HAARLEM'S DAGBLAD
RESTAURATIE VAN DE NIEUWE KERK.
DE K0NINKL. FABRIEK VAN RIJTUIGEN EN
SPOORWAGENS J. J. BEYNES.
EEN MOBILISATIE-HERINNERING.
KINADRUPPELS
ZATERDAG 17 MAART 1928
VI1? DE BLAC
Een der mooiste bouwwerken in onze stad.
DE NIEUWE CONSISTORIEKAMER.
Er bestaat altUd en zeer terecht 1
veel belangstelling voor de restauraties
van onze aloude St.-Bavokerk. Het
xou te betreuren zUn, indien men den
tand des tijds maar ongestoord zijn
gang liet gaan. Kostbare monumenten
moeten nu eenmaal onderhouden wor
den. anders gaan zij ten gronde.
Het zou evenwel verkeerd zijn, de
aandacht voortdurend aan één gebouw
te schenken.
Er staan in Haarlem nog méér his
torische gebouwen, die nog langen tijd
een sieraad kunnen blijven, als men ze
maar behoorlijk onderhoudt. Eén daar
van is zeker wel de Nieuwe Kerk op het
Nieuwe Kerteplein, waarop veler be
langstelling op het oogenbllk gericht Ls.
nu „Vreemdelingenverkeer" aan B. en
W. een brief gericht heeft, met ver
zoek om het bestaande plantsoen aan
de Noordzijde van deze kerk uit te brei
den tot om den toren toe. Dat zou aan
dit bijzonder karakteristiek gedeelte
van Haarlem zeer ten goede komen. In
ditzelfde adres wordt herinnerd aan den
onlangs plaats gehad hebbenden ver
bouw van de consistoriekamer aan de
Zuidzijde van de kerk.
Het was deze verbouwing die er ons
toe bracht, nog eens de bijzondere aan
dacht van onze lezers op dit uit de ze
ventiende eeuw dateerende kerkgebouw
te vestigen.
De architect J. C. Slagter, naar wiens
plannen de verbouwing van de consisto
riekamer heeft plaats gehad, was zoo
vriendelijk, ons daarover en ook over
het kerkgebouw zelf eenige bijzonderhe
den te vertellen. HU herinnerde er aan.
dat op deze plek In vroeger eeuwen h::
St.-Annacor.vent bestond; een door
gang naar de Groote Houtstraat be
stond toen niet. Daar stond de oude
St.-Aima-Ka.pel. Door Lieven de Key
werd daar de tegenwoordige toren tegen
aan gebouwd. Veertig jaar later werd
door de Haarlemsche Vroedschap een
prijsvraag uitgeschreven voor den bouw
van een nieuwe kerk aldaar.
De architect Jacob van Cam pen won
den prUs. HU had een plan gemaak:
om het heele plein te veranderen
de geprojecteerde pleinverandering werd
niet uitgevoerd met een doorbraak
naar de Groote Houtstraat. Hierdoor
werd verkregen, dat do aardige, pitto
reske huisjes aan den Noordkant in de
Kerkstraat, die met de kerk één geheel
vormen, gebouwd werden. Vele vreemde
lingen b'.Uven nu vaak in de Groote
Houtstraat bU de Kerkstraat verrast
staan, om te kUken naar dit typisch
oud-Hollar.dsche straatje met den
schilderachtigen toren op den achter
grond. Vcoral in de zomermaanden, als
de bewoners van deze kleine huisjes hun
vensterbanken met geraniums en an
dere bloemen verskren. maakt het ge
heel een zeldzaam mooi en indruk.
Als men het schilderij van Saenre-
öam in het Frans Halsmuseum bekijkt,
dan kan men zien. dal er aan het kerk-
intérieur heel weinig veranderd is.
De heer Slartrr :r: het dat cr.r
voorvaderen blijkbaar zco weinig voor
het behoud van het mooie eiken
hout gevoeld hebben.
Er zit namelijk echt eikenhout aan den
preekstoel, aan de zoogenaamde ..hce-
rervbar-ken" en in het tochtportaa! or.-
dsr het orgel. ..Hoewel or.ze voorouders
in het bezit waren van echt, mooi c'.'.rcn-
hout". zei de heer Stogter. ..hebben ze
er de onbegrUpeüJke voorkeur nan ge
geven. om alles met een gele laag verf
te laten overdekken, zeedat ze slechts
imitatie-eikenhout verkregen. Het Ls te
begrUpen dat de Kerkvorsten gaarne
alles weer in den oorspremk el ijken staat
willen herstellen, want wat is mooter,
dan natuuriUk eikenhout? Daar kan Im
mers geen verflaag het van winnen!
