HAARLEM'S DAGBLAD
UIT DE NATUUR
BINNENLAND
FEUILLETON
DONDERDAG 20 SEPT. 1928
DERDE BLAD
VRIJE WANDELING!
Ht I i- -C(l S<.
V'l HUUDf N
--~A-rKfN
Een der Amsterdamsche bladen heeft
In enkele artikelen en in een interview
de aandacht gevestigd op de vele afge
sloten duinen.
De correspondent, die dezen toestand
criticeerde nam daarbij het mi. on
juiste standpunt in dat alle afsluiting
van duinen en bosschen voor het pu
bliek uit den booze is en een geïnter
viewde jachtliefhebber bepleitte het an
der uiterste.
Nu binnenkort een deel van de Scha
peduinen van eigenaar verandert en er
geruchten gaan over afsluiting, lijkt
het mij dienstig de zaak, die toch wer
kelijk eenvoudiger i* dan men wel be
weert, hier onder de oogen te zien.
Vast staat dat een klein deel van hst
publiek, en gelukkig een steeds kleiner
wordend deel, ongeschikt is voor vrije
wandeling. Dit is niet altijd boos opzet,
dikwijls ook onkunde, hoe om te gaan
met de natuur. En wanneer op excur
sies van de Ned. Natuurhistorische Ver-
eeniging nog gewaakt moet worden te
gen het achterlaten van proppen papier,
dan is het geen wonder dat menschen
die minder ervaring en gevoel hebben
in dit opzicht behalve papier wel eens
meer rommel laten liggen, wel eens een
heidoorn tak af trachten te draaien als
ze geen stevig mes hebben, wel eens
bloemen plukken van zeldzame planten,
omdat ze niet weten dat die planten
zeldzaam zijn, eiizoovoorts.
Dit rechtvaardigt mi. nog niet het
afsluiten van duinen, wel echter strense
contróle. En waar die niet mogelijk is,
of de medewerking van de gemeente
lijke politie ontbreekt, daar zyn wel ge
vallen aan te wijzen, uitzonderingsge
vallen, dat het werkelijk beter is een
stuk af te sluiten dan gevaar te loopen
dat de geheele flora uitgeroeid wordt.
De lezer herinnert zich misschien het
bloemrijke weggetje achter het Meertje
van Caprera, waar vroeger vrije wande-
Lng was en waar Bloeinendaaische kin
deren bij bossen Sneeuwklokjes plukten.
En nu is hot geheel afgesloten en zijn
de Sneeuwklokjes eerst bijna uitgeroeid,
weer toegenomen en allerhande mooie
planten, als Wilde Hyacinthen, die we
vroeger niet eens gezien hadden, zijn te
voorschijn gekomen.
Hiemee wil ik niet zeggen dat de af
sluiting de beste oplossing is; het beste
was dat er tijdens den bloeitijd van die
.planten, toch hoogstens enkele weken tn
het jaar, extra toezicht was, met de
hulp van gemeente politie.
Maar de afsluiting is als tijdelijke
maatregel op zoo'n terrein beter dan
een algeheel prijsgeven aan de wande
laars.
Den jager, die al het afsluiten van de
duinen goed vond, omdat „het publiek"
altijd vernielzuchtig zou zijn, zou ik
willen wijzen op de vernieling van de
duinflora en het geheele duinlandschap
door de jacht, die hermelijnen en we
zels doodt, daardoor de konijnen zich
onbeperkt laat vermeerderen met de ge
volgen van dien. De adviezen van den
kant van de jacht kunnen toch moeilijk
ernstig genomen worden, waar de vrije
wandeling ook van ongunstigen invloed
is op het broeden van de fasanten.
Want we moeten hier het standpunt
Innemen, dat de rustige wandelaars en
natuurliefhebbers meer rechten behoo
ren te hebben dan de jagers.
Het gaat om een groot cultureel be
lang. De drang naar buiten wordt
steeds sterker. De natuur wordt, ook
door den doorsneê wandelaar, steeds
meer gerespecteerd. De eigenaren heb
ben m.i. tegenover de baten die hun be
zit oplevert (al is dit in procenten van
de tegenwoordige waarde, een laag per
centage) den plicht contröle uit te oefe
nen. Een tusschenweg tusschen algeheel
prijsgeven aan het publiek en afsluiten
wordt reeds door veel duineigenaren be
wandeld. Ik denk aan duinen bij Velsen
waar op Zondag aan een aantal inwo
ners op vertoon van een kaart toegang
wordt gegeven, aan duinen bij Sant
poort, waar leden van Natuurmonu
menten kaarten voor de wegen kunnen
krijgen, aan de duinen van de Amster-
damsche Waterleiding waar a 10 cent
1 per dag en per persoon toegang ver
leend wordt, een systeem dat de groote
I massa half-onverschillige wandelaars
wat weert en de echte duinliefhebbers,
die weten wat het duin schaadt, gele
genheid geeft met eenige moeite toe
gang te verkrijgen. Ik herhaal nog
maals, het is niet de ideaal-toestand.
