De geheele bemanning van de Shonga gered DATUMSTUKJES' VOOR DE AG ER DA PROF. Dr. A.D. FOKKER 45e Jaargang No. 13702 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Zaterdag 18 Februari 1928 HAARLEM S DAGBLAD ABONNEMENTEN per week f 0.27J-S, met geïllustreerd Zonda gsblad 0.32: per 3 maanden: Vcor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der gemeente) f 3S7tf- Franco per post door Nederland f3S7]A- Afzonderlijke nummers ƒ0.15. Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem en Omstreken /0-57; franco p. post ƒ0.65 ADVERTENTIENVan 1 tot 5 regels 1.75: iedere regel meer 35 cents. Reclames 60 cents per regel. Bij abonnement aanzienlijk rabat. Twaalfstuivers-advertentiën van Vraag en Aanbod van l tot 4 regels 60 Cent* per plaatsing, elke regel meer 15 Cents a contantbuiten het Arrondissement dubbele prijs. Directie, Redactie en Administratie: Groote Houtstraat 93, Post-Giro 38810 UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER Drukkerü: Z. B. Spaame 12. Telefoon 10122, 12713. Telefoonnummers: Directie 13082, Hoofdredactie 15054. Redactie 10600 en Directeuren: J. C. PEEREBOOM en P. W PEEREBOOM Bijkantoor voor Santpoort, Velsen, Velsen-Noord, IJmuiden, Beverwijken*. Administratie 10724 en 14825. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM Driehuizerkerkweg 2, Velsen, Telef. 521. DIT NUMMER BESTAAT UIT TWINTIG BLADZIJDEN. EERSTE BLAD De „Dorus Rijkers" krijgt om half zeven verbinding met het wrak. De ontvangst te Umuiden. (Zie ook le pagina derde bladi. De reddingboot uit Wijk aan Zee gereed om uit te varen. De belangstelling aan het strand. Het Is nog donker als wij in den vroe gen morgen weer te IJmuiden komen, waar het stil is op de kaden. De wind is niet zoo sterk meer als gisteren, maar toch loeit buiten de pieren de branding nog wild. Al dra hooren wij. dat er een nieuwe poging gedaan zal worden om het wrak van de gestrande Engelsche stoomboot „Shonga" te bereiken. Want gisteren avond om negen uur is de stoomredding- boot ..Dorus Rijkers", die te Nieuw.ediep gestationeerd is vandaar vertrokken en in den nacht kwam de boot te IJmui den binnen. Daar werd gewacht tot den morgen. Inmiddels is de reddingboot van de Zuiderpier achter een tractor over Vel sen en Beverwijk naar Wijk aan Zee gebracht en verder langs het strand naar paal 54 gebracht, waar eveneens de morgen afgewacht wordt. Om zes uur koerst de „Dorus Rijkers" naar buiten, met de kijkers zien we hoe de lichten van de kleine stevige boot heen en weer dansen in de donkerte. Dan komt zij buiten de pieren en na wat heen en weer varen zien we de boot het wrak naderen. Langzamerhand wordt het dag. er komen lichte tinten in de lucht, de ster ren verbleeken éen na éen en om half zeven kan de „Dorus Rijkers" verbin ding krijgen met het wrak. De zon breekt door de ochtendnevels heen. het belooft een heerlijke voor jaarsdag te worden, en wel tragisch, wel heel disharmonieerend zou het zijn als nu schepelingen van de Shonga veron gelukten. Het. weer stemt je optimis tisch. de man bU de kustwacht die door zijn lange koperen kiiker loert mompelt wat. zegt dat het best. los zal loopen. Op de kade staan weer de groepjes menschen te redeneeren. er is een he vig gesprek over het feit dat IJmuiden geen ..Dorus Rijkers" heeft. De .Dorus Rijkers" komt binnen. Er is. vanuit TJmuiden niet goed te zien. hoe alles in zijn werk gaat; de „Dorus Rijkers" wordt op en neer ge slagen naast het wrak. een enkelen keer zie je iemand overspringen en een goed kwartier nadat de reddingboot met de „Shonga" verbinding heeft gekregen, stoomt zU van 't schip weg en zet koers naar de pieren. Even nog danst het ding in de bran ding. dan loopt het mee de haven bin nen om even over zeven uur bij de slui zen te meren. Persfotografen richten hun toestellen, vele menschen staan aan den kant. Op het dek