Tusschen 1750 en 1850 heeft men heel
wat schcons van ouden datum onder dc
gele verf gezet. Dat moet er allemaal
af geloord wotclrn. Er moet u-eer dc
oude sfeer in de kerk kernen. Ock de
banken naast den preekstoel. dte vang -
woen vurenhout zijn. hebben die koude,
gele kleur. D'.e moeten een andere kleur
hebben. De Kerkvoogden hebben trou
wens méér wenschen. De zerkcnvloer
narneli.".: in dan loop der eeuwen ver
zakt er. wc', zeer onregelmatig. al naar
mate van de zwaarte d:r stoer. ?n. He:
gelijk ma ren van dim vloer zal ?:?o g?-
mak'-r'-Uk u-rrk wezen. want er zUr. zer
ken bU van etn oppervlakte van éfn bij
tw:« meter en van twlr.t.g c.M. dik. Zulk
een steen weegt pLm. du-tend K G De
kunst-verlichting In deze kerk was vroe-
slecht. Dc kerkganger* keken altUd
in een or.!" -1: rmde lamp van duizend
barsen. D? predikant keek aan den
kansel ai zelfs in drie van die lampen.
Dal was niet om te doen. De verlichting
ls nu gelukkig geheel vernieuwd. In
1927 werden lichtproeven genomen,
waarbU van het Gemeentelijk Electric i-
teitsbedrij' zeer gewaardeerde medewer
king werd ondervonden. Dat heeft keu
rig geholpen. We hebben nu beter licht-
verspreidende lampen gekregen, waar
door een prettig licht in de kerk is ge
komen. De één-en-twintig ramen in
de kerk verkeeren eveneens in een zeer
slechten toestand, vcoral die aan den
Zuidelijken en WesteHjken kant. omdat
die het meest van de weersgesteldheid
te lUden hebben. Het ls zeer noodig, dat
die vernieuwd worden, een werkje, dat
pl.m. f 20.000 zal kosten. Ongeveer ze
ventig Jaar geleden is er nieuw glas-Ln-
iocd aangebracht, maar dit werd ge
daan op een min of meer ml id:-leeuw-
sche verdeeling. niet kloppende met het
karakter van deze Renaissancekerk. De
staven van het yzeren harnas, die een
midiellUa hadden van 4 1 2 by 6 c.M..
zUn hier en daar wevgeroest tot een
dikte van 2 bij 2 c.M. BU vernieu
wing van het glas-in-locd heeft men er
voor steun een houten koker omheen ge
zet. Het is dus wenschelUk, dat er een
geheel nieuw Uzcren harnas komt, even
wel niet van onbr.-chermd Uzer. maar
von Uzer met lood bekleed en met kope
ren bevestigingsmiddelen. Op de prenten
van Saenredam kan men de verdeeling
goed zien. In deze ramen waren vroeger
de familiewapens van twintig Haarlem
sche burgemeesters en in het grootste
raam liet wapen van Haarlem afge
beeld. Die wapens zUn helaas verdwe
nen. In het gemeen te - archief zUn hier
van de teekeningen aanwezig. Het zou
natuurlijk gewenscht zUn. de ramen
van antiek glas te maken. Intusschen
zal ook dit vernieuwen niet gemakke-
lUk gaan. want die ramen zUn 1.90 M.
breed en 6.50 M. hoog en bevinden zich
eenige meters boven den grond. Er zo
dus steigerwerk geplaatst moeten wor
den. Zeer te beteruren is het. dat de
ramen, evenals die van de Groote Kerk.
van bulten met gaas beschermd moeten
worden: dat is niet bevorderlUk voor
het licht. De baldadigheid der straat
jeugd dwingt ons er tce."
Tenslotte oordeelde de heer Slag
ter het noodzakelijk, dat de wanóer.
opnieuw geschilderd worden.
Zooals men dus ziet. valt er voorloo-
plg aan dit mooie, statige kerkgebouw
nog veel te veranderen en te vernieu
wen.
Een mooie aanwinst, mag intusschen
do nieuwe consistoriekamer, waarvan
men hierboven een afbeelding ziet. ge
noemd worden.
