De Dubbelganger
HAARLEM'S DAGBLAD WOENSDAG 27 JUNI 1928
DE BLOEDIGE GEBEURTENISSEN IN DE
SKOEPTSCHINA.
De eigenaardige figuur van Stephan Raditch.
Reeds vele malen in de gevangenis en toch minister.
Heftige straatgevechten in Agram. Als Stephan
Raditch sterft
(Van onzen Balkancorrespondent)
DE VEENDAMMER.
Verdachten M. en Mr. K. verhoord.
Wederom hebben zich verschrikkelijke
gebeurtenissen in Zuid-Slavië afge
speeld en wederom heerscht groote op
winding in het geheele land. De bevol
king is nooit erg kalm en rustig ge
weest, de Zuldslaven, onder welk begrip
men de Serviërs, de Kroaten en de Slo-
venen tezamen vat, zijn altijd nogal heet
hoofdig geweest en het feit, dat zü ge
durende ecuwen en eeuwen door de Tur
ken onderdrukt werden, het feit, dat zU
sedert ongeveer honderd jaar voortdu
rend in oorlogen verwikkeld waren en
dat zy ook binnenlandsch menigen op
stand hebben gehad, droegen er niet be
paald toe by de Zuidslaven tot zeer
vredelievende menschen te maken. Mes
en revolver zitten maar al te los in den
gordel en nauwelijks ergert zich zoo'n
steeds tot de tanden toe gewapende
meneer, of hu grüpt naar zijn wapenen
en zyn tegenstander moet dan op zyn
quivlve zyn!
De politieke toestanden in het binnen
land van den nieuwen Zuidslavischen
staat het koninkrijk der Serviërs
Kroaten en Slovenen. zooals het grooter
geworden Servië sedert den wereldoorlog
heet dc binnenlandsche politieke toe
standen dan zyn ook sedert het ont
staan van den nieuwen vergrooten staat
mooit erg verkwikkelijk geweest. Daar
hebben we in de eerste plaats Raditch.
den vermaarden en beruchten dr.
Stephan Raditch. die de aanvoerder is
van de Kroatische Boerenparty. Raditch
is steeds een oproerling geweest en vroe
ger. toen Kroatië nog een onderdeel van
het groote Oostenrijk-Hongaarsche rijk
was, ging hij steeds met alle macht tegen
de Oostenrük-Hongaarsche autoriteiten
te keer. Later, toen na het sluiten van
den vrede de Kroatische streek tezamen
met Slovenië by het Servische konink-
ryk werd getrokken, ageerde Raditch te
gen de nieuwe Servische opperheer-
schappy en tegen het centralistische stel
sel, dat van Belgrado uitging.
Herhaaldelijk werd Raditch gearres
teerd en hü zelf vertelde me enkele jaren
geleden, in Weenen, waar hy als bal
ling was heengevlucht dat hy toen reeds
zeventien maal in den kerker had ge
zeten. Sedert dien is het hem in den
beginne ook niet beter gegaan, want hy
waagde zich terug naar Agram en daar
hebben Servische politiemannen hem in
zün woning in hechtenis genomen. Eerst
zocht men Radi'.ch in het gansche land,
men wist niet, waar hy uit kon hangen,
men zag hem nergens en ook huisdoor-
zoekingen in zün eigen woning te Agram
bleven vruchteloos. Eindelijk dan heb
ben een paar snuggere gendarmes ont
dekt, dat hy achter een kast in zyn
woning, in een soort nis in den mum-
een schuilplaats had gevonden. Raditch
lag daar op een matras en had verschil
lende boeken by zich. Zyn vrouw bracht
hem hier voortdurend eten. Meneer
werd uit zyn hol tevoorschyn getrokken
en verhuisde voor de zooveelste maai
naar de „nor".
Raditch was steeds een republkein ge
weest. Hy verafschuwde het monarchis
tische systeem van Belgrado en zyn
party heette Republikeinsche Kroatische
Boerenparty. Doch het zou anders wor
den: Raditch overlegde met zichzelf en
vond. dat hu evengoed koningsgezind
kon worden. Eenigen tyd later werd hü
uit de gevangenis in vrijheid gesteld, hy
riep op de trappen van het koninkiyke
paleis te Belgrado „Leve de Koning",
hy werd zelfs by Zü'ne Majesteit te
dineeren gevraagd en weldra was alles
koek en ei. Raditch en koning Alexander
werden om zoo te zeggen, goede vriend
jes met mekaar en aldra zien we, hoe
Raditch een ministersportefeuille krijgt.
