VRIJDAG
GROENTJESDAG
VOOR DE AGENDA
DATUMSTUKJES
45e Jaargang No. 13641
Verschijnt dagelijks, Behalve op Zon- en Feestdagen
Donderdag 8 December 1927
ABONNEMENTEN p„ ».ck I 0.27M, geniiiMrMrt Zondagsblad t 0.32; pe> 3 maand™: Voor Haart™, III ADVERTENTIENVan 1 lot 5 regels 11.75; Iedere regel meer 35 cents Reclames 60 cents per regel. Rl
'n e °^pen 'n den omtrelc waar 660 Agent gevestigd is (kom der gemeente) f 3.57fcj. Franco per post door Nederland abonnement aanzienlijk rabat. Twaalfstuivers-advertentiCn van Vraag en Aanbod van 1 tot 4 regels 60 Cents
3.87Vt-Afzonderlijke nummers f0.15. Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haa/iem en Omstreken f0.57H; franco per post f 0.65 l|| per plaatsing, elke regel meer 15 Cents h contant; buiten het Arrondissement dubbele prijs.
Directie, Redactie en Administratie Gr. Houtstraat 03, Post-Giro 38810 UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER DrukkerijZ.B. Spaarne 12, Telefoon 10122, 12713
Telefoonnummers: Directie 13082, Hoofdredactie 16054, Redactie 10600 Oirecteuren J. C. PEEREBOOM en P. w. PEEREBOOM Bijkantooi voor Santpoort, Velsen. Velsen-Noord, IJmulden, IJmuiden-Oost,
•n Administratie 10724 en 14825. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM Beverwijk, enz., enz. Driehuizerkerkweg 2, Velsen, Telefoon 621
PIANO-MARATHON.
Eduard Kemp te Berlijn hoopt het lange afstandsrecord piano
spelen op 100 uren, meer dan 4 dagen en nachten te
brengen! Hier ziet men hoe hij door zijn vrouw gevoederd wordt.
Zendt die tijdig in aan
het Bureau van
HAARLEM'S DAGBLAD
Groote Houtstraat 93
TUMULT IN DEN AMSTERDAMSCHEN RAAD
Twee raadsleden handgemeen.
DE HEER WIJNKOOP TEGEN DEN GROND GEGOOID.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
verwijzen wij naar de tweede pagina van
dit blad.
Haarlem, 8 December
Anli-Critiek.
Op het merkwaardige Haagsche „con
gres inzake de kunstcritiek", waaraan,
blijkens de namen der sprekers, verte
genwoordigers van verschillende kunst
richtingen en eenige Haagsche journa
listen hebben deelgenomen, is een mo
tie aangenomen van den volgenden in
houd: „Het congres acht het noodzake
lijk dat de beoordeelde kunstenaar of
kunstenaarsvereeniging of hun woord
voerder 't wettelijk recht krijgen op anti-
critiek in hetzelfde blad of tijdschrift
tot hetzelfde aantal malen en met de
zelfde vrijheid ais de beoordeelaar zijn
toegestaan."
Ik vind dit een onzinnige motie, er-
sta er eenvoudig paf over dat een of
meer journalisten blijkbaar hebben me
degewerkt tot de aanneming ervan. Stel
dat er een minister ware die een derge
lijk wetsontwerp wilde indienen, en
dat twee Kamer-meerderheden waren
te vinden om het tot wet te verheffen.
Dat zou dan beteekenen dat aan de
Nederlandsche pers de dwang werd op
gelegd om bepaalde personen hun mee-
ningsuiting in de courant te laten ver
kondigen. Hetgeen principieel zou be
teekenen dat het gedaan was met ce
vrijheid van drukpers, die tot de hoog
ste en noodzakelijkste bestaansvoorwaar
den van een moderne natie wordt gere
kend.
U zegt misschien dat dit overdreven
Is. want, dat het alleen de kunstcritiek
geldt die men poogt uit te schakelen.
Maar waar houdt kunstcritiek op en be
gint politiek, of sociale tendenz als u
wilt in tooneelstukken of nationa
listisch dryven, zooals tydens den Iaat-
sten oorlog ook onder de kunstenaars
scherp tot uiting is gekomen?