Die vernieuwing was hard noodig. Hier
was vrceger een stovenhok met een
portaal en daarnaast een kleine consis
toriekamer met een ouderwetsch pri-
vaatje. Dit stovenhok was niet meer
ncodig. omdat de kerk sinds verleden
Jaar door gaskachels verwarmd wordt.
Aan stoven was dus geen behoefte meer.
Die oud? consistoriekamer was heel
klein. Men geneerde er zich voor. oen
daar een predikant van buiten te ont
vangen. Als een flink gebouwd man
In het midden zUn armen uitstrekte, dan
raakte hU de wanden! Door de mede
werking van het gemeentebestuur, dat
een railing van grond mogelijk maakt?,
kon de nieuwe consistoriekamer ge
bouwd worden. Deze kamer ziet er me
haar aardige schouw en cenvoudlsc
moubllcerlng behaaglUk uit. Door een
vrU portaal komt men in de kerk.
De architect heeft er voor gezorgd,
dat zooveel mogelijk de oude ateeaen
gebruikt en weer op de ouderweischc
manier gemetseld werden. Ook zijn er
nieuwe zware eiken deuren aange
bracht. maar weer van de oude zware
sleten en zwart-Uzerer. versierselen, die
op d? oude deuren zaten, voorzien.
Door deze verbouwing heeft het ka
rakter van de kerk dus niet in het minst
geleden.
In het boek ..Noord-Holland.» che Oud
heden". beschreven door de architecten
G. van Arkel en A. W. WeLssman. vin
den we over de Nieuwe Kerk dc volgen
de bijzonderheden: ..De St.-Anna- of
Nieuwe Kerk te een vierkant gobouw
van gebakken steen, dat blijkens he!
cps:hrift tegen d-r. C2.:c!U'rin gtvri
in anno MDCXI.IX gsbouwd te. De
eenige versiering ran de gevels word:
gevormd d:or een Dorische kroonlijst.
met triglypfcen en mul uien van r«-
houwen steen en een Dorisch portiek
met festons en twee wapens van Haar
lem. tegen den Oostelijker, gevel aan
gebracht. De vensters hebben rondbo
gen en de steunbeeren zUn zeer eenvou
dig. /an dc westzUde .staat ten seer
fraaie toren, oeneden van gebakken en
gehouwen steen, doch door een b!}zoader
fraaie spits van hout. roet lood bekleed.
beskro:nd. He: benedendeel var. der.
toren heeft een forsch gedetailleerd por
tiek. met een n.s daarboven. d:e he:
wapen van Haarlem met het Jaartal
1613 bevat. Een rUke balustrade slui» h?t
benedendeel af. Het achtkant van ü?n
toren bestaat van onderen tilt gebak
ken en gehouwen steen, en word: be
kroond door de reed» genoemde sp::s,
die in een docrluch.ts bewerkte obelisk
eindigt. In den toren tangen drie kick
ken: de luidklok heeft een nrdde'Jijn
van 0.C8 M.; de uurklok van 1.08 M. er.
de half uurklok van 0.87 M.. De beide
eerste klokken zijn versierd met het
wapen van Haarlem: op de derde ziet
mm twee medaillons, die den stal te
Bethlik.cm en een bisschop rchUnen ie
verbeelden. De kerk beslaat uit twee
elkaar kruisende beuken, met tocgrw.l-
ven gedekt. De hoeken, door de kruus-
arrren gevormd. zUn ingenomen door
vierkante beuken, welke plafcnds me:
caissons hebben. De beuken worden ge
scheiden deer pUlers en zuilen van de
Jonische orde. De predikstoel, die ge-
Iteel vrU staat, onderscheidt zfch door
de vier. Korinthische kolommen van
geel koper, die het klankbord dragen.
Ook de trapleuningen zUnvandit me
taal. Overigens bestaat het koperwerk
der kerk uit zes kaarskronen van 16
blakers ieder. 8 dubbele wandarmen.
een predikstoellezenaar roet twee slan
gen en twee olUftakken en een voorzan-
gereleaenaar met het wapen der stad."
I1AARI.EMSCIIE KEGELBOND.
