BUITENLANDSCH OVERZICHT
TWEEDE KAMER.
„PRUISEN EN RIJK."
OVER DE HERVORMING DES DUITSCHEN RIJKS.
GEMENGD NIEUWS
DE BEGRAFENIS VAN DE SLACHTOFFERS IN
VINCENNES.
PUROL er op!
HAARLEM'S DAGBLAD ZATERDAG 27 OCT. 1928 DE
Belangrijke uitspraak.
Hervormingen
Duitschland.
KARLSRUHE. 26 Oct. CW.B.)
De vertegenwoordiger van een dagblad
alhier had met den Badenschcn staats
president dr. Remmele, na dien terug
keer uit Berlijn een onderhoud nopens de
resultaten der voorbereidende landen-
confercntie, die naar de opvatting van
Remmele ln vergelijking met die van
verloden jaar een aanzienlijken vooruit-
pang toonde en veel heeft bijgedragen
tot verheldering der opvattingen.
Gedurende de driedaagsche bespre
kingen is volgens Remmele steeds ster-
fleer de noodzakelijkheid gebleken om het
probleem „Pruisen en het Rük" niet af
zonderlijk maar met alle andere vraag
stukken inzake de hervorming des rijks
te zanten te behandelen.
De vraag, of er ten aanzien van de
tijkahervorming een Zuid-Duitsch een-
Ihoidsfront bestaat, wordt door Remmele
ontkennend beantwoord. Wel bestaat er
een eenheidsfront der Centrumparty in
de Zuici-Duitschlanden. Overeenstem
ming kan niet worden verkregen, zoo
lang er geen .•cherp-omlijnde voorstellen
bestaan om over te discussieeren.
Remmele achtte een van Beleren uit
gaand al te krachtig verzet tegen de
hervorming des rijks gevaarlek.
Hij sprak ten slotte de opvatting uit.
dat er ongetwijfeld een toenadering
zou plaats hebben tusschen de aan
hangers van een federatieve» staat en
dc unlta risten
Fransch conflict
in Miinchen?
In Juli 1020 werd een Fransche ge
zant naar München gezonden. In den
preambuul van het vredesverdrag was
bepaald, naar de Fransche eezant den
rijksminister Simons verklaarde, dat hij
het van kracht worden van het verdrag
cc officieelc betrekkingen van de geal,
lieerde mogendheden met Duitsohland
cn met den een of anderen der- Duit-
sche staten hervat zouden worden. Mi.
nistcr Simons protesteerde krachtig,
terwijl dc Bciersche vertegenwoordiger
te Berlijn, v. Preger. den Franschen ge
zant verzekerde, dat men ook te Miin
chen dc zending van een Fransch ge
zant ongewenscht achtte
Niettemin verscheen de gezant te
München.
Thans verneemt de Pariische corres
pondent van de „Frankf. Zt.", dat de
Fransche regeer in g van plan Is haar
diplomatieke vertegenwoordiging te
München in tc trekken en daarmee ook
aan den schijn een einde te maken,
alsof z]J met den vrijstaat Beieren
rechtstreeks betrekkingen onderhoudt
De tegenwoordige Fransche zaakgelas,
tig'dc een gezant bevindt zich sinds
lang niet meer te München zal wor
den teruggeroepen; voortaan zal de be
hartiging der Fransche belangen te
München door een consul worden waar.
genomen evenals dit het geval is in an
dere grootc steden van Duitschland.
Daar in werkelijkheid sinds geruimer.
UJd dc Fransche regeering slechts met
de rijksregeling diplomatieke betrek -
kingen onderhoudt, heeft de Fransche
zaakgelastigde te Miinchen reeds lang
niets meer te doen. De stap van de
Fransche regceving, zoo constateert de
correspondent, zou echter een groote
princlpieele betcekenls hebben, daa:
officieel erdoor zou wonden bevestigd,
dat Frankrijk er volkomen van heeft af
gezien cvcntueelc separatistische er.
cntiiCcnhcldsneigingen voor zijn doel
einden uit te buiten.
Frankrijk zou er door verklaren, dat
de verzwakking van Duitschland fr
verdeeling niet meer tot dc doe',
van Frankrijk':, na-oorlogschc poli*....
Ivüioort zooals dit het geval was tot '2J
De Chineesche
regeering.
In de Donderdag beëedigde nieuwe
xegeering hebben onder anderen de vol
gende bekende personen uit de geschie
denis van China der laatste jaren zit
ting: minister van financiën is Soeng.
buitenlandsche zaken Wang. oorlog Feng
Joe Hslang (de z.g. „christen-generaal"),
spoorwegen Som Fo, (de zoon van Socn
Jat Sen) en binnen landsche zaken Jen
Hst SJan. de model-gouverneur van
Sjansi. die echter niet bij dc eedsafleg
ging tegenwoordig is. aldus het Hbld.
