VICTORIA-WATER
Oe Man met
den Horrelvoet
D1J
DE MODERNISEERING VAN TURKIJE.
FLITSEN
BURGERLIJKE STAND
INGEZONDEN
FEUILLETON.
a a rs
ZATERDAG 29 DEC. 1928
De crisis in het geestelijk leven.
(Dienst van de United Telegraph).
(Bijzondere correspondentie).
T.
OoraBtanltinopel, December.
liét nieuwe atplhabet is na een groote
rede van Moestafa Kemaï door het
parlement te Angora met ajgemeene
stommen aata@er.cmen. Het komt er
minder op aan, dat het La'.ijnech^
alphabet voor de Turkscfhe scholieren
een aantnerkey.j-ke vergemakkelijking
meebrengt, belangrijker is het, dat het
ArabLsdhe schrift uiteraard geheel voor
een semietische taai is gecreëerd en
d'crhal-e voor de Turkscbe taal in het
góheel niet geschikt is. Het is bijna on
mogelijk, een met Arabische lettere ge
schreven Turksch woord goed te lezen,
waraneer men het niet kent. Het La-
fcynsche schrift maakt daarentegen een
schier zuiver phonetlsche weergave van
de Turksohe taal mogelijk. Men heeft
in Turkije dazen stap nmr het nieuwe
schrift niet zoo snel gedaan ais de
vroegere wijzigingen van dc grondslagen
der Oostersohe samenleving, in het bij
zonder de overneming van Europees olie
redh'toniaimen als grorudlaiatg voor d'3
maatschappelijke ord'e in plaats van de
Islamietlscihe Scherdat-'taadiitie, die in d«
landen ten Zuidkn van Turkije-. in
Syrië, Palestina en Mesopotamië nog
altijd geüt en die thans dtor Ibn Saoed
in den Kedejas aan een wijziging wordt
onderwerpen.
Het Latijcosahe schrift is bij de Turk
sehe volken onder Russische heerschappij
in het „congres van aiüe Turicsdh-Tar-
taarsche volken der sovjet, un-ie" in het
begin van dit jaar reeds aangenomen
en door een besluit van de regeer ing
van Turkmenistan sedert Februari
1928 bij de officieele instJDlingen ijl ge
bruik genomen. Ook vecEC/hijnt in het
taalgebied van de Aaerbe-idajansche
Turken in Bakoe reede langer don twee
jaar een Ttarksoh blad „Jend Jol" in
Laóijnsohe letters en met een voo:
Oostersche be-gtrippsm niet onaanzien
lijke oplage. Dat Turkije met dsze
schrifthervormrng zoo lang heeft ge
aarzeld, is een toeken van den krach-
togen tegenstond dien deze maatregel
in dien boezem der regeering zelf zoo-
we<l ails in de intellectueale kringen des
ïamds beeft ontmoet, miaar bet bsiwUst
ook, dat men de draagwijdte van deze
verandering ben vclfe beseft. Hij is de
erkenning van de volledige breuk met
het intelCectueele verleden van het lanc.
Dat niet de slechtste koppen van
Tucküe 2T zich tegen verzetten, hoe vry
en onafhankelijk zij voor het overige
ook mogen denken, kan geen verwon
dering wekken. Want in de geeotet'ijke
crisis, die Turkije beleeft, moesten juist
degenen naar eJemcniten uitaten, <liie
die opgroeienidie jeugd ncihttnig en vor
men vermogen te gaven. Het zijn steeds
mdrndtcihiedlen, die in lnteUeohieéle din
gen de richting aangeven. Weerklank
of tegenstand, die zij bij da meerder
heden van hun tijd vinden, beslissen
het historische lot hunner denkbeelden.
De minderheid, die in modrm Turkije
de richting aangeeft, is zuiver posi
tivistisch georiënteerd.
•De onflangs tot stand gekomen scbed-
drinig van staat en kerk is daar een
karakteristiek voorbeeld van. De geeste-
Ijken zijn na de opheffing van de orden
der derwisjen staa'teamlbteniaren gewor-
dlen. ZIJ kregen een half jaar geleden
in bet Turksch gedrukte model-pr-seken
van het ministerie van onderwijs. De
Koran ls reeds lang in een Turksche
uiig ar,-e. die door den staat werd ge-
sanctionntserd, verkrijgbaar aCr.':maol
dim jen, die van het fcradftiJoneele stand
punt van die cruderweteche geloovigen
uit. ongehoord zijn.