Trouwens, als men eenmaal de
kunstcritiek aan dwang gaat onder
werpen behoeft maar een kleine stap
verder te worden gedaan om dezen vorm
van wettelijke censuur ook op ander
terrein over te brengen. Een politicus
zal hetzelfde recht van anti-critiek
gaan opeischen dat de kunstenaar
heeft. En een leidende figuur bij het
onderwijs zal weldra volgen. Men zal
zich op het standpunt moeten gaan
stellen dat ieder, wiens werk of inzicht
in een dagblad gecritiseerd wordt, wet
telijk recht heeft op anti-critiek. En nu
voel ik alles voor het hoor en weder
hoor, zooals wij voortdurend bewijzen.
Wy hebben trouwens ook een ingezon
den-stukken rubriek. Maar een staats-
dwang, waarbij aan de leiders der dag
bladen het roer eenvoudig uit handen
genomen zou worden, waar ij men ons
hoofdredacteuren eenvoudig zou gaan
dicteeren dat wy bepaalde opinies van
bepaalde menschen moesten opnemen....
geen denken aan! Het zou het einde
van de persvrijheid zyn, en wij zouden
er evengoed de pen bü kunnen neer
leggen, het samenstellen van de krant
kunnen overlaten aan de technische af-
deeling en verder maar gaan visschen
of iets dergelyks vredigs en slaperigs.
De tallooze complicaties die zouden
ontstaan laat ik verder maar buiten
beschouwing. Stel u alleen even voor
dat de anti-critiseerende kunstenaar
beleedigende of onbehooriyke uitdruk
kingen gebruikten. Wie zou ze moeten
schrappen? Wy niet, natuuriyk. Wy
zouden 't niet mogen. Neen, men zou
daarvoor dan weer censuurbureaux
moeten instellen, in elke stad liefst
één. Het is eenvoudig te mal om
over te praten.
En nu wat de kunst-anti-critiek be
treft.
Zoo af en toe ontvang ik wel eens
brieven van menschen die daarin de
opinie van een onzer critici over een
tooneelstuk of een concert of een ten
toonstelling aanvallen. Onveranderlijk
krijgen zy ten antwoord dat geen anti-
critiek wordt opgenomen. En op dat
standpunt zullen wij ten allen tijde bly-
ven staan in de eerste plaats tegen
over de kunstenaars zelf
Het merkwaardige van de hecren, die
de Haagsche motie aannamen, is dat
zy ermee te kennen geven, dat zij hun
critiek op hun eigen werk als de best-
beschouwen. Niemand anders weet het
blijkbaar zco goed als zij. En nu geloof
ik wel dat byna alle menschen de
strengste critici van hun eigen werk
zijn. in him hart. Of: in hun bin
nenste. Zooals u 't noemen wilt. Te
genover zichzelf, dus. Maar slechts
hoogst zelden geeft iemand tegenover
een ander uiting aan deze afbrekende
beoordeeling. En bijna nooit doet hy het
in 't openbaar. Dat is trouwens heel be-
grypelyk, want hy zou er byna altyd
zijn eigenbelang mee schaden. In elk ge
val zal hy er zijn zelfvertrouwen mee
verzwakken. Hy is dus wel wyzer, en
als-le eens een enkele maal zelfcritiek
tegenover anderen uit geschiedt dat met
mate en met min of meer welberekend
overleg.
Als het werk van een kunstenaar door
een ander gecritiseerd wordt heeft hy
daartegen natuurlijk altijd een verdedi
ging, zelf als de strenge criticus in
zyn binnenste zegt: de man heeft ge
lijk. Hy brengt den gestrenge tot zwy-
gen en verzet zich. Dit is natuuriyk,
volkomen menschelyk Daarom be
grijpt ook iedereen het, en daarom zou
anti-critiek, door den betrokken kun
stenaar in de bladen geleverd, uit het
oogpunt van het publiek dan ook van
nul en geen waarde zijn.
Nu zyn er enkele menschen die zich
op het standpunt stellen dat alleen
kunstenaars de waarde van kunstwer
ken kunnen beoordeelen. De rest is lee-
kenoordeel, en dus van geen waarde.
Hiermee ben ik het vierkant oneens.