De Haarldmsche Kegelbond, meer be
kend onder de initialen H. K. B.. gaf
donderdagavond in zijn gebouw in qï
impeliersstraat een van die gezellige
avond:waarvan die Bond het geheim
bezit. Zender dat er nu bepaald groot-
sche dingen gebeuren, heerscht er toch
een uitmuntende stemming. De led?n
kennen elkaar, de avond wordt dus zeer
spoedig tot een pre:lig „onder onsje" en
dande dar.s! Nie: zoodra hield Mr
Stoeken's H.K.B. Band op of The Negrc
Charleston Band nam zUn taak over
fdese Negro Bsr.d was we! de speefale
attract* van der. avond» en wJJ mogen
dus zonder overdriving zegjen dat er
den geheeleo avond onophoudelijk werd
gedanst. Dat dit „met animo" geschiedde
behoeft wel niet gezegd te worden.
Ann deoe gezell.se bijenkomst was ook
een dansccccours verbonden, waaraan
telkens vier pir.-r. tegeLjk deelnamen en
dat tot tevredenheid var. deelnemers en
toeschouwers verliep.
Fraaie prtyaer. waren voor dezen dans
beschikbaar gesteld.
HORI.OGFRIE K ST TCTTT.
De heer K. Slicht heeft zijn horlogerie
overgeplaatst van de ScKa~chelstraat
naar Kleine Houtstraat £*7. Er. daar z'Jr.
r.u :n den keurig ir.gerlchten winkel
klokken en pendules en horloges en wek
kers. Westminster-slag en koekoekroep
en gongslag klinken er op gezette tij
den het is een mooie, uitgebreide col
lectie waaruit men zeker wel een keuze
zal kunnen deen.
En wanneer een uurwerk niet meer
doet wat ces uurwerks is. dus zwijgt en
stil staat, dan kunt ge het hier onder
werpen aan de vakkundige behandeling
van d?n heer Slicht die uw klok of hor
loge weer spoedig zal doen loopen.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cent* pA regel.
HANC ELSBLAD GRATIS
ZU. die zich thans als kwartaal-
abonné opgeven, ontvangen he:
Handelsblad tot 1 April gratis.
Abonnement 1.00 p. maand en
5-50 per 'r taal. Buiten Am
sterdam ver; J met 20 cent per
ihaand voor verzending.
Abonnementen op te geven bU het
BUkantoor Handelsblad
(Wensings Alg. Advert-Bureuu)
TEMPELIERSSTR.
TELEFOON 10209
32
T wee herdenkingsdata.
TRAM RIJTUIG BESTEMD VOOR EEN PLANTACE IN NED.INDIS.
Het rijtuig, dat mei een motor van 20 P.K- U lotgtruil, U bestemd toot het
vervoer van kinderen van employés naar en van school. Dil is een noviteit die pas
geconstrueerd is. Er lijn 22 zitplaatsen in het motorlrammetje, dat op een traject
van 9 K-M (dus ongeveer even lang als HssrlemZandvoort) dienst aal doen.
Andere cultuurmaatschappijen hebben ook al be'angstelling in dexe nieuwe op'ossing
getoond. De tramwagen zal loopen op de eigen lijn voor vervo-r van haar producten
die de onderneming reeds sinds lang in gebruik heeft.
1928 is voor d<? Koninklijke fabriek
van rUluigen en spoorwagens, J. J.
Beyr.ss eer. Jaar van herdenking!
Allereerst is het 90 Jaar geleden, dat d;
fabriek werd opgericht. Het begin was
klein er. bescheiden in een perceel a-zr.
de Rlviervischmarkt. Maar er kwam
bloei en 5 Jur.l 1858 werd de eerst-
steen gelegd voor d? r.ieuwe fabriek aan
het Stationsplein, die In December 1858
in gebruik gencmen werd. Dit feit zal
dus over nrger. maanden Juist 70 Jaar
geleden zUn.
Allan. de schrUver over de Haarlem
sche historie, vertelt lezenswaardige bU-
zonderheten OT?r de opkomst van de
fabriek. He: was zoo lezen wij
steeds de gewoonte van rijtuigfabrikanten
geweest, om d? teekeningen der luxe-
riJtu'gen ui: ParUs tc laten komen
ParUs tcch aas bekend door d? schoon?
modellrn: de Pransche sierlijkheid was
er steeds uit te zien en werd verre bo
ven de Bngelsche er. Duitse he modellen
verkeren. Maar de heer Beyncs week
var. die traditie af. Wel ontving ook hU
d? Parljsche mcdellen. maar zijn smaak
verloochenen was hem onmogelijk. HU
vend ook veel schoons in de Engelsche
modellen er gaf zich zeer veel moeit?
om eenige Er ge! sche modellen macht'?
te worten. Van toen af streefde hij c:
naar de Pransche sierlijkheid met d
schoone en strenge lUnen der En?cl-
schen te vereenigen. Door zijn smaak
werd een geheel nieuw modïl In he:
leven geroepen dat de algemeene gced-
keurir.r mocht wegdragen en hem veel
wrrk bezorgde.
