SaWRÉ
BUITENLANDSCH OVERZICHT
INVAL VAN MONGOLEN IN MANDSJOERIJE.
VERVROEGDE KABINETSRAAD IN FRANKRIJK
UIT DE OMSTREKEN.
UIT DE PERS.
Uw Haar
HAARLEM'S DAGBLAD ZATERDAG 18 AUG. 1928
Spoorweg opgebroken.
Het Bulgaarsche antwoord.
Nomadenstriid.
Uit Charbin wordt gemeld, dat Mon
goolsche cavalerie den Chineeschen Oos
terspoorweg tusschen Barim en Oenoer
heeft bezet, de rails opgebroken en de
telegraafdraden vernield. De trans-Sibe
rische treinen werden aangehouden.
Een deel der Mongolen schijnt in op
stand te zijn gekomen tegen de regeering
van Mandsjoerije. Anderen daarentegen
me enen, dat Sovjet-Mongollë den oorlog
heeft verklaard aan den staat Barga, in
gevolge een Mongoolsch ultimatum,
waarbij de vereeniging der genoemde
twee staten werd geëlscht, maar dat
door Barga werd verworpen. Het lot van
honderden vreemdelingen in de vacan-
tie-oorden is ongewis. Er zijn Chinee-
sche troepen en pantsertreinen naar het
bedreigde gebied gezonden.
Vroeger uit Peking verzonden berich
ten zelden, dat een sterke afdeeling Rus
sen, versterkt door Roode Mongoolsche
cavalerie, de grens was overgetrokken,
waarop de Chineezen in allerijl troepen
hadden gezonden naar Challar. Deze be
richten hadden blijkbaar betrekking op
dezelfde feiten, als hiervcrcn gemeld.
Mocht de staat van zaken inderdaad
zoo ernstig blijven, als de aanvankelijke
berichten doen vermoeden, dan zou dit
beteekenen, dat Japan er eveneens in
direct bij betrokken zou zijn. daar hier
het verkeer langs den Chineeschen Oos
terspoorweg en de Japaa ;che mijnbouw-
en houtbelangen op het spel staan.
Het geschil met betrekking tot Barga,
dat ook Barocëcli of Barchoet ol' Bargoe
wordt genoemd, is niet nieuw, want het
werd herhaaldelijk als Niemandsland be
schouwd. De Westgrens van Mandsjoerije
werd aan de Mongoolsche zijde r.ooit de
finitief afgebakend, omdat zij ligt tus
schen de weidegronden van de Mongool
sche stammen en de bebouwde akkers
van Chir.eesche immigranten uit de pro
vincies Tsjlli en Sjantoeng. Op sommi
ge kaarten is Barga aangegeven als be-
hoorende tot Mandsjoerije, maar de
bewoners zijn in hoofdzaak nomaden
onder een eigen organisatie evenals de
Tsjahars aan de grens van Tsjili.
In ethnografiech opzicht neemt men
algemeen aan. dat Barga moet worden
beschouwd als en deel van Mongolië. In
politiek opzicht beschouwen de Chinee-
70n het als noch tot Mongolië noch tot
Mandsjoerije te behooren. De nomaden
uit Barga worden geregeerd door prins
Goeifoe.
Er wordt aan herinnerd, dat Mongolië
zich in 1911 onafhankelijk verklaarde van
China, waarna het met Wlt-Russischen
steun in 1921 definitief zijn onafhanke
lijkheid verwierf. In 1924 ging he* tot
het sovjet-stelsel over. sloot zich echter
niet by de Sovjet-Unie aan.
Dringende
vraagstukken.
Naar de „Matin" verneemt zijn de le
den van het Fransohe ministerie in
tegenstelling met het oorspronkelijk
voornemen ervan in kennis gesteld.
dat op 23 Augustus een Ministerraad zal
worden gehouden, waarbij op de aanwe
zigheid van alle ministers groote prijs
zal worden gesteld. Het blad weet mede
te deelen. dat Poincaré de kabinetsleden
mededeelingen zal doen over zeer be
langrijke quaesties. Aangenomen kan
echter worden, dat ae zoo plotselinge
bijeenroeping van den Ministerraad in
de eerste plaats betrekking moet heb
ben op de onderteekening van het Anti-
Oorlogspact van Kellogg en de bijeen
komst van den Raad van den Volken
bond,
„Bulgarije kent
zijn plicht."
