MARKTNIEUWS.
KOLONIëN
HAARLEM'S DAGELAD DINSDAG 18 SEPT. 1928
HET TOONEEL.
HET SCHOUWTOONEEL.
Eva Bonheur van Heyermans.
Verwonderlijk is toch de vitaliteit
van zoo vele tooneelkunstcnaars. Hoe>
veel acteurs en actrices hebben w\j
niet zien spelen op een leeftijd, waar.
op de meeste menschcn het grootste
deel van hun leefkracht reeds hebben
ingeboet. Wij denken aan dc Bouw.
meesters, Meijer van Bcem. Wilhel»
mina Kley, Louis Moor, Alex Faas.
sen en aan een Sarah Bernhardt. En
Zaterdag waren wij weer een en al
bewondering voor dc onverwocst»
bare vitaliteit van mevrouw Esther de
BoerVan Rijk! Op 7ó*jarigen 1.
tijd is zij nog een voorbeeld voor ai»
Hen! Het is, of zij niet oud wil woi»
den. Spel, trillend van leven, gaf zij
om wederom in Eva Bonheurl Het
is nog volkomen van dezelfde Kracht,
als toen zij deze rol voor het eerst
spccld^
In het Heijermans*repertoirc dat
voelen wij telkens weer is zij niet
te vervangen. Wij herinneren ons,
dat verschillende van haTe bekende
rollen o.a. ook Eva Bonheur
indertijd, toen zij van dc Nieuwe
Tooneclverecniging was weggegaan,
door andere toch waarlijk nier on»
talentvolle actrices weiden over»
genomen en telkens weer was het
slechts een afsohaduwing va- wal
mevrouw dc Boer in deze rollen had
gegeven.
Wij moeten dc directie vaa Het
Schouwtoonecl dankbaar zijn. dat zij
mevrouw De Boer opnieuw heeft ge?
ëngageerd en haar daardoor in de
gelegenheid stelt enkele van haar
•wij mogen wel zeggen beroemde
rollen nog eens te spelen. In Eva
Bonheur is elk gebat--, elke zin. ja
elk woord zóó als wij het ons niet
anders zouden kunnen denken- 1'ij is
als deze oude, zure burgerjuffrouw'
de verpersoonlijkte haat! Maar hoe
prachtig is dan haar omkeer aan het
slot. wanneer het tragische in deze
figuur plotseling naar voren komt en
wij voelen, hoe r!i-:c vrouw naar 'n
weinig gezellig!.cd en -liefde hunkert.
Het is of een sfeer van knusse gezel»
Jigheid in de kamer komt, wanneer
zij in haar nachtjak als een poes aan
de tafel schuift. Dat is subliem!
Ko Arnoldi speelt thans Jasper,
aan welke rol altijd (dc herinnering
aan Jan Musch zal blijven. In het bc*
gin vreesden wij door het monotone
stemgeluid van Arnoldi. dat de rol
te weinig kleur zou krijgen, maar aan
bet slot van II, toen Jasper in zijn
groote vaderliefde Miep omarmde, gaf
Arnoldo zooiets ontroerend»teers, dat
hij ons geheel gewonnen had. En van
dat moment af bleef zijn sdcI voort,
durend van een wond er=moo i e
innigheid. Het tooncel met Nan*
ning Storm werd door zijn spel
waarlijk aangrijpend en het was aan
de zaal merkbaar, dat Arnoldi toen
bet publiek geheel in zijn macht had.
Voor Tine Beider en Jaap van der
Poll zijn de rollen van Mop en
Storm niet nieuw. Zij speelden deze
reeds vroeger onder Heijermans' lei»
ding. Heijermans heeft al zijn kracht
aan Eva en Jasper gegeven en de
andere rollen in dit stuk wel wat
verwaarloosd. Dankbaar kan men ze
moeilijk noemen en ik vermoed dan
ook niet, dat mevrouw Beider en
Jaap van der Poll de rollen met over*
groot enthousiasme spelen, al lieten
zij dat allerminst merken. „Mop"
krijgt haar kans in het gesprek met
Storm, waarin z;ij van het ongel!,uk
van Jasper vertelt en mevrouw Bel*
der liet die kans niet voorbijgaan. Zij
deed het verhaal zeer gevoelig en
mooi in toon. Jaap van der Poll
trachtte den antipathieken violist
voor ons zoo aannemelijk mogelijk te
maken. Mevrouw Van DijkRieeker
was Miep. In haar overgave voor
Storm was zij overtuigend en lief,
maar het verdriet in III speelde zij te
veel om ons werkelijk te ontroeren.
Eva Bonheur deed Wet Zaterdag)
nog evenzeer -.als in dc dagen, toen
het voor het eerst werd gespeeld-
Aan het slot bracht het vrij goed op*
gekomen publiek een ovatie aan
mevrouw de Boer, die terecht
Ko Arnoldi in deze hulde liet
deelen.
