cie fit&id
HAARLEM'S DAGBLAD
EENIGE OPMERKINGEN OVER DE WETTELIJKE
REGELING DER WINKELSLUITING.
Haarlemmer Halletjes
STADSNIEUWS
HET HUURKOOPSYSTEEM.
ZATERDAG 8 SEPT. 1928 DERDE BLAD
Abonnés van Haarlem's Dagblad
Ons voordeel is Uw voordeel.
Hoe grooter ons aantal Abonnés wordt, des te meer
kunnen w\) aan Haarlem's Dagblad ten koste leggen.
Uw belang is dus, het aantal Abonnés te helpen
vergrooten.
Een goed woord, te juister tijd gesproken tot Uw
buurman, Uw vriend, Uw neef, is Uw eigen voordeel en
draagt er toe bij Haarlem's Dagblad nóg meer dan het
nu al is te maken tot
het eerste en grootste
Familieblad voor Haarlem en Omstreken
Het zal in September van (fit jaar 26
jaar geleden zijn, dat de heeren Mr. J
A. Levy en Ed Gerzon hunne bekende
prae-adviezen leverden ever het vraag
stuk van de wettelijke regeling der win
kelsluiting. Nog altijd is deze zaak niet
tot oplossing gebracht en wat erger is.
nog altijd bestaat in de kringen van
belanghebbenden geen eensluidend oor
deel. Het is algemeen bekend en volko
men verklaarbaar, dat in de midden
standsorganisaties geen eenstemmigheid
bestaat ten aanzien van de wettelijke
sluitmgsdwang, omdat in deze vereeni-
gingen twee groepen van winkeliers zijn
opgenomen, die bijna over de geheele
linie ten opzichte van dit probleem dia
metraal tegenover elkander staan; het
zijn de winkeliers die met- en de win
keliers, die zonder of met weinig per
soneel werken. Evenals een uitspraak
over het vraagstuk: vrijhandel versus
protectie weieens zou kunnen voeren
tot een minder gewensohte splitsing in
den boezem van een onzer grootste
werkgeversorganisaties. is het niet
denkbeeldig, dat de oplossing, welke dt
middenstand ten slotte bU meerderheid
van stemmen zal nemen over deze slui-
tüursaangelegenhcid niet ten voordeele
zaf blijken te zijn eener blijvende sa
menwerking tusschcn beide bovenge
noemde middenstands groepen. Scherp
stond men tegenover elkander en zoo-
Vele jaren na de eerste schermutselin
gen is daarin weinig of geen verande
ring gekomen. De heer Gerzon
wenschte een wettelijke winkelsluiting,
in overeenstemming met de gewoonten
in ons land, «zoowel in hot belang "van
het publiek als in hot belang van den
winkelier, de heer Levy hekelde fel den
voortwoekeren den lust om -verbodsbe
palingen onder strafrechtelijke sanctie
te maken. Men zal deze uiteenloopendc
meeningen m i. niet tot elkander kun
nen brengen. Tegenover het standpunt
dat de Rijkswetgever door hot vaststel
len van algemeen geldende normen bij
zondere toestanden niet tot hun recht
kan laten komen en daarom onbillijk
heden schept, nemen stelling zij die wij
zen op de ongelijkheden nis gevolg van
de verschillen in gemeentelijke veror
deningen en de moeilijkheden, welke
ontstaan, indien aangrenzende gemeen
ten slechts ten dcele verordeningen
hebben uitgevaardigd. Laat de Rijkswet
gever algemeene lijnen aangeven en de
details-regeling opdragen aan daarvoor
nader aan te wijzen lichamen. In dn
verband kan zeker overwogen worden
om aan de Kamers van Koophandel en
Fabrieken een functie aks deze toe te
kennen, een denkbeeld, hetwelk van
Haagsohe zijde reeds geopperd is.
BEN ZATERDAGAVONDPRAAT JE
I
Hoe het reglement van de
krans ontstond, verwaarloosd
werd en verdween. Over de
veiligheid in en buiten Haarlem-
\v'at een stoute roover by ons
zou hebben opgehaald. Een
minuut stilte voor Hopma.
Waarom wjj moed vergaren
nadat Emma haar man in den
steek had gelaten. Kennis
sen, die je nooit gekend hebt.
Js het bepaald noodig". vroeg on
langs op een kransavomd ons medelid
Hopma. „dat onze bijeenkomsten gehou
den worden in de gemeente Haarlem?
Mag net ook niet te Amsterdam? Ik
bedoel niet als regel, maar bij uitzonde
ring".
„Het reglement!" werd er aan ahe
kanten geroepen. Toen barstte de heele
krans in een lachbui uit.
