DATUMSTUKJES
WIE ZAL WETHOUDER REINALDA OPVOLGEN?
DE ECONOMISCHE CONFERENTIE TE GENèVE.
46e Jaargang No. 13834
Verschijnt dagelijks, Behalve op Zon- en Feestdagen
Vrijdag 27 Juli 1928
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN per week f 0.2754. met geïllustreerd Zondagsblad f 032per 3 maanden Voor Haarlem
en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der gemeente) f 33754- Franco per post door Nederland
ƒ38754- Afzonderlijke nummers ƒ0.15. Geïllustreerd Zondagsblad voor Haarlem en Omstreken ƒ03754franco p. poet ƒ0.65
ADVERTENTIENVan 1 tot 5 regels /I-75; iedere regei meer 35 cents Reclames 60 cents per regel Bij
abonnement aanzienlijk rabat Twaalf stuivers-ad verten tién van Vraag en Aanbod ran 1 tot 4 regels 60 Cents
per plaatsing, elke regel meer 15 Cents a contantbotten bet Arrondissement dubbele prijs.
Directie, Redactie en Administratie: Groote Houtstraat 93, Post-Giro 38810 UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER Drukker?: Z. B. Spa r- 12. Telefoon 10122, 12713.
Telefoonnummers: Directie 13082, Hoofdredactie 15054. Redactie 10600 en Direeteerens J.C PEEREBOOM en P. W PEEREBOOM Byliantoor «oor Santpoort, VeUen, Velsen-Noord, IJmuiden, Beverwyk enx.
Hoofdredactwr* ROBERT PEEREBOOM Driehuizerkerkweg 2, Velsen, Telef. 521.
Administratie 10724 en 14825.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
AGENDA
Heden:
VRIJDAG 27 JULI
Cinema Palace: „Kwatta-soldaten";
2.30 en 8 uur.
Luxor Theater: „Amor op rki's" en
„De roepstem van het goud", 2.30 en S
uur.
Rembrandt-theater: ,De garde-luite
nant." Op het tooneel: Silbo Comedy
Juggler. 79, 9.1511.15 en matinée 2.30
uur.
Standaard-Theater: „Zeemansvuisten"
en „Ongewenschte elementen". Op het
tooneel: Maupie de Vries. 2.30 en 8 uur.
Velsen: Muziekuitvoering door de Har
monie-kapel der Kon. Papierfabrieken
„De Eendracht" in het park „Velser-
beek", 7.30 uur.
ZATERDAG 28 JULI
Schouwburg Jansweg: „Tante Klara
uit de Sahara".
Bioscoopvoorstellingen, 's middags en
's avonds.
Bloemendaaï: Gewone jaarlijk-
sche algemeene vergadering van aan
deelhouders in de „N.V. Maatschappij
tot Exploitatie van Bebouwde Eigen
dommen", Iepenlaan 2, des morgens
9.30 uur.
ONZE VOORVERKOOP
OLYMPISCHE SPELEN.
Aangezien een niet onbeduidend aantal
re?us voor den Openingsdag en voor Zon
dag 29 Juli en Maandag 30 Juli a.s. nog
niet by ons ter inruiling is aangeboden,
vestigen vrij er hierbij nog eens uitdruk
kelijk de aandacht op dat de re?us geen
toegang verleenen tot het Olympisch
Stadion, doch dat deze te onzen kantore
moeten worden ingeruild tegen de defi
nitieve plaatsbewijzen, die thans ter be
schikking van re?uhouders liggen.
Zondag a.s. zijn onze bureaux gesloten.
Haarlem 27 Juli.
Het Défilé.
