HAARLEM'S DAGBLAD
OM ONS HEEN
FLITSEN
EMSER-ZOUT
FEUILLETON
VERMIST
WOENSDAG 21 DEC. 1927
VIERDE BLAD
No. 3716
AMERIKA EN DE AUTO.
STRAAT- EN AUTOMOBIELWEGEN IN AMERIKA EEN PHASE
OVERGESLAGEN OOK DAAR DE MOEILIJKHEDEN DER OVER-
WEGEN MEN RIJDT IN AMERIKAANSCHE STEDEN NIET SNEL DE
VRIJHEID VAN DE VROUW DE TOEKOMST VAN DEN AUTO IN
NEDERLAND.
Al moge het waar wezen, dat er ook
in Europeesche landen veel auto's ge-
jnaakt worden, in Engeland. Duitsch-
land. Frankrijk en Italië om alleen deze
maar te noemen, het land waaraan wij
In de eerste plaats denken als er over
deu auto gesproken wordt, is Amerika.
Geen wonder. Het is een Amerikaan,
het ïs Ford geweest, die den auto popu
lair gemaakt heeft, in en buiten zijn
vaderland en de algemeenn verbazing
opgewekt door den goedkoopsten wa
gen te leveren, aan zün talais personeel
de hoogste loonen te betalen cn boven
dien nog een reusachtig vermogen
voor zichzelf te vergaren, een combi
natie die tot dien tiid toe voor een on
mogelijkheid gehouden was.
7.oo is het gekomen, dat ten slotte
één op iedere vijf Amerikanen een auto
bezit en dat. zooals de president van de
directie der Duitsche Staatsspoor Lochte
het Id een artikel ln „die Umschau" be
schrijft. niet alleen de heer des huizes
ziin auto gebruikt, maar ook zijn
vrouw, de volwassen kinderen en „de
zwarte dienstmaagd, die met een sigaret
tusschen de dikke lippen de auto zelf
stuurt en zoo de noodige inkoopen doet".
Aan een bewerking van dat artikel in
de Wetenschappelijke Bladen van De
cember wordt hierover een en ander
ontleend.
Het klinkt vreemd voor ons, die ge
woon zijn Amerika aan te zien voor het
land, waar alles groot, pulk en duur zou
wezen, dat er nooit straatwegen in
Amerika zijn aangelegd. Spoortreinen
zorgden voor de verbindingen en voor
het rijverkeer werden verbindingen ge
bruikt, die langzamerhand door het ver
keer wegen geworden waren en door de
eerste farmers (boeren) al werden ge
maakt. De talrijke fietsers (door de
groote afstanden ln de Amerikaansche
Staten was dit vervoermiddel algemeen)
gebruikten, zegt Lochte. "den weg tus
schen de spoorrails, die dus blijkbaar
wel zeer hard moest zijn geweest bü
ons ln Nederland zou men dat wel la
ten, niet alleen om het strenge verbod,
maar ook omdat die ruimte daarvoor
door de dwarsliggers ongeschikt was.
Hij vertelt, hoe hij zelf in deiï Staat Ok
lahoma heeft gezien, dat een wielrijder
toen een trein, luid bellend cn fluitend
aankwam, van zijn fiets sprong, den
trein voorbij liet gaan en daarop heel
kalm zijn tocht ttosschen de rails weer
voortzette.
Toen de auto verscheen was dit na
tuurlijk niet meer voldoende. De Staten
gingen autowegen aanleggen, soms met
hulp van gemeenten, maar in elk geval
met steun uit de kas van de Bondsre-
geering. Veel omhaal komt daar niet bij
te pas en de eenvoudige manier, waarop
dat gebeurt, kan in Europa menig
land tot voorbeeld strekken. Ook Ne
derland, dat voor wegenverbetering vaak
Jaren noodig heeft, voor het besluit,
zelf en de voorbereiding bedoel ik.
Zoo'n Amerikaansche Staat zendt een
verzoek aan den districts-ingenieur. deze
rapporteert aan het Bondsbestuur en
wanneer er geen bezwaren z'Jn, wordt
het geld dadelijk verstrekt en begint de
aanleg, natuurlijk onder toezicht van In
genieurs.