De buiten drenkt gestelde militair?
geestelijken, meestal eerwaardige oud?
heer en, werden voor een cmrsms in fi
losofie aan de unrwersitieit opgrarcepenr
waar een Jcogie dokter in de wilsbs-
gee-rte. dte wat leeftijd betreft hun
kleinzoon had kunnen zijn, ze in de ge
heimen vanKanis critiek op de
zuivere rede zou inwijden. Na dit filo
sofisch purgatorium werdhn zij bon-remd
tot leeraren In de wijsbegeerte aan de
sohcHen. Je, misn kwoim in b:it mi'rite-
sterie van ondisrwijs op de geniale idee.
de werkloos geworden oude müütadre
geestelijken na een korten cursus aan te
wenden ter bestrijding ven het anal-
phabetisme, dat in het grbotendeels uit
Ar.aboüsche boerenzoons bestaande legei
nog vr-y aanzienlijk ls; hot meet echter
zijn voorgekomen, dat de oude Hodjas
zich niet aan hun onderwijzersrol kon
den aanpassen en voor de brave anol-
phabeten op het kazerneplein uit ge
woonte een kleine veidpreek hielden.
Thans evenwel heeft Kemal Pacha het
leger in een lagere school verar.-derd.
waarin de .rcidsten gedurende hun dienst
tijd dhg vier uur in het lezen en
schrijven van het nieirwe Latijnsche
schrift worden onderwezen.
De toonaangevende minderheid tok
modem Turkije is in naam positivis
tisch, inderdaad echter nu en dan ten
volle atheïstisch georiënteerd. Er be
staat, sedert de invoering van de nieuwe
grondwet een tijdschrift tot verbreiding
van het aiheïsme, dat echter slechts
een zeer kleine oplage heeft. Ssdert een
jaar verschijnt een Turksch tijdschrift
voor filosofie (en sociologie) te Con-
siantinopel. Een filosofische vereeniging
werd <??n vorigen whiter door een uit
gever van dit tijdschrift. Mehmed Servet
Be:, gesticht. Eveneens bestaat een
door een ambtenaar te Pera uitgegeven
reljgteue-floeofdsch tijdschrift. Degenen,
die in het zuivere positivisme geen be
vrediging vinden, hebben in een ver
sterkt nationalisme, in die sterke ac-
cer.fueerinig van de Turanisobe idee.
het oer-Turkenecliap, hun evenwicht
gevoclüèn. Dit nation alianre motiveert
vele maatregelen van binn-enCandsoh be
stuur zelfs op gebiedtea, waar zij
zeker niets te maken hebben, zooals op
dat van de economische politiek.
Een machtige propagandist van deze
nationale beweging is de over geheel
Anatoliverspreide organisatie ran den
.Turk-OdJak". „De Turksdhc haard".
Deze clubs zijn in lueö bijzomdar In
Anatelië de ocmccntbratite -piunltsn zoo
wel van het inibeWect als van de hooge
bestuursambtenairen. Rechters, doktoren,
ambtenaren en leeraren zoowel als de
hoogwaordtafoe/dtbekleeders va.n de
plaats en de sfcudieeren.de jeugd ontmoe
ten elkaar daar. Ondanks him gepro-
ncn c eend-naCipinai-istiscfh'e orienteering
zijtadeze c'JJbs jegem; vreemdiO'cigen. die
Turkije bezoeken, uiterst gastvrij. Diep
in Ar.a'tolië, in afgelegen küaiaus steden
brengt die reizende bulteinGiand'er mei
voordeel zijn avondlen door aan den
„Turrkschon haard" van deze gastvrije
clubs. Oosters dho muEietouitwoerinigen,
Turkeohe veer drachten en een tijd
schrift houdbn de versöhflitenidie afdee-
Hngen bijeen.
