BUITENLANDSCH
JAAROVERZICHT
rn
i
1927, ONDANKS ALLES JAAR DES VREDES
X
rat fjt
1'
De Amerikaansehe Pharao: Qoohdge.
Als wij terugblikken In het jaar
negentien honderd zeven en twintig,
valt ons geestelijk oog in de allereerste
plaats op Genève en vragen wij ons in
de allereerste plaats af wat daar ge
wrocht is ondanks alle pessimisme, on
danks alle afbrekende critiek, ondanks
alle, die ontmoedigende feiten die
ZEKER NIET des vredes zijn.
Omdat de ruimte klein en het mate
riaal velerlei is, moeten wij ons behou
dens kleine afdwalingen beperken tot
feiten. Voor wij u die geven moge her
haald worden wat wij onlangs schreven
in het Belangrijkste Nieuws:
Men kan over 't algemeen wel
licht aannemen dat bewapening,
veiligheid en arbitrage gezamenlijk
een stabielen vredestoestand kun
nen verzekeren, men kan niet aan
nemen dat een geweldige bewape
ning (vooral die in Amerika) geen
wedloop in bewapening tot gevolg
zou hebben. De grenzen zijn reeds
te ver overschreden dan dat de be
grippen BEWAPENING, VEILIG
HEID EN ARBITRAGE achter el
kaar genoemd kimnen worden. Ter
voorbereidende ontwapeningscon
ferenties sprak men reeds van ONT
WAPENING, VEILIGHEID EN
ARBITRAGE.
Een groote tweeslachtigheid is
het gevolg van de verwarring van
beide begrippen. Een tweeslach
tigheid die wel ten duidelijkste tot
uiting komt in Amerika waar twee
dingen sensatie verwekken: De ont
zaggelijke bewapening, die men ten
onrechte met de idee „veiligheid"
op Amerikaansehe wijze heeft goed
gepraat en de vrij heethoofdige, zij
het bemoedigende, propaganda voor
een pact van eeuwlgdurenden vre
de tusschen Frankrijk en Amerika.
Helaas, de „nobele geneigdheid"
tot internationale samenwerking,
tot arbitrage, tot het sluiten van
militaire overeenkomsten, schijnt in
de eerste plaats in Amerika, eerder
een welkom middel om de stem
van het geweten het zwijgen op te
leggen dan een goedbedoelde poging
tot het vinden van de lang gezochte
oplossing. En schijnt vooral te zijn
een middel om een milde stemming
te kweeken en dan des te beter het
werk der bewapening krachtig te
kunnen voortzetten. Alzoo: De vos
die passie preekt: aan die oude
zegswijze doet üncue Sam onmid
dellijk denken.
Wij zullen ons thans voor zoover moge
lijk beperken tot de voor Nederland be
langrijke gebeurtenissen, waarbij Ne
derland door middel van zijn vertegen
woordigers eer heeft ingewonnen.
Bij de voorbereidende ontwapenings
conferentie hebben zich begin April
de heeren Rutgers en Loudon in hooge
mate onderscheiden.
Het Nederlandsehe voorstel volgens
hetwelk de staten zich verplichten aan
het Volkenbondssecretariaat mede te
deelen den naam en de tonnemaat van
elk handelsschip, waarvan de brug
versterkt is. zoodat deze kanonnen van
hoogstens 15 c.M. kaliber kan dragen,
werd aangenomen.
Een belangrijk evenement is voorwaar
ook de economische conferentie ge
weest, waarbij Colijn, Serryus, Zimmer-
mann Lovink en Jouhaux zich op den
voorgrond plaatsten. De conferentie
kreeg een bijzonder cachet, door de
medewerking der Russen. Him woord
voerder Ossinsky kon het blijkbaar niet
over zich krijgen een enkele vriendelijk
heid can het adres van den Volkenbond
te zeggen, daar hij bij zijn verklaring
dat de Russen zich bij de eindstemming
over alle resoluties gezamenlijk van
«oemming zullen onthouden, uitdrukke
lijk herhaalde dat dit geenszins betee-
kent dat de Russen den wensch hebben
naar een voortzetting van den Volken-
bondsarbeid tot verbetering der econo
mische toestanden.
De conferentie behandelde in de slot
zitting twee resoluties, waarvan de eer
ste den Raad van den Volkenbond ver
zoekt om met betrekking tot de uitvoe
ring der besluiten zijn aandacht te wij
den aan het voorbereidend comité der
conferentie, welks arbeid zulke voortref
felijke resultaten opleverde.
De tweede resolutie erkende de betee-
kenis der economische samenwerking
van alle staten zonder rekening te hou
den met hun economisch stelseL
Alles behalve goed ls het gegaan met
de veel besproken en veel becriüzeerde
3-mogendhedenconfcrentie die begin
Augustuster ziele ging.