Deze wegen hebben een zeer duur
zaam wegdek, beton of asphalt cn wor
den zooveel mogelijk recht of hoogstens
met flauwe bochten of hellingen aan
gelegd. Men kan ze ook met paard en
wagen berijden, maar deze komen zel
den voor, wel makan voetgangers er ge
bruik van, in de hoop. dat een r^see-
rende auto hen wel meenemen zal. Fei
telijk slaan de Amerikanen dus een
geheele phase ln den aanleg van deze
wegen over; hoeveel gemakkelijker en
ten slotte ook goedkooper moeten zy
kunnen werken, dan wij ln Nederland,
die als het ware door dorpen en kleine
stadjes heen moeten breken om smalle
straatwegen door breede automobielwe
gen te vervangen. Hier is een billijke
vergelijking niet mogelijk. Wel bestaat
er ln Amerika een soortgelijke moeilijk
heid als die wij kennen met de onge-
wenschte bevolking van de woonwa
gens, die de eene gemeente de andere
op het dak schuift; de Amerikanen
kennen de zwervende bedelaars, die zich
zoowaar ook al met een. zij het dan
ook wrakke, auto verplaatsen en van de
ingezetenen gratis benzine krijgen, op
dat zU toch maar spoedig verder gaan.
Zoo is er in Amerika langzamerhand
een net van mooie automobielwegen
ontstaan, dat telkens wordt verbeterd
en uitgebreid.
Het spreekt vanzelf, dat deze wegen
ook groote concurrentie van autobussen
voor de spoorwegen hebben meegebracht
en wij moeten ons er over verwonderen,
dat de Nederlandsche spoorwegen niet
eerder tot. dit verdedigingsmiddel van
hunne belangen hun toevlucht hebben
genomen, terwijl de toekomst toch al in
Amerika werd ullgeteekend. De koele,
hooghartige houding van onze spoorwe
gen kende men in Amerika niet; wan
neer zij zelf al geen autobusdiensten
invoerden, dreven zij de concurrentie
door het materiaal uit te breiden of de
tarieven te verlagen.
Ook aan personen, die met hun eigen
auto op reis gingen, werd dat naar
Lochte meedeelt, gemakkelijk gemaakt
door de stichting van toeristenkampen,
meestal gevestigd in de nabijheid van
groote steden. Die kampen gaven gele
genheid om de auto's te zetten onder
struiken en boomen; in de nabijheid
konden de toeristen benzine krijgen en
kleine reparaties laten doen, zelfs alle
benoodigdheden krijgen, van een veilig
heidsspeld af tot geneesmiddelen toe.
terwijl in kleine paviljoens badinrichtin
gen met koud en warm water waren in
gericht. Als wij het gemis van derge
lijke kampen in Nederland betreuren,
moeten wij niet vergeten, dat de afstan
den in Amerika veel grooter zijn dan
hier en dat in onze steden al die ge
makken gevonden worden. Behalve mis
schien de badinrichtingen, waarvoor
hier waarschijnyk veel mindar vraag
zal zijn; daartegenover geldt hier het
beginsel van wederkeerigheid, omdat
de vraag naar baden ook weer grooter
zijn zou. wanneer de gelegenheid groo
ter was. Deze opmerking geldt niet al
leen voor automobilisten maar voor
iedereen. De onverschilligheid van den
Nederlander voor een zorgvuldig gerei
nigd lichaam staat ln nauw verband
met het aantal bad- en zweminrichtin
gen, dat in ons land nog altijd te klein
is. Wie den Nederlander dus reinheid op
zijn lichaam leeren wil weet waarmee
hij beginnen moet.
Natuurlijk kwam by de uitbreiding
van wegen en spoorlijnen ook ln^ Ame
rika het vraagstuk op van de gevaren
der overwegen. In het algemeen vinden
de Amerikanen het niet noodig om het
publiek te behandelen als kleine kin
deren, die zelf niet uit hun oogen kun
nen zien, maar toch heeft het groote
aantal ongelukken op overwegen hen
genoodzaakt, maatregelen tot bevorde
ring van de veiligheid in de voeren. Het
aantal slagboomen neemt er toe." Op
wegen waar die ontbreken, staat een
beambte in het midden met een naar
beide kanten zichtbaar bord: STOP.