Dat komt zoo. Toen de krans een paar
jaar bestond, is er een ambtenaar lid
van geweest. Een beste man, een brave
man, een goeie man. maar een formeele
man. Een. die alles en nog wat regelen
wou. Die niet zou kunnen gelooyen, dat
iets regelmatig kon loopen zonder ver
ordening. Hardnekkig liep er een ge
rucht, dat hij zijn gezin (hij had tien
kinderen) per reglement bestuurde. Zelf
heb ik dat merkwaardige stuk nooit ge
zien, want wii bemoeien ons met eikaars
huishouden niet omdat anders in vier
weken tijds de heele krans onherroepe
lijk uit elkaar gesprongen zou zijn. Maar
ik geloof het gerucht. De man was er
toe in staat Daarom stelde hij, toen hij
nog nauwelijks In de krans was, een
reglement voor. Er was veel oppositie,
maar hij hield vol. Ten slotte zeiden we,
ten einde raad: ..maak er dan zelf een",
denkende dat wfj hem daarmee geen
genoegen deden, ja zelfs dat er wel niets
van komen zcu. We vergisten ons. Wat
bedoeld was als straf om niet te zeggen
wraakneming, beschouwde hij als een eer
en een voorrecht. Drie dagen later had
den we elk een keurig geschreven (de
machine was toen nog lar.g niet in het
gemeentebestuur doorgedrongen) ont
werp thuis en met vier tegen drie stem
men werd na amendeering een reglement
ingevoerd. Maar 't ging niet. Uitgezon
derd cle ontwerper en zijn vrouw hield
niemand zich er aan. Zelfs werd er bijna
Beperkte de strijd omtrent de rege
ling der wettelijke winkelsluiting zich
aanvankelijk tot een gevecht aan één
front, zulks veranderde toen de Ar
beidswet 1919 de gelegenheid bood to:
regeling van den arbeidstijd voor he:
winkelpersoneel. Een nieuwe strijd ont
brandde, eerstens de strijd tegen de in
perking van dien arbeidstijd, in de
tweede plaats de vraag omtrent de al of
niet gelijktijdige invoering van wette
lijke winkelsluitingsregeling en werk
tijdenbesluit voor winkelpersoneel. He;
heeft weinig nut de geschiedenis van
dien strijd op den voet te volgen. Vol
staan kan worden met de opmerkingen.
dat voor- en tegenstanders van inper
king van den arbeidstijd nog altijd be
staan en dat ten aanzien van de ge
combineerde invoering der regelingen
wel algemeen de wensch.eliikh.eid daar
van wordt ingezien. Nieuwe elementen
zijn in de toch reeds zoo moeilijke pro
blemen ingeslopen en juist daardoor is
een verwarring vast te stellen, die de
betrokkenen niet ten goede kan komen.
Een nieuwe nivelleeringstendenz is bin
nengeslopen. De gecombineerde invoe
ring zorgt voor een gelijkmaken der
bestaansmogelijkheden.
Alles wil men zooveel mogelijk ove:
één kam soheren. Zander over de voor
gestelde bepalingen hier een oordeel uit
te spreken meen ik, dat niet genoeg ge
waarschuwd kan worden tegen een re
geling, die in allerhande details afdaalt.
Zeker, hetzelfde lied is reeds in aller
hande toonaarden gezongen, maar de
resultaten van dit voortdu: ad hame
ren zijn bedroevend. De in artikel 9 op
genomen mogelijkheid, dat de gemeen
teraad besluiten kan aan „bijzondere
omstandigheden" tegemoet te komen,
moge het bovenomscbrevene minder ge
vaarvol doen fijken, de vrees is niet on
gegrond, dat de vervuiling van die mo
gelijkheid op velerlei bezwaren zal stui
ten. Met belangstelling moet uitgezien
worden naar de adviezen, welke ten
slotte uit middenstandskringen gegeven
zullen worden Zoo ooit. dan staan thans
groote levensvragen voor d^ze groen a
op het spel
MOLLERUS.
DE VERBREEDING VAN
DEN WEG HAARLEM—
VELSEN.
WELKE OFFERS HAARLEM
MOET BRENGEN.
Het Rijk wenscht binnenkort over te
gaan tot verbetering van den Rijksweg
HaarlemVelsen, voor zoover betreft
het gedeelte KennemerstraatSoenda-
plein.
Uitvoering van dit plan zal plaats vin.
den. wanneer de gemeente o a. den daar
voor benoodigden grond en het daar
voor benoodirce water (deel uitmakende
de van de Algemeene begraafplaats aan
den Schoterweg) kosteloos aan het Rijk
beschikbaar stelt.
Het huis Akendam. (de woning van
den opzichter over de Algemeene Be
graafplaats) zal dienen te worden ge
sloopt Nadat dit perceel door den tegen-
woordlgen bewoner is verlaten, kan het
voor afbraak door de gemeente wor
den verkocht.
