SPOORWEGONGELUK TE ZANDVOORT
LOCOMOTIEF VAN EEN PERSONENTREIN KON NIET TOT STAAN GEBRACHT WORDEN.
GROOTE VERWOESTINGEN OP HET PERRON EN IN HET KANTOOR VAN DEN STATIONSCHEF
DE MACHINIST AAN ZIJN WONDEN IN HET ZIEKENHUIS OVERLEDEN. OOK EEN ZANDVOORTSCHE VROUW GEDOOD.
VERDER NOG VERSCHILLENDE LICHT GEWONDEN
De eerste berichten.
Zaterdagnamiddag te half zes is op het
station te Zandvoort een ernstig spoor
wegongeluk gebeurd dat helaas aan twee
menschen het leven heeft gekost terwijl
schillende gewonden naar het gast
huis zijn gebracht. Hoe het precies in
zijn werk is gegaan is nog niet te zeg
gen. omdat het officieele onderzoek nog
niet afgeloopen is. Een feit is het. dat
de personentrein, die te 17.11 'van
Haarlem naar Zandvoort vertrok, in het
Zandvoortsche station niet op de nor
male wijze tot stilstand gebracht kon
worden, maar met een vaart van 25
of 30 K.M. een stootblok vernielde en
tenslotte in het kantoor van den sta
tionschef terecht kwam, waar de zware
locomotief tot staan is gebracht.
Dit gebeurde om even voor half zes.
Een kwartiertje later stond de sobere
mededeeling van dit noodlottige feit al
op ons nieuwsbord. Toen was onze foto
graaf, de heer Hezemans, al met zijn
„Buick" in aantocht om met onze ver
slaggevers naar het Zandvoortsche sta
tion te trekken.
In motregen en mist ging het
naar Zandvoort.
Onze fotograaf, die wel een snel, maar
ook een voorzichtig rijder is, moest op
de Zandvoortsche laan wel dubbel op
passen, omdat het zeer donker op den
weg was en er niettegenstaande de
nieuwe bepalingen van de Motor- en
Rywielwet nog steeds 's avonds ve
hikels over den weg sukkelen, die van
achteren (en ook wel van voren) óf niet
óf zeer onvoldoende verlicht zijn. Daar
bij schijnen vele bestuurders ervan nog
steeds niet te begrijpen, dat het in hun
eigen belang en dat van anderen drin
gend noodig is om altijd aan den rech
terkant van den weg te rijden. Die moe
ten eerst door aanhoudend claxongeluid
tot hun plicht worden geroepen
Van den omvang van het ongeluk was
ons nog niet veel bekend. In ieder geval
bereidden we ons maar op het ergste
voor, want reeds tusschen Aerdenhout
en Bentveld ontmoetten we kort achter
elkaar de twee bekende ziekenauto's van
den heer Mathot, waarmee gewonden
naar Haarlem vervoerd worden. Hulde
yoor deze zeer spoedige hulp!
Op het Zand
voortsche station.
Toen we op het ruime Stationsplein te
Zandvoort arriveerden, zag het daar
zwart van de menschen. Het dorp was
uitgeloopen. 't Was als bij een storm als
een schip nabij de kust in nood verkeert.
De politie had, onder leiding van den
Commissaris, den heer Lovink, uitsteken
de ordemaatregelen genomen. Wie niet
op het station te maken had, werd aan
den ingang geweerd.
De vertegenwoordigers der pers wer
den evenwel, zoowel door de politie als
door de spoorwegautoriteiten, allerhof
felijkst bejegend. Dat hebben we waar
lijk wel anders bijgewoond bij de spoor
wegongelukken aan de Vink en onder
Rijswijk. Ons werd op het Zandvoort
sche station niet de minste moeilijkheid
in den weg gelegd. Overal mochten we
cms vrij bewegen. Aan de autoriteiten
da ai-voor hulde.
De chaos in Het kantoor van den chef.
De op hol geslagen
locomotief
Het perron bood vlak bij het stations
gebouw een aUerzonderlingsten aanblik
De zware locomotief No. 1504 stond
voor een flink gedeelte midden in het
kantoor van den stationschef, waar alles
totaal vernield was. Van de tafels en
stoelen was niets meer te zien. Alleen
de klok aan den wand was gespaard;
die tikte rustig voort alsof er niets ge
beurd was
Natuurlijk schoot het ons in de ge
dachten; „als hier de chef eens gezeten
had!" Hij zou ongetwijfeld vermorzeld
Zijn!