dat je voor je wandelingen een uitvoe
rige correspondentie moet- voeren en
zelfs per jaar nogal wat betalen moet
Maar de toestand dat zeker de helft
van de streek tusschen Haarlem en
IJmuiden absoluut verboden toegang is,
ook voor rustige wandelaars, is nog het
minder bevredigend en het blad deed
goed werk hierop de aandacht te ves
tigen.
De groote vraag is nu, hoe ontkomen
we aan den huidigeu toestand. Zooals
onze wetgeving nu is is ex weinig aan
te doen. Een eigenaar kan zijn terrein,
voor zoover het geen openbare weg Is,
afsluiten voor het publiek. Onteigening
wordt alleen toegepast in dringende ge
vallen van verkeersverbetering en der
gelijke.
We moeten dus denken aan een wet
telijke voorziening, waarbij in dicht be
volkte centra, als het Zuiden van onze
provincie, het afsluiten van honderden
hectaren woeste gronden zoo maar niet
zonder meer geoorloofd is. En we mo
gen hopen dat het daartoe komt voor
dat we hier tooneelen beleven als aan
de tollen, die al evenais het grootgrond
bezit in dicht bevolkte streken, hinder
palen voor den vooruitgang zijn.
Het vraagstuk hangt ook ten nauwste
samen met dat van natuurbescherming.
De particuliere gronden waren vroeger
tamelijk veilig voer exploitatie, ook al
door de jacht. Nu de jacht in de duin
streek zulke vormen aangenomen heeft
en meer andere eigendommen, ook al
zy'n ze onmisbaar a's wandelterrein en
als natuurmonument, tot villaterre'.n
verkaveld worden, kunnen we consta-
teeren dat we voor terreinen d,ie aan den
Staat of aan de Provincie behoo ren
(Schoorl en Castricura) meer waarbor
gen hebben voor de toekomst dan voor
particuliere bezittingen. De Vereenig.ng
tot Behoud van Natuurmonumenten
kocht het Heilo-er tosch. gemeenten
kochten Velserbeek en Groenendaal,
maar al deze aankoopen zijn alleen mo
gelijk bij wedezijdsch verlangen tot over
dracht en bij aanwezigheid vangeld.
En betwijfeld wordt of de openbare
kassen het geld verschaffen kunnen
voor aankoop van alle of een groot deel
van de woeste gronden, die dan voor
natuurbescherming in aanmerking ko
men.
De meest practische poging om een
uitweg te vinden in dit probleem ver
scheen van de hand van Dr. P. M. Wi-
baut, oud-wethouder van Amsterdam,
in de Groene Amsterdammer.
Deze bepleitte verbreeding van „Na
tuurmonumenten" tot een groot kapM
taalkundig lichaam, in den vorm van
een N.V. of anderszins, met steun van
gemeenten, provincie en rijk en met
behulp van de wetgeving, om daarmede
de vele natuurmonumenten, hetzij plas
sen, bosschen of duinen, die in de eerst
volgende jaren op het punt staan in
exploitatie gebracht te worden, voor de
toekomst te behouden.
Bij de verwerkelijking van een derge
lijk plan zal men dan ook onder de
oogen moeten zien op welke wijze het
wandelen geregeld zou moeten worden.
En ik ben er zeker van dat we dan een
meer bevredigender toestand krijgen
dan nu. Maar zoover zijn we nog niet.
We moeten eerst werken voor het plan
Wibaut.
C. SIPKES.
HET MYSTERIE DER
VERDWENEN KOFFERS.
DE EIGENAAR VERDWENEN
ENOPGEPAKT.
Men zal zich herinneren, zoo schrijft
de N.R.Ct. dat verleden week een
vreemdeling in Den Haag kwam, die
zich tot de Oostenrijksche legatie had
gewend, waar hij vertelde, dat hij zijn
intrek genomen had in een pension, daar
zijn koffers had neergezet, maar nu zijn
kosthuis niet meer terug kon vinden.