In antwoord op de démarche der ge
zanten van Frankrijk en Engeland be
treffende de Macedonische organisaties,
heeft het Bulgaarsche ministerie vain
Buitenlandscho Zaken doen weten, dat
de Bulgaarsche regeering een klaar be
sef heeft van haar plichten. Het ant
woord laat uitkomen, dat sinds lang geen
enkel incident meer is gesignaleerd. Alle
maatregelen zijn gmomen ter verzeke
ring van volslagen rust in de grensge
bieden.
Letland en Estland
teekenen.
Uit Riga wardt gemeld:
In een tussc'hen de ministers van
Buitenlandsdhe Zaken van Letland en
Estland gdhouden conferentie werd be
sloten, stappen te doen, om de beide
genoemde landen aan het anti-oorlogs
pact te doen deelnemen.
KORT EN BONDIG.
Naar de „Chicago Tribune" verneemt
uit Teheran, heeft Perzië bij een Ita-
liaansche werf den eersten Perzischen
torpedojager besteld, die in de Roode
Zee gestationneerd zal worden. In de
eerstkomende vijf jaar zullen nog vyf
torpedojagers benevens een kruiser
worden gebouwd.
De Turksche minister van buitenüand-
sche zaken Tewfik Roesjdi Bey is te
Boedapest aangek:men om onderhande
lingen te voeren met graaf Bethlen.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cents per regel.
BIJ ADERVERKALKING van herse
nen en hart kan door het dagelijks
gebruik eener kleine dosis natuurlijk
„Franz»Joscf"»bitterwater bereikt wor»
den dat de patiënt zonder sterk te
persen ontlasting heeft. Gerenommeerde
klinische leermeesters voor interne ge»
necskunde hebben zelfs bij patiënten die
aan cene zijde verlamd waren, met
„Franz-Josef "«water nog de beste resul
taten voor de reiniging van den darm
bereikt. Bij Apoth. en Drog. verkrijgbaar.
VELSEN.
CENTRAAL DRANTCWF3ER—
COMITé.
In de laatste vergadering van het
Centraal Drankweer Comité werd mede
gedeeld, dat de onlangs opgerichte af
deeling Umuiden-Oost van den A. N. G.
O. B. zich bij het Comité heeft aange
sloten. Een beslissing inzake adhaesie-
betuiging aan het voorstel der A.-R.-
raadsfractie om te komen tot een ver
bod voor openbaar dansen kon niet meer
genomen worden, omdat de raad dit
voorstel reeds had behandeld. Van de
Commissie voor de prapagandaborden
op de stoomponten was een verzoek in
gekomen om weer 10 gld. beschikbaar-
te stellen. Het Rijksbureau voor Reclame
had bericht, dat door den ombouw der
ponten de plaatsing der borden niet kon
worden bestendigd. Een lid deelde echter
mede. dat de borden zich nog op de
ponten bevinden. Besloten werd, nadere
inlichtingen bij de Commissie in te
winnen.
Ingekomen was een nieuw verzoek
van de Vereeniging voor School- en
Werktuinen om financieelen steun. De
vergadering besloot, geen steun te ver-
leenen, omdat men dan ook andere der
gelijke vereenigingen zou moeten steu
nen, wat het Comité niet geoorloofd
is, omdat het zeüf gemeente-subsidie
ontvangt.
Verder werd verslag uitgebracht van
de Blauwe-Week actie.
De heer A. Rolloos, die als secretaris
aftrad, werd vervangen door den heer
R. Meeken.
DE NIEUWE WEGEN IN
VELSERBEEK.
De nieuwe wegen in het voor -villapark
bestemde gedeelte van Veiserteek, tot
aanleg waarvan de Raad in November
van het vorige jaar besloot, zijn Vrijdag
gereed gekomen, waarmede een eind is
gekomen aan de vele hindernissen die
de van den kant van IJmuiden komen
de bezoekers moesten overwinnen om
het park te bereiken
Ongetwijfeld zal het bezoek hierdoor
veel drukker worden, een fiets- of auto
tocht langs de fraaie bitumen wegen zal
velen die anders de buitenwegen ne
men. er toe doen overgaan, het park te
bezichtigen
Of de verkoop van bouwterreinen
er door bespoedigd zal worden, zal de
tijd moeten leer en.
Wat de wijze van verharding der
wandelpaden betreft, vernemen wy, dat
hieromtrent nog geen beslissing is ge
nomen; vermoedelijk zullen het wel
grindpaden worden.
