De geheele bemanning van de
Shonga gered
DATUMSTUKJES' VOOR DE AG ER DA
PROF. Dr. A.D. FOKKER
45e Jaargang No. 13702
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Zaterdag 18 Februari 1928
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN per week f 0.27J-S, met geïllustreerd Zonda gsblad 0.32: per 3 maanden: Vcor Haarlem
en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der gemeente) f 3S7tf- Franco per post door Nederland
f3S7]A- Afzonderlijke nummers ƒ0.15. Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem en Omstreken /0-57; franco p. post ƒ0.65
ADVERTENTIENVan 1 tot 5 regels 1.75: iedere regel meer 35 cents. Reclames 60 cents per regel. Bij
abonnement aanzienlijk rabat. Twaalfstuivers-advertentiën van Vraag en Aanbod van l tot 4 regels 60 Cent*
per plaatsing, elke regel meer 15 Cents a contantbuiten het Arrondissement dubbele prijs.
Directie, Redactie en Administratie: Groote Houtstraat 93, Post-Giro 38810 UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER Drukkerü: Z. B. Spaame 12. Telefoon 10122, 12713.
Telefoonnummers: Directie 13082, Hoofdredactie 15054. Redactie 10600 en Directeuren: J. C. PEEREBOOM en P. W PEEREBOOM Bijkantoor voor Santpoort, Velsen, Velsen-Noord, IJmuiden, Beverwijken*.
Administratie 10724 en 14825. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM Driehuizerkerkweg 2, Velsen, Telef. 521.
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWINTIG BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
De „Dorus Rijkers" krijgt om half zeven verbinding met het wrak.
De ontvangst te Umuiden.
(Zie ook le pagina derde bladi.
De reddingboot uit Wijk aan Zee gereed om uit te varen. De belangstelling aan het strand.
Het Is nog donker als wij in den vroe
gen morgen weer te IJmuiden komen,
waar het stil is op de kaden. De wind is
niet zoo sterk meer als gisteren, maar
toch loeit buiten de pieren de branding
nog wild.
Al dra hooren wij. dat er een nieuwe
poging gedaan zal worden om het wrak
van de gestrande Engelsche stoomboot
„Shonga" te bereiken. Want gisteren
avond om negen uur is de stoomredding-
boot ..Dorus Rijkers", die te Nieuw.ediep
gestationeerd is vandaar vertrokken en
in den nacht kwam de boot te IJmui
den binnen. Daar werd gewacht tot den
morgen.
Inmiddels is de reddingboot van de
Zuiderpier achter een tractor over Vel
sen en Beverwijk naar Wijk aan Zee
gebracht en verder langs het strand naar
paal 54 gebracht, waar eveneens de
morgen afgewacht wordt.
Om zes uur koerst de „Dorus Rijkers"
naar buiten, met de kijkers zien we hoe
de lichten van de kleine stevige boot
heen en weer dansen in de donkerte.
Dan komt zij buiten de pieren en na wat
heen en weer varen zien we de boot
het wrak naderen.
Langzamerhand wordt het dag. er
komen lichte tinten in de lucht, de ster
ren verbleeken éen na éen en om half
zeven kan de „Dorus Rijkers" verbin
ding krijgen met het wrak.
De zon breekt door de ochtendnevels
heen. het belooft een heerlijke voor
jaarsdag te worden, en wel tragisch, wel
heel disharmonieerend zou het zijn als
nu schepelingen van de Shonga veron
gelukten. Het. weer stemt je optimis
tisch. de man bU de kustwacht die door
zijn lange koperen kiiker loert mompelt
wat. zegt dat het best. los zal loopen.
Op de kade staan weer de groepjes
menschen te redeneeren. er is een he
vig gesprek over het feit dat IJmuiden
geen ..Dorus Rijkers" heeft.
De
.Dorus Rijkers"
komt binnen.
Er is. vanuit TJmuiden niet goed te
zien. hoe alles in zijn werk gaat; de
„Dorus Rijkers" wordt op en neer ge
slagen naast het wrak. een enkelen keer
zie je iemand overspringen en een goed
kwartier nadat de reddingboot met de
„Shonga" verbinding heeft gekregen,
stoomt zU van 't schip weg en zet koers
naar de pieren.
Even nog danst het ding in de bran
ding. dan loopt het mee de haven bin
nen om even over zeven uur bij de slui
zen te meren. Persfotografen richten
hun toestellen, vele menschen staan aan
den kant. Op het dek van de boot staan
ze. de geredden. Hun kleeren zyn vrij
droog. Sommigen hebben de zwemves
ten nog aan. En ais ze allen den kapi
tein en de mannen van de kranige
„Dorus RUkers" de hand hebben ge
drukt. als ze op den steiger zijn geklom
men dan klinken opeens vele hocra's
voor „the Dutch lifeboat and for Hol
land".