J. B. SCHUIL.
MUZIEK.
HAAKT,. ACCORDEONVEREENIGING
„CRESCENDO".
Wanneer wij het accordeon noemen
het kleinste instrument uit de familie
van het orgel, wijl het een blaasinstru
ment is met klaviatuur en mechanisdhen
windtoevoer, dan zou de heer Damf.am.
die nu 100 jaar geleden in Weenen dit
instrument voor 't eerst demonstreerde
onder den weidsch klinkenden naam vair
trekharmonika. on* over deze klasse-in-
deeling stellig geen opmerkinf? maken,
doch allicht zoo hij neg spreken kan. ons
dankbaar zijn dat wij bii deze gelegen
heid nog eens herinneren aan bet jaar
1829, toen dit nobel instrument zijn
zegetocht over- de wereld begon.
Damian was een bescheiden man. Hij
vergenoegde zich met aan het instru
ment twee accoorden te schenken, een
drieklank op den grondtoon en een op
den dominant. Deze laatste groeide
noodgedwongen uit tot een septime-,
eigenlijk none-accoord, wijl de auteur
geen weg wist met den zesden toon van
den diatonisehen toonladder en deze
toch ook in een harmonisch gewaad
moest worden gehuld. Zoo ik het effect
van dit accoord ietwat komisch vindt,
dan sta ik hier toch niet alleen. Een
Tschaikowski gebruikte het in een van
zijn aardige klavierstukjes, waar hij den
Russischen boer de harmonika laat be
spelen, Over Rusland gesproken: zéker
in geen ander land is de harmonika zoo
populair als daar. En ook nu is bij der.
Rus het instrument in zbn nieuw ge
waad onder den naam Aceordbon in
den waren zin een huisvriend. De thans
veel ingewikkelder speelwijze is voor der.
Ras geen bezwaar; zijn natuurlijke mu-
£jka2itei$ helpt hen* over de tamelijk
veeleischende techniek heen, en met welk
een virtuositeit hij het instrument be
speelt. zullen de radioluisteraars u
gen, die de stations Leningrad. Moskou,
Voronesj aansluiten. Het Fransche sta
tion Toulouse bezit bovendien een onuit
puttelijke schat van Gramofoonplaten
waar solistisch zoowel als in ensemble-
spel het accordeon hoogtij Viert en wy
vergeven het dien omroeper gaarne, als
hfj in zijn prachtig zuidelijk dialect de
aankondiging doet „veuilles écouter
Porches tre de trente personrues", met
welke aankondiging het krassen der
gramcfoonnaald opvallend in tegen
spraak is.
Maar ook in ons land is het accordeon
populair. Wat wonder dat de heele en
halve virtuozen zich ook hier vereenigen
:.-n groep die jaarlijks, onder buiten
ger, con grooten toeloop, uitvoeringen
geeft. Jammer blijft het. dat by soort-
geiyke gezelschappen veelal het eenige
studiemateriaal bestaat in de noten der
op 't concert uit te voeren stukken. De
loopjes en „trekjes" worden tallooze
malen met meer of minder geluk doorge
nomen, totdat eindelijk het oor van den
speler de fouten niet meer opmerkt.
Zoo krijgt men dan op de uitvoering
een conglomeraat van opvattingen; de
dirigent staat dan veelal machteloos in
zyn pogen orde te scheppen in den
chaos.
By „Crescendo" nu waren vooral daar,
waar het slagwerk list rhythme mar
keerde, de beste momenten, de aardigste
effecten, en vanzelf die fraaiste klank,
Conradi's ouverture lukte ook by ster
goed. De inleiding van Strauss' wals
eohtcr moest nog al eens een veertje
laiten in den strijd, alios mooi gelijk van
rhythme te houden en ook by Verdi
rammelde 'bet wel eens. 't Eest. was nog
het scldatenkoor uit de Troubadour. Een
algemeene opmerking zou ik moeten
maken: aan de nuanceering mag meer
zorg worden besteed. Dat „Crescendo"
toch ook wél goed weet te nuancteren
toonde het op meer dan één plaats in
genoemde wals, en hier luisterden we
aanstonds met verhoogde belangstelling.
Ook in dezen zin hopen we voor de ver-
eenlging, die zich in ongewone belang
stelling verheugt, dat zy steeds mag
gaan „Crescendo".
G. J. KALT.
DE TORNADO.
Florida bereikt.
GROOTE VERWOESTING.
Uit New-Yorkt wordt nader gemeld
Hst vruchtbare eiland Porto Rico is
bezocht door de gewéldigste stormramp,
die ooit het ellandengebied der Antillen
geteisterd heeft. Drie vierde der bevol
king van Porto Rico is dakloos gewor
den; de koffieoogst, die een grootere op
brengst beloofde dan de laatste tien jaar
het geval is geweest, is vrywel geheel te
gronde gericht.