Bridgeman Saito en Gibson hielden
daarbij lijkrèden, die vooral wat Gib
son en Bridgeman betrof niet vrij van
hatelijkheden waren.
Vermelding verdient het dat de con-
f eren tie op muren van onverzettelijk
Het laatste tijdstip van een belangrijk evenement: Marinkowitsj ondertcekent
ten overstaan van Briand het FranschYoego Slavisch verdrag.
Henri de Jouvenel die het ideaal der
ontwapening boven persoonlijk succes
stelde
held, die door de Amerikaansehe en En-
gelsche delegaties werden gevormd, dood
liep. De Engelschen wilden den schijn
redden door te elfder ure een compromis
tot stand te doen komen, waarin het
struikelblok: de kruisers, achterwege ge
laten zou worden. De Amerikanen wilden
er niet aan.
Begin September heeft Jhr. Beelaerts
van Blokland een verklaring afgelegd
ten aanzien van het gevolg dat Neder
land aan de Volkembondsconventies heeft
gegeven.
Hij deelde mede, dat van de conven
ties, die in het rapport van den Pool-
schen vertegenwoordiger zijn vermeld, er
reeds zeventien door Nederland zijn ge
ratificeerd.
De Volkenbondsvergadering in Sep
tember heeft schier ongekende belang-
ijke plannen in haar midden hooren
bespreken. De Poolsche delegatie In de
eerste plaats had een resolutie gepubli
ceerd, betreffende vérgaande arbitrage
cn ontwapening.
Geheel afzijdig en onafhankelijk dezer
resolutie want het plan was in den
Haag gemaakt stond de geruchtma
kende rede van minister Beelaerts van
Blokland, die in een ontwerp-resolutie
voorstelde om de bestudeering van de
principes van het protocol van Genève
te hervatten.
Wij herhalen wat Jhr. Beelaerts toen
zeide, omdat het thans nog van zoo
groote waarde is:
,,Men moet thans allereerst de vraag
stellen, of niet het oogenblik is geko
men, de leemte aan tc vullen van arti
kel 15 van het Volkenbondsstatnut en
den aanvalsoorlog te doen brandmerken
als een internationale misdaad. Ver
pllchte internationale rechtspraak zal
daarvoor echter noodzakelijk zijn
ook de groote mogendheden zullen zich
daarvan niet langer afzijdig kunnen
houden, als het geldt de dienovereen
komstige verplichtingen op zich te ne
men".
Weliswaar verloren de Poolsche en Ne
derlandsehe voorstellen later door En-
gelsche tegenwerking hun intrensieke
waarde (Chamberlain), deze conferentie
getuigde van een krach tigen wil naar
vrede en samenwerking. Eind September
werden diverse resoluties aangenomen.
In de eerste der vijf resoluties van de
ontwapeningscommissie werd verlangd,
dat de luchtvaart slechts economische
doeleinden mag nastreven. In de tweede
en derde resolutie keurde de Assemblée
de besluiten en aanbevelingen van den
Raad goed betreffende een bespoedigd
bijeenkomen en het nemen van besluiten
bij crisis.
De vijfde en belangrijkste resolutie ad
viseerde ten eerste tot de ontwikkeling
der arbitrale beslechting van geschillen
door het sluiten van particuliere en col
lectieve verdragen, teneinde het vertrou
wen te scheppen dat onontbeerlijk is
voor vruchtbaren arbeid der ontwape-
nings-conferentie.
Ten tweede beval de resolutie aan
een bespoedigd eindigen der technische
voorbereidingen voor de ontwapenings
conferentie en ten derde de vorming
van een speciale commissie voor de be
studeering der veiligheidskwestie en
van de garanties die door arbitrage ver
kregen kunnen worden.
Wat aan hei eind van dit jaar ter
Volkenbondsvergadering en ter voorbe
reidende ontwapeningsconferentie be
richt werd zal de lezers nog versch in
het geheugen liggen. Het conflict Polen-
Litauen werd officieel beslecht, maar
duurt officieus nog even dreigend voort.
Ter voorbereidende ontwapeningscon
ferentie verwekten de sensationeele voor
stellen der Russen (Tsjitsjerin en Loe-
natsjarski groote sensatie. Hun plannen
voor algeheele radicale ontwapening
werden terecht een cynische farce ge
noemd.
Richten wij ons thans tot Duitschland.