Hun nanven worden genoteerd, 't zUn
er vier en dertig, acht anderen werden
door de IJmuider reddingboot opgepikt
en te wyfc aan Zee aan land gezet. Ka
pitein Livcrsege van de „Shonga" ziet er
vermoeid en zorgelijk uit. de mannen
zijn rustig en blij. dat ze veilig en wel
aan lar.d zijn gekomen. Twaalf negers
z(n er. ze lachen met hun witte tander.
b'.cot en kletsen ir. een verschrikkelijk
Engeisch lijkend taailjc. En de timmer
man. een forsehe kerel met een prettig
gezicht, draagt in zijn sterke armen dc
kleine keffende fox van den kapitein.
Peggy heet het leuke dier, de vriend
van alle schepelingen die zelfs in de
bange uren niet vergeten werd.
In het „Koning Willemshuis'' worden
ze ondergebracht. Even nog praten wij
met machinist Eelman van de .Dorus
Rijkers", dan gaan ook Mij naar de Ka
naalstraat.
Het verhaal van den
Kapitein.
Daar zitten Ln de zaal de mannen
rond de tafels, ze hebben hun blikjes
met sigaretten meegenomen en de zware
rook hangt blauwig tegen het plafond.
Telegrammetjes worden geschreven, kof
fie dampt in groote kommen, dat vinder,
ze voortreffelijk, want Sn den nacht,
toen niemand een oog dicht gedaan
heeft en in spanning men den morgen
verbeidde, die misschien redding zou
brengen, was er slechts scheepsbeschuit
en gecondenseerde melk om naar binnen
te werken, de rest was over boord ge
gaan.
ker uit. we verspeelden ze. kwamen op
de bank. de geheele boot schokte op en
neer toen wrong het achterschip los.
vlak achter de machinekamer, een knal
finished".
Hollanden zijn dapper.
Een der officieren vertelt hoe men
juist ontbeten had toen het schip door
midden brak. allen konden zich op het
voorschip bij de brug verzamelen. ..We
zagen de Hollanders op het strand, we
wisten, dat de Hollanders dappere en
goede zeelui zijn en dat alles gedaan
zou worden om ons te helpen en ie
redden. Maar het was ontzettend, golf
op golf brak over het schip heen, alles
was nat, in de ruimen stond een voet
of vijftien water, doch die lading zal
nog wel geborgen" kunnen worden. 30.000
balen cacaoboonen waren 'aan boord,
een 10 000 zijn naar het strand gespoeld
wij konden ze zien liggen."
..Er waren 40 man aan boord en een
stowaway, die blinde passagier zal er ook
wel zijn plezier aan gehad hebben!"
De geredden.
Terwijl Peggy rondloopt tusschen dc
tafeltjes en nijdig blaft als plots fel op
vlammend magnesiumlicht hem schrik
ken doet, vertelt kapitein Livcrsege hoe
de stranding gegaan is.
„We kwamen van Amsterdam en toer.
Vrijdagmorgen het wrer beter werd. z:;n
we toch uitgevaren. Maar bij het einde
van de buitenhaven kreeg de branding
ons te pakken, rakelings vlogen wc om
den kop van de Noorderpier heen. het
scheelde een paar meter slechts. Toen
kwam een geweldige stortzee over. even
hadden we geen zicht en voor wc het
wisten zaten we in de branding. We
probeerden er uit te komen, maar het
lukte niet. Voor en achter ging een an-
De kapitein van de ..Dorus
Kijkers" vertelt,
TerwiJ! op straat tientallen menschen
staan en binr.cn de geredden wat op
hun verhaal komen, voor ze naar Am
sterdam zullen reizen, vertelt de schip
per Van de „Dorus Rijkers" C. Bot over
den tocht van zijn boot naar het ge
strande schip:
„Het was een flinke Noord-Wester
storm gisterenavond. er stond een
zware zee en bij Petten troffen we ge
weldig hooge zeeën. Maar het viel nog
al mer. omdat we den wind achter had
den. anders was het geen doen geweest.
Om half dr.e kwamen we voor IJmui
den. waar we binnen liepen om te
wachten tot het licht werd. want om ln
den nacht het wrak te naderen was roe
keloos geweest.