De leek moge falen in het beoordeelen
van technische détails., hy kan daaren
tegen als hy een gevoelig mensch van
beschaving en smaak is en voldoende
gezien heeft in zyn leven, de waarde
van een kunstwerk vaak beter beoordee
len dan de kunstenaar zelf. Want hy
ondergaat er de bekoring van zonder
door voorkeur voor bepaalde richtingen
of door détail-overwegingen van de
hoofdzaak te worden afgeleid. Zijn ge
voel. zyn intuïtie, zijn eruditie leiden
hem tot een oordeel dat daardoor groote
waarde heeft.
Onder de beroeps-critici zijn er goede,
minder goede en slechte. Dit is onaan
genaam voor de kunstenaars, maar wy
allen ondervinden dat in dit leven, want
wij worden allen beoordeeld door onze
medemenschen. Men kan daar niet aan
ontkomen, zelfs niet door een motie die
om een wet vraagt. Het publiek weet
trouwens den bekwamen criticus, die de
kennis van den deskundige en de objec
tiviteit van den leek in zich vereenigt,
te herkennen, en hecht aan zyn oordeel
veel meer waarde dan het aan dat van
den kunstenaar, wiens werk gecritiseerd
is, zou hechten. In het bezit van zulke
critici, zoowel op het gebied van tooneel
en muziek als op dat van schilderkunst
en litteratuur, is dit blad. Steeds zal ik
en zal naar myn overtuiging het gan-
sche publiek aan hun meening de
hoogste waarde blijven hechten. Hooger
dan aan die der kunstenaars, hooger
ook dan aan die van leeken.
In deze overtuiging hebben wy hen
als medewerkers aan ons blad verbon
den. Niet omdat zij feilloos zijn, maar
omdat wy hen als de best bevoegde be
oordeelaars beschouwen. En 'in deze
overtuiging gooi ik de Haagsche anti-
critiek-motie in de prullenmand met
de commentaar: ..Onzin!en toon
eens wat meer zelfkennis, mijne heeren!"
R. P.
DE STEKER WEER IN
ACTIE.
NU TE VELSEN EEN MEISJE
GEWOND.
Dinsdagavond kwam mej. v. d. W.,
wonende aan den Groote Hout of Ko
ningsweg te Velsen, per rijwiel uit
Beverwijk. Even voorby het buiten „Wes
terhout", reed haar een man per fiets
achterop, die haar met een scherp voor
werp een diepe steek in het rechter-
bovenbeen toebracht.
Eerst Woensdagmiddag volgde aan
gifte by de politie, die uit de verstrer-
te inlichtingen meent te moeten opma
ken. dat hier dezelfde persoon aan het
werk is geweest, die deze praktijken ook
reeds in Beverwyk heeft uitgeoefend.
RADIO-TELEFONISCHE
VERBINDING DEN HAAG-
BATAVIA.
GESLAAGDE OVERBRENGING
VAN PERSNIEUWS.
Honderd uur pianospelen....
Wat een super-idioot,
Deze lange afstandsridder.
Van de muzikale noot;
Honderd eindelooze uren
Beukt en tokkelt hy maar voort,
Zonder pauze, zonder slapen,
Tot hy zelf geen klank meer hoort;
Honderd successieve uren.
Voor een nonsens-statistiek
En dat alles wordt misdreven
In den naam van De Muziek;
Honderd martelende uren.
Als zyn taak straks is verricht
Is hy rijp voor een biljetje
Enkle reis, naar een gesticht;
Ik zou weieens willen weten
Wat die arme dwaas nou speelt,
Dat hem na de eerste uren
Niet al gruwelijk verveelt;
't Edel lied van Alle Eendjes....?
OVER DE GEMEENTE-
BEGROOTING.
WAT IN DE AFDEELINGEN
TER SPRAKE KWAM.
Woensdagmiddag half twee hebben de
afdeelingen van den gemeenteraad ver
gaderd cm de gemeentebegrooting te
bespreken.
Alle afdeelingen zyn in een zitting
daarmede gereed gekomen.
De 3de afdeeling, die onder wethou
der Slingenberg, was reeds om 4.40
klaar. Daarna kwam de le afdeeling
(onder leiding van den burgemeester).