De ministers zijn slechts de ambtena
ren van den administratieven raad. waar
van Tan Jen Kai voorzitter is. Er zijn
nog vier andere raden, die vrijwel op
voet van gelijkheid staan niet dien van
Tan Jen Kai. maar de vijf raden zelf zijn
weer ondergeschikt aan de „drie confe
renties". waarvan die van de Koeomin-
tang de hoogste is. Het regceringsstel-
sel is zoo ontworpen, dat de Koeomin-
tang de hoogste macht is.
't Beheer der man-
datengebieden.
De veertiende zitting van de Man-
datencommissie-van den Volkenbond is
door markies Theodoli. den voor
zitter. geopend. De voorzitter consta-
teerde met voldoening, dat het beheer
der mandaatgebieden zich in de toene
mende belangstelling van de Volken-
bondsvergadr-lng mag verheugen, al
dus het Hbld. Het Zwitsersche
lid der commissie, prof. Rappard,
was aangenaam getroffen door de
woorden van warme waardeering. door
d n DuiUcheri gedelegeerde in de zesde
commissie van de Assemblée gesproken
over hot bestuur der mandaatsgebieden.
D.'t was de eerste keer geweest, dat
Duitschland zich in den Volkenbond
over het mandatenvraagstuk had uitge
laten. De heer D. F. W. van Rees drong
er bij het Volkenbondsseretariaat op
aan. de processen verba al der Mandaten-
commissie nog beter voor liet publiek
toegankelijk te maken. Orts. het Bel
gische lid der commissie, wees op het
nut voor de leden der Mandateneommis-
sie van reizen naar koloniale gebieden,
speciaal naar jonge koloniën, waar de
koloniale vraagstukken zich met groote
snelheid ontwikkelen. Zij konden" dan,
zooals spr. onlangs tijdens een reis naar
Afrika gedaan heeft, hun ervaringen aan
de praktijk toetsen. De Fransche. Ja-
pansche en Engelsche leden der com
missie verklaarden, dat hun regeeringen
zeker bereid zouden zijn, den leden der
Mandatencommissie, die hun koloniën
wilden bezoeken, alle mogelijke mede
werking te verleenen.
Cook beschuldigd.
Ilrt bestuur van de Mijnwerkers
federatie heeft ln besloten vergadering
de beschuldigingen onderzocht, die tegen
Cook, haar secretaris, en den leider Jo
nes zijn ingebracht. Deze beschuldigin
gen moeten van zeer ernstigen aard zijn.
Cook zou namelijk tijdens de onderhan
delingen met de regeering vlak vóór het
uitbreken van de groote mijnwerkers
staking bepaalde concessies, waartoe de
regeering zich bereid had verklaard, op
zettelijk verzwegen hebben, met het ge
volg dat de onderhandelingen misluk
ten. Het bestuur besloot, een speciale
commissie te benoemen om deze zaak
te onderzoeken.
De herstelbetalingen
PARIJS. 26 Oct. De „Excelsior",
welk blad goede betrekkingen met de re
geering onderhoudt, meent te kunnen
bebevestigen, dat de commissie van- des
kundigen, die over de definitieve rege
ling van het schadevcrgoedingsvraagstuk
zal beslissen, te Parijs, den zetel van de
Commissie \-an Herstel, zal bijeenkomen.
Daarnaast zullen te Berlijn technische
sub-commissies worden ingesteld, die in
voortdurende verbinding met de Duit-
sche regeering zullen staan.
Het blad meldt verder uit goede bron
te hebben vernomen, dat de berichten',
volgens welke de presidenten van de cir
culatiebanken van Duitschland, België,
Frankrijk. Engeland en Italië deel zul
len uitmaken van de commissie van des
kundigen. op zijn minst "voorbarig, zoo
niet onjuist zijn. Minister-president
Poincaré heeft zijn standpunt in zake de
samenstelling van de commissie nog niet
kenbaar gemaakt. (V. D.)
Men meldde gisteravond uit Berlijn
aan de Tel.:
Het rijkskabinet heeft hedenmiddag
vergaderd. Rijkskanselier Müller
Hilferding, rijksminister van financiën
brachten in deze bijeenkomst verslag
uit over de door hen gevoerde bespre
kingen met Parker Gilbert.
