BUITENLANDSCH OVERZICHT
jiwgfl&élM
TROEBEL WATER IN JOEGO-SLAVIë.
FELLE REDE VAN PRIBITSJEWITSJ.
LETTEREN EN KUNST.
GEMENGD NIEUWS
EEN VREESELIJKE MISDAAD TE HONOLOELOE.
PER PAK
HAARLEM'S DAGBLAD VRIJDAG 26 OCT. 1928
VIERDE BLAD
Het mysterie Hristoff.
T BELANGRIJKSTE NIEUWS.
Allesbehalve verheffende berichten kan
men den laatsten tijd lezen over de ac
tie der Kroatische democraten. Pribitsje-
witsj, hun leider, die verleden week
Dinsdag een zeer scherpe rede heeft uit
gesproken, heeft zich zelf thans nog
verre overtroffen in een rede, Zondag in
Sissek gehouden. Pribitsjewitsj verwierp
met nadruk een actie door middel van
memoranda, (die volgens hem uit de
middeleeuwen zijn) en spoorde het volk
aan direct tot de revolutionnaire daad
over te gaan, daar revolutie het grond
wettelijk recht van de majesteit Volk
is. Voorts pleitte de leider der Kroaten
voor een verbond of althans een accoord
tusschen de Sovjet-Unie en Yoego-Sla-
vië. Natuurlijk werd de uitgifte van de
bladen waarin de verslagen dezer rede
voorkwamen onmiddellijk verboden; de
oplagen werden in beslag genomen.
Doch verdere maatregelen heeft men
tegen Pribitsjewitsj en de zijnen, die
toch staatsgevaarlijk zijn, nog niet ge
nomen.
Dat het inmiddels een verwarde toe
stand is in het rijk der Yoego-Slaven,
mocht gisteren reeds blijken uit het
door ons reeds gepubliceerde bericht be
treffende het lijk van Hristoff dat weder
opgegraven werd. Zooals men weet werd
Kyrill Hristoff vermoord gevonden. Bel
grado gaf plotseling last het stoffelijk
overschot van den vermoorde op te gra
ven. Uit een onderzoek dat daarna
plaats vond zou gebleken zijn, dat de
voering van de jas, die de vermoorde
droeg, documenten bevatte die het be
wijs leverden, dat moordplannen ge
koesterd werden tegen koning Alexander,
Pribitsjewitsj en vele anderen.
Men moet natuurlijk met het aanne
men van dergelijke berichten zeer voor
zichtig zijn. De waarheid is hier in ieder
geval zoek. Had Hristoff inderdaad deze
documenten bi) zich, of zijn het ver-
valschte stukken die door de oppositie
te bestemder plaats zijn gedeponeerd,
om de sfeer rijper te maken voor ver
zet?
Hoe het ook zij: De Yoego-Slavische
politici, en in het bijzonder de oppositie,
schijnen verslaafd te zijn aan de dolste
romantiek. Denk u eens eventjes in
Nederland zoo'n toestand in, lezer. Het
lijk van een Nederlandsch fascist in het
Haagsche bosch; in de jas van het lijk,
papier dat niet ritselt, voorzien van een
opdracht aan den vermoorde om onze
vooraanstaande communisten te ver-
moordenDaarna een artikel in „de
Bezem" die de „Tribune" beschuldigt
deze heele sinistere comedie op touw te
hebben gezet!
Wat een copy, om van te watertan
den!
F. A-
Na de ramp in
Yincennes.
VINCENNES. 25 Oct. (B. T. A.) He-
den had de teraardebestelling plaats van.
de negentien slachtoffers van de cata
strofe te Vincennes. Een geweldige be
wogen menschenmenigte was getuige van
de begrafenis. Aanwezig waren de pre
fect van het departement van de Seine,
de voorzitter van den gemeenteraad van
Pary's en de consul-generaal van Italië.
De teraardebestelling had in de grootste
orde plaats, in weerwil van de dreige
menten der communisten.
Een N. T. A.-bericht uit Parijs meldt
nog, dat de communisten een manifest
hadden verspreid,' waarin zij aanspoor
den om van de begrafenisplechtigheden
gebruik te maken om tegen de aanne
mers te ageeren. De politie was in groo-
ten getale op de been om de orde te
handhaven. Een groot aantal communis
ten werd in den omtrek van Vincennes
en te Vincennes gearresteerd.
Het triumviraat.
