BUITENLANDSCH OVERZICHT
H. D. VERTELLINGEN
OPPOSITIE IN DE SKOEPSJTINA.
AMERIKA EN TSJITSJERIN
GEMENGD NIEUWS
HAARLEM'S DAGBLAD WOENSDAG 8 AUG. 1928.
Aanslag op Raditsj?
Turksche troepen aan de Grieksche grens?
Polen en Litauen.
T BELANGRIJKSTE NIEUWS.
De zitting der Skoepsjtina, die slechte
enkele dagen zou duren, zal waarschijn
lijk als gevolg van de heftige oppositie
der Servische boerenpartij aanzienlijk
worden gerekt. Alhoewel het Huis den
geheelen Dinsdag vergaderde, kwam men
nauwelijks aan de afhandeling der agen
da toe. daar de oppositie een groot aan
tal dringende voorstellen had ingediend.
Herhaaldelijk hadden vinnige uiteenzet
tingen tusschen de meerderheid en de
oppositie plaats. Ten slotte werd een
aanvang gemaakt met de debatten over
het regeeringsprogram.
De leider der Servische boerenpartij.
Jovanowitsj, die voorheen gezant van
Joegoslavië te Weenen en te Londen
was, verklaarde, dat alles wat de huidi
ge minister van Buitenlandsche 5? aken,
MarinkowitsJ, tot dusverre ondernomen
heeft, op een mislukking is uitgeloopen.
De ratificatie der conventies van Net-
tuno zal, zoo betoogde hij. de tegenstel
lingen tusschen Serviërs en Kroaten nog
meer toespitsen.
Op 20 Juni riep spreker uit. heeft de
regeeringsmeerderheid de Kroatische
afgevaardigden met revolverschoten uit
de zittingszaal verdreven, hetgeen in de
de geschiedenis van het parlementaris
me zonder weerga is!
Hier interrumpeerde de premier. Ko-
r os jets, dat men daarbij niet met een
door de regeeringsmeerderheid bedreven
daad noch met de misdaad van een en
keling te doen heeft.
Het conflict tusschen Servië en Kroa
tië, zoo ging Jovanowitsj voort, heeft
zich dermate verscherpt, dat het licht
tot een open strijd kan komen, hetgeen
ontzettende gevolgen, na zich zou slee
pen. De misdaad van 20 Juni heeft aan
de oppositie van boeren en democraten
het moreele recht verschaft genoegdoe
ning te eischen. De Kroaten hebben ech
ter een fout gemaakt, toen zij de mis
daad der twee Servische partijen, die in
de Skoepjtina de meerderheid vormen,
het geheele Servische volk in de schoe
nen schoven. Niet het Servische volk is
voor deze misdaad verantwoordelijk, doch
de opeenvolgende slechte regeeringen,
zoo besloot Jovanowitsj.
Naar de bladen melden is koning
Alexander van Joegoslavië in verband
met de crisis in de binnenlandsche poli
tiek onverwijld van zijn zomerverblijf in
Bosnië naar Belgrado teruggekeerd.
De politie te Zagreb heeft dertien per
sonen gearresteerd, die voornemens wa
ren een Putsch uit te voeren, ten einde
aan zekere politici gelegenheid tot actief
ingrijpen te verschaffen.
De toestand van
Raditsj.
Naar de bladen melden, bemerkten
Dinsdagmorgen vroeg politie-agenten in
den tuin der villa van Stefan Raditsj
twee verdacht uitziende personen. Toen
de politieagenten hen naderden, namen
de indringers de vlucht. De agenten
schoten, doch troffen niemand. In weer
wil van een onmiddellijk begonnen ver
volging konden de beide mannen niet
worden ingehaald. Men neemt aan, dat
zij een aanslag op Raditsj in den zin
hadden.
De toestand van den leider der Kroa
tische Boerenpartij, Stephan Raditsj,
die Dinsdag door professor Wenkebach
en professor Romberg onderzocht
wordt thans iets gunstiger beoordeeld,
hoewel complicaties nog niet geheel uit
gesloten zijn. Professor Wenkebach uit
te evenwel de hoop, dat de patiënt bin
nen enkele dagen de crisis overwonnen
zal hebben. Raditsj heeft een rustigen
nacht gehad en enkele uren geslapen.
Hij gevoelde zich dan ook aanzienlijk
beter.
Rusland's eventueele
deelneming aan
Kellogg's pact.
Het ministerie van Buitenlandsche
Zaken der Vereenigde Staten heeft,
naar de Tel. uit New York verneemt
zijn standpunt aangaande de eventueele
deelneming van Rusland aan het anti-
oorlogspact nog niet bepaald. Verschil
lende uitlatingen doen evenwel ver
wachten, dat men te Washington zal
trachten, de aangelegenheid met een
principieele verklaring af te doen. Men
laat namelijk doorschemeren, dat bijna
alle te Washington geaccrediteerde ge
zanten namens hun regeeringen hebben
verzocht, als onderteekenende mogend
heden tot het pact te mogen toetreden,
doch dat inen al deze verzoeken van de
hand heeft moeten wijzen.
