DE GESTRANDE „SH0NGA".
VOORDE AGENDA
DATUMSTUKJES
-
45e Jaargang No. 13704
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Dinsdag 21 Februari 1928
ABONNEMENTEN per weck f 0.27J4, met geïllustreerd Zondagsblad 0.32; per 3 maanden: Vcor Haarlem
en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der gemeente) 3.57J4- Franco per post door Nederland
ƒ3-87JéAfzonderlijke nummers ƒ0.15. Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem en Omstreken/0-57Jé franco p. post ƒ0.65
ADVERTENTIENVan l tot 5 regels ƒ1.75; iedere regel meer 35 cents-
abonnement aanzienlijk rabat. Twaalfstuivers-advertentiên ran Vraag en Aanbod van
contant
Reclames 60 cents per regel Bij
1 tot 4 regels 60 Cents
Directie, Redactie en Administratie: Groote Houtstraat 93, Post-Giro 38810
Telefoonnummers: Directie 13082, Hoofdredactie 15054. Redactie 10600 en
Administratie 10724 en 14825.
per plaatsing, elke regel meer 15 Cents 3 contantbuiten het Arrondissement dubbele prijs.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER Drukkerü: Z. B. Spasme 12. Telefoon 10122, 12713.
Directeuren: J. C. PEEREBOOM en P. W. PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Bijkantoor voor Santpoort, Velsen, Velsen-Noord, IJmuiden, Beverwijk enz.
Driehuizerkcrkweg 2, Velsen, Telef. 521.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
verwijzen wij naar de tweede pagina van
dit hlnrl.
Haarlem, 21 Februari,
Tjalken.
De tjalk, het goede oude zeilschip van
Hollands kanalen en rivieren, is nu on-
rustbarend-snel aan het verdwijnen.
Herhaaldelijk hebben wij het in dit blad
opgenomen voor de vereeniging De Hol-
landsc'ne Molen, die er met veel en hard
werken in slaagt om enkele van onze
mooiste molens te redden. Zoo heeft
Haarlem zijn Adriaan en zijn Eenhoorn
behouden. Maar wie kan er wat voor tiet
zeilschip der kanalen doen?Vooral
voor de dikke, statige tjalk, die met volle
zeilen zoo imposant kan varen en zoo
veel werkelijke schoonheid aan ons
vlakke en vaak erg eentonige landschap
geeft?
Veel langer dan haar trotsche zuste
ren van de zee. die allang vrijwel uitge
storven zijn, heeft de tjalk stand ge
houden. Het stoomschip kon haar slechts
gedeeltelijk verdringen. Pas toen de
motor zijn geweldigen veroveringstocht
begon werd het critiek. En nu begint zij
zeldzaam te worden. Om bij dit stukje
een foto te kunnen geven, heeft onze
fotograaf Maandagmiddag een uur lar.g
het Noorder- en Zuider-Spaarne waarge
nomen. Geen enkele tjalk kwam voorbij.
En hij zou er een heelen middag aan
kunnen besteden zonder zijn kans te
krijgen. Om toch te illustreeren heb ik
hierin maar een oud plaatje opgenomen
van het lid der tjalken-familie dat den
ietwat-droeven naam draagt van „snik".
Het is toepasselijk bij dezen treurzang
in proza.
Goede oude tjalk. Door vele jaren
heen, als enthousiast watersport-be
oefenaar. heb ik haar bewonderd en
liefgehad. Zy was altijd mooi. altijd in
drukwekkend. en steeds weer anders.
De Hollandsche luchten zijn ook steeds
weer anders, en de heele sfeer, de heelc
stemming op het water is nooit het
zelfde als de vorige maal. Het is telkens
weer een verrassing. Daar hoorde het
zeilende schip zoo mooi in, het was
er zoo geheel in opgenomen. Als zwarte
onweerswolken, laag hangend, dreigend
opzetten, kwam 't schip uit dien mach
tigen achtergrond op je aanzeilen als eer.
statige, geweldige, onheilspellende ver
schijning. De zeilen waren zwart, en zij
bolden strak onder de kracht van der.
wind. die de tjalk deed steunen en
kraken. Je voelde ae kleinheid en teer
heid van ;e eigen scheepje, en dacht hor
het verpletterd zou worden, vermorzeld,
in een botsing.