De legatie riep de hulp der politie in,
die weder een beroep op de couranten
deed, ten einde den pensionhouder te
kunnen vinden. Deze is echter onvind
baar gebleven en wel uit gebrek aan
existentie. Ook de vreemdeling was n.l.
zoek de laatste dagen en toen de politie
zich aan het opgegeven adres vervoeg
de, bleek de vogel gevlogen. Intusschen
verzocht de Oostenrijksche politie dezer
dagen aanhouding van den 43-jarigen
K. D. van beroep varensgezel. Diens
signalement beantwoordde geheel aan
dat van den vergeetachtigen reizger.
die Dinsdag in Rotterdam aangehouden
kon worden en vervolgens naar Den
Haag is overgebracht, van waaruit hU
waarschijnlijk zal worden uitgeleverd.
Hij heeft thans toegegeven, zonder even
wel een motief te noemen, dat het ver
haal van de verdwenen koffers verzon
nen was. Waarschijnlijk was het hem
te doen om vanwege de Oostenrijksche
legatie onderdak te bekomen.
VAN ONS HOF.
HET HULDEBLIJK DER
INDISCHE OFFICIEREN.
De koningin heeft gistermorgen ten
Koniinlklijken Paieize in het Noordeinde
te Den Haag een deputatie ontvangen
welke haar het onlangs in bijzonder
heden beschreven geschenk aanbood,
dat door de officieren van het Neder-
landsch-Indkche leger voor de koningin
bestemd was, ter gelegenheid nog van
het zilveren huwelijksfeest van koningin
en prins, meldt het Hbld.
Bij de aanbieding van het geschenk
sprak kolonel Peters een toepasselijk
woord. Mevr. Laman Trip gaf eenige
technische toelichtingen omtrent de be
werking. De koningin aanvaardde het
geschenk met woorden van dank.
DE OPPOSITIE IN DE
S. D. A. P.
HET NIEUWE BLAD.
Omtrent de Jongste part ij bestuursver
gadering van de S. D. A. P. lezen wij
o.m. liet volgende tn Voorwaarts:
Het P. B. nam kennis van het onder
houd van de contact-co-nmissle der
„Open Brief'-schrijvers met den voor
zitter, waarin de wensch geuit was, om
tot de oprichting van een weekblad t«
geraken, hetwelk geen oppositie-orgaan
zou zijn, zooals in één der vorige com
muniqués was medegedeeld, doch een
orgaan, waarin de Marxistische theorieën
meer revolutionnaire socialistische
politiek zou worden gepropageerd.
Het P. B. besloot hen te antwoorden
geen bezwaar te hebben tegen de uit
gave van een blad, dat zich ten doel
stelt de beginselen van het Marxisme
oor te staan.
Het P- B. neemt aan. dat van dc
rkenning dezer vrijheid geen gebruik
wordt gemaakt, waardoor de belangen
van de Partij worden geschaad of haar
eenheid wordt bedreigd.
ROTTERDAM'S NIEUWE
BURGEMEESTER.
DE „RECHTSCHEN" STELLEN
VRAGEN.
Het Rotterdamsche raadslid, de heer
A. Hanemaaijer, heeft, naar de N.R.C.
meldt, den volgden brief tot den voorzit
ter van den Rotteröamschen gemeente
raad gericht:
In opdracht van de rechtsche raads
fractie in onzen gemeenteraad richt ik.
als voorzitter van deze raadsfractie, tot
u het verzoek, in de aanstaande zitting
van den raad tot het college van burge
meester en wethouders de volgende vra-
g°n te mogen richten:
le. Is aan het college van burge
meester en wethouders officieel bekend,
dat tot burgemeester onzer gemeente is
benoemd de heer mr. P. Droogleever For-
tuyn, te 's Gravenhage?
2e. Is met het college van burge
meester en wethouders of met zijn af
zonder li jke leden inzake deze beneem ine
eenig overleg gepleegd of contact ge
houden van de zijde der regeering?
3e. Zoo met. acht het college van
burgemeester en wethouders het dan
juist, dat onze groote stad van 575.000
inwoners op zoodanige wijze zich haren
burgemeester ziet aangewezen?
4e. Is het college van burgemeester
en wethouders van oordeel, dat de be
noeming zelve overeen te brengen is met
de politieke verhoudingen in onzen
raad?
Ondergeteekende zou gaarne zien. dat
deze interpellatie door u aan de- ord-°
werd gesteld vóór punt 27 van de agen-
NOG EEN FLINKE BRAND
IN DE HOOFDSTAD.
EN OOK WEER IN EEN
PAKHUIS.