Om fes uur gingen wij weer uit, de
zee was nog lang niet kalm. integen
deel. We hadden eerst geprobeerd of wv
tegen de branding op konden konter.
dat ging. voorzichtig bleven we ver
van het achterschip. Daar stonden ont
zettende brokken water, hadden we
liet niet best en ik dacht, dat het mis
zou gaan. Ettelijke malen za'.en we on
der het overkomende water en we gin
gen weer wat uit den wal. Toen zijn we
van het Noorden uit om den steven
heen gevaren. opzU gekomen schoten we
weer voorbU het wrak, een paar slagen
achteruit, toen konden we een zware
vijf-duims tros over krijgen en werd met
het voorschip verbinding gemaakt. We
werden telkens voor- en achteruit ge
worpen, de golven hieven ons nu eens
boven de railing van de Shonga. dan
weer lagen we een meter of zes in de
laagte. We botsten tegen het schip aan.
maar de rottan stoothand is hierop be
rekend.
Eerst durfden de mannen van d-
Shonga niet over te springen, maar
een van de zwartjes waagde het en toen
kwnmen do anderen ook. Ze sprongen
telkens als wfj weer in de hoogte geko
men waren over op onze voorplecht,
iedereen moesten wij opvangen. De eer
ste machinist die vrij zenuwachtig was.
kwam op een batting te vallen, hu werd
in het vooronder gelegd. maar een
oogenbbk later kon hü weer aan dek
komen, al had hij zich ook nogal ge
kneusd.
De reddingboot van IJmuiden lag
aan een lange lijn aan den kop, acht
opvarenden lieten zich hieraan naar be
neden glijden. Deze reddingboot, had het
zwaar te verantwoorden door de hooge
zee".
Even telefoneert schipper Bot met de
vrouw ln den Helder dat alles goed is
afgeloopen dan stapt hi) op om weer
eens aan boord te gaan kijken.
We loopen om acht uur nog oer.s even
naar het Koning Willemshuis. waar d-
mannen zich aan een stevig ontbijt te
goed doen over een uur zullen ze den
trein naar Amsterdam nemen.
En onder de vuile jas van een der
stokers komt dc kleine kop van een
SpeoLsch katje te voorschijn, ook al een
geredde schipbreukeling.
En als wij naar huis rijden door de
aonr.ice landen zijn wij verheugd over
de redding van de menschen. maar te
vens zün wU trotsch op onze Holland
ses mannen die klaar staan, op ieder
oogenblik van dag of nacht om kloek
de riemen te grijpen en tegen de aan-
dreunende golvenruggen in hun boot te
roeien, om te probeeren hun broe
ders, hun medemenschcn te redden.
Hollands glorie was de scheepvaart,
nog heden ton dage zijn de wakkere
mannen van Holland's kust thuis op het
water, dat is ook onze roem van thans
PORTRETTEN VAN
STADGENOOTEN.
ONZE PHOTOGRAAF EN
ZIJN CAMERA.
J A. REUS
In onze photopagina van vandaag is
een portret opgenomen van den direc
teur van ons electrlsch bedrijf, don
heer J. A. Reus.
Hij kükt somber en wij vragen ons af
waarom Toch niet uit zorg voor het be
drijf, dat zoo bloeiend is als men maar
wenschen kan (en dat dus do P. E. G
E M. Combinatie niet nood;;: had); mis
schien bevalt hem het veer niet. want
aan zijn regenjas is te zien. dat de wol
ken weer in staat van oplossing verkee-
rcn. Maar het kan ook zijn. dat hij
peinst over de uitvinding van een elee
trisch gedreven fiets, hetgeen wy zxmi-
den kunnen begrijpen, omdat het toch
eigenlijk wel wat vreemd is. dat de
man. die de kracht levert aan alle mo
toren ln Haarlem en aan vele daarbui
ten. zichzelf op eigen krach» van huis
naar de Centrale en van ce Centrale
weer naar huls vervoert Binnenkort
hopen wij nadere berichten over dc elek
trisch gedreven fiets te publiceeren!
Maar scherts tor zijde. De heer Reus
is geboren op 6 Sept. 1877 en zal dus dit
Jaar de halve eeuw overschrijden. Na
afloop van zijn studie te Delft was hü
«enigen tijd werkzaam aan een be
kende electro-motorenfabriek te Karls
ruhe. was daar na een jaar als inge
nieur werkzaam bij de Technische Maat
schappij Heringa en Wüthrich en trad
op 1 Augustus 1908 in diens- van de
gemeente Haarlem als ingenieur bU dc
gemeente-lichtfabrieken.
op 1 Januari 1912 werd hij benoemd
tot directeur by dc electrische Centrale,
die toen nog een bedrijf van bescheiden
omvang was.
