HAARLEM'S OA CRT AD DONDFRDAC S JAN. 192*
DE GASOORLOG.
n.
Een wedstrijd in volmaking van den chemischen
oorlog. De chlooraanval bij Yperen. Mosterdgas.
Gasmaskers. Het vertrouwen er in. Wat zal de
toekomst van den gasoorlog zijn? De gasoorlog en
ontwapening.
Nadat de Duitschers op 22 April 1915
Ceti gasoorlog hadden ingeluid, b:;gon
•en 'wedstrijd tusschen de twee part li en,
om den c.bemischrn oorlog tc volmaken.
Hlerhy werden door beide partijen ge
bruik gemaakt van speciale gast roepen,
die tot dit doel afgericht werden. B.j
deze woderzydschc bewapening veran
derde zoowel de aard der gebruikte che
mische stoffen alsook de manier waarop
deze verspreid werden. T. r.cllik'rt ijri
werd aan beide k3 n de verdecigtng
tegen het gas geperl. .iorr. rrd. zelfs in
die mate, dat de uitwerking van een
gasaanval practisch tot nul gereduceerd
kon worden, tenminste wat de vluchtig
doodeltike gassen betreft, niet voer cc
blaartrekkende, die eerst 'later in gebruik
kwamen.
Allereerst werd onbezien naar gassen
die heftiger werkten dan het chloor. Ze
alle ln dit kort best'. I:. te noemen zou tc
ver voeren. Er zijn cr over de veertig
gebruikt. Een overzicht is te vinden in
het werk van Hauslirn ..der Chemische
Kring", Enkele van dn voornaamste zijn
Chloorpikrine en fisveen. die hevig op
dn longweefsels Inwerkten. In een later
stadium van den oorlog werd niet zoo
zeer gezocht naar r e m die onmiddel
lijk doodcUik werkten, maar meer naar
persistente stoffen. Dat wQ liicr dus
zeggen stoffen, die wanneer zij een
maal op ccn terrein gebracht waren, dit
godurende langen tl;:*, besmetten cn den
troepen elk verblijf er tn onmogelijk
maakten. In dit opzicht Is voor?', het
mosterdgas berucht geworden. Dit is
meer bekend onder den naam Ypertel.
omdat het alweer bij Yperen was. dat de
Duitschers voor 't eerst dit gas ge
bruikten. (liet was overigens reeds in
18% ontdekt en ontleent zijn naam aan
den eigenaardige:! geur). Dit gas werkt
niet onmiddellijk, in. maar veroorzaakt
bij verblijf Ln een barnette streek of
aanraking van besmette voorwerpen een
heftige huidontsteking. Ilct aantal doo-
deiyice gevallen, riet het veroorzaakt
hccfl ls betrekkelijk gering. Het gevaar
van dit gas (eigenlijk vloeistof) is dat
men er geen afdoende bestrijdingswijze
tegen heeft zoodat groote trocpenaldee-
lingen buiten gevecht kunnen worden
gesteld.
Ook bU 't in gebruik nemen van 't
Ypeiiel raven dc Duitschers zich niet
voldoende rekenschap van de uitwerking.
Eerst later beseften zij die, toen zij zei-
beschoten werden met mosterdgas gra
naten. die buitgemaakt waren dcor de
Pranschen. In de nog latere groote sla
gen van 191S op het Westfror.t, gebruik
ten de Duitschers het dar. ook ln groetc
mate. De oorlogsberichten gewagen bij
voorbeeld. dat by de beschieting var.
Armentières dc daken droopen van het
mosterdgas. Het reeds te voren ge
noemde Leroillet is een wijziging van 't
Ypcrict. De zw&velbc itam'dselcn van het
Ypc riet zijn vervangen door Arseen,
zoodat wanneer de huid besmet wordt
en aangetast, gevaar voor acute vergif
tiging lioor 't arseen ontstaat.
Wonden daardoor ontstaan worden
dan ook onmiddellijk uitgebrand. De
manier waarop de gassen in de vijan
delijke linies gebracht werden wijzigde
zich tegelijkertijd "ire het in gebruik ne
mer. van nieuwe gr. sren. In de eerste
plaats zocht men zich afhankelijk tc
maken van de windrichting. Het radee!
van dc afhankelijkheid daarvan \vv. vol
doende gebleken bU dc Chloorovewal "bij
Yperen. Het waren voornamelijk d: ge
allieerden die telkens nieuwe vondsten
op dit gebied deden. Eerst werd de gas-
granaat in gebruik genomen. Zooals de
naam zegt een granaat die bij explosie
weinig scherven gaf maar gas verspreid
de. De afhankelijkheid van wc en wind
was echter niet geheel opgeheven. Bij
windsterkten eenigsdns boven normaal
verwoei het gas direct cn alleen in groo
te concentraties werkt een gas giftig. La
ter kwam de gasbrisantgranaat. ccr.
bom die dus zoowel groote oatploiflngs-
kracht had als ook veel gifgas bevatte.