BERLIJN, 25 Oct. (W. B.) Omtrent de
verkiezing van Hugenberg tot voorzitter
der D.-nat. party, meldt de Kreuzzei-
tung het volgende:
Het denkbeeld van een z.g. triumvi
raat, geopperd in de onder voorzitter
schap van Hugenberg in Juli gehouden
vergadering der afaeelingen, was reeds
sedert geruimen tijd aan graaf Westarp
ter goedkeuring voorgelegd. Hugenberg
had een dergelijke oplossing in beginsel
goedgekeurd en was bereid met Westarp
in dit triumviraat zitting te nemen. De
aanhangers van dit denkbeeld namen
voortdurend in aantal toe en men drong
er herhaaldelijk bij bij Westarp op aan
er zijn goedkeuring aan te hechten en
zich in het triumviraat te laten kiezen.
Hij bestreed evenwel het denkbeeld eener
driehoofdige leiding.
Toen de weigering van Westarp vast
stond, namen ook andere voorname le
den der rijksdagfractie, tot wie men zich
gewend had, hetzelfde standpunt in. Het
denkbeeld eener leiding door drie ge
lijkgerechtigde voorzitter is dus afgestuit
op het verzet van Westarp.
Lloyd George's critiek
Van de critiek van Lloyd George op de
Pransch-Engelsche vlootovereenkomst
hebben wij reeds met een enkel woord
melding gemaakt. Wij citeeren alsnog uit
het Hbld. dat hij de overeenkomst in
zake de geoefende reserves een volko
men verraad van de zaak van den vre
de noemde. Frankrijk kan aldus liet hij
zich uit, op grond van deze overeenkomst
met onzen steun een leger van vyf mil-
lioen in stand houden. Polen een leger
van twee millioen, Tsjechoslowakije een
leger van anderhalf millioen en Italië
en andere Europeesche landen legers van
vyf millioen.
Het pact van Kellogg is onder deze
(Omstandigheden niet de kosten van de
spoorreis naar Parijs van lord Cushen-
dun om het te onderteekenen waard.
Als deze reusachtige legers in stand
worden gehouden is een botsing vroeg
of laat onvermijdelijk; de Engeisch-
Fransche overeenkomst bindt ons Frank
rijk te steunen in zijn standpunt dat
deze legers niet alleen zullen verminderd
worden maar zelfs niet zuilen worden
besproken.
Churchill's opinie.
De kanselier van de Schatkist, Win
ston Churchill, heeft in een rede over
de ontwapening een gelijkenis gebe
zigd, aan het dierenrijk ontleend, om
niemand aanstoot te geven, zooals hij er
bijvoegde.
Wij ontleenen daarvan aan het Hbld.:
Op een dag beslisten alle dieren in
den Dierentuin, dat zy wilden ontwa
penen en zij besloten er een conferentie
over te houden. De rhinoceros opende
de bijeenkomst en zeide, dat het gebruik
maken van de tanden barbaarsch en
afschuwelijk was en bij algemeen goed
vinden streng moest worden verboden.
Horens, die in hoofdzaak defensieve wa
pens waren, zouden natuurlijk worden
toegestaan. De buffel, het hert, het
stekelvarken en zelfs de kleine egel
zeiden allen, dat zy met den rhinoceros
mee zouden stemmen, maar de leeuw en
de tijger namen een ander standpunt
in. Zij verdedigden tanden en zelfs
klauwen die zij omschreven als aloude
eervolle wapens. De panter, de luipaard,
de poema en alle kleine katachtige
dieren steunden allen den leeuw en den
tyger. Toen sprak de beer. Hij stelde
voor, dat zoowel tanden als horens in
den ban zouden worden gedaan en
nooit meer door eenig dier om te vech
ten zouden worden gebezigd. Het zou
volkomen voldoende zijn als den dieren
werd toegestaan elkaar eens flink tegen
zich aan te drukken als zij ruzie had
den. Daartegen kon niemand bezwaar
hebben.
Het was zoo broederlijk en zou een
groote stap in de richting van den
vrede zijn. Alle andere dieren waren
echter zeer gebelgd over den beer, en
de kalkoen raakte in een volslagen pa
niek.
De discussie werd zoo verhit en boos
en al die dieren begonnen zoozeer te
denken aan horens en tanden en tegen
zich aandrukken, toen zij redeneerden
over vreedzame doeleinden, die hen
hadden samengebracht, dat zij elkaar
heel leelijk begonnen aan te kijken.
Gelukkig waren de oppassers in staat
hen te kalmeeren en hen te overreden
rustig naar hun kooien terug te gaan,
en toen begonnen, ze zich tegenover
elkaar weer heel vriendschappelijk te
gevoelen.
ZOEBKOF'S NIEUWE
BAANTJE.
Zoebkof, de Russische avonturier, dien
de Parysche bladen altijd graag met
heel veel nadruk als den zwager van
Wilhelm, den gewezen Duitschen keizer
aanduiden, heeft zich, volgens Paris-
Midi, als schoolrijder verbonden aan het
circus Rancy, dat dit voorjaar voor
stellingen te Parys zal komen geven.