Als er een stralende blauwe zonne
hemel was. zooals vandaag, voer het
zeilschip als een blijde. Juichende apo
théose van het vreugdigc leven-op-het-
water. en de witte zeilen klapperden. Er
was dan ook een vlag. kleurig en vroo-
lijk, op den achtersteven. Het schip
dreigde niet meer en je dacht niet over
't geen er gebeuren zou als je er eens
mee in botsing kwam. Het zeilde daar
als de groote, machtige vriend van al
die kleinere scheepjes op het water, ook
van je eigen ranke bootje.
Ook waren de tjalken alle zoo ver
schillend omdat zij. op den boeg gezien
allemaal andere gezichten hadden. Dat
weet ieder die veel op het water is. Som
mige waren dik en goedrond, boertig,
andere schenen te grinniken, weer an
dere waren stroef en gesloten, of deftig
en zelfbewust.
En als het een stille zomersche mid
dag was, en de tjalk langzaam dreef
voor een zacht briesje uit. kon je er hee!
lang naar staan kijken, terwijl zU na
derde en voorbijvoer en heenging, cn
zij was zoo groot en mooi en statig dat
zij de onrust en al de vragen en al het
zoeken Sn Je binnenste verdreef, cn er
rust bracht, en iets van haar kalmen.
sterken, doelbewusten vaart aan je mee
deelde.
Elk schip heeft een ziel. en de tjalk
was de sterkste en grootste op onze ka
nalen.
Ik geef welr.ig om de stoombooten en
ook niet om de nuffer.de. haastige mo
torschepen. Er zijn bij die laatste vele
ex-tjalken. Die zijn zielig en verminkt.
De motor, waarvoor zii n'et gebouwd
werden, vermoordt ze. Sommige tjalken
worden opcestuwd door motorsloepen,
aie er achteraan zijn vastgemaakt en
ze nijdig opbrengen. ZU zijn machteloos,
gevangen door een snelheidsdwaug die
geen mededoogen kent en ze voort
drijft naar den slooper.
Redding van de tjalk, van het zeil
schip van Holland's kanalen, is blyk-
baar onmogelijk. Je kunt ze niet in be
drijf houden, zooals de mo.ens, met sub
sidie. Haar ti!d is voorbij. Alleen de zeil-
booten van de watersportsmen zullen
overblijven, en ook die zijn alle verschil
lend. ook die kunnen prachtlg-Hcl-
landsch zijn, vooral in een massa-de
monstratie zooals de Kaagweek. Maar rij
missen dat grootsche. dat krachtige en
bezielde van het oude sterke tjalkschip
Dat ick-en-weet-niet-wat
Niet anders dan een treurzang kan ik
wijden aan dc tjalk.
R, P.
EEN INBREKER AAN T
WERK.
IN DRIE PERCEELEN IN DE
LAAN VAN ROZENBURG TE
HEEMSTEDE.
In den nacht van Zondag op Maan
dag is in drie perceelen aan de Laan van
Rozenburg te Heemstede ingebroken of
getracht om in te breken. Perceel no.
22 bewoond door den heer H„ is men-
binnengekomen door aan de achterzijde
een glasruit van de keukendeur uit ic
snijden. In de voor- en achterkamer
heeft men kasten en laden doorzocht,
waaruit verschillende gouden sieraden,
sigaren en een bedrag aan geld van
ruim f 30 is ontvreemd. Uit dc garage
van dat perceel is bovendien nog een
heerenrijwiel meegenomen.
Men heeft getracht perceel no. 20 op
dezelfde wijze binnen te komen.
Ook daar was van de keukendeur een
glasruit uitgesneden en omdat de sleu-
*el \an die dieur niet in net stot -lai.
heeft men getracht met een alscher
sleutel die deur te openen, hetgeen ech
ter niet is gelukt. Blijkbaar heelt men
dc poging on tinnen te komen daarna
opgegtven.
Vf-r perceel no. 13 heeft men de
verf van cju r asruit van de keux».
deur verwijderd, doch is óe inbreker
door tot nu toe onbekende oorzaak, nie
verder gegaan. Wel is men daar noj;
coor een openstaand raampje van ee i
schuurtje geklommen, doch uit dat
y. -ïuurtje wordt niets vermist.
De politie stelt een onderzoek ln..
HET PROCES KRANTZ.
3 weken gevangenisstraf
ONMIDDELLIJK OP VRIJE
VOETEN.
Wolff seint ons uit Berlijn:
Beklaagde Paul Krantz is veroordeeld
tot drie weken gevangenisstraf wegens
het dragen van wapens. Voor al het
overige is hij vrijgesproken.
ONRUST IN ATJEH.