Van de voorgenomen verbreeding van
den spoorwegovergang naar „de Ratels"
waaromtrent het gemeentebestuur een
overeenkomts met de directie der Ned.
Spoorwegen heeft gesloten, bemerkt men
nog mets. Aangezien hiervan bij een
binnenkort te wachten afsluiting van
den Zeeweg een druk verkeer te ver-
waohten is, is het te wenschen dat het
plan spoedig ten uitvoer komt.
Een officieele opening der nieuwe
wegen zal, naar ons nog werd mede
gedeeld, niet plaats vinden.
WINKELSLUITING OP
KONINGINNEDAG
Burgemeester en Wethouders van Vei
sen brengen ter openbare kennis, dat
door hen ten aanzien van de winkels in
de geheele gemeente op 31 Augustus
1928 ontheffing van het verbod om des
avonds na 9 uur een winkel voor het
publiek geopend te hebben en wel tot
des avonds 11 uur.
De tapperijen mogen tot 12 uur ge
opend zijn en hebben vergunning voor
muziek en dans.
VELSEN IN 1927.
wy ontvingen het verslag -van den toe
stand der gemeente Velsen over het jaar
1927. Verschillende, daarin voorkomende
cyfers enz. werden reeds eerder door ons
gepubliceerd. Van hetgeen nog niet is
vermeld volgen hieronder eenlge der be
langrijkste gegevens:
Het aanbal inwoners der drie afdeelin-
gen IJmuiden, Velsen en Santpoort be
droeg op 31 December 1927 resp. 23420,
6980 en 5693. Sedert de invoering in 1920
van het vrouwenkiesrecht steeg het aan
tal kiezers voor de Tweede Kamer van
12430 op 16377, voor de Staten ran 11985
op 15774 en voor den Gemeenteraad van
11309 op 14850.
Het totaal der schulden, aangegaan by
wijze van annuïteit bedroeg 641816.30,
dat der gewone schulden 4.003.377.
De totaal uitgaven voor het onderhoud
der bestratingen van rywegen en voetpa
den bedroeg 65052.40. Het onderhoud
der grond- en sintelwegen vorderde een
bedrag van 30513.71, zoodat by na één
ton aan de wegen ten koste werd gelegd.
Het onderhoud van het park „Velser-
beek" vorderde 13347.50 en van de
overige plantsoenen 8069.10.
Gasbedrijf.
Van „Hoogovens" werd betrokken een
hoeveelheid van 4.4385.73 M3. gas, tegen
3.970.911 M3. over 1926, een vermeerde
ring dus van 11.77 pet. Over 1926 bedroeg
de vermeerdering 17.874 pet. Er waren
7656 aansluitingen tegen 7020 in 1926.
Het gasverbruik bedroeg over gewone
meters 1.023.118 M3. Cv. j. 841.237 M3).
over muntmeters 3.371.825 M3. (v. j.
з.100.477 M3.) eigen gebruik 23450 M3. v.j.
13433 M3.) De gasberging bedraagt te
IJmuiden 8000 M3., te Velsen 2000 M3.
Een gashouder van 20.000 M3. is in aan
bouw. De werkeiyke aan Hoogovens be
taalde gasprijs bedroeg van Januari tot
Juni 2.682.32 cent en van Jul. tot De
cember 1.682.32 cent per M3. Het buizen
net had een lengte van 67.169 55 M. De
straatverlichting bestond uit 1048 licht
punten.
Drinkwatervoorziening.
Het aantal aansluitingen bedroeg op
31 December 1927 6327, tegen 5729 op
31 December 1926, het waterverbruik
bedroeg 492.132 M3. tegen 456.113 M3. in
1926. Het buizennet had een lengte van
62.218.80 M.
Gem. Geneeskundige
dienst.
Het verslag van den Gemeentelijken
Geneeskundige volgt later.
Voor stofbestrijdüig werden gebruikt
6280 M3. water. 15800 K.G. „Gouda"-
sproeiteer en 1771 K.G. „Splendex". De
oppervlakte van de schoon te houden
straten steeg in 1927 met 46610 M2. en
bedroeg 346615 M2.
Het openbaar gewoon 1. o. kostte
262.397.81, het openb. vervolgonderwys
1468.12. het u.l.o. 28.185.86. het pen-
baar buitengewoon l.o. 14.032.17. het
openbaar voorbereidend l.o. 34.478.75,
het byzonder gewoon Lo. 126.001.15, het
byz. vervolgonderwys 2130, het bijz.