DeD Amerikaansche bladen hebben
tot dusver nog geen commentaar Op he!
verdoek der Eovpets geleverd.
Het antwoord van Polen op het Li-
tausche voorstel, om de onderhandelin
gen tusschen de beide landen tusschen
15 en 20 dezer te Koningsbergen te doen
plaats vinden, is te Kowno ontvangen,
naar de Tel. van daar verneemt. Zoo
als men weet, stelt de Poolsche minister
van Buitenlandsche Zaken in dit ant
woord voor, bedoelde conferentie op 30
Augustus te Genève te houden.
Het standpunt van het Litausche
ministerie van Buitenlandsche Zaken is
nog niet officieel bekend. Naar van be
voegde zijde echter wordt medegedeeld,
zal Litauen het Poolsche voorstel aan
vaarden.
Een Turksch-
Grieksch conflict?
Volgens een niet bevestigd bericht uit
Saloniki aan de „Elefteron vima" zou
den de Turken de grensgarnizoenen
versterken en zware artillerie, onder
stroo verborgen, vervoeren. Zij zouden
namelijk van meenmg zijn, dat indien
Venizelos de komende parlementsverkie
zingen in Griekenland wint, een Turksch.
Grieksch conflict waarschijnlijk zou
zijn.
KORT EN BONDIG.
De Paus ontving den pater, dien Nobile
op zijn tocht heeft vergezeld en droeg
hem op, Nobile dank te zeggen voor het
doen neerwerpen van de medaille en het
kruis boven de Noordpool,
Twee correspondenten van de „Chi
cago Tribune" hebben aan de Poolsch-
Litausche grens een onderzoek naar
de beweerde militaire voorbereidingen
ingesteld. Noch aan de Poolsche noch
aan de Litausche zijde der grens kon
den zij echter zoodanige voorbereidingen
ontdekken.
Maandagnacht zijn te Londen vlieg
tuig-manoeuvres begonnen. Zoowat
honderd vliegtuigen namen deel aan den
aanval op de stad. De vliegtuigen waren
groenachtig bruin gekleurd en daarmee
werd bereikt dat de vliegtuigen in het
donker zelfs met de krachtigste zoek
lichten bijna niet waren te vinden.
Op 140 M. diepte is in een mijn bij
Villers Leboullet de waterkeering be
zweken. Vijf arbeiders worden vermist.
De reddingspogingen zijn nog aan den
gang.
Het Stefaniagentschap ontkent cate
gorisch, dat Italië troepen zcu conoen-
treeren nabij de grens van Joegoslavië.
Span je en de
Volkenbond
De groote mogendheden hebben Dins
dag blijk gegeven van hun wensch om
Spanje, hoewel het een niet-perm3-
nenten zetel in den Raad zal krijgen,
direct na de periode van drie jaar her
kiesbaar te sie'.'.en. Dinsdag kwamen op
he: Volkcnbondssecretanaat telegram
men van Duitschland. Engeland er
Frankrijk binnen, waarin deze verzoe
ken om op de agenda van de as. Val
kenbondsvergadering de vraag om den
in 1926 toegepasten regel van directe
herkiesbaar he.as verklaring vcor niet
permanente leden bij uitzondering ock
in 1928 toe te passen te plaatsen, het
geen natuurlijk met het oog op Spanje tallooze wetten, die jaarlijks
verzocht is. afgekondigd en waarin geen
Wonderlijke wetten
De Turksche nationale vergadering
heeft dezer dagen een wet aangenomen
öieaan particulieren den invoer, den
bouw en het gebruik van rekenmachines
verbiedt; overtreders worden gestraft
met een gevangenisstraf van één tot
drie jaren.
De oorsprong van deze wet moet ge
zocht worden in het plan van de regee
ring, de banken te noodzaken, hun per
soneel te vergrooten. Deze strijd tegen
machines heeft in Turkije al eens een
voorloopar gehad. Toen namelijk de
schrijfmachines langzamerhand opgang
in het Oosten maakte, kondigde de sul
tan een besluit af, waarbij de vernieti
ging van alle in TurkUe aanwezige
schrijfmachines werd bevolen. Want:
•Hot zou niet meer mogelijk zijn, sa
menzweerders gevangen te nemen, zoo
dra zij in staat gesteld zouden zijn, hun
proclamaties te verspreiden in een
vorm dien de vaststelling van de identi
teit onmogelijk maakt".