Als morgenmiddag in het Stadion de
deelnemers van tientallen naties aefi-
leeren, bij de opening van de groote
Olympische Spelen, zullen ook ongeveer
vierhonderd Hollanders in de noodzaak
verkeeren om mee te doen aan de fi
nesses van een „cérémonie protocolaire
Olympique". Zij zullen ik heb het nu
over de mannen in witte flanellen
broeken, blauwe N. O. C.-jasjes en stroo-
hoeden met oranje linten gedost, een
serie bewegingen correct en liefst gelijk
moeten uitvoeren. En het zal mij benieu
wen wat er, met den weinigen zin voor
openbaar vertoon en „geste", die onze
natie bezit, van terecht zal komen.
In een getypt stuk, in handen van
eenige deelnemers die het met rustige
onverschilligheid behandelden, heb ik
gelezen wat zij precies moesten doen
by het naderen van de eeretribune. En
het blykt niet mis. Het is het soort van
paradevertoon dat weken vordert als je
het den gemiddelden Nederlandschen
soldaat moet bybrengen, en dat hij zel
den met pittigheid en nimmer met
eenigen stijl zal volbrengen, omdat hij
er niet in gelooft en het allemaal over
bodige flauwigheid vindt. Ik verdedig
dit standpunt niet, ik constateer het al
leen. De Hollander, tot het krijgsman-
schap geroepen, begrijpt dat men van
hem vordert dat hij met een geweer
behooriyk kan schieten en het schoon
maken, en er een bajonet opzetten. Hij
snapt dat-ie een aantal commando's
moet leeren opvolgen die het manoeu
vreeren in sectie- en compagniesverband
betreffen. Maar hij heeft een zekere min
achting voor salueeren en geweer pre
senteeren, en nog meer van „hoofd
links", „hoofd rechts" en alles wat op
paradeeren lykt.
Welnu, onze Olympische vertegenwoor
digers moeten bij het naderen van de
eeretribune de matelotjes met de oranje
linten afnemen, met de bol naar buiten
gekeerd, en hoofd rechts maken, daar-
by doormarcheerend met den linkerarm
langs het lichaam zwaaiend. Dan komt
het oogenblik dat zy moeten halt ma
ken en „de houding aannemen". Dat zet
het N .O. C. maar kalmweg in zyn in
structies, zonder zich te verdiepen in de
vraag of zy wel weten wat de houding
is. Ik heb er al ontmoet die het vol
strekt met weten, omdat zy niet in
dienst zyn geweest, zy zullen c-r dus
maar wat van maken, en als ik denk aan
de zorg die wy aan dit belangryke on
derdeel van de militaire e'iquette moes
ten besteden, als wy het stoere strijders
onderwezen dan huivert er nog iets
in myn mobilisatie-reservisten-hart.
Vooral by het besef dat sommige naties,
zooals Engeland, Amerika, Duitschland
en Zweden, deze dingen precies ir.stu-
deeren en met pijnlijke correctheid uit
voeren. Mussolini's mannen zullen ook
wel tip top voor den dag komen. En wy
zyn de gastheeren!
Nu kunt u wel zeggen: „goed maar dat
wy niet zoo militaristisch zyn" maar dat
is een dooddoener en een onjuistheid bo
vendien. Dit is geen militairisme. Het is
cérémonie protocolaire Olympique. En
als het nu eens niets op het leger leek,
als er byvoorbeeld ik noem maar wat
buigingen gemaakt moesten worden,
met gepluimde steken la Cyrano,
zouden de Hollanders er evenmin aan
willen. Zy hebben altyd dienzelfden af
keer van alle uiterlyk vertoon dat zui
ver gebaar wordt.
Het is wel een beetje jammer vooral
omdat het geen bescheidenheid is maar
alleen wat valsche schaamte en gebrek
aan gemak-om-zich-te-bewegen. Soms
maken wy daardoor een onbeholpen en
hopeloos-nuchteren indruk in interna
tionaal gezelschap. Ik herinner my de
houding van het Nederlandsch hockey-
elftal by de vlaggen- en volksliederen-
ceremonie aan het slot van het hockey-
tournooi. De Brïtsch-Indiërs en Duit-
schers zwaaiden him kromstokken spon
taan, en juichten. De Hollanders deden
niets, stonden er maar zoo'n beetje on
wennig en aarzelend bij, ofschoon de
Britsch-Indiërs het voorbeeld al hadden
gegeven toen hun beurt kwam.