Ook zyn neef Paul, de zoon van zyn
broeder, een zyner yverigste helpers,
werd minister. Lang duurde de pret wel
niet, want de kabinetten in Zuldslavië
plegen meestal weer even snel af te
treden als zy op de proppen zyn ge
komen, maar in ieder geval was Raditch
een invloedryk persoon geworden en men
luisterde naar zyn stem in het parte-
ment. Hy kon hier af en toe wel eens
heel eigenaardig voor den dag komen
en hy hield er nogal van zoo nu en dan
een paar krachtige uitdrukkingen te ge
bruiken. Nu, dergelijke dingen is 'men
te Belgrado wel gewoon!
Raditch gold steeds als een soort
kameleon, daar hij nogal vaak van
„kleur" wisselde. Nu eens kon hy de
een of andere zaak ten zeerste aanvallen
om precies hetzelfde vraagstuk een paar
dagen later met warmte te verdedigen.
Een parlementslid van de radicale re-
FEUILLETON-
Uit het Engelsch van
ALICE EN CLAUDE ASKEW.
5).
Philip hield de kaars er vlak by en
uitte een verbaasde kreet.
Dat is het wapen van de Tarrants
Ik herinner liet mü van brieven, die va
der my wel eens heeft laten zien. Die
dingen moeten van Mandlesham Manor
komen!
Vermoedeiyk op een veiling ge
kocht, door den oorspronkelijken eige
naar van de herberg, meende Harry.
Hy liep naar het bed om ook dat te
kyken. Dit was een groot eiken meubel
met zware gondünen, waarin allegori
sche voorstellingen waren geweven.
Het is haast niet te begrijpen,
meende Harry. dat zoo'n bed naar
deze herberg is verdwaald: ik begrüp
niet dat de tegenwoordlger eigenaar.
Lord Raynour, er nooit over gedRcht
heeft, het terug te koopen. Enfin, in
ieder geval lykt het me den Interessante
gewaarwording om den nacht er in door
te brengen.
Philip scheen minder voor het expe
riment te voelen.
Weenen, 21 Juni.
geeringspary, Racitch geheeten, stelde
daarom dezer dagen voor, dat men door
psychiaters eens een onderzoek naar
Stephan Raditch's geestvermogens moest
laten instellen. Drie en twintig leden
van dezelfde radicale party onderteeken
den dit verzoek met hun naam, maar de
president van de Skoeptschina gaf er
geen gehoor aan. Dy volgenden dag
gebeurde het ontzettende. Stephan Ra
ditch was in een volle zitting van het
parlement zijn boekje weer eens erg te
buiten gegaan, Hy vloekte en raasde
weer en hy noemde de mede-leden van
de Skoeptschina beesten en varkens
De president van het huis wilde de ver
gadering sluiten, toen Racitch, dezelfde
Racitch, die had voorgesteld Stephan
Raditch's geestvermogens eens te laten
onderzoeken, plotseling opstond, een
pistool uit zün broekzak greep en als
een wildeman op de bank der Kroatische
afgevaardigden begon te schieten. Eerst
trof hü Djura Basarischek, die onmid-
dellük dood was, dan Paul Raditch,
Stephan Raditch's neef, die op weg
naar het hospitaal overleed, en verder
de kamerleden Stephan Raditch, dr.
Pernar Grandja en Jelasitch. Een tu
mult van belang! Alle parlementsleden
verlieten in vlucht de zaal. De dader
ontkwam, doch denzelfden namiddag
reeds begaf hü zich naar het (ministerie
van binnenlandsche zaken, waar hü zich
vrüwillig liet arresteeren.
Paul Raditch laat een vrouw en drie
kinderen achter. Basarischek een echt-
genoote met zes kinderen.
De toestand van Stephan Raditch
schünt vrü ernstig te zijn, ook al ver
telden Zuidslavische autoriteiten ime,
dat er geen gevaar meer voor zün leven
bestaat.. Hü kreeg een schot in zün
buik en daar hu aan suikerziekte lijdt,
moet men voor zün leven vreezen. Hij
werd onmiddellijk geopereerd, maar daar
het resultaat van deze operatie niet zeer
bevredigend schünt te zün, heeft men
telegrafisch den beroemden professor
„Hofrat" Gustav Singer uit Weenen ont
boden. Professor Singer is hedenavond
met den D-trein uit Weenen vertrokken,
zal in Agram uitstappen en vandaar
per vliegtuig naar Belgrado reizen, Pro
fessor Singer is de chirurg, die inder-
tyd den Oostenrükschen kanselier dr,
Ignaz Seipel geopereerd heeft, toen deze
een paar jaar geleden op het perron
van een Weensch station door een kogel
werd getroffen. Dr. Seipel lüdt evenals
Stephan Raditch aan suikerziekte.
De Kroaten beschouwen Stephan Ra
ditch als een soort halfgod en zü zün
in staat voor hem door het vuur te gaan.