„Overwegen op een vrijen weg. die tot
nu toe slechts bewaakt waren door de
op een schuin kruis aangebrachte woor
den: gevaar, spoorwegkrui
sing hebben sedert kort veelal een
electrisch bel-apparaat gekregen, dat
door een op een afstand aangebracht
contact in werking wordt gesteld." Het
bezwaar, dat ons in Nederland wordt
voorgehouden: „op dergelijke automati
sche toestellen kan men niet rekenen
en wanneer zij falen, zijn ze eerder een
gevaar dan een beveiliging," moet ook ln
Amerika wel gelden, maar wordt er mis
schien minder zwaar getild. Zooveel Is
zeker, dat deze toestellen er heftig en
met grooten nadruk luiden, terwijl met
een een omlaag hangende schijf, die
's nachts hel rood schittert, in beweging
wordt gebracht.
De opvoeding van het publiek wordt
daarbij niet verzuimd Nu en dan geeft
de vereeniging van Amerikaansche
spoorwegbesturen plakkaten uit. waar
op in sprekende kleuren vreeselijke on
gelukken worden afgebeeld. Lochte ver
zekert, dat daardoor de ongelukken wel
zijn verminderd en hU verwacht van de
energie der Amerikanen, dat zy in de
toekomst nog verder verminderen zullen
De schrijver geeft ook nog eenige op
merkingen over de snelheid, waarmee
gereden wordt. Hij heeft opgemerkt, da:
die volstrekt niet bijzonder groot is. Be
halve ln huurauto's en voertuigen van
openbare ondernemingen zijn er weinig
chauffeurs. Ieder bestuurt zijn eigen
auto. „Het spreekt daarom vanzelf", zegt
Lochte, niet heel vleiend voor de chauf
feurs. „dat men op elkander let om on
gelukken te voorkomen. Onverantwoor
delijk geren ziet men ln de groote ste
den van Amerika bijna nooit. Een an
dere bijzonderheid die hem trof. Is dat
het verkeer met veel minder geluid ge
paard gaat. „De signaalhoorn wordt
bijna nooit gebruikt; slechts in het ge
val van inhaling wordt dikwijls een
kleine bUzondere hoorn gebruikt, die
een soort schor geluid maakt. Overigens
aoeken de voertuigen zonder eenig
waarschuwingsteeken hun weg."
Wanneer dit goed opgemerkt werd
en onder normale omstandigheden (zelft.
een spoorwegpresident kan onder den
invloed komen ran het vreemde land en
de toestanden daar beter vinden dan bi)
zich thuis in het eigen land) dan is
Amerika op weg een waar auto-dorado
te worden. Eén ding vertelt hij. dat ons
zeker tot voorbeeld zou kunnen strek
ken. Drie jonge meisjes waren ln
haar auto een afstand gereden van meer
dan 900 kilometer; 's morgens te negen
uur vertrokken zy en 's nachts tusschen
2 en 3 uur kwamen zy, na een kort op
onthoud voor middag- en avondmaal,
behouden thuis. Lochte veronderstelt,
dat dit in Duitschland zeer bedenkelUk
zUn zou; jammer genoeg kunnen wy
van ons land niet veel beters zeggen
De overlast dien een Franse he jonge
dame te paard In de buurt van Rotter
dam ondervond, is ln dit opzicht leer
zaam. Het is trouwens bekend, dat in
Amerika de vrouw veel eerbied en be
scherming van den man ondervindt
zelfs zoodanig, zegt men. dat in vele hu-
weiyken de man de onderdanige geld-
verdiener is, terwijl zUn vrouw zich
zonder hem naar haar goeddunken ver
maakt. Maar men moet met dergelijke
uitspraken over de zeden en gewoonten
in een geheel werelddeel voorzichtig
zyn. Er biykt wel vaker, dat wat als een
algemeen verschUnsel vermeld wordt,
tenslotte slechts in enkele standen of
in enkele streken voorkomt.