Misschien had het N.O.C. dit défilé
beter moeten voorbereiden, en een ser-
genant-majoor-instructeur bij de deel
nemers moeten rondsturen om ze een
lesje te geven in de cérémonie. Nu
vrees ik dat er velen bij zullen zyn die
nog niet weten wat zy doen moeten als
zij al op marsch zijn in het défilé. Om
dat al die flauwigheid hen lekker niks
kan schelen....
Het is toch verkeerd, want wU zyn de
gastheeren. Tegenover al die buitenlan
ders, al die autoriteiten, moest onze de
legatie het protocol in de perfectie kun
nen uitvoeren.
Misschien valt het nogal mee. Laten wij
het hopen. Het is in elk geval een geluk
dat het N.O.C. iederen deelnemer een bon
voor een jasje en zoo'n stroohoed heeft
gezonden een en ander af te halen aan
Amsterdamse he kleedingsmagazynen
anders kregen we een vertooning met
jasjes in alle denkbare kleuren, vooral
groezelige, en vuile truien en misschien
wel pullovers en zeil jekkers er tusschen-
door. voor de variatie.
Enfin. Als de vierhonderd Hollanders
Zaterdagmiddag hun parade maken zal ik
het met aandoening aanschouwen, en
toch wel eenig medegevoel met hun lot
hebben. Want, zelf Hollander zynde,
moet ik eerlyk bekennen dat 'k het ook
niet voor m'n plezier zou doen....
R. P.
DE WIELERWEDSTRIJD.
TIJDELIJK AFGESLOTEN
WEGEN.
B. en W. deelen mede:
Op Dinsdag 7 Augustus 1928 zal,
blykens ontvangen bericht van het Ne
derlandsch Olympisch Comité, een weg
wedstrijd met rywielen worden gehou
den.
In verband daarmede zal de Slaperdyk
tusschen den Nieuwe Rijweg en de
grens van de gemeente Velsen, op dien
dag van 811 uur v.m. en van 125
uur n.m. voor alle ryverkeer worden
afgesloten.
Ook de Schoterweg tusschen het
Soendaplein en de Kleverlaan zal als
dan voor alle ryverkeer met uitzon
dering van de tram worden gesloten.
DE PROT. CHR.
NIJVERHEIDSSCHOOL.
OPENING IN SEPTEMBER
Men schryft ons:
Ieder zal in eigen omgeving wel op
gemerkt hebben dat het Nijverheidson-
derwys meer en meer een belangryke
plaats gaat innemen. In alle steden
komt jaarlijks een groot aantal meisjes
van de lagere school op de verschillen
de nyverheidsinrichtingen. Het gevolg
hiervan zal zyn, dat de a.s. moeders
en huisvrouwen meer berekend zullen
zyn voor hun taak; maar ook voor de
klasse van meisjes die ongehuwd blijft,
biedt het nyverheidsonderwys groote
mogelijkheden. Bekwame dienstboden,
huishoudsters en costumnaaisters zyn
altyd welkom en dat alles bereikt men
nergens zoo vlug en goed als onder de
uitstekende leiding van gediplomeerde
leeraressen.
In Prot. Christ, kringen werd reeds
lang de behoefte gevoeld ook dit onder-
wys in christelijken geest te geven.
Daardoor ls nu de Prot. Christelijke Ny
verheidsschool te Haarlem tot stand
gekomen, die een afdeeling is van
Haarlemsche huishoud- en industrie
school.
