HET VOORJAAR IN DE NATUUR
B
HAARLEM'S DAGBLAD
ZATERDAG 7 APRIL 1928
VIERDE BLAD
De arbeid vóór Paschen
van bloemen, planten en dieren
De&e pagina
is niest voor
de materia
listische ploete
raars die bet
voorjaar slechts
turn de groote
schoonmaak her
kennen. Deze pagi
na is een „nota bo
ne", een „pro memorie" voor hen (fle ge
meenlijk zoo één erf twee maal in een
jaar Jean Jacques Rousseau's ..Terug
naar de natuur" in practijk brengen.
Een stille wenk dus, dat het weer voor
jaar is, en dat het nu bU uitstek tijd is
om buiten eens te mediteeren Buiten
waar de lenteverrassingen opgestapeld
liggen.
Dit is dos een voorjaarepagina.
Vreemd begrip. Het voorjaar samenge
perst in zooveel kolommen druks, in
zooveel vierkante centimeters cMché. Een
wanhopige poging eigenlijk om de essen
ce van het voorjaar te vergaren, en om
te zetten in woorden en plaatjes.
't Is nuttiger en makkelijker om er
zelf op uit te gaan. om gewaar te wor
den „hoe het groeit", in de basse ben, in
De „Kamer van Koophandel voor Narcissen" aan den Straatweg bfj Ltsse. Presidente „Aagje met de vlechten", secretaris
rechts). Eet bestuur beveelt zich voor de elandizie op de Paaschdag en aan.
Hansje met de kuiltjes tn z*n trangen (heelemadl
Deze twee steltenloopers had de heer
Hezemans nog „in portefeuille", want
gesignaleerd hebben w ij de ooievaars
nog nietHoewél, dat zal ook
niet lang meer duren.
de welden, op akkers en bollenlanden, in
de duinen en langs de slootkanten, hoe
het er rijpt, vordert en hevig leeft. Gaat
u eens kijken in de Haarlemmermeer.
Als 't een zonnige voorjaarsdag is hangt
er boven de grijze en naar het verschiet
purpere akkers een ijle. nauw-zichtbare
damp. De ruige rijpe grond is een be
lofte. Alles, de boo men, het water, het
gras, het land. de boerderijen, is anders
dan een paar maanden geleden. Alles is
teerder, jeugdiger, hoopvoller. Er leeft
iets ondefinieerbaars nu buiten. Het
leeft in de lucht, het ademt overal. Het
is de voorbereiding voor het nieuwe ge
was. „Gewas" in ruims ten zin Het is er
ook in tastbaarder dingen. Zie daar bij
de merrie het hoog been ige veulen, zij
aan zij met het moeder-dier, en daar de
speelgoedbeestjes, de lammeren van en
kele dagen (die af en toe een soort var.
St. Vitusdans uitvoeren! wier oneven
redig lange staarten permanent kwispe
len. En kijk ginds, vierentwintig om één
trog. biggetjes, bont gevlekt, 6f tn den
tint van de moderne dameskous, erf kas
tanjebruin. Zy zijn leder voor zich het
onweerlegbare bewijs dat jeugd altyd
aanvallig is. (Zelfs een jonge Hippopo
tamus is elegant, en een jong olifantje
is snoeaig. wat men van de oude niet
zeggen kan).
Daar, voor die zeer oude boerderij is
liet weiland bezaaid met paarse Cro-
cussen. Of de boer het prettig vindt weet
ik niet. Maar t is mooi. 't Is een paars
borduursel op een fluweelig fond, t is
of de natuur hier in onverantwoordrijke
pret- confetti heeft gestrooid, en maling
heeft gehad aan wet en gewoonte
Maar daar is ook een tragedle-in-een-
notendopDaar strompelt een lammetje,
van misschien een week oud alleen
rondom het nachthok. Het is gebrekkig
Het schijnt half verlamd te zijn. Het
kwispelt niet met een onevenredig
langen staart en het vertoont geen St.