Dót, aan <js Eurcpeeedhe romantiek
analoge streven, doet rich nu en dan
ook in ander opzicht gsiiden, zoo in de
pogingen van het ccneervatoriuni te
Ooreia nttnopel cm de oude Oostersche
muztek te handhaven. Jaarlijks wor
den dies zomens d'oor deze Turksch"
muziekschool geregeld studiereizen naai
A-na tok ondbrnomsm. om de volksliede
ren op fce nemen. Ook ds aten Ocsteaüing
aanvankelijk vreemde spert heeft bij q?
jeugd, bovccderd door een energieke-
siaatspropaganlda, ingang gevonden
Padfldndfers, volgers Amerikaans oh voor
beeld georganiseer die zomerinimpen van
d'e' schooljeugd aan zee en op het plat
teland. wekken algesmeene belangstel
ling van de openbare meendmig en de
pers. Zelfs een Turksch Niatiiomaal
Theater bestaat rind's esnige jaren te
Consitanitrimcipel, Afgezien van de po
pulaire stukken en da schiimmemnpelen
van „Kaïragöz", de Turksche ediitie van
Hans Worst en 'de meestal door Ar
meniërs opgeveerde volkskluchten was
de •tconeelfauK't in Turkije bijna on
bekend,. Ernstige dramatische kunst
bracht eerst het Dar-ul-Bedai onder
leiding van een te Berlijn opgDlieid re-
ireeur. Bewerki'ngxr.'n van Ibsen, Schil
ler en zelfs van PinandtelOo werden aan
een gedeeltelijk vólkernen naj'ef kijk
en klapJtust'lg, gedieel.terfjik verbijirterd
Turksch publiek in verdienstelijke op-
w&rinigen vei'tcond.
R.
(Nadruk verboden).
'VREEMD GEVOLG VAN
VOLKSGELOOF.
BEGRAFENIS, DIE NIET KON
DOORGAAN.
v/ij lezen in het dagblad van Rot
terdam
In de buurtschap Esveid, onder de
gemeente Bar nevoid, d-oet zich thans
een zeer eigenaardige kwestie voor. Al
daar is namelijk overleden een boeren
arbeider, die in een huisje woonde, da'
geen eigen uitweg heeft. Wilde de man
voorheen dus met paard en wagen zijn
erf bereiken, wat hoogst zelden plaa-
had, dan moest hij daarvoor een weg
passeeren toebehoorende aan zijn zeer
ruim met aardsche goederen gezegen-
den buruman, wien hij dan voor eiken
rit over bedeelden weg een kleine ver
goeding moest betalen. Thans is deze
rijke buurmaneen weduwnaar, ook
zelf zeer ernstig ongesteld, zoodat zijn
inwonende volwassen kinderen, meener
met ds uiterste gestrengheid voor de
aan hun gTocte hofstede verbonden rech
ten te moeten opkomen, en nu weigeren
deze brave buitenboertjes vergunning
te geven om de lljkstati'e dien eenigen.
met een boom afgesloten uitweg, te doen
passeeren, want, zeggen zij, wanneer er
eenmaal een lijk is heengekomem, dan
zijn we onze rechten op dlien weg kwijt
Reeds hebben andere buren van den
overledene zich naar het gemeentehuis
begeven, een den burgemeester fce vra
gen, hoe in deze moet wonden gehan
deld. öccih jammer genoeg was het ge
meentehoofd toen juist afwezig. Een der
buren, namelijk dsgene, d'ie, volgens
plattel'aodsgébruik, dan doodenwagen
een gewonen boerenwagen, waarop
aan eiken hoek van de op bossen
sfcroo geplaatste lijkkist, een, mot een
rouwdoek over hoofd en gelaat getrok
ken vrouwelijk familielid heelt plaat?
genomen moet rijden, verklaarde,
wanneer de koppige uitwegeigenaars
niet toegeven, geen andere oplossing te
kennen, dan d&t het hjk per vlieg
machine naar den doodenakker werd
vervoerd.
VOORJAARSBODEN.