Omstreeks zes uur gistermorgen ont
dekte een surveilleerende agent in de
Nieuwe Uilenburgerstraat te Amsterdam
meldt het Hbld., dat er verdachte rook
wolkjes opstegen uit een van twee
pakhuizen genaamd „de Bijenkorf". Ge
lukkig liet de mar. het hier niet bij. want
later toen de gealarmeerde brandweer
na enkele oogenblikken arriveerde,
drong door alle luiken van het vier ver
diepingen hooge pakhuis een dikke rook-
naar buiten. Het vuur bleek te oeder.
op de eerste verdieping van perceel
135, die als opslagplaats diende van ba
len afgedragen kieeren en lompen. Me*,
vier stralen op een m"torspuit werd het
vuur met kracht bestreden en beperk:
tot deze verdieping. Slechts een gedeelte
van de op dezen zeer diepen zolder op
geslagen goederen verbrandde.
Het vuur was zoo spoedig gedoofd dat
het geen gelegenheid had de daarboven
gelegen meubelmakers-opslagplaats van
de firma Groen aan te tasten. Er brand
de slechts een klein gat ïn den vloer,
waardoor een paar meubelen werden be
schadigd. De hooger gelegen verdiepin
gen kregen geen schade. In het onder
stuk, waar de opslagplaats is van aar
dewerk van de firma De Lange drong
nogal wat bluschwater door. De brand
weer had nog geruimen tijd werk me:
het uithalen van de gloeiende balen oude
kieeren. Het vuur is vermoedelijk ont
staan door broeiing. Het pakhuis is
eigendom van de gemeente Amsterdam.
behulp van eer. gasmotor, of het opwek
ken van stoom door het verbranden var.
turfgas. gevormd in generatoren me: of
ronder winnen van bijproducten, of door
verstoken van turf poeder, moet als min.
des: economisch of om reden van min
dere bedrijfszekerheid worden afgera
den.
Het stoken van turf van de Drentsche
venen ir. de bestaande centrales te
Zwolle en Groningen, hetzij onmiddellilk.
hetzij alleen bij uitbreiding var ketel
capaciteit, zal zulke aanzienlijke bijdra
gen van het rijk noodzakelljkj maken,
dat deze oplossing niet is aan te beve
len.
In verband met de aanwezigheid van
centrales in het afzetgebied is de op
richting van een turfcentnvle Ln de
Drentsche venen economisch niet te
verantwoorden in vergelijking met an
dere maatregelen ter bevordering van
het turfsteken in fabrieken, gelegen in
de nabijheid der Drentsche venen.
Het oprichten van meer kleine
centrales of van enkele verplaatsbare
centrales, zal geen voordeel en ran eeni
ge beteekenis opleveren tn opzichte ran
de oplossing door een geconcentreerde
centrale.
DE ZAANSCHE TOLLEN.
Beneden de waardigheid.
Burgemeester de Klerk van Kromme
nie heeft volgens ce N. R. C. In zijn
hoedanigheid van bestuurslid der Za&n-
sche Vereeniging voor Vreemdelingen
Verkeer een brief aan den voorzitter van
die vereeniging gericht waarin hij
vraagt wie den secretaris heeft gemach
tigd een actie en demonstratie -tegen de
Z.-.ansche tollen op touw te zetten en
of het juist is dat hiervoor de gelden
van Z.V.V.V. zijn gebruikt.
Verder vraagt hij waarom het be
stuur in deze belangrijke aangelegenheid
niet gekend is en of deze actie niet is
beneden de waardigheid van de vereenl-
Eing-
De heer de Klerk vraagt nog in deze
maand een bestuursvergadering te beleg
gen ten eir.de omtrent, deze kwestie een
bespreking te houden.
Verklaring v?. het
dag. bestuur.
Naar aanleiding van het bericht, als
zoude het bestuur van de Z.V.V.V. on
kundig zijn geweest van de Jl. Zondag
gehouden demonstratie bij den Zaandij-
kertol, machtigen de waarnemende
voorzitter der Z. V. V. V.. de heer B
C. Ooms, en de secretaris de heer J
J. Dinkelberg. he. Persbureau Vaz Dias
te berichten, dat de jl. Zondag plaats
gehad hebbende actie tegen de diverse
tollen in de Zaanstreek vel degelijk on
der leiding stond van het Dagelijksch
Bestuur der Z.V.V.V.. waartoe noch de
Burgemeester var. Krommenie, noch die
van Oostzaan behcorer.. Zij zijn slechts
ie Jen van het Algemeen Bestuur en dus
niet verantwoordelijk voor den dagelijk-
schen gang van zaken. Hiermede achten
de voorzitter en secretaris de namens
beide burgemeesters verstrekte mededee-
llngen volkomen ontzenuwd. Hetgeen
bovendien tot uiting is gekomen in het
bekende, aan den Minister van Binnen-
landsche Zaken, gezonden telegram, ten
aanzien van het beleid van den heer
de Klerk in de tolaffaire als burgemees.
lor van Krommenie.