Wat de toekomst van den auto in Ne
derland zyn zal is een onderwerp, dat
Lochte niet aanroert. HU heeft zijn
aandacht natuurlijk meer op Duitsch
land gevestigd. Maar wat wfl binnen
kort in ons land zullen zien. Is niet
moeilyk te raden. De verwachting, dat
de nieuwe wagen van Ford belangrijk
goedkooper worden zou is niet verwezen
lijkt. Zelfs by de beste organisatie
heeft de netlo-prUs zyn grenzen en.
daar er tenslotte toch winst moet zijn.
de verkoopprijs eveneens. Toch zien wil
nu al het begin van gebruik van den
auto door den onbemiddelde en wan
neer dat maar niet met de hulp van het
noodlottige afbetalingssysteem ge
schiedt, is dat zeker een vooruitgang. De
geschiedenis van de fiets zal hier stel
lig herhaald worden en dit is ook goed.
Het duurt niet lang meer. of de auto
komt, zy het dan ook die uit de tweede
hand, onder veler bereik.
J. C. P.
PROV. STATEN VAN
NOORD-HOLLAND.
NAJAARSZITTING.
Dinsdagmorgen half elf werd de Na
jaarszitting van de Provinciale Staten
van Noord-Holland voortgezet, thans
ter behandeling van de tweede punten-
lUst.
Aan de orde komt het voorstel naar
aanleiding van een adres van het hoofd
bestuur der Vereeniging van Provinciaal
Personeel in Noord-Holland Inzake ge-
lykstelling op het punt van pensionnee-
ring van de vóór 1 Juli 1922 in vasten
dienst aangestelde provinciale ambte
naren derzelfde categorie, werkzaam
by andere takken van dienst.
De heer Gerhard (Ged. Staten)
doet eenige mededeelingen, o.a. dat er
elk Jaar overwogen zal dienen te wor
den of er aanleiding bestaat om tot ver
vroegde pensioneering over te gaan.
Het voorstel wordt zonder hoofdeiyke
stemming goedgekeurd.
Vacantietoeslag.
Behandeld wordt het bekende voor
stel van de heeren Pothuis en Van
der Wal betreffende vac antietoeslag
aan provinciaal personeel.
VAN HAARLEM'S DAGBLAD No. 1083
DE MINUUT DIE F.EN FEUW LIJKT
Als de hand van de „visite" onzeker hliift
dwalen boven de bonbon, waar je zelf al
langen t\jd het oog op hebt.
(Nadruk verboden).
De heer Pothuis licht het voorstel
nader toe. Hy merkt op. dat racantie
speciaal voor de arbeiders een buitenge
woon belangrijk punt van cultureelc
waarde is geworden. Daarom verheugt
het spreker, dat er steeds meer parti
culiere- en overheidsbedrijven komen,
die niet alleen meer racantie. maar
ook toelagen aan hun personeel geven.
Spreker bepleit dus, aan de ambtenaren
in dienst der provincie, die een loon ge
nieten overeenkomende met een jaar
salaris van ten hoogste f 3000, voor het
jaar 1928 een vacantietoelage te verke
nen tot een bedrag van f 20 Hy vindt
racantie zóó belangrUk, dat hU die niet
voor een geldeiyke vergoeding zou wil
len missen. Hy zou het een stap ach
teruit vinden, als de Staten dit voorstel
niet aannamen.
De heer Vulik is van meening.
dat de arbeidsvoorwaarden van het Pro
vinciaal personeel in Noord-Holland
goed zUn.Hy ts evenwel van oordeel, dat
aan dit personeel, dat de overheid zoo
goed helpt haar taak te vervullen, ook
een vacautletoelage dier' te worden ge
geven: eerst dan kan aan de racantie
een opvoedend en cultureel karakter
worden gegeven. Spreker wijst op het
goede voorbeeld, dat in het buitenland
gegeven wordt. In Amerika worden van
overheidswege zelfs sportterreinen voor
arbeiders aangelegd. Dit moedigt niet
weinig den arbeidslust aan. Hy onder
steunt dus het voorstel van den heer
Pothuis.