De chef, de heer J. W. H. de Winden,
was evenwel reeds zes weken wegens
ongesteldheid afwezig. Juist op dezen
Maandag zou hij zijn werk weer her
vatten.
Op hef hevig geraas, dat de botsing
veroorzaakte was hij evenwel uit zijn
woning, aan den voorkant van het sta
tionsgebouw gelegen, naar het perron
gesneld.
De waarnemend chef, de heer P. H.
Bossers. was op het oogenblik van de
botsing juist boven op het bordes van
bet stationsgebouw. Deze deelde ons
ptede, dat hij, staande op het bordes,
Hoe ver de locomotief doorreed.
het ongeluk zag
aankomen,
want zoo vertelde hij ons ,,de trein
kwam niet zooals gewoonlijk met een
kalm gangetje van vijf K.M., maar met
een vaart van minstens 25 of 30 K.M.
het station binnenrijden. En er kon door
den machinist, H. de Beer uit Haarlem,
blijkbaar niets gedaan worden om de
vaart van zijn locomotief te verminde
ren. Hij gaf onophoudelijk noodsignalen
met de stoomfluit, zoodat ik begreep dat
er een ernstig ongeluk stond te gebeu
ren. En dat kwam dan ook! Het don
derend geweld reed de locomotief eerst
met haar schoorsteen tegen de ijzeren
overkapping van het station, dat aan de
zen kant geheel verbogen en gebroken
werd, evenals de schoorsteen van de lo
comotief. Toen botste deze tegen het
stootblok aan, sloeg dit uit elkaar en
schoof gedeelten ervan met zich mee.
Nog was haar vaart niet getemperd!
Met een ontzettenden slag reed de lo
comotief den muur van het kantoor van
den stationschef kapot en drong het
kantoor binnen. Op hetzelfde oogenblik
zag ik een groote vuurkolom uit de lo
comotief naar boven stijgen en de ont
snappende stoom maakte een ontzettend
lawaai Toen zag ik de passagiers uit
den trein springen en angstig naar den
uitgang hollen. Een oogenblik was er
een paniek onder de reizigers. Oogen-
blikkelijk heb ik toen telefonisch de
hulp van de politie en van den genees
kundigen dienst ingeroepen en telefo
neerde ook naar Haarlem om hulp".
De slachtoffers.
„En hoe is het met de slachtoffers?"
vroegen we.
„Ja, dat is erg", zoo antwoordde de
heer Bossers. „De machinist H. de Beer
uit Haarlem, werd bewusteloos naast de
machine op den grond gevonden; hij was
cr blijkbaar afgesprongen en daarbij op
zijn hoofd terecht gekomen. Hij heeft
tenminste een hersenschudding gekre
gen. De leerling-machinist P. Bakker,
ook een Haarlemmer, was meer ontsteld
en geschrokken dan dat hij gewond was.
In den trein zat de spoorwegwerker
Keur met zijn vrouw. Die zijn
het slachtoffer van
vakkennis
geworden. Als man van het spoor hoor
de Keur. wonende Potgieterstraat te
Zandvoort. dadelijk de noodsignalen van
den machinist. Hü sprong uit den wag
gon. evenals zijn vrouw. Keur zelf kreeg
alleen letsel, maar zijn vrouw is aan het
eind van den trein dood op het perron
gevonden".
Tot zoover de mededeelingen van den
heer Bossers.
De ruïne.
We namen daarop. terwijl onze fotO'
graaf links en rechts kieken maakte en
telkens het station in een helblauwen
gloed van magnesiumlicht zette, de si
tuatie eens op. Het draaibare voorstel
van de locomotief was met de twee wie
len geheel verdwenen. Die moesten er
gens anders onder de machine liggen.
De tender was achterover gezakt, De lo
comotief stond tot aan de koperen statie-
dom in het kantoor van den chef. In
het kantoor was het natuurlijk een on
beschrijfelijke chaos. De zware wielen
van de locomotief waren diep in den
grond gegroefd zoodat ook aan het per
ron groote schade is toegebracht. Aan
den trein was niets beschadigd. Alleen
de goederenwagen en het eerste perso
nenrijtuig. bestaande uit eerste- en
tweede klasse coupés waren gedérail
leerd.