In dien tijd kwam ook de algeheel?
omm-Ir. de wijrc van vervoer. D?
H IJ S.M. was opgericht had haar eerste
lijn Haarlem—Amsterdam gekgd en
d.e aan het doortrekken naar Rotter
dam. D? heer Beynes begen r.ch torn or
h-t TT.aken var «poorwr7?1jtuig«n to? ie
1?t jen. In 1856 leverd? r.lj de e rste echt
lie rUiu - ?r. af. in 1857 volgden nog 4
?r. ir. 1858 zelfs 12 rUtuiger.
Voor he? ver\-aard'.gen van df spoor-
w-?wagens werd de fabriek naar het
Stationsplein verplaatst. Alles werd mo-
d-rr. ingericht, elk vak kreeg een e'ger.
verplaats, eer. sm;d?rU- <en wagecma-
ktrU en schildrrswerkplaa's. enz.
Hf. »'r.g dsn wakkeren fabrikant wê'
Nauw?! jks was d- een? b:'telling ge-
lererd ef het eer.'ract toot de vol rende
wrd geteeVerd. Het fevclg was. da: d?
fabriek opnieuw mo-ït wordro uitge
breid en dat er steeds meer werklieden
kerdm worden aan?e=*-:d. Omstreeks
1856 moesten in anderhalf jaar nic:
minder dan 71 .spoorwagen-V afgeleverd
worden. Door de weekheden werden da
gen gemaak; van 13 1/3 eo 14 1/3 uur
en r.og kon aan alle opdrachten niet
voldaan word?n. In hetzelfde Jaar 1866
werd ook een belangrijke order ontvan
gen van d? Ned.-Indische Spoorweg
maatschappij-
Ou d? wereldtentoonstelling te ParU:
in 1867 had de heer Beynes een spoor-
wegrUiuig cn een lux? rU'-uig geëxpo
seerd. D? Jury bekroon'? de mzmd.ng
met een trenzen medaille.
Na 1869 werden ook veel rijtuigen
voor de Siaatsspoorwegrr.aatechaopU ge
bouwd. Er was evenwel in dien tijd
reen aansluiting tusschen het net a-at:
de H.IJ.SM. en van d? Staatsspoor, Dt
voor de Staatsspoor gebouwd? rUtulgen
werden d:or Amsterdam op zolderschui
ten vervoerd. Eenmaal ls zoo'n zolder
schuit gekanteld, wat natuurlijk vee!
ongemak en nadeel opleverde.
Teen door U» d? srhtepvaart eens
eestremd was. werden de wagens voor
de Staatsspoor langs den straatweg
Haarlem—Amsterdam vervoerd. Het rijk
had daarvoor toestemming gegeven, mits
de hrer B?\-ncs de schade aan den weg
veroorzaakt, liet herstellen.
Omstreeks 1875 maakte de fabriek eer.
-lappen tijd door. He: getal arbeiders
slonk a-an 250 tot 80. In 1876 werd even
wel het eer'te tramrUtuig gemaakt en
doordat na dien tijd .«-reeds m er tram
lUnen geopend werden, kwam er weer
een tUd-'rk van veel werk.
Ook 1885 was weer een slecht Jaar.
Teen moesten wegens slapte 100 nrbei-
d-TS ontslagen worden. Ir. !R96 bel a-tee
de rtgeering invoer van buitenlaod-ehe
'*>?or- .n tram wagons roet 8%. Het Jaar
1887 was weer vur.rtig. omdat eer. groote
order a-an d? Haagrche tramweg maat-
scha-pU ontvangen werd
Allan besloot zijn overzicht aldus
.Dat de Koninklijke fabriek van rijtuigen
cr. spoorwagens voortdurend overvloed
ran we-k moge hebber, en d? h-eren
B»ynes den raam van dri-rr. tak van
Neferlandsche- en van Haarlemsche nU-
verheid steeds mei erre mogen ophouden,
wenschen wjj met heel or..? har.".