van de boot staan ze. de geredden. Hun kleeren zyn vrij droog. Sommigen hebben de zwemves ten nog aan. En ais ze allen den kapi tein en de mannen van de kranige „Dorus RUkers" de hand hebben ge drukt. als ze op den steiger zijn geklom men dan klinken opeens vele hocra's voor „the Dutch lifeboat and for Hol land". Hun nanven worden genoteerd, 't zUn er vier en dertig, acht anderen werden door de IJmuider reddingboot opgepikt en te wyfc aan Zee aan land gezet. Ka pitein Livcrsege van de „Shonga" ziet er vermoeid en zorgelijk uit. de mannen zijn rustig en blij. dat ze veilig en wel aan lar.d zijn gekomen. Twaalf negers z(n er. ze lachen met hun witte tander. b'.cot en kletsen ir. een verschrikkelijk Engeisch lijkend taailjc. En de timmer man. een forsehe kerel met een prettig gezicht, draagt in zijn sterke armen dc kleine keffende fox van den kapitein. Peggy heet het leuke dier, de vriend van alle schepelingen die zelfs in de bange uren niet vergeten werd. In het „Koning Willemshuis'' worden ze ondergebracht. Even nog praten wij met machinist Eelman van de .Dorus Rijkers", dan gaan ook Mij naar de Ka naalstraat. Het verhaal van den Kapitein. Daar zitten Ln de zaal de mannen rond de tafels, ze hebben hun blikjes met sigaretten meegenomen en de zware rook hangt blauwig tegen het plafond. Telegrammetjes worden geschreven, kof fie dampt in groote kommen, dat vinder, ze voortreffelijk, want Sn den nacht, toen niemand een oog dicht gedaan heeft en in spanning men den morgen verbeidde, die misschien redding zou brengen, was er slechts scheepsbeschuit en gecondenseerde melk om naar binnen te werken, de rest was over boord ge gaan. ker uit. we verspeelden ze. kwamen op de bank. de geheele boot schokte op en neer toen wrong het achterschip los. vlak achter de machinekamer, een knal finished". Hollanden zijn dapper. Een der officieren vertelt hoe men juist ontbeten had toen het schip door midden brak. allen konden zich op het voorschip bij de brug verzamelen. ..We zagen de Hollanders op het strand, we wisten, dat de Hollanders dappere en goede zeelui zijn en dat alles gedaan zou worden om ons te helpen en ie redden. Maar het was ontzettend, golf op golf brak over het schip heen, alles was nat, in de ruimen stond een voet of vijftien water, doch die lading zal nog wel geborgen" kunnen worden. 30.000 balen cacaoboonen waren 'aan boord, een 10 000 zijn naar het strand gespoeld wij konden ze zien liggen." ..Er waren 40 man aan boord en een stowaway, die blinde passagier zal er ook wel zijn plezier aan gehad hebben!" De geredden. Terwijl Peggy rondloopt tusschen dc tafeltjes en nijdig blaft als plots fel op vlammend magnesiumlicht hem schrik ken doet, vertelt kapitein Livcrsege hoe de stranding gegaan is. „We kwamen van Amsterdam en toer. Vrijdagmorgen het wrer beter werd. z:;n we toch uitgevaren. Maar bij het einde van de buitenhaven kreeg de branding ons te pakken, rakelings vlogen wc om den kop van de Noorderpier heen. het scheelde een paar meter slechts. Toen kwam een geweldige stortzee over. even hadden we geen zicht en voor wc het wisten zaten we in de branding. We probeerden er uit te komen, maar het lukte niet. Voor en achter ging een an- De kapitein van de ..Dorus Kijkers" vertelt, TerwiJ! op straat tientallen menschen staan en binr.cn de geredden wat op hun verhaal komen, voor ze naar Am sterdam zullen reizen, vertelt de schip per Van de „Dorus Rijkers" C. Bot over den tocht van zijn boot naar het ge strande schip: „Het was een flinke Noord-Wester storm gisterenavond. er stond een zware zee en bij Petten troffen we ge weldig hooge zeeën. Maar het viel nog al mer. omdat we den wind achter had den. anders was het geen doen geweest. Om half dr.e kwamen we voor IJmui den. waar we binnen liepen om te wachten tot het licht werd. want om ln den nacht het wrak te