Van de gemeente wordt voorts ver
langd. dat zij nadat van Rijkswege
de vijver voor de begraafplaats geheel
zal zijn aangevuld voor hare rekening
op die gronda an vulling en tevens op een
van *t Excerc i tieterre in aan den Scho
terweg af te nemen strook grond, een
voetpad aanlegt.
Door de voormalige gemeente Schoten
is destijds aan den Rijkswaterstaat mon
deling toegezegd, voor rekening van die
gemeente te zullen nemen den aanleg
van de oostzijde van den Rijksweg van
een trottoir ter breedte van 4 M. met
riool. Aan die zijde van den te verbete
ren weg moet n.l. een doorloopend riool
worden gelegd.
Genoemde verplichting behoort Haar
lem over te nemen.
De kosten van aanleg van de hier
voor bedoelde trottoirs met riool zijn
geraamd op 44.500.
Van gemeentewege zal vervolgens
langs het gedeelte van de begraafplaats
tusschen de Kleverlaan en het Juliana-
park (Spaansche Vaartstraat) een hek
werk ter lengte van pl.m 300 M. moeten
worden aangebracht. De Rijkswaterstaat
zal zorgdragen voor verplaatsing van het
bestaand hekwerk ter lengte van pl-ir.
150 M.
De kosten van het nieuw te maken
hekwerk (in den geest als dat langs de
begraafplaats aan de Kleverlaan) zijn
geraamd op 30.000.
Hoewel van de gemeente belangrijke
offers worden gevraagd, dient naar
meening van B. en W. de door het Rijk
verlangde medewerking aan ce tot stand
koming van de zoo zeer gewenschte ver
betering van het hiervoor genoemd weg-
vak ten volle te worden verleend.
GEEN VOORSCHOT
Het bestuur der Vereeniging „Insti
tuut Oranje-Nassu" vraagt een voor
schot op de vergoeding voor vakonder
wijzers over de jaren 1926, 1927 en 1928
ten behoeve van de scholen voor ge
woon- en uitgebreid lager onderwijs aan
het Nassauplein 2.
Aangezien de vereeniging ook zond ei-
voorschotten, financiëel in ginstiger po
sitie verkeert dan de andere bijzondere
lagere scholen, achten B. en W. eeene
termen aanwezig om, zonder dat de wet
er toe verplicht, bovendien nog een
voorschot op de vergoeding voor vak
onderwijzers toe te kennen, welk voor
schot, na vaststelling der vergoeding,
grootendeels weer zou moeten worden
terugbetaald.
VERGOED ING BIJZONDER ONDER
WIJS.
Het bestuur der St. Antoniusschool
Zijlsingel 2 heeft volgens art. 72 der
Lager Onderwijswet gevraagd in. het ge
not te worden gesteld:
a. van een som -an 200 om daarvoor
te laten maken ee veiligheids-ijzeren -
traphek boren het bestaande leuninghek
aan de open binnenzijde der trap;
b. van een som van 60 voor het aan
schaffen en bevestigen van een nieuw
schoolbord in plaats van twee totaal
versleten schoc'border..
Tegen het eerste hebben B. en W.
geen bezwaar.
Anders is het met verzoek sub b.
Volgens een aanschrijving van het
departement van Binnenianósche zak-n
d.d. 10 Juli 1839 behooren schoolborden
tot de leer- en hulpmiddelen. Dit stand
punt aeelen B. en W.
Wanneer die in de openbare lage:*
scholen door nieuwe worden vervangen,
wordt de uitgaaf daa-voor gebracht on
der de kosten van instandhouding, en
dus opgenomen in de vergoeding, inge
volge art. 101, le Ld. der Lageroncerwys.
wet 1920. die jaarlijks aan de bijzondere
lagere scholen wordt uitgekeerd.
Werden dus de gevraa gde gelden voor
de aanschaffing van bedoeld bord langs
den weg van de artt. 72 e.v. dier wet
ten laste der gemeente gebracht, dan
zou deze uitgaaf aan de betrokken school
dubbel worden vergoed, wat niet in de
bedoeling der wet kan liggen.
Derhalve meenen B. en W. dat het
verzoek sub. b niet voor inwilliging vat
baar is.
GEVONDEN DIEREN EN
VOORWERPEN.
Terug te bekomen bij:
A. Edam, Zocherstraat 43. abonne
ment N. S. (E. Muis); Koning, Oranje-
plein 1. lichtbruin bontje: G. J. Puts
Bet Je Wolfs traat 2 broche met steentjes
W. M. Oldenburg Kruis ia an 16 Hoofd
dorp, goudeiF broche: R. Bruin Beuken-
v d. Veldt, Allanstraat 82. bril; Bur.
van Politie Sm edestraat, pak kranten:
A. Walker. Ravelingsteeg 7. oontributie-
kaart (C. Kaagman); Bur. v. Politie
Smedestraat. dameshandschoen: J.