In September a.s. hoopt de school,
met ryks- en gemeente subsidie een
dagschool te beginnen. De reeds jaren
bestaande chr. avondnaaischool, waar
van de nu opgerichte een uitbreiding Ls,
bloeit en telt plun. 160 leerlingen, ter-
wyi bovendien ook avondcursussen zullen
gegeven worden in lingerie- en costuum-
naaien. Het bestuur hoopt de school
te kunnen vestigen in een gebouw om
trek Kenaupark of Frans Halsplein,
opdat de leerlingen uit het Noorden
van de stad makkelijker van het ender-
wys gebruik kunnen maken. De gele
genheid voor aanmelding van leerlingen
is al opengesteld.
De twee candidaten
Mr. J. GERRITSZ
In ons vorig nummer hebben wij me
degedeeld. dat het bestuur der federa
tie van de S. D. A. P. vergaderd heeft
om de voorziening in de wethoudersva
cature te bespreken.
Het ging over de vraag of de aanwij
zing van een opvolger voor den heer
M. A. Reinalda als wethouder moest
worden overgelaten aan de raadsfractie,
of dat daarover de ledenvergadering der
SD A.P. gehoord moest worden. Het
bestuur is na gehouden bespreking van
meening, dat dezelfde weg bewandeld
moet worden als by vorige gelegenhe
den. Tot heden heeft de ledenvergade
ring van de SD.A.P. zioh alleen uitge
sproken over de vraag of de party deel
nemen zou aan een college van B. en
W., maar de aanwijzing van een can
did aat is steeds overgelaten aan de
raadsfractie.
As. Woensdagavond zal evenwel een
ledenvergadering van de SD.A.P. gehou
den worden om deze quaes tie te bespre
ken.
Het bestuur zal daar met het boven
bedoelde advies komen.
Nu er evenwel een speciale vergade
ring voor deze aangelegenheid belegd
is, verwachtte onze zegsman we!, dat ook
al is het byna zeker dat het advies van
het bestuur zal worden aangenomen, er
toch over de beide candidaten voor den
wethouderszetel gesproken zal worden.
Voor de vervulling van de vacature
worden, zooals bekend is, genoemd de
heeren Mi*. J. Gerritsz en J. Joosten. De
fractie zal dan een keuze moeten doen
Natuurlijk wordt in kringen der S.
D. A. P. over de beslissing die genomen
moet worden, veel gesproken.
De verwachting is dat beide candida
ten een eventueele benoeming zullen
aanvaarden. Voor beiden zouden er
evenwel opofferingen mede gepaard
gaan. De heer Gerritsz die veel werk
heeft als secretaris van den Ned. Werk-
loosheidsraad. zou een gedeelte van dien
J. JOOSTEN.
arbeid, die hem zeer Hef is, moeten op
geven. In het belang van de party zou
hy daartoe, zoo is de verwachting al
thans, overgaan, als de fractie een be
roep op hem deed. Aan den anderen
kant moet het den heer Gerritsz wel
aanlokken om deel te nemen aan het
gemeentebestuur, omdat er zoovele din
gen zijn. die hy heeft helpen voorberei
den. Allereerst de werkloosheidszorg. Hij
had deel aan de oprichting van de
werkloosheidsverzekering en de instelling
vendien hielp hy het bekende Verkeers-
van de arbeidsbeurs te Haarlem. Bo-
rapport opstellen, zoodat het voor hem
van beteekenis zou zyn een belangrijk
aandeel te hebben In de uitwerking van
de denkbeelden daarin vervat. Ook voor
de uitbreiding van Groot-Haarlem
heeft de heer Gerritsz altyd veel belang
stelling gehad. Het idee om in voorma
lig Schoten een Noorderhout aan te leg
gen is van hem afkomstig.
De heer Joosten is ook een op den
voorgrond tredend raadslid. Eers; zat
hy in dit college van 19 Juni 1914 tot 7
September 1915. Daarna werd hij door
de kiezers weer naar het Prinsenhof af
gevaardigd op 28 Mei 1923.