Zoebkof meent, dat. hij in dit nieuwe
beroep het schijnt zijn twee-en-twin-
tigste te zijn een heel goed figuur zal
maken, daar hy officier van de Rus
sische cavalerie is geweest (NR.C.)
DE TURKSCHE SCHRIFT-
HERZIENING.
In Turkije voltrekt zich op het oogen-
blik een verandering van ver-strekken
de beteekenis: de Turksche letters zullen
door Latijnsche worden vervangen. Het
parlement, dat zich dezen zomer met de
schriftherziening bezig hield, heeft de
invoering van de nieuwe letters princi
pieel goedgekeurd. Er werd een com
missie benoemd, die tot taak had, de
practische basis voor de Latynsche let
ters, dat nog het meest overeenkomst
vertoont met het Hongaarsche schrift.
Daar de Turksche taal een aantal klan
ken bevat, die door het Latijnsche alpha
bet niet of slechts onvoldoende kunnen
worden weergegeven, moesten punten en
circomflexen worden ingevoerd. Met het
nieuwe alphabet, tot de definitieve in
voering waarvan thans is besloten, is
het nu .mogelijk, iedere klank door één
enkelen letter aan te duiden.
De ontwikkelde Turken zijn het er
over eens. dat het oude Turksche schrift
buitengewoon onpractisch was. De in
voering van de nieuwe schrijfmethode,
die een groote vereenvoudiging betee-
kent, gaat dan ook bijzonder snel. In
Mei had de taalcommissie eenige proeven
van de nieuwe schrijfwijze als voorbeeld
in de pers gepubliceerd. Thans zijn
Stamboel reeds de opschriften van de
winkels en kantoorgebouwen, de namen
der schepen en de routeborden van de
tram in het nieuwe schrift veranderd.
Tijdens de groote nationale vergadering
werd onderricht gegeven in de nieuwe
schrijfwijze. Natuurlijk moet nu ook op
alle scholen het lees- en schryfonder-
richt gewijzigd worden. De groote Gazi
heeft gezegd, dat binnen twee jaren
iedere Turk moet kunnen lezen en schrij
ven. Daaruit valt af te leiden, dat de te
genwoordige regeering alle pogingen in
het werk stelt, om het land op een hoo-
gere trap van cultuur te brengen. Er
blijft nog wel veel te wenschen, maar
men mag toch erkentelijk zijn voor het
geen tot dusver bereikt is. Nog kort ge
leden had niemand geloofd, dat in Tur
kije afschaffing van het eeuwenoude
Arabische schrift mogelijk was. Maar
zoo goed als fez en sluier zijn verdwe
nen en door Europeesche hoofdbedek
king vervangen, zal ook het nieuwe
schrift weldra zijn ingeburgerd.
MUZIEK.
HAARLEM'S GEMENGD KOOR
DIE SCHöPFUXG
Van Haydns onverwelkbaar frisch mees
terwerk gaf H. G. K. gisteren een uit
voering die deze eeuwig jeugdige muziek
nagenoeg ten volle tot. haar recht bracht.
Als een levenwekkende lenteadem kwam
deze muziek weer tot ons, en het kost
den verslaggever, die zich ook wel eens
gaarne zonder meer aan haar bekoring
en de heilbrengende kracht zou willen
overgeven, werkelijk eenige moeite om
den stroom van balsamieke lucht, die di
rect uit het paradijs schijnt over to
waaien, door een gasfilter en een mug-
gengaas te voeren, ten einde eventueele
ongerechtigheden er uit te ziften. Mug
gen waren er: we hebben het gezoem der
insecten in Haydn's naieve toonschilde-
ring gisteren weer gehoord, voor de zoo-
veelste maal, naast het brullen van den
leeuw, het springen van den tyger, het
draven van het paard, het herkauwen
van het rund, het kirren der duiven,
waar de schalksche componist bij de
woorden „und Liebe" zoo geestig zijn kij
vende eega, vertegenwoordigd door alten
en fagotten, om den hoek laat kijken, en
nog zooveel meer allemaal goede,
trouwe en dierbare bekenden. Doch de
muggen, al hooren ze nu eenmaal bij de
Schöpfung, dienen gezift te worden, al
neemt men de mazen van het net maar
wat ruim.
Onvolkomenheden waren er natuurlijk
wel. In den aanvang van het basrecita-
tief no. 3 was het orkest eenige oogen-
blikken in de war en ook verderop in dit
nummer niet heel mooi; ook bij de bas-
aria no. 22 en de tenoraria no. 24 liet
het wat te wenschen over. Daarentegen
hebben vele orkestleden, speciaal de bla
zers in ettelijke solotrekjes zich zeer gun
stig onderscheiden.
Van de solisten was de tenor Theo de
Vries een onbekende. In de eerste beide
deelen konden noch zijn stem, noch ziju
dictie, noch zijn' mimiek mij in de ge-
wenschte stemming brengen; het timbre
van zijn tenor mist wat weekheid en
poëzie en zijn voordracht heeft iets op
zettelijks, ik zou haast zeggen didactisch.