De Burgcm'H'strr naar
Den Haag.
De Burgemeeste- A-ar Krommenie, de
er H. de Klerk is gisteren op het
D:;>artement van Binn^nlandsche Zaken
te 's-Gravenhage ontboden.
ELECTR. CENTRALE
MET TURF GESTOOKT.
VOOR DRENTE NIET
ECONOMISCH.
Aan het rapport der commissie inzake
de oprichting eener veenoentrale in dc
Drentsche venen, ontleent de Tel. het
volgende:
Uit de inleiding tot het rapport blijkt,
dat bij de verveners onverdeelde instem
mirg bestaat met het denkbeeld var.
stichting eener e'.ectrische turfcentraie
in de gemeente Emmen. Dc centrale
werd geacht een micdel te zijn tot beteu
geling der werkloosheid. Men vreesde
niet voor onredelijke opdrijving der turf-
prljzen te garandeeren en men achtte
exploitatie eener elec'.rische veencer.tra-
ic economisch mogelijk, terwijl de kosten
dier centrale werden begroot op twee
millioen gulden.
De commissie komt tot de volgende
conclusies:
Als grondstof komt voor een mogelijk
op te richten centrale uitsluitend in
aanmerking fabrieksturf, aangezien voor
deze turfsoort. in afwijking met huis-
brandturf, een groot-er afzetgebied wordt
gezocht. Deze brandstof zal op econo
mische wijze kunnen worden gebruikt
door verstoken in luchtdrogen toestand
op den rooster van een ketel, welke
stoom levert aan een turbine.
Het opwekken van electriciteit met
INGEZONDEN MEDEDEELINGET*
a 60 Cent» per regel.
WILT U EEN
OUDERWETSCHE
PIJP MARYLAND?
KOOPT DAN HEDEN
AFGRAVING VAN VEEN.
SNELHEID EN RIJKSSTEUN
NIET GEWENSCHT.
Verschenen is het rapport ran dc
commissie van advies voor de veer;afgra
vingwelke benoemd is bij beschikking
van den Minister van Brnenlandscho
Zaken en Landbouw van 13 April 1920
en aan welke werd opgedragen tra on
derzoek ln te stellen aangaande de vraag,
of het gewenscht is van Rijkswege steun
te verleenen voor het in snel tempo af
graven van veen tot fabrieksturf, ter
verkrijging van vruchtbaar land, aldus
het Hbld.
De commissie komt tot de conclusie,
dat:
le. het afgraven van het hoogveen om
technische redenen gebonden is aan een
werkmethode, welke een vergrooting der
snelheid van afgraving boven dc ge
bruikelijke vrijwel uitsluit:
2e. een opzettelijk snellere productie
het verkrijgen van dalgrond ten doel
hebbende, een exhorbitar.te verhooging
der productiekosten zou veroorzaken
buiten eenig redelijk verband met. de-
waarde van den dalgrond:
3e. voor de sterk vergroote turfpro-
ductie geen afzet zou zijn te vinden en
dien tengevolge cok de nog normaal wer
kende veenderijen het bedrijf niet zou
den kunnen voortzetten:
4e de in weinige jaren vrijgekomen
groote oppervlakte dalgrond geen werk
gelegenheid zou bieden voor de veen be
volking. die thans nog gedurende een
lange reeks van jaren werk ln het veen
za". kunnen vinden.
De commissie meent dus dat de vraag
of het gewenscht is van Rijkswege steun
te verleenen voor het in snel tempo af
graven van veen tot fabneksturf. ter
verkrijging van vruchtbaar land. zonder
cenlg voorbehoud ontkennend moet wor
den beantwoord.
KRANIGE ZEELUI.
„NIET THUIS GEZETEN."
Dat er in den Archipel kranige zeelui
zijn is bekend. De aankomst ln de ha
ven ran Semarang van een paar Bocgi-
neesche prauwen, die vaartuigen met
dien hoogopgebo-uwden achtersteven
zooals de oud -Holla ndsche schepen uit
den Compagnies: ijd, deed dit weer eens
blijken.