Vitusdans. Zijn familie is honderd meter
verder. Aan den slootkant, en amuseert
zich of doet zich te goed bij mama, die
de heele trits geduldig ,.te woord staat'
en het bestaan van haar achterlijk kind
glad negeert.
Als het wat warmer was geweest, dan
hadden de hyacinthen het zeker wel
aangedurfd. Er zijn maar weinig bruta
len. Slechts sporadisch een fletskleurlg
veldje. Meest rose en roode en een en
kele witte lap. De gele narcissen staan
overal ln vollen bloei. Hardgele plakka
ten dringen zich op tusschen het be
scheiden groen van gras en roodbruin
van heggen. Zelfs aan den binnenkant
van de ringvaart! Want het blijkt dat
er heel wat vierkante meters polderland
voor den bollenteelt bestemd zijn.
Ook velden met crocussen zien we hier
en daar. BU de ruïne Devers bijvoor
beeld. Die ligt ruig. verweerd, geknot
aan de grens van een goudgele vlakte
Bloeiende crocussen. Prilste teederstc
Jeugd, naast een baksteenen eenzamen
Methusalem,
In narcissen wordt een drukke han
del gedreven, door de jeugd die bU de
bollenvelden woont Als wy de Bulck die
ons dien dag omstreeks over 100 KM.
door Noord- en Zuid-Holl&ndschc ge
westen voerde, aan den kant van den
weg zetten springen acht Jongens
meisjes van tusschen 4 tn 11 jaar op
ons af, en reiken 16 vuile knuistjes zes
tien bouquetjes narcissen en smelten 8
monden om de klandizie en een dubbel
tje. Maar alvorens te handelen noodigen
wf) spes patria uit om plaats to ne
men aan den kant van den weg. En
daar staan zy in een gordel van nar
cissen-geel U ziet ze, bekronend deae
pagina. Fransje heelemaal rechts. Frans
met de kuiltjes in z'n wangen. Hij vroeg
of-ie ook een plaatje kreeg, hetgeen hem
toegezegd werd met het advies Zater
dagavond ook in Haarlem's Dagblad Ce
kijken. Dat zou d-ie. „Maar voegde hy
er aan toe U mot ook van de kuiltjes
in me wange schrijve!"
HU was zich blijkbaar zeer goed be
wust, dat deze natuurlijke attributen
hem terdege sierden!
Dit en duizend en één andere ver
schijnselen. zijn de verheugende symp
tomen van het voorjaar, de fafts divers
uit de natuur. De natuur die zich nu
aan 't opdoffen is, de natuur die alom
een verjongingskuur ondergaat, dia nu
begint te werktn met alle kleuren van
de regenboog, en meer dan die; hier
slingert zU hard gele klodders in 't rond.
(de dotterbloemen straks) dan pointil
leert zU, (de paarse crocussen ln de
'groene wei) elders etst zy het jonge
bladgroen aan de boo men. en zie daar
vernist zU de kastanje knoppen; en met
een breede kwast worden straks de onaf
zienbare bollenvelden op den ruigen
grond geklodderd, terwijl, ijle, dunne
Hollandsche nevels tegen den horizon
zUn geaquarelleerd.
De natuur is een veelzijdig kunstena-
resseen zU beheerscht alle stijlen.
Veel staat nog ln de grondverf.
En veel is in schets ontworpen. En
zooals de schets, de charme heeft van
twintig jaar geleden ging
ik lederen eersten of tweeden
Paaschdag op de fiets de
Elswoutslaan en den Oosterduinweg
af om af te stappen waar de weg
zUn tweede bocht maakt en de bol
lenvelden vlak aan den weg komen te
liggen. Rechts van den weg was een
strook kreupelhout en daarin bloeide de
Helmbloem, Oorydalls solida, Vogel tje-
op-de-kruk of hoe dit boigewasje meer
mag heeten. Het behoort wel niet tot
de familie van de hyacinth en de tulp
of van andere bekende bollen, maar heeft
niettemin een echt knolletje, wat toch
zoo nuttig is voor schaduw-plantexz die
rusten moeten van Juni tot September,
wanneer er geen zonlicht komt onder het
geboomte en wanneer de grond daar zoo
droog is. dat de helmbloem met haar
ondiep wortelstelsel nooit voldoende
vocht zou kunnen ophalen. De plant
wordt ook wel eens op de bollenvelden
gekweekt onder den naam van Corydalll
bulbosa of ook. wat nog verkeerder
is Fumaria bulbosa.