Onder de machine lagen nog de
gloeiende kolen.
Wie had die uit den vuurhaard ge
haald?
BUna op hetzelfde oogenblik kregen
we het antwoord. De Commissaris van
Politie trad op ons toe. „Wilt u", vroeg
hy, „een woord van lof in uw verslag
toezwaaien aan een eenvoudigen Zanö-
voortschen jongen Hoogendijk genaamd?
Terwijl de leerling-machinist natuurlijk
heelemaal overstuur op het perron heen
en weer liep en naar zijn maat zocht,
dien hij blijkbaar dood waande, snelde
Hoogendijk naar de locomotief en ging
dapper, met gevaar voor zijn eigen leven,
de brandende kolen uit den vuurhaard
halen. Daarmee heeft hij ongetwijfeld
verder onheil voorkomen; in ieder ge
val kon toen de ketel niet meer sprin
gen. Een flinke jongen, nietwaar!"
Trouwens, Zandvoort bezit, zooals be
kend, neg meer ferme kerels. De leden
van de Zandvoortsche Reddingsbrigade
onder leiding van Dr. Willems en de
Zandvoortsche Brandweer onder aan
voering van den opperbrandmeester
Van den Bos hebben de leden van het
Roode Kruis en andere eerste-hulpmen-
schen kranig meegeholpen, o.a. bij het
verbinden en vervoeren van gewonden.
Ook de geneesheeren Tiggelaar, Gerke
en Niekerk verleenden hun hulp.
In den Ongevallenwagen der Spoor
wegen, waarmee de Roode Kruisman
nen naar Zandvoort reden, zaten ook
eenige geneesheeren van elders, name
lijk Dr. A. A. G. Land en Dr. J. Ph.
Joosten Hattink uit Haarlem en Dr.
Haasdorf, tijdelijk te IJmuiden geves
tigd.
Dr. Joosten Hattink ging op verzoek
Zaterdagavond naar de woning van de
zoo wreed getroffen familie Keur, om
dat ook het dochtertje dringend hulp
noodig had. Zü was loopende naar huis
gegaan, maar gaf daar teekenen van
een lichte hersenschudding; zij ging
braken en raakte daarna bewusteloos.
Ook de zoon van den heer Keur had
wonden" aan zijn knie gekregen.
Wie gewond werden.
Elders is reeds medegedeeld, dat de
machinist H de Beer, Zondagmiddag
in het St. Elisabeth's gasthuis te Haar
lem overleden is zonder tot bewust
zijn te zijn gekomen.
Het Zandvoortsche slachtoffer is juf
frouw Elisabeth Kuiper, echtgenoote van
Arie Keur. oud 41 jaar. wonende Pot
gieterstraat 72, te Zandvoort.
Zij had een ernstige schedelbasisfrac-
tuur gekregen.
Van Dr. Willems vernamen we de na
men der slachtoffers en den aard van
hun verwondingen. Die zyn als volgt:
Arie Keur, wonende Potgieterstraat te
Zandvoort, hoofdwonde.
Boelen, wonende Stationsplein 13 te
Zandvoort, rechterschouder-fractuur en
geblesseerde linkerknie.
G. Koster, te Beverwijk, gebroken
knieschijf. De heer Koster ging zyn
grootmoeder, de weduwe Bos, Koning
straat te Zandvoort, opzoeken.
Mevrouw C. M. SchwantjeVerheus
wonende Burgemeester Engelbertstraat
23 te Zandvoort. kneuzingen en ver
wondingen aan drie vingers van de
linkerhand.
Mevrouw Neyts. Zeestraat 34 te Zand
voort. ontvellingen in het gelaat.
Bos, postambtenaar te Zandvoort,
ontvellingen.
E. Keur, Pakveldstraat te Zandvoort,
gekneusd dybeen.
Dochtertje van Keur, Potgieterstraat
te Zandvoort, zenuwoverspanning.
P. Bakker, leerling-machinist, wonende
Meidoornplein te Haarlem, zenuwover
spanning.
Loodsteen. Zeestraat 45 te Zandvoort,
wonde aan de knie.
Deze laatste kreeg die verwonding,
omdat ook hy uit den nog rydenden
trein sprong Hy is er dus wel buite .-
gewoon goed afgekomen.
De belangstelling.