ZONDER POLITIEKE
BETEEKENIS.
De regeering ontving van den Gouver
neur van Atjeh een telegram aan de
hand waarvan medegedeeld kan worden,
dat het in het begin van Januari ver
schenen bericht omtrent den aanval door
een Atjeher op de brigade marechaussee
in het Lho Soekoensche. als zou de vader
van den verslagen persoon Indertijd in
den krijg gevangen genomen en in bal
lingschap gestorven zijn. onjuist Is ge
bleken. De vers', a gene was door het ver
lies van zijn zoon levensmoede gewor
den en zocht zijn dood door de brigade
marechaussee aan te vallen. De zaak heeft
geen politieke be teekenis. evenmin als he'.
binnendringen van een Galjoér ln het
bivak te Eiang Kadjerer. op 29 Decem
ber 1927. Deze persoon was tengevolge
van een ongeneesehjke kwaal eveneens
levensmoede geworden.
VERBETERING VAN DEN WEG HAARLEM-
AMSTERDAM.
De nieuwe Liedebrug komt niet voor de
Olympiade klaar.
TIJDELIJKE VERBETERINGEN.
De put yaarin de fundeering van de nieuwe Liedebrug komt.
Het was wel lang van te voren be
kend. dat ln den zomer van 1928 de
Olympiade te Amsterdam gehouden zou
worden, maar toch heeft do Rijkswater
staat er tenslotte nog alles moeten ..op
zetten" om te bereiken, dat de verbete
ring van den weg HaarlemAmsterdam
althans wat het overgroote deel betreft,
tegen dien tijd klaar zal zUn. Maar het ls
onbillijk den Rijkswaterstaat daarvan
een verwijt te maken. De regeering talm.
de met het beschikbaarstellen van cre-
dieten ook al is herhaaldelijk aangedron
gen op meer toegevendheid in het be
lang van het verkeer.
Bovendien zal nog een noodbrug voor
de fietsers gemaakt worden, die tegen
half Juni klaar zal zyr.. dus voor dc
drukte van de Olympiade begint.
Inderdaad dit zijn verbeteringen maar
toch gelooven wij niet, dat daarmede het
kwaad afdoende gekeerd zal worden.
Wie het smalle bruggetje ziet. moet be
grijpen. dat dit nooit zal kunnen vol
doen aan cie groote verkeerselschen tij
dens dc Olympiade. Op de drukke uren
zullen wellicht verkeersagenten noodlg
zijn om bij de opstoppingen regelend op
te treden.
Dat is wel jammer want overigens ls
De oude «malle Liedebrug die tijdens de Olympiade bet drukke verkeer ral
moeten verwerken.
Het gevolg van dit talmen is. dat de
nieuwe Liedebrug niet op tijd klaar kan
zijn. Men is wel druk bezig om die te
maken, maar alleen een deel van het
heiwerk is klaar. De Liede en de Am-
sterdamsche vaart zijn afgedamd, zoo
dat binnenkort begonnen zal worden met
het droogmalen van de plaats waar de
nieuwe brug moe*, komen Eerst dan kar.
de metselaar aan het werk. Nu begrijpt
leder, dat de hoop om de brug op tijd
klaar te hebben, üdel ls. Wel was het de
bedoeling, dat de oplevering in Mei zou
plaats hebben, maar de aannemer heeft
zooveel tegenspoed gehad, dat het on-
getwiifc'd maanden later wordt. Nu kun
nen de bezoekers van de Olympiade. die
per auto over Haarlem trekken, onder
de Liede even pleisteren, om te zien hoe
men hier een brug bouwt
Het ls te verwachten, dat op dit punt
heel wat gemonoerd zal worden. Want
het kan niet uitblijven, -daar komen in
den drukken tijd verkeerss to ringen.
Ir. P. J. van Voorst Vader, hoofdinge
nieur van den Rijkswaterstaat, die het
werk van den wegenaanleg in Noord-
Holland leidt, was op dit punt nog al
optimistisch. Hij constateerde dat de
brug voordat met het bouwen van de
nieuwe brug begor.r.en was. pas onge
veer 1 Meter verbreed was. Daardoor
werd bereikt, dat thans twee automobie
len elkaar op de brug kunnen passecrer.
het werk van de wegverbrecding vrij
wel voltooid. Het gedeelte Liedebrug
Halfweg—Sloterdijk is klaar. Alleen op
het kerkplein te Halfweg moet de R.-K.
kerk nog worden afgebroken opdat de
vrijgekomen grond voor het verkeer open
gesteld zal kunnen worden. Maar dat
wordt 1929. omdat eerst de nieuwe R.K
kerk ingewijd moet zijn en daarvan ls
juist het heiwerk gereed gekomen
Nu wordt het laatste gedeelte van den
weg Amsterdamse he poortde Liede ge-
asphalteerd. Aan dit werk wordt met
energ'e gearbeid. Hot is zeker dat het
asphaltdok voor half Juni gereed ls Ook
de overweg van den Haarlemmermeer
spoorweg die nu uitmunt door smal
heid! wordt verbreed.