naderen was roe keloos geweest. Om fes uur gingen wij weer uit, de zee was nog lang niet kalm. integen deel. We hadden eerst geprobeerd of wv tegen de branding op konden konter. dat ging. voorzichtig bleven we ver van het achterschip. Daar stonden ont zettende brokken water, hadden we liet niet best en ik dacht, dat het mis zou gaan. Ettelijke malen za'.en we on der het overkomende water en we gin gen weer wat uit den wal. Toen zijn we van het Noorden uit om den steven heen gevaren. opzU gekomen schoten we weer voorbU het wrak, een paar slagen achteruit, toen konden we een zware vijf-duims tros over krijgen en werd met het voorschip verbinding gemaakt. We werden telkens voor- en achteruit ge worpen, de golven hieven ons nu eens boven de railing van de Shonga. dan weer lagen we een meter of zes in de laagte. We botsten tegen het schip aan. maar de rottan stoothand is hierop be rekend. Eerst durfden de mannen van d- Shonga niet over te springen, maar een van de zwartjes waagde het en toen kwnmen do anderen ook. Ze sprongen telkens als wfj weer in de hoogte geko men waren over op onze voorplecht, iedereen moesten wij opvangen. De eer ste machinist die vrij zenuwachtig was. kwam op een batting te vallen, hu werd in het vooronder gelegd. maar een oogenbbk later kon hü weer aan dek komen, al had hij zich ook nogal ge kneusd. De reddingboot van IJmuiden lag aan een lange lijn aan den kop, acht opvarenden lieten zich hieraan naar be neden glijden. Deze reddingboot, had het zwaar te verantwoorden door de hooge zee". Even telefoneert schipper Bot met de vrouw ln den Helder dat alles goed is afgeloopen dan stapt hi) op om weer eens aan boord te gaan kijken. We loopen om acht uur nog oer.s even naar het Koning Willemshuis. waar d- mannen zich aan een stevig ontbijt te goed doen over een uur zullen ze den trein naar Amsterdam nemen. En onder de vuile jas van een der stokers komt dc kleine kop van een SpeoLsch katje te voorschijn, ook al een geredde schipbreukeling. En als wij naar huis rijden door de aonr.ice landen zijn wij verheugd over de redding van de menschen. maar te vens zün wU trotsch op onze Holland ses mannen die klaar staan, op ieder oogenblik van dag of nacht om kloek de riemen te grijpen en tegen de aan- dreunende golvenruggen in hun boot te roeien, om te probeeren hun broe ders, hun medemenschcn te redden. Hollands glorie was de scheepvaart, nog heden ton dage zijn de wakkere mannen van Holland's kust thuis op het water, dat is ook onze roem van thans PORTRETTEN VAN STADGENOOTEN. ONZE PHOTOGRAAF EN ZIJN CAMERA. J A. REUS In onze photopagina van vandaag is een portret opgenomen van den direc teur van ons electrlsch bedrijf, don heer J. A. Reus. Hij kükt somber en wij vragen ons af waarom Toch niet uit zorg voor het be drijf, dat zoo bloeiend is als men maar wenschen kan (en dat dus do P. E. G E M. Combinatie niet nood;;: had); mis schien bevalt hem het veer niet. want aan zijn regenjas is te zien. dat de wol ken weer in staat van oplossing verkee- rcn. Maar het kan ook zijn. dat hij peinst over de uitvinding van een elee trisch gedreven fiets, hetgeen wy zxmi- den kunnen begrijpen, omdat het toch eigenlijk wel wat vreemd is. dat de man. die de kracht levert aan alle mo toren ln Haarlem en aan vele daarbui ten. zichzelf op eigen krach» van huis naar de Centrale en van ce Centrale weer naar huls vervoert Binnenkort hopen wij nadere berichten over dc elek trisch gedreven fiets te publiceeren! Maar scherts tor zijde. De heer Reus is geboren op 6 Sept. 1877 en zal dus dit Jaar de halve eeuw overschrijden. Na afloop van zijn studie te Delft was hü «enigen tijd werkzaam aan een be kende electro-motorenfabriek te Karls ruhe. was daar na een jaar als inge nieur werkzaam bij de Technische Maat schappij Heringa en Wüthrich en trad op 1 Augustus 1908 in diens- van