De wandelaar in den Hout kan reeds
sinds een paar weken met verbazing
hier en daar niéuwe knoppen aan
struiken bespeuren. Met- verbazing en
tevens eenigen waemoed, dat düt al te
voorbarige nieuwe Isiven wel spoedig in
dsn kSi'ïlsm greep van d'e vorst weer zal
bezwijken. Maar een lózer bericht ons
dat hü tijdens de Kerstdagen. reeds
sneeuwklokjes in zijn tuin gevonden
heeft. Met Kerstmis, dat is wel een
zeer groote uitzondering. Als deze
eerste vocrjaarebcden half Januari hun
kopjes bedsesd boven den grond steken,
is het al heel vroeg.
PRINSES ASTRID
SPREEKT MET ZWEDEN.
SUCCES VOOR DEN NEDER-
LANDSCHEN RADIO-DIENST.
3
Naar Reuter seint is een nieuw record
op het gebied der telefonische verbin
ding tot stand gekomen, doordat Prins
Karei, de broeder van den Koning van
Zweden en Prinses Ingeborg op het
kasteel Fridhem, waar de familie de
Kerstdagen doorbracht, hebben ges,pro
ken met den Belgischen Kroonprins en
hun dochter Prinses Astrid, die zioh te
Bandoeng bevonden, op een afstand van
13.500 KÏf.
Het gesprek werd naar Java toe uitge
zonden door het zendstation Kootwijk
en ontvangen te Rantja Ekkek. In de
tegenovergestelde richting had de uit
zending plaats te Malabar en de ont
vangst op Noordwijk-radio.
Men verstond elkaar aan weerszijden
zeer goed. Prinses Astrid verklaarde dat
de reis zeer goed geslaagd was en dat
zij overmorgen hun toumée op Java zou
den voortzetten.
Prins Leopold en prinses Astrid heb
ben vervolgens ook nog met Brussel ge
sproken.
PLAATSINGBUREAU VOOR KLEER
MAKERS.
De bond van k]eermakerspafcroo:.s
heeft besloten tot de oprichting van een
plaatsingbureau voor kleermakers en
coupeurs, onder de werkingssfeer waar
van hefc geheele land zal vallen, meldt
het Volk.
Dit bureau zou de werkzoekenden in
schrijven tegen betaling van 1, en den
werkgevers inlichtingen vragen en ver
schaffen over de capaciteiten van de
arbeiders.
Dit besluit heeft een punt van be
spreking uitgemaakt in een bijeenkomst
van de samenwerkende organisaties In
de kleedingindustrie. Het standpunt
organisaties is daarop vastgesteld. De
besturen verklaarden dat de arbeidsbe
middeling behoort tot het terrein van
de overheid. Eventueel ware een plaat
singsbureau te aanvaarden waarvan werk
gevers en werknemers gezamenlijk de
leiding hebben. Tegen een eenzijdig ge
leid bureau hebben de organisaties ern
stige bezwaren en zij verzoeken den
arbeiders dan ook om van dit bureau
geen gebruik te maken.
UITGAAN.
SCHOUWBURGJANSWEG.
Op Dinsdag 1, Woensdag 2, Donder
dag 3 en Vrijdag 4 Januari zullen m
bovengenoemde schouwburg vier popu
laire voorstellingen worden gegeven
van het groote successtuk. De Rechtzaak
Mary Dugan.
VAN HAARLEM'S DAGBLAD No. 1377
DE MINUUT DIE EEN EEUW LIJKT
Wanneer je beseft dat je bij vergissing een
circulaire van een levensverzekering maat
schappij hebt meegenomen, in plaats van je
zorgvuldig voorbereide redevoering.
(Nadruk verboden.)
POSTDIENST GEDURENDE DE
JAARSWISSELING.
De Directeur van het postkantoor te
Haarlem brengt ter kennis, dat van
29 December a.s. tot zoo lang de buiten
gewone drukte wegens de jaar&wisse-
ling zullks dringend vereischt, op werk
dagen, be'halva des Zaterdags, de 2de
brief postbestelling zal uitgaan ten 12.30
in plaats van ten 14.30 en de 3de brief-
pcstbestehïng ten 18 ure in plaats van
ten 19 ure.