Het ergst was rohtcr de uitwerking
der Levlne's gas projectors weike uitge
dacht werden door een Er.gelach staf
officier. Dit waren uiterst eenvoudige
mortieren, eigenlijk niet meer dan een
metalen buis, war. in eerst een lading
buskruit gedaan werd cn vervolgens een
flesch die een kleine springlading be
vatte benevens een groote hoeveelheid
gas De buskrultlading werd electrisch
ontstoken en door de ontbranding werd
de gasl'lesch een kleine 2 K.M. wegge
slingerd. Dergelijke gasprojectors werden
alleen in groote hoeveelheden gebruikt
van 1000 tot 2000 t .elijlc, zoodat dc hoe
veelheid gas die togclljkertlJil d0
vijandelijke stollingen geslingerd werd,
overstelpend groot was. Soms zelfs zoo
groot, dat op sommige plaat,cn alle
lucht verdreven was en de atmosfeer uit
sluitend zij het voor korten tijd, gifgas
bevatte. Ook van de uitwerking van
dit nieuwe wapen gaf men zich geen re
kenschap Bij den eersten aanval door
de Engclschen ln Vlaanderen uitgevoerd,
ontstond een ware paniek ln dc Duitsche
linies. De geallieerden, die zich hiervan
niet bewust waren, bleven rustig ln hun
loopgraven. Ook hierbij kwam hot ware
inzicht, pas toen do gevolgen aan den lij
ve ondervonden werden Aan het. Oos-
tenrüksche front bU Flintscb onderna
men de Duitschers. tijdens den Isonao-
jjlag een aanval met een verbeterd type
gvsprojector Legen een sterk Italie.onsch
fronteed eclte. Van een geheel Italiaansch
bataljon, dat zich in eenige rotsklooven
verschanst had, bleven slechts enkele
manschappen gespaard.
De steeds ernstiger wordende gasaan
vallen hadden tot natuurlijk gevolg, dat
nuar verdedigingsmiddelen gezocht werd.
Het middel, dat vrijwel afdoende bleex
tc zijn was het gasmasker, waarvan eerst
zeer primitieve modellen ln gebruik ge
nomen. maar die voortdurend verbe
terd werden BU ons te lande heeft men
ae types A tot cn met F gekend. De
c-rste waren eenvoudige lappen die voor
neus en mond gebonden werden en al
leen de ademhaling belemmerden, maar
zoo goed a'-s geen bescherming boden.
Het gasmasker, dat bekend staat als
het F type, werd na het elndLgen van
den oorlog van Engeland overgenomen.
Het geeft een goede beveiliging van de
ademhalingsorganen, terwijl het tevens
de onsen afdoende t:?en traangasscu
beschermt. De lucht v...... d wr c'.e zoo
genaamde vullingbus, die door mjiü^l
van een slang met het gr':atstuk
verbonden is, naar binnen gezogen en
later door een ventiel weer uitgeademd,
liet dragen van zoo'n masker ls uiterst
onaangenaam en benauwend, vooral
wanneer die centge uren achter elkaar
moet gebeuren, zooals vaak het geval
was aan het front. Slechts bij lang
durige oefening lukt dit. De ervaring
die met het gasmasker werd opgedaan
korde, dat de beecbermlng zoo was. dat
de man chappen er absoluut op ver
trouwden. Hoeseer het bescherm-., kan
men constateeren in de gaskamer. Hier
te lande wordt als proefgas het tr;.an-
verwekkende brocma cocon gebruikt. Be
vindt men zich met het masker op in
dit gas. dat reeds in uiterst geringe
(hoeveelheden zeer prikkelend werkt,
dan blijkt de uitwerking ervan geheel
opgeheven te zijn. Geen wonder dan ook
dat hier spoedig een groot vertrouwen
in het masker ontstond, dat zich bijv.
zoor type erend uitte bij de groote Duit-
schc aanvallen op het Westfront in
192S. Tijdens tie vervolging van het
terugtrekkende Engesche lager, v.erden
duizenden geweren opgeraapt, die weg
geworpen waren, echter geen er.kel
gasmasker.
De soldaten wisten, dat een verblijf
op het slagveld zender gasmasker op.
gelijk stond met den dood. Wat dus
ook v, aggeworpen werd, het gasmasker
r.ooit.
De werking van het gasmasker be
rust voornamelijk op de geactiveerde
koolstof, waarmee de vuQlngbus gevuld
ia. Deze koolstof absorbeert de verschil
lende rifgaten en een chemicaJiën-
vulling maakt de eventueel doorsijpelen
de gessen nog onschadelijk.