Zoo arriveerde vertelt de „Loc."
eenige weken geleden zoo'n Boeginec-
sche prauw me: een inhoud van ongeveer
35 kubiek, een bemanning aan boord van
13 koppen. Het is verbazend zoo'n lap
zeil als de kleine vaartuigen voeren. He:
vaartuig draagt den naam „Terarg
Mana-I", is afkomstig van Tonra «Bo
ni, Z-Ce2ebes) en vijf maanden geleden
vandaar vertrokken. Vijf maanden lang
zwierf de bemanning van dit vaartuigje
over de wateren van den Archipel, be
zocht de kleine Soenda-el'.andcn cn an
dere plaatsen, totdat men Semarang
belandde. Hier werd een lading suikr:
ingenomen en tegen den Oost-moesson
in, vertrokken deze zeelui weer naar huls
terug.
Van het scheepje wapperde een ge
rafeld als door de muizen aangevre
ten dundoek, het rood-wit-blauw. Geen
dubbele vlaggelijn zooals op de Holland-
sche schepen. Neen, de lnlandsche zee
vaarder is zuinig. Een enkele lijn naar
boven, de katrol een klein stukje lijn.
daaraan de vlag, dan een zwaar stuk
hout. De vlag wappert, en dubbele lijn
is niet noodig.
„Nou je mag wel eens een nieuwe
vlag aanschaffen", werd er tot don schip
per gezegd, wijzend op het rafelig dun
doek. De schipper voelde er niets voor.
„Waarom? Ik ben er trotsch op; die
vlag laat zien dat lk niet thuis heb geze
ten!"
LOUIS O0BBEU1ANN-ROTTERDAM
ERNSTIGE TYPHUS.
GEVALLEN TE DEERSUM.
REEDS 1 MAN GESTORVEN.
Hardnekkige geruchten over een mys
terieuze ziekte te Deersum. een dorpje
aan den straatweg tusschen Leeuwarden
en Snoek, doen sedert eenige dagen de
ronce en vervullen velen met stijgende
ongerustheid, schrijft de Tel. In dit nog
geen driehonderd inwoners tellende
dorpje lijdt thans een vijftal personen
aan hevige typheuze koortsen, terwijl een
32-jarige vader var. een gezin, na een
korte ongesteldheid aan eer. onbekende
ziekte is gestorven.
Dc bevolking van Deersum en om
streken is natuurlijk zeer onder den in
druk van deze ziekte-verschijnselen, die
een even plotseling als kwaadaardig ka
rakter bezitten. Toen wij. aldus 't blad,
het dorpje binnenreden om een onder
zoek in te stellen, werden wU door
groote borden met opschrift: „Langzaam
rijden erge zieke" aan de trngcd.e
herinnerd, die zich te Deersum afsmelt
en ac bevolking als 't ware paralysee rt.-..
Aan het gerucht, dat de vreemde rexte
uit het Sneeker ziekenhuis naar D«er-
sum zou zijn overgebracht, word: s>crk
geloof geslagen. Eenige weken gelet «en
werd een 2-jarig kind. dat voor een keel
aandoening in genoemd ziekenbus
herstel had gevonden, andermaal na»«
het ziekenhuis vervoerd, daar de ge
meentelijke geneesheer, die te Deersum
praktiseert, voor het tweede ziektegeval
eenigszins vragend stond, aangezien de
verschijnselen op febris typhoidea -rie
ken.
Het kind werd verpleegd ln de -fdc—
ling besmettelijke ziekten, waar ook
iemand verpleegd werd. die, van een reis
naar Spanje teruggekeerd, lijdende was
aan besmettelijke ziekte. De gevolgtrek
king wordt nu gemaakt, dat de behan
delende zuster de overbrengster zou zijn
geweest van de gevaarlijke ziektzbacll-
Jen Gelukkig herstelde het kind. doch
eenige dagen daarna werd de vader
aangetast en later werd een buurman,
een krachtige werkman, door de vreemde
ziekte aangegrepen, en stierf kort daar
na.
Het is echter de vraag, of dit dc oor
zaak is.
Zooals ook elders ten plattenlande
la Ion de sanitaire omstond, c heden nogal
wat te wenschen over, de dorpsvaart
een stilstaand water geeft er drink
en waschwator.
Reeds heeft de hoofd inspecteur van
Volksgezondheid te Oronlngi n .ln ver
band met de mysterieuze gevallen van
typheuze besmetting. persoonlijk een
onderzoek te Deersum ingesteld.
DRONKEN MOTORR'JDER
WONDT 2 PERSONEN.
IN DE BUURT VAN NIJMEGEN
Tn der. nacht van Dinsdag op Woens
dag reed op den Graafscher.weg bij NU-
mcgen de bestuurder van een motor r.-.et
zijspan, waarop vijf personen gezeten
waren, op een groep van drie personen,
d.e op den weg stonden te praten.