Nader wordt gemeld:
De rtjksregeering heeft in de heden
gehouden kabinetszitting 'besloten met
de betrokken mogendheden besprekingen
te beginnen over de samenstelling vtn
een onafhankelijke commissie van des
kundigen en over de plaats, waar deze
commissie zal bijeenkomen.
Duitschland neemt dus het initiatief
bij de herziening van de Dawes-rege-
ling.
MOORD.
BERLIJN, 25 Oct. In het opvoe
dingsgesticht te Rheindahlen bij Mün
chen—Gladbach is dc vijftienjarige zoon
van den leeraar Hollander vermoord.
Hy was door verscheiden bijlslagen ge
dood. De dader, een zeventienjarige in
woner van het gesticht, is ontkomen.
Hij heeft uit de woning van den leeraar
een bedrag van 500 M. en een smoking
gestolen, dien hU waarschijnlijk voor de
vlucht heeft aangetrokken. (Wolff).
DE BUIKSPEKER.
Maart was het vijftig jaar geleden,
dat in de Academie der wetenschappen
te Parijs de natuurkundige Du Mourcel
aan de gezamenlijke geleerden de p'no-
ncgraaf van Edison toonde. Plotseling
sprong de Academiën Monsieur Bouil-
luud vol edele verontwaardiging over de
brutaliteit van den vertegenwoordiger
van Edison dezen naar den keel en
schreeuwde: „Gij schurk, gelooft ge,
wij laten ons door een buikspreker voor
den mal houden."
Op den dertigsten September van het
zelfde jaar 1878, gaf Bouillaud na een
nauwkeurflg onderzoek van het toestel
de verklaring af, dat hij overtuigd was,
dat we hier met een soort buiksprekerij
te doen hadden." Kien kan het voor on
mogelijk aannemen", zoo verklaarde hij
verder, „dat een sjofel stuk metaal in
staat zou zijn, den edelen klank van de
menschelijike stem weer te geven."
AMERIKAANSCHE
MILLIOENENSTEDEN.
De Amerikaansche statistieken hebben
voor I Juli 1928 de volgende bevol
kingscijfers vastgesteld. Groot New-
York (de stad alleen zonder den staat
New-York) heeft 6.017.000 inwoners.
Chicago 3.137.000. Dan volgen Philadel
phia met 2.064.000, Detroit met 1.578.000
en Cleveland met 1.010.000 inwoners.
Optimisten, d.wjs. grondspec ul anten,
verwachten, dat aan het einde der twin
tigste eeuw New-York met een omgeving
van 80 K.M. om het tegenwoordige New-
York 50.000.000 inwoners zal bevatten.
De grondprijzen zullen dan drie of vier
maal zoo hoog zijn als thans. De bevol
king van de Vereenlpde Staten zou op 1
Juli 1928 rond 120.000.000 inwoners heb
ben bedragen, wat een vermeerdering
van 14 pet. beteekent. vergeleken met
1920. - ■*-
VEENDAMMER
AFFAIRE.
Liebermann's rijkdom.
DE SFEER VAN VERTROUWEN
By het verdere verhoor in de zaak der
Veendammer hypotheekbank erkende,
volgens hef Alg. Handelsblad, verdachte
M. dat hem voor zijn optreden als di
recteur der Veendammer 25 mille door
Liebermann was toegezegd.
Mr. Jolles maakte aen verdachte er
opmerkzaam op, dat hij niets anders ge
daan heeft dan aktes teekenen en dat hij
daardoor de 25.000 ontvangen heeft.
Ook wees mr. Jolles er op, da» hij ln
plaats van de vordering te incasseeren,
aan de Discontobank nog millioenen af
gaf.
Getuigenverhoor.
Het getuigenverhoor werd hierop her
vat. Mr. M. I. N. Spaargaren en mr. M.
G. Kappeyne van Coppello bevestigden
hun verklaringen, voor de Rechtbank af
gelegd. M. Spaargaren verklaarde dat
Liebermann voornemens was de Veen
dammer in te brengen in de Atlashypo
theekbank, ales was zeer serieus. Lieber
mann die den indruk maakte zeer rijk
te zijn, zou voor het geld zorgen.
Na de pauze werd getuige W. Hagen
gehoord. Deze is commissaris van de
Discontobank voor Credietinstellingen
geweest, maar bedankte, nadat de hoofd
commissaris van politie te 's-Graven-
hage tegen Liebermann had gewaar
schuwd.
Hij heeft Liebermann nooit als een
oplichter beschouwd.
Prof. Coppens uit Brussel verklaarde
Liebermanr.n sinds 1926 te kennen. Vol
gens de inlichtingen van een Brusselsch
bankier bedroeg het door Liebermann
bij die bank gedeponeerde geld 3 1/2
millioen francs (de franc naar den koers
van pl.m. 7 cent).