HET HAAGSCHE
VERGIFTIGINGSGEVAL.
GRATIE GEWEIGERD.
Het verroek om gratie van majoor O
door het Hoog Militair Gerechtfhof te
Den Haag. veroordeeld tot 15 Jaar ge
vangenisstraf. wegens vergiftiging van
kapitein Queck. is afgewezen. HU is gis
termiddag door de militaire pol.tie naar
dï bijzondere strafgevangenis te Leeuwar
den overgebracht.
EVOLUTIE.
(Voor de annexatie was de
bevolkingsverhouding ln Heem
stede 116 vrouwen tegen 100
mannen, thans is zU 107 vrouwen
tegen 100 mannen.)
Mannebroeders Heemsteenaren.
Laat ons heden vrooHjk zUn.
Wy herwinnen met de jaren.
Op de vrouwen het terrein;
't Is niet om het een of ander.
Maar het doet Je toch we! goed.
Hier in Heemstoe. dat de man dY
Stijgt in aantal, 't geeft Je moed;
O. ik maak me geen illusie.
Van een mannen-oppermacht.
Want ik maak niet gaarne ruaie.
Met het sterke «wak geslacht;
Dat een vrouw wel duizend mannen,
f Erg kan zijn. wist Vondel al
En zelfs Heemstee komt nooit an 'n
Dergeiyk superieur getal;
Maar het wekt toch wel gedachten.
Aan een toekomstmeerderhetd.
Als we maar geduldig wachten.
Komt die nog wel mettertijd:
En wanneer die dag der dagen.
Inderdaad eens komen sou.
Zouden wij dan durven wagen.
Om te zeggen tot de vrouw;
Cijfers zijn niet le weerleggen.
Uit ls nu uw heerschappij!
Wellicht durven wü 't wel zeggen.
Maar daar blyft het dan ook by.
DE STRAATROOF TE
AMSTERDAM.
In verband met de berooving op den
Singel te Amsterdam zUn nog twee vrou
wen aangehouden waarmee de verdach
ten Kikkert en Vcldhuyzen zijn uitge
weest.
Deze vrouwen lieten wel iets meer los
dan de anderen. zU gaven ^oe. dat te
Utrecht veel geld is uitgegeven.
De beide mannen zijn Zondagavond
opnieuw aan een langdurig verhoor
onderworpen, maar veel hebben zU niet
gezegd. ZU ontkenden wel niet samen te
zijn uitgeweest en ook niet veel geld te
hebben uitgegeven, maar schuld aan de
berooving ontkenden zij opnieuw ten
stelligste.
De verklaringen, welke rij geven over
de wUze waarop zU aan het geld zUn ge
komen. loopen uiteen; zU zouden het van
familieleden hebben gekregen, maar de
een noemt een vader als de gever, de an
dere een zuster.
De vader van Kikkert, die in verband
met deze beweringen werd gehoord,
heeft verklaard, dat zijn zoon op den dag
waarop dc berooving van den kaaloo-
pcr plaats had. thuis ls geweest. De ver
dachte was dien dag des morgens om één
uur thuisgekomen en had gr slapen tot
des middags één uur. De vader was daar
heel zeker van Hu zelde. dat de buffet
juffrouw en andere huisgenooten zulks
konden bevestigen Terwyl de jonge man
lag te slapen, kwam Vcldhuyzen hem
halen. Beiden hebben het huis verla
ten cn later pas heeft dc vader verno
men. om welke reden de politie het twee
tal had gearresteerd.
CONFLICT IN DE
KLEEDINGINDUSTRIE.
IN DEN HAAG.
Met b-rtrekking tot de staking bU een
aantal kleedermakers ln Den Haag word:
var. werknemerszijde aan de N R C:
meegedeeld, dat er. voorzoovcr bekend,
slechts vier werkwilligen zUn bU de fir
ma's. bU wie de staking is geproclameerd
Verder is met ingang van Dinsdag de
staking geproclameerd voor de firma's
Kimtnel en Peters.