Geen wonder dus, dat in alle Kroatische
streken een hevige opwinding heerscht-
In Agram, de hoofdstad van Kroatië
(een stad, die 130.000 inwoners telt)
hebben hedenavond, zooals een telegram
dat ik juist ontving, mededeelde, heftige
oproeren en onlusten plaats gehad. Om
elf uur waren reeds twee personen ge
dood, acht en veertig gewond en honderd
tachtig lieden gearresteerd. In tal van
huizen heeft men zwarte vlaggen uitge
stoken en in winkels, welke zulks niet
hebben gedaan, hebben de oproerlingen
de vensterglazen kapot geslagen.
Koning Alexander heeft te Belgrado
een bezoek aan Raditch in het hospitaal
gebracht. Raditch was erg zwak, maar
richtte zich toch op in zün bed en zei
„Leve de Koning!" Bovendien greep hü
de hand van den vorst en drukte hü
hierop een kus.
Mocht Raditch werkelijk sterven, dan
zün de gevolgen daarvan niet te over
zien. Wanneer reeds thans zulke heftige
oproeren te Agram plaats vinden, hoe
moet het dan eerst .toegaan, wanneer
de geliefde en populaire leider der Kro
aten ten slotte toch den laatsten adem
uitblaast en dus tengevolge van den
moordaanslag sterft?
W. M. BEKAAR.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cent» per regel.
Als je er niets tegen hebt, slaap ik
vannacht op de sofa en mag jü er in je
eentje van genieten.
Hu trok een van de gordünen op zü.
Het ziet er niet erg aanlokkeiyk uit, zei
hü.
Ik denk dat onze goede vriend,
Mr. Mardon, er nooit over gedacht heeft
om na die geschiedenis voor een paar
behoor]yke lakens te zorgen, antwoordde
Harry. Maar ik kleed me toch niet uit.
Ik geloof dat ons eerste plan het
beste was. meende Philip, om met
een paar dekens in de wanne gelagka
mer te blijven slapen. Hy hield nog
steeds het gordün van het bed in zijn
liand, terwül hü zün handen langs den
houten kant bewoog. Plotseling keek hy
verschrikt over zün schouder.
Wat was dat? fluisterde hij.
Harry stond aan het andere eind vau
de kanier en bekeek den kleerkast. De
kaars stond naast hem en dientenge
volge was Pliilip in half duister gehuld.
Wat er was? vroeg Harry en ernstig
voegde hü er aan toe: Kerel, jc moei
niet toegeven aan je zenuwen.
Hoorde jü clan niets? Philip liet
het gordün los en kwam op Harry toe.
Weineen. wat het antwoord. Jij?
Dan moet het verbeelding zün, ik
denk dat mün zenuwen een beetje van
streek zün.
Waar leek het geluid dan op?
Ik kan het moeilijk zeggen. Het
BINNENLAND
DE OVERGANG VAN
VAN GEND EN LOOS.
EEN NIEUWE PENSIOEN
REGELING.
Naar de Tel. verneemt, heeft de di
rectie van de N.V. Expeditie-onderne
ming Van Gend en Loos zich roet een
aanschrijving dd. 25 Juni, tot het per
soneel gericht, waarin zü mededeeling
doet van de overdracht van het geheele
bedryf op 1 Juli as.
Voorts deelt de directie mee. dat de
nieuwe onderneming gevestigd is te
Utrecht, directeur R. G. M. A. Hog,
maar dat de Inspectie te Arnhem blüft,
van waaruit tot nader order alle zaken
„van de nieuwe onderneming woa'den
behandeld en waarheen alle correspon
dentie is te richten."
Algemeen procuratie is verleend aan
elk van de heeren J. B. F. Kreus, in
specteur, en H. Wal lien, chef van d<e af
deel ing controle.
Voorts heeft de nieuwe directie aan
het personeel medegedeeld, dat zy be
reid hen op 1 Juli as. in tegen
woordige functie en op het thans ge
noten loon of salaris in dienst te ne
men.
Daar de nieuwe maatschappü door de
expeditie-onderneming Van Gend en
Loos, H. Colignon en Cie., echter niet
in staat gesteld wordt t.z.t. aan hen, die
uit den dienst dier onderneming In haar
dienst overgaan, pensioen of onder
steuning over de jaren, in dienst dier
onderneming doorgebracht, toe te ken
nen, zal de nieuwe maatsohappü daartoe
dus niet overgaan.
Wel is zfj bereid, in overleg met het
personeel, een pensioenregeling in het
leven te roepen en daartoe ook harer
zijds een percentage van het loon of sa
laris van het personeel bij te dragen.
Bovendien zal de Alg. Expeditie Onder
neming Van Gend en Loos, H. Colig
non en Cie, een bedrag van f 130.000
beschikbaar steden.
