verkeer
eren
pele op"
ZATERDAG 27 OCTOBER 1928
HAARLEM'S DAGBLAD
Wy leven schichtig
tusschen de raderen
van het verkeer. Zij
ijjSHEl die werken, arbeiden
met regelmaat van lo-
i comotiefwielen. zij die
denken, peinzen met
onverzettelijkheid van
wil, die gesymboliseerd wordt door den
stagen gang der krukassen, hoe men het
verkeer nog sneller kan maken. Steeds
hooger wordt het tempo opgevoerd en
steeds kleiner worden de afstanden.
Waar is de Jules Verae van heden, die
het verkeer van morgen durft voor
spellen?
agent gesticuleerde, en de
chauffeur van een vrachtauto
lachte.
dat steeds sneller en onweerstaan- j
baarder ons meesleept langs de ma-
cadamwegen van het noodlot. (Want 1
het zijn geen paden meer. De paden I
van het noodlot worden niet meer
betreden. Die zyn dichtgegroeid door
het gewas der vergetelheid). En het
noodlot holt voort achter Hispano
Suisa's aan, met snelwentelende loco-
motiefwielen mee, of het jaagt achter
den propeller van een vliegtuigmotor
aan. De moderne cinéast filmt het
verkeer op de Place de 1 Opera in Parijs,
hy versnelt de reproductie, draait het
tafereel een slag in de rondte, en laat
dwars door den chaos heen het peinzende
gelaat van een vrouw staren. En aldus
geeft hij te kennen hoe net woelt en
jaagt- achter het onbewogen witte voor
hoofd, de starende oogen. Of hij foto
grafeert den reiziger gedoken in de
kussens van een appartiment der Orient
express die schijnbaar rustig naar
het voorbij zwevende landschap staart.
Slechts de regelmatig terugkeerende
flits van de telegraafpaal is het eenige
nerveuze accent in het filmtafereel.
Dan knippert de reiziger telkens even
met de oogleden. Doch allengs zakt
dit beeld weg tusschen de
bliksemsnel werkende zui-
gerstangen van den loco-
a- 'W\-' motief, die over de witte
j*i|w rails jakkert.
En wij weten
wM^ÊÊËÊÊÊL:-. zonder de film
verdei' te ken-
nen dac de
man den
voortsnellenden
trein, aan een
- hevige emotie
ten prooi is.
VERKEER.
De agent draaide zich vol
waardigheid om, en gelastte
Terug met die auto! Tot
ieders verbazing, en in het
bijzonder tot die der da
mes, gehoorzaamde het
Jk wagentje onmiddel-
ok lijk en schoot op
gffm. z'n onverwachtst
en °P zn on~
voorbereidst.
via den
stoep,
BPfilL naar
HBIIP:,, de
Is bang voor de politie;
Geen mensch. die aan den rol is. mag
Zooals hy zelf wil, rijden.
Langs lijnen van geleidlijkheld.
Moet hij zich laten leiden;
Een machtig man met witte hand.
Beslist wie er zal voorgaan.
Hij zet ons naar believen stop
En zegt wie er mag doorgaan;
De wet voor menschen aan den rol
Is: allen zijn gelijken,
Geen onderscheid van rang en stand,
Van armen en van rijken;
En dat is goed er is geen plaats.
Voor dienaars en voor heeren.
Wij moeten allemaal gelijk,
In het verkeer verkeeren;
En menschen, die voor dit parool,
De vlag niet willen strijken.
Zijn spoedig geen gelijken meer.
Maar heel wat erger ïyken.
De mensch die op de aard verkeert.
In deze drukke tyden.
Kan de verkeering in 't verkeer.
Geen oogenblik vermyden.
Of hy dan auto ryat of fiets.
Een handkar duwt met nering.
Of in een kinderwagen ligt-,
Hy is al in verkeering;
De houding is van man en vrouw,
In het verkeer verschillend.
De wouw is vaak recalcitrant,
De man is meer goedwillend.
