HAARLEM'S DAGBLAD
bela kun's afkomst.
feuilleton
Dg vier gedenkwaardige jaren
der familie Van der Velde
stadsnieuws
FLITSEN
de middenstand en de warenhuizen.
ZATERDAG 26 MEI 1928 VIJFDE BLAD
Een massamoordenaar.
EN EEN „WAARDIG" TSJEKIST!
Aan den naam van den man, die te
Weenen is gearresteerd en wieais uitle
vering door de regeering van Boeda
pest wordt geëischt. zijn niet alleen In
zijn vroegere vaderland, Hongarije, maar
ook in zijn Russisch adoptieve vader
land de verschrikkelijkste herinnerin
gen verbonden. Niets scheen den kleinen
boekbindersknecht uit Hermannsstadt
voor te beschikken voor de rol die hij in
de Hongaarsche revolutie zou spelen.
Voor politiek en voor desocialistische
beweging begon Bela Kun zich eerst laat
te interesseeren. Zij leidde hem van zijn
oorspronkelijke beroep via dat van ver
zekeringsagent naar de functie van vak-
vereenigingssecretaris, die hy echter
weldra weer verloor wegens verduiste
ring van vereenigingsgelden. Het ge
volg was, dat hij de socialistische partij
moest verlaten en overliep naar het com
munisme, dat destijds pas begon te ont
staan. De gebeurtenissen in Hongarije
na den oorlog waren oorzaak, dat Bela
Kim, die voor een normale regeering
geenszins was gequalificeerd, het hooge
ambt van dictator ten deel viel, wiens
macht vrijwel onbeperkt was en niet
door een grondwet werd aan banden ge
legd. De tegenrevolutie van admiraal
Horthy en de door vertegenwoordigers
van de geallieerde mogendheden getrof
fen overeenkomst maakten aan zijn ge-
weldheerschappij een einde. Bela Kim
mitsgaders zijn commissarissen konden,
voorzien van een pas der mogendheden,
met een specialen trein naar Weenen
worden getransporteerd, van waar zij
toen ongemerkt zijn verdwenen naar het
rijk van hun Russische leermeesters.
Het optreden van den Hongaarschen
dictator op Russisch grondgebied zal
voor het grootste deel wel altijd in duis
ternis blijven gehuld. Bekend is alleen,
dat deze Hongaar, die leidende functies
had in de communistische internationale
met buitengewoon belangrijke opdrach
ten werd belast, die liem onder talrijke
schuilnamen in verschillende landen van
het Westen brachten. Een staaltje van
zijn wreedheid blijft voor alle Russen
en in het bijzonder voor de bewoners
van de Krim onvergetelijk. De aankomst
van Bela Kun in Rusland viel in een
tijd, toen de burgeroorlog en het zoo
genaamde oorlogscommunisme hun laat
ste orgieën vierden. Trotoki komt de
treurige verdienste toe, dezen in hooge
mate bloeddorstigen man in zijn op
komst te hebben begunstigd, zoodat de
Hongaar, die destijds slechts een paar
woorden Russisch kende, de almachtige
heerscher van de Krim werd. die den
eindstrijd voerde met de overblijfselen
van het leger van Wrangel. Oorspron
kelijk trad in Simferopol als hoogste
macht een zoogenaamd revolutionair
comité op, aan het hoofd waarvan een
besluit van Moskou Dr. Uljanow, een
broer van Lenin had gesteld. Uljanow
bleek echter voor de toenmalige begrip
pen te zachtaardig en hij werd zeer spoe
dig teruggeroepen. Bela Kun kreeg nu
de opdracht, het schiereiland van de
„witten" te zuiveren, cn hij kweet zich
van deze opdracht op de eenvoudigste
wijze, die men zich kan voorstellen:
nauwelijks trokken de troepen van
Wrangel uit een van de Krimsteden te
rug, of Bela Kim gaf als hoofd van zijn
strafexpeditie bevel tot massa-executies
van officieren en soldaten» maar ook
van de burgerlijke bevolking. Zyn mis
daden overtreffen volgens eenstemmig
getuigenis van allen, die in dien tijd in
de Krim woonden, het bloedige regime
van dezen man in zijn Hongaarsche va
derland. Het grootste deel van de in het
land gebleven 4000 officieren werd een
voudig vermoord, waarbij de slachtoffers
in groepen van 300 a 400 man naar het
schatvot werden gebracht. Om zich ge
makkelijker van deze officieren meester
te maken, zette Bela Kun terstond bij
het begin van zijn optreden een val
voor hen op: een van zijn eerste afkon
digingen verleende formeel amnestie aan
de leden van het leger van Wrangel.