Met behulp van die som zal het, naar
wij vertrouwen, mogelük zün, ook over
de jaren, in dienst dezer expeditie-on
derneming doorgebracht, door het op te
richten pensioenfonds -nsioen te doen
toekennen.
Een schrifteiyke verklaring wordt ten
slotte gevraagd van degenen, die in
functie willen overgaan.
De besturen van de organisaties van
kantoorbedienden en transportarbeiders
hebben naar aanleiding van deze mede-
deelingen onverwijld 'n conferentie met
de directeur R. Heg aangevraagd, die
Maandag te Utrecht plaats had.
MANKOENEGORO VI. t
ENORME BELANGSTELLING
TE SOERABAJA.
Te Soerabaja is gisteren in den
ouderdom van 74 jaar overleden Mang-
kcenegoro VI tien dagen nadat hij een
operatie had ondergaan. Het stoffelijk
overschot werd door een onafzienbaren
stoet naar het station begeleid om naar
Soerakarta be worden overgebracht. In
den stoet liepen driehonderd man troe
pen mee, samengesteld uit mariniers,
matrozen, marechaussee en een vuurpe-
lebon. Hoofdofficieren van land- en
zeemacht fungeerden als slippendra-
gers. De belangstelling van bet publiek
was f-groot. Vooral enorme massa's In
landers stonden langs den weg ge
schaard. De stoet trok voorby de resi
dentswoning en het raadhuis. Toen: de
baar aan het station werd overgeladen
op een specialen wagen gaf het vuur
peloton een salvo af, en de marinekapel
bracht karaalmuziek ten gehoore. Het
stoffelijk overschot gaat per trein naar
Sragen, aan de grens van Soerakarta.
Daar wordt het opgewacht door verte
genwoordigers van den Soesoehoenan.
(Mangkoenegoro VI, derde zoon van
Mangkoenegoro IV„ legde in Januari
1916 zyn waardigheid als hoofd van het
Margkoenegorosche huis neder met
toestemming van den gouverneur-ge
neraal en vertrok in alle stilte naar
Oost-Java. Hij vestigde zich te Soera
baja, waar hij thans overleed. Voor he
den moeten wü met deze korte mededee
ling volstaan.)
OOK EEN RECORD!
148 UUR IN EEN V/EEK
GEWERKT.
Volgens de „Meüerysche Courant"
heeft een arbeider aan de Coöperatieve
Spiritusfabriek „St.-Joseph" te Bergeijk
(N.B.) een overwerkrecord behaald.
De man zou de vorige week 100 over
uren hebben gemaakt en dus 148 uren
in 7 dagen gewerkt hebben. Dat betee-
kent, dat de man die week 20 uren niet
werkte, dus nog geen drie uur per
dag had om te nisten.
Dat zal wel een unicum zijn in ons
land.
was een doffe slag, maar ik kan niet
de plaats bepalen, waar het geluld van
daan kwam. Het zou dicht bü me of ver
af hebben kunnen zün. En na dien plof
was er iets dat op een zucht leek, maar
werkelijk Harry, ik denk dat mün
verbeelding me parten speelt. Maar op
dat oogenblik had ik wel kunnen zweren
dat er nog iemand bü ons in de kamer
was. Laten we hier vandaan gaan en
naar beneden gaan om te eten; dan
kunnen we bespreken, wat we verder
zullen doen, kom, Harry! er was een
zweem van geprikkeldheid in zün toon,
Laat die ellendige kast nu maar. Ik
veronderstel niet, dat er iets in verbor
gen is.
Li ieder geval is hij op slot, ant
woordde Harry, toen hü met zün vriend
bü de deur stond, Maai' Phil, ver
volgde hij, je moet me niet wagen om
het plan op te geven om hier den nacht
door te brengen. Ik geeft nooit iets op,
dat ik me voorgenomen heb en boven
dien ga ik mr. Marden geen vüf pond
voor iets cadeau doen. Neen oude jon
gen. je moet me dezen nacht mün gang
labsn gaan en ik beloof je de rest van
den tik! dien we in Dartmoor doorbren
gen, gehoorzaam te zullen zijn. Wat hin
dert het als ik hier slaap en jü in de
gelagkamer?
Dat gebeurt in geen geval, protes
teerde Philip, als je dan met alle
geweld hier wilt slapen, blijf ik bü je.
ONTBERINGEN IN
MOBILISATIETIJD.
DE STAAT GEDAGVAARD.
Het bestuur van den Bond van mobi
lisatie-invaliden en van him nabe
staanden, te Drachten, heeft besloten,
ten behoeve van zijn leden, den staat
dar Nederlanden in rechten aan te
spreken. De bedoeling is, een civiel-
reohteriyice uitspraak te verkrijgen,
waarbij de staat aansprakelijk wordt ge
steld voor de gevolgen, die de mobilisatie
heeft gehad en nog heeft voor hen, die
door de geleden ontberingen in den mi
litairen dienst, gedurende de mobilisatie
zün gedupeerd, doordat zü ziek en in
valide zün geworden of onverzorgd zün
achtergebleven.