Liebermann maakte naar zijn levens
wijze den indruk van zeer gefortuneerd
te zijn en groote zaken te doen.
Verder deelde prof. Coppens mee. dat
hij begin 1928 ten huize van Kloppen
burg een vergadering bijwoonde, waarop
volgens de opgemaakte notulen, Lieber
mann 300,000 verstrekte ter betaling
van de vervallen coupons der Veendam
mer, terwijl J. J. Woltman ter saneering
der Bank 100.000 verschafte.
Getuige A. Smits, accountant bij de
Veendammer in 1926 heeft tegen de hee-
ren W. gezegd, dat er bezwaar was voor
de aaadeelen éen millioen in activiteiten
te betalen. Bezwaren, die getuige had.
werden echter door mr. Schürmann niet
gedeeld. Getuige liet zich overtuigen door
de geheele sfeer van vertrouwen, die
geschapen werd.
Beide heeren W. bleven volhouden zich
niet te kunnen herinneren ooit een waar
schuwend woord van getuige Smits ge
hoord te hebben.
Mr. Th. A. Wagtho, bevestigde even
eens zijn verklaringen, die hij voor de
Rechtbank aflegde, hij had den indruk
gekregen, dat Liebermann een rijk man
was.
Getuige J. Th. L. Withof Keus, die
commissaris van de Discontobank voor
Credietinstellingen was, verklaarde op
zeer vriendschappelijken voet met Lie
bermann gestaan, maar deze nooit als
een rijk man beschouwd te hebben.
Getuige A. van der Toorn Jr.. reeder
te Scheveningen, hield vol te Apeldoorn
ln duplo een akte van borgstelling te
hebben geteekend, die. naar hij meent,
geen verband hield met de Veendam
mer, maar met de Atlashypotheekbank.
Korten tijd later heeft hij aan Lieber
mann bezwaren kenbaar gemaakt, om
dat hij de portee van het stuk niet be
greep. Liebermann zei daarop, dat hij
zich niet ongerust behoefde te maken,
aangezien de zaak reeds in andere han
den was overgegaan. Het stuk is vervol
gens door Liebermann verscheurd.
Mr. J. G. Schürmann, advocaat te
Rotterdam, verscheen vervolgens als ge
tuige. Bij de vroeger afgelegde uitvoerige
verklaringen volhardde hij. Gevraagd of
hij bij het maken van het contract al
leen maar gelet heeft op de belangen
der beide heeren W. en niet tevens op
het belang van de Veendammer, ant-
waardde mr. Schürmann een borgtocht
te hebben gezien, waarin alle verplich
tingen van de Discontobank tegenover
de Veendammer gewaarborgd waren.
Verder hield mr. Schürmann vol, dat
op 15 Juni 1927 het contract aangaande
de overneming van 960 aandeelen Veen
dammer door de Discontobank voor Cre
dietinstellingen met het aanvullingscon
tract geteekend is. De lieer Van der
Toorn was daar niet bü tegenwoordig,
wel de accountant Smits, die zich er
niets van herinnerde.
Van het contract-Schim van der Loeff
betreffende den doorverkoop der 960
aandeelen Veendammer van de Disconto
bank zei getuige Schürmann nimmer
vernomen te hebben.
Maandag wordt de behandeling voort
gezet.
SLECHTS VOOR VIJFTIEN
JAAR EDELGESTEENTE.
Het Engelsche en het Duitsche geolo
gisch Instituut zijn. na zorgvuldige on
derzoekingen, tot de conclusie gekomen,
dat de gezamenlijke voorraad edelge
steenten op de wereld in ongeveer 15
jaar uitgeput zijn. Belangwekkend is
hierbij de mededeeling. dat beide insti
tuten, ieder afzonderlijk, tot dit resul
taat van hun onderzoekingen zijn ge
komen. Door den stand van de weten
schap is het tegenwoordig mogelijk de
hoeveelheid a aai schatten in den bodem
te schatten. Zoo kon reeds, eenige ja
ren geleden worden vastgesteld, dat
de gezamenlijke kolenvoorraad van de
aarde slechts voor 250 jaar voldoende
was, onder voorwaarde natuurlijk dat
de ontginning en het verbruik naar den
zelfden maatstaf zou geschieden als
thans. Wat de edelgesteenten betreft,
men is tot de conclusie gekomen, dat de
gezamenlijke voorraad hiervan niet meer
bedraagt dan 40 ton. Hiervan zijn
reeds 30 ton te voorschijn gehaald, ver
werkt en cp de markt gebracht, zoodat
slechts 10 ton overblijven. De statistiek
van de delving van edelgesteenten toont
aan, dat, jaarlijks op de wereld on
geveer 800 K. G. edelgesteenten wor
den gevonden. Naar deze cijfers, zal, in
ongeveer 15 jaar, de laatste diamant
worden gevonden.