Aan de belangrijke evenementen die wij
zullen memoreeren dient vooraf te gaan
een algemeene beschouwing, die ons in
licht over de innerlijke waarde van het
afgeloopen jaar. Onze Berlijnsche
Briefschrijver schreef daarover nog kort
geleden: ,,Het gaat ons Nederlan
ders aan of één van beide staats
vormen, republiek dan wel monar
chie groepen van Duitschers aan het
bewind brengt, die ten slotte op een
bedreiging van onze onafhankelijkheid,
van onzen handel, van onze tolerante be
ginselen zouden kunnen aansturen. De
vroegere Duitsche monarchie had een
reactionnair, een half-absolutistisch, ze
ker geen constitutioneel karakter. En
van een dergel ijken staatsvorm hadden
wij Nederlanders als naaste buren niet
veel goeds te verwachten De Republiek
daarentegen bracht democratische tole
rante, Europeesch-denkcnde kringen
aan het bewind die bereid waren, met
alle buren en andere volkeren te leven
op voet van verdraagzaamheid cn onder
linge sympathie. Die zich tenslotte bij
den Volkenbond aansloten (wat van een
vroeger régime waarschijnlijk niet te
verwachten geweest ware!) en daardoor
reeds toonden dat in Duitschland een
geheel andere wind waaide, die zich ver
klaarden voor algemeene vermindering
van bewapening, die telkens weer een
bedreiging van den wereldvrede moest
De Rus RnItowsky die van de Franschc
Marianne de bons kreeg
worden en die in het algemeen een ge
neigdheid toonde te bezitten, die zich in
tegenstelling met vroeger aan die van
anderen wenschte te gaan aanpassen.
Vraagt men nu of het afloopende jaar
vooruitgang in die richting gebracht
heeft, dan moet het antwoord helaas niet
al te bemoedigend klinken Sinds een
goed jaar wordt Duitschland niet meer
door republikeinen, maar wonderlijk
genoeg door monarchisten geregeerd.
Weliswaar staan in verschillende Duit
sche landen, ln de eerste plaats In den
machtigsten staat Pruisen, nog altijd
sociaal-democraten in samenwerking met
partijen van het Midden aan het hoofd.
maar de Rijksregeering wordt door
Duitsch-Nationalen beheerscht.. die aan
het Katholieke Centrum Indertijd be
loofd hebben loyaal te willen medewer
ken in republikeinschen zin, maar die
gelijk niet anders te verwachten was.
die overeenkomst slechts in naam onder,
teekend hebben en in daad cn woord de
monarchistische propaganda hebben
voortgezet.
Dit is inderdaad de quintessence en
tegelijkertijd de moreele balans van de
Duitsche politiek, voorzoover zij om Ne
derlanders, belang behoort in te boeze
men.
Wat de feiten aangaat: Duitschland
begon '27 met een onfortuinlijke kabi
netscrisis die via de vergeefsche pogin
gen van Dr. Curtius sleepte tot Marx
op den eersten Februari definitief met
een volledig ministerie voor den dag
kwam. Behalve de misère-von Keudell,
en het bruinkolenconflict waars-oor de
staatsarbiter tenslotte een oplossing
vond. memoreeren wij de vreemdsoortige
capriolen van zonderlinge instellingen
als de Wiking en Olympia, waarmee
diverse hooggeplaatsten Duitschland in
de oogen der buitenwereld hebben ge
compromitteerd. De Stahlhelmdag. een
grootsche nationalistische betooging', die
eveneens en terecht in hooge mate de
bevreemding van anderen don de Duit
schers heeft gewekt, kwam ons nog eens
herinneren aan het Oude Duitschland..
Vervlogen illusiesi?) zie boven
schenen weer op te leven in deze da
genen ook in dien tUd van het
eenigszins onsmakelijke vlaggengeschil.
Hindenburg vierde zijn SOsten verjaar
dag. En hoe! Von Maltzan, de beroem
de gezact, die. in ons land bekendheid
heeft 'gekregen toen hij als vertegen
woordiger van Duitschland. in den Haag,
den Keizer het document moest doen
teekenen, waarmee hij afstand deed van
den troon.... werd uit de rijen der le
venden geschrapt (tengevolge van een
tragisch vliegongeval).
Van zeer recenten datum is het ge
schrijf over het sensationeele rapport
van Parker Gilbert (nog maar kort ge
leden door ons uitvoerig beschreven"',
waarin Duitschland heel even de pen
op den neus kreeg. Tot zuinigheid ver
maand werd. Parker Gilbert vond steun
ln Schacht, den directeur der Reichs-
bank. Zijn eenige vriend, naar men
zegt. Want alle Duitschers behalve
Schacht (en diens aanhang natuurlijk)
zijn van meening dat Jc een schuld-
eischer het best tot betalen kan in
staat helpen, als je n'em nog meer
leent. Want zoo zeggen zij, doe Je
dat niet dan duurt het jaren en nog
eens jaren vóór hij eindelijk de laatste
cent afbetaald heeft. Leen hem er het
dubbele bij, dan zal hij in twee jaar.
dank zij nuttig gebruik van zijn grooter
bedrijfskapitaal, in staat zijn jc tien
maal zooveel af te betalen dan wanneer
Benito Mussolini
je n'em krap houdt. Voor beide ideeën
Ls wat te zeggen natuurlijk
Maar Gilbert, de knappe financier is
een reëel man. Als wij nog eens terug
blikken in '27. dan hooren wij or.der an
dere nog deze namen: Barmat, Victoria
en Zoebkof. over welker antecedenten
wV verder zwijgen mogen.