De indruk was. dat niet alle georga
niseerde werkgevers het parool van hun
bestuur om tot uitsluiting over te gaan
hebben uitgevoerd.
NED. TUINBOUWRAAD.
Twee benoemingen.
E. H. KRELAGE.
wy vernemen, dat ln de laatste verga
dering van het centraal bestuur van den
Ned. Tuinbouwraad. die te 's-Oravenha-
ge gehouden werd. de hee ren E. H Kre-
lage cn Jhr. J. C. Molt crus respectieve-
lyk tot voorzitter en secretaris van bo
ven genoemden raad werden benoemd.
De heer Krelage was tot dusver onder
voorzitter; hU volgt nu wylcn Mr. H. C.
Dresselhuys op.
In de Tel. lezen we nog, dat de heer
E. H. Krelage door dezen raad en Mr. M.
van Toulon van der Koog op voordracht
van den Bond van Bloembollenhandela
ren benoemd z'Jn tot afgevaardigden naar
de tks. algemeene vergadering van *8
Pédéraüon Horticolc Professtonelle In
ternationale. die gedurende de tentoon
stelling te Gent gehouden zal worden.
JUK. J. C. MOLLILRUS.
BELANGRIJKE OPDRACHT
AAN MULTIFILM.
Een film over
allergische ziekten.
VOOR EEN DU1TSCHE FIRMA.
Men schrijft ons;
In het Instituut voor Allergische ziek
ten van Prof S'.orm van Leeuwen te
Leiden, wordt door de filmfabriek Multi-
film te Haarlem reeds ccn'.gen U)d ge
werkt aan een film over allergische ztek-
ten in opdracht van Verlag Wtvscn-
schafthcher F.lme te Berlijn.
Prof. S'.orm van Leeuwen was een der
eersten d:e aantoonde dat verschillende
ziekten zooals asthma, en hooikoorts, ont
slaan. dXfdlt de lUdcrs een overge
voeligheid bezitten VPOT bepaalde stof
fen. Deze stoffen, allerscr.en genoemd
kunnen ln de eerste piiit» voorkomen
in de dampkringslucht en door de lijders
te behandelen in luchtdicht afgesloten
vertrekken, die slechts lucht ontvangen
do.» *n hoogen rchoorsteen. opgezogen uit
de hoogere dus vrijwel stofvrUe lucht
lagen. wordt tn vele gevallen verbetering
•erkregen. Er zUn echter ook lijders dié
overgevoelig zUn voor andere stoffen als
dierbaren. -.chlmmelsporen. bepaalde
soorten voedsel enz. cn daardoor een al-
ie-jlsche- of overgevoellgheldsztektc krU-
gen.
Door bepaald- methoden kan >rden
r Tegaan tegen welke .«pee.si? stoffen do
lUder overgevoelig is en het b'.tjkt dan
vaak dat huisdieren, schimmels in meu-
beibekieeding of matrassen, enz. de oor
zaak *Un. Door het wegnemen van deze
oorzaak worlt vaak volledige -meting
bereikt.
Het werk van Prof Storm van Leeuwen
op dit gebied heeft ook in het buiten
land groote belangstelling, waarvan de
vervaardiging dezer film dt< bestemd is
om te drculeeren door de artsen verccnl-
glngen en verschillende universiteiten ln
DuiUehland. weer een bewtjs U
Deze film is de MUM d.' n -ns land
voor dit doel V«rd mvüfdifl Wiar-
schljnlUk tal hU door mer eveneens van
den arbeid var. Winti llélMl Min m-d.el die
internationale beteekenis heeft, worden
gevolgd.
Het ls een interessante en dankbare
arbeid die h.cr door ..Mu'.'.if.lm d? ceni-
gc inrichting in ons land d;c z.ch op het
maken van wetenschap^:.Jkc films spe
cialiseert, wordt verricht.
Bij laag en kalm water wa» de fotograaf in «taat van nabij een paar unieke
tusscben Wjjk aan Zee ee IJmuiden. Duidelijk laten deze afbeeldingen zien. hoe
kracht ven een storm. Rechts: bet voorscbip van de „Sbonga", waarop zich 41
foto's te maken van het gestrande en in tweecn gebroken stoomschip ..Shonga",
bet schip door midden brak en op de zandbanken bleef liggen. Een staaltje van de
personen bevonden. Links: Het achterschip.