Voorts is ook de oogst der suikerplan
tages en die van andere gewassen groo-
tendeels vernield, tengevolge waarvan de
bevolking met hongersnood wordt be
dreigd. Het bedrag der aangerichte scha
de beloopt tusschen de 65 en 100 millioea
dollar; alleen aan de suikerplantages is
reeds voor 30 millioen dollar schade be -
rokkend, aan de sinaasappel- en tabaks
cultures voor 10 a 15 m ill t oen en aan de
telefoon en telegraa-finstahaties voor 3
millioen. Tallooze gebouwen zyn inge
stort-, terwyi niet minder dan 200.000
stuks vee verdronken zyn. Te San Juan
alleen reeds moeten 70 procent van alle
woonhuizen en 30 procent van alle haa-
delsinstellingen aan den tornado ten of
fer zyn gevallen.
De verschrikkingen van den tornado
werden nog vergroot door aardverschui
vingen en net uitbreken van branden.
Voo: ts stortten als gevolg van de ont
zettende wolkbreuken, gróote rotsmas
sa's op de huizen neer, de bewoners on
der ziöh verpletterend. By het reddings
werk werden de politie en militairen
door straf gevangenen bygéstaan. De ont-
zei!mg wordt nog vergrcot dcor het
enorme aantal vluchtelingen die San
Juan van heinde en ver binnenstroomen
en de angststamming wakke) blijven
houden door de verhalen over den nood
en de ellende in andere plaatsen.
Te New-York zyn talryke telegram
men ontvangen, waarin om toezending
van levensmiddelen en kleeren voor de-
geteisterde bevolking wordt gesmeekt.
De aanwezige voorraden levensmidde
len zyn door de autoriteiten in beslag
genomen en zullen gedistribueerd wor
den.
Zondagochtend bereikte de tornado de
Bahama-eilanden, doch volgens de tot
dusver uit Nassau ontvangen berichten
schynt juist deze eilandengroep vrijwel
niet geteisterd te zyn. Slechts op de
meest Oostelyk gelegen eilandjes schynt
nogal wat schade te zyn aangericht.
Daarentegen heeft ae tornado op zyn
tocht naar het Amerikaansche vasteland
wèl de Maagden-eilanden geteisterd, vyf
mensclhen zyn daar om het leven geko
men en meer dan 100 gewond, terwijl
groote materieele schade is aange
richt.
Dit laatste is eveneens op de Turks-
eilanaen het geval, waar talryke kleine
behuizingen instortten en vele scheepjes
op het strand werden geslagen.
Op de St.-Kits-eilanden zyn negen
personen om het leven gekomen.
Zich met een snelheid van 500 K.M,
per dag voortbewegend heeft de tornado
ten slotte Maandag ook de kust van Flo
rida bereikt, van waar reeds de eerste
berichten van aanzienlijke verwoestin
gen gewag maken. Door gewéldige stort
zeeën zijn villa's te Palm Beach wegge
spoeld. terwyl de openbare diensten ont
wricht zyn. De telegrafische en telefoni
sche verbindingen zyn grootendeels ver
broken; het radiostation aan de Jupi-
ter-baai heeft sinds Maandagochtend
half vier opgehouden te seinen en ge
vreesd wordt dan ook. dat het verwoest
Is. De bewoners in de tornado-zóne bar
ricadeeren hun huizen, terwyl zij zelf
de wyk naar de sterke gebouwen nemen,
die, naar gehoopt wordt tegen de kracht
van den orkaan bestand zullen blykec
te zyn. Slachtoffers worden evenwel tot
dusverre niet gemeld.
Uit Washington wordt nog nader ge
meld:
Towner, de gouverneur van Porto Rico
heeft aan het Amerikaansche departe
ment van Oorlog geseind, dat onmiddel
lijk zooveel mogelijk hulp moet worden
gebeden. Zevenhonderdduizend personen
zijn dakloos en hebben fxulp noodig. Hes;
1 verlies aan menschenlevens is grooter
dan aanvankelijk gemeld.
De regeering ie Washington heeft
hierop het transportschip „St. Michel'
dat op weg was naar Panama, last ge
geven naar Porto Rico te stoomen en
ie San Juan 500 ton levensmiddelen te
lossen. Ook het transportschip .Kono-
wls" gaat van Panama naar de getelster-
de streek met een voorraad levensmid
delen. Het Roode Kruis heeft den aan
koop van levensmiddelen verhoogd tot
750.000 pond.
Een amaieur-radio-telefonist heeft het
volgende telegram uit West-Palm-Beach
opgevangen: „Het is niet bekeend, dat er
dooden zyn, maar talryke personen zyn
gewond door den cycloon, die Palm-
Bsach en West-Palm-Beach Zondag
avond 6 uur teisterde. Talryke huizen
verwoest".
Het telegram was onderteekend door
dm uitgever van de „Palmbeach Post".
EXAMEN VOOR AUTOBESTUURDER,
Een belangrijk diploma.