Een imposante plechtigheid.
POLITIEKE UITBUITERIJ.
26 October.
Met begrootingsrecès. De universitaire studie van
de leerlingen der litt. econ. H. B. S.-afdeeding. Af»
scbrijving op de stichtingskosten der Woningwet
woningen.
Onze Parljsche correspondent schrijft
ons uit Vincennes:
De Parijsche bevolking en die van
Vincennes heeft plechtige uitgeleide ge
daan aan de negentien slachtoffers van
de catastrophe van Vincennes. Iedereen
die deze „massa-begrafenis" voorbij zag
trekken moet wel zeer onder den
druk zijn gekomen. De gedachte dat
al die jonge menschen zoo'n afgrijselij
ken dood hebben gevonden, bedolven
onder steen en puin, dat sommige uren
nog hebben geleefd en geleden kan men
moeilijk van zich afzetten en het is dan
ook volkomen begrijpelijk dat de dui
zenden die tegenwoordig waren bü, deze
plechtige uitvaart, niet trachtten om
hun ontroering te verbengen.
De voorgevel van het stadhuis van
Vincennes was geheel met rouwdoek be
hangen. Daar, op het bordes onder zwar
te k'.eeden de negentien kisten bedol
ven onder bloemstukken. Het groote
plein en al de fijstraben welke naar het
stadhuis lelden zyn afgezet door militai
ren en politietroepen. versterkt met de
gendarmerie. Want de Communistische
PartU heeft in haar lijforgaan aange
kondigd te zullen demonstreeren als de
„slachtoffers van het Kapitalisme", naar
hun laatste rustplaats zullen worden ge
leid. Vreest men niet eerder dat het
groote publiek de eventueele demon
stranten te lijf zullen gaan nu ze zelfs
een zoo treurige gebeurtenis willen uit
buiten voor hun politieke doeleinden?
Bij alle halten van trams en metros
wachten dan ook politietroepen om de
reizigers te controleeren en niet zoodra
krijgt men een belhamel in het gezicht
of hü wordt zonder vorm van proces op
gebracht en vastgehouden tot de droeve
plechtigheid geheel zal zijn sfgeloopen.
Twaalf honderd bekende communis
ten heeft men zoo opgepikt, verschei
dene voor goed vastgehouden wegens het
dragen van revolvers cn de vreemdelin
gen onder hen zullen over de grenzen
worden gezet. Dat is tenslotte dc eenige
manier om rust te bewaren.
Hoe pijnlek doet zoo'n politieke'de
monstratie aan wanneer men de alge-
meene ontroering ziet van de menigte
die eerbiedig he; hoofd ontblootend een
laatste maal defileert voor de negentien
slachtoffers. Aangrijpende tooneelen
spelen zich af. Achter elke kist staat de
familie van den ongelukkige en telkens
moet men vrouwen en kinderen, wedu
wen en weezen wegleiden als de emotie
te groot is. Van alle kanten worden
bloemstukken aangedragen. De straat
lantarens met rouwfloers omhangen,
branden. Links van de catafalque een
muziekcorps van de politie dat treurmu
ziek speelt. De burgemeester van Vincen
nes, de heer Huguin ontvangt alle offi-
cteele personen die een laatslen groet
komen brengen aan de slachtoffers van
de catastrophe. De ïtaliaansohe regee
ring de meeste slachtoffers waren
Italianen heeft zich laten vertegen
woordigen door het hooge personeel van
het gezantschap en dc consul-generaal
legt een krans neer met de Itaüaansche
kleuren. Er zijn de twee prefecten, die
van politie en van het departement
van de Seine, een vertegenwoordiger van
Poincaré, talrijke députés en senatoren,
de burgemeesters van diverse gemeen
ten waai- de slachtoffers woonden, di
gemeenteraden, een delegatie van het
garnizoen van Vincennes.
Precies half tien, terwijl de troepen
het geweer presenteeren en alle klok
ken beginnen te luiden, neemt de heer
Fleurot. president van den Conceil
général de la Seine (Provinciale Sta
ten) het woord. Hij dankt hier allen,
bqrgers en militairen die dadelijk toen
de catastrophe bekend werd zün toege
stroomd om te trachten de ongelukki-
gen tc redden. Helaas mocht het niet
baten. Er heerscht een massa-rouw in
het departement. Werkzame gezinnen
verloren hun kostwinners in één slag.