Verschure meTkt pp.
dat de heer Vulik niet namens de meer
derheid der R.-K. fraotie heeft ga-
sproken. Hil begrypt niet. dat de heer
Pothuis nog liever 20 vacantietoeslag
zou willen hebben dan f l loonsverhoo-
ging. Spreker acht een vacantietoeslag
niet noodig en niet noodzakelijk.
De heer Gerhard (Ged. Staten)
merkt op. dat in het college de princl-
pieele overweging heeft gegolden, dat de
arbeidsvoorwaarden van het personeel
in Noord-Holland vergeleken met die
in andere provincies, heel goed zyn
Wanneer de vacantietoeslag zou wor
den toegepast dan zou dit. vooral wat de
provinciale ziekenhuizen betreft, tot
groote uitgaven leiden Ook opportunis
tische overwegingen hebben Ged. Sta
ten er toe geleid, om afwijzend tegen
over het voorstel van den heer Pothuis
te staan. Spreker herinnert er aan, dat
in de Commissie voor Georganiseerd
Overleg de stemmen over deze aangele
genheid gestaakt hebben. Hy zou dus
de voordraoht van Ged. Staten toelich
ten. al meende hy als bekend te mogen
veronderstellen, hoe hy persooniyk te
genover den vacantietoeslag staat. Dit
zou ten overvloede wel biyken, als hy
straks zyn stem moet uitbrengen.
Na een korte repliek van den heer
Pothuis werd tot stemming overge
gaan.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN k 60 CENTS PER REGEL.
Het Natuurlijk
is alleen verkrijgbaar in
VIERKANTE GLAZEN FLACONS
Prijs per ilacon 1.20
Het voorstel wordt met 39 tegen 30
stemmen goedgekeurd.
Goedgekeurd wordt het voorstel van
Gedeputeerde Staten tot het ver-
leenen van een bijdrage in de gratifi
catie. toe te leggen aan de weduwe van
den gewezen directeur van het voorma
lige Vaccinatie-bureau voor Haarlem en
en Omstreken.
Eveneens wordt goedgekeurd het voor
stel ten aanzien van een aanvrage van
de Ned. Geneeskundige Vereeniging
voor de lichameiyke opvoeding om sub
sidie ten behoeve van het internationaal
congres voor de lichamelijke opvoeding,
in 1928 te Amsterdam te houden. Een
subsidie van f 1000 zal worden ver
leend.
Goedgekeurd werd het adres, te zen
den aan de Kroon inzake cumulatie van
pensioenen
Subsidie aan openlncbt-
scbolcn.
Ged Staten stellen voor. ten behoeve
van de gemeentelijke openluchtschnol
te Amsterdam een subsidie van f 3000
te verstrekken. B en W. van Amster
dam hadden f 11.500 gevraagd.
De heer Klaas de Vries bepleit
met warmte steun van deze- school. Hy
weet geen land in Europa, waar een
dergelijke school nog niet bestaat. Het
is trouwens niet nieuws. Twintig Jaar
geleden heeft spreker er ln den Amster.
damschen raad al om gevraagd
De heer Polak spreekt ln denzelf
den geest
De heer Koolman (Ged. Staten)
verdedigt de voordracht. Hy "meent, dat
ook ln dezer, voor de provincie een Luik
is weggelegd evenals öp het terrein
van de tuberculose-bestryding en by
het zenden van zwakke kinderen naar
vacantiekolonies. Den heer Coiyn ant
woordt spreker, dat Ged. Staten pre
cies dezelfde gunstige houding zouden
aannemen, als er om steun voor een
bijzondere openluchtschool gevraagd
wordt.
De heer C o I y n blijft van meening.
dat de provincie hiermede op een ge
vaarlijken weg komt. HU zal dus tegen
het voorstel stemmen
De heer Polak merkt op. dat B
cn W. van Amsterdam uitdrukkelUk om
een tegemoetkoming in de verpleegkos-
ten hebben gevraagd, dus niet in de on-
derwUskosten.
Het voorstel van Ged. Staten wordt
aangenomen met 56 tegen 10 stemmen.
Het voorstel tot aanleg van een werk
spoor te Kamperduin ten behoeve van
de kustverdediging aldaar, wordt van
de agenda afgevoerd. Dit zal ln de vol
gende vergadering aan de orde worden
gesteld.