Zij bevatte, om de menschen vertrouwen
in te boezemen, o.a. den volgenden zin:
„De bourgeoisie is overwonnen, de vijand
heeft de vlucht genomen, het verleden
behoort tot de geschiedenis, laat ons
van nu af de tweedracht vergeten en
eensgezind aan het werk gaan". De
kort na deze afkondiging voorgeschre
ven registreering van officieren cn sol
daten had tengevolge, dat de meesten
zich voor het vervullen van deze forma
liteit aanmeldden en zonder verdere ar
gumenteering gevangen werden geno
men. Op hen volgden ook niet-milital-
ren, allen, die de bolsjewisten niet ge
noeg vertrouwen inboezemden of na de
onophoudelijke requisities van have en
goed niets moer te bieden hadden. Zes
weken waren aldus gevuld met massa -
executies, over welke ooggetuigen van
door JAN VAN MERLENSTEIJN.
14)
Toen hy weg was. zeide vader tegen
mij:
„Je ziet. beste Dirk. wij kunnen met
den concentrator niet voorzichtig genees
zijn. Het scheelde maar heel weinig oi
Humbertons argwaan was overtuiging
geworden."
„Zoo bijzonder groot schijnt mij dit
gevaar toch ook niet Alles wel be
schouwd, behoort sir Arthur nu toch
eigenlijk ook tot onzefamilie."
Toen sprak vader de sombere woor
den:
„Gerards concentrator kan veel, heel
veel. Maar den band tusschen ons en de
Humbertons kan hij slechts verbreken,
nooit versterken.
Dit klonk als een profetie en dat wst
het ook.
verschillende partijen een materiaal
hebben verzameld, in vergeijking waar
mede de aandacht van de Hongaarsche
regeering, dat Bela Kun in Boedapest
drie officieren heeft omgebracht, ver
bleekt. Volgens gegevens van de bolsje
wisten zelf vielen als slachtoffers van de
heerschappij van Bela Kun in de Krim
70.000 menschen. Betrouwbare bewoners
van hot schiereiland achten dit getal
nog te laag. Wat de foltering van de be
volking betreft kende Bela Kun geen
grenzen, hij beschuldigde de beulen van
zijn eigen Tsjeka zelfs van zachtzinnig
heid. Toen in de stad Alte-Krim schier
de geheele bevolking werd uitgeroeid,
maar grijsaards en kinderen gespaard
bleven, was Bela Kun verontwaardigd
over de mildheid van zyn trawanten
jegens de „contrarevolutie" en bracht
de locale Tsjeka wegens „verraad aan
de revolutie der boeren en arbeiders"
voor de rechtbank. In een cynische dag
order deelde hij de bevolking mede, dat
Trotzki, destijds opperbevelhebber van
het roode leger had verklaard, den bo
dem van de Krim niet te zullen betre
den. zoolang zich ook maar één enkele
contrarevolutionair op het schiereiland
zou bevinden. „Het schiereiland", aldir:
ging Bela Kun voort, „gelijkt een flesch
met een smallen hals: de flesch is nu
stevig gekurkt en niemand zal zijn lot
ontgaan!"
Deze verschrikkelijke belofte heeft hij
gehouden.
Dr. A. CHARASCH.
(Nadruk verboden).
De arrestatie van Bela Kun heeft een
nieuw bewijs geleverd van de onderaard-
sche activiteit van het bolsjewisme.