Men schrijft ons:
Zooals men weet is door den Alg. Ne
derlandse hen Wieirydersbond, Toeris
tenbond voor Nederland; den Bond van
Bedryfsautohouders in Nederland, de
Kon. Ned. Automobielclub; de Kon. Ned.
Moborwielrydersvereeniging. Motorrijders
bond voor Nederland en de Ver. van Di
recties van Nyverheidsscholen, een Cen
trale Commissie bencemd, die tot taak
heeft jaarlyks examens af te nemen voor
een diploma als autobestuurder. Het
spreekt wel vanzelf, dat dit zoogenaam
de „groot diploma", verwonen onder be
scherming van bovengenoemde toon
aangevende bonden en vereenigingen en
onderteekend door al de gedelegeerden
hiervan, zoowel voor de autobezitters,
de maatschappyen enz. als voor de chauf
feurs van groote waarde is. De eigena
ren van auto's toch hebben de zekerheid,
dat de chauffeurs, die bovenbedoeld di
ploma bezitten, de wagens zaakkundig
behandelen en geroutineerd rijder zyn.
terwyi de gediplomeerde chauffeurs, bij
het zoeken naar een betere betrekking
in dit diploma een krachtige aanbeve
ling bezitten.
Men verwarre deze examens niet met
de ryproeven voor het verkrijgen ran
het rybewys. Men ziet, dat de hier be
doelde examens een grootere be teekenis
hebben. De commissie toch beoogt het
vormen van een keurcorps van vakkun
dige chauffeurs.
Het 2de examen in 1928 zal door de
Centrale Commissie te Utrecht worden
afgenomen ongeveer half October. De
aanmelding tot deelneming moet geschie
den vóór 10 October a.s., by den voor
zitter der Centrale Commissie, den heer
L. v. Essen Rzn. Schoolplein 28a te
Utrecht, by wien tevens, nadere inlich
tingen zyn te verkrygen-
DE CYCLOON.
OP GUADELOUPE.
OOK EEN SPRINGVLOED.
De Fransche minister van Koloniën
heeft nadere berichten ontvangen over
de verwoestingen die door den cycloon
op Guadeloupe zyn aangericht. De
gouverneur meldt, dat de plaatsen veel
geleden hebben. Point-a-Pitre, de be
langrijkste handelsstad van het eiland,
is verwoest, de regeeringsgebouwen zyn
geheel vernietigd, de voorsteden bestaan
niet meer. Hef, aantal dcoden bedraagt
vermoedelijk driehonderd; 235 lyken
zyn reeds gevonden. Ook buiten de steden
is veel schade aangericht. Het plaatsje
Bourg is door een springvloed geheel
weggevaagd.
De daken van de meeste huizen van
Basse Terre zyn afgerukt. Ook hier zyn
dooden en gewonden. Te St. Claude is
bet ziekenhuis ingestort en zijn verschei
dene gebouwen beschadigd.
Op het eiland Montserrat zyn door den
orkaan dertig personen gedood en vyftig
gewond. Vele huizen z.yn hier verwoest
en de watertoevoer is afgesneden.
In de nabijheid van Matinique zyn 20
zellbooten vergaan, doch slechts drie
personen verloren hierby het leven. De
oogst op deze eilanden is geheel vernield
en de wegen zyn geblokkeerd door om--
gevallen bccrr.en. Op Martinique is de
schade aan de huizen echter betrekkelijk
gering.
GEVONDEN DIEREN EN VOOR
WERPEN
Terug te bekomen by: De Jong, Adr.
de Jcngestraat 37, yzeren autoveev; v.
Amerongen, Wagenweg 104, bewys van
Nederlanderschap van E. Lane; Faber,
Gr. Krocht 30, Zandvoort, bankbiljet;
Bur. v. Politie. Smedestraat. dames
bontje; 2 melkbussen; Wilshaus, T. v
Berkhoutstraat 33, étui voor belasting-
merk; Zalm, Merovingenstraat 64, ge
wichtje 10 Grani; Van Leen, Leidscht-
vaart 28 M, dobermann pincher; Nieuw-
stadt, Tetterodestraat 118, grijze hoed;
W. B. de Vos, Kleverlaan 62, herders
hond;; De Bruyn, Nieuwe Gracht 52,
grijze regenjas; Ottenbros, Camphuljs-
straat 26, R.K. kerkboekje; Kruiswijk,
Bakkerstraat 22, zilveren kettinkje;
Voetelink, Krelagestraat 14, knipmes:
v.. Eerdenburg, Biiderlykstraat 6, blauwe
muts; De Wilde, De Clercqstraat 104,
medaillon met kettinkje en kruis
Roode. pyislaan 122. notitieboekje met
potlood; Van Eek, Nieuwe Groenmarkt
24 a, nummerplaat H 60567; Heugens,
Nagtzaamstraat 22, kinderportemonnale
m. inh.; Rlsse, Twynderslaan 53, dames-
portemonnaie m. inh.; Blankers, Ken-
nemerstraat 24, kinderportemonnaie m.
rozenkrans; van Klaveren, Leidsche-
plein 83 a, potloodhouder; Mulder,
Leldschevaart- 92, rljwlelbelastingmerk^
Nieboer, Del.straat 3, rijwielbelasting-
merk in étui; Menslng, Van 't Hofi-
straat 130, idem, idem; v. d. Steur
Spionkopstraat 37, idem, idem; v. a.