Wel is Fumaria. de Duivenkervel, van
dezelfde familie, maar er zUn te veel
verschillen om ze zoomaar tot één ge
slacht te vereenigen.
Die Helmbloemen zUn van diOhtbjj
bezien heel mooi, net kleine orchideetjes
maar het gedeelte blad wijst er direct
op dat het geen orchidee is. De vind ze
mooier dan de statige hyacinthen, die
als soldaten in 1 gelid, op bedden ge
plant staan daar op den Haverkamp en
waarvan de geur doordringt tot in het
Helmbloetnenboechje- Er was daar nog
meer moois te zien. klemplar.tjes en
later in t jaar de groote zwarte zaden
..Wij zijn ook van de partij". Juist uit het ei. Maar zij toefen al icat er
in de slechte wereld tc koop is, dat ziet u aan hun pientere snuiten.
De charmante tweeling. Met een lammeren-gemoed duldden zij het dat
de fotograaf hen nam. Zij waren makkelijker op de plaat te krijgen dan
de bewegelijke doodsbenauwde spccnvarkentjes.
bet vlotte, bet spontane, M fijne, zoo
is de ontwakende lente bekoorlijk en
aanvallig om het teedere, het jeugdige,
het véélbelovende.
Dit alles is afgezaagd, want met pijn
lijke nauwkeurigheid komt het ieder
Jaar weer. En Charivari us wordt moord
lustig dezer dagen omdat ze het nu
r schrijven zullen, de reporter» van
het voorjaar: „Een nieuwe Lenf....
enz." En is het WUdo (of Shaw) niet
die gezegd heeft, dat er niets alledaag
se her is dan de natuur; een zonsop
gang by voorbeeld, omdat die ,led«Ven
dag weer terug komt?
Ja en toch. hU beeft gelyk. het is
allemaal zeer alledaags, en zeer alle-
Jaars maar bet la toch altyd weer
mooi.
A.
En daar 1» meneer Sipkes het zeker
mee eens die u hiernaast nu eens iets
degclukei» aal vertellen:
van de helmbloem met een wit aan
hangsel. een groote lekkernij voor de
mieren die de zaden meters ver ver
slepen. wat aan de verspreiding van de
plant ten goede komt. Insectenbezoek
kreeg lk nooit te zien aan mijn weg
rand. Dr. Thijs» zag dit we! op de
buitens by Bloemendaal waar hy toe
gang heeft: men leze „Omgang met
planten" erop na, eerste hoofdstuk.
Nu is mijn wegrand verdwenen en meer
plekken met helmbloemen. De trotsche
hyacinthen staan nog wel op den Ha
verkamp. want het aantal menschen dat
van hyacinthen houdt ia grooter dan
het aantal vrienden van de helmbloem.
Er kom', misschien nog wel eens ver
andering in die verhouding.
Ook de gele Anemonen. Iets verder in
de vochtige boschjes. links van den weg
zijn nu vrijwel verdwenen maar hebben
toch aan tientallen Haarlemsehe plan-
ter.vrienden plezier gegeven. Wie ze nu
nog vinden wil moet verder Tan de stad
si. naar dt streek *n Beverwijk en van
Bennetoroefc. Het to een van cc» zeld
zaamste boecfcplanten.
Als de middag of ochtend nog niet
om was ging ik vroeger dan nog even
naar bet Naaldeoveld. eens zien hoever
de Primula's waren maar de mooiste
groeiplaats is dezen winter bedolven on
der een weg en we moeten verder, naar
een drassig boschje waar ze door de
nattigheid pas laat bloeien.