Een van deze drie, zekere E„ wonen
de te Nijmegen, werd ernstig gewond,
terwijl ook zekere H. er leelijk aan toe
was.
Per auto werden de gewonden naar
het R K. Canislusv'.ckenhuls overge
bracht. waar geneeskundige hulp werd
verleend.
Naar gebleken is. verkeerde de be
stuurder van den motor onder den in
vloed van sterken drank.
De toestand van de belde gewonden
was hedenmiddag zoo. dat geen levens
gevaar aanwezig was.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cent» per regel.
Fa. G. OOSTWALD
ZULVEST 9-11
JAARSMA FRISIA HAARDEN
De Geschiedenis van
Lois Reddle
Naar het Engelsch van
EDGAR WALLACE.
15)
„Wat mij betreft-, ik adviseerde to.
zijn gerechtelijke vervolging", ging Dom
voort. „Het was mij namelijk zeer goed
bekend dat het geld op naam van een
vrouwelijke vriendin in een Bank te
Bombay gedeponeerd was. De hooge
oomes te Simla waren zóó doodsbenauwd
voor een schandaal dat aan den dief
hij hield op en zag den ander op zijn
boenen wankelen -.aan dien dief ver
gund werd zich met zijn misdadig ver
gaarde schatten naar Europa uit de
voeten te maken. En zie! Daar ontmoet
ik hem opnieuw in de rol van financieel
raadsman!"
Chesney Praye had zijn stem hervon
den.
„In dit land bestaan verscheidene an
dere strafbepalingen tegen smaad", zei-
de *nU.
„Er bestaan verscheidene andere
strafbepalingen, onder anderen een uit
muntend strafwetboek. En tot de daarin
vermelde uitzonderingen Dehoort mis
bruik van vertrouwen niet. Eén simpel
berichtje in een onafhankelijk dagblad
en je draait de doos in, het Indische
Gouvernement moge 't plezierig vinden
of niet."
Chesney Praye draaide zijn oogen
eerst den eenen kant uit en teen den an
deren. tot hij eindelijk die van den de
tective ontmoette. Hij was bleeker ge
worden dan hij eerst was.
„Ik had u niet met die zaak in ver
band gebracht", zeiüe hij „Ik wist dat ik
ergens achteraf een vijand had. En die
waart gij. niet waar?"
Dom knikte.
„Ik was het doch wat ik vragen
wilde, waar is .ie losbandige kameraad.
Dr. Tappatt. voor het laatst gezien? Ik
meende dat hij zich dooigedronken had.
doch ik vernoem dat hij te Londen
moot zijn een jaar geleden werd hij
door Jou voorgesteld aan de gravin. Heb
je haar meteen verteld wat hij alzoo op
zijn kerfstok heeft? Of is hij thans haar
medische raadsman? Of heeft hij weer
zoo'n clandestien gekkenhuis opgericht?
Die kerel komt vroeger of later aan de
galg".
Praye bleef het antwoord schuldig,
zyr. aangericht vertrok zich zenuwach
tig; een seconde lar.g dreef de bust bij
hem boven rijn kwelgeest een slag toe te
brengen, doch hij bezon zich. Me*,
eenlgszins bedaardere stem zeide hij:
„Ik zie niet in waarom wij zouden
twisten over iets dat gebeurd is. Je ver
gist Je indien je denkt dat ik geld
sloeg uit die zaak te Delhi, en ik heb
Tappatt in geen maanden gesproken.
Doch ik weet dat ik je niet overtuigen
kan Laai ons de strijdbijl begraven."
Michael Dom keek neer op de hem
toegestoken hand, doch greep haar niet.
„Indien ik de strijdbijl, welke cok. met
Jou begraaf. Praye" zeide hij „bezorgt
het mij slechts de kosten van een nieu
we te moeten koopen. Bewandel je
eigen weg en laat deze zoo recht moge
lijk zijn. Indien je mij op eenigerlei wijze
den voet dwars zet, zal ik je treffen, en
niet zoo eventjes óók!"
Hij zag den ziedenden haat in 's mans
oogen, doch sloeg de zijne geen oogen-
blik neer. Eensklaps keerde Chesney
Praye zich om en wandelde weg.
De detective wachtte tot de man uit
het gericht was, sloeg daarna de zij
straat in, liep naar de paardenstallen
aan de achterzijde van Chester Gardens
en stelde een nauwkeurig onderzoek in
naar de achtergebouwen van no. 307. De
bijgebouwen en garages aan den ande
ren kant de stallen schenen hem
bijzonder belang in te boezemen, en hij
was met zijn onderzoek nog niet geheel
gereed, toen hU een ontmoeting had met
het kleine mannetje, dat hij dien mor
gen. waarin Lois Reddle zijn flat bezocht
had, een opdracht gegeten had.
