is bij ge- N
zonden en zieken dan een F R U I T A N D
r
20 H
73
Speciaal adres voor fruitmanden. DE BEKENDE FRUITWINKEL
ZIJLSTRAAT 55 TELEFOON 11767
De FIJNSTE KWALITEITEN FRUIT vindt men bij
•KLOMPEN HALEN
Klompen Centrale
SCHOENKLOMPEN, hoog en laag
Het is zeker en gewis 5
Dat DIAS het goedkoopste is
KL. H0UTSTR. 99
N KUIPER
MH!
Meubelmakerij
ZIJLSTRAAT 96 Telefoon No. 13017
Jaccbcan fauteuils in verschillende modellen en prijzen
£24 f44 f58 f 65 f 80 f 85 I
I Rijg fauteuiltjes^ f 35 f 32
I Jacobean Tafeltjes f 3c, I
J Queen Anne Tafel f35 j
I Kapstok en Kleeden, oud-Holl. en modern, vanaf f 1! 50
l Boekenkastjes, prima eigen werk f 50— f 74 j
I Damesbureautje 72 j
I Enveloptafeltje f 50.bijzonder voordeehg I
ALLES HEDEN GEëTALEERD.
40 I