Een merkwaardige wet noopt In
Britsch-Indië tot het aanbrengen van
belastingontduikers. Zoodra een belas
tingplichtige Hindoe zijn verplichtingen
niet nakomt, wordt hii tot barbaarsclie
straffen veroordeeld. De wet heeft een
straf verzonnen, die gelijk staat met de
folteringen, die in de middeleeuwen
werden toegepast. De nalatige belas
tingschuldige wordt blootgesteld aan de
brandende zonnestralen, die een tempe
ratuur hebben van 40 graden en hoo-
ger. Deze verschrikkelijke kwelling laat
ae rijkste Indische vorst tegen zijn on
derdanen onbarmhartig toepassen.
De Japanners, die het parlementaire
systeem van het Westen hebben over
genomen. passen het gelijk bekend met
grooten ijver en zeer streng toe en heb
ben een zeer ernstige opvatting van de
plichten der afgevaardigden. Oo zeke
ren dag viel het een afgevaardigde in,
in het Hoogerhuis te geeuwen. Bij ons
gebeuren soms nog heel andere dingen
aan het onschuldige geeuwen. In het
gevoeligere Oosten ontstond deswege
echter een groot schandaal. De afge
vaardigde werd voor de rechtbank ge
bracht en er aan schuldig bevonden, de
wettelijke bepalingen nopens de plich
ten van een afgevaardigde ernstig te
hebben geschonden in het openbaar
door gebrek aan wellevendheid ergernis
te hebben gegeven. Hij moest een geld
boete betalen
De wetgevende lichamen van de 48
Amerikaansche bondsstaten doen al het
mogelijke, om de menschheid met aller
lei wetten voor of tegen Vets gelukkig
te maken. Meestal tegen iets. Ieder con
gres moet een groep kiezers naar de
oogen zien en daartoe bestaat geen ge
makkelijker middel, dan een of ander
wetsvoorstel in te dienen. Vandaar de
worden
mensch
den weg weet. Bijvoorbeeld is het in
het zeer srenge Pennsylvanié verboden
met de oogen te rollen, terwijl in alle
andere staten ieder Jongmensen ieder
melsje zoo verliefde mag aanzien als
hij maar wenscht. Gaat er dus eens een
New-Yorker naar Pennsylvanié en
kijkt hij daar naar een aardig meisje,
dan kan dit, wanneer het niet gediend
is van deze misdaad, den jongeling on
middellijk voor den rgchter deen ver
schijnen wegens „rollen met d oogen".
Ook voor het overige is de Amerikaan
sche wetgeving nog in het bezit van al
lerlei merkwaardigheden In Arkansas
is het stelen van kippen niet verboden
dat een bijzonder geliefde sport van de
r.egers schijnt te zijn. Onlangs is te Ar
kansas een wet voorgesteld, die, zooals
het behoort, ook oo het stelen van kin
pen straf stelt. Het ontwerp ontmoette
evenwel in de wetgevende vergadering
onverwachten heftigen tegenstand.
„Waar gaan wij heen", riep een lid
van het parlement verontwaardigd uit.
„wanneer deze wet wordt aangenomen
Dan hebben wij in korten tijd zooveel
negers ln de gevangenissen, dat wij op
net land gebrek krijgen aan werkkrach
ten". En omdat men inzag, dat het ste
len van kippen van deze beide kwaden
nog de geringste was. werd de wet ver
worpen. Terwijl onze wetten alleen ali
mentatie-aanspraken van de echtge-
ncote kennen, kan in het eelukkigt
Amerika ook een gescheiden echtgenoot
van zijn vroegere echtgenoote betaling
van een rente verlangen. Zoo werd on
langs door de rechtbank van Los Ange
les een gescheiden vrouw veroordeeld,
haar vroegeren man een bedrag van
50 dollar per maand te betalen. DU
eigeno&ndige vonnis is een uitvloeisel
van de wetgeving in Callfomië, volgens
welke een vrouw verplicht is, haar ge
scholden echtgenoot onderhoudskosten
te betalen, wanneer haar inkomen aan
merkelijk grooter is dan het zijne. Eer,
dergelijk geval werd onlangs te San
Francesco behandeld Deze zonderlinge
opvatting van de rechtbanken wordt
voor het overige deer de vrouwenveree-
nlgingen van Amerika als gemotiveerd
erkend. Te New-York moeten volgens
de wet alle geboortebewijzen voorzien
worden van den vingerafrruk van het
kind. in San Dcmirvo is het verhtdc-"
kinderen beneden de zes jaren in de
treinen mede te nemen
En om tenslotte naar Europa terug
te keeren: Noorwegen heeft een nieuw
misdrijf bij de strafwet ingelijfd: dok
tersrecepten moeten duidelijk geschre
ven zijn en door den arts tv*.
naam een voornaam onderteekend zijn!
Overtredingen van dit navolgenswaar
dig voorschrift worden gestraft met ge
vangenisstraf van ten hoogte drie
maanden.