и.l.o. 5154.77, het bijz. voorbereidend
Lo. 21.582.34, het nyverheidsonderwys
48.398.19.
Biykens heit verslag van de Commis
sie van Advies voor de Werkloosheids
verzekering werd uitbetaald aan werk-
looze leden 26.789.98, van welk bedrag
12.627.70 voor rekening der gemeente
kwam. De belangrijkste organisaties wa
ren Centr. Bond v. Transportarbeiders
met 409 leden. Ned. Bond van Chr. Fa
brieksarbeiders met 297 leden, Algem.
Ned. Meta albe werkersband met 190 le
den, Ned. R.-K. Bouwvakarbeidersbond
met 156 leden, Ned. R.-K. Fabrieksarbei-
dersbond met 161 leden, Ned. Ver. van
Fabrieksarbeiders met 144 leden, R.-K.
Mefcaalbewerkersbond met 112 leden en
Algem. Ned. Bouwarbeidersbond met 96
leden.
Industrie.
In het zandery bedrijf (Amst. Ballas!
Mij.) werkten 254 arbeiders en aan de
helling dezer maatschappij 42 arbeiders,
de Papierfabriek had :r. dienst 1105 ar
beiders en 17 arbeidsters. Hoogovens 726
arbeiders en 9 arbeidsters, de .Plaat-
weliery" 91 arbeiders, N.V. „Hera" 113
arb., V. E. M. 100 arb. In de jjsindustrie
welkten 162 arbeiders, Hot totaal aantal
fabrieksarbeiders en arbeidsters bedroeg
op 31 December 1927, 3300.
En tot slot deze merkwaardige cyfers:
In de Papierfabriek draaien 464 electro-
motoren met totaal 18850 PK. benevens
7 stoomwerktuigen met totaal 19030 PK.
by Hoogovens 380 electromotoren met
12500 PX., 11 stoomwerktuigen met
20961 PK., 9 locomotieven en 5 stoom-
kranen.
AANBESTEDING
Uitslag van de op 17 Augustus 1928
ten raadhuize te Velsen gehouden open
bare herbesteding voor het aanbrengen
van veranderingen in de o.l. school B, te
IJmuiden. Ingekomen acht biljetten.
H. van der Plas Dzn., IJmuiden
f12.295; D. Rebel. IJmuiden f 11.700; H.
W. Duijn, Beverwijk f 11.600; Firma P.
Langendijk, Beverwijk f -11.193; N.V.
Bouw- en Exploitatie Maatschappij
„Rolland", Haarlem f 11.120; J. Lind-
hout en J. De Waard, IJmuiden f 10.882;
Firma P. Heere en Zonen, IJmuiden
f 10.575; H. Keuris, IJmuiden f 10.275,
De gunning werd aangehouden.
een aanschouwelijke voorstelling te ge
ven. Vlug den tuinjongen den boom in
gezonden en in minimum van tyd lagen
de klappers op den grond. Maar alles
heeft z"n grenzen. Zoo'n klapperpluk-
kery is wel aardig om er de aandacht
op te vestigen en den klanten een ge
noegen te doen, maar de boom kan niet
zorgen telkens als er een boot komt,
vruchten te hebben.
Een goed zakenman zit echter nooit
met de handen in het haar, en dus
werden vóór het toeristenbezoek maar
wat losse klappers in de kruin van de
boom gehangen. Totdat een toerist, pro
fessor in de botanie, moest constateeren,
dat aan éénzelfden boom twee ver
schillende soorten vruchten voorkwa
men.
O, zei de koopman, dat kan best
zyn. „In Indië Is alles mogelijk".
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 cent» per regel.
wordt gezond en sterk
het krijgt mooier glans
het wordt vrij van roos
hei blijft beter zitten
het valt niet meer uit
indien gij des morgens een weinig PUROL
tusschen de handen wrijft en dit door de
haren uitstrijkt, 't Voldoet iedereen.
EEN BOOMTAK IN PRE
VENTIEVE HECHTENIS.
Voor een controleur by de primitieve
Dajaks der Tidoengsóhe landen ten
Noorden van Boeloengan, grenzend; aan
Eritsdh-Noord-Borneo werd een zeer
eigenaardige zaak ter .berechting ge
bracht, meldt het „Soer. Hbld."