Na de pauze, in het derde deel was alles
aanmerkelijk beter en schonk hij veels
zins voldoening. Ik hoorde later dat zijn
stem, naar ik meen door verandering
van methode, zich in een overgangstoe
stand bevindt, en wat dat zeggen wil,
daarvan kunnen zelfs de meest begaafde
onzer jongere vocale krachten getuigen,
In zoo'n tijd komt -de zanger of zange
res er licht toe de aandacht hoofdzakelijk
op de methodiek te concentreeren, zoo
lang tot de moeilijkheden geheel over
wonnen zijn en hy of zy zich volkomen
vrij bewegen kan.
Jac. Caro zong als altijd goed, doch
zonder ooit een dichterlijke vlucht te ne
men. Zijn opvatting blijft altijd gelijk,
correct en met de beenen aan den grond.
Eens zelfs kroop hij onder den grond
toen hij het „am Bodem krieohende Ge-
würm" ons voorstelde, en de lage D
maakte dat Gewürm „Gewarm"
werd. In meerdere punten dient deze
zanger zijn uitspraak beter te verzorgen:
zijn s en ch klinken niet onberispelijk.
Mevrouw Jo van IJzerVincent gal
met haar verrukkelijke sopraansten.
weer het mooiste van den avond, al moet
ik bekennen dat ik haar coloratuur wel
eens mooier gehoord meen te hebben,
dan zij in de aria „Nun beut die Flur"
klonk; het scheen toen werkelijk of zij
met de hooge tonen eenige moeite hac.
De kleine altpartij werd door mej. Rie
van den- Spoel goed vervuld.
De koren zongen over 't geheel voor-
treffelijk, een enkele maal met, een nei
ging naar ruwheid, doch frisch en zui
ver. Frisch en pittig was ook Jan Boo-
da's leiding, en zoo hebben de vele aan
wezigen de wonder weldadige werking
van deze 130 jaren oude muziek van den
grijzen Haydn als een verjongingskuur
kunnen ondergaan.
KAREL DE JONG.
DR. ERNEST CLAES
„Geloof en Wetenschap".
Wel had de Vlaamsche schrijver Dr.
Emest Claes, die gisteravond in den
schouwburg aan den Jansweg voor de
vereeniging „Geloof en Wetenschap" op
trad, recht om op het groote verschil
tusschen de „deftige, geleerde Neder
landers" en de „plesante, vroolijke Vla
mingen" te wijzen. Denkt u eens in, op
welk een wijze een Hollandsch auteur
het onderwerp: „Hoe ik tot schrijven
kwam" zou hebben behandeld. Hy zou
voor ons zijn verschenen met een ge
zicht als een „gestreken hemdsboordeke"
de uitdrukking is .van Dr. Claes en
hij zou een geleerd betoog hebben ge
houden, waarin de invloed van de tach
tigers en van Flambeau, Zola of Baude
laire zeer wijdloopig zou zijn aangetoond
en het zou een plechtige litteraire ver
handeling zijn geworden, geschikt om
zoo in de deftige Gids of in De Stem
te worden opgenomen.
Maar hoor r.u eens Vlaamsche schrij
vers als Felix Timmermans en Ernest
Claes! Die verschijnen om zoo te zeg
gen op pantoffels en houden leukweg
een gemoedelijke, populaire causerie,
waarin alle deftigheid en geleerdheid wel
heel ver te zoeken zijn. Integendeel, zij
zien er niet tegen op nu en dan o,
heel onschuldig een ondeugendheidje
te debiteeren dat niet voor 't salon be
stemd is. Men kan moeilijk ontkennen,
dat vooral Dr. Claes wel wat laag bij
den grond blijft, dat het niet veel meer
is dan 'n praatje, maar hij houdt zijn
publiek toch maar stevig vast. De men-
schen luisteren geamuseerd, een harte
lijke lach klinkt herhaaldelijk door de
zaal, de voordracht is van een Vlaam
sche gemoedelijkheid en gulle vrooiyk-
heki, die zelfs de deftigste Hollanders
moet ontwapenen.
Dr. Claes praat over Aver oord, zijn
dorpke, waar men zoo schoon vertellen
kan en in de kennis zelfs om 2 bor
rels wedkampen houdt in het vertel
len; van de st-roopers en de visschers, die
van zoo prachtige en schrikkelijke din
gen konden verhalen van weerwolven, spo
ken en heksen, zoodat de kleine Emest
het er benauwd van kreeg en zijn om
geving iederen nacht wakker schreeuw
de. waarom hij zelfs hulp moest zoeken
bij Sinte Cornelius, hij vertelde van zijn
school, waai- een oud sergeant aan het
hoofd stond, die zijn leerlingen „met de
lat" opvoedde en hoe hU, de kleine
„Nest" via de lat en een punt van den
schoen van meester den weg vond naar
Hendrik Conscience. Als men dit alles
zou probeeren In een verslag te brengen,
zou het waarschijnlijk onbelangrijk schij
nen, maar het is de manier van verrel
len van dezen Vlaming, die het alles
kleur en leven geeft en daarom onder
houdend en amusant is. En wat ons.