Na redding omgekomen
De correspondent van ..La Prensa" re
Asuncion (Paraguay) meldt, dat op le
rivierboot „Yororo" 60 K.M. ten Zuiden
van Asuncion brand is uitgebroken.
Door het gedrang op een der reddings
booten sloeg deze om, waarbij twaalf
vrouwen en twee mannen te water ge
raakten en verdronken.
De rest van de 75 passagiers werd
aan wal gebracht door de tweede red
dingsboot en een boot uit de rivierha
ven Itaenramada.
Twee beruchte bandie
ten gearresteerd
Naar uit Pau word: gemeld zijii de
beide Spaansche bandieten, die een
reeks roofovervallen op automobilisten
fn de Pyreneeën pleegden, bij Sompo"t
door de samenwerkende Fransche
Spaansche gendarmerie gearresteerd.
Na met de slachtoffers van hun jona
sten roofoverval geconfronteerd te zijn
legden zij een bekentenis af.
Het proces tegen Torral
en de Moeder-Overste
De moeder-overste Maria Concepcio.i
die, zooals men weet, in verband met
den op Obregon gepleegden moord ge
arresteerd is. zal niet worden terecht
gesteld, aangezien de Mexicaansche
grondwet de executie van vrouwen ver
biedt. Niettemin neemt men aan, dat
de procureur-generaal zoowel voor ie
moeder-overste als voor den moordenaar
José de Leon Torral, zelf, formeel 'e
doodstraf zal eischen.
EEN ONTMOETING MET
AMERIKAANSCHE
SPORTLEIDERS
Wanneer iemand verre reizen doet.
dan kan hij veel verhalen. Ironisch of
niet-ironisch bedoeld, de waarheid van
dit spreekwoord zal wel niemand ont
kennen.
Maar ook reeds bU het ontmoeten van
veel vreemdelingen in Je eigen land
wordt je bestormd door indrukken en
mededeellngen, zoowel omtrent toestan
den in den vreemde als over bevindin
gen van je buitenlandsche bezoekers
over Holland. Niet al die bezoekers zijn
even mededeelzaam en even openhartig
als Dr. Frangols d'Elescue, die een
leidende functie heeft in de delegatie
van de Vereenigde Staten van Amerika,
in ons land vertoevend voor deelneming
aan de Olympische Spelen. Deze pittige,
beschaafde en zeer voorkomende sport-
enthousiast, die in 1920 zelf als zwem
mer aan de Olympische Spelen heeft
deelgenomen. heeft zijn medische
practyk in New York voor drie maan
den verlaten om op eigen kosten
naar ons land te komen en het grootste
onder de sportgebeurtenissen mede te
maken. Hoewel hij in de United States
zijn tweede vaderland heeft gevonden,
bemerkt men dadelijk, dat hij er niet
geboren is. In optreden en uiterlijk is
hij de echte Franschman gebleven en
hij vormt dan ook in 'alle opzichten een
sterk contrast met al zijn Amerikaansche
mede-Olympiadelingen. zooals Speenhoff
zou zeggen. Hij is kleiner, levendiger
minder opvallend gekleed, meer spraak
zaam enonthoudt ztóh blijkbaar
van gom kauwen. Ik mag niet verzwij
gen. dat dit mij dadelijk sympathiek
voor hem stemde, want hoe ongemo
tiveerd het ook is, ik geloof, dat ik in
staat zou zijn, iemand te gaan ha:en,
wanneer ik hem nooit anders zag dan
met de karakteristieke kaakbeweging.
die Je nooit niet by 't gebruiken van een
kreeften mayonaise of poulet rót!. maar
die bij kauwgom schijnt te behooren,
zooals de vijf ringen bij al het Olympisch
gebeuren.
Amerika heeft vele coaches, leaders,
chief coaches en genera! leaders op ztfr.
cceaanstoomcc naar Holland geveerd,
en zij allen zijn vol lof over de hulp
die zij te Haarlem voor training var. de
zwemmers hebben ondervonden. Zij zijn
allen heel vriendelijk en erkentelijk, zoo
danig dat zij na openstelling van het
Olympisch zwemstadion toch naar Haar
lem kwamen om te oefenen en daarvoor
gaarne in twee groote autocars, waarvoor
z\j 35 dollar per bus moeten betalen,
naar de Houtvaart tuften naar de eenige
goede zwemgelegenheid in de omgeving
van Amsterdam, zocals zij zeggen.
Volgens Dr. d'Elescue mankeert er
aan onze nieuwe zwemschool maar éér.
ding. en naar zijn opvatting moeten wij
daar goed aan denken, wanneer wij er
weer een bouwen.