Eenige dagen geleden was een Da jak
jongen van Sentaban, door het breken
van een tak, uit een vruchtboom ge
vallen en dood blijven liggen. Men had
nu van dien tak een pop gesneden en
men bracht dien voor den controleur
met het ernstig gemeend verzoek, deze
pop te bestraffen, opdat aan hun adat,
de wraak, zou zyn voldaan en de over
ledene rust zou krygen. Den kiai werd
opgedragen deze zaak in allen ernst af
te doen. De pop werd uit de gevangenis
waar zij preventief was gezet, onder ge
zag, als gebruikelijk by het thuisbren
gen van een tropfhee na succe-
sneltocht. voor den rechter geleid er.
door hem na onderzoek der zaak ver
oordeeld. De klagers trokken daarop
voldaan huiswaarts
DIE BOOM KENT MEN
NIET AAN ZIJN
VRUCHTEN.
.LES VOOR DE
VREEMDELINGEN.
't Is waar gebeurd, dat een groep
Amcrikaansche toeristen in Weltevreden
veel belangstelling toonde voor een klap
perboom op het erf van een winkelier,
en nog nooit het plukken van klap
pers had gezien, vertelt de „Koerier"
Natuurlijk was de zakenman bereid
GIT HET TAXIBEDRIJF.
Het schijnt den laatsten tüd in het
taxi-bedryf hier ter stede niet erg
te boteren wat betreft de verhouding
tusschen werkgevers en werknemen, wat
biykt uit het volgende over het taxi
bedrijf te Haarlem, voorkomende in
„Het AutobedryF' het orgaan van den
Centr.alen Bond van 'Transportarbeiders.
Hoewel reeds verschillende pogingen
in het werk zijn gesteld om te trachten
aan het ontduiken der concessie-voor
waarden van enkele ondernemers een
einde te maken, mocht het ons r.og niet
gelukken dit voor elkander te krygen. In
overleg met de poli tie-autori tel ten heeft
nu opnieuw een conferentie plaats ge
vonden en wordt er, als gevolg der ge
voerde besprekingen, nu aan gewerkt
om nieuwe bepalingen te maken, waar
door aan deze overtredingen een einde
wordt gemaakt.
Een geluk is evenwel, dat wy In het
bezit zijn gekomen van betvijzen omtrent
een behoorlijk aantal omschreven over
tredingen, die wy bij de besprekingen
terzake een door ons in te dienen voor
stel inzake wijziging der concessie-voor
waarden wel ter conferentietafel zullen
deponeeren. Men zal dan verstomd
staan van de geraffineerde wijze waarop
sommige werkgevers in het ontduiken
van de wet vorderingen hebben gemaakt
o.a. om buiten de standplaats „het
vrachtje" over te geven aan een ander
en de stationneerende taxi direct weder
terug te zender, naar de standplaats aan
het station; het rijden met ongekeurde
wagens en wagens met gebreken, maar
vooral het stationneer en met meer wa
gens als waarvoor men vergunning
heeft.
Het is voor ons een vraag van groote
beteekenis geworden, hoe het toch komt
dat ondanks alles, er geen behoorlyke
maatregelen getroffen worden tegen
dergelijke ondernemers, daar men toch
zéker wel de vrees mag koesteren, dat
deze zelfde menschen, die op een zoo
geraffineerde wy'ze de voorwaarden ont
duiken, zich evenmin houden aan de
tariefsbepalingen. Het is werkelijk
schrijnend om de laksehheid in dezen
te zien, doch wy kunnen niet nalaten
onze waarschuwing te herhalen om niet
te veel misbruik te maken van de tot
het uiterste gebrachte verdraagzaamheid
der taxi-chauffeurs.
(Reeds in een deel van de vorige
oplaag opgenomen.)
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 cent* per regel.
bij Hoofdpijn en Kiespjn
a Saaaplrln daar dcivj
rrrod U|o trgtn nnmaak I
Pri)* 25. 10 co 75 I
Groot ongeluk voor
komen.
De Keulsche correspondent van de
„Fr. Ztg." meldt dat een gepensionneerd
spoorwegbeambte te Ohligs dezer dagen
toevallig ontdekte, dat op de iyn Eiber -
feld—Keulen een rail gebroken was. Een
groot stuk van de rail was verdwenen
en bleek niet te vinden. Onmiddellijk
waarschuwde hy de autoriteiten, die op
ondorzoek uittogen, de juistheid van zyn
mededeeiing constateerden en terstond
de iyn voor het verkeer sloten. De cor
respondent, wien het verhaal, toen hy
het hoorde, ongelooflijk voorkwam, heeft
persooniyk in Ohligs inlichtingen Inge
wonnen, waar hem de juistheid van de
mededeeiing volkomen werd bevestigd.