de gemeente Haarlem als ingenieur bU dc gemeente-lichtfabrieken. op 1 Januari 1912 werd hij benoemd tot directeur by dc electrische Centrale, die toen nog een bedrijf van bescheiden omvang was. Dc triomftoncht van den electrischen stroom als wij dat zoo mogen noemen, voor levering van Ucht en kracht, heeft dus in deze zestien jaar en onder zijn leiding plaats gehad. De ,.crwarn-.:r.g door clectriciteit lig» nog tn 't verschiet: mogelijk beleven wij. tn deze eeuw der wonderen, ook dat nog. Voorlooplg ts de stroom voor verwar ming van «-enige beteekenis r.og te kost baar. Verder dan zeer kleine kacheltje? meestal voor tijdelijke verwarming, j 'ne:ft onze vriendin Elcctra het nog niet gebracht. Maar voor ver*arming van allerlei apparaten is zij een trouwo I huisgenoot geworden. Haarlem, 18 Februari. Vreemdelingen verkeer. De >:z;tter van de afdeeling Haarlem van Vreemdelingenverkeer. Jhr. J. C. Mollerus. doet vandaag in een artikel in ons blad een beroep op dc bevolJcing om het werk der vereenigir.g beter te steunen dan tot dusver geschied is. Du speciaal tn verband met de Olympische Spelen, die voor de deur staan. Ondanks de hardnekkige pogingen van het zeer actieve bestuur om het ledental op te voeren, bedraagt dit niet meer dan vijf honderd. In een stad van meer dan hon derdduizend zielen moest het in de dui zenden loopen, zegt Jhr. Mollerus. en ik zeg het hem na. Hot is belachelijk laag. Daarbij komt dan nog. dat de vereenlging bij velen van haar leden ook moeilijkheden ondervindt met de contri butie-inning. Er zijn te'.ft menschen die men krachtens hun beroep tot de direct- belanghebbenden bU het Vreemdelingen verkeer mag rekenen, en die een contri butie van een enkelen rijksdaalder er blijkbaar te veel voor vinden. Er zijn c: die totaal in gebreke blijven om aan hun betalingspllcht te voldoen. Het resultaat is dat de voorzitter op dit moment, enkele maanden vóór de Spelen, niet meer kan toezeggen dan dat de vereenlging. dank zU den steun van enkelen die de zaai beter inzien, in staat is om het aller noodzakelijkste te doen om Haarlem ook in het verwachte groote vreemdelingen- bezoek aan ons land te betrekken. Meer niet. Maar het moet meer zijn. véél meer. en daarom voldoe ik gaarne aan des voorzitters verzoek om zijn bcroe;> op het publiek te ondersteunen. Dat de Staat een slecht voorbeeld geef', door de Ned. Vereenlging voor Vreem delingenverkeer eer. bespottelijk-lage sub sidie toe te kennen zU is in crisis tijden tot f 15000 per Jaar verminderd en sindsdien niet meer verhoogd be hoeft de houding van het publiek geens zins te beïnvloeden. De kortzichtigheid van Den Haag op het punt van de Olymphche Spelen is al sinds Jaren een systeem geworden. Maar toen indertijd de Kamer weigerde cm het credit voor het houden der Spelen te voteeren heef. het Nederlandbchc volk zelf de hander. aan de ploeg geslagen. MtJLoenen zijr. bijeengebracht, en de buitenlandsche pers die al uiting had gegeven aan haar ver bazing over de Holiandsche bekrompen heid. moest deze woorden inslikken en binnen weinige weken haar respect te kennen geven over den geestdrift waar mee Hollanders ln binnen- en buiten land voldeden aan den oproep tot par ticulieren steun. Ook zonder Kamers kunnen wij iets groots tot stand bren gen. als het openbaar belang dat vordert, en onte nationale reputatie ermee ge moeid ls. Het steunen van het werk der Vereen! - ging voor Vreemdelingenverkeer wordt door de reseering. zooals gezegd, vrijwel genegeerd. Ook aan den den Journalisten kring is nu weer een subsidie geweigerd e.n onze buitenlandsche .lega's waardige wUzc te kunnen ontvangen, nota bene. terwijl z U het zijn die over ons land tullen schrijven, en wU er zoo geweldig veel belang bij hebben wét zij schrijven! Onze handel en in dustrie. onze heele nationale welvaar: hebben het nauwste belang bU