By de begroot Ingsdebat ten is de heer
Joosten steeds een der belangrijkste
sprekers. In het bijzonder interesseerde
hy zich voor financieele aangelegenhe
den, belastingen, pryzenpolitiek der
gemeentebedrijven, woningbouw, enz.
De heer Joosten maakt deel uit van
verschillende raadscommissies, o.a zit
hij als raadslid in het Georganiseerd
Overleg, door zyn werkzaamheden te
Zaandam als ambtenaar van sociale za
ken, is hy goed vertrouwd met ambte
naarsaangelegenheden. Ook maakt de
heer Joosten deel uit -van de commissie
van toezioht op den Stadsschouwburg.
Als de keuze op den heer Joosten zou
vallen voor den wethouderszetel, zou hy
natuurlijk zyn betrekking als ambtenaar
te Zaandam moeten opgeven.
SOLDAAT DOOR EEN
GRANAAT GEDOOD.
Droevig ongeluk in 't
kamp te Oldenbroek.
EEN ERNSTIG EN TWEE
LICHTGEWONDEN.
Donderdagmorgen is in het kamp te
Oldebroek tydens schietoefeningen met
een kanon 15 c.M. kort, ouderwetsch
model, een projectiel by het aanzetten
in den vuurmond door middel van een
laadstok, ten gevolge van wry ving ge
sprongen en teruggeslagen. Hierby werd
een dienstplichtige, voor herhalings
oefeningen onder de wapenen, by de
artillerie te Gorinchem, A. Vos uit Drlel,
onmiddeliyk gedood. Zwaar gewond
werd de dienstplichtige Berselo uit En
schedé afkomstig. Zijn toestanr schynt
hopeloos. Zyn armen werden hem onder
den elleboog afgeslagen, een granaat
scherf heeft een der longen getroffen,
zyn gezicht is eveneens ernstig ver
wond. Een derde dienstplichtige kreeg
lichte wonden u> het gezicht door ver
splintering van den laadstok, terivyi een
vierde kleine splinterwondjes kreeg,
maar door den schrik van de explosie
buiten dienst werd gesteld.
Onmiddeliyk werd chirurgische en ge
neeskundige hulp uit Zwolle ontboden,
terwijl de zwaar gewonde B. naar het
Sofia-ziekenhuis te Zwolle werd over
gebracht. zyn toestand was gisteren
avond heel ernstig. Een commissie van
onderzoek werd ingesteld.
Onmiddeliyk heeft de commandant
den pastoor te Driel en den burgemeester
te Enschede verzocht, de familie voor te
bereiden en in te lichten. De familie
is 's middags in het kamp aangekomen.
Onmiddeliyk werden, zoo meldt het
Hbl. nader, de minister van Oorlog en
de Inspecteur der Artillerie te Den
Haag telefonisch van het gebeurde op
de hoogte gebracht.
Direct na het ongeluk werd de oefe
nig geëindigd, d.\v_z. nadat de gejeden
stukken waren afgevoerd.
Dit ongeval is des te droeviger, omdat
het, gebeurde in het laatste uur op den
laatsten detachecringsdag van deze
herhalings-ntenscnen. van wie de
meesten tot de lichting 1922 behoorden.
De oorzaak-
Omtrent de juiste oorzaak stond gis
teren nog niets vast direct werd een
commisie van onderzoek benoemd, be
staande uit drie officieren, van wie twee
uit Den Haag en een uit Amsterdam.
Deze heeren waren om zeven uur
reeds op het terrein aanwezig.
De Tel. meldt nog: Zooals gewoonlijk,
waren er ploegen en afdeelingen aan
het schieten. Een 7-tal jongens van het
tweede regiment was juist bezig een
projectiel in een kanon te brengen. Op
het moment, dat de laatste klappen aan
het stalen monster werden gegeven,
waarna de vuurmor.d gesloten zou wor
den, klonk plotseling een korte, venij
nige knal, een vuurgloed ontstond en
vóór de doodelijk ontstelde bedienings
manschappen eigenlyk goed wisten wat
er gebeurd was, lag voor hun voeten het
ontzielde totaal verminkte lichaam van
hun makker Vos. Een eind verder lag.
kermend van pyn cn vreeselijk verminkt
de milicien Berfelo.