De tijding van dit ongeluk verspreidde
zich aLs een loopend vuurtje door het
dorp. Zooals we reeds opmerkten was
een groot gedeelte van Zandvoort's Inge
zetenen op het Stationsplein verzameld.
Heel spoedig waren de Burgemeester,
de heer H. van Alphen. de Commissa
ris van Politie, de heer Lovink, met de
beide inspecteurs en het raadslid Forrer
aanwezig, evenals de heer H J. Klein,
oud-wethouder van voormalig Schoten,.
De situatie op het
Zandvoortsche station.
De meesten onzer lezers zullen met de
situatie op het station te Zandvoort wel
bekend zyn.
Het is een zoogenaamd kop-statlon. De
sporen loopen dood. De treinen die aan
komen, moeten weer van het zelfde
spoor vertrekken. Daarom ryden de lo
comotieven dan langs een hulpspoor
om.
Aan beide kanten van het perron ry
den treinen. De sporen die doodloopen,
worden van het perron dat voor het
eigeniyke stationsgebouw ligt gescheiden
door zware stootblokken. Herhaaldeiyk
Is het perron tusschen de stootblokken
en het stationsgebouw vol reizigers.
Vooral in de drukke zomermaanden. Als
toen eenzelfde ongeluk gebeurd zou
zyn
Er zyn verschillende kopstatdons in
ons land, waar de situatie ongeveer ge
lijk is aan den Zandvoortschen toe
stand, Van ongelukken doordat treinen
niet kunnen stoppen is evenwel zeer zel
den iets gehoord. Het ongeluk dat nu
plaats had heeft evenwel aangetoond,
dat dit gevaar onder de oogen gezien
moet worden, omdat de stootblokken
niet in staat zyn om een trein waarvan
de remmen niet in orde zyn, op te van
gen en tot staan te brengen.
De trein, waarmee het ongeluk ge
beurde, vertrekt te 5.11 (17.11) uit
Haarlem. Dit is een stoomtrein, die aan
sluiting geeft op den electrischen trein
Amsterdam—Rotterdam die 4.45 (16-45)
uit Amsterdam vertrekt. Meestal zitten
iii dien trein de Zandvoorters, die in
Amsterdam werken, maar omdat het
Zaterdag was waren de meesten reeds
vroeger naar huis gekomen. Vandaar dat
het aantal reizigers hoogstens 60 a 70
bedroeg. Op andere dagen is dit eeni
ge honderden.
De kamer van
den chef.
In de kamer van den stationschef,
waarin de locomotief reed, is het een
geweldige ruïne geworden. De locomo
tief staat tot ver over het midden. Zy
heeft het stootblok voor zich uitgescho
ven. Dit raakt byna den achterwand.
Ook de glazen voorwand is losgerukt en
staat nu achterin. Stoelen, tafel en
verder meubilair is in stukken geslagen.
Direct na het ongeluk stond de kamer
vol damp. zoodat het onmogelyk was.
uit den chaos de brancard en de ver-
bandkist te halen, zoodat men alleen
de verbandkist uit den trein ter beschik
king had.
Hoe juffrouw Keur
om het leven kwam.
De heer E. Keur, wegwerker aan de
spoorwegen, wonende Pakveldstraat te
Zandvoort. zat met de familie Keur.
waarvan de vrouw het leven verloor, in
dezelfde coupé Hy deelde ons mede. dat
daar acht personen zaten, waaronder
Keur en zyn vrouw met twee kinderen,
een Jongen van 13 en een dochtertje van
11 jaar. De trein reed z'n gewonen
gang. ongeveer 25 a 30 K M. Even voor-
by het seinhuis gaf de machinist het
noodsignaal. E Keur vroeg aan z'n col
lega, die by de deur zat. of hy kijken
wilde, wat er was. Deze deed het en
riep: „Er gebeurt een ongeluk. Bet,
spring".
De trein verminderde geen vaart. By
het perron sprong eerst Keur. toen de
jongen, daarna het meisje en als laatste
de vrouw. Verteller zelf bleef zitten, tot
de schok kwam en sprong toen ook. na
dat hy een oude dame en een heer had
laten voorgaan. HU kwam te vallen,
doordat hy over een vrouw, die op het
perron lag, moest springen en kneusde
zyn heup vry ernstig. Toch wist hy zün
collega Keur en diens vrouw nog te be
reiken De vrouw was al dood, den man
legde hy wat beter. Ook haalde hy een
dame, die over het perron en de rails
hing nog naar boven. Toen waren zyn
krachten uitgeput en moest hy naar
huis gebracht worden, waar Dr Tiche
laar hem verbond. De 13-jarige Jongen
bleef by z'n vader, maakte van zyn Jas
nog een rol en legde hem die onder het
hoofd.