Het spoorwegbes tuur heeft den gepen-
sionneerden beambte een gratificatie uit
gereikt als bewUs van erken tel ykheid
voor zyn actief optreden, waardoor een
groot ongeluk is voorkomen
De auto-giro.
(Van onzen Londenschen correspondent)
Hot vliegtuig van den Spaanschen uit
vinder de la Cierva, auto-giro gedoopt,
doet den laatsten tijd weer ran zich
spreken Het heeft weliswaar met weinig
succes deelgenomen aan den jaarlijk-
schen wedstrijd rond Engeland om den
King's Cup. maar overigens gedraagt het
zich in proefvluchten wel naar de ver
wachting, die deskundigen er van heb
ben gekoesterd. Men herinnert zich wel
licht dat dit toestel twee jaar geleden in
Engeland aankwam en daar in de eerste
proefvluchten, uitgevoerd door den vlie
ger Courtney (dor. laatsten tiid door zyn
mislukte oceaanvlucht bekend gewor
den) door deskundigen hocgelijk werd
geprezen om zijn bijzondere eigenschap
pen, die het o.a. in staat stelden te lan
den op uiterst kleine terreinen. Het pu
blick zag het teostel het eerst gedurende
de jaarlyksehe luchtvertooning te Hen
don. Niet zonder reden verwachtten de
Brltsche vliegdeskimdlgen voor den
aut.o-giro een schitterende toekomst.
Deze verwachting is echter niet in ver
vulling gegaan, het is waarschijnlijk nog
te jong in zijn ontwikkeling. Maar het
resultaat wae ln elk geval dat men In
Brittanje de verdere ontwikkeling van
het toestel ter hand nam. Het wordt
liter nu gebouwd als „twee-zitter" en
men vertelt er van dat het zoo gemak
kelijk vliegt en zoo veilig is dat een ama
teur er zonder veel oefening mee op kar.
stijgen. Het toestel is een soort verticale
windmolen. De wieken komen in de
plaats van ae meer gebruikelijke draag
vlakken; en de wieken draaien hori
zontaal op de windstrooming, ontstaan
door de voortbeweging van het toesbei
door de lucht. Het effect is dat de ma
chine zich, vliegend, als het ware in
de lucht vastgeschroefd houdft. terwyi
het by verlies van vliegsnelheid eenvou
dig langzaam zakt op de wiize van ze
kere zaden met „vleugels", die tollend
van de boomen vallen. Helaas heeft de
auto-giro een groot gebrek. De machine
kan weliswaar bijna verticaal dalen en
aldus dure en uitgestrekte landingster
reinen ontberen, maar die „molen"
helpt slecht by het opstijgen, waarvoor
de gebruikelijke afstand voor aanloop
nioodig is. En daarmede is het grootste
voordeel van het toestel weer ten deele
opgeheven. Indien hierin verbetering
kan worden gebraoht zal men een toe
stal hebben vorkregen dat groote veilig
heid aan eenvoudige handelbaarheid
paart.
Controle op Duitsche
schoolboeken.
Talryk zyn de velerlei klachten over
de leerboeken, die in de Duitsche scho
len gebruikt worden, Herhaaldeiyk
wordt er op gewezen, dat deze boe
ken niet in overeenstemming zijn met
den geest des tijds en niet „bij" zyn.
In Maart 11. heeft de Pruisische mi
nister van Onderwijs, Becker bepaald,
dat er een officieele „Prüfstelle" voor
leerboeken moet komen. Dit college is
inmiddels ingesteld en heeft dezer dagen
haar constitut.Loneerende vergadering
gehouden. Haar taak is het leermateriaal
te ziften, ongeschikte boeken onbruik
baar te verklaren en den minister te
rapporteeren over toelating van ge
schikt geachte boeken.
De „Prüfstelle" bestaat uit acht com
missies van eenige leden, elk met een
afzonderlijken voorzitter.
De namen der leden zyn gepubliceerd.
Elk boek komt eerst in handen van
een voor-rapporteur, die telkens door
den minister wordt benoemd en wiens
naam wel geheim blijft. Daarna wordt
het boek toegezonden aan de bevoegde
commissie, die het volstrekt onafhanke
lijk,, naar eer en geweten, moet beoor-
deelen, waarna het met het rapport
dier commissie naar den minister terug
gaat, die beslist.