De 2de afdeeling heeft het uitgehouden
tot ongeveer half zeven.
Het is de verwachting, dat nu het
afdeelingsonderzoek (dat aanvankelUk
op 13 November bepaald was) zooveel
verlaat is, de openbare behandeling der
gemeen tebegrootlng pas midden Januari
zal aats hebben.
Of het smartlied uit Paljas?
Jan er lig een kip in *t water?
Het lykt allemaal van pas;
Zou hy soms muziek verkiezen
Blykbaar voor 't speciale doel,
Door Gustav von Holst geschreven:
D'opera „The Perfect Fooi"?*)
'k Zal wel nooit te weten komen
Wat hy heeft gespeeld enfin,
Zeker is, het feit doet denken
Aan den treurmarsch van Chopin,
Als hy klaar is. zal hy weten
Hoe lang honderd uren zyn
En wy mogen 't feit wel loven,
Dat wy niet zyn buren zyn.
P. GASUS.
De volmaakte dwaas.
ling der gemeentebegrooting vlot ver-
loopen zal. Integendeel er wordt alge
meen een uitgebreide behandeling ver
wacht, die zeer veel zittingen in beslag
zal nemen.
Tot zoover het rradslid.
Wy vernemen nog. dat in de afdee
lingen reeds gebleken is, dat verre lul
lende leden voornemens zyn om tegen
de gemeentebegrooting te stemmen.
wy hebben naar aanleiding daarvan
gevraagd hoe de houding der S. D. A. P.
zal zyn. Ons werd medegedeeld, dat
deze fractie pas na de Memorie van
Antwoord van B. en W. definitief haar
houding zal bepalen. Wel kon ons
wat trouwens geen geheim meer is
bevestigd worden, dat tegen de finan-
cieele politiek in deze gemeentebegroo
ting belichaamd, by die fractie zeer ern
stige bezwaren bestaan.
ERNSTIG ONGEVAL
ONDER OEGSTGEEST.
Woensdagmiddag had aan den Haag-
schen straatweg onder ae gemeente
Oegstgeest, vlak bij de boerdery Veld-
heim. een ernstig ongeval plaats.
Een auto, komende uit de richting
Oegstgeest. bestuurd door den heer P.
M. te Amsterdam, moest daar een stil-
staanden wagen met een paard bespan
nen passeeren, toen vanuit de richting
Den Haag eveneens een auto kwam aan
rijden, hc-'geen de bestuurder M. echter
te laat bemerkte. Om eer. botsing te
voorkomen, zwenkte hy plotseling naar
het rywlelpad, waar toevallig twee per
sonen stonden, die werden aangereden.
Een hunner, de 60-jarige I. de L. werd
op den grond geslagen en met zware
verwondingen aan het hoofd in bewus-
teloozen toestand opgenomen: de an
dere. de 23-jarige H V. werd in een
sloot gewo.rpen en had eer.ige ernstige,
hoewel niet levensgevaarlyke verwon
dingen.
De twee mannen, beiden woonachtig
in Oegstgeest, werden in een particulie
ren auto naar het Acad. Ziekenhuis t?
Leiden vervoerd.
Naar het oordeel van het publiek, had
de bestuurder M. geen schuld
Het Is in den Amsterdamschen Raad
tot een incident gekomen, zoo ernstig
als tot dusver in het hoofdstedelijk par
lement nog niet is voorgekomen.
Tydens een „mondelinge schermutse
ling" tusschen den sociaal-democraat
Gulden en den communist WUnkoop,
wond de SD.A.P 'er Woudenberg zich
zoo hevig op. dat hy zich ertoe liet
verleiden handgemeen te worden en den
heer Wijnkoop tegen den grond te
gooien.
De heer Wijnkoop, hoewel ernstig ver
schrikt door deze handtastelijkheid ver
zette zich niet, zoodat gelukkig aan het
handgemeen onmiddellijk een eind was
gemaakt.
Het laat zich. echter begrypen. dat het
gebeurde tot een groot tumult
in den Raad aanleiding gaf.
De raadsleden groepeerden zich deels
om den heer Woudenberg en deels om
den heer wynkoop. Sommige hunner
trachtten de beide opgewonden raads
leden tot bedaren te brengen.