De vrouw denkt en soms zegt ze 't ook:
'k Laat me niet koejeneeren.
Ik wil en dat gaat niemand aan,
Op mijn manier verkeeren;
Een man, nou vraag ik je, een man,
Die mij wil commandeeren.
Zoo, met een simpel handgebaar,
Dat moet hy eens probeer en;
De man is anders als een vrouw.
Verkeersagent zou spelen,
Gehoorzaamden wij zeker nog,
Gedweeër haar bevelen;
Een wouw, met wie 'k dit punt besprak,
Gaf deze definitie:
Een wouw is moedig, maar een man
Ook wy hebben het verkeer van alle
kanten bekeken. Ook van net standpunt
van een wurm. Want de fotograaf plaat
ste zyn toestel op de straatkeien of op
den trottoirband. En ook van het stand
punt van een reus. Want hy klom naar
een vyfde etage om het Damrak in vo
gelvlucht te zien. en de perspectivische
foto te maken, die midden op deze pagi
na zoo verassend rutchbaan-achtlg
vastloopt in den massalen sleeperswa
gen, met de dampende stoere paarden,
die onverstoorbaar, rechttoe, rechtaan
den kippendrift der stalen carossen
ten spijt voorwaarts streven. De spie
ren en strengen strak.
De groote foto, die de basis vormt van
deze pagina is ook in hooge mate
illustratief en karakteristiek. Het is na-
tuurlyk weer een wouw, die met ware
doodsverachting (een wouw als deze
doet geen naiviteit meer veronderstel
len) juist oversteekt, op het moment dat
de verkeersagent het stopbord doet
draaien.
Voorts vestigen wy u aandacht op de
tram geheel rechts en de auto daar
naast op den voorgrond, en vragen u in
gemoede of u het mogelyk acht dat tus
schen deze beide voertuigen, nog een
auto zich zou kunnen dringen. Zege u
niet neen. Want er bevindt er zich
daar inderdaad een. De wielen zyn
juist nog zichtbaar l
Als vader Brero ons kon zien,
Dan zou hy constateeren.
Ik heb het niet verkeerd gehad;
't Kan inderdaad verkeeren.
Dit zyn weliswaar min of
of meer lugubere grapjes,
maar zy zyn toch heel
wat suggestiever dan
de ingetogene bor
den met
het sim-
En nu de moraal? De
moraal van deze beschou
wing vindt u lezer
m het ryni van P. Gasus
Hij die zich niet
onvoor-
En de cinéast
ziet het verkeer si
op honderd en
één manieren. Hy W
ziet het door een
bolle lens, door de be-
wasemde ruiten van
een wereldsch restau-
rant, door de kletsnatte
druipende ramen van een
etalagekast, - als weerschyn
op den spiegelruit van een
draaiende 'tochtdeur. Hij heeft
het verkeer noodig om er
stemmingen mee uit te beelden.
stoplyn terug, Toen het stop
bord omklapte, weigerde de opstandige.
De da-mes werden steeds rooder. Thans
vloekte de chauffeur van de vracht
auto, zoo verschrikkelijk; dat wy blozend
van schaamte onzen weg vervolgden.
Het woord verkeer moge u dan al
een rilling bezorgen (wy. moeten
u er helaas, iederen dag mee
.bombardeeren) de foto's op deze pagina
zullen u ondanks u zelve boeien. Zij
openen andere perspectieven dan die op
verkeersregeling, verkeersongelukken, en
verkeerspolitie. Zy jeremxeeren niet zoo
als die 1001 berichtjes dat jaar in, jaar
uit doen. Zij zyn merkwaardig, zy zyn
tempo, zij zyn zinnebéëld. Dus nu nog
.eenmaal „verkeer" en dan nooit meer!