Maar wij zullen er voor zorgen dat de
getroffen gezinnen van dezen kant ten
minste niet zullen hoeven lijden want
daar zullen wy tegemoet komen. En
moge de oprechte deelneming van ons
allen, van de toegestroomde menigte,
aan den anderen kant een lichte troost
zijn voor hen die weenen.
Maar dit alles is nog niet voldoende.
Overal, aan alle kanten wordt gebouwd
om zoo den woningnood te bestrijden.
Doch er moeten krachtige maatregelen
worden genomen. De catastrophe welke
ons de droeve plicht oplegde om hier
lesamen te komen moet een les voor
ons zyn. Het moet uit zijn dat geweten-
loozen en onkundigen 't leven van an
deren in gevaar brengen. Det wet be
schermt ons niet tegen hen, maar dan
moet er een wet worden gemaakt. Een
wet die 'een einde maakt aan de ijdel-
lieid van hen die zich architect en in
genieur noemen zonder dat zij de be
voegdheid daartoe hebben. Laat men
ons niet aankomen met hot praatje van
een aanslag op de vrijheid wanneer we
maatregelen nemen dat dit in den ver
volge wordt voorkomen. Niemand res
pecteert meer dan ik de vrüheid maar
die vrijheid moet niet een bedreiging
vormen voor de menschheid. De vrij
heid welke tot catestrophen leidt moet
verewynen. Ook tegenover de nage
dachtenis van de negentien dooden hier
zijn we dat verplicht.
De prefect van de Seine, de heer
Bouju sprak daarna nog enkele woor
den van deelneming en toen vormde
zich de enorme stoet welke éénmaal het
plein rondtrok. Achter eiken wagen
volgden te voet de familieleden van den
betreurde en dan de autoriteiten. En
negentien maal moesten de vaandels een
laatsten groet brengen. Dan splitst de
stoet zich in verschillende deelen. volgt
men den weg naar de verschillende
kerken waar rouwdiensten werden ge
houden alvorens tusschen een eerbiedig
zwijgende menigte naar de 'begraafplaats
te gaan.
Vincennes, 25 October.
De Kamer is gistermiddag met een
kort recès gegaan.
Dit is niet een recès, om de Kamerle
den wat beweging in de frissche lucht
te geven, ten einde de nadeelen van een
zittend leven tegen te gaan of ae huis-
kleurtjes weg te nemen.
Neen het recès. dat, gisteren aan
gevangen, cp Wc -dag 7 November zal
eindigen, doelt de Kamer gelegenheid
te geven haar voorbereidende studies
te maken voor de behandeling van de
Staatsbegrooting voor 1929. die haar tot
Kerstmis, met de gebruikelijke avond
vergaderingen zal bezig houden.
Op Woensdag 7 Nov." vangt de Staats-
begrootings-dicussie aan.
De spreektijd is verdeeld, gelijk verle
den Jaar. De R.-K. fractie en de S.D.
A. P. mogen 3 uur spreken, de C.-H
A.-R. fracties ieder 2 uur, de Liberale
fractie 1 3/4 uur, de V. D.-fractie 1 1/2
uur en de kleine fracties ieder 1 uur.
Bij deze spreektijdverdeeling waren
wij zeer belangstellend naar de behan
deling door den voorzitter van den heer
Stenhuis. Deze wordt nl. door de s.d.-
fractie niet meer al haar medelid be
schouwd, waarvan aan den voorzitter is
mededeeling gedaan. Blijkbaar heeft de
voorzitter ook den heer Stenhuis be
doeld, toen hij, na de tijdsruimte ge
steld, voor de meer dan twee man groo
te fracties te hebben verdeeld, zeide:
„en elk der nog niet genoemde fracties
ieder 1 uur". Tot dusver is de heer Sten
huis in de Kamer nog niet verschenen.
De Tweede Kamer" heeft gisteren een
beduidende hoeveelheid „kleingoed" af
gedaan, een groot aantal beslissüigen
genomen. Echter: van niet buitengewone
waarde in het algemeen.
Zooals te verwachten was, viel de mo
tie-Drop die een enquête naar de
toestanden in de mijnen wilde instellen
met 5721 stemmen.
De beide wetsontwerpen, die in het
begin der week behandeld werden, be
treffende het mijnrecht en de raden
van beroep zyn zonder hoofdelijke stem
ming aanvaard.