Ik dacht toen natuurlijk opmerkzaam
gemaakt te zullen worden op een tech
nische onvolkomenheid, doch dat was
blijkbaar niet het geval. Mijn verba
zing was dan ock niet gering toen hy
mij aanradde bij volgende gelegen
heden in zoo'n mooie zweminrichting een
lunchroom te ontwerpen, waar mén na
het zwemmen in zijn badmantel iets
eet- of drinkbaars kan gebruiken en
waar men gezellige zitjes had. zoodanig
gelegen, da: men een aardig uitzicht had
op het vroolijk en fleurig gebeuren in de
bassins. En dan natuurlijk het zwemmen
gemengd! Ik heb er maar eens om ge
lachen en zag in mijn verbeelding al den
storm van verontwaardiging opkomen
over zooveel verdorvenheid in onze goede
stad. In het buitenland vindt men der
gelijke gelegenheden in de zweminrich
tingen vrijwel algemeen en dan maak
Je er als Haarlemmer natuurlijk ook
gebruik van, wanneer je er met vacantie
bent. Doch stel u voor. zooiets in je
eigen stad, waar je elkaar allemaal
kent en allemaal iets van elkaar weet.
Fcei, wat een echt onbehoorlijk buiten-
landsch denkbeeld.
Dr. d' Elescue is er bepaald op ge
steld, dat ik kennis maak met direotor
Mr. Kipper (ik er er niet zeker van,
dat ik den naam goed verstaan heb).
Na lang zceken vinden wij dezen naar
schatting 50-jarige. getooid met een
Spaansch petje en een oliejas, voorzien
van vervaarlijke ihaken en oogen. die
bllna tot op den grond reikt.
Te voren had de heer d' Elescue tot
in finesses naar mijn positie geïnfor
meerd. Teen ik hem vertelde,
dat ik „Inspeotor of psysical
Education" was. vond hij dat tamelijk
vreemd. In de Vereenigde Staten heeten
de gemeentelijke ambtenaren, die onder
toezicht der gemeentebesturen alle aan
gelegenheden, de lichamelijke opvoeding
betreffende, crganlseerer. en regelen
„Director of Physical Education". Aan
Mr. Kipper werd ik dan ook als zoodanig
voorgesteld. Over het algemeen willen
die Amerikanen liever luisteren dan ver
tellen: zij schijnen van alles zooveel
mogelijk te willen weten.
Binr.en eenige seconden na de ken
nismaking met director Kipper werd ik
al door hem bestormd met vragen en
dan niet van die vragen, die je met een
paar woorden beantwoordt. Zoo was zijn
allereerste vraag, die hij op mij afvuur
de. welk systeem van gymnastiek wij op
onze scholen toepassen. Zijn gezicht
verried weinig belangstelling, toen ik
hem uitlegde, dat onze leerkrachten zich
nimmer hebben gebonden aan een afge
rond systeem, maar er de voorkeur aan
geven een bepaalde theoretische lyn
in hun lessen te volgen en bij de prac-
tische uitwerking de oefeningen uit
verschillende systemen in toepassing te
brengen. De meeste systemen zijn in
onze oogen eenzijdig of schieten op be
paalde punten te kort. Hij vond dat.
geloof ik, een ietwat zonderlinge opvat
ting en vroeg mU op den man af, of
wij het systeem Mensendieck dan niet
toepasten, want dat was toch zoo mooi.
Nu heb ik veel respect voor de energie,
waarmede de Amerikanen sport en spel
tot een gedeelte van hun dagelijksche
bezigheid hebben gemaakt, maar in dit
gesprek werd ik wel heel sterk beves
tigd in mijn meening. dat zij van de
gymnastiek als opvoedingsmiddel nog
weinig begrip hebben. Ieder, die maar
eentgszlns deskundige Is in de llchaams
oefeningen, zal die bewondering voor de
methode van de Dultsche Medica Dr.
Mensendieck, die een reeks van jaren
ln de Vereenigde Staten doorbracht,
zonderling vinden. Het is dan ook jam
mer, dat director Kipper niet aanwezig
was op het Internationaal Congres voor
Lichamelijke Opvoeding en Sport,
dezer dagen in het Amsterdamsche Uni
versiteitsgebouw werd gehouden. Hij
had dan kunnen hooren, hoe de moderne
paedagogische stroomingen eischen. dat
alles, wat de opvoeding betreft, uit een
oogpunt van kinder psychologie moet
worden beschouwd, dus van den kin
derlijken aard, van het kinderlijk karak
ter als uitgangspunt moet worden opge
bouwd. En nu is de methode Mensen
dieck we! een van de systemen, die van
deze gedachte het verste verwijderd zijn.