Nieuwenburg. Celebesstraat 3, Dober-
manpincher; B. van Be. De Clercq-
straat 128, zilv. damesarmbandhorloge:
M. B. Deurlo Zomerstraat 22, hondje;
(ras). Kennel Fauna. Parklaan: Dobêr-
manplncher, gebracht dooT Mevr. De
Goede, Groote Houtstraat 77; gele hond
gébracht door Van Aalst.. L. Hofstraat
7; grijswitte kat, gebracht door Mevr
Van Duin. Pijlslaan 117; zwartwit katje
gebracht door Roemers. Elzenplein 5:
grijs katje gebracht door Duin. 't Krom
39 rood; Bur. van Politie Smedestraa:
heerenportemonna'.e met, inh. en een
plombeertang; M. Filmilch Linschoten-
straat 2 E rood. portemonnaie met in
houd; J. v. DUk, Bakenessergracht 22
dames portemonnaie met inhoud; J.
Suwijn. De Haasstraat 14. blauwe Post
duif; C. Kramer. Staten Bolwerk 40.
pakje inh. oude japon en een briefje
aan adres Thomsonlaan 64 te 's Gra-
venhage; Bur. van Politie Smedestraat
heerenrijwiel en riJwielbelastingmerk in
étui; J. Broertjes Tern a testraat 40,
rijwielbelastingmerk in étui; Z. Ger
mans, 2de Vooruitgangstraat 4, idem;
J. Hoogstraten J. Nieuwenhuizenstrant
33 rood, rijwielbelastingmerk ten name
B. Hartcg; W. J. Pot de Vin. Klokhuis
plein 7, kinderschoentje; J. v. Es, Ro-
molenstraat 52. bloem tafeltje; Bur. van
Politie Smedestraat, vulpenhouder; M.
Velleman, Lombokstraat 20, zakje met
kaartje wol en een kous; H. Deurloo.
Alb. Thijmstraat 31; zwembroek en
badhanddoek.
Een waarschuwend woord.
De Contactcommissie (bestaande uit
afgevaardigden van de afdeellng Haar
lem der Vereeniging van Huisvrouwen
en van de Middenstandscentrale voor
Haarlem en omliggende Gemeenten)
heeft in een vergadering het huurkoop-
systeem behandeld. Men kwam daarbij
op de hiernavolgende overwegingen, to:
ae conclusie, dat het huurkoop-systeem
(behalve voor werktuigen en andere ar
tikelen, die door het gebruik in tijds- en
arbeidsbesparing zich zelf betalen) voor
de maatschappij ontwijfelbaar verderfe
lijk is.
Het huurkoopsysteem is een stelsel,
waarbij men eerst eigenaar woedt van
het geleverde voorwerp, nadat de laatste
afbetabngs;enmjn is voldaan. Tot zoo
lang blijft dat voorwerp, het, aanstonds
bij wanbetaling van een der afbetalings
termijnen, direct opvorderboar eigen
dom van den leverancier, en van al liet
daarop door den gebruiker reeds afbe
taalde wordt niets teruggegeven. Deze
gelden worden beschouwd ais betaalde
huur voor het gebruikte voo: werp.
Reeds vele jaren werd dit systeem van
afbetaling in Amerika en in Frankryk
toegepast, aanvankelijk voor landbouw
werktuigen en machines voor de nijver
heid. Later voor wasch- en naaimachi
nes. Dat wa: zooals reeds opgemerkt,
niet schadelijk, omdat dergelijke zaken
zich door het gebruik zelf betalen.
Nu echter, dit, alzoo in beginsel niet
verkeerde, systeem uitgebreid werd to;
de aanschaffing van allerlei voorwerpen
die niet tot de bovengenoemde groep
behooren en zich is gaan uitstrekken tot
het zich aanschaffen van meubelen,
kleeding en luxe voorwerpen, is het tijd
stip gekomen op het gevaarlijke van d::
hiervoor verkeerde betalingssysteem
te wijzen en te beproeven te verklaren
hoe de handel er toe kwam dit stelsel
van afbetaling in te voeren en aan te
bevelen. Het mag worden bekend ge
acht, dat vooral in den laatsten tjjd ook
hier te lande het beginsel van minimum
winst en maximum omzet wordt gehul
digd. Hieruit volgt, dat de industrie be
proeft zooveel mogelijk aan den klein-
handel af te leveren, die op zijn beurt
zich weder inspant om op allerlei wijze
en langs allerlei wegen zooveel mogelijk
artikelen aan den man te brengen en
daartoe methoden aanwendt, die te
cliënten in sterke mate tot koopen moe
ten bewegen.