Mrs. J. S. Hoek en H. J. Sjollema te
Rotterdam, hebben vandaag den staat
daartoe gedagvaard, meldt de NJt.Ct,
DE„VALKENBURG"NIET
IN GEVAAR.
ASSISTENTIE VAN
SLEEPBOOTEN.
Volgens gisteren door de reederij van
het stoomschip "Valkenburg ontvangen
telegrammen, is het roer van dit schip,
dat de op de Spaansche kust op de rot
sen is geloopen, beschadigd. Er staat
water in het achterruim. Het weder is
gunstig en de bemanning bevindt zich
nog aan boord.
De Sleepboot Noordzee is gisteroch
tend op de sfcrandingsplaats aangeko
men en rapporteert dat het achterschip
van de Valkenburg vol water staat, zoo-
dat het onder die omstandigheden niet
mogeiyk is alleen met sleepkracht het
schip vlot te brengen. Fompmateriaal en
duikers zün noodig om te trachten het
achterschip te dichten. De sleepboot
Poolzee zou hedenmiddag van Rotter
dam vertrekken met bergingsmateriaal
en duikers aan boord.
De Valkenburg is gedeeltelijk beladen
met 2000 ton erts, meldt de N.R.Ct.
SCHEEPSBERICHTEN
Amor 24 Juni te New-York v. W.-
Indië.
Albireo p. 24 Juni Ouessant, Amster
dam n. W.-Afrika.
Billlton 23 Juni v. Port Natal n. Dela-
goabaaa.
Bintang 23 Juni v. Batavia n....
Binnendijk 25 Juni te Philadelphia v.
Rotterdam.
Breedük 25 Juni v. Norfolk, New-York
n. Java.
Ceres p. 25 Juni Las Palmas, W.
Afrika n. Amsterdam.
Deucalion 25 Juni 17 u. v. Havre, San
Domingo n. Amsterdam.
Drechtstroom 24 Juni v. Warrl n. Ko-
tonou.
Eemd'ük 24 Juni te Willemstad, Ant
werpen n. d. Pacifiokust.
Grüpskei-k, 25 Juni te Dar-es-Salaam,
Beira n. Rotterdam.
Gemma 25 Juni v. Penang, Japan n.
Rotterdam.
Johan de Witt p. 24 Juni Gibraltar,
Amsterdam n. Batavia.
Jagersfontein 24 Juni te Hamburg v.
Rotterdam.
Karimata 25 Juni v. Djedha, Am
sterdam n. Java.
Klipfontein 25 Juni v. Genua n. Mar-
Kota Radja 25 Juni 19 u. 'te Mar
seille, Batavia n. Rotterdam.
Mars 23 Juni v. Pto. Barrios n. King
ston.
Meliskerk 26 Juni van Duinkerken n.
Antwerpen, Beira n. Rotterdam.
Med-ai p 25 Juni Malta, Rotterdam
n. Batavia
Nükerk p. 25 Juni Gibraltar, Am
sterdam n. Port Natal.
Orania 25 Juni v. Rio de Jaueiro.
Amsterdam n. B.-Ayres.
Randfontein 23 Juni van Kaapstad n.
Rotterdam.
RÜnland 24 Juni v. Degama n. Bug-u-
ma.
Reggestroom '25 Juni v. Saltpond n.
Freetown.
Riouw 26 Juni te Amsterdam v. Java.
Sawahloento, 25 Juni te Belawan
Deli.
Soékaboemii 26 Juni 6 u. te Badaiig,
Rotterdam n. Batavia.
Tjipondok 23 Juni van Manila.
Tjitaroem 24 Juni te Sjanghai.
Tabanar. p. 26 Juni 4 u, Suez, Rot
terdam n. Batavia.
Veendam 26 Juni v. Boulogne 26 Juni
15 u. voorgaats van den N. Waterweg
verwacht. New--York n. Rotterdam.
Veen dam 26 Juni te Rotterdam van
New-York.
IJstroom 25 Juni te Las Palmas, Am
sterdam n. N.-Afrika.
Zosma 25 Juni v. Wiadiwostock, Japan
n. Rotterdam.
Blitar 23 Juni v. Sydney.
Boskoop '24 Juni te Mollendo v. Am
sterdam, vertrok n. Arica.
Inidrapoera 29 Juni 6 u te' Marseille
verwacht, Batavia naar Rotterdam.
Tjerimai 26 Juni 16 u. te Sabang,
Rotterdam n. Batavia.