Het zou buiten de bedoeling van deze
oppervlakkige beschouwingen vallen hier
verder op in te gaan. Het was mij al lang
bekend, dat de gymnastiek m engeren
zin in Amerika nog in de kinderschoe
nen staat,
In den loop van het gesprek kwam lk
vorder te weten, dat op de primary en
high Schools (lagere en middelbare
scholen) twee uur per week is uitgetrok
ken voor de eigenlijke gymnastiek, dat
na de schooltijden veelvuldig sport in
verschillende vormen, afhankelijk van
leeftijd en sekse, onder leiding word:
beoefend en dat de kinderen er dagelijks
van 912 en 13 uur op school zitten
zoodat daarna lederen dag voldoende
gelegenheid voor sport en spel over
blijft. Voorts, dat de vrije Woensdag
middag er onbekend is, maar daaren
tegen de Zaterdag vrij van schoolonder
richt is. Zoodoende wordt de gelegen
heid voor sportbeoefening ook al weer
ruimer, alsmede de mogelijkheid tot het
maken van trips gedurende de week-end.
Ik heb natuurlijk uitvoerig moeten ver
tellen, over de lichamelijke opvoeding
van onze leerlingen, en dat daarbij het
zwemmen onder leiding van de leer
krachten in lichaamsoefeningen op de
schoolroosters was gebracht, vonden zij
buitengewoon ..Interesting".
Maar wat ik allesbehalve belangwek
kend vond. was hun meening over Am
sterdam en zijn winkeliers. Behalve hun
teleurstelling over het gemis aan goede
oefengelegenheden in een stad als Am
sterdam, waren zij diep verontwaardigd
over de onbehoorlijke houding van vele
Amsterdamsche winkeliers, taxi-chauf
feurs. sommige restaurants enz waar
men hun vaak het drievoudige van de
(Nadruk verboden; auteursrecht voorbehouden.)
Concurrentie
ULRICH BLUMM.
Frieda May had het zaakje gekocht
van de klelr.e erfenis die ze gekregen
had bh den dood van haar vader. Haar
moeder en zij hadden het klaargespeeld,
zonder verdere hulp. het zaakje in de
gedistingeerde buitenwijk der provincie
stad te doen bloeien Frieda's moeder ver
zorgde het huishoudentje en hielp haar
dochter op het atelier. Maar Frieda ont
wierp. Zij was geboren met smaak en
distinctie als twee gaven en gebruikte
om toiletjes te ontwerpen die zóó uit
Parijs leken gekomen. Binnen een paar
Jaren had zij haar vaste klanten. De
dikke, rijke bankiersvrouw van de groote
villa in de Laan die vroeger altijd naar
eer. of andere zaak in de stad ging.
placht nu minstens twee costumes per
seizoen bh haar te koopen, modeilen die
Frieda speciaal voor haar ontwierp. En
zoo deden bijna alle dames ln de buurt,
Frieda maakte ook hoedjes, niet
overdreven duur maar ook weer niet
„ordinair goedkoop" en haar .Mode-
huisje" bloeide.
Toen kwam de slag.
Op een dag werd de groote kruideniers
zaak tegenover haar opgedoekt. Langen
tUd keek ze op tegen twee naakte rui
ten. Tot er op een dag toebereidselen
werden gemaakt om den boel weer op
te knappen. En toen Frieda eens infor
meerde wat er komen zou hoorde ze tot
haar schrik, dat het een modezaak zou
worden.
Een paar weken later zat zij in een
verschrikkelijke stemming gebogen over
haar kasboek toen Ernst Kurz kwam.
Ernst was een oud? kennis van haar.
Om juister te zijn, hij was haar trouw
ste aanbidder. Sinds twee jaren bezocht
hij haar geregeld, bracht haar bloemen,
plaagde haar en liep nu en dan een
blauwtje. Frieda wilde hem niet trou
wen. 21e gunde hem ook den triomf niet,
In den eersten tijd van hun kennisma
king was ze verliefd geweest, een
heele verre en reine verliefdheid. Na
melijk op een filmacteur dien ze nooit
anders dan op het witte doek had ge
zien. Ze had Ernst verzekerd, dat ze
nooit, na zulke hooge idealen te hebben
gekoesterd, zou trouwen met een zij 't
ook handigen maar niet ln t minst ro
mantischer. jongeman als hij.
Dat gebeurde, toen ze eigenlijk nog
een erge bakvtsch was. Twee Jaren hard
werken en ervaring hadden haar wel
wat veranderd Maar ze was een koppig
klein ding en Ernst placht zijn zaak ge
woonlijk te bederven op het kritieke mo
ment door zijn grapjes en spotternijen.
Goeden dag groette hij, lk verkoop
hoeden
Ik méak ze. snauwde Frieda.
In weerwil van deze ontvangst glim
lachte de jongeman. Dat was een van
de dingen die haar het meest irriteer
den zijn glimlach.