Een reserve-sergeant, die by de ploeg
was ingedeeld, kreeg het op het gezicht
van dit luguber sohouwspel dermate op
de zenuwen, dat hy zich aanmeldde als
de schuldige van d;t ongeval, zulks even
wel ten onrechte, omdat, naar kapitein
Wanninghof ons mededeelde, deze niet
eens met het commando belast was,
doch een sergeant-majoor. Volgens den
kapitein treft ook laatstgenoemde geen
blaam. Voor zoover het onderzoek, door
hemzelf ingesteld, heeft uitgewezen,
heeft de sergeant-majoor, geen fout ge
maakt. Hoe het projectiel dan eigenlijk
zoo plotseling kon springen, is dan ook
nog volkomen duister. Jaren geleden,
tydens de mobilisatie heeft zich een
soortgeiyk voorval afgespeeld te Oost
Voome. Sindsdien zyn misschien wel
30.000 soortgelijke projectielen ver
schoten.
FEEST IN DE GIERSTRAAT.
Hedennacht werd door de Gierstraat-
vereeniging een mooie bloemversiering
aangebracht voor het huis van het gou
den echtpaar NotarL, J. Willems, Gier
straat 14.
PERSONALIA.
Voor het Mulo-examen slaagden te
Amsterdam voor diploma A., B van
Voorden. A. S. van der Laan de Vri??.
W. L. Bierheuvel, A. M. Akerboom. F.
R. A. Aschoif, A. Druyl en A. Horder,
allen uit Haarlem.
DE HUIS VLIEG.
(Wy hebben een vooroordeel
tegen vliegen. Als wy deze
diertjes wat vriendeiyker be
keken en wat meer waardeer
den. zouden wy ook niet zoo-
voel last van ze hebben. Uit
een courantartikel).
De huisvlieg is een charmant insect.
Een feit dat u dadeiyk blykt.
Wanneer u eens even de moeite neemt.
En het dier van dichtby bekijkt;
Augustus-September dat is de tyd,
Dat u hem het best beziet.
Hy is dan het grootst, het mooist, het
sterkst,
En zoeken hoeft u hem niet
Wanneer u hem lang. op uw gemak,
Aandachtig beschouwen wil.
Zet hem op een vliegenvanger neer,
Dan zit-ie betrekkelyk stil;
Beziet zijn mooie glanzende Jas,
De glimmende plaat op zijn rug.
Die heeft slechts de vlieg tot de jalousie.
Van zyn broeders de mot en de mug;
Hy heeft in dit voor hem best seizoen.
Een prachtige glans in zyn oog.
En als hy zingt stygt een fyn geluid,
Vibreerend en zacht omhoog;
Het telen van vliegen is prettig werk.
Je hoeft er niets voor te doen.
Je hebt er vandaag een paar dozyn.
En morgen een paar millioen;
De zorg voor de voeding is ook gering
Om niet te zeggen nihil.
Wat melk. wat Jam en een stukje vleesch,
Is al wat een huisvlieg wil;
Maar mocht n dit nog t- .-eel moeite zyn
Dan is het wel goed dat u weet.
Dat een vlieg na een tik met 'n vltegen-
klap,
In den regel zelfs niets meer eet.
P. GASUS.
HET G. E. B.
Winst over 1927
f 696.010.
TOENEMING ABONNEMENTEN
HUISHOUDTARIEF.
Verschenen ls het verslag over 1927
van t Gemeentel yk ElccIncite:tsbedrijf.