In de toekomst mag men nu natuur
lijk ceu s'.rijd verwachten van techniek
Legen techniek. Eenerzijds zal men trach
ten gassen te vindon die de vullings
bus van het gasmasber doordringen,
anderzijds zal men trachten het gas
masker te perfectionr.eeren. Men mag
veilig aannemen dat het gasmasker het
--cn zal. zoolang slechts gas
sen gebruikt worden.
Veel gevaarlijker wordt het wanneer
tc.cv. de colloidale nevels gaat gebrui
ken .De naam geeft alreeds aan wat
hiermee bedoeld wordt. De nevels
doordringen het gasmasker en maken
het dragen er van nutteloos. Berucht
zijn Sn dit opzicht de arsinen geweest,
die do rnensdhen sterk deden niezen,
waar dcor het ophebben van het gas
masker tenslotte ondragelijk werd.
Diegenen welke echter het gasmasker
afzeilen, warden dan gedood door de
met arsinen vermengde gifgassen.
Natuurlijk zoekt men in alle landen
Ijverig naar een verweermiddel tegen de
nevels. Hier te Iar.de zou ln geval
van oorlog 't masker F in gebruik ge
nomen worden, 't welk werkelijk d:
nevels onockcdeKJk maakt.
De or..v. Veling van den gascotlr*
werd in het voorgaande beschrev-r..
V/; t zal nu de toekomst zijn? Zal
de chemische oorlog blijven voortduren
of zul ze vanzelf verdwijnen? Door de
geraffineerde wijze waarop de chemische
oorlog gevoerd werd. heeft ze aller
wegen een groote afschuw teweeg ge
bracht. Er is dan ook moeilijk iets af-
s toot anders te bedenken dan dat een
willekeurige chemicus cp een studeer
kamer rustig zit te piekeren op eeu
of ander gif. waardoor «duizenden
mensa'::.! ontijdig gedood zullen worden.
En toch nu de chemische ocrlcg er een
maal is, zal hl) zeker blijven bestaan,
zoolang de Volkenbond niet zooveel ge
zag heeft, cat alle geso oiDen tusschen
de Volken door dien Bond beslecht kun
nen worden. De chemische oorlog zal
namelijk zoolang bestaan, als ook de
normale oorlog bestaat, als ook de
deze chemische oorlog die het zoozeer
gevaarlijk zal maken veer elk volk om
afzonderlijk te ontwapenen. Mocht ooit
op liet gebied van zulk een volk ge
streden worden tusschen vijandelijke
legers, dan is de ramp voor dat ge
deelte van het volk. dat zich onge
wapend nabij de vechtende legers be
vindt niet te overzien en weinigen,
zeer weinigen, zullen dit overleven. De
genen die ten koste van alles ontwa
penen willen, beseffen te weinig wat dit
betrekent. Al te lichtvaardig wordt
daarbij het eigen leger steeds als
quonité negügeable ter zUöe gescho
ven. Tc weinig geeft men zich daarbij
dan rekenschap dat by roede doeltref
fende bewapening de gasoorlog onge
vaarlijk is: bU niet gewapend zijn.
echter vernietigend.
Welke is nu dc reden waarom bij een
tockomstigen oorlog het gas wapen per sé
opnieuw gebruikt zal worden? Het
antwoord hierop is kort cn bondig, om
dat de gevechtskracht van een vijande
lijk leger hierdoor enorm verminderd
wordt. Het dwingt den vijand tot het
opzetten van het gasmasker, waardoor
zijn vuurkracht, marcheervaardigheid.
artillerievuur, kortom zUn gdheele gc-
gevcchiskraoht verminderen. De Ameri-
kaansclie generate staf schat die ver
mindering van de gevechtskracht op
25%.
Het zijn vooral Amerika. Rusland en
naar het schijnt ook Italië die zich
juist op den gasoorlog duchtig prepa-
recren. In andere landen blijkt men nog
hoop te hebben, eventueel het gebruik
van gifgas door onderlinge afspraak
te kunnen voorkomen.
Het Fransche voorschrift„Instruction
provisoire sur la projection centre les
gas do combat" begint bijv. met deze ver
klaring: „Respectusux des engagements
internatlonaux auxquels la France a
souscrlt, le gouvernement francais s'ef-
forcern au début d"une guerre, et d'ac-
cord aves les alliés. d'obtenlr des Gou-
veniements ennemis 1'engage ment de ne
pas user le gaz de combat comme arme
oV v uerro. Si eet engagement n'est pas
obtc.tu, il s; rOs:rve.a d'agir «ulvar.t
les clrconstances". Een letterlijke verta
ling van d?z- ."r-.-.-j vindt nier. te
rug in het Enge .ache c&svoorschrift. net
welk zegt: „In accordance with the in
ternational agreement entered into by
His Majesty's Government and the Go
vernments of the self governing Domi
nions and India',' the Br-.tish Government
will, on the outbreak of war. endeavour,
in conjunction with Its allies, to obtain
from the enemy Government of Govern
ments an engagement that poisenous
gas shall not be used as a weapon of
war. In the event of failure to obtain
such an engagement, His Majesty's Go
vernment will be free to take such ac
tion as circumstances demand".