Deze cliënten, waarvan vooral In den
laatsten tijd velen door den ongez.wi
den zin voor weelde en uitspanning, die
thans heerschende is. behoeften zijn
gaan voelen aan dingen, waaraan zij
vroeger, onder meer gezonde verhoudin
gen niet zouden hebben gedacht, vin
den in deze schijnbaar gemakkelijk nv
te komen betalingen aanleiding zich
op huurkoop voorwaarden verscliillonde
voorwerpen aan té schaffen. zy vergo
ten evenwel, dat in zeer vele gevallen
voor de verlangde voorwerpen een veel
grooter bedrag moet werden betaald,
dan bi) aankoop a contant, terwijl recla
med over de qualiteit der geleverde za
ken ol aanstonds, dikwijls haast onover
komelijke moeilijkheden met zich bren
gen. Dat verscliillende, ten deele zeer
.goed te voorziene omstandigheden, hun
ne berekening der moeilijkheid van
de voldoening der betalingstermijnen ln
de war kunnen brengen, wordt meestal
geheel en al voorbij gezien.
Werd vroeger door elk goed -erloofd
paar met het oog op de toekomst ge
spaard. zoodat mogelijk was, dat de aan
koop van huisraad contant plaats had
en het jonge gehuwde paar zonder groo-
te zorg kon leven ook van een betrekke
lijk bescheiden inkomen, door het afbe-
INGEZONDEN MEDEDEEL1NGEN a 60 CENTS PER REGEL.
talingssysteam ls dit veranderd ln een
huwelijks leien zonder eeuig bezit of
weerstandsvermogen en met bijna altijd
groote zorg door de op het gezin rus
tende verplichtingen, die niet alleen de
welvaart, doch ook maar al te dikwijls
het huwelijksgeluk vernietigen en bo
vendien de aanleiding kunrm zijn en
dikwijls worden tot do groote vloek, die
op zoo menig gezin rust, namelijk het la
kanden tallen van den woeker, die ten
slotte den gebeden ondergang van t ge
zin voltooit.
Dat meermalen werkloosheid ontstaat
door het ontslag, dat bU vele werkgevers
volg: op het beslag, dat op een deel van
lie: loon hunr. er werknemers gelegd
wordt tot invordering van de verschul
digde betaling, behoeft geen nader be
toog.
Het ls niet wel mogelijk alle ellende
op te noemer., die door liet huurkoop
systeem wordt veroorzaakt en daarom
bhjve. die hier verder onbesproken, maar
een ernstige waarschuwing zU ten slotte
gericht, vooral tot de huisvrouwen, om
dat zü door het beheer der hulshouding
nog meer dan do mannen, in verzoe
king worden gebracht om op deze wij»
artikelen daarvoor te koopen. die eigen
lijk boven hare krachten gaan.
Vooral voor haar gelde het:
Koopt niet anders dan tegen contante
betaling, op dat de welvaart en bet
waarachtig geluk van u en de uwen niet
verloren gaat.
Dit stuk is namens de Oontact-com-
missie ge teek end door den heer F. H.
Smit, vooralt ter en mevrouw- c. S. le
VeerBlok Wybrr .<11. secrct&reese.
GEMEENTERAAD.
Er wordt een vergadering van den
Raad der gemeente Haarlem gehouden
op Woensdag 12 September 1928 des na
middags ten 1 1/2 ure zoo noodig voort
te zetten des avonds ten 8 ure. in de
Statenzaal (Prinsenhof).
Aan de orde zal worden gesteld:
1 MededecHngcn en ingekomen stuk
ken (liggen ter inzage).
2. Goedkeuring balans, enz. 1927 wo-
nlngbouwvereeniging „St. Bavo'ê.
3. lc suppletoirs kohier schoolgelden
Middelbaar- en Voorbereidend Hooger
Onderwijs 1927-1928,
4. Wijziging verordening tot heffing
van schoolgeld op de scholen voor la
ger- en gcw. voorbereidend onderwijs.
5. Aanschaffing exemplaren ..Plaat
werk Ned.-Indlë.
6. Aanschaffing leermiddelen Vervolg
cursussen V-VÏ.
7. Beschikbaarstelling gelden bijzon
dere school Zijlsin gel 2.
8. Toekenning subsidie exploitatie
speeltuin Zomervaart.
9. Wijziging reglement Burgerlijk Arm
bestuur.
10. Wijziging verordening regelende
samenstelling en werkkring vaste raads
commissies.
11. Uitgifte grond in erfpacht Byzan-
tïiunstraat (J. Michel).
12. Uitvoering herstellingswerken Oude
Raadzaal.
13. Aankoop perceel (en): a, Valke-
'raat; b. Gr. Houtstraat 140.
14. Verbetering wegaanleg enz. Scho
terweg.