'inmiddels sleept het staalconflict
nog
Tenslotte mogen wij nog eens onzen
briefschrijver uit Berlijn citceren. om
toch complimenteus te eindigen:
Met meer voldoening kan van het cul-
tureele Jaar gesproken worden. Duitsch
land heeft op he-, gebied van de schoon*
kunsten zijn cerepUutfs onder de volke
ren heroverd. Nergens, ter wereld wordt
zoo goed comedie gespeelt" zijn zoo v :-
maakte concerten te genieten als in dit
land. en in de eerste plaats ir. de hoofd
stad Berlijn. Maar ook op wetenschappe
lijk gebied heeft het Duitsche volk m -t
stil gezeten! Tal van ontdekkingen zijn
gedaan. In de chemie staat Duitschland
stellig bovenaan. De geweldige ontwikke
ling van den I. G. Farbenindustrie be
wijst dit duidelijk genoeg. Met tal van
landen werden handelsovereenkomsten
gesloten en het ziet er naar uit. dat ook
de toloorlog met Polen spoedig tot kot
verleden zal behooren.
WU mogen in ons overzicht, China niet
vergeten, hoewel 't vrijwel onmogelijk
is over deze zaak thans een verstandig
woord <c zeggen. In 't begin van 1927
(ja, China ligt al meer dan een jaar
te zieltogen) was er nog teekenlng
de algemeene situatie. De strijd was t n
scherp verdeeld, was tusschen Tsjang
Ka: Sjek, den generalissimus van h-t
midden cn zuiden, cn Tsjang Tso
Lin, den conservatief Cbristelijken
leider van bet Noorden, die in Peking
zetelt en van daar uit zijn expedities
leidde cn al'.clei grootsche manifestaties
enscèneerdc, waarbij hij zich or.der an
deren tot keizer van China uitriep.
De zwijgzame Parker Gilbert. „Een
doorn'' in vele Duitsche oogen.
Pdlnearé: dc redder des Franschcn
Vaderlands
Tsjitsjerin, dr man
grap der aigehceic
\?n dr cynische
ontwapening:
Ken slimme Vos: Léon Daudet.
Paal Boncour een steunpilaar voor
GcnèTe
Tsjang Ka1 Sjek was de jonge revolu
tions lr, leerling van wijlen Dr. Soen
Yat Sen, nationaal communist. Tsjang
Kal Sjek wilde niets van Russische in
menging weten. Zijn communisme ging
niet over de grenzen van zijn land cn
was in vele opzichten bepaald conserva
tief cn ln veie ar.dere opzichten droegen
Tsjang Kai Sack's haast socialistische
propagandapunten zelfs de kern in li
voor een nieuw Chinecsch leven, voor
een renaissance die -• had de i :l
tusschen den man van het Noorden n
dien van het Zuiden regelmatig ui: -
vochten kunnen worden, ln! .2: ad had
kunnen plaats vinden.
Doch Tsjang Kal Sjek's latere anti
pathie voor Moskou ls zijn end
geworden. Het Kwomintar.g een 11 v-
sisch-Chineesche communistische uit
voerende raad wipte Tsjang Ka: Sjek
van zijn stevlgen zetel waarop hij
oppermachtig generalissimus had plaats
gevonden. En hoewel Tsjang Ka! s
daarop zonder den Kwomir.tang door-
Streed. was de basis gelegd voor -
dracht die eindelijk een algeheele split
sing. later verbrokkeling. In Tsan Kal
Sjek's kamp tot gevolg had. Iedere
neraal (of wel rooverhoofdman» •\:ig
op eigen houtje vechten. En steeds meer
nam de chaos in omvang toe Het -:e-
vaar van het communisme werd or.der
schat De verwardste berichten gewer
den ons uit het gele rijk.
De bom barstte los ir. Canton waar
de communisten een afgrijselijke slacht
partij aanrichten. Weliswaar oefenen
nu de Chineesche nationalisten, of die
naamlooze horden, die om te plunderen
en om een broodwinning te hebben een
tegenterrcur uit, doch deze schijnt nog
bloediger te zijn dan die der communis
ten. Onder het motto: dood aan c!e
rooden, werden in Canton in de pro
vincie Kwantoen, duizenden vermoord
Dorpm liggen verlaten en plat geb: 1
In Hongkong zijr. .vnduizenden vhic.i-