RÜwiclpadcn.
Aan de orde komt het voorstel ten
aanzien van de aanvrage der Kenne-
mer Rywielpadvereeniging om subsidie
voor den aanleg van een rywlelpad van
Bergen naar Bergen aan zee
Ged. Staten adviseeren afwijzend op
deze aanvrage te beschikken.
Mevrouw Aukus—Tlmmers en eentge
andere leden hebben een voorstel Inge
diend om een subsidie van f 3000 te ver-
Icenen.
De heeren Van de Vall ca. stellen
voor. aan de Rywielpadvereeniging
„Noord-Kennemerland" een uitKidl»
van f 5000 te vcrleenen voor het aan
gelegde rijwielpad van Fransch-
man" te Bergen tot Bergen aan Tot,
onder nader door Ged. Staten te stellen
voorwaarden.
De heer Van de Vall vrdedlirt dit
voorstel en herinnerd er aan. daf het
gemeentebestuur van Bergen gaarne dit
werk ln werkverschaffing zou wllten la
ten verrichten in het belang van de be-
stryding der werkloosheid. Dit gemeen
tebestuur beschikt evenwel niet over
de daarvoor noodige gelden: daarom
vraagt het steun aan de provincie. De
gemeente Bergen heeft moeite, zegt
spreker, om de eindjes by elkaar to
houden. Men zegt wel eens. dat Bergen
een rijke gemeente is. Niets ts minder
waar. zegt hij. Deze Rywielpadvereeni
ging heeft een zegenryk werk verricht.
Als men het voorstel van Mevrouw
Aukes aanneemt om slechts f 3000 te
verleenen. dan kan de vereeniging we
gens financleele onmacht haar werk
ln het algemeen belang niet voortzetten.
Daarom hoopt hy. dat Oed. Staten *l>n
voorstel zullen overnemen en dat Me
vrouw Aukes zich met sprekers voorstel
kan vercenlgen.
De heer Asscher betreurt het.
dat de heer Van de Vall dit voorstel
niet een paar dagen eerder heeft Inge
diend. dan hadden de leden er behoor-
kennls van kunnen nemen. Overigens
meent spreker, dat het niet op den weg
der provincie ligt. om subsidie tod* to
staan. Anders zou men ook andere
aanvragen, die eventueel hinnen zou
den komen, moeten inwilligen.
De heer Hendrlx 'Ged Staten)
waarschuwt er tegen, om het goede hart
al te veel te laten spreken. De finan
cleele consequenties zlln te groot. Den
heer Van de Vall antwoordt spreker,
nat de ge.atente Bergen best voor haar
eueu nerkloozen kan zorgen. Bovendien
herinnert spreker er aan, dat de weg
van Bergen r.aar Bergen aan Zee par
ticulier eigendom is. Vele borden herin
neren er aan. Bovendien laat men er
geen autobussen toe. Het is hier vol
gens den heer Hendrlx alleen de bedoe
ling. om ten behoeve van de eigenaars
een weg te verbrecden voor een betere
exploitatie van de gronden der eige
naars. Het is volgens hem gewenscht,
dat verbetering van wegen in handen
van de provincie biyft en niet ln die van
particulieren Met ernst ontraadt spre
ker den Staten, ora dit voorstel aan te
nemen.
De heer Van der Waerden stelt
nog eens voor, het voorstel-Van de
Vall aan te houden.
Dit voorstel wordt 27 tegen 26
stemmen verworpen.
Het voorstel-V an de Vall ci. wordt
daarop verworpen met 36 tegen 16 stem
men.
H*t voorstel-Mevrouw Anke® ex.
wordt verworpen met 32 tegen 20 stem
men.
De Staten vereenigen zich dus met
het afwyzend prae-advtes van Oed.
Staten.
Vóór deze stemmingen waren reeds
veel leden vertrokken.
Daarna wordt de najaarszltttng ln
naam der Koningin gesloten.
Naar het Duitsch van
F. ARNEFELDT.
Vertaald door
JAC. VAN EMDEN.