Dc triomftoncht van den electrischen
stroom als wij dat zoo mogen noemen,
voor levering van Ucht en kracht, heeft
dus in deze zestien jaar en onder zijn
leiding plaats gehad. De ,.crwarn-.:r.g
door clectriciteit lig» nog tn 't verschiet:
mogelijk beleven wij. tn deze eeuw der
wonderen, ook dat nog.
Voorlooplg ts de stroom voor verwar
ming van «-enige beteekenis r.og te kost
baar. Verder dan zeer kleine kacheltje?
meestal voor tijdelijke verwarming,
j 'ne:ft onze vriendin Elcctra het nog
niet gebracht. Maar voor ver*arming
van allerlei apparaten is zij een trouwo
I huisgenoot geworden.
Haarlem, 18 Februari.
Vreemdelingen
verkeer.
De >:z;tter van de afdeeling Haarlem
van Vreemdelingenverkeer. Jhr. J. C.
Mollerus. doet vandaag in een artikel
in ons blad een beroep op dc bevolJcing
om het werk der vereenigir.g beter te
steunen dan tot dusver geschied is. Du
speciaal tn verband met de Olympische
Spelen, die voor de deur staan. Ondanks
de hardnekkige pogingen van het zeer
actieve bestuur om het ledental op te
voeren, bedraagt dit niet meer dan vijf
honderd. In een stad van meer dan hon
derdduizend zielen moest het in de dui
zenden loopen, zegt Jhr. Mollerus. en
ik zeg het hem na. Hot is belachelijk
laag. Daarbij komt dan nog. dat de
vereenlging bij velen van haar leden ook
moeilijkheden ondervindt met de contri
butie-inning. Er zijn te'.ft menschen die
men krachtens hun beroep tot de direct-
belanghebbenden bU het Vreemdelingen
verkeer mag rekenen, en die een contri
butie van een enkelen rijksdaalder er
blijkbaar te veel voor vinden. Er zijn c:
die totaal in gebreke blijven om aan hun
betalingspllcht te voldoen. Het resultaat
is dat de voorzitter op dit moment, enkele
maanden vóór de Spelen, niet meer kan
toezeggen dan dat de vereenlging. dank
zU den steun van enkelen die de zaai
beter inzien, in staat is om het aller
noodzakelijkste te doen om Haarlem ook
in het verwachte groote vreemdelingen-
bezoek aan ons land te betrekken. Meer
niet. Maar het moet meer zijn. véél
meer. en daarom voldoe ik gaarne aan
des voorzitters verzoek om zijn bcroe;>
op het publiek te ondersteunen.
Dat de Staat een slecht voorbeeld geef',
door de Ned. Vereenlging voor Vreem
delingenverkeer eer. bespottelijk-lage sub
sidie toe te kennen zU is in crisis
tijden tot f 15000 per Jaar verminderd
en sindsdien niet meer verhoogd be
hoeft de houding van het publiek geens
zins te beïnvloeden. De kortzichtigheid
van Den Haag op het punt van de
Olymphche Spelen is al sinds Jaren een
systeem geworden. Maar toen indertijd
de Kamer weigerde cm het credit voor
het houden der Spelen te voteeren heef.
het Nederlandbchc volk zelf de hander.
aan de ploeg geslagen. MtJLoenen zijr.
bijeengebracht, en de buitenlandsche pers
die al uiting had gegeven aan haar ver
bazing over de Holiandsche bekrompen
heid. moest deze woorden inslikken en
binnen weinige weken haar respect te
kennen geven over den geestdrift waar
mee Hollanders ln binnen- en buiten
land voldeden aan den oproep tot par
ticulieren steun. Ook zonder Kamers
kunnen wij iets groots tot stand bren
gen. als het openbaar belang dat vordert,
en onte nationale reputatie ermee ge
moeid ls.
Het steunen van het werk der Vereen! -
ging voor Vreemdelingenverkeer wordt
door de reseering. zooals gezegd, vrijwel
genegeerd. Ook aan den den Journalisten
kring is nu weer een subsidie geweigerd
e.n onze buitenlandsche .lega's
waardige wUzc te kunnen ontvangen,
nota bene. terwijl z U het zijn die over
ons land tullen schrijven, en wU er zoo
geweldig veel belang bij hebben wét zij
schrijven! Onze handel en in
dustrie. onze heele nationale welvaar:
hebben het nauwste belang bU het vreem
delingenverkeer. En terwij', ver gelegen
steden zooals bijvoorbeeld Groningen er.