Anderen weer, om. de communiste
mevr. van Zdm en de syndicalist Kitsz
liepen heftig gesticuleerend op den heer
Woudenberg toe en uitten door luide
protestkreten als: ,.'t is een schande!",
hun verontwaardiging.
De burgemeester, de heer de Vlugt,
schorste intusschen de raadsverga
dering, maar, terwyl de bezoekers van
de publieke tribune de raadszaal verlie
ten. bleven de raadsleden in debatteeren-
de groepen bijeen.
De Burgemeester begaf zich tusschen
hen en poogde ce heeren Woudenberg
en Wynkoop met elkaar te verzoenen.
Na enkele oogenblikken toen ook de
pers reeds op het punt stond te ver
trekken, was deze poging geslaagd en
reikte de heer Woudenberg den heer
Wynkoop de hand.
Verontschuldiging
aangeboden.
Daarop heropende de burgemeester,
met goedvinden van alle raadsleden de
vergadering en gaf liij onmiddellijk het
woord aan den heer Woudenberg, die
zeer nerveus door hot voorgevallene
stamelende een verklaring aflegde, waar
in hy zeide, dat, toen zyn partUgenoot
Gulden het woord voerde, de heer wyn
koop hem door zyn interrupties erg heeft
geïrriteerd, hoewel dit niet wettigde, dat
hy den heer Wynkoop op zy heeft ge
gooid. waardoor deze is komen te vallen.
Voor dit feit heeft hy den heer Wijn
koop zijn excuus aangeboden, die dit
tot sprekers genoegen heeft aanvaard.
De heer Woudenberg zeide zich verder
te veroorloven ook aan den Raad zyn
verontschuldiging aan te bieden en hy
sprak de hoop uit. dat zich zulk een
incident nimmer meer in den Raad zou
herhalen.
De Burgemeester, de heer de Vhigt
s'.oot zich by den wensch van den heer
Woudenberg aan en zeide te hopen, dat
zulk een voorval nimmer meer in den
Raad zou. voorkomen.
Omtrent het betreurenswaardig inci
dent kan nog het volgende gemeld wor
den:
Er werd in de tweede instantie gedis
cussieerd over het hoofdstuk Volkshuis
vesting van de begrooting 1923.
Reeds by ae algemeene beschouwingen
in eersten aanleg over dit hoofdstuk had
de heer wynkoop tydens een rede van
dm heer Gulden scherpe interrupties
de zaal Sn geslingerd.
De communist had n.l. een plan van
ae Vcreeniging ,,'s Zomers Buiten", om
arbeiderswoningen voor een weokhuur
van f 4.50 te bouwen, aanbevolen.
Tegen dit plan. hoewel door een so
cialist ontworpen, werd door de sociaal
democratische raadsleden en in het bij
zonder door hun fractie-lid Gulden,
krachtig geopponeerd, omdat, naar zij
zeiden door den bouw van zulke wo
ningen het woning-type naar beneden
gehaaid zou worden.
Ook by de replieken bestreed de
heer Gulden dit plan, hetwelk hy
het plan-Wynkoop noemde.
De communist liet nu ook weer zyn
felle interrupties door de raadszaal klin
ken en riep uit. dat de heer Gulden on
waarheid sprak, want het was niet rijn
plan, maar dat van ,,'s Zomers Bulten".
Toen ae heer Gulden voortging met de
verantwoordelijkheid voor dit plan op des
heeren Wijnkoop's schouders te laden,
bleef de heer wynkoop voortdurend
schreeuwen, dat hy deze onwaarheid
niet zou laten passeeren.
De heer Woudenberg liep nu op den
heer wynkoop toe, ging naast hem
staan en kreet eenige malen minder
vriendelijke woorden tot den communist
uit, die zich van zyn kant ook niet
onbetuigd het. Daarop greep de heer
Woudenberg den heer wynkoop by de
kraag en wierp hem tegen den grond.
„Ik laat me niet door jullie overdon
deren!" klonk herhaaldelijk zyn woeden
de uitroep.
Na afloop van het Incident heersdhte
er in de raadszaal, ofschoon byna alle
raadsleden nog aanwezig waren, een on
gewone stilte.
DE ONBEWAAKTE
OVERWEGEN.