Hoe men zich voorstelt eventueel tot
overeenstemming te komen met een
vijandelijke regeering waarmee men die
niet heeft kunnen bereiken ln tijd van
vrede ls daarbij wel wat raadselachtig.
Tijdens de vlootconferentie van Wash
ington is overigens een poging gedaan
om het zoover te brengen, dat de ver
schillende naties zich onderling verbon
den geen ?ifgas meer te gebruiken. Deze
poging heeft echter schipbreuk geleden
voornamelijk om de vertoogen door de
vereeniging van Amerikaansche oud-
strljaers er tegen gericht.
De algemeen heerschende opinie is
dan ook. dat vooral ook door het wan
trouwen der naties van eikaars bedoe
lingen. de gasoorlog in de toekomst zich
herhalen zal en niet meer verdwijnen
zal nu hU eenmaal zijn intrede heeft
gedaan.
Kan Nederland zich eventueel hier
tegen wapenen? K t ls een zeer ondank
bare opgave iets te doen schrijven over
een zaak die het Nederlandsche leger
aangaat. Spot. die vaak terecht was.
vaak ook goedkoop, crltiek uitsluitend
afbekend cn zelden opbouwend, ge
brek aan vaste lijn. hebben ons leger in
veel kringen impopulair gemaakt. Voeg
daarbij nog den afkeer tegen den oorlog
in 't algemeen, die vooral in ons land
zoo sterk is. en wU mogen wel daarbij
voegen, gelukkig zoo sterk is. dan Ls het
te begrijpen aal de enkele menschen die
in het Nederlandsche leger belast zijn
met het leiding geven in den dienst voor
de gasbestrijding, geen aangename taak
hebben.
De dienst der gasbestrtjding in Ne
derland berust voornamelijk op dc offi
cieren der Militaire Gasschool in Utrecht
Deze heeren ma joor SclüïÖerman (de di
recteur) en de luitenants Fiévez en Van
Aanholt hebben zich met grooten IJver
aan dezo taak gegeven en d"> door hen
behaalde resultaten zhn werkelijk heel
mooi geweest. Ik kan dan ook niet beter
doen dan dengene die zich interesseert
voor den omvang en den vorm dien de
gasoorlog in de toekomst zou kunnen aan
nemen, te verwijzen naar hetgeen dcor
deze hoeren geschreven is. Overigens Is
het overgreote deel der in deze artike
len genoemde feiten aan hun werk ont
leend.
Het bijeengebrachte materiaal c dc
ervaring die in den oorlog werd opge
daan geven duidelijk aan. dat de vraag
„is het mogelijk, dat een land als het
onze zich wapent tegen den gasoorlog"
absoluut bevestigend beantwoord moet
worden.
E. A. Kr.
(Reeds :n een gedeelte van de vorige
oplaag opgenomen).
C'AFéBESTAl'RATIE F. II. v. d BERG
Bij bezichtiging bleek ons, dat tn het
vroegere perceel der firma Beekman,
Koningstraat 54. bij het Verwulft een
café-restaurant gevestigd is, waarvan de
eigenaar de heer F. H. v. d. Berg tets
zeer moois gemaakt heeft. Het perceel
:s geheel verbouwd. o,a. Ls er een zeer
doelmatige bierkelder bijgekomen, waar
in dc Oranjebooms-bieren, die de heer
v, d. Berg in Haarlem vertegenwoordigt
in fust zijn opgeslagen. Natuurlijk heeft
de heer v. d. Berg ook andere bieren en
is" het buffet rijkelijk voorzien. Op de
bovenzaal vinden dc biljarters een nieuw
Wilhelm!nabiljart en overal is het res
taurant keurig aangekleed. De heer v. d.
Berg is reeds jaren in het vak, zoodat
de bezoekers op een goede bediening
kunnen rekenen.
ONTVANGEN BOEKEN
Het Damspel.
2e geheel herziene en gewijzig
de druk. Uitg. G. B. van Goor
Zonen te Gouda.
Dit boekje, dat hun, die lange winter
avonden doorbrengen met dammen,
zeker veel kan leeren over het dam
spel is een geheel omgewerkte druk
van een reeds vroeger verschenen
werkje. Hat is praktisch, na de al
lereerste beginselen, het reglement, en
enlcele opmerkingen, bespreekt de schrij
ver een groot aantal diagrammen, zoo
dat een aandachtig beoefenaar spoedig
wel een goeden kUk op het spel za! moe
ten krijgen.
Weten en kunnen.