Hollanders, steeds weer treft, dat is de
liefde voor Vlaanderen en het Vlaam
sche volk. welke altijd weer in zulk een
causerie door klinkt.
Na de pauze droeg de heer Claes een
zijner novellen voor. de geschiedenis
van Wannus Straps, den armen sukke
laar. die na een leven van wel „drups-
kes" en weinig kerkgang in den Kerst
nacht ter biecht wilde gaan naar pater
Bernard us en even voor de kerk ineen
stortte om daar den hemel te verwer
ven. voordat hij zijn biecht had gedaan.
Dr. Claes las dit alles heel eenvoudig,
zelfs wat eentonig voor. maar de novelle
is van zulk een gezonden humor en zoo
fijn gevoeld, dat de Vlaamsche gast de
harten van zijn publiek er mee verover
de. De stampvolle zaal toonde Dr. Claes
op ondubbelzinnige wijze, hoe zeer zij
van dezen Vlaamscheri humor had ge
noten. Voor „Geloof en Wetenschap"
was het een succesvolle avond.
J. B. SCHUIL.
KON. LETTERL. VER. .,J. J. CREMER*
hi Zomerzotheid.
De première van ..Een Zomerzotheid",
het naar het veelgelezen boek van
Cissy van Marxveldt door Dom de
Gruyter bewerkte blijspel, waarvan de
Kon. Letter!. Ver. J. J. Cremer het al-
leenopvoeringsrecht heeft verkregen,
zal niet zooals oorspronkelijk bepaald
was, plaats vinden op 7 November doch
op Dinsdag 13 November.
De belangstelling onder de leden van
Cremer naar dit tooneelwerk is bijzon
der groot. Dom de Gruyter, die reeds
eerde zijn capaciteiten op literair gebied
bewezen heeft, door een zeer vakkundige
bewerking van „Joop ter Heul" en
„Joop en haar jongen", eveneens van
Cissy van Marxveldt en van „De Kat
jangs" van J. B. Schuil, heeft dit boek
op een charmante boeiende en tooneel-
kundige wijze tot een blijspel in 8
tafereelen herschapen en vele lezers en
lezeressen van dit „schattige" veel ge
lezen boek zullen van verlangen pope
len om de helden uit deze zomerzotheid
zooals Pit, Dot, Ella, Lenie, Mia, Rob
bert Padt van Heyendaal, Gerrit. Jan.
Jef, Reep en Poul in levende lyve te
aanschouwen.
De tafereelen zijn als volgt ingedeeld.
I. De picnic in het bosch en de eerste
kennismaking met de pseudo chauffeur
van jonkheer Padt van Heyendaal.
Het 2de tafereel speelt onder de hoede
van tante Melie, op huize .Zonnewende",
waar de vijf meisjes door een onweer
overvallen, binnenvluchten en Gerrit
Jan (G. J.) zich voorstelt als Jonkheer
Padt van Heyendaal,
In 3 is men getuige van een telefoon
gesprek tusschen G. J. en Lenie, Mia
en Ella, waarbij de pseudo Jonker hen
uitnoodigt op „Sonnewende" te komen
musiceeren, aan welke uitnoodiging in
4 gevolg wordt gegeven, doch welk
..onder-onsje" snoodelijk verstoord wordt
door de dikke Jef, die, gestrand met
zijn versleten Fordje. zijn onverwachtsch
entree op „Sonnewende" maakt.
5de tafereel. In de open „Fiat". Pit
ontvangt haar eerste rijlessen van
„Lucas Bols".
In het 6de tafereel maakt men den
dollen tenniswedstrijd mede, waar de
pseudo chauffeur de held is, G. J. de
pseudo jonker het in de liefde zoekt,
een blauwtje loopt by' Pit, om ten slotte
tegen zijn zin „De Lorelei" om zijn hals
te zien bengelen.
7e tafereel: De morgen na de verloving
van G. J. tegen wil en dank. Zijn vrien
den betoonen hem de hartelijkste deelne
ming met het overkomen ongeluk en
vinden een gevaarlijk ziekte voor hem
uit om hem voor verdere liefdesontboe
zemingen van Ella van Heuveling te
vrijwaren.