Daarom wekken ook de nadere berichten
over de vangst van de Weensche politie
in geheel Europa belangstelling. Wee
nen is in de eerste plaats wegens zijn
ligging dicht bij Hongarije tot centrum
van het operatieveld gekozen. De toe
standen in Weenen zijn Bela Kun, die
na de instorting van de Hongaarsche
radenregeering in de Oostenryksche
hoofdstad maandenlang een veilig asyl
had gevonden (in die dagen was de so
ciaal-democraat Dr. Renner staatskan
selier) uitstekend bekend. Hij heeft ook
voortdurend voeling gehouden met be
paalde kringen van de Hongaarsche emi
gratie. Bij de drie pogingen tot een com
munistische samenzwering die door de
Hongaarsche politie ontdekt zijn en die
geleid hebben tot de veroordeeling van
een groot aantal Hongaarsche agenten
van sovjet-Rusland, heeft to ieder ge
val Bela Kun als belangrijke exponent
van de derde Internationale de hand in
het spel gehad. Dus ligt het voor de
hand. dat het geval in Hongarije, waar
men zich de gruwelen van de commu
nistische heerschappij gedurende vier
maanden nog levendig herinnert, groo-
te .belangstelling wekt. hoewel door het
hardnekkig zwijgen van den aan politie
verhoor gewenden ex-dictator reeds veel
tijd 'is verstreken. Van Weenen uit kon
de door hem geleide propagandacentrale
gemakkelijker werken dan van Boeda
pest of van Berlijn uit, waar op derge
lijke propaganda veel scherper wordt
gelet.
Al heeft ook, gelijk de JPesti Hirlap"
meent te mogen aannemen, de revolu
tionaire propaganda van Kun in het
overige Europa grootere onrust gewekt
dan in Hongarije, waar haar succes na
het communistische experiment van
1919 zeer twijfelachtig is. toch hebben
de Hongaarsche autoriteiten er het
grootste belang by, dat de destijds ge
pleegde misdaden worden gecompen
seerd. Zij is in het bezit van de juridi
sche motieven voor zyn uitlevering, die
nu van de Oostenrijksche regeering
wordt gevraagd. Zij wordt ook door de
nationale pers bepleit en door de Ween-
sche communisten gevreesd, sedert de
minister van justitie Dinghofer de mo
gelijkheid er van heeft toegegeven. De
Hongaarsche pers. met uitzondering van
enkele sociaal-democratische bladen,
acht het onmogelijk, dat Oostenrijk een
misdadiger aan den straffenden arm der
gerechtigheid onttrekt. Want al kan
ook een deel van de door de volkscom
missarissen gepleegde gruweldaden ge
karakteriseerd worden éls gevolg der
door de radenrepubliek in het leven ge
roepen „rechtsorde", dit is toch in het
geheel niet het geval met de door Hon
garije als reden voor de uitlevering op
gegeven vermoording van drie officie
ren: zij moeten op bevel van Bela Kun
zender vorm van proces naar den Do-
nau-oever zijn gesleept, daar dcodgesclio
ten en in den Donau zijn geworpen. De
beslissing, die de regeering te Weenen
thans te nemen heeft over de uitleg
ging van het asylreeht van politieke
misdadigers, is van groote principieele
beteekemls In Hongarije verwacht, men,
dat geheel Europa zich aaneensluit tot
een afweerbond tegen de nooit rustende
bolsjewistische activiteit, opdat zij ein
delij'.: door een energiek optreden van de
burgerlijke maatschappelijke orde ge
heel kan worden onderdrukt. In den
geest van deze opvatting zou Bela Kun
onvoorwaardelijk moeter. worden uitge
leverd.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cents per regel-
Keiler Macdonald
Haarlem
Speciaal door de N. S. F. fabrieken
opgeleid rad.o-personeel.
ARROND.-RECHTBANK.
Rijwielplaatje gestolen
In de zitting van Donderdagmiddag
stond terecht de glazenwasscher A. J. S
die beschuldigd werd op 22 Maart een
belastingmerk van eer. rijwiel voor een
perceel aan den Midden Duin en Daal-
schenweg te hebben gestolen.