Uitg. Mij. Kosmos. Amsterdam.
Uitg. MU y/h F. en W. v. Gor-
cum. Assen.
In dese bibliotheek zijn al zoovele
goede en lezenswaardige boekjes ver
schenen over allerlei onderwerpen en
nu zijn weer een drietal nieuwe boekjes
uitgekomen in de rubriek klelu-veeteelt.
Zoo behandelt do hoofdredacteur van
het weekblad Kanaria, de heer A, Bar-
tels het kweeken en verzorgen en africh
ten van kanarievogels volgens de nieuw
ste methoden. Tal van wenken cn raad
gevingen geeft de zoo bij uitstek be
voegde schrijver.
De leghorns, hun kenmerken, klcur-
slagen. eigenschappen en teelt gaven
den hoofdredacteur van Avicultura.
den heer C. S. Th. van Cink, stof te
over cm van tc vertellen in een keurig
uitgevoerd deeltje van deze bibliotheek.
Een aantal goede foto's en een gekleurde
plaat verhoogen de waarde die dit boek
je voor vele kippen fokkers zal hebben.
Gulneesche biggetjes kenden wf
slechts als de marmotjes var. een Zigeu
nerknaap cr. de aardige bewegelijke
diertjes in het Mannottenhuls van
Artis.
De heer J. Eyma geeft in een deeltje
van Weten en Kunnen vele bijzonder
heden over de teelt en3. van deze die
ren. die naar ons blijkt in allerlei varië
teiten gefokt zijn. onder den naam ca
via's Ook dit boekje is goed uitgc-
TIJDSCHRIFTEN.
RYTHME
1—5.
Het nieuwe nummer van het merk
waardige tijdschrift Rythme opent met
een tweede artikel over Anna Pawlowa
en haar ballet, waarin door H. M. Mer-
kelbach ook eenige goede dingen gezegd
worden over Novikoff en enkele andere
kunstenaars uit de troupe van Pawlowa.
D. S. M. Einnendljk schrijft over Wal
ter Ruttmann en zijn absolute films
waarvan hier ter stede voor dc afdee-
ling van de Filmliga reeds een vertoo
ning Ls geweest. Tot slot schrijft Bin
nendijk: „Uit zijn oeuvre hebben wij
Ruttmann leeren kennen sLs een op
recht en consciëntieus filmbouwer, die
misschien als geen ander behalve
enkelen in Rusland zijn vak verstaat,
zuiver van geest is en de essentialia van
zijn kunst volkomen beheerscht.
Over Teirlinck's v/erk „de man zonder
lijf" schrijft E. de Roos naar aanleiding
van de vertooning welke cle Fransch-
Belglsche „Groupe-libre" in het najaar
gaf en H. van Loon over Groclc, de
clown. Een interessant nummer.
UIT DE OMSTREKEN
VELSEN.
HULDIGING ZUSTER M. E. v. d.
HOEK.
De talrijke vriendenschaar van Zuster
M. E. v. d. Hoek heeft haar Dinsdag
avond ter cere van haar 25-Jarig ambts
jubileum als wijkverpleegster van het
„Witte Kruis" hartelijk gehuldigd. De
zaal van Concordia, bereidwillig afge
staan door de directie der Papierfabriek,
was bijna geheel gevuld toen de Jublla-
resse werd binnengeleid. De aanwezigen,
waaronder de meeste geneeskundigen uit
deze gemeente, bestuursleden van het
Witte Kruis, van het Velser Ziekenfonds
verhieven zich van hun zetel en zongen
haar een welkomstlied toe.
De heer J. Smit. voorzitter van het
huldigingscomité sprak de jübllaresse
namens de ingezetenen van Velsen toe.
Spreker meent, dat het niet mogelijk k
op één avond op te noemen wat in de
25 jaar door Zuster v. d. Koek Ls ge
daan. Ook voor Zuster v. d. Heek. aldus
spreker b hst een voorrecht geweest,
dat zij dit heeft kunnen doen. daar haar
lichamelijk gestel haar in staat stelde
haar werk. ook onder de moeilijkste om-
standigheden te kunnen verrichten. De
heer Smit zegt, dat h\j weet, dat de ju-
bilaresse niet veel van spreken houdt,
zij is een vrouw van de daad. Hij hoopt,
dat zij nog lang haar werk zal kunnen
verrichten. Namens de burgerij biedt de
heer Smit haar een fraai' salon-ameuble
ment aan en overhandigt haar tevens
een envelop met inhoud.
De heer J. Visser, secretaris van het
Witte Kruis dankte de jubilarasse na
mens de Vereeniging voor het goede
werk. door haar gedaan. Dr. A. de Groot
Santpoort, sprak als voorzitter van dor.
Geneeskundigen Kring „Kennemerland".