9)
Ze hadden inderdaad een blind ver
trouwen in uw vader, dat meneer Kum-
mer helaas gedeeld hesft, klonk het
schamper.
Het was steeds gerechtvaardigd, zei
de oude kassier met bevende stem.
Tot hy de grodte mer.ccr wilde
spelen, in zijn eigen villa wilde wonen
en zyn kinderen in levensomstandig
heden groot brengen, waarin ze niet
thuis hooren, antwoordde de bankier
snijdend.
Dat is bar! viel Forberg uit. U
weet heel goed, meneer Graupner. hoe
mUn vader daartoe in staat gesteld is.
Door de hulp van mijn al te goedi-
gen vader, viel Eduard Graupner hem ln
de rede. Ja, dat weet ik. maar dat
waren alleen de eerste schreden, die hem
op het hellende vlak hebben gebracht.
Mp.ar we hebben het druk. hebt u ons
anders nog iets te zeggen?
Ja, dat heb ik. antwoordde Gustaaf
Forberg, terwyi toy vlak voor den ban
kier ging staan. Ik zweer u. dat Ik
niet zal rusten, voor ik het raadsel op
gelost en....
U ons geld weeT terugbezorgd hebt.
viel Grauper hem in rede.
Of my dat mogelijk zyn zal. zal
van de oplossing van het raadsel afhan
gen. maar oplossen zal ik het en dan
zult u beschaamd erkennen, dat u tegen
een eeriyk man een zwaar en onver
geeflijk onrecht heeft gepleegd.
Daar zullen we het op wagen, ant
woordde de bankier.
Maar Forberg hoorde het al niet meer;
met opgeheven hoofd had hy de kamer
verlaten.
Kummer volgde hem en toen zy bul
ten waren, vroeg hU. terwijl hij hem
vertrouwelijk de hand op den schouder
legde.
Zouót u den Gehelmrat Ir. Charlot-
tenburg niet gaan opzoeken en hem vra
gen. een goed woordje te doen. ""aarde
doctor?
Een goed woordje? By wien en
waarvoor? vroeg Gustaaf. terwyi hy de
hand van den ouden man verontwaar
digd wegduwde, genade hebben we
niet noodig. we verlangen recht!
Beste Gustaaf. ik moet je to~h iets
zeggen, dat Je misschien ook wel zult
hebben opgemerkt; Je vader had in den
laatsten tUd een gewoonte aangeno
men.
Welke? vroeg Forberg, toen Kummer
ophield en naar woorden scheen te
zoeken om den ander zoo min mogelijk
te kwetsen.
Het was niet zoo erg en het kwam
ook niet vaak voor. anders had ik hem
niet zulke groote sommen toevertrouwd,
maar toch
Wat dan, wat? drong Forberg aan.
Hy had het vroeger nooit gedaan en
zal dus ook wel niet veel hebben kun
nen verdragen, ging Kummer voort.
maar een paar keer hebben we toch be
merkt. dat hy niet hcelemaal nuchter
was.
Niet nuchter, myn vader niet nuch
ter, riep Forberg uit. Zoo oud als Ik
ben. heb ik zoo iets nog nooit by hem
opgemerkt. Het Is niet waar!
Neen jor.gen, het Is de waarheid,
zuchtte de kassier. Ik hechtte er geen
gewricht aan. wrllde het hem. niet laten
merken, dat het my ook opgevallen was
en ik ben er zwaar voor «straft. Als ik
met hem er over gesproken had en op
zijn gemoed had «werkt, zou het on
geluk misschien niet gebeurd zUn.
Wat bedoelt u daarmee?
Dat hy misschien weer een beetje
onder den invlced was en daardoor het
slaohtoffer van een schurk geworden is.
Ik zou het u niet gezegd l.^ben r.mr
omdat u hem zoeken wil, moet u het
weten, het zou een vingerwyzing kun
nen zijn.
Ik dank u, antwoordde Gustaaf, de
hand van den ouden man zoo stevig
drukkend, dat het hem pijn deed Nu
moet ik weg. ik stik hier!
Het gesprek was in een wachtkamer
gevoerd, vanwaar een deur naar het pri-
vé-kantoor leidde. Kummer ging naar
binnen. Forberg haastte zich op straat.