het vreem delingenverkeer. En terwij', ver gelegen steden zooals bijvoorbeeld Groningen er. Nijmegen t'.ch geen groote illusies kunnen m3ken over de voordeden die zU van de Olympische Spelen zullen plukken is het met Haarlem een gansch ander ge val. wy zitten onder den rook van Am sterdam. wU zUn het eenige belangryke bevolkingscentrum vlak bij de Spelen, en de naam van onze stad is in de wereld bekend door onze bloemen. De basis voor succes met reclame is er dus. Die duizenden vreemdelingen in Amsterdam zouden er voortdurend en op aAe ma nieren aan herinnerd moeten worden dat zy vlak bij Haarlem zyn. dat het hun heel weinig tyd kost om eens even een be zoek te gaan brengen aan het oord waar van zy als Bloemenstad meermalen ge hoord hebben, cn dat een prachtige omge ving heef. en vele interessante beziens waardigheden. Denkt u nu niet: .Ze komen vanzelf wel", want dat is niet zoo wy zijn niet des eenlgen. Amster dam doet het zyr.e. andere steden ook. En de Engeischcn. Amerikanen. Pran- achen. Zwitsers cn anderen zijn in hun eigen land en Ln eikaars landen gewend aan moderne reclame en propaganda, zy verwachten dat men hun vertellen zal waarheen zy moeten gaan. Zij verwach ten dat men hen tegemoetkomt, en „naar jch tcehaalt". en een hartelijke ontvangst •geldt. Dat word', van ons verwacht, er. at is o ns eigen b e 1 an g. Wordt daarom lid van Vreemdelingen verkeer. dat onder leiding van zyn ener gieken voorzitter doet wat het kan. Geef u als lid op aan den secretaris, den heer P. W. Peereboom. Groote Houtstraat 93. En bedenk wel. als er geen steun genoeg komt cn er moet later gezegd a-orden: „Dat vreemdelingenbezoek is niet moe- gevallen". u geen recht hebt om te mop peren of er schampere woorden over te spreken, als u er niets voor hebt over gehad niet eens dien éenen rijks daalder. Maar het moet een succes worden. Vreemdeling» rverkeer moet den nood!- gen steun erby krijgen. Laat Den Haag tekort schieten wy kunnen het zelf! P. verwijzen wij naar de tweede pagina van ad l>iad. STORMWEER. De ankers hielden het niet meer. Het schip is op het strand gesmakt. En onder dondrend helsch gekraak. Als waar' "t een riet, in twee geknakt. De golven beuken' wild het wrak. De wind fluit gierend door hei want. Tezaamgedrongcn op een hoop. Staart de bemanning naar het land: Ononderbroken raast de storm. En zwiept de golven over 't dek. De mensch aan land blikt machteloos. Naar deae droeve onheilsplek I> wind raast door de stille straat. En rammelt hier en daar een ruit. En door de schoorsteen loeit hy heen. Met onheilspellend droef geluid; Hy wekt het slapende gezin. Door zyn geweld, wat voor hun tyd. En vade$ ts voor eer.en keer. Bens goed op tyd aan het onibyt; HU is m met te best humeur En bromt met ontevreden stem: Wat stormt het wrer beroerd vandaag, Ik ga maar rustig met de tram.... Het stormt te land. het stormt ter nee. Maar storm en storm is toch nog twee. Verzuimt niet in dit nummer te lezen de H. D.-vertelling: DE SIGAAR ran den vermaarttrn Zwcedschen tchryver Hasse Zetterström DE METAALINDUSTRIE IN DUITSCHLAND. GROOTE UITSLUITINGEN KEULEN. 17 Fcfcr. (WolffburMtu'. Re Bond van Werkgevers ln de Metaalin dustrie voor Keulen en omgeving heeft de uitsluiting aangekondigd van alle mannelijke en vrouwelyke Arbeiders to gen 3 Maart. MÜNCHEN-GT. ADB ACH (WoUfbu- reau). Ook de Bond van MoUalindus- trieeten In MUnchen-Oladbarh heeft alle arbeiders tegen 3 Maart uitgesloten. Tienduizend werknemorv worden hier door getroffen. Zoools wij reeds mededeelden, bestaan by Teylera Genootschap te Haarlem planr.cn tot stichting van een bljzondc- ren leerstoel ln de theoretische na*uu-- kunde aan de Leldsche Universiteit. Voor het bezetten van dezen leerstoel wordt genoemd Prof. Dr. A. D. Pokkeq, te Haarlem.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1928 | | pagina 1