HU hoopte, dat het de jübllaresse ge
geven mag worden, haar taak nog vele
jaren met dezelfde energie te vervullen.
Nadat de Harmoniekapel der Papier
fabriek zich had doen hooren. voerden
nog het woord de heeren P. de Greef.
voorzitter der Harmonievereeniging, cn
J. van Gameren, namens het Velser Zie
kenfonds. de directrice van het zieken
huis te Kampen, waai- Zuster v. d. Hoek
haar opleiding heeft genoten, en de heer
W. L. Kuiper, administrateur van de
gemeentelijke instellingen van Maat
schappelijk Hulpbetoon. Ds. W. S. van
Leeuwen, eere-voorzitter van het huldi-
gingscomité sprak eveneens eenige har
telijke woorden, eveneens Ds. W. Kroes"
van IJmuiden. laatstgenoemde, zooals
hü zeide namens „de Heide", namens
Velsercord en namens IJmuiden-Oost.
waar Zuster v. d. Hoek eveneens met
zooveel liefde tot heil der inwoners heeft
gearbeid. De heer Smit bracht daarna
de gelukwenschen over van de directie
van de Papierfabriek, welke gelukwen
schen vergezeld gingen van een fraaie
bloemenhulde en een envelop. Tot slot
sprak nog Dr. F. Bok. voorheen genees
kundige in IJmuiden.
De jubilaresse dankte allen voor de
haar betoonde hulde.
IJMUIDEN
ÏJMUIDEVs BLOEI.
In dc laatst gehouden bestuursverga
dering van bovengenoemde vereeniging
werd door den voorzitter met dankbaar
heid gememoreerd dat de vergunning
voor het aanleggen van den weg naar
het zeestrand is afgekomen. Medege
deeld werd, dat van de zijde van het
gemeentebestuur de noodige spoed zal
worden betracht. Men hoopte, dat de
weg eind Februari klaar zal zijn. Aan
het einde van den weg wordt een pla
teau aangebracht, waarop gelegenheid
zal zlin voor het onderbrengen van naar
schatting 100 auto's, terwijl tusschen de
door de ontgraving loopende rails tot
aan de Zuidpicr een plankier zal worden
gelegd, zoodat wielrijders en wandelaars
direct zonder moeilijkheden de pier kun
nen. bereiken. De taluds der uitgravlr.5
zullen met hc'-m worden beplant ter
voorkoming van eventuee'.e zandver
stuivingen.
Behandeld werden de jaarverslagen
va secretaris en penningmeester over
hot boekjaar 1926—"27. Deze zullen op
de eerstdaags te houden jaarvergadering
worden uitgebracht.
Het bestuur nam afscheid van het
medebestuurslid Dr. C I. de Vriee—
Robles, dis wegens zijn vertrek naar
Amsterdam zijn functie hooft moetor.
neerleggen.
GEREFORMEERDE KERKEN.
Aangenomen naar IJmuiden (hulp- i
prediker) R. van der Meulen canril-
dant tc Mansüuis.
BURGERLIJKE STAND
HEEMSTEDE.
Ondertrouwd: C. A. M. Jonckblocdt
cn G. A. M. Eldering.
Getrouwd: Th. Vcrdonkschot cn
M. M. Schmid; J. Lccntvaar cn G. J.
Jochcmus.
Bevallen: E. J- LajjcwcgWallc»
kers. dochter.
Overleden: L. Sleutel. J. Costcr.
C II. Cocrdcs. I. van Moppca.
HAARLEMMERMEER
Bevallen: ?I Omtzigtvan der Vlugt
zoen; J van Rijn—van der Fange, d.
Overleden: Peirus Hendrkus Gerrit
sen. gehuwd met E Kooijman; Maart je
ElLsabeth Metzelar. cud mn„ dochter
van A. Metzclaar; Cornelia van Hey-
ningen. G3 j.. gehuwd met L v. d. Bosch
Joan res van Leeuwen. 00 j.. wech*. van
M. Weijcrs.
cranny £pj $PP'
DAMMEN.
De eerste ontmoeting tusschen de
'wee clubkampioenen der Noordelijke
Hoofdklasse, de .Jïaarlenvsche Damclub"
Afd. A) en ..Gezellig Samenzijn" (Af-
deeling B.> is na een uiterst vinn grn en
fraaier, strijd geëindigd in een verdiende
overwinning voor de Haarlemmers.
Bii de Amsterdammers ontbrak alleen
W. Rustenburg op het appèl; de Haar
lemmers waren geheel voltallig.
Hieronder volgt de gedetailleerde uit
slag;
BILJARTEN.
VSCHAP VAN NEDERLAND
3e KLAS GROOT-BILJART.
Evenals de ingeschrevenen voor dit
kampioenschap in andere plaatsen, zoo
spelen de vier Haarlemsche biljarters:
W. II. Verheyde en W. Kobus (beiden
B. V. „Vriendenkring"), K. J. Metz (B.V.
„II,B.C.") en D. A. de Foeljaeger (B.V.