8e Tafereel. De laatste avond op
„Sonnewende". Maneschijn en zoete
walsmuziek. Ontmaskering van den
waren toestand. Ook Amor's werk is
voltooid. Cupido zegeviertDe maan
blikt neer op vele verliefde paartjes
en de eenzame Jef zingt: ,Jch weiss
nicht, was soil es bedeuten
Onder de vakkundige Tegie van Willem
Hunsche wordt met ernst gerepeteerd
om van dit charmante stuk een uitste
kende vertolking te geven.
CHRISTELIJKE DRANKBESTRIJDING
Jaarvergadering N. C. G. O.V.
Gisterenavond hield de afdeeling
Haarlem van de Nationale Christen-Ge-
heelonthoudecsvereeniging haar 41ste
jaarvergadering in ..Het Blauwe Kruis".
De opkomst der leden en belangstellen
den was groot, zoodat de groote zaal zoo
zoo goed als gevuld was. Na gemeen
schappelijk gezang van Psalm 89 vers 7
en 8 werd de bijeenkomst op de gebruike
lijke wijze geopend en sprak de voorzit
ter de heer W. P. J. Overmeer een inlei
dend woord, waarbij hy het doel van
den stryd uiteen zette en wees op de
taak der Christelijke gemeente in deze.
Vervolgens brachten de heeren E. Boven
en G. de Bruin hun verslagen uit als se
cretaris en penningmeester. Hieruii
bleek, dat de afdeeling zich in een goe
den toestand mag verheugen en dat er
vooral in de laatste tijden een opleving
is te constateeren.
Als feetsredenaar trad op Ds. L. J. van
Leeuwen, Predikant der Nederd. Herv
gemeente alhier, die in een gloedvol en
bezielend betoog allen opwekte om deel
te nemen aan den drankstryd en ernstig
wees op de verplichtingen, welke ook de
Christelijke gemeente heeft te vervullen.
In aansluiting met deze rede zong de
vergadering staande Gezang 50 vers 4.
Het Christelijk gemengd zangkoor
„Haarlem", directeur de heer Elskamp.
gaf verschillende nummers ten beste en
wist het publiek te boeien door den
schoonen zang. De heer G. Siliakus
speelde eenige piano-soli. De muzikale
talenten van dezen jongen pianist wer
den hoogelijk gewaardeerd en evenals
het genoemd zangkoor had de heer
Siliakus een hartelijk gemeend applaus
in ontvangst te nemen. Tenslotte woer
den eenige kinderen van „De Hoop der
Toekomst", onder leiding van de heeren
G. Prent en Cousynse eenige tableaux
uit, voorstellende „Gered om gered te
Een geheel eiland in opwinding.
PRIMITIEVE MENSCHELIJKE HARTSTOCHTEN.
Een vriendelijke lezer gaf ons inzage
van een door hem ontvangen brief van
een familielid te Honoloeloe, die een
even levendige als uitvoerige beschrij
ving bevat van een drama dat dit kleine
Zuidzee-eilandje met zijn ideaal klimaat
dagenlang in rep en roer hield.
Op Dinsdag 18 September ontving de
directrice van een der lagere scholen
op het- eiland de telefonische mededeeling
dat de moeder van een harer leerlingen
een automobiel-ongeluk had gehad en
dat iemand op weg naar de school was.
om haar tien-jarig zoontje te halen.
Vijf minuten later hield een gesloten
auto voor de school stil. Een Japansche
jonge man. gekleed in een wit costuum
stapte uit en zei. dat hij het jongetje
kwam halen. De directrice, meenenae
dat zij met een beambte van het zieken
huis te doen had. aarzelde niet en liet
het ventje meegaan. Dit gebeurde des
ochtends te 10 uur.
Om half twee in den namiddag van
denzelfden dag bezorgde een loopjongen
op het kantoor waar de vader van het
knaapje werkzaam was een brief, waar
in medegedeeld werd dat het jongetje
ontvoerd was en dat de vader hem kon
terugkrijgen op voorwaarde dat hij
25000 gulden betaalde, die hij des avonds
op een aangeduide plaats moest bren
gen. De brief bevatte verder de waar
schuwing, dat de vader bespionneerd
werd en dat zijn zoontje onmiddellijk
zou vermoord worden, wanneer de po
litie in de zaak gemengd werd. De
brief was geteekend K.K.K., de Drie
Koningen en onder deze hanöteekenin
gen waren drie kroontjes geteekend.