Het was intusschen donker geworden
De lantaarns brandden; in de winkel
étalages straalde het licht, op het
smalle trottoir verdrongen de mer.schen
zich en liepen tegen den ln gedachten
verzonken man op. die hun zwljgend
der. weg versperde. Half tegen zijn wil
voelde Gustaaf Forberg zich vooruit-
geduwd.
In zyn eerste opwinding had hy zich
tot taak gesteld. zUn vader te zoeken
en diens onschuld aan het licht te bren
gen en hij voelde dit ook nu nog als
een plicht, waarsan hil zich met al zijn
krachten moest wUd?n Fiy had er ech
ter geen Idee van. hoe hij het zou moe
ten aanpakken en voelde zich als ver
lamd. Daar hij Jarenlang zich bijna uit
sluitend aan zijn stud!e had gewijd en
maar heel we'nlg met het practlsche le
ven in aanraking was gekomen hadder.
dc gebeurtenissen van vandaag hem vol
korr.cn overrompeld en bUna het ver-
schrflckcliJlLste was dc toespeling van
der. ouder. Kummer geweest, zyn roder
een drinker! Nooit had hy, noch zUn
moeder of zuster zoo iets gemerkt, want
dan zouden ze dit niet voor hem ver
zwegen hebben en toch kon het geen
laster zyn. Een vriend was het geweest,
die hem tegen zyn zin dezè mededeellng
gedaan had. het was op de meest wel
willende wijze gebeurd en hy mocht die
niet verontwaardigd afwijzen; het was
hem alsof een Inwendige stem hem zei.
dat hier de oplossing van het raadsel
school.
Wat moet ik doen! mompelde hU.
Tot wien moet Ik my wenden?
HU voelde zich opeens als verloren ln
de groote. dichtbevolkte wereldstad.
Zou Ik naar de rechtbank gaan en
naar Mühlfeld vragen? De raad van zyn
zuster schoot hem te binnen en hij sloeg
de richting in van de nabygelegen Spit-
telmarkt. De klok van de St. Petruskerk
sloeg Juist zeven uur en het viel hem
in dat de assessor natuurlijk al lang
r.lct meer op zUn bureau zou zijn.
Hij Is natuurlijk a! naar Fried e-
r.au er. zal Intusschen van Jul'.ane we!
alles gehoord hebben. Misschien ls hij
al weer ln de stad. zette Gu'taaf rUr.
alleenspraak voort, dan zal hU waar-
achynlljk naar het hoofdbureau van po
litie zUn gegaan; het beste Is dus, dat
ik daar ook maar heen loop.
Onderweg flitste hem echter een an
dere gedachte ócor het hoofd.
Öabler! riep hU uit, cn sloeg zich
voor zyn voorhoofd. Wat dom. dat ik
niet dadelijk aan hem gedacht heb! Als
iemand Inlichtingen geven kan, ls hy
het!
Haastig sloeg hij de Probststrasse ln
en ging naar het Nlkolaiklrchhof. Hier
woonde sedert eenige Jaren een ver fa
milielid en oud schoolkameraad van zyn
vader, die vroeger ln de kleine stad ln
West-Pruisen, waar zy beiden vandaan
kwamen, apotheker geweest was. maar
nu. daartoe ln staat gesteld door een
erfenis, ln Bcriyn rentenierde en ver
scheidene huizen bezat.
Eer. helder licht straalde uit dc met
wingerd omrankte, geheel onbedekte
vensters van het kleine huisje aan het
Nlkolaiklrchhof en Guste af Forberg zag
hoe de rentenier Traugott BSfcer ln zijn
huisjas aan de gedekte tafel zat en rr<*t
veel smaak zijn avondmaal nuttigde.
Teen hy aanbelde opende Oahler zelf
de deur en to»n h'1 den lor-mnmin her
kende. riep hij verheugd u't:
Jy daar. be*te Gustaaf! *Toe
op den avond, hoc schooner volk! Dat
vind ik aardig van Je dnt <e mlt <n
renz.ar.mhe'd komt opzoeken. Kom bia-
(Wordt vervol g<D;