Mag ik u niet een van mijn mo
dellen laten zien? Misschien niet voor
uw clientèlemaar voor u zeld
Ernst was een uitstekend verkooper
en verdiende rijk zijn brood in een groo
te zaak in de stad. Frieda had een hoop
van hem geleerd en altijd een trouwe
hulp aan hem gehad, maar desniette
min raasde ze nu:
Ga wegik kan je vandaag niet
lijden.
Vandaag alleen niet? Dan gaan we
toch vooruit.
Ernstheuach ik ben niet tn
stemmingik ben al zoo nerveus.
Wat is er dan?
Frieda wees naar den overkant.
Daar was nu de nieuwe zaak. tweemaal
zoo groot als de hare. klaar om geopend
te worden. En als reclame was er. ln den
vallenden avond, met electrische lam
pen den naam der nieuwe zaak aange
kondigd:
„Chic" Tout court. En verder: Zater
dag om vier uur zal het rolgordijn op
gaan. Komt en kiest voor het komende
seizoen de nieuwste modellen.
Ernst floot tusschen zijn tanden.
O zoo. zei hij.
Ernstwat kan ik daartegen
doen.... tegen zóó'n concurrentie,
klaagde Frieda.
Je vleit me.
Frieda balde haar kleine handen.
Ernst wees ernstig, ééns in je le
ven.
Ah. zei Ernst en richtte zich op in
'n heroike pose. Eindelijk komt mijn
kans! Eindelijk zal lk, als een ridder uit
oude tijden, mogen opkomen tegen den
gemeenen belager
Ernst, beste vleide Frieda. Als.
als je me helptje bent zooveel han
diger en geroutineerder dan ikals.
dan. Ze slikte nog net bijtijds te haasti
ge beloften in. Dan zal ik je nóóit meer
afsnauwen.
Poeh, verwierp Ernst verachtelijk.
De prijs ls te laag
En als je het niet doetdan
praat ik nooit meer tegen je dreigde
Frieda in vollen ernst.
Dat is wat anders. Gemeene Chan
tage. Maar daar kan ik niet tegen op.
Wil je me helpen?
Natuurlijk. Heb lk je ooit niet ge
holpen als je me noodig hadt?
De ems: van zijn toon deed haar ver
rast opzien. Maar hij lachte alweer. Zoo
placht hij gewoonlijk lederen goeden in
druk weer uit ie wisse hen.
Inderdaad gaf hy zich alle moeite om
haar te helpen.
Frieda had altijd wel geweten, dat hU
handig «-is cr. laoUsie bw*.
aljze iraarop hU nMlanx- ,-oor >»»r
ld maken c:l kans zag. een keurde mo-
ï-shnw ln haar nmk
ten. eermste haar toch. Voor het eerst
aas al) Iets anders ln hem dan eensoed
vriend, eer. handig aahetanan. Voor het
eerst steunde »e op hem. «WJ °P
he-n ltet zich door hem leiden. Er. ao
ernst en wilskracht die verborgen waren
onder iltn vrolijkheid Imponeerde
^''ïrïeda's ..Modehulsje" annonoeerde
tot verrassing van haar klanten een tea
en show op Zaterdag. Er moest enorm
gewerkt worden om ahes voor elkaar te
krijgen Het atelier achter do naak werd
Ingericht, waardig genoeg om de klan
ten te ontvangen. En terw-i)! Frieda hal
te nachten dcorwerkte om haar nieuw
ste modellen klaar te krijgen, zorgde
Ernst voor de reclame en de tea.
Frieda zou haar eigen mannequin
moéten zijn- Ze was er geschikt voor.
Haar slank figuurtje en aardig gezichtje
slelden haar in staat elk model te dra-
gen.
En op den bepaalden dag zat het ate
lier. herschapen in show-room. rol be
langstellende toeschouwsters. terwijl
Frieda, nerveus maar glimlachend, haar
modellen toonde, bij het vcrkleedcn ge
holpen door haar moeder; de radio zorg
de voor een dansmuziek)?, tapijten en
bloemen gaven de geheele omgeving iels
voornaams intiems.
Die tapijten en bloemen, daarvoor had
Ernst gezorgd. De tea en sandwiches ea
gebakjes die werden geserveerd, daar
voor had ook Ernst gezorgd. Dat alles
zoo volkomen slaagde. Frieda erkende
het stilzwijgend, terwijl ze langzaam
rondschreed in bekoorlijke toiletten,
haar modclhoedjes op het donkere
haar, gracieus en glimlachend, het was
alles aan Ernst te danken.En zijn tegen
woordigheid stemde haar rustig en ge
lukkig. Nu irriteerde hU haar niet meer.
Ze vroeg zich af, hoe zij twee Jaren lang
hem voor een onbeduidend - aardigen
jongen had kunnen houden. Het leek
haar nu. of ze wel voor altijd zoo zou
hebben willen werken, samen met hem
door htm geleid en geholpen.
Het was een groot succes, zei Ernst
toen de laatste dames verdwenen waren
en de radio tot zwijgen was gebracht.