„Wills, hier bij deze stallen is een ga
rage te huur. Ik verbeeld mij dat deze
het eigendom is van haar Ladyschap
zij stalt haar eigen auto's in de Belgr -
v ia-ga rage. Vind uit wie de agenten zijn,
zeg har. dat ge de garage wilt huren en
neem de sleutels in ontvangst zoo mo
gelijk van avond doch in ieder geval
morgen."
Hij overhandigde den ander een stuk
papier waarop hij het adres van de
agenten geschreven had, en zonder een
woord begaf de stilzwijgende Wills zich
op pad. Hij deed nooit vragen het
geen in de oogen van Michael Dom zijn
grootste verdienste was.
Michael bereikte Chester Square van
de tegenovergestelde zijde. Hij zag den
grooten Rolls ran Lady Moron voor de
portiek staan, en mocht weldra liet ge
luk smaken haar Ladyschap in persoon
te zien, die, door haar zoon vergezeld,
in den auto plaats nam en wegreed. Zij
ging winkelen en zou tegen de lunch
naar huis terugkeeren, vermoedde hij.
terwijl hij de zijstraat inslenterde, zijn
stap verlangzamende, zoodra hU tegen
over het huis was gekomen. Er was niets
ran het meisje te bespeuren, doch Mi
chael Dom was een man met een onuit
puttelijk geduld. Het was niet Lois, d.e
hij verwachtte of verlangde te zien. De
man. dien hij afwachtte, trad naar bui
ten, ongeveer tien minuten nadat de
auto van Lady Moron Chester Square
overgestoken was. Hy was een zwaar,
breedgeschouderd man met een vtU on
aangenaam gezicht en Michael Dom
kende hem ais den hofmeester van Lady
Moron. Hij volgde hem op een afstand,
en ditmaal bevond Michaél zich op een
zeer leerzaam spoor.
HOOFDSTUK X.
Naar Lois ontdekte bezat de Gravin
van Moron één bijzonder teer zwak; zU
was verzot op ultknip-puzzles. die op
zettelijk voor haar vervaardigd werden
prentjes in grijze en blauwe cn
vluchtige tinten, die iedere andere
puzzle-maniak tot wanhoop zouden ge
dreven hebben. Zij waren tot kleine
stukpjes geknipt, en met het aan olkaar
passen van deze. kon haar Ladyschap
uien achtereen aan de groote tafel ln de
- bliotheék doorbrengen. Aan de lunch
biechtte zij dit zwak van haar op, cn
voor de eerste maal ontdekte Lols aan
haar meesteres een menschel Ukc zijde.
Het gesprek berustte hoofdzakelijk bij
de beide vrouwen, want hoewel Lord
Moron in het gezelschap was. maakte
hij er geen deel van uit. Wanneer hij
iets zeide, hetgeen nu cn dan het geval
was. schonk zijn moeder hem in t gc-
ri ge^n aandacht» of antwoordde me:
één lettergreep. En schijnbaar was hU
aan een dergelijke behandeling gewoon.
en nam hU haar volstrekt niet kwalijk.
Dc eenige bediende die tijdens het maal
aanwezig was, was de hofmeester. Bral-
ine, voor wien Lois van hot eerste oogen-
blik af een tegenzin voelde. HU was een
man met een afstooiend gelaat, karig
met zUn woorden, en hoewel hU beleefd
genoeg was. bracht zUn lengte en zUa
omvang een gewaarwording teweeg, te
genover welke Lois zich niet op haar
gemak gevoelde.
„Braime valt niet erg in uw smaak.
Juffrouw Reddle?" vroeg de gravin, toen
de man zich een ©ogenblik uit dc kamer
verwijderd had.
Lois stond verbaasd over het opmer
kingsvermogen van haar meesteres A
gaf lachende ten antwoord:
..Tk weet niet of hU mU bevalt of
niet".
„Ik houd van lange bedienden, en dat
hU een onaangenaam uiterlijk bezit, be-
chouw ik als een voordeel. Geen van
mijn bezoekers zal trachten hem van
weg te lokken. In onze kringen
wordt het beste personeel ons dikwijls
ontfutseld door mensc" die zich rIs
or.ze goede vrienden voordoen".
En daarna vertelde zU van haar
hartstocht voor puzzles.
..Braime is daarbij zeer handig -n
bekwaam in soort van dingen, en
dikwijls roep ik bü een lastig geval zUn
hulp in".
(Wordt vervolgd.).