Het dochtertje van Keur was na he*
ongeval erg over stuur, maar bleek toch
met gewond te zyn.
Keur was Zondagmorgen a-eer in
zooverre hersteld, dat hU den burge
meester kon ontvangen en spreken.
Het onderzoek.
Het onderzoek naar de oorzaak van
de ramp is Zaterdagavond onmiddellijk
begonnen, Reeds schreven wy dat do
commissaris van politie en de burge
meester op het station waren. Eenige
Inspecteurs en agenten hielpen bU het
afnemen van de verhooren van ver
schillende spoorwegmannen en oogge
tuigen Dienzelfden avond kwam ook
nog de substituut-officier van Justitie
Mr. W. M. Paardekooper Overman om
zich van de omstandigheden waaronder
het ongeluk heeft plaats gehad, op do
hoogte te stellen. Ook waren er verschil
lende spoorwegautoriteiten die met de
Justitie den toestand van de locomotief
opnamen. Het bleek dat niet alle rem
men aangezet waren. Daaruit mag
evenwel niet afgeleid worden, dat door
den machinist niet alles gedaan is om
den trein tot stilstand te brengen. Im
mers is het mogelijk dat remmen die
aangezet waren door den vreesciyken
schok weer losgeschoten zijn. in elk ge
val moet wel waarschyniyk zyn, dat do
Westinghouserem niet goed gewerkt
heeft. Opmerkeiyk is evenwel, dat bij
het voorbUryden van het station Over-
veen nog geremd is, zoodat het defect
aan de rem dan ontstaan moet zyn
tusschen Ovorveen en Zandvoort.
De looomotief en de tender werden
Zaterdagavond door de Justitie „in bo-
slag genomen". Dat wil zeggen, voor-
looplg mocht niets gedaan worden om
ae ruïne op te ruimen. Alleen werd ver
lof gegeven om de twee ontspoorde wa
gens weer in het spoor te brengen, zoo
dat verder het treinverkeer weer on
gehinderd kon plaats hebben
De leerling-machinist P Bakker was
door het ongeluk zoo overstuur, dat hU
Zaterdagavond nog niet in staat was om
een aaneengeschakeld verhaal van het
gebeurde te geven. Ook Zondag was hy
den zenuwschok nog niet te boven.
Het onderzoek heeft al uitgewezen,
dat. dc machinist niet van zijn machine
gesprongen is, Tot het laatst is hy op
zUn post gebleven. De Justitie heeft het
ongeval weer eenlgszins gereconstrueerd
cn toen is komen vast te staan dat de
machinist, toen de locomotief tegen het
stootblok botste, van dc machine gesla
gen is.
Ook de machinist
overleden.
Toen we Zondagmiddag vier uur even
telefonisch aan het Sint Elisabeth'*
Gasthuis naar den toestand van den
machinist, den heer H. de Beer, infor
meerden, vernamen we de droeve tüding
dat hü juist een uur te voren aau de
gevolgen was overleden.
Ook deze mededeeling schreven we
dadeiyk op ons nieuwsbord. waar zy door
de vele voorbijgangers met deernis go-
lezen werd.
De overleden machinist H. de Beer,
wonende Staringstraat 0 te Haarlem,
was 48 Jaar oud. Hy laat een vrouw en
twee kinderen achter. De 20-jarige zoon
is in Den Haag op kantoor, het 12-Jarig»
dochtertje gaat nog op school.
Van het St. Elisabethsgasthuls zal bet
ïyk overgebracht worden naar Den
Haag. waar Woensdag de begrafenis
plaats vindt.
Het ïyk van juffrouw Keur Is naar
Een huldigings
commissie.
Eenige ingezetenen van Zandvoort
trachten een comité te vormen, met het
doel Hoogendijk en Visser een stoffelijk
biyk van hun dankbaarheid te geven.
Ook hoopt men. dat de directie der
spoorwegen zich niet onbetuigd zal lo
ten.
pe verwoestingen in bet stationsgebouw,