Ernst.... ik dank je duizendmaal.
Het is alles door Jou... door je hulp....
Nog nooit had ze zoo ernstig togen
hem gesproken. Gewoonlijk schertste ze
of snauwde hem af. En toen hi) haar
toegestoken hand drukte, werd ook zijn
gewoonlijk zoo vroolijk gezicht onge
woon-ernstig.
Ik ben altijd biy als ik iets voor je
doen kan.
Hij had dat wel méér geeegd en rij
wist ook wel dat het zoo was. Maar
nooit was de portóe van die woorden
eigenlijk recht tot haar doorgedron
gen. Misschien omdat hij ae meestal te
niet deed met een grapje of een glim
lach. Maar ditmaal, misschien doordat
ze hem zoo ernstig en peinzend aankeek
vergat hy te lachen en toen ontdekte ze
de melancholie die sluimerde, diep ln
zyn altijd-vroolijke oogen.
Ik..„ ik dank je welik zal nooit
meer onaardig tegen je zijn.
Nu lachte hij alweer.
Dat ls een gevaarlijke belofte Denk
eens, zoo'n irriteerend jongmensch als
ik.... daar zou een engel wel eens zijn
geduld bij verliezen.
zy glimlachte. En omdat ze nóg haar
hand niet terugtrok hield hij die steeds
vaster, totdat, hy plotseling weer ern
stig werd. haar dichter naar zich toe
trok en zei:
Ik heb nu al. wèl geteld, negen
maal een blauwtje geloopen... laat lk
het getal rond maken.... Wil je met me
trouwen?
En tot haar eigen verrassing en de
zyne antwoordde zU prompt:
*Ja.
Wat later maakte ze zich los uit zijn
armen en zei:
Zc zijn allemaal gekomen, mijn oude
klanten... de trouwe zielen! Dat doet me
toch plezier.
Ze was opgestaan, ging in den win
kel en keek naar de overzijde. Een uit
roep dien zij slaakte deed hem naast
haar komen.
Ze hebben niet geopend!
Ernst keek naar den overkant, inder
daad de rolluiken waren nog steeds
neer.
We!.... waarachtig! zei h!J, op een
verbaasden toon.
Wat gek... als ze toch hebben ge
annonceerd... hoe zou dat komen?
Maar natuuriyk. zei hy. op den
toon van iemand die plotseling iets
raadselachtigs begrypt. ik was toch den
heelen middag hier om je te helpen.
Wat. heeft dat er mee te maken?
vroeg zy verwonderd. Toen, plotseling
ging haar een licht op.
JU. stamelde ze. en herinnerde zich
dat hy haar wel eens gesproken had
over zijn plannen om een eigen saak te
openen van zyn spaargeld. Oooo! riep
ze. jy slecht, valach sujet. En wéarmee
wou je my concurrentie aandoen?
Hy glimlachte op haar neer.
Met modeartikelen '.oor heeren.
schatniet gevaar! yk hè? Nu ga lk le
echtgenooten van jouw klanten ver
overen.... en samen zullen we all? twee
de zaken drijven.... Wil jy my helpen op
myn openingsdag?
normale prijzen durfde te vragen. Die
menschen moesten toch begrijpen, zeiden
zy, dat wfj, in Amerika teruggekeerd
zooveel mogelijk tegen de Amsterdamsche
neringdoenden zullen waarschuwen, het
geen toch voor de Hollanders niet heel
aangenaam kon zijn. zy vertelden my
werkelijk eenige ontstellende voorbeelden
en uitten hun afkeuring in zulke krasse
termen, dat ik ze hier maar liever niet
herhalen zal. Aan boord van hun schip
hadden zy waarschuwingsborden ge
plaatst met de adressen der firma's
waar hun landgenooten vooral niet
moesten koopen.
Zy voegden er aan toe, ln Haarlem
die ervaring in het gehee'. niet te heb
ben opgedaan, dat zy zeer dankbaar
waren voor alle geboden hulp. en dat
zy alleen voor Haarlem iets wfflen doen.
Het bleek my dan. dat zy maatregelen
hadden genomen voor het maken van
een oorkonde voor „the city of Haarlem"
als uiting van dankbaarheid voor de
faciliteiten die zy in onze stad onder
vonden hadden, zy hoopten, dat die oor
konde vóór hun vertrek gereed zou zUn.
Nadat ik gezegd had. dat wy een der
gelijk geschenk wel buitengewoon op prijs
zouden stellen, nam ons gesprek een ein
de, maar ik moest nog beloven eens cp
de „President Roosevelt" te zullen ko
men eten. waar 14 collega's van my aan
boord waren, die graag eens met my
van gedachten zouden wisselen over de
gemeentelijke zorg voor lichamelijke
opvoeding.
H. L. WARNIER,