Als er spoken zün zullen we ze samen
trotseeren, vervolgde hy met een glim
lach. En laten we nu naar beneden
gaan, want ik rammel van den honger.
Daarop verlieten de beide vrienden
de kamer. Harry sloot de deur achter
zich.
Ik vind'- zei hü, de hand nog op
de kruk, dat we de kamer moeten
nemen zooals ze is. Het is niet noodig
dat mr. Marden hier nog rondscharrelt.
Daarop haalde hu den sleutel uit het
slot en stak hem in de zak.
HOOFDSTUK VI.
En jongelui jullie brengen dus je
vaoantie in Dartmoor door en je hebt
al tegenspoed gehad op de eerste excur
sie? Daar ben ik eigenlijk biy om, want
zoodoende heb ik het genoegen jullie
hier te ontmoeten. Het was Lord Ray
nour, die aan het woord was. Hü had
liet zioh gemakkelük gemaakt in een
eeniigszins bouwvalligen leuningstoel dien
hü bü den haard had geschoven en
rookte een geurige sigaar. Hy was een
populair man in Londen en in den om
trek van zün landgoed. deze Cyril
Frankl ün. Lord Raynour sedert den
dood van zün oudsten broer, nu vijftien
jaar geleden. Deze titel was wel het be-
langrükste deel van de erfenis geweest,
want zün vader en broer hadden er
braaf op los geleefd en zoo was de Ray-
MrK. voorloopig
HONDERD PLANNEN
Uiteraard kan een radiogram slechte
beknopt zün, wij geven daarom hier het
geheele verslag van de achtste zitting
welke de Vierde Kamer der Amster-
damsche Rechtbank wijdde aan de be
handeling van de strafzaak der Veen-
dammer, waarover wü de volgende bij
zonderheden in het Hbld. vonden.
Verd. M. verhoord.
Verdachte A. C. M. was thans aan de
beurt om verhoord te worden, hü ver
klaarde dat hü op uitnoodiging van
Liebermann tot directeur der Veendam-
mer was benoemd, voorts dat hij vroeger
accountant was geweest van de Gooische
Hypotheekbank en van de Discontobank
voor Credietinstellingen. Liebermann
vond het o.a. geen hinderpaal dat hij
verdachte niets van het hypotheekwezen
afwist.
Verdachte bevestigt desgevraagd, dat
hü met Lie berm arm overeengekomen
was, dat de vorderingen die de Veen-
dammer op de Discontobank kreeg als
een eerste deposito van de Veendammer
by de Discontobark zouden worden be
schouwd.
Voorts zeide hij dat Liebermann hem,
verdachte hierover wél had gesproken
doch niet direct, en dat hü een concept
had gezien van de contracten van 15
Jur.i 19?7, waarby de Discontobank van
de familie W. cs. de 960 aandeelen voor
2 1/2 mlllioen kocht en waarbü de Veen-
dammer ziGh verplichtte om voor een
geiyk bedrag aan hypotheken te ver
koopen.
Van bü komende contracten wist ver
dachte niets, wel wist hij dat de Discon
tobank de bezittingen van de Veendam
mer zou krügen, en dat er onderhande
lingen waren over den koopprüs.
Verdachte had ook niet begrepen, toen
hy medewerkte aan de overdracht dat
dit ten nadeele moest zün van de cre
diteuren en van de pandbriefhouders der
Veendammer.
By zün verder verhoor verlriaarde ver
dachte, dat hij, toen hy medewerkte aan
de overdracht, dacht, dat de aandeelen
door de Discontobank waren overgedaan
aan Schim van der Loeff, ma.w. dat
Schim van der Loeff schuldenaar was
geworden van de Veendammer en dat
er daarvoor borgen waren. In de instruc
tie had verdachte verklaard, dat hy
meende, dat dc zaak in orde was en
dat Liebermann in staat was gesteld om
de verkochte aandeelen met winst aan
Schim van der Loeff te verkoopen, doch
dat dit contract niet is doorgegaan.
Volgens verdachte was hy niet met
Liebermann overeengekomen, dat hij
iets zou krügen voor zijn directeurschap
van de Veendammer. Hü vond dit niet
noodig, omdat het maar een paar weken
zou duren.
Lr den loop van het verhoor merkte
de president op. dat de Discontobank
niet veel te beteekenen had en goed was
noch voor 2 1/2 millioen, noch voor één
millioen. terwül Liebermann er alles uit
haalde. Verdachte gaf toe. dat de Dis
contobank niet veel te beteekenen had,
geen eigenlijke bankzaken, doch alleen
promotor-zaken deed.
Liebermann alweer enorm
rijk.
Verdachte zeide gedacht te hebben dat
Liebermann er gced voor zou zijn, om
dat deze buitengewoon ruk was.