15. Nlet-toekennlng voorschot op gem.
vergoeding voor vakonderwijzers aan
Ver. Instituut Oranje Nassau.
16. Benoeming:
a. Wethouder in de vacature-Relnalda.
b. Twee regenten St. Elisabeth's of
Groote Gasthuis.
c. vier leden Commissie van toezicht
Stadsschouwburg-
d. Vaste Raadscommissie®.
PERSONALIA.
Voor het te Amsterdam gehouden
examen ter verkrijging van het politie-
diploma van den Algomeenen Ncder-
landschen Politiebond zUn geslaagd H.
Broekman en P. A. van Gent to Haar
lem.
lederen kransavond onmeed oog end mee
gespot. Eindelijk bedankten ce ambte
naar en zijn vrouwf. Haar speet het, ge
loof ik. Zij had in haar huishouden van
reglementeering wel meer dan genoeg.
Maar hij nam afscheid met een rede.
keurig in drieën verdeeld: inleiding, be
toog en conclusie, die hierop neerkwam
dat iedere organisatie zonder reglement
bij voorbaat ten doode ls opgeschreven.
Toen vertrok hy met zijn vrouw. Ik zeg
geen kwaad van hem. Hij is gestorven.
Het moet voor hem, naar ik gehoord
heb. een schrikkelijk feit zijn geweest,
dat hij den laatsten adem uitblies 's mid
dags tusscben 2 en 3, dus in bureautijd.
„Sterven is een particuliere aangelegen
heid". zei hij in pijnlijke zelfbeschuldi
ging en stierf.
Na zijn vertrek uit de krans heeft
niemand er ooit meer aan gedacht, zich
aan het reglement te houden. Hoe
weet je niet. want papier smelt niet en
gaat ook niet op in rook, maar telkens
als het ter sprake kwam (en dat gebeur
de dan in spottenden zin) bleek, dat er
weer een exemplaar verdwenen was- Ik
wil van niemand kwaad spreken, maar
mijn vaste overtuiging is. dat onze
exemplaren (wij hebben er vroeger alle
maal een bezeten) allemaal, zij het dan
ook niet in hetzelfde jaar. tijdens de
groote schoonmaak zijn verdwenen. Er
is in de krans wel eens op die mogelijk
heid gezinspeeld, maar de dames hielden
zich goed en gingen op de zaak niet in.
Eindelijk was er nog maar één exem
plaar over: dat van Wouter. Hij had ver
zekerd. dat vóór zijn dood het reglement
niet verdwijnen zou.
Onder deze omstandigheden werd er
dan op een avond geroepen: .het regle
ment!"
Juist waren we in Wouters woning
bijeen. Het kon dus niet beter treffen.
.Het reglement?" vroeg Wouter. „Ik
zal het gaan halen".
Hij verdween met de elegantie van een
olifant die hem eigen is. Vyf minuten
daarna hoerden wij hem roepen, zooals
Wouter alleen dat kan. hard en onge
duldig. Koos ging de deur uit en wij
hoorden door de deur heen dat hij haar
niet vriendelijk toesprak, maar niet wat
zij antwoordde. Toen kwamen zij sa
men weer binnen. Wouter boos, zijn
vrouw wat verschrikt, met de tijding
dat het reglement weg was. Nergens te
vindon.
..Als het laatste exemplaar van de wet
zoek is. geldt de wet dan nog?" vroeg
van Stuiteren met een strak gezicht.
Wouter kon er geen lach om krijgen,
maar de andere leden proestten het uit
en wij besloten dat daar er nu heelemaal
geen reglement meer bestond, niemand
van ons meer gehouden kon zijn zich
ernaar te gedragen. Wij hadden dat in
jaren tóch al niet gedaan, maar nu was
deze afschaffing om zoo maar te zeg
gen, officieel ges anc t i onneerd.
Intusschen wordt het tijd om eens na
te gaan, waarom Hopma naar het regle
ment gevraagd had. Wou hij in Amster
dam vergaderen?. En zoo ja. waarom?
Hupstra keek bedenkelijk. Hij gaf de
voorkeur, zei hij, aan Haarlem, al was
het alleen maar voor de veiligheid. Naar
Amsterdam gaan is in onzen tijd een
heel waagstuk. Ga je met de spoor,
dan riskeer je een wielband, die door den
vloer geslingerd word:: per tram een
botsing me: een auto die verblind wordt
door ce koplichten, per auto een dito
botsing m3&r andersom en per vlieg
tuig laat ons daar maar liever niet over
spreken. Als de trekschuit nog bestond!
Maar die hebben onze voorouders in een
oogenblik van roekeloosheid afgeschaft.
„Veiligheid?" vroegen we. .En ce in
braken dan van den laatsten tijd?"