Men kan zich de ontzetting van den
vader begrijpen. Hij telefoneerde on
middellijk naar zyn huis. ma3r zijn
vrouw zei. dat ze niet beter wist of het
kind was op school Hij telefoneerde
daarheen en men vertelde hem van den
Japanner, die het kind 's ochtends had
gehaald onder het voorwendsel van het
automobiel-ongeluk, dat natuurlijk ge
fingeerd was. Zoo omzichtig mogelijk
riep de vader thans de hulp van detec
tives in en wachtte den avond af. Tegen
negen uur werd hij aan de telefoon ge
roepen. waar een stem hem beval, on
middellijk met het geld naar de af
gesproken plaats te gaan, waar hij een
bepaald teeken moest geven met zijn
autolampen. De vader durfde niet an
ders doen dan het bevel op te volgen
en toen hij op de bewuste plaats kwam.
stapte spoedig een gemaskerde man uit
het struikgewas en beval hem naar een
zeer eenzamen donkeren weg te rijden
Daar moest hij stoppen, uit de auto
gaan en het geld uittellen. Toen de on
gelukkige vader 10.000 gulden had uit
geteld. hield hy op en eischte dat nu
eerst zijn zoontje gehaald zou worden.
Goed zei de gemaskerde en ver
dween in de boschjes. De vader wachtte
en wachtte, maar er kwam niets, het
bleef doodstil, zoodat hij tenslotte in
wanhoop maar weer naar huis reed. De
ouders brachten een vreeselijken nacht
door, maar het kind kwam niet terug.
Den volgenden morgen was de geschie
denis bekend en de bladen verschenen
met speciale edities. De geheele bevol
king van het eiland Welp bij het zoeken
en daar er weinig politie op het eiland
is, werden de soldaten er op uitgestuurd
de leden van het vrijwilligerscorps en de
padvinders. Men vond niets, 's Middags
verscheen een oude Japanner op liet
politiebureau met de mededeeling, dat
hij de bestuurder was van de taxi, die
den Japanner en het kind gereden
had. Hij had moeten rijden naar het
strand van Waikiki, waar de inzittenden
waren uitgestapt, om te verdwijnen in
de gronden van het Royal Hawaiian
Hotel.
Men kwam met deze mededeeling niet
veel verder. De nasporingen werden
voortgezet, alle auto's werden aange
houden, alle hotels werden systematisch
doorzocht geen spoor was te vinden.
Het eiland was nu in een staat van
groote opwinding geraakt, men sprak
over Wets anders meer. de handel en be
drijven stonden vrijwel stil. Plotseling
op den derden dag publiceerde de „Star
Bulletin" een door haar ontvangen brief,
waarin de ..drie koningen" bekend maak
ten. dat zij het arme ventje hadden
vermoord en dat zy zich een week ia-
ter zelf by de politie zouden aangeven,
als zy voordien niet gevangen waren.
Een paar uur later werd 't vreeslijk ver
minkt lijkje ran het kind gevonden ln
struikgewas achter een der hotels, waar
den geheelen dag een stroom van men
schen en au tos passeert. He: knaapje
was gewurgd en uit de talrUke blauwe
plekken op het lichaampje kon worden
opgemaakt, dat het zich wanhopig ver
dedigd had. Het ly'kje was verborgen
onder oude couranten en palmbladeren
en op het hoofdje lag een stuk carton,
waarop allerlei sarcastische en walge
lijke dingen waren geschreven. Naast
het lykje lagen drie koningen uit een
spel kaarten.
De bekendmaking van d«re vreeseüj-
ke ontdekking bracht de opwinding op
het hoogtepunt, met woede werd de
jacht op de moordenaars hervat. Ouders
van kleine kinderen kregen de waar
schuwing, dat de politie een brief had
ontvangen, waarin de moodenaars dreig
den. dat zy voor ae zich overgaven, nog
drie andere kinderen zouden vermoor
den. Er ontstond nu een algcmeene pa
niek. De menschen sloten him huizen
geheel en alle kinderen werden natuur
lijk binnen gehouden. Er was zelfs spra
ke van. Honoloeloe in staat van beleg
te verklaren. Vrijwilligers patrouilleer
den in de straten, alle verloven voor de
soldaten waren ingetrokken, overal lie
pen matrozen rond.
Te vyf uur 's middags ontstond plotse
ling een geweldige volksoploop Sn het
centrum der stad. In minder dan geen
tUd waren duizenden menschen te sa
men en het nieuws verspreidde zich. dat
de moordenaar gevat was. Hy had reeds
bekend, dat hy den moord alleen ge
pleegd had. En om de verwarring nog
te vergrooten. begon de alarm-slreno
plotseling heftig te loeien, het vreeseiyko
geluid van onheil en catastrofe, dat het
bloed in de aderen doet stollen. Het was
het sein voor de soldaten om den moor
denaar, of liever de wet. te beschermen
tegen den wraaklust van het woedende
volk, dat dreigde den onverlaat te lyn
chen. In eindeloozen stroom kwamen Ja
panners en Chineezen, Koreancn, Por-
tugeezen, Hawaianen en blanken aanren
nen met van vilden haat vertrokken ge
zichten, met een geschreeuw en gekrysch
dat hooren en zien verging. Boven dit
alles uit klonk de sirene en ook de si
renes van de brandspuiten die kwamen
aanrukken om de woedende bevolking
met waterstralen uiteen te jagen.