Maar. zeide de president, het feit, dat
hij in het najaar van 1926 de Gooische
Hypotheekbank moest gebruiken om zün
belasting te betalen, wijst er toch niet
op. dat hü buitengewoon rijk was.
Na nog eenige verklaringen van ver
dachte over Liebermann maakte de pre
sident zich boos en zeide: En nu geen
algemeenheden meer!
Verdachte: Ik had geen reden
Het O. M„ mr. Reilüigh merkte op:
Tegen Liebermann was ernstig en bü
herhaling door den hoofdcommissaris
van politie te 's-Gravenhage gewaar
schuwd en hü werd ernstig verdacht van
verduistering. Bovendien werd aan Lie
bermann als directeur van de Gooische
Hypotheekbank een salaris van 12.000
uitbetaald, terwül die bank' slechts
1220 per jaar bruto kon maken.
Daarna vroeg de president: Wat was
voor u de reden om 2 1/2 millioen ac
tiva van de Veendammer weg te geven
aan de Discontobank?
Waarop verdachte antwoordde: In de
eerste plaats, omdat de Discontobank
houder was van de aandeelen; in de
tweede plaats, omdat ik er Liebermann
gced voor achtte, en bovendien, om
dat er een borgtocht van 2 1/2 millioen
was gesloten.
Pres.: En dti alles op een oogenblik.
dat u wist, dat het contract-Schim van
der Loef* tot stand was gekomen. U hebt
den borgtocht niet tot u genomen. U was
toch directeur?
noud Estate in het Noorden van Enge
land gelegen, zwaar verhypotheekt.
Lord Raynour was niet ver van de
zestig, maar zag er nog uitstekend uit,
iets meer don middelmatig groot en
zorgvuldig gekleed. Zijn haar was grijs,
zün geziolvt gladgeschoren, zün heele
voorkomen was dat van een wélgestel-
den adelleken landheer. Hij was van
een ouderwetsohe hoffelijkheid, die hem
zoo bemind maakte bij arm en ruk.
Vreemd, om jullie hier te ontmoe
ten in deze afgelegen herberg, zei hü,
nadat ze een poosje gepraat hadden,
Ik was verbazend moe en was al half en
half van plan maar naar bed te gaan.
PhiHp, die bü het raam zat, vroeg
waarom Lord Raynoud genoodzaakt was
hier te blijven.
Ja, wïs het antwoord,
Wendleshaau isl. niet meer dan een mijl
hier vandaan en nu de mist wee;- zoo
onverwacht is opgetrokken, hij wees
naar het raaim, zou het heel gemak
kelük zün om in Mr, Mardens rijtuig
naar huis te gaan, of mün eigen rijtuig
te laten komen. Maar om u de waar
heid te zeggen ik ben erg benieuwd
naar het lot van den ongelukkige ge
vangene. die daar in het. moeras rond
zwerft, en dien de politie bezig is in te
sluiten. Hü is ergens in de buurt van
Torren Mire en er is een cordon om ham
getrokken. Jullie waren in een grooter
gevaar dan je dachten, bü het overste-
in vrijheid gesteld
VAN LIEBERMANN.
Verd.: Ik heb gezegd, dat de borg
tocht bü mü moest wezen, maar Lieber
mann verklaarde den borgtocht te moe
ten gebruiken.
Pres.: Miste u dan alle zelfstandigheid
by de Veendammer. U deed alles wat
Liebermann u zei?
Verder maakte de president verdachte
er opmerkzaam op, dat hü reeds op 15
Juni 1927 't contract onderteekende, dus
vóór hü in het bestuur der Veendam
mer zat, dat hü, hoewel hü den borg
tocht nooit had bezeten, toch is voort
gegaan groote waarden aan de Veen
dammer te onttrekken en dat dit ook
niet te verdedigen was met het con
tract-Schim vair der Loeff.
„U hebt 5000 gekregen? Was dit
omdat u medewerking aan de overdracht
hebt verleend?"
„Neen", antwoordde verdachte, „dat ia
geen belooning geweest voor mün mede
werking", Wel erkende verdachte later
in 't geheel 25.000 te hebben ontvan
gen.
„En van die 25.000 stortte u 10.000
in de Veendammer terug. Waarom?"
vroeg mr. Kokosky.
„Omdat ik het idee had;, dat ik het
zou terug krijgen".
Verdachte M. verklaarde na de pauze,
da:t hem het eerst opviel dat het nieuwe
bestuur der Veend'-anmer de overdracht
zou doen .Liebermann en Mr. van Gigch
hadden hierop aangedrongen, waaróm
wist verdachte niet. Verdachte ging
naar Brussel, het definitieve contract
heeft hij daar naar hü zeide, niet ge
zien; bü den rechtercommissaris had
hü echter verklaard, dat hij het wel
gezien had. Daarna merkte de presi
dent op: Het moet op u toch een gewel
digen indruk hebben gemaakt, dat uit
dc Veendammer, waarvan u pas direc
teur was geworden, 2 1/2 millioen ge
haald moest worden. Als u het defini
tieve contract had gezien, had u dit
echter niet behoeven te verwonderen,
want door stond de overdracht aan
Woltman in vermeld.