Verdachte ontkende.
De Officier van Justitie achtte na het
getuigenverhoor de schuld van verdachte
bewezen en eischte tegen hem 1 maand
gevangenisstraf, rekening houdende met
de straffen, die hij reeds ondergaan
heeft.
Oplichting.
Verbolgens stond terecht de 28-jarige
mtoorbediende K. K.wonende te Vel-
sen, thans gedetineerd. Volgens de dag
vaarding heeft hij op verschillende da
ta in de maanden Februari en Maart,
met bet oogmerk om zich of een ander
wederrechtelijk te bevoordeelen. te Ant
werpen F. H. Buijs telkens bewogen tot
afgifte van een bedrag in francs tot een
totaal van circa 10-000 francs, door lis
tiglijk en bedriegelijk in strijd met de
waarheid aan Buijs onder meer mee te
deelen. dat h\j in betrekking was by de
Ned. Stoomboot-Maatschappij en door
die maatschappij naar Antwerpen was
gezonden om daar zaken te regelen; dat
zijn broer onder-directeur was van de
firma Heslenfeld te Delft en door Buys
een aén hem (verdachte) gericht tele
gram te laten zien. vermeldende dat een
chèque van 25000 francs was afgege
ven. welk telegram valschelijk en bedrie
gelijk door verdachte aan zichzelf was
gezonden en door een eveneens valsche
lijk door hem opgemaakt telegram te
laten zien. dat hij, in strijd met de waar
heid, zei van zijn broer afkomstig te zijn
luidende: ,.Kom in Antwerpen met
5000 voor erwten affaire Buys", door
welk telegram Buijs in den waan ge
bracht werd, dat hij met een betrouw
baar en financieel er goed voor staand
persoon te doen had en hem achtereen
volgens telkens een bedrag aan francs
tot een totaal van circa 10.000 francs
gaf.
Verdachte békend.
De Officier meende dat het ten laste
gelegde bewezen was. Hij vestigde er de
aandacht op. dat verdachte, dien hij
een zeer gevaarlijk man noemde, reeds
meermalen veroordeeld was. Spreker
eischte een gevangenisstraf van een
jaar en drie maanden met aftrek der
preventieve hechtenis.
De verdediger. Mr. L. G. van Dam
vroeg nietigverklaring van de dagvaar
ding. Hij meende dat verdachte niet
veroordeeld zou kunnen worden.
UITGAAN
„Zwarte Toon".
Maandag 2en Pinksterdag komen de
Vereenigde Tooneelisten met de Amster-
damsche Volksschets: „Zwarte Toon,
de Schrik van de Jordaan", in de Gem.
Concertzaal. Dit stuk is meer dan 300
maal opgevoerd in den Haag. Amsterdam
en Rotterdam.
De rol van Zwarte Toon wordt vervuld
door Jan Nooy en van Bleeke Bet door
mevr. Faasen—Brakensiek. Wie eens
hartelijk wil lachen verzuime niet deze
voorstelling te gaan bijwonen.
HALLO CALIFORNIë.
Op 1 en 2 Juni zal in den Stads
schouwburg door het Amsterdamsche
Operettegezelschap Directeur Emile van
Bosch de operette „Hallo Californië"
worden opgevoerd. De hoofdrollen wor
den vervuld door Emile van Bosch, Jean
ne Timm, George Dubree. Sophie Wil-
lemse. Petro Beukman, Berry Kieviets,
André van Dijk Jr., Jo Vischer. Frans
Loquet, Piet de Kover, Nelly van Zon.
Verder werken mede het dubbelmannen-
kwartet „De Amstel" en de Californië-
girls. Hei orkest staat onder leiding van
den heer Willy Kistenmaker.
Emile van Bosch voerde ..Hally Cali
fornië" meer dan 200 maal op in het
Theater Flora te Amsterdam.
Naar aanleiding van opvoeringen
Groningen schreef de Prov. Gron. Crt.
o.a.: „Hallo Californië" is iets zeldzaam
moois. Niet alleen het spel is prijzens
waardig. Ook de aardige aankleeding en
de passende décors dragen veel tot het
succes bij".