Deze wersch is in vervull'.ng gegaan
De zaak Is tengevolge van de geregel-
i* uiibrf'dirg. omgere* een r.iam-
Icec- vennoctschan. maar co? stted-
ïtaan de he— n B-ynes ten bet hoofd
vtn dere Haarlerr.«?be tndust-*e d'-
?.aa her.derd-R technici «n werklisdtc
-en b-e'aan levert.
Den Untften tüd is er Ir. ée fabriek
a-ee! werk door d- electrifioeering var.
de spoorwegen. Ock word: nog ateed?
voor Ir dié gebouwd.
Niet alleen greo*. materiaal maar ook
klein.
DU blijkt uit bovenstaand cliché.
Hoe de Leidsche Professoren zich irt
den wapenhandel bekwaamden.
Hun officier-instructeur vertelt.
SALVO VUUR DOOR DE LEIDSCHE PROFESSOREN
Van I- naar r.: jlir. rar. dr. Van Eytinga. dr. J. A Vo'Ijraff, mr. dr. C. Vaa
Vollenhoven, dr. J. Hulzinga, dr P. Ebrenfrtl. dr- F. A- H. Schreinrmakrra. mr. dr,
E- M. Meüp''», dr. J. P. Kacncn, dr. W. de Sitter, dr A. J, Wcntinck, mr. dr. J. vaa
Kan, dr. W. B. Kri*ten»en, dr. J- Boeke.
Het was In het Jaar. dat de toenmalige
militairen niet zoo spoedig zullen verge-
en: het jaar 1914. Reeds eerdgo Jvncn
had ik als officier van professie te
Utrecht een taak vervuld, die verband
hield met de verbetering der lichame
lijke geoefendheid van jor.ge officieren
cn dus indirect met die der dienstplich
tigen.
1 Augustus 1914 maakte mU plot-sriing
weer tot troepenofficier en ais zoodinlg
kwam ik te Leiden bU het depot van
mUn oude regiment, het orterde. terecht,
waar lk he: bea-el over een compagnie
kreeg.
Het waren drukke, roezige dager
waarin de moeilUkheden zlrh tot onge
kende hoogte opstapelden: het avaa alles
zoo vreemd en buna leder uur van den
dag stelde mU voor het nenicn van be
slissingen zonder precedent en van den
meest uitcenloopenden aard.
De s.erkte van de compagnie groeide
onrustbarend, weldra waren er bijna 500
man aan mUn zorgen toevertrouwd
Maar op je dertigste jaar heb je moed
en voldoende brutaliteit om onder r.te-
omstandigheden met de meest mogelUke
reso'.uu held op te treden en er c<n ge
zicht bU te trekken, a^of dc vvrani AOor-
dlng voor eer. zoo groet aantal mannen
je maar we.n.g hoofdbreken ko.it. Dan
de voortdurende onzekerheid of Neder
land cl dan r.let In den oorlog zou v.or-
dcn betrokken en wat je R r r. Jan z u
moe cn beginnen: in Utrecht blijver, ot
meer in het Westen een tijdelijk a e:bluf
zoeken. Immers wU beroepsmilitairen
voelden nu eenmaal intuïtief, d it het ge
vaar uit het Oosten zou komen. Zoo f
je van den ecnen dag vol spanntug «n
zorgen in den anderen, waarbij Je n:<
verder komt lI* gédachtenzfoor dan
het heele miiltalre gedoe en de belangen
van Je gezin en jezelf. Wanneer je dan
op het meest onverwachte oogenbllk be
zoek krijgt, door de huisjuffrouw van je
tydelUke kamers aangekondigd als een
..burger meneer", terwijl Je niet anders
gewend ber.. dan bezoek te krijg?n var.
ordonnansen of collega's die als regel
Iets vervelend komen vertellen, dan flitst
het plotseling door Je vermlll'air.te
brein: oja. er bestaan ook nog burners.
Je geef: de Juffrouw order den ..burg r-
menccr" binnen te Laten en on v.ur:t
hem met den bemlnnelUksten glimlach,
dien zoo n eerste mobilisatie-periode je
nog gelaten heeft. Die min of meer ge
brekkige glimlach wordt al dadelijk air-
drongen door een gelaatsexpressie, die
het midden houd: tusschen ver- en be
wondering. wanneer de bezoeker een be
kend Le'.dsch hoogleeraar blijkt te zUn.