Daaraan ontlcencn wij:
31 Dec. 1927 waren aan het bedrijf
werkzaam 45 ambtenaren en 114 werk
lieden.
1 Augustus 1927 bestond het bedrijf 25
jaar.
Op dit Jaar drukte de annexatie haar
stempel. Het levoringsgcbled werd be
langrijk uitgebreid. Er werden overgeno
men 4.290 hoogspanningskabel. 24477 M.
laagspanningskabel en 2151 electrlcitelts-
meters.
Het aantal verkochte K.W.U., dat in
1926 18.022324 bedroeg, steeg in 1927 tot
20,232.080.
Er waren op 31 Dec. 1927 3567 abonne
menten voor huishoudtarief afgesloten.
Het stroomverbruik volgens het huis
houdtarief. dat over 1929 997336 K.W U.
bedroeg, is in 1927 gestegen tot 1.725.931
K.W.U.
In 1927 werden door de P.E.G.EM. aan
het G E B. geleverd 21.765.015 K.W.U.
Bovendien werden betrokken van het
Prov. Electr. Bedryf 35.735 K.W.Uvan
de fabriek der firma Cohen en van der
Laan 99.937 K.W.U.. zoodat te zamen in
gekocht werden 21.900.687 K.W.U.
In de Centrale te Haarlem werden voor
de P.E.G.E.M. opgewekt 24.647.302 K.
W.U. (vorig jaar 24.327.008 K.W.U.).
De winst over 1927 heeft 696.010 be
dragen.
Oud-minister Colijn spreekt aan een persmaaltijd
OUD-MINISTER H. COLIJN.
De Nederlandsche Journalist enkring
heeft aan den heer H. Colyn, oud-mi-
nistcr-president en voorzitter der Eco
nomische Confsreidie van den Volken
bond gisteren een noemmaal aangebo
den in hotel Paulez te 's Gravenhage.
Er waren vele journalisten aanwezig
ook van de buitcnlandsche pers.
De voorzitter D. Hans lucid by den
aanvang van den maaltyd een korte
rede, waarin hU zyn vreugde uitsprak
over de tegenwoo-digheid van den heer
Colyn en hy begroette hem als Neder
landsch staatsman, als internationale
figuur en ook als Journalist.
Bij het dessert nam de heer Coiyn hot
woord, spreker zelde dankbaar te zyn
voor de tot hem gerichte uitnoodiging,
vooral, omdat die uitging van een kring
van vakgenooten. Spreker vreesde, dat
de verwachtingen wel iets teleurgesteld
zouden worden, daar men toch niets by-
zonders zou hooren en bovendien Is het
onderwerp nu niet bepaald interessant.
Het onderwerp van mUn rede, aldus
de heer Colyn. zal can zyn:
„Het economisch werk van den Vol
kenbond, gezien in het licht van de in
ternationale po!itiek.v
Ofschoon het over eenige dagen reeds
14 jaren geleden zal zyn, dat de wereld
plotseling in vuur cn vlam werd gezet,
staat nu het economisch herstel van
Europa nog altyd in het centrum der
belangstelling.
Dit is zeker merkwaardig maar men
mag niet vergelen, dat de schok, door
dezen oorlog teweeggebracht, onge
ëvenaard groot is geweest, vee! grooter
dan die van eenigen oorlog in het ver
leden.
De strydmachtcn waren destUds niet
zoo uitgebreid en het handelsverkeer
werd niet belangryk verstoord.
By den laatsten oorlog daarentegen
werd de geheele „Staatswirtschaft" on
derworpen aan de elschen van den
oorlog, met als gevolg dat dc ontwrich
ting een zoo grooten omvang ken aan
nemen.
De grootte van dezen geweldigen
schok is, nadat aller aandacht eerst op
politieke kwesties was gericht geweest,
pas later duideiyk geworden. Dc ern
stige valuta-ontwrichting, dc werkloo.v
held, de depressie ln Oostenryk, Honga-
rye en Duitschland waren cr do niet te
miskennen symptomen van. Deze pro
blemen moesten Internationaal opge
lost worden, teneinde verder betere toe
standen te krijgen.