VAN HAARLEM'S DAGBLAD No. 1212
ZONDACSPASSEERÏNC
Bezichtiging van het in aanbouw zijnde
huis in de straat is een aangename
Zondagspasseering voor de buurt.
(Nadruk verboden).
De heer W. van Liemt oppert een verstrekkend
plan
BESTAANDE WINKELS COMBINEEREN TOT WARENHUIZEN?
De Middenstancsraad heeft de vraag
aan de orde gesteld: wat kunnen de
middenstanders doen tegen de bedrei
ging ln hun bestaan door de concurren
tie van de warenhuizen?
Er wordt nu door de drie groote Mid
denstandsorganisaties bij dien raad een
enquête over deze zaak ingesteld.
De R.-K. Middenstandsbond heeft ook
de meening gevraagd van den heer W.
J. B. van Liemt. Omdat wij vernamen,
dat onze stadgenoot in zijn antwoord
een verstrekkend plan ontvouwd heeft,
vroegen wij hem toestemming dit te pu-
bliceeren.
De heer van Liemt dan betoogt:
Het Warenhuis-bedrijf en het winkel
bedrijf door het groot-kapitaal gedreven,
acht ik het grootste gevaar in de naaste
toekomst voor den Middenstand. Ik zeg
het grootste gevaar, omdat dit gevaar
het moeilijkst zal te bestrijden zijn. Vele
anderen gevaren als overheidsbedrijven,
huurkoopstelsel, verbruikscoöperatie
enz. zijn te bestrijden en met succes.
Met het Warenhuis is dit niet zoo een
voudig.
En toch moet onder t oog gezien
worden, of de strijd tegen dit gevaar kan
worden aangebonden en op welke wijze.
Wanneer men ziet. hoe steeds deze
bedreiging van het Middenstands-be
staan zich uitbreidt, men nota neemt
%-an de finoncieele resultaten, gevolg
van enorme omzetten, die het groot
winkelbedrijf kan boeken, mag men vei
lig concludeeren, dat dit gaat voor het
grootste gedeelte ten koste van den nor
malen middenstand.
Erkend zal moeten worden, dat deze wa
renhuizen enz. niet bestaan van de
mccr-consumptie van het koopend pu
bliek.
Waaraan heeft het Groot-Winkelbe -
drijf zijn succes te danken?
Deze vraag dient eerst gesteld te wor
den, wil men de vraag kunnen beant
woorden: Wat hiertegen te doen?
Op de eerste plaats biedt het bijeen
brengen van 50. 70, 100 winkels onder
één dak. waarnaast de volle vrijheid in
al die winkels de geëtaleerde goederen
vrijelijk te bezichtigen zonder een en
kele verplichting iets te koopen, den
kooper een onmiskenbaar gemak en
groote aantrekkelijkheid. In onzen tijd
offert de groote massa ran liet koopend
publiek hiervoor gaarne de meer cou
lante, vakkundige- bediening in het
Klein-Winkeltoedrijf op. Zeker, er
zullen steeds koopers blijven, die dit
laatste preferee ren, doelt do toenemende
omzetten van. het Groot-Winkelbedrijf
wijzen er op. dat het aantal dezer laat-
sten steeds kleiner wordt.
Voeg daarbij andere attracties, als
lunchroom, snelbuffe; e.d.. waar men
voor zéér blltfke prijzen goede con
sumpties kan bekomen en men heeft in
hoofdzaak de grootere aantrekkelijkheid
van het Groot-Winkelbedrijf boven het
Klein-Winkelbedrijf getypeerd.
In goedkcope prijzen, uitgebreide col
lectie, vakkundige bediening staat Jie'
Klein-Bedrijf, vooral in speciaal-zaken,
niet achter.
't Komt mij voor. dat de hierboven
getypeerde grootere aantrekkelijkheid
voor het koopend publiek niet is weg te
nemen, door coöperatief inkoopen, boy
cotten van leveranciers of banken enz.