Beter is het wat om Mariënduln te
zwerven en te genieten van de groenen
de weiden, nu helaas met een achter
grond van brutale villa's otf een nieuwen
weg. om niemand weet welke reden een
meter hooger gelegd dan de weL In een
vlak land hoort een weg blijkbaar
ook vlak te zijn en sommige technici
hebben meer peepeet voor hun liniaal
wülen weten
met milder kw-
mut dan by ons.
Het zou good zijn
lnlandoch sud er
van ta verhande
len. evenals men
dit reeds met zoo
veel succes doet
viui de dennen. Ik
zou wel eens
hoe de gaspeldoorn
die by Arnhem groeit, den winter door
gekomen ls. Die ln 4e duinen van de
Amaterdamsche Waterleiding zien er
nog goed uit. maar dat zijn één-Jarige
zaailingen, die zaten onder de sneeuw
tijdens de ergste koude.
Het meertje van het Marifaduln. een
plek waar met een dam het water op
gehouden wordt en dat de waterleiding
nog niet vermocht te doen uitdrogen, is
het mooiste plekje om even le rusten. Kr
ls aKUd wel een luw kant)* uit den
wind en ln de zon. De waterhoentje*-'
sluipen tusschen de achaarsche. dorre
stengels van de oeverplanten van ver
leden Jaar. Dit de struiken vliegt een
eend op. die heeft vast reeds eieren tus
schen de adelaarsvarens, die hier nog
Vier. van de vierentwintig der jeugdige varkens die in een wei
landje bij Alphen de geneugten van de trog smaken.
dan voor het landschap dat ze nutteloos
schenden.
Maar naar den duinkant uitziend, kun
nen are genieten Tan de heerlijke April-
ache wolkenflarden, ran de Wulp die
er rijn voorjaarsgejubel laat hooren. En
wie weet wat er aan de Oranjekom aao
de hand ls? Een vergadering van hon
derd scholeksters of bonte pleten, die
strandvogels met roode pooten en sna
vel en «wart-wit lichaam. Hoort hun
geluid, zwak in de verte. Plots, een
kievit. <fie meester in het vliegen; met
forsche wiekslagen, nerveus door de
aanwezigheid van een menach, al lijkt
deae met zijn grauw-groene Weeding
ook al by het landschap te hooren.
Vogels hebben vooral het land aan be
spieders. die in de Weur van hun Weeding
sterk afwijken van het landschap.
Op de boerderij zijn de sneeuwklokjes
al bijna uitgebloeid. De mest ruikt sterk.
Een deel is al weggereden, maar alles
kan niet tegelijk, de aardappelen worden
pas in *t einde van April geplant.
Aan den duinrand staat een dennen-
/beplanting. Schotsche- en zeedennen,
alle recht op rijen, wat niet mooi is. maar
wat later wel verdwijnt voor het oog
De gaspeldoorn, die hier geplant is, is
totaal afgevroren. De kweekers zaaien
ze uit bultenlandsch zaad. uit streken
manshoog groeien.
X Is nog stil in t duinbosch, pas
met warmer dagen komt de stroom
wandelaars. Maar ook de koude, grimmige
voorjaarsdagen hebben hun bekoring. Er
zUn genoeg dm ven onder de planten
en dieren, vooral onder de la&tstcxv die
het voorjaar aankondigen.
We zien het scheiden van den winter
ln den vorm van een dikken, afgescheur
de» dennentak, bezweken onder het
sneeuwdek, we zien den Invloed van
den mensoh in den vorm van een nieuw
geprojecteerd kanaal, vlak achter het
Naaldenvekï.
Zal dit kanaal het meertje van Ma-
riteduin zyn laatste water aftappeA?
Maar het sterkst van al manifesteert
zich het voorjaar, het steeds Intensiever
wordende leven van planten en dieren
onder invloed van de son en we staan
aan het begin van den moolsten tUd
van het Jaar, van Paschen tot St. Jan.
waarin het steeds lichter en warmer
wordt en de dagen langer en waarin
iedere dag nieuw leven wakker roept.
C. SIPKES.
Dicht bij den molen van de Clip staat een oude boerderij. Het weiland
voor is bezaaid met crocus; 't is of dc natuur er in overmoedige bal
dadigheid confetti heeft, gestrooid*