Oosterkamp. Beeksteeg 19. rijwielbelas-
tingmerk; v. Gooi, Lange Annastraat
44 zw., rozenkrans, v. Veen, Popel !ng-
straat 7 zw.. rijwiel; Hetem, A. L. Dyse-
rinckstraat 62, rozenkrans; Scheeling.
v. Oirschotstraat 19, lage zwarte hee
renschoen; Wesselius, v. Beresteynstr,
19, contactsleutel Fordauto, Snoek. Ga-
renkokerskade 61. gymnastiekschoen,
v. Velsen. Magdalenastraat 9, bruine
heejrenschoen; Hofman, Zuidpok/ïstr.
18. zwarte heerenschoen; Kelfkens, T.
v. Berkhoutstr. 13 rd„ gummi-schortje;
v. d. Rest, Gasthyjslaan 186, 2 bouw
kundige teekeningen; Kereman, Re=~-
d astraat 11, .vliegende hollander.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 cent» per regel.
Stofzuigerhuis MAERTENS
BARTELJORISSTRA AT 16
TELEFOON NO. 10756
APEX STOFZUIGERS F 90.-
MEETING VAN' „VOLKSONDERWIJS".
De .Kennenierkring van Volksonder
wijs", waarby aangesloten zyn de af dee
lingen van de Vereenig Ing voor Volks-
oncerwys Beverwijk. Haarlem. Halfweg,
Hillegom, Nieuw-Vennep, Santpoort,
iJmuiden en Zandvoort; houdt op Zon
dag 23 September een meeting op het
landgoed van mr. C. H. Guépin te Sant-
poon, aan de Wüstelaan, te 2 uur.
Sprekers zijn ds. A. van der Heide, lid
der Tweede Kamer der Sta oen-Generaal
te Voorburg met het onderwerp „Open
baar en Christeiyk Onderwijs" en de
heer W. van Diesen, administrateur van
Volksonderwijs" te Amsterdam met het
onderwerp: „Couragie dan". Het fanfa
recorps „Wilhelmina" en de Turnver-
eeniging „Santpoort" zullen haar mede
werking verleenen. By slecht weer wordt
de samenkomst verplaatst naar cle zaal
van het Stationskoffiehuis by Station
Santpoort,
DE MAN OP DEN
ACHTERGROND.
HOE LIEBERMANN IN DE VAL
LIEP.
De Tel. verneemt uit Stockholm, dat
Liebermann op 19 Augustus uit Riga via
Re val te Heisingfors was aangekomen.
De politie te Riga was hem juist op het
spoor en wilde hem arresteeren, doch hij
slaagde er in op het laatste oogenblik
te ontkomen. Hy moest evenwel een
groot deel van zyn geld achterlaten,
want by een huiszoeking vond men veer
tigduizend Hollandsche guldens. Lie
bermann ondervond by het binnenko
men van Finsch gebied geen moeilykhe-
den. wyi hy een valschen pas bezat. Ook
onder een valschen naam nam hy te
Heisingfors zijn intrek in het hotel Cos
mopolite. Na twee dagen vertrok hy
echter naar een pension en vandaar
naai- de badplaats Bandö, waar hy een
kamer huurde in een Fransch hotel, on
der den naam van Joseph Berliner.
Intusschen had evenwel de detective
indgrin uit Heisingfors vernomen, dat
zich een verdachte buitenlander in
het hotel te Bandö ophield.
De detective stelde daarop een onder
zoek in en onderzocht ook de lysten van
voortvluchtige buitenlandsche misdadi
gers. Daarop bezocht hy „Berliner" in
zyn hotel en vroeg diens pas te zien.
Deze antwoordde evenwel, dat hy zyn
pas op het Duitsche gezantschap had
laten liggen, hetgeen een leugen bleek te
zyn. Toen de detective zich onmiddeliyk
daarop weer naar het hotel begaf, was
„Berliner" gevlogen.
Dank zy zyn yverige nasporingen
slaagde Ltodgrin ei- in. hc-t spoor van
den vluchteling te volgen. Hy constateer
de, dat de verdachte zich by een anderen
buitenlander te Helsir.gfors ophield en
slaagde er in, hem in diens woning te
arresteeren. Toen hy Liebermann bij
diens waren naam noemde, verloor deze
zyn koelbloedigheid geheel en, zooals
gemeld, poogde hy zelfmoord te plegen.