Ook zie ik niet in op welke wijze de staat
een volkomen vrUe en reëele uiting op
handelsgebied, zij 't dan van gevaarlij
ken aard voor den Middenstand, kan of
mag belemmeren.
Reeds Jarenlang heeft men in Duitsch-
land en wellicht ook elders speciale be
lastingen voor de warenhuizen. En heeft
men hierdoor den groei en bloei van
dit systeem ook maar ecnigszins kun
nen tegengaan?
Ook hierin zie ik geen heil, te meer
daar maatregelen op Middenstandsge-
bied door den Staat te nemen steeds
zóólang moeten duren, dat willen we
daarop wachten, er wellicht niets meer
te verbeteren valt. In deze moet de Mid
denstand zelf optreden en gezamenlijk
tegenover het bestaande en groeiende
Groot-Winkelbedrijf eigen Groot-Win
kelbedrijven plaatsen, waarbij elkeen
z'n zelfstandigheid behoudt in één groo
te belangengemeenschap.
De meest eenvoudige vorm zou zijn het
voortbestaan van zelfstandige winkels,
opgenomen in één combinatie.
Voor consumptie-artikelen zou deze
vorm de meest aanbevelenswaardige
zijn.
Zou ook het Warenhuissysteem niet
mogelijk zijn, n.l. het bijeenbrengen van
verschillende middenstandszaken onder
één dak, daarbij de zelfstandigheid van
eiken zakenman bewaard blijvende?
Men kan dan dezelfde aantrekkelijk
heid bieden als de tegenwoordige Waren
huizen. terwijl men daarnaast bedenke
moet welke belangrijke besparing van on
kosten op velerlei gebied mogelijk zou
den zijn. Men zou dit systeem op tweeër
lei wijze kunnen toepassen door b.v. in
elk dezer middenstands-warenhuizen
slechts één zaak van elke branche toe
te laten, en van dit soort Warenhuizen
meerdere in één stad op te richten. Of
wei. men rich te slechts enkele zéér
groote Warenhuizen op, waarin meerder©
zaken in dezelfde branche worden op
genomen. Welke methode het meest
wenschelijk is, valt te overwegen.
Naast het aantrekkelijke voor het pu
bliek, noemde ik hierboven reeds de be
langrijke factor: enorme bezuiniging op
bedrijfskosten. Men denke slechis aan
verwarming, verlichting, expeditie, assu
rantie. er.z. Vóór alles zal de rente van
de aandeelen in de stichting van derge
lijke onderneming belangrijk lager zijn.
dan de nu nog steeds oplooper.de. exorbi
tant hooge huren van winkelhuizen. Na
tuurlijk zullen niet alle bestaande win
kels in warenhuizen opgenomen wor
den. Een groot deel toch zal zelfstandig
kunnen blijven bestaan, omdat die zaken
speciale artikelen verkoopen, zoodat zU
in het algemeen geen concurrentie van
de warenhuizen te vreezen hebben. Na
tuurlijk heb ik alleen die winkels op het
oog die gevaar loopen doodgedrukt te
worden door het groot-kapitaal.
't Spijt me te moeten erkennen, d«t
alhoewel bovenstaande maatregel niet
zóó eenvoudig is om uit te voeren, als
neer te schrijven, ik geen ander afdoend
middel zou kunnen aangever.
Tenslotte wil ik nog even wijzen op
de enorme vlucht die de warenhuizen
nemen. Een sterk sprekend feit is. dat
alleen in Duitschland reeds löO waren
huizen bestaar. die eigendom *Un van
een Amcrikaansch warenhuis-concern.
Ook in ons land neemt de macht de*
warenhuizen toe.
De Middenstand moet dus het gevaar
dat hem bedreigt onder oogen zien
zoo besloot de heer van Liemt,
MALLE GEVALLEN.