Getuige Kok weer verhoord.
Vérvolgens wordt getuige J. P. G.
Kok weer verhoord.
Desgevraagd deelde getuige mee, dat
Liebermann, Paardenkooper en M. hem
hadden gezegd, dat zü geen bouwcredie-
ten meer gaven, wijl dit te riskant was.
Getuige heeft toen voorgesteld om roye
ment voor de hypotheken te geven.
Hierop werd ingegaan. Getuige bracht
hypothecaire vorderingen in.
Daarna hield hij een lange redeuee-
rinig, waarop de president zeide: Als ik
u wat vraag, moet u met ja of neen
antwoorden en geen redeneeringen hou
den van een half uur. Dat begint mü te
vervelen.Het totale bedrag, dat de Veen
dammer op hypotheek verschafte was
veel meer dan f 855.500.
Get. Kok: Eén millioen driehonderd
duizend gulden.
Vervolgens verklaarde getuige, dat
hy borg was voor hypotheken voor ze
ven ton, die borgtochten verdwenen,
nadat getuige had voorgesteld hem
royement te geven tegen een zeker be
drag, te ontvangen op nieuwe, op de
gronden te veiieenen hypotheken. Hy
heeft twee ton op tafel gelegd, en men
heeft hem niet aan zün borgtocht willen
houden.
Op vragen van Mr, Redlingh bekende ge
tuige iemand met veel relaties in den
Kaag f 5000 beloofd te hebben, als dia
wist te bewerken, dat een bepaalde
c andidaat-notaris notaris in Haarlem
werd. Dit as niet gelukt, wel heeft die
persoon f 100 voor zijn moeite gehad.
Mr. Redlingh vroeg: Wat was uw be
lang hiermee?
Getuige zweeg.
Daarna verklaarde verdachte M„ dat
in opdracht van Liebermann de Veen
dammer voor f 1.300,000 hypotheken
voor f 855.000 aan getuige Kok ver
kocht. De president oonstatcerde dat
verdachte alles deed wat Liebermann
verlangde: „U bent een accountant en
u doet alles zonder u er van op de
hoogte te stellen."
De volgende getuige, notaris J. A.
Houtzager uit Amsterdam, had een vol
macht van de Veendammer gedateerd
29 September 1927 waarbü hij werd ge
machtigd Liebermann alle betalingen te
doen. Getuige zorgde voor de aflossing
van hypotheken, die Kok van de Veerv-
dammer overnam en tevens voor nieuwe
hypotheken en krachtens de hem ver
leende volmacht deed hü aan Lieber-
marnin de betalingen, nu eens zelf, dan
door Kok. De eerste betaling was
f 50.000, de tweede was f 324.500.
Getuige gaf tce dat het geen gewoon
te was een groote massa hypotheken te
verkoopen M. en Liebemann gaven hem
opdracht, M. toekende de onderhand-
sche acte.
Liebermann had getuige éen keer ont
ken van Torren Mire, want de politie
heeft opdracht te sohieben en 'n vergis
sing kon gemakkelijk plaats hebben.
We hebben inderdaad politie ge
zien, zei Pliilip. Maar weten ze zeker
dat hü hier in de buu-rt is?
Hü is het laatst gezien in de buurt
van Wendlesham, zei Lord Raynour, en
hü had zün gevangeniskleeren nog aan.
Jullie weten zeker wel dat deze Spencer
Teuront vroeger eigenaar was van
Wendlesham; ze denken dat hü in zijn
wanhoop ons kwaad heeft willen doen.
Nu is dit absoluut onmogelük, want
Wendlesham wordt door de politie be
waakt. Maar toch ben ik blij dat mün
vrouw en dochter op reis zün.
Het spüt me voor Spencer Ten-ant,
zei Philip. ik denk niet dat hü het
plan had, u kwaad te doen. Hij zal
vermoedelijk kleeren willen hebben. Bo
ven dien mün vader beweerde altyd dat
Ter rant onschuldig veroordeeld was.
Dat ben ik volkomen met u eens,
antwoordde Raynoud. Dc herinner me
dat proces heel goed. Uw vader was een
vriend van Spencer Tarrant, is het
niet?
Dat is hü nog. Philip zei dit met
warmte. Hy heeft altijd in Tarrant
geloofd. Mün vader heeft veel geld en
rüd geofferd om den werkelijken dader
te vinden, maar het is hem niet ge
lukt.
(Wordt vervolgd.!