Met stUgcnde belangstelling luister jö.
omdat je merkt, dat Je eercte veror.der-
s clhng: „een lid van een comité voor
ontwikkeling cn ontspanning van dc
soldaten" er heelemaa! naast blijkt te
zijn Maar waar zUn Hooggeleerde nu
eigenlUk heen wil. valt met geen moge
lijkheid bU zijn eerste zinnen te raden.
..Ja. ziet U. ik kom U eens even las ig
vallen: wij leven nu In zoon heel bU-
zonderen tUd. niet waar. En wU. hoog-
lceraren. hebben daar eens over gepraat
er. voelden meer dan ooit. dat wij zoo
heel ver van de geheele militaire .«feer.
het leger en zUn oefeningen af staan,
da: het ons hindert, niet wat beter er.
wat meor «e kunnen aanvoelen wat van
het groote deel van ons volk. dat plot
seling In de weermacht ls opgenomen,
wordt gea-ergd".
Op d.a: moment «laat de schrik Je om
het hart want >e begint in te r.en. dat
Je waarachUnlUk aangeklamp: wordt
voor eer. voordracht of een causerie over
de taak en de oefeningen van den Ne-
derlandschcn soldaat. Er. nog voor de
vraag kom', heb Je voor Jezelf al uitge
maakt. dat in de omstandigheid aan Je
practise he bezigheid van 7 uur 'a mor
gens tot 5 uur 's middags cn Je werk
zaamheden op het compagniesbureau ln
aansluiting daarop tot ha.ll zever. er. van
8 uur to zoo laat in der. aa-ond als noo.
dig ls. om alles behoorlUk ln gar.g te
houden, roldoer.de argumenten opleror-
om het a-erzoek minzaam maar beslist
af te wyren.
Het biUkt echter tot straf voor je
voorban gen gcdachtengang. dal des
hoogieeraar» bedoeling een ganseh ande
re L«. ZUn ontboezeming: wy wilden zoo
graag 7e',f nog iets aan de «oldatenoe-
r-gludcn leereri er. rijn aTaag: ..z;r; U
kans om ons daairbU leiding te geven?"
doen Je ongeveer van Je a.oel tulmeien
cn Je geeft Jezelf gauw hier of aaar een
kneepje om te oonlroieeren of je eigen
lijk wakker bent. dan wel of een zonder
linge droom Je de nachtrust vertroebelt.
Ea als ;e dan weer nlleen bent. beg.n Jt
te piekeren, boe Je dat sul: inpikken,
want zoo iets eigenaardigs laat je n.a.
passeer er. en Je heb: ja gezegd, voordat
Je het zelf goed bereft
Je chef» zUn er niet weinig mee ge
amuseerd. maar hebben er toch ook een
onverholen bewondering voor. zoodatje
gemakkelijk den Zaterdagmiddag vrijer,
de beschikking over he-, militaire ter
rein ln de Katwykschi duinen krijgt
om je eervolle opdracht tot uitvoering
%e brengen. Wanneer dan de eerste Za-
terd a oer de oefening, n it *anp*bro-
ken. krab Je Je om de vUf minuten ach
ter hej oor. want wat moet Je nu dien
mid da? met je h,- teerde soldaten
tv,:::-.: Chav:. n. p.vtroinU'-chgnm
nuisclv heb je :e voren in net gebouwtjo
op het ta::e terrein laten brengen,
want d? prot: n vn er bttter wei
nig voor ten aanrlen van de studeeren-
de spes patriae d >r Leiden te war.do
len. ge oold met het onvolprezen „bok
kentuig". Dien eersten middag op bei
terrein aankomend, vind Je de heeren
in een vroolijk gesprek b'jren. Je maakt
kennis met hen. d:c Je voor het eerst
ziet en begint me: iets te a-ertellen er. t«
later, z'.en omtrent de inrichting en liet
gebruik van het geweer. Niemand olijkt
zenuwachtig te zijn en principieel®
diens weigeraars ontd Je evenmin. Al
spoedig «iet leder zijn uitrusting, *U !>«4
ock nog niet met do vlotheid van den
afgerichlen soldaat, aan te doen er. Je
in? pee teer; Je mannetjes met vele goed-
keuringen ci\ aanmoedigingen. Door
middel van re» allervri ndelUkste op-
merking Ia.\t j- enkele bajonet ter., dte
aan d - r.li "e zUn terechtgekomen,
naar links verhu.ren Het gezelschap, ge-
i^otd met per: Jas Jee en petton of slappe
hoedjes van diverse modellen en ondefl-
r.levrbare kleuren, sommigen ssifs mei
korte broek en b:nwindHveten duch
tig bebrild, maakt mm of meer den in
druk van een afdeehng franc-tlreurs.