Een bewoonster van den kippenren
van den heer Booms, een stadgenoot uit
de Spaanoogstraat heeft zich een
grapje veroorloofd. ZU is maar een dood
gewone witte Leghorn, maar zag kans
op twee verschillende dagen 's morgens
haar eigenaar een verrassing te bereiden
in den vorm van eigenaardige eieren. De
redactie heeft er nog een ei bijgelegd
(laat men dit vooral niet te dubbelzin
nig opvatten) en toen kon een kiek ge
maakt worden, waarop de merkwaardig©
proporties van doe witte leghorn-eieren
goed uitkomen. Het is voor den heer
Booms in tusschen te hopen, dat zUn
Witte Leghorn zich in het vervolg weer
zal bepalen tot eieren van normale
grootte in inhoud, want op deze ma
nier is zy zeker niet de kip. die gouden
eieren legt.
HOOFDSTUK IV.
HET VADERLAND IN..NOOD.
Van Shanghai voerde onze weg naar
Nederlandsch-Indië. Daar vond Gerard
gelegenheid een werkelijk groote daad
met den concentrator te verrichten, die
ons allebei echter bUna het leven gekost
had. Tijdens het oponthoud daar begon
toevallig de vulkaan „Smerce" weer eens
te werken en een stroom gloeiende lava
bracht een aan den voet van den berg
gelegen nederzetting in het grootste
gevaar. Wy Gerard en ik vlogen
met de „Mug" naar de plaats van het
onheil en kwamen aan op het oogen-
blik, dat de lava nog slechts enkele
meters van de eerste huizen verwij
derd was.
Gerard leidde den vernietigenden
stroom in een andere richting, zoodat
de nederzetting gered werd. In onzen
ijver hadden we echter niet op de ver
giftige gassen gelet, die uit do krater-
opening opstegen en plotseling voelde ik
mij zóó onwel worden, dat ik vreesde
flauw te vallen. Slechts met de grootste
wilsinspannlng overwon ik deze zwakte
en deed een overhaaste landing, waar
door ik het landingstoestel van de
„Mug" een beetje beschadigde Ik hielp
Gerard uit het vliegtuig en het bleek,
dat hU reeds zóó bedwelmd was. aai hij
wankelde. Maar wy herstelden spoedig
en bet avontuur vas voort»#.
Op onzen verderen tocht bezochten wy
onze oudste zuster Dora, die met haar
echtgenoot, een kapitein der artillerie,
op Sabang woonde. Vader en moeder
verheugden zich hartelUk dut hun klein
kind. Dora's zoontje zoo prachtig ge
groeid was. Het waren mooie en rustige
dagen, die wU op Sabang doorbrachten.
Maar ook deze tijd verliep, wU voeren
ever Suez en Gibraltar naar huis en ons
leven hernam zijn vroegeren loop weer.
Ik keerde naar mijn werkzaamheden in
het constructie bureau van onze
scheepswerf in Amsterdam terug, terwijl
Gerard, zijn innerlijken drang volgend,
zich aan het onderwijs wijdde en pri
vaatdocent aan de Technische Hocge-
schoo! te Delft werd.
De Humbertons waren insgelijks weer
naar huis gegaan en Humberton Jr.
kwam bU ons op bezoek, zoo dikwijls het
hem lukte een paar dagen verlof te krij
gen. Corry en hU waren in den zevenden
hemel. Hun geluk zou volmaakt geweest
zUn, als niet beide ouderparen erop ge
staan hadden dat de jongelui een jaar
zouden wachten met trouwen. In dezen
zeer verstandlgen maatregel moesten zU
zich schikken.
Sir Arthur Humberton was na de
Shanghai-expeditie admiraal geworden
cn gold als de leidende geest op het
gebied van het marine wezen in Enge
land. Ook hy kwam een keer bij ons op
bOKMk en ftwscfa» vader ec hem ont
wikkelde zich een van die vriendschap-
peiyke verhoudingen, welke op een
sterke, wederzijdse he achting gebouwd
zijn.
Zoo gingen weer cenige maanden
voorbij en er was niets dat ons ook maar
deed vermoeden, dat het noodlot reeds
aan het werk was om het geluk van on
ze familie te verstoren. In het eerst liet
zich de situatie ook heel anders aan
zien. Het uitbreken van den Ameri-
kaansch-Japanschen oorlog dien ieder-
reeds van te voren had gevreesd en zien
aankomen had onze werf bestellingen in
den schoot geworpen, welke onze krach
ten bijna te boven gingen.