Groenlands Noordelijk
ste Eskimo-kolonie.
De waarnemingen ran de onderzoe
kers hebben aan het licht gebracht, dat
ook de Oostkust van Goenland in vroe
gere tyden evenzeer bevolkt is geweest
als de Westkust tegenwoordig nog is.
Een onbekende ramp, een noodlottige
natuurcatastrophe of een epidemie heeft
echt ei- twee of drie eeuwen geleden al
het menschelyk leven daar vernietigd.
Den laatsten tyd nu is Denemarken er
toe overgegaan, de Oostkust met Eski
mo's te bevolken, en men heeft daar
mede zoo gunstige resultaten bereikt,
dat men er toe overging, de Scorebysund
tot een Eskimo-kolonie te hervormen.
Deze kolonie bevindt zich thans in Wa
kenden welstand. De Fransohe ontdek-
kingseiziger, Dr. Charcot, die de kolonie
heeft bezocht, kon zich daarvan overtui
gen. Evenals ln do nederzettingen van
de Westkust, beschikken ook hier de
Eskimo's over een groot draadloos sta
tion. een dokter, een onderwyzer, een
protestantschen dominee en een gouve-
neur. „In het jaar 1926 echter was", al
dus schryft Dr. Charcot in een te Parijs
verschijnend tijdschrift, „de gouverneur
de eenige officieele pesoon ran het sta
tion. Het een zekere Johann Pedersen,
wiens moeder een Eskimovrouw was en
hy combineerde met zyn officieele func
tie als gouverneur ook de functies ran
geneesheer voor lichamen en zielen der
aan zyn bescherming toevertrouwden.
Hy vertelde my, dat hy er naar streef
de, in zijn preeken de Eskimo's de
schoonheid van het paradijs cn de ver
schrikkingen van de hel met de meest
indaukwekkende kleuren te schilderen.
Hy verklaarde hen tevens de middelen,
hoe men door een deugdzaam leven den
hemel zou kunnen veroveren en gelyk-
tydig door vermijding van zonde de ver
schrikkingen van de hel ontgaan. Tot
zyn leedwezen kwam hij echter tot de
overtuiging, dat een Eskimo, die tot dat
oogenblik de waarheidliefde in persoon
was geweest, thans loog. dat de balken
bogen. Toen de zieleherüer hem onder
vroeg over de betreurenswaardige ver
andering van zyn karakter, antwoordde
de Eskimo hem trouwhartig, dat hy het
zyn leven lang zoo ontzettend koud had
gehad, dat hy cr hartelyk naar ver
langde in de hel te komen, om zich te
verbiyden over de eeuwige warmte.
DAUPHIN-LEGENDEN.
Over het lot van den zoon van Lode-
wyk XVI en Marie Antoinette, de
Dauphin, bestaat een aantal min of
meer steekhoudende legenden. Het meest
bekend is de lezing, volgens welke een
schoenmaker den koningszoon met een
ander kind verwisselde en uit de gevan
genis „Le Temple" smokkelde. In
Auvergne wordt nu algemeen Madame
Lozes. 84 jaar oud, en eigenares van
een byouteriewinkel te Auch, voor de
achterkleindochter van Lodewijk XVI
aangezien. By vergelijking met de buste
van den geguillotineerden koning ver
toont het gelaat van deze dame frap
pante geiykenis.
Louis Mazel was een weesjongen, in
dienst van den graaf de la Vernéde en
werd in de plaats van den Dauphin, Lo-
dewyk XVTI. in de gevangenis „Le
Temple" gebracht. Dit geschiedde met
behulp van Genes Ojardlas. die de schild
wachten als arts passeerde. Ojardias had
Lcuts Mazel van Auvergne naar Parijs
gebracht. Hy verborg hem in een paard
van carton, dat als speelgoed aan den
kleinen kroonprins werd gebracht. Toen
het eerste waagstuk was gelukt, ver
stopte de vrouw van den schoenmaker.
Simon, den prins, wiens bewaking aan
haar man was toevertrouwd, ln een
hoop vuil wasehgoed cn verliet ongehin
derd de gevangenis. Het kind bleef drie
maanden op een zclder zorgvuldig ver
borgen, terwyl hy nu en dan bezoek van
zyn vrienden kreeg. Ze lieten hem be
loven nimmer zijn geheim te openbaren.