WEDER EEN MAN DOOD
GEREDEN.
Het persbureau Vaz Dlas meldt ons
uit Castricum van Donderdag:
Toen hedenavond de ongeveer 50-jari-
ge vischkooper C. de Vries uit Limmcn
den onbewaakten overweg te Bakkum..
onder de gemeente Castricum. naby
posthuis No 49 wilde passeeren. werd
hy gegrepen door trein no. 461 richting
Alkmaar. De V. die op een hondenkar
zat. werd dood onder den trein van
daan gehaald, terwyi de hondenkar to
taal werd versplinterd en een der hon
den eveneens werd gedood.
Het lyk van den vischkooper werd
met denzelfden trein naar Alkmaar
vervoerd.
R.-K. LYCEUM.
INZEGENING NIEUWE KAPEL.
De nieuwe kapel van het R. K. Ly
ceum aan den zyiweg is hedenmorgen
door den Hoogeerw Pater Provinciaal
Provinciaal der Eerw. Paters Augustij
nen plechtig Ingezegend.
Daarna werd een H Mis opgedragen
door den Deken L. A. A. M. Wester-
woudt. daarby geassisteerd door Pater
Derhaar. rector van het R. K. Gymna
sium te Eindhoven. Pater De Wit, rec
tor van het St. Thomas College te Vcnlo
en Pater Esser, conrector van het R.K.
Lyceum alhier.
De kapel wordt Zondag a s te 3 uur
ter bezichtiging opengesteld.
RIJWIEL GESTOLEN.
Bij de politie is aangifte gedaan v. n
diefrial vr.n een-rijwiel, dat Woensda ;-
middag drie uur een ocgenbUk onbe
heerd by het Postkantoor heeft gr an.
PERSONALIA.
By de te Utrecht gehouden Espera:.
examens verwierf mej. A. Rob te Haar
lem diploma A.
Reuter seint uit Batavia van Woens
dag:
Heden werden voor het eerste ran Ne
derland naar Indië persberichten langs
radio-telefonischen weg overgebracht.
Aan de hand van Reutertelegrammen
was een overzicht van het wereldgebeu
ren samengesteld. Dit werd van Den
Haag uit in het Engelsch getelefoneerd
opdat ook de kantoren van Reuter in
Cairo en Bombay het konden opvangen.
Kot gesprek duurde twee uur: de ont
vangst was even duidelyk als bij een
plaatselyk gesprek. Ieder woord werd
verstaan, terwyl zelfs de stem van den
^preker in den Haag herkend werd.
PORTOVERLAGING.
OOK VOOR LOKAALVERKEER
Minister Van der Vegte heeft Woens
dag in de Twe<>de Kamer verklaard, dat
het de bedoeling is en dat er vrij
zeker op gerekend zal kunnen worden
dat met 1 Februari a.s. de frankeerkos-
ten voor drukwerken en voor het lokale
verkeer zullen worden verlaagd.
De verwachting was algemeen, dat
de afdeelingen dit keer niet met een
vergadering konden volstaan, omdat het
zeker is, dat by deze begrooting de
eerste voor Groot-Haarlem belang
rijke quaesties aan de orde gesteld zul
len worden. Dat wy zoo zei een van
de raadsleden ons toch in enkele
uren gereed gekomen zyn, komt dat de
gedachtenwisseling vry oppervlakkig ge
houden is. Eigeniyk was het niet anders
dan het gewone vragenspel. Er werden
een serie opmerkingen gemaakt, wen-
schen geuit en vragen gesteld, die
plichtsgetrouw door den rapporteur ge
noteerd werden, opdat B. en W. daar
op ln de memorie van antwoord kun
nen antwoorden. Zoo is het naar ik ge
hoord heb. ook in de andere afdeelings-
ver ga deringen gegaan. De greote lynen
van onze gemeentepolitiek zyn niet aan
geroerd. Blijkbaar willen de partyen
wachten op het antwoord van B. en V.'
op verschillende vragen in de Memorie
van Antwoord en eerst daarna defini
tief hun houding bepalen. Al is het af-
deelingsonderzo k ook spcedig afgeioo-
pen geweest, daaruit, mag niet worden
afgeleid, dat ook de openbare behande-