Telkens weer riep hy uit. dat hy on
schuldig was en dat het slechts ging ora
mislukte banktransacties. Het bleek, dat
Liebermann zich herhaaldeiyk had ver
momd. Zoo had hy zich eenige malen op
straat begeven met een langen valschen
baard. By zyn arrestatie was hy in het
bezit van tweehonderd dollar.
Wordt hy uitgeleverd?
De Nederlandsche autoriteiten, welke
diens opsporing verzochten en diens uit
levering hopen te verkrygen, kunnen
naar ht Hbló. meldt evenwel nog geen
nadere bijzonderheden mededeelen, aan
gezien zy die zelve nog wachtende zyn.
Tusschen Nederland en Finland be
staat geen uitleveringsverdrag. Of er an
dere wegen zullen worden ingeslagen,
b.v. die van uitzetting van Liebermann
door Finland naar een land, dat wèl met
Nederland een wederzydsch uitleve
ringsverdrag sloot, zal zoo zegt het
Corn-Bureau neg moeten blijken.
Men zal zich herinneren, dat Salomon
Liebermann „de man op den achter
grond" by het proces in zake „het leeg
halen van de Veendammer Hypotheek
bank" o.a. directeur was van de Le
vens-, Invaliditeits- en Ziekteverzeke-
rings My. HollandAmerika, welke in
1924 op advies van de Verzekeringska
mer onder noodregeling geplaatst werd
en daarna wend geliquideerd; voorts pie-
sidentcommissarls van de „Discontobarik
voor Credielirstellingen", welke op zoo
zonderlinge wyze in de rechten en ver
plichtingen van de „Veendammer" zou
treden.
Hy wordt verdacht van verduistering
van vier millioen gulden in Nederland en
schynt ook in Duitschla-nd verschillende
onregelmatigheden te hebben gepleegd.
VAN ONS HOF.
De Koningin en Prinses Juliana zyn
thans Op het landhuis den Ruigenhcek
te Scheveningen aangekomen. Ook dc
Prins, die nog te 'sGravenhage ver.
toefde, verbiyft thans op den Ruigen-
hoek.
De Vrijwilligers van den Bijzonderen
Vrywilligen Landstorm, die op Donder
dag 27 September ten g.naie van om
streeks 20.000 man aari den Nationalen
Landstormdag tc 'sGravenhage deel
nemen. zullen defileeren voor H.M
Koningin. Het défilé zal. nadat de
colonne van Houtrust Is afgemarcheerd,
plaats vinden naby de Duinoordkerk.
ïoIEUWE ZENDINGSFILM
Als vervolg Op de film Warta San.
welke den vorigen winter door het ge-
heele land met zoo groot succes ver
toond is, geeft hetzelfde comité nu een
tweede Zendingsfilm uit. Terwyi Warta
Sari voornamelijk het Zendingswerk op
Java te zien gaf, zal de tweede film een
beeld geven van de Zending in de Bui
tengewesten. en wel Sumatra. Borneo,
Midden-Celebes en Nieuw Gu nea. Even
als het vorige jaar zal de eerste vertoo
ning plaats hebben in de tweede helft
van October op de Algemeene Zendings-
conferentie te Amsterdam. Daarna zal
«je film w?er geheele land door gaan. j
DE PREVENTIEVE
HECHTENIS.
WAARVOOR DIT INSTITUUT
NIET BEDOELD IS.
Mr. L. G. van Dam uit Haarlem
schrijft in het Weekblad van het Recht:
Herhaaldelyk is den laats ten tyd ge
wezen op de wijze, waarop meermalen
de preventieve hechtenis word: gebruikt
voor doeleinden, waarvoor dit instituut
niet is bedoeld. Een scherp voorbeeld
hiervan kreeg ik dezer dagen te zien.
Voor den politierechter stond een
jor.ge man terecht, géén recidivist, die
by zyn zwager enkele guldens had ge
stolen. De zwager liep in verontwaardi
ging naar de politie en deed klacht. De
jonge man wordt gearresteerd en pre
ventief gedetineerd. By mUn bezoek aan
verdachte toonde deze my een brief van
zyn vroegeren patroon, waarin deze hem
schrijft, dat hy hem terstond weer in
dienst wil nemen, als verdachte hem be.
looft dat iets dergeiyks niet meer zal
gebeuren en een brief van den zwager,
dat deze gaarne de klacht zou intrek
ken. De termijn daartoe was natuurlyk
verstreken en een reclassecringsrapport
niet aanwezig. Aanvrage daarvan zou
den verdachte nog een Hinken tyd in
voorarrest doen biyven. Ik gaf dus den
zwager in overweging zich als familie
lid van het afleggen van getuigenis te
verschooncn.- Naast de bekentenis was
dan geen bewys aanwezig en de ver
dachte zou worden vrijgesproken, zoodat
hy terstond aan het werk kon. gaan. Op
dfc terechtzitting verklaar ik deze zaak
en leg den brief van den patroon over.