Men kan daar niets tegen doen. Ik wil
my zeker niet op het standpunt stellen
dat oorlog iets lofwaardig is. Integen
deel. ik haat en veracht dit overblijfsel
uit barbaarsche tijden. Maar dit veran
dert niets aan het feit. dat iedere oorlog
noodgedwongen den fabrikanten in neu
trale landen bestel!::.gen doet toekomen,
die in normale tijdsomstandigeheden
door de oorlogvoerende naties zelf kun
nen worden uitgevoerd. Zoo had onze
werf plotseling opdracht ontvangen, niet
minder dan vier groote stoombooten te
bouwen, waarop wij in ons arbeidspro-
gram niet gerekend haddc
Geen wonder dat ik b'jr.a "ikto in het
werk. Ik had er een onveranderlijke ge
woonte van gemaakt het einde der week
bjj mijn familie in Wassenaar door te
brengen. Hieraan hield ik mU ook nu,
het vele werk ten spUt, te meer daar
George Humberton Juist weer eens. dit
keer met zijn moeder op een veertien-
daagsch bezoek was overgekomen.
Ik had er mU zeer op verheugd bei
den te kunnen begroeten. Zaterdag
avond was ik weer naar Amsterdam te
ruggereden en verwachtte den volgen
den dag liet bezoek van mijn toekanistl-
gen zwager, wien ik had beloofd, de
werf te laten zien. Hot was Dinsdag
avond kort voor middernacht. Ik dacht
er Juist aan, het werk te staken en
naar huis te rijden, toen drie korte,
scherpe slagen op mijn schrijftafel mij
opschrikten. Hoewel ik direct wist dat
dit het afgesproken teeken was waar
door Gerard liet weten, dat hU mU een
mededeeling wilde doen. schrok ik even
tjes. Het is toch altfjd wel een beetje
beangstigend, als er midden in den
nacht op de schrUftafel geklopt wordt
van iemand, die heel alleen in de kamer
zit
Daar helpt de wetenschap, dat Je
eigen broer de constructuur is van een
apparaat, waarmede hij wilsgolven con-
oentreeren en versterkt uitzenden kan,
niets aan. Het volgende oogen blik had ik
mU al hersteld en trok het met getallen
bedekte bovenst© papier van mUn bloc
note af, daar ik wist dat na eer. pauze
var. ongeveer twintig seconden Gerands
bericht cp dtt blad verschijnen sou. Ik
wachtte in spanning. Dan begon het
hangpotloot van de blocnote zich snel
over het papier te bewegen. Hoe verwon
derd was üc toen zich inplaats van Ge
rards handschrift, dat van rader ver
toonde.
„Kom onverwijld naar Wassenaar!"
Wat was er gebeurd? Daar do con
centrator natuurlUk iedere wilsuiting
zeer precies en met alle eigenaardighe
den van den uitzender weergaf, kon ik
uit het handschrift een zekere nervosi
teit en haast opmaken, die ik van vader
niet gewend was. Ik nam de huistele
foon van den haak er. gaf den nacht
waker de opdracht de benzinetank van
mijn twoseater te vullen, trok dar. mijn
motor jas aan en zette mijn pet op. Toen
ik bij dt deur kwam stond mijn wagen
klaar. Be stapte m en direct daarop
rolde zich de blllardvlakkc rijweg van
Amsterdam naar den Haag onder mij
af of een Titanenhand haar wegtrok.
Mijn onrust scheen zich aan der. wagen
mede te deelen. die gewillig zijn best
deed. De wijzer van mijn speedometer
schommelde gedurig tusschen tachtig en
vUf en negentig kilometer cn zoowat
veertig minuten later reed ik het tuin
hek van onze villa binnen. Do garage
deur stond open zoodat ik mijn wagen
direct binnen kon brengen. Dit was
evenwel ock een bewijs, dat men ver
wachtte dat rk in Wassenaar zou over-
(Wordt vcrvolgdJ