De eerste stappen daartoe werden ge
daan op de Conferentie te Brussel in
1920. maar deze hadden weinig rcsultai
Bovendien was dc economische struct-
tuur der productie sterk gewyztgd en
voorts noemde spreker de groote schul
denlasten. waaronder ook landen die
niet aan den corlog deelnamen lydcn,
als oorzaak voor het ontwrichten. Ne
derland zag b.v. zijn schuldenlast sty-
gen van 1 op 3 milliard gulden. Een te
groot deel van het volksinkomenruim
6000 millioen gulden wordt voorts
nog weggenomen door de ja&rlyksche
bewapeningskosten der verschillende
landen. Ook opwekken voor een natio
nale industrie in tal van landen werkte
niet ten goede. Aan den cenen kant
worden millioenen uitgegeven, aan
den anderen kant blijven millioenen
renteloos, onbenut.
Eveneens in de verhouding tusschen
Europa en dc andere werelddeclen, voor
al Amerika is wijziging gekomen, daar
de productie zlzh vc:plaatste, en ln de
zelfde mate geldt dit voor Japan.
Amerika en Japan hebben sedert den
oorlog hun export belangryk ver
hoogd.
Als andere zeer belangryke factoren
noemde spr. voorts de vermindering van
het aantal emigranten uit Europa en
vooral de gewijzigde verhouding die
ontstaan is ln dc betalingswijze tus
schen Europa en Amerika, v/as Amerika
vroeger debteur, thans ls het cedlteur
van Europa.
Het heeft larg geduurd voordat men
dat alles heeft beseit, maar toen hoeft
men ook begrepen, dat men niet alleen
te doen had mor. een verstoring der
verhoudingen in Europa, maar dat men
stond tegenover geheel nieuwe ver
houdingen.
Het is toen duid-riyk geworden dat
niet ieder land zich zelf moest helpen,
maar dat men internationaal moest
samenwerken. Daardoor werd hef vraag
stuk getrokken binnen de siecr der In
ternationale politiek.
Toen besloot dc Volkenbond in 1925
een Economische Conferentie bijeen te
roepen, welke tot taak zou hebben de
oorzaken der economisch^ malahe op te
sporen en middelen aan te geven, welko
daarin verbetering zouden kunnen
brengen.
Inmiddels heeft deze conferentie
plaats gehad ln Mei van het vorig jaar.
Daarop waren 50 naties vertegenwoor
digd. de regeeringen hadden thans eco
nomen gezonden en niet zooais op vori
ge conferenties zooals die ln Brunei
cn Genua politiji. Wel bieel cie po
litiek niet geheel buitengesloten, maar
meestal plaatste men zich zooals dc Ne
derlandsche delegatie op tcn zuiver
standpunt.
Vervolgens deelde spr. een en ander
mede over de handelingen der confe
rentie.
„Kan men nu spreken van eenig re
sultaat, dat door die conferentie li, ver
kregen vroeg spreker.
De heer Coiyn zetde zeer optimistisch
gestemd te zyn met betrekking tot dc
beantwoording dezer vraag.
Zoo is door 28 regeeringen de con
ventie tot afschaffing van ln- cn uit
voerverboden reeds onderteekend. do
technische inrichting der tarieven
de ondubbelzinnige toepassing van dc
bcgunstigingsclausule zyn thans ln e<n
vergevorderd stadium van voorbereiding.
De Economische Conferentie heeft
echter niet kunnen verhinderen, dat
sommige tarieven zün verhoogd. zU
zyn echter lager dan voor d«-n oorlog.
Ook wees spr. er jp. dat de tstst
koming van hei Fransch-Diutsche ver
drag onder merkbaren invloed der Eco
nomische Conferentie is geschied.