„D.E.S.") voorwedstrijden, een rooster
van partijen van 200 caramboles groot
cadre.
Er zljr. thans drie van de zes partijen
alhier ln de „Soclctelt Vereeniging" ge
speeld.
Het eerst traden ln het strijdperk Ver
heyde on Met*. Laatstgenoemd^ wist
spacclig ccn kleinen voorsprong tc ne
men, dien hij voortdurend vergrootte.
Verheyde kon ditmaal zijn vorm niet
vinden. Metz speelde een behoorlijke
party en won met'den stand 200 om 135
caramboles in 43 beurten.
De volgende partij bonden Verheyde
en De Foeljaeger den strijd aan.
Verheyde was nu wat beter en stond
in het begin voor: doch de Haarlem
sche kampioen Irwam geleidelijk opzet
ten en wist eindelijk de leiding tc ne
men. Zijn partner gaf het echter niet
op cn wist e:n oogenblik weder in de
meerderheid te kernen. Ten slotte maak
te De Foeljaeger aan den spanr.enden
karr.p een einde door de 100 punten vol
te maken in 51 beurten, teen zijn teen
stander op 193 stond.
De derde partij ging tusschen De
Foeljaeger en Kobits. Spcedig was eerst
genoemde ziin tegenstander een eroot
eind voor. Het was in 13 beurten reeds
".OÜ om 35. Kobus kon oo de groote tafel
voorioopig de maat nog niet vinder., ter
wijl zijn partner een zeer mooie partij
speelde. Na 24 beurten was de stand
158 om 108 voor den Haarlemschen
kampioen. Toen die later 197 om 139
was. wist Kobus van een drietal poedels
van zijn tegenstander gebruik te maken
en tot 187 in te loooen. waarna De
Foeljaeger de ontbrekende 3 caramboles
m3a':t$. De stand was 200 om 187 in 35
beurten.
De overige drie partijen zullen Don
derdag en Vrijdag gespeeld worden. Voor
De Foeljaeger staan de kansen, om in
de finale geplaatst te worden, zeer
mcoi.
INGEZONDEN
Uw meest dw.
JAC. VAN DIEMEN.
Koolsteeg 3.
Naschrift. Men verdenkt me er ern
stig van, met een laakbare vooringe
nomenheid tc zijn beliept tegen alle
systemata, gecreëerd door achtbare
mannen van hooge Wetenschap, wier
familienaam termineert in: ij n. Maar
d&t is een fabeltje. Ik herinner mU. in
mUn jonge Jaren met bijzonder genoe
gen de Spraakleer van een zekeren
heer Cos y n (niet: Colyn) te hebben
bestudeerd. Zelfs heb ik eens niet min
der dan twee en dertig pagina's zU
't dan ook op dringende invitatie van
hoog"Th-nd •- uit gemdde gram;::aire
lettcrlijjc mosen copieeren! DixiJ
Bord Nr. „Haarlemsche Damclub" I.
Haarlem
1. P. G. van Engelen- x
2. P. J. van Dartelen 2
3. A. dc Jong 2
4. IT. G Teunisse I
5. F. A. Berkemeier
6. J. W. van Dartelen 1
7. J B. Sluiter Jr. 2
-8. li. J J. van Santen
o J ran Looy 2
10. S. M. Mens 1
12
Hord Nr. Damvereeniging „Gezellig
Samenzijn" I. Amsterdam.
I.
P. G van Hout
X
2
A. K. W Damnie
0
3.
J. H. Vos
0
4.
C. J. Lochtenberg
5
E. HubelmeUer
I
6.
P. Mens
1
7.
J H. van Delden
0
8.
P. Seljee
2
9.
W. J. Teunisse
(l
10.
J. J. Hubelmeijer
1
6
Voorloopige uitslag 12—6 voor Haar
lem.
De partij aan het eerste bord werd af
gebroken: deze wordt arbitrair beslist.
Vermoedelijke uitslag. 12—S of 13—7
vcor Haarlem.
Maandag a.s. vindt de returnmatch te
Amsterdam plaats.
De Haarlemmers kunnen in dezen
wedstrijd nog verliezen met 11—9 om in
den eindstrijd om het Nationale Club
kampioenschap te mogen uitkomen.
P. G. VAN ENGELEN—CHR. F. VISSE.
De laatste party van de match tus
schen P. G. van Engelen (Clubkampioen
der „Haarlemsche Damclub') en Chr.
F. Vissc (Clubkampioen der Damclub
„Haarlem") js ln remise geëindigd.
De eindstand van deze match is:
gesp. gew. rem. verl. pnt.
P. G. van Engelen 5 2 3 0 7
Chr. F. Visse 5 0 3 2 3
SCHERMEN.