De getuige maakt van zyn verschoo-
ningsrecht gebruik. Hierna staat de of
ficier van justitie op en vraagt aanhou
ding der zaak tot over drie weken, ten
einde de vrouw van dezen getuige in
diens plaats te hooren. Getuige deelt
mede, dat ook zyn vrouw zich zal ver-
schoonen. Het ls dus duidehjk. dat ook
na drie weken het bewys niet zal zyn
geleverd en verdachte zal worden vrijge-
sproken. De toeleg is duideiyk: verdach
te kan wel met worden veroordeeld,
maar dan heeft hy ten minste de pre
ventieve hechtenis vast gehad! Ik maak
te geen bezwaar tegen de drie weken
aanhouding, maar vroeg de onmiddel-
iyke invryheidstelling van den verdach
te, De officier van justitie verzet, zich
tegen dit laatste. De politierechter houdt
de zaak drie weken aan en beveelt de
invrijheidstelling.
Waarop de O. v. J. zUn bedoeling il
lustreert met den uitroep: „Dan had U
het uitstel ook wel kunnen laten!"
Scherper voorbeeld van het gebruik
der preventieve hechtenis als straf, in
plaats van als maatregel van veiligheid,
is niet denköaar.
DE OPENING DER
STATEN-GENERAAL.
INDISCHE GROOTEN
AANWEZIG.
Naar de N. R. C. verneemt, zou de
plechtige opening van het nieuwe zit
tingjaar der Sta ten-Generaal door de
Koningin, in de Ridderzaal worden bij
gewoond door den hier te lande vertoe-
venden sultan van Koetei, Mohamto
Parekesiti, vergezeld door Pangeran Arlo
TJokro, tweede Landsgroote van
Koetei. Beide heeren zouden in hun In
dische:» adat-costuum verschynen.
Voorts werd by de plechtigheid ver
wacht Tcukoe Oem&r, de zoon van Teu-
koe Hadji Brahim, bestuurder van het
landschap Eudjong. (Groot-Atjeh).
Ook zou de opening worden bygc-
woond door den Regent van Meester
Cornells, Abdoerachman.
DE ZAAK DER
VEENDAMMER.
EIND OCTOBER VOOR T
AMSTERDAMSCHE HOF.
Naar het Hbld, verneemt zal het Ce-
rechtshof te Amsterdam de stralz.uik
met betrekking tot de Veendammer Hy-
potheelrbank einde October a.s. in be
handeling nemen.
Zooals bekend, weiden de verdachten
J. J. W. en J. P. H. W. voor de 4de K -
Kamer der Rechtbank te Amsterdam
verdedigd door mr. Th. Muller Massis. In
hcoger beroep zal deze alleen als raads
man optreden van J. J. W. (vader), ter
wyl mr. C. M. J. F. Goseling zich zal
belasten met de verdediging van J. P.
H. W. (zoon).
DE HEER STENHUIS WIL NIET
BEDANKEN.
Het Hbld. verneemt dat de oud-voor
zitter van het Ned. Verbond van Vak
verenigingen, het Kamerlid Stenhuis,
op de elsch van het bestuur der S. D.
A. P. 9 Sept. j.l., goedgekeurd door den
Partyraad, voor het lidmaatschap der
Tweede Kamer te bedanken, niet is in
gegaan.
De heer Stenhuis zal nu in het laat
ste jaar van deze parlementaire periode
niet worden erkend als kamerlid duv
S. D. A. P.
SCHELDE-WERKWILLIGE GE-
HINDERD.
Zondag hebben stakers van de Maat
schappij de Schelde te Vlissingen een
naar de kerk gaanden werkwillige voort,
durend gevolgd zoodat hy zyn plan
moest opgeven. Dc politie heeft dhe
stakers aangehouden. Tegen hen werd
wegens hinderlijk volgen proces-verbaal
opgemaakt, aldus de N. R. Ct.
BEVERWIJK
Op dc tc Beverwijk gehouden
groentenmarkt waren aangevoerd en
verkocht:
Spinazie per kl. kistje 45—90 ct.
Postelein per kistje 10—35 ct.
Andijvie 100 str. f 2f 4,
Wortelen 100 bos f 10ff 14.
Komkommers per 100 f 6—ff II.
Augurken per kistje f 060—f 1.
Aardappelen klei per KG, 46 ct,
Capucijfters per kHo 2ó32 cl
Raspers per kilo 3440 ct.
Tuinbooncn per Kb'. 14—16 ct,
Snijboonen per KG. 2636 it.
KG. 2S 32 cf.
.,..yuvv..«.. KG.
Uccrcnboonen por
..vv.vuw......
Roode kool per 100 f o f 10.
Savoye kool per 100 f 6-- f 11
Bloemkool per 100 f 8f 14.
Sla per 100 krop f 4f 7
Rabarber, per 100 bos f 6.
Pieterselie per bos 5 ct.
Selderie per bos 6 et.
Appelen per kilo 2026 ct.