Of wilt u ontkennen dat deze illustra
ties u boeien? Wilt u ontkennen, dat het
suggestieve automobielen perspectief,
dat als een mechanische cascade het
Damrak af komt zetten en zich eindelyk
als een moderne gletscher stort
op het statige tweespan, de paarden,
uw aandacht onmiddeilyk heeft getrok
ken? En als u ons verder volgen wilt,
dan zult u zien dat het verkeer ook wel
interessant kan zyn. Zelfs in de couraixt.
En humoristisch. Humoristisch byvoor-
beeld zijn de passieve de lyózame deel
nemers aan het verkeer. Er zyn lieden
die rijden, en lieden die gereden wor
den. Tot de eerste categorie behooren
■in den regel de leden van het mani/e-
lyk, tot de tweede gemeenlyk die van
het vrouwelyk geslacht. Een chauffeur
rijdt zyn wagen, een wagen rijdt echter
.zyn chauffeuse. Dat blykt op drukke
punten in de groote s'ad. Dat blykt uit
de foto in den rechter bovenhoek dezer
pagina. Een foto die niet getrucqueerd
is, en waarvan de beschrijving die hier
onder volgt, historisch is. En dit geval
staat niet alleen. „Ach, zei ons de ver
keersagent, hoe dikwijls wordt het ver
keer ontwricht, door lieve vrouwenhan
den, die argelooze sturen streelend mis
leiden, door kleine vrouwenvoeten,
d;e onschuldige gas- en rempedalen,
listig betreden. Het vrouwelijk raffine
ment, en de vrouwelijke intuïtie hebben
al heel wat verkeersknoopen doen ont
staan!" Wy hebben het zelf bygewoond
dat een pittig wagentje tegen de sluwe
vrouwelyke tyrannie in op
stand kwam. de stoplyn
passeerde toen dat niet
mocht, het stopbord negeer-
de, en den verkeersagent niet
fÊtfoj? zag- De dame aan
het stuur kreeg een
j - 4 kleur, de verkeers o
Er was een tyd dac men in een dili
gence klom, om van Amsterdam naar
Parijs te reizen. Dan liet men eerst zijn
testament maken, de premie voor ne
levensverzekering werd vervijfvoudigd
en u nam afscheid (onder tranen) van
alle nabije en verre verwanten
Hw „Geen enkele
snelheidsbepcr-
Jni king". Volgens
deskundigen
moet dit sys
teem zeer goed
HHs werken. Het
geeft den auto
bestuurders do
vriJheJjJrïbo snel
te rUden. als zy
verkiezen, tcr-
wyi zy natuur-
BL ïyk vanzelf in
de steden en
dorpen de noo-
dige voorzich
tigheid zullen betrachten.
Zonder te behoeven te ver-
wyzen naar groene of roode
bordjes, kan de Amerikaan-
sche politie In cl'.- geval
oogenblikkeiyk optreden.
En dit is niet de eenige toepas
sing van de suggestie die van het
verkeer uit gaat.
Het tooneel, zoomin als de lettter-
kunde, hebben zich aan dien machti
gen invloed kunnen onttrekken. De
Oceaanstoomer en de middernacht
express verschenen als bewegend décor
op het tooneel. Schreef Maurice Deko-
bra niet zijn Madonna of the sleepings?
Staat Pallieter niet met stomheid gesla
gen, als hy een vliegmachine ziet? En
toch de mensch is in niets veranderd.
Hy is dezelfde gebleven. Hy heeft zich
slechts aangepast aan het onweerstaan
bare verkeer. Zie hem byvoorbeeld eens.
dien koetsier van het aftandsche post-
koestje. In hem steekt nog den geest
van den klassieken postillon. Hij slaapt!
Hij slaapt op het Damrak. Aan zyn
rechteroor jammert een claxon, jamme
ren zestien claxons. Hy hoort het niet
Een tram giert voorby. Hij hoort het
niet. Hy slaapt. Aan zijn linkeroor gilt
een courantenverkoopster: Wiener und
Berliner Tageblatt, alles von heute, alles
neu; English papers to day. Hij hoort
het niet. Hij slaapt. Zyn paard (één der
weinig overgeblevenen) ketst met hét
harde yzer van het voorbeen op het
asphalt. Een enorme vrachtauto met
massieve banden ratelt langs hem heen.