.Ze zullen toch niet inbreken als de
krans bü elkaar is?" vroeg Suze Hopma
„Dat weet ik zoo net nog niet", zei
van Stuiteren. „We zijn nu in het huls
van Wouter en Koos Je 't Staat hier
wat eenzaam. Wat doen we. als een
gemaskerde roover daar door dat raam
naar binnenstapt. zitten de knipjes
er vél op. Koos?"
„Och jijmaak ons toch niet bang",
zei de vrouw ces huizes.
„Nee heusch, stel je dat nu eens voor",
zei van Stuiteren. ,Hij steekt eerst zijn
eene been over de vensterbank, dan in
een ommezien het andere. Een kerel als
een boom. met een zwart masker voor.
Hij dreigt met een grooten knuppel in
de eene hand en een zwanen stok in de
andere. .Dadelijk geld en sieraden af
geven". zegt hy. ..of ik sla er op".
„Wij zijn er ook nog", zei Hopma en
gir.g op zijn teenen staan zoo kwam
hy precies bij den schouder van van
Stuiteren.
„En wat zou jij dan wel doen?" vroeg
van Stuiteren. Maar Hopma wist het
niet precies. HU zette alleen maar een
paar oogen op als koplichten van de
•ram en stampte op den vloer. Net precies
genoeg om een verdwaalde muis op de
vlucht te jager..
„Sssstzei van Stuiteren, alsof hij
wat hoorde. Onwillekeurig waren wij
allemaal even stil en luisterden. Plotse
ling kraakte een kast in den hoek, zoo
dat de dames opschrikten zulke ver
rassingen doen onze meubelen ons soms
aan, als je het 't minst verwacht.
„Flauwe kunsten" bromde onze vrien
delijke gastheer en daar mre was de be-
toovering verbroken. WIJ lachten er allen
om en de vroolljkhcld steeg ten top. toen
Hupstra voorstelde om eens op te tellen
w.t een ondernemende roover die plot
seling ln onzen kring doordrong, wel aan
buit zou hebben meegenomen: de familie
van Stuiteren samen zeven stuivers en
een postzegel van zeven en een halven
cent in het taschje van mevrouw; Hup
stra een gulden heelemaal alleen; Hop
ma een oude zilverbon van een rijks
daalder die niet meer geldig was en
waar hy later van een verzame
laar nog eenmaal twee gulden vijf
en zeventig voor hoopt te krijgen.
Ik had in mijn portemonnaie eer. paar
dubbeltjes, mijn vrouw geen cent (waar
voor heb je geld noodig als je vlak bij
woont) en de gastheer en zijn vrouw
niemendal, wan: die behoefden geen
cent meer uit te geven. Zelfs niet voor
het orgel, dat 's avonds laat toch niet
meer voorbij komt.
Hoe groot de buit van den roover
dus zou zijn geweest, mag iedereen zelf
optellen. In elk geval niet genoeg, om
er een jaar of wat gevangenisstraf aan
te wagen.
Ab de lezer soms zeggen mocht dat hij
dezer, keer lang moet wachten op het
onderwerp van het Zatondagavond-
praatje, dan mag ik dat niet ontkennen.
Zoo gaat het. wanneer je samen genoe-
gelijk zit te kouten, je raakt telkens op
zijwegen. Maar we zouden dan toch to:
de hoofdzaak komen. „Waarom," «ei ten
slotte Wouter met nadruk. ..waarom
wou Jij een kransbtieeotaxnst houden te
Amsterdam? Als het soms om grachten-
geur :e doen is, die hebben we in Haar
lem ook meer dan voldoende. Parfum
du canal, ze ls niet beter te krijgen
dan bij ons. Kan daar het water van
Keulen, wat toch de letterlijke vertaling
is van Eau de Cologne, tegen op?"
Toen sprak Hopma de gedenkwaardige
woorden: ..ik wou een dag naar Artls".
Een minuut lang bcerscht er diepe
stilte in de krans. En dat is lang. Gij die
monschen op bezoek hebt. probeer eens
hoelang een minuut duurt. Het is geen
eeuwigheid, maar het begin daarvan.
Een minuut zwijgen ls een onderneming.
Je wordt er verleger, onder. Je denkt dat
het al een kwartier is. U gelooft het
niet. Maar ik zeg: neemt er zelf de proef
van. Een minuut ls eindeloos. Bij wijze
van spreken.
Nu dan. de stilte die op Hopma's
woorden volgde, duurde één geheele
minuut, zes:;g lange seconden. De krans
scheen bevroren. Minstens verstijfd.
Toen kreeg Wouter het eerst den dooi te
pakken en zei op een toon van de diep
ste overtuiging:
.Het is dan eindelijk gebeurd. Hopma
is kindsch geworden."
„Maar Hopma!" riepen wij allemaal
in verschillende stemhoogte: sopraan,
alt. tenor en bas.