Voorts zijn er een dikke twintig wets
ontwerpen, zonder eenige discussie door-
gehamerd naturalisaties, onteigenin
gen, onderhandsche verkoopen en sup-
pletoire begrootingen.
Afzonderlijk vermelden wij het wets
ontwerp tot wering van de kersenvlieg
by in- en doorvoer van kersen en het
onteigeningsontwerp voor de verbete
ring van den Rijksweg van de Haagsche
Schouw naar de Noord-Hollandsche
grens ter weerszijden van de brug over
de Hillegommerbeek te Hillegom.
Zooals onze lezers weten, bestaat er
aan verschillende H.B.S.'en een littera-
risch-economische afdeeling. Het scheen
dubieus of degenen, die tot nu het eind
examen H.B.S. in de litt. econ. afdeeling
hadden gedaan en degenen, die thans in
de 5de klasse van die afdeeling gezeten
.zijnde eindexamen zullen doen, gerech
tigd waren tot de Indplogische studie.
Er schijnen, in dit'opzicht-toezeggingen
gedaan te zijn door koloniën. Om nu
voor degenen, die reeds eindexamen de
den in de litt. economische afdeeling en
zij, die thans reeds het voornemen daar
toe hebben, en in de litt. econ. 5de klasse
zijn komen te zitten, die toezegging ge
stand te doen, en bepaald bij bijzonder
wetsontwerp, dat degenen, die een litt.
econ. eindexamen verwierven of verwer
ven zullen vóór 1930, de Indologische
studie zullen kunnen volgen. Hetzelfde
recht hebben zy, die by eerste herhaling
van het eindexamen na afwijzing, voor
1931 het diploma hebben behaald.
De Kamer hield zich vrij om te dezer
zake zonder herinneringen aan het ver
leden, een beslissing te nemen, wanneer
eenmaal de wet op het voorb. H. O. en
het Midd. Onderwijs in behandeling
zal zijn.
Maar dat kan nog heel lag duren.
de gemeenten dus aanmerkelijk moeten
toeleggen. Dat gpeft aan de woningbouw-
vereenigingen een onaangename band
en veel moeilijkheden, benevens een
scherpe controle van het Rijk.
De heer Vliegen wilde nu. nu de
bouwkosten zich hebben gestabiliseerd,
de woningen de waarde geven, die ze
thans werkelijk hebben door taxatie en
de rest afschrijven. Dit zal een belang
rijke uitgave van het Rük en van de
gemeenten vragen, de heer Vliegen
becijferde 't op resp. 180 millioen en 60
mülioen maar Rijk en gemeenten zijn
dan ook af van de jaarlijksche crisis-
büdragen, die thans voor het Rijk op
ruim 11 millioen gesteld zijn.
De heer Vliegen berekende, dat deze
jaarlijksche uitgave, gekapitaliseerd on
geveer zou overeenkomen met wat aan
afschrijving zou worden gevraagd, zoo
dat een extra-offer van de schatkist
niet zou noodig zün. De minister van
Financiën stemde dit niet toe, maar ont
kende 't evenmin. Hier is nog veel, dat
dubieus is, alles hangt af van de uit
komst der taxaties en de ingewikkelde
rekeningen.
Met den heer Vliegen was de minis
ter 't eens, dat door de woningbouwver-
eenigingen af te helpen van den huren-
chaos hun verantwoordelijkheidsbesef en
standing stijgen zou. Hier ligt een alge
meen belang, want stemde de heer
de Geer met den heer van Gijn in
het wegnemen van wat ter zake de hee
ren aan de crisis herinnert zal doen
terugkeeren tot een met: normale wo-
ningpolitiek.
Direct angrypen zelf dat doet de
minister niet. Maar hij wilde wel, naar
ae woorden der motie, de kwestie „ter
hand nemen".
Hy zal een commissie benoemen
Juffr. Katz opperde die gedachte, tot ont
stemming van de heeren Veraart, Oud
en Vliegen, die daarvan niet genoeg-
zamen voortgang verwachtten de mi
nister-president zal een commissie be
noemen, die moet onderzoeken wat voor
de financiën van den Staat de gevolgen
zijn. van de door den heer Vliegen be
doelde afschrijving. Daarna zal de mi
nister overwegen, of er iets gebeuren
kan.
Al was de heer Vliegen dan niet geheel
voldaan: hij kon tevreden zijn.
En trok dan ook zijn motie in.
INTIMUS.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 cent* per regel.
De heer W. II. VLIEGEN.
Een merkwaardige eenstemmigheid
lieersclite er in de Kamer over de mo
tie-Vliegen, waarvan de bedoeling was
de heeren van de woningen der woning-
bouwvereenigingen te saneeren en te
normallseeren door af- en büschryving
op de stichtingskosten van regeerings-
wege op den grondslag der werkelyke
marktwaarde!