Ook later bleef Genes Ojardias den
prins behulpzaam. Hy bracht hem naar
Auvergne, naar Bonnac, in een jachtslot,
dat aan den graaf de la Vernéde be
hoorde. Hier nam de prins den naam
van zijn plaatsvervanger Louis Mazel
aan.
Toen de graaf stierf kwam de knaap
met zyn vriend, een kleinen schoorsteen
veger, naar Auch. Daar bleef hy in het
hotel de France als staljongen.
Later bevond zich zyn zuster, de her
togin van Angoulême, in de buurt can
een onderzoek in te stellen naar haar
broer. Zy' vond ook inderdaad het spoor
van haar broer dat naar Auch leidde.
Ze ging naar deze plaats en stapte af in
het Hotel de France. Het was ouis Ma
zel, haar broeder, die, door haar niet
werd herkend, haar uit den wagen hielp
en haar paard uitspande. Hy schreide,
maar had niet den moed om zyn ge
heim te openbaren.
Louis Mazél trouwde den 16en Januari
1810 met een kellnerin, Marie Vignaux,
voor monsieur Thoret, der. maire van
Auch, De huweiyksacte draagt niet den
naam van den bruidegom, daar deze
had verklaard niet te kunnen lezen en
schryven.
Uit dit huweiyk sproten zes kinderen,
drie zoons en drie dochters. De oudste.
Jean Pierre Mazel, wist eerst niet. wie
zyn voorouders waren. Zyn vader, Lode
wijk XVTI, lichtte hem, eenige uren voor
diens dood, in over zyn afkomst.
Jean Pierre moest beloven het geheim
te bewaren. De thans nog levende Ma
dame Lozes. dochter van Jean Pierre
Mazel, herinnert zich, dat zy eens op
de kamer van haar ouders sliep. Midden
ln den nacht kwam iemand haar vader
halen. Toen hy terugkeerde vroeg zijn
vrouw hem, wat men van hem had ge
wild. Hij antwoordde toen: ..Mijn vader
maakt my tot ztjn erfgenaam, maar dat
doet my geen genoegen!"
In dien tyd was Madame Marie Mazel
Yier jaar oud. Ze was eenig kind. Ze
werd in 1844 geboren, zy huwde met
Jozef Lozes en heeft en zoon. die tegen
woordig directeur van de „Banque Po
pulaire" van Avignon is. Ook zy kende
het geheim eerst niet en hoorde het pas
by het sterfbed van haar vader. Tegen
woordig drijft Marie Lozes-Mazel een
byouteriezaak van den man van haar
kleindochter, Mr. Journes, Place de la
Cathedrale te Auch.
Is dat alles een legende of is alles op
waarheid gegrond? Wie zal het kunnen
zeggen? Is het niet opmerkelyk, dat ook,
nadat de revolutie was geëindigd en de
Bourbons weer naar Frankrijk waren te
ruggekeerd, de jongen zyn geheim be
waarde en zelfs zyn vrienden hem niet
hebben bewogen zyn geheim te open
baren?
Het postvliegtuig der
„lle de France".
Het vliegtuig dat Maandag j.l. door
middel van een luchtdruk-catapult van
het dek der groote Fransche mailboot
„He de France" werd gelanceerd, toen
deze tot op 450 myl van de Amerikaan-
sche kust was genaderd, is geweest een
Lioré-Olivier amphSbie-vliegboot van
15.80 M. vlucht, uitgerust met een 480
pk. Jupiter-motor. Het toestel werd be
stuurd door- den Marine-vlieger lt. Dé-
mougeot. Ofschoon de Lioré-Olivier bui
ten den bestuurder, radiotelegrafist en
mee an o plaats bied voor zes passagiers,
werd ditmaal nog alleen post vervoerd.
Of het echter in de bedoeling ligt, en
ook technisch mogelijk is, het vliegtuig
met een half dozyn passagiers beladen,
door middel der catapult van het schip
te laten vertrekken, moet worden be-
twyfeld.
De vliegboot daalde na een vlucht van
vier uur en een kwartier om kwart over
vyf in den middag by het quarantaine
station, waar een snelle motorboot der
posteryen de mailzakken oremam m
er direct mee naar öe stad vertrok. Na
dat de bemanning van het vliegtuig de
wettelijk vereischte immigratie-con
trole had gepasseerd, vloog het toestel
door naar de pier der Fransche schcep-
vaartmaatschappy in de New-Yorksche
haven. De „lle de France" arriveerde
rat een dag later.