„Maar man," kwam Emma Hopma
achterna. Dit is het ergste. Dat je vrouw
het binnen de muren van de hulskamer
niet met je eens is, dat ls doodge
woon. Maar dat ae je alleen iaat staan
in gezelschap, dat is moordend.
Hopma is een dapper man. Hy trot
seerde ons aller critiek plifc den afval
van zijn vrouw en zei„Januari, ijstocht
naar Monnikendam. Februari sledevaart
op 't Kopje, ais de burgemeester van
B'.oemendaal he: niet verbiedt. Maart,
tocht naar de bloemenvelden (crocusser.
en narcissen). April, dito voor de hya
cinthen er. tulpen. Mei, eerste roeitocht
van het seizoen op het Spaarne. die jo
met een zware verkoudheid betaalt. Juni.
voorbereiding voor het J&ar'.ljksche uit
stapje. Juli. het uitstapje zelf. Augustus,
smart dat je het niet tot die maand hebt
uitgesteld. Septemberja. wat levert
September op? September is bezoek aan
Artis. Al ben je geen lid. Je mag er in!
De krans moe: in September naar
Artis!"
Demosthenes. Socrates. Moeskops als
hy feestelijk wordt ingehaald. Minister
Kan wanneer hy achter een goal ligt te
kijken. Oversteegen en zyn kinderach
tigheden In den Raad kunnen de wel
sprekendheid niet evenaren, waarmee
Hopma pleitte voor een kransbeaoek aan
Artis. Inderdaad was er geen enkele re
den waarom wij niet eens naar Artis
zouden gaan. Eeriyk gezegd, we hadden
gedacht dat anderen daar nooit naar
toe gingen er. dat ls voor een rechtge-
aarden Nederlander iets vreeseiyks, by-
na een schandaal. Doen wat anderen
niet zouden doen. dat overleef Je bijna
niet. Maar toen we vernomen hadden,
dat de nicht van de Hopma": de oom
van de Hupstra's, de schoonvader van
Van Stuiteren in September wel eens
naar Artis waren gegaan, toen werd het
heel wat anders. Hopma's voorste! werd
ineens genlaaL Hy wertl er om benijd.
We zouden gaan, natuurlijk zouden we
gaan.
En om het origineel te maken gingen
we met het treintje van de Haarlem
mermeer. Het duurt wat lang, dat ls
waar, maar het ls buitengewoon onge-
vaariyk. Je komt op die iyn nooit een
trein tegen. Botsingen zyn dus ultgcelo-
ten. Sneltreinen komen op deze lyn niet
voer Al botsen ze dus, dan is de snel
heid nog onbeteckonend. Het zou af-
loopen met een bloedneus van den ma-
cliinist van den eenen en een buil op
het voorhoofd van den stoker van den
anderen trein.
Het liep ook beet af. We kwamen te
Amsterdam en daar van Stuiteren het
tramsysteem van de hoofdstad op zyn
duimpje kent. arriveerden wy heel
huids en op tyd in Artls.
Nauwe:yks waren wy de papegaaien-
laan ingewandeld, of Emma Hopma zag
kennis. Die ziet altyd kennis. Eer. man.
die voorbijgaat, herinnert haar aan oen
kellner ren American Hótel, een dame
doet haar denken aan een nicht, die
lang dood ls; zoo leeft ze en beweegt
zich altoos in een wereld van levende
en doode kennissen.
Het ls een groot vermaak. Vooral
voer het gezelschap dat de kennissen
nooit gekend heeft. Wouter, die het ge
noegen zoo niet scheen ln te zien. pro
beerde ons aller genoegen te bederven
door plotseling op een toon van de
grootste verbazing uit te roepen: „Koos.
Koos. kijk eens gauwDaar gaat een heer.
net de keizer van China, die op de we
reldtentoonstelling van ParUs in 1870
rondreed in een palankyn. Hy zei toen
nog tegen jou: .mevrouw, houdt u ook
zoo van thee?"
„Wat flauw", zei Hopma en kreeg
daarom een dankbaren blik van zyn
vrouw, die oomlddoliyk daarna zachtjes
tot mevrouw Hupstra zei: ,xio je die
dame daar. met die rose Japon? Ze doet
me denken aan een dlerentemster die
we ln Brussel gezien hebben. Die was
wat kleiner en dikker en ik weet zeker
dat ze ook een soort van snor had.
maar anders precle*. Oek toch. zoo"n
gelijkenis!"
Ons gezelschap wandelde genoeglijk
rond. keek de verschillende beesten eens
aan en amuseerde zich best Maar <ie
grootste pret kwam pas. toenneen
dat vertel Oc niet. Dat blijft bewaard
voor een volgenden koer.
FTDELTO.