Hy hoort het niet. Hy slaapt. Maar als
zijn maat, beneden op het trottoir zon
der stemverheffing zegt.: „vooruit maar
weer!" dan schrikt hij wakker, ver
schuift zyn pruim, en pakt de
leidsels
En zoo deed in zyn tyd de
schippersknecht als hy de
Ës loopplank van de trek
schuit binnenhaalde.
Ei' was een tyd dat de gezellige roef van
de trekschuit zoo hoog was aangeslagen,
als thans een eerste klasse coupp van
de Mitropa, of de Etoile du Nord, of
(waarom niet) den gondel van een
Zeppelin. Maar de roef van de trek
schuit is verdwenen, verslonden, in de
draaikolken van de negentiende en dé
twintigste eeuw. Thans zijn er de snel-
verkeerswegen en de boulevards, die op
hun ruggen millioenen auto's hebben
te dragen.
waardelyk onderwerpt aan den wil van
den verkeersregelaar loopt groote kans
om van een geiyke onder zijn mede-
menschen tot een ïyk onder z'n mede-
menschen te worden.
In dien zin geven de Amerikanen ons
zulke origineele en lakonieke adviezen,
die (geïllustreerd) den roekeloozen auto
mobilist in vriendeiyke maar besliste
termen de kortste wegen wijzen naar
ziekenhuizen en begraafplaatsen. „Als
u hier sneller dan 30 K.M. per uur wilt
rijden weet dan het dichtstbyzijnde hos
pitaal een uur gaans hier van daan ligt.
Of: Overtreedt de maximum snelheid
en gij zult kennis maken met ons nieuw
en uitstekend ingericht politiebureau
Of: Heeft u haast, rydt dan tc hard.
op het kerkhof is nog plaats genoeg; en
met eenige varianten: ons kerkhof is
buitengewoon fraai, en: op
ons kerkhof kunt u uitrusten
schrift: gevaariyke Z-bocht. Vooral om
dat de Amerikaansche waarschuwingen
geconterfeit zyn op geweldig groote
borden voorzien van zeer afschrikwek
kende symbolen, als daar zyn, de dood,
de zeis, de zandlooper, de brancard enz.
In navolging op de plakkaten die de
Yankee's bezigen, hebben wy in Neder
land de aanplakbiljetten gekregen die
de gevaren van het snelverkeer, voor
onvoorzichtige voetgangers en wiel
rijders in levendige kleuren inderdaad,
illustreerden. Zy werden geplakt op
muren van openbare gebouwen in
Amsterdam. Deze prenten waren echter
meer realistisch dan humoristisch, en
wij betwyfelen het zeer of zy het ge-
wenschteeffect gesorteerd hebben
De staat Michigan heeft daarentegen
weer een heel ander middel toegepast.
Aan de grens van dit gebied staat na
melijk een bord met het opschrift:
Opmerkelyk is het hoe het verkeer
geredelyk een geweldig ding, een mach
tige organisatie, een dwingende factor
is geworden. Ook in de wereld van de
kunst. Denk eens aan de moderne film
makers. In hun oogen is het, het zicht
en hoorbare rhythme van dezen koortsi-
gen tyd. Zy fotografeeren het straat
gewoel op honderd manieren, van het
standpunt van een wurm (van beneden
naaT boven) en van het standpunt van
een reus, (van boven loodrecht naar
beneden),
over- in- en
op elkaar, is
het in hun
werken het f
symbool van
jfip de eeuwige |g,g|
dorst naar f
i meer, naar
het leven
En lezer, nu zyn wy uit
geput over het verkeer. Na
deze verkeersorgie. wij belo
ven het u. zullen wy u lan
gen tyd met het verkeer
sparen.