De heer Vliegen wilde niet reeds r.u
en dadelyk maatregelen der regeering,
maar een ter handneming van deze
kwestie. En heel de Kamer sloot zich
bij den heer Vliegen aan: de heer Kamp-
schöer (r.-k.), de heer van Gijn (lib.),
mej. Katz (c.-h.), Prof. Veraart (r.-k.)
en de heer Oud (v.d.) En nóg opmer
kelijker, de regeering was het met de
Kamer volmaakt eens. Zy gevoelde (by
monde van den heer de Geer) de nood
zakelijkheid van een ter hand nemen
van dit vraagstuk scherp.
Er zijn op het oogenblik men weet,
dat het Rük en dc gemeenten bij wo
ningbouw door woningbouw vereenig in -
gen groote voorschotten geeft er zyn
op het oogenblik woningen, die een huur
kunnen opbrengen, in verband met wat
thans het huurniveau is, veel hooger,
dan overeenkomt met de bouwkosten. Er
zijn echter ook de veel talrijker wonin
gen in crisistüd gebouwd, die een huur
moeten opbrengen, willen zij niet leeg
DE
BIJBELTENTOON. :>Mit
STELLING.
WAT ER TE ZIEN IS.
Men schrijft ons;
In staat gesteld om te voren kennis te
nemen van de inzendingen, willen wij
van bovengenoemde tentoonstelling (in
het Gem. Concertgebouw op 2931 Oo-
tober) iets meer meedeelen.
Het merkwaardige is wel, dat al de
zeldzaamheden (op een paar curiosa na)
uit Haarlem zelf bijeengebracht zijn,
hoewel het toch, voor zoover wij kun
nen nagaan, wel de grootste tentoonstel
ling van dien aard is, sinds die van 1914
te Amsterdam (bij het Eeuwfeest van het
Ned. Bijbelgenootschap!.
Trouwens, Haarlem is boekenstad im
mers niet minder dan bloemenstad? en
is niet het boek de bloem (evenzeer als
de vrucht) des geestes?
Er is uit de Stedelijke Bibliotheek wel
een ruime keuze ingezonden, maar ook
is het een gelukkige omstandigheid, dat
de firma Enschedé, Prof. A. A. v. Schel
ven, de heer A. J. Luitingh (koster der
Groote Kerk) en andere verzamelaars
uit hun schatten inzendingen toezegden.
Zoo vindt men daarby niet alleen
kostbare oude uitgaven van Plantijn en
Elsevier, reusachtige polyglotten en
mooie plaatbijbels, maar ook merkwaar
dige dingen, die den leek treffen. Verder
de „kleinste met de hand gezette letter"
(„non plus ultra") op de wereldtentoon
stelling e Parijs uitgekomen in 1900, en
de microscopisch-kleine uitgave (echter
door photografie verkregen) van het En
gelsche Nieuwe Testament.
Hier is de prachtige Rembrandtbijbel,
evenzeer als de schitterende herdruk van
den origineelen Gutenbergbijbel, de oude
Delftsche van 1477 (die alleen al eenige
duizenden guldens waard is) en de „ge
schreven bijbel" van Wells, waarvan de
waarde niet te bepalen is in geld.
Er zün twee kleine Biestkens-testa-
mentjes ingezonden „met den brief aan
de Laodicenzen", maar uit die dubbele
inzending blijkt al, dat dezo uitgave niet
zoo' zeldzaam is, als de eigenaars waar
schijnlijk steeds hebben gedacht.
Er is een half-verbrande bijbel, later
in kostelük Engelsch borduurwerk in
gebonden, waaraan oude familieherin
neringen gehecht zijn, maar er is ook
een „Murkus Testament", zooals men
het heden in Londen voor weinige shil-
lingen kan koopen.
Kortom, er is een schat van merk
waardigheden bijeen gebracht, naast al
de huidige uitgaven van het Nederl.
Bybelgenootschap (niet alleen in onze
taal, maar ook ae 28 of 29 Indische ta
len) welke een bezoek aan de tentoon
stelling overwaard maken.
INGEZGNDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cts. per regel.
staan, veel lager dan overeenkomt met
HENRY A, TH. LESTURGEQJL de bouwkosten. En waaop het Rijk in
Als Uw Handen ruw zijn of gesprongen
en Uw Lippen schraal en pijnlijk; maar
vooral ook bij brand- en snijwonden,
ontvellingen en allerlei huidverwondingen
Het verzacht en geneest