Wanne r het r.en op
zekeren d g aan dc orde 1* barst op een
gegeven moment heel de afdcellng in
een onbedaarlUk gelach uit. Zou Je wat
geks gezegd hebben? Neen. een ryrige
Feandmavit r lu efl n'.r g schroomd een
tweede bril op zijn r.le- rlech: gevorm-
den n u; te drukken Als het gelach weer
bedaard l« a -:te!t de man u:t het Noor
den. da taU gewend ls hlerm-de hlUrl-
te.t te vrrv ekken en u'.i ln dit vertaand
ook t:.'n bewondering voor de Holland-
sche straatjeugd met haar ;te:ke opmer-
kinirgave en zin voor humor
li<: m mr: e.-Vre patronen ver
wekt groot enthousiasme; de uitlegging,
dat de laagste vizierstand op 300 M. la
berekend en dat binnen dien afstond
een lager mikpunt moet worden gekozen
dan men treffen wil. wordt door de ma
thematici v tutor meer begrepen. Voor
de litteraire cn Juridbche faculteit even
wel moet er een papiertje en po loodje
aan te pas komen, maar dan ls hel ook
weldra voor hen duldelUk.
Het patrouilleren en verkenner, tn
de duinen, kruipende en sluipende,
wordt als eer. ontzettend vermocter.de
gebeur er.is beschouwd, en w anneer J«
dan ook nadat het uithoudingsvermo
gen van Je recruten langzamerhand wal
vergroot i«. zoo'n duinverkenning van
Katw'Uk tot den Waasenaarschon Slag
hebt la en uitvoeren en op de stntnd-
wandeUng terug naar Katwijk allennln-
zaamst verzoekt om con loetje te wil
len doors: vppen. omdat Je ln den voor
avond nog «cn rceiafspraak hebt. dan
blijver, w? allemaal or. zet om Je heen
staan en geven Je drlncend den tad.
toch vooral van zulk een misdaad aan
Je zelf af te zien. Inmiddels wordt ech
ter een iet? steviger tempo ingezet, rnsar
al >p -d g zakt het weer af en je be
grijpt dat je je verzoek maar met mee*
moet herhalen.
Zoo worden die Zaterdagmiddagen g*
een o: ker vrfuvde. tot een ware op
wekken.'.» afw e'.tng ln het tamelijk
eentoni? mr nlisatiegedoe. En te'.kcne
w-e r sty Je bewondering voor de :oe-
wUdlng. waarmede de» studie-mannen,
die zco a.-r van het sold a ten-me tier af
aan. ?:ch moeite geven er lets van te
1 re ren en 7.:ch tn het onerkende «e ver
plaatsen. w-ant lederen Zaterdagmiddag
constateer Je weer. dat er geen enkel*
simulant op zirkenrappor ls gegaan
en dat in Je afdreling nooit lünL^ic tfrrs
voorkomen, zelfs n;ct wanneer met de
Infanterie.chop een stukje loopgraaf
met overdekten uitkijkpost moet worden
gemaakt.
Op een kwaden dag kom je tgn -.lotto
me: een slechte t.r.g. nl dat Je ij;n-
ner.kort als adjudant van een nieuw qp_
gericht rercrve-bata'.joc-. naar Laren
wordt overgeplaatst, en die lijding rlult
een wonderlijke periode in Je leven af J*
verdwijnt uit le.d doch r.te dan na-
da' .n de i :e behui.'ing aan
een van Je mannc.es <cn ger.'-cgiuk «11
uitvoerig dtr.er heb: vernvrkt te mid
den van je tn rok gestoken, hoogge
leerde soldaten en Je naar huls rekt mei
een prachtig boekwerk onder Je arm.
voorzier. var. een opdrach; cr. de hand-
"-'■•cnir.gcn van al Je intelligente soJ-
daten.
H. L. WARNIER.
INGEZONDEN MEDEDETLINGEN
a 60 Cent* p«r rcg«L
Dr H.NANNING'S
EETUJOT-0WEKKEND. /l30p.a