Nijmegen t'.ch geen groote illusies kunnen
m3ken over de voordeden die zU van
de Olympische Spelen zullen plukken is
het met Haarlem een gansch ander ge
val. wy zitten onder den rook van Am
sterdam. wU zUn het eenige belangryke
bevolkingscentrum vlak bij de Spelen,
en de naam van onze stad is in de wereld
bekend door onze bloemen. De basis
voor succes met reclame is er dus. Die
duizenden vreemdelingen in Amsterdam
zouden er voortdurend en op aAe ma
nieren aan herinnerd moeten worden dat
zy vlak bij Haarlem zyn. dat het hun heel
weinig tyd kost om eens even een be
zoek te gaan brengen aan het oord waar
van zy als Bloemenstad meermalen ge
hoord hebben, cn dat een prachtige omge
ving heef. en vele interessante beziens
waardigheden. Denkt u nu niet: .Ze
komen vanzelf wel", want dat is niet
zoo wy zijn niet des eenlgen. Amster
dam doet het zyr.e. andere steden ook.
En de Engeischcn. Amerikanen. Pran-
achen. Zwitsers cn anderen zijn in hun
eigen land en Ln eikaars landen gewend
aan moderne reclame en propaganda, zy
verwachten dat men hun vertellen zal
waarheen zy moeten gaan. Zij verwach
ten dat men hen tegemoetkomt, en „naar
jch tcehaalt". en een hartelijke ontvangst
•geldt. Dat word', van ons verwacht, er.
at is o ns eigen b e 1 an g.
Wordt daarom lid van Vreemdelingen
verkeer. dat onder leiding van zyn ener
gieken voorzitter doet wat het kan. Geef
u als lid op aan den secretaris, den heer
P. W. Peereboom. Groote Houtstraat 93.
En bedenk wel. als er geen steun genoeg
komt cn er moet later gezegd a-orden:
„Dat vreemdelingenbezoek is niet moe-
gevallen". u geen recht hebt om te mop
peren of er schampere woorden over te
spreken, als u er niets voor hebt over
gehad niet eens dien éenen rijks
daalder.
Maar het moet een succes worden.
Vreemdeling» rverkeer moet den nood!-
gen steun erby krijgen. Laat Den Haag
tekort schieten wy kunnen het zelf!
P.
verwijzen wij naar de tweede pagina van
ad l>iad.
STORMWEER.
De ankers hielden het niet meer.
Het schip is op het strand gesmakt.
En onder dondrend helsch gekraak.
Als waar' "t een riet, in twee geknakt.
De golven beuken' wild het wrak.
De wind fluit gierend door hei want.
Tezaamgedrongcn op een hoop.
Staart de bemanning naar het land:
Ononderbroken raast de storm.
En zwiept de golven over 't dek.
De mensch aan land blikt machteloos.
Naar deae droeve onheilsplek
I> wind raast door de stille straat.
En rammelt hier en daar een ruit.
En door de schoorsteen loeit hy heen.
Met onheilspellend droef geluid;
Hy wekt het slapende gezin.
Door zyn geweld, wat voor hun tyd.
En vade$ ts voor eer.en keer.
Bens goed op tyd aan het onibyt;
HU is m met te best humeur
En bromt met ontevreden stem:
Wat stormt het wrer beroerd vandaag,
Ik ga maar rustig met de tram....
Het stormt te land. het stormt ter nee.
Maar storm en storm is toch nog twee.
Verzuimt niet
in dit nummer te lezen
de H. D.-vertelling:
DE SIGAAR
ran den vermaarttrn
Zwcedschen tchryver
Hasse Zetterström
DE METAALINDUSTRIE
IN DUITSCHLAND.
GROOTE UITSLUITINGEN
KEULEN. 17 Fcfcr. (WolffburMtu'. Re
Bond van Werkgevers ln de Metaalin
dustrie voor Keulen en omgeving heeft
de uitsluiting aangekondigd van alle
mannelijke en vrouwelyke Arbeiders to
gen 3 Maart.
MÜNCHEN-GT. ADB ACH (WoUfbu-
reau). Ook de Bond van MoUalindus-
trieeten In MUnchen-Oladbarh heeft alle
arbeiders tegen 3 Maart uitgesloten.
Tienduizend werknemorv worden hier
door getroffen.
Zoools wij reeds mededeelden, bestaan
by Teylera Genootschap te Haarlem
planr.cn tot stichting van een bljzondc-
ren leerstoel ln de theoretische na*uu--
kunde aan de Leldsche Universiteit.
Voor het bezetten van dezen leerstoel
wordt genoemd Prof. Dr. A. D. Pokkeq,
te Haarlem.