Na een uur was de kalmte eonlgszina
weergekeerd en had de gewapende macht
met de bajonet op het geweer do omtrek
van het politiebureau afgezet. Intusschen
deed de moordenaar cynisch verslag
van zyn vreeseiyke daad, vertelde hoe
het slachtoffer een uur lang had ge
vochten
Aldus het verhaal in den brief, met
aan het slot dc feiteiyke mededeeling,
dat de moordenaar over oen paar dagen
zyn misdaad aan de galg zou boelen.
Maar hoe groot de opwinding wel was,
moge biyken uit het feit. dat de dame
die dezen brief kort na de gebeurtenis
schreef, verklaart dat Ieder, ook zy, deze
straf eigenlUk veel te licht vond.
Ziedaar een gebeurtenis die het idyl
lische eilandje Honoloeloe van de Sand
wich eilandengroep, het lustoord by uit
nemendheid van Amerlkaanschc mil-
lionairs eenige dagen lang tot een hek
senketel van primitieve mcnscheiyko
hartstochten maakte.
worden" en „Middernacht". Dat oogstte
een buitengewonen bijval. Na een woord
van hartelijken dank van den voorzitter
waarby deze in het byzonder prees de
aanwezigheid van Ds. DUkman, den nes
tor der Christeiyke drankbestryding,
werd deze zoo goed geslaagde avond ge
sloten met dankgebed door Ds. van Leeu
wen en het zingen van het Avondlied
Gezang 180 vers 1.
SYNAGOGEDIENSTEN
Ned. Israël. gemeente-
Van 26 October af.
Sabbath: Vrijdagavonddienst bij den
ingang te 4.30 uur. Ochtenddienst te
S uur. Middagdicnst tc 1 uur. Avonds
dienst tc 5-26 uur.
Werkdagen: Ochtenddiensten tc 7
uur. Zondag tc 7.30 uur. Avonddicn»
sten te 7.45 uur.
Talmoed Torah: Sabbath tc 12 uur.
Werkdagen: 's avonds te 7-15 uur. Zon»
dagavond tc 7 uur.
Dc avonddiensten op de werkdagen,
alsmede Talmoed Torah. worden ver
richt in het Gemeentegebouw L. Wijn»
gaardstraat 14. Dc overige diensten
vinden plaats ter Synagoge L. Begijnc»
straat 11.
VOETBAL EN T. B. C.-BESTRIJDING.
Collecte bij E. D. O.
Het bestuur van ED.O. heeft reeds
meermalen getoond warm ie voelen
voor de vereenigingen, die werkzaam zyn
op het terrein van „leniging van nood".
Ook nu weder heeft het bestuur toe
stemming verleend aan het bestuur van
den Bakkersgezellenbond om as Zondag
by den wedstrijd van E.D.O. tegen V.
S. V., bloempjes ie verkoopen waarvan
de opbrengst ten goede zal komen aan
het t. b. c.- en ondersteuningsfonds
van de bakkersgezellen.
Met het koopen van een bloempje
wordt dus een mooi doel gesteund.
PERM. HOF VAN INT. JUSTITIE.
Het Permanent Hof van Internatio
nale Justitie is tegen 12 Nov. as. bU-
eengeroepen. Het stuk van behandeling
betreft de betalingen der Servische voor-
oorlogsche leeningen. Het is een kwestie
tusschen Frankryk en het Koninkri'k
der Kroaten, Serven en Slovenea.
SPOORWEGCANTINE.
EEN PROEFNEMING.
Op Zaterdag 27 October zal in dc
stadsrietlanden ïe Amsterdam de eerste
spoorwegcanttne in Nederland geopend
worden. Dit beteekent een proefneming,
en is een navolging van spoorwegcanti-
nes in Zwitserland, meldt de Tel.
De bedoeling is voorloopig niet, dat
warme ma<yden verstrekt zullen wor
den. Wel zal men daar kunnen krygen
koffie, thee. melk. enz. Ook Is reeds eer»
rookvergunning verkregen. Er wordt wij
ders gezorgd voor goede lectuur en ge-
zelschapspeien, voor een waschgelegen-
heid en voor een inrichting om mede
gebracht eten te verwarmen. De direc
tie van de Ned. Spoorwegen heeft een
houten gebouwtje gTatis ter beschikking
gesteld en ingericht met een buffet cn
verderen inventaris. De kosten van gas,
electriciteit en kolen zullen eveneens
door de maatschappij gedragen worden.
INGEZONDEN MEDEDEEL1NGEN
a 60 Cta. per regel.
na° 0
N-V- ZEEPFABRIEKEN -v/h
DE HAAS VAM Eb R ER O
APELDOORN