DAMESWEDSTRIJD.
De Cercle ti' Escrime te Brussel heeft
op Vrijdag 6 en Zaterdag 7 Janurfri a.s.
een dameswedstrijd op floret georgani
seerd, waartoe verschillende internatio
nale sehermstevs zijn uitgenocdigd. Er
zullen 7 landen elk met twee scherm-
sters vertegenwoordigd worden: Frank-
ryk, België, Nederland, Denemarken,
Zweden, Engeland en Polen. Aan de
Dultsche dames is geen uitnoodlging ge
richt. Ons land zal uitkomen mot me
vrouw A. Admiraal—Meyer ink uit Haar
lem en mej. J. de Boer uit Amsterdam.
Deze wedstrijden zullen worden gehou
den in de groole zaal van l'Unlcr. Colo-
niale te Brussel.
KAMPIOENSCHAP VAN NEDERLAND.
Zondag a.s. vangt ln „Parkzicht" te
Amsterdam de jaariyksciie wedstrUd om
het kampioenschap van Nederland aan
De volgende ..meesters" zullen aan
dezen wedstrijd deelnemen: A. K. W.
Damme, R. C. Keiler (titelhouder), J. H,
Vos. P. J. van Dartelen (kampioen van
Amsterdam), I. J. de Jong, C. J. Loch-
tenbsrg, W, C. J. Polman en de kam
pioen van Zuid-IIolland W. Niestadt
iVlanrdingen).
Voor den inhoud dezer rubriek stelt
ie Redactie zich niet verantwoordelijk.
Van ingezonden stukken, geplaatst
ol niet geplaatst, wordt de kopie den
inzender niet teruggegeven.
Haarlem. 3 Januari 1928.
Hooggeachte Redactie,
Oifdergeteekende heeft de eer. U be
leefd te verzoeken, aan onderstaand
artikeltje een bescheiden plaatsje ln
Uw geëerd Blad te willen inruimen.
Het Spellingvraagstuk staat sinds
enkele dagen in het brandpunt der pu
blieke belangstelling.
De groote mannen der Wetenschap
roeren zich geduchter dan immer te
voren.
Ook de heer Gerzon, vermaard en
overtuigd adept van den heer Kolle-
wfjn, heeft zUn zienswijze nogmaals ln
modo claro et elegante uit
eengezet.
Sterren van mindere grootte volgen
den grooten Meester, in volledige over
gave des harten.
Ondergeteekende is desncchtans zoo
vrU, de opvattingen van den heer Ger
zon en zijn geestverwanten niet te
deeien.
Ik behoor nog tot de Oude Garde, die
wel bereid ls te sterven, maar die zich.
nimmer. halt, dat wordt te sterk!
Ik weet wel, dat ik een onverbeter
lijke conservatief ben; welgemeende
pogingen tot conversie zullen voors
hands nog wel op mislukking uitloooen.
Ik zal echter niet zoo dwaas zyn, my
koppig te blyven verzetten tegen een
eenmaal gevallen Regeeringsbesluit in
zake de officieele schrüfwijze onzer
Taal.
Maar. vóór het zoover is. dunkt
het wenscheiljk opdat Zijne Ex
cellentie pro- en contra-mannen geiy-
keiyk recht doe wedervaren onzen
OnderwUs-Minister alle materiaal aan
de h3nd te doen, middels hetwelk een
bevredigende oplossing des greoten Pro
blems rustig kan worden voorbereid.
Uit dien hoofde zoude ik der Oude
Garde in overweging willen geven,
een actie in het leven te roepen, welke
beoogt, ZUne Excellentie volledig in te
lichten nopens de singuliere deugden,
verdiensten en verdere voortreffelijk
heden, welke aan het goede oude Spel
lingssysteem D. V. atque T. W. in bij
zondere mate eigen zUn.
Zijne Excellentie, kent nu de diverse
opinies onzer Hooggeleerde Heeren; het
kan zUn nut hebben, dat deze hooge
Bewindsman óók eens te weten komt,
hoe het mindere personeel de quaestie
beziet. Leven wU in een Democratischen
Tijd of niet?
Zeer tot mijn leedwezen zal ik om
redenen van particulieren aard geen
gelegenheid hebben, zelf het initiatief
te nemen.
Ook acht ik het ongewenscht. dat een
onaanzienlijk, ongeletterd en ambteloos
man als ondergeteekende gedeeltelijk
de leiding In deze aangelegenheid cp
zich neemt.
Mag ik daarom mijn meergeletterde
geestverwanten allerhoffeiykst uitnoo-
digen, tot het inluiden van een actie,
als boven aangeduid, het sein te geven?
Met beleefden dank voor de plaat
sing. heb ik, met verschuldigde gevoe
lens van oprechte hoogachting, dc eer
te zUn,