Peren, per kilo IS36 ct
Druiven per kilo 3060 ct.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
i 60 Cent» per regel.
f tLLCii
Door specialisten aanbe-
volen ter bescherming tegerV
keelontsteking,
verkoudheid alsook
teyen griep
Zij oefenen bij alle Infectie*
ziekten een bijzonden wen
king uit.
DE NAKOMELINGEN VAN
EEN PRIESTERVORST.
INTERESSANT ONDERZOEK.
Ar.tta te Weltevreden, verneemt, dat
de adviseur voor Inlandsche Zakcr.. de
heer E. Gobée, vergezeld door een ambte
naar van het B. B. van de buitengewes
ten in het begin van October een dienst
reis zal maken naar de Baiakl&nden
voor hot instellen van een onderzoek
naar den staat, waarin zich de nakome
lingen bevinden van den in 1907 ge
sneuvelden Batakschen priestervers: Si
Singamangaradja. Een gedeelte van zijn
familie heeft de B&taklanden verlaten
een ander deel is op Java geïnterneerd.
Eenige van zyn zoons hebben op kos
ten van het gouvernement, een gcede
opvoeding genoten. Thans zal worden
nagegaan in welken toestand zich de
andere nakomelingen bevinden.
DE RAMP OP
PALOEWEH.
GEEN 1000 MAAR 146 DOODEN.
Aneta verneemt uit kortgeleden ont
vangen berichten over dc ramp te Paloc-
wéh, dat hieruit blUkt. dat hol getal ge
schatte dooden te groot is goblcken. Van
de Kampongs Ona en Awa is. hoewel zU
geheel verbrandden, niemand omgeko
men. Van het deel van hot eiland, dat
niet door de vulkanische uitbarsting of
vuur geteisterd was, waren vele perso
nen opgegeven als in den vloedgolf ver
dronken, maar zy bleken ongedeerd. Het
getal dooden bedraagt 146. De reden,
dat verkeerde inlichtingen werden ver
strekt. is vermoedelijk gelegen in de
vrees van de bevolking naar elders te
worden overgebracht, waarvan sprake is
geweest bij het eerste bezoek van den
resident van Timor. Een bewoner van
Faloeweh Ls onder geen voorwaarde te
bewegen zitn eiland te verlaten. De ge
hechtheid bleek wel tijdens dc ramp,
toen een bewoner van Paloeweh. die zich
op de kust van Floros bevond en vernam
dat zyn eiland was vernield, onmiddellijk
in een prauw stapte en naar het eiland
ging om in het lot van zUn landgenooten
te deelen.
Een merkwaardig volk.
De P aloeweh-be won er Is een primitief,
wiens leven haast ondragelijk wordt ge
maakt door een oude denkwijze. In ver
band hiermede wordt het niet uitgeslo
ten geacht, dat ongelukklgcn, die tUdens
dc uitbarsting hun dorp of hun veld ver
loren tengevolge van wat als een uiting
van toom beschouwd werd, voorlooplg
werden beschouwd als dooden. om welke
reden zy als zoodanig werden opgegeven.
De toestand op het eiland baart nog
zorg. Een groot gedeelte is door het vuur
vernield en bedekt met puin en asch,
waardoor het ong:schlkt voer land
bouwdoeleinden. De bewoners uit d.ze
streek zullen ongetwijfeld !n de noord: -
iyke helft moeten worden ondergebracht
hetgeen met zeer veel bezwaren gepar-d
zal gaan. De Pnlocweher geeft niet gaar
ne zyn bouwgrond af en hy is bereid
naar de wapens te grypen om den grorri
te verdedigen tegen het In beslag nemen
door anderen. Doch deze bezwaren die
nen overwonnen te wonden om den r-
mijn te verkorten, dat dc voedselvoor
ziening ten laste van dc afdeelingskas
komt.
De bevolking heeft nagenoeg al haar
prauwen verleren, vLschvangst Ls voor
looplg uitgesloten. Werktuigen zijn. voer
zoover noodig, reeds verdeeld, zoodat
binnen afrienbaren tyd de aanmaak ran
nieuwe prauwen verwacht kan worden.
Rivieren en bronnen komen niet op het
eiland voor en het graven van putten
wordt als verboden be-chouwd. De be
volking heeft steeds drinkwater gehaald
van de veertien mijl afgelegen kust van
Floros. Door gemis aan prauwen is men
thans gedwongen van een dichtbegrcel-
den put gebruik te maken, liet geen r. e„
zonder het overwinnen van bezwaren g; 1
gaan is, omdat de bovolking meende, dat
het graven van die put vroeger rec.itot
een uitbarsting had geleid. Niettemin is
zy er thans toe overreed, hoewel ver
schillende bedenkingen geopperd wer
den. De vloedgolf zou b.v. hebben meer' -
werkt dc demping van den put. waa: aan
door de bevolking begonnen te v n-
djen. n« gughetitwr thar
instructie ontvangen m«r putto te
öoto graven,