Voorts wordt er de aandacht op ge
vestigd, d^t. evenois bij <j3 vorige jiars-
wisseling, het publiek niet in de ge
legenheid zal worden gesteld cm door
het aanbrengen van twee scliuinge-
kruiste strepen den wensch te kennen
te geven, dat die stukken op 1 Januari
worden uitgereikt.. Het blijft van groot
belang, dat d'e rrespondembie tijdig ter
prest wordt bezorgd en daarmede niet
wordt gewacht tot het laatste tijd
stip.
Gedurende het tijdvak der Nieuw-
ja-STsdkufcte bestaat in de wachtkamer
van het hocfdpcstkantccr aan het lokst
no. 21 de gelegenheid om naamkaartjes
en nieuwjaarskaarten af te geven.
Lr het belang van een vlugge be
handeling van de te verzenden cor
respondentie, wondt het publiek ufitge-
noodlgd van deze gelegenheid gebruik te
maiken en kaarten als bedoeld, zoo min
mogelijk in de brievenbussen te wer-
pyen.
Op Nieuwjaarsdag zal het hoofdpost
kantoor geopend zijn als op Zondag
n.l. van 8.30—9.30. Gedurende dat uur
zullen bovendien aangeteekende stuk
ken ter verzending worden aangenomen
en rijwielnieTken verkrijgbaar zijn. Ver
mits voorts een fcweeta. briefpostbesteü-
lirpen zal worden uitgevoerd, welke
ten 9.15 en 16.15 aanvangen, zal echter
geen gelegenheid bestaan tot het koste
loos afhalen van gewone correspon
den tie.
De wijkkantoren Plein. Frans Hals
straat en Aerdentoout zijn op Nieuw-
jaarsdag gesloten.
Het bijkantoor Heernrtede zal geopend
zijn van 89 en 1314 uur.
Het bijkantoor Ssntpoort-Station en
de huYrkaxteren Spaaredam, Vogelen-
zar.tg, Bennebrctk en Santpoort-dorp.
zullen geopend zijn van 89 uur.
Het poststation Ouid-Schofcen en d<"
oostagenitsohappen Santpoort er straat,
Rijksstraatweg en Wagenweg zullen dier
dag gesdotein zijn.
HOOFDEN VAN R.K. SCHOLEN.
Op den Tweeden Kerstdag werd te
Haarlem de 109de algemeene vergadering
gehouden van hoofden van R.K. scholen
in het bisdom Haarlem.
's Morgens werd in de St.-Josephkerk
door Mgr. M. P. J. Möllmann, vicaris-
generaal, een H. Mis opgedragen.
Daarna gingen de leden naar de Ma-
riaschooi in de Koningstraat, waar een
expositie was ingericht van teekenwerk
van leerlingen der lagere school.
Des middags werd de vergadering ln
het gebouw Sint Bavo voortgezet, ver
schillende kwesties werden behandeld
Mgr. Möllmann hield een toespraak.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Ct*. per regeL
Stofzuigerhuis MAERTENS
BARTELJORISSTRAAT 16
TELEF. No. 10756 5
Apex Klop-Veeg-Stofzuigers f175-
ALS EEN FILM....
AMSTERDAM 28 December, V.D.
Ge gisterenavond op de Keizersgracht
ontvreemde vier persoons luxe auto
merk Oakland, is spoedig opgespoord
De eigenaar zag omstreeks tien uur gis
terenavond zijn gestolen auto in het
Frederik Hindrikplantsoen. Hij spreng
in een taxi en reed zijn auto na. Twee
jongelui, die er met den Oakland van
door waren gegaan zagen zich bedreigd
en sprongen er uit, den auto verder in
den steek latende.Een inmiddels gewaar
schuwde politie-agent wist een hunneT
te arresteeren. De andere dader is ech
ter ontsnapt.
HAARLEMMERLTEDE EN SPAARNs
WOUDE
Bevallen: BoerBroos, d. Cornelia.
Overleden: H. F. van Veen, cud 82
jaar. H. M. Koedoodev, oud 6 jaar.
ZANDVOORT.
Geboren: Maarten: zoon van A. van
der Mije en D. Keur; Evert Willem
Johan: zoon van Evert Koper en A
J. M. D. C. Blom; Huib: zoon van H.
B. W. de Ru en E. J. de Graaff:
Adrianus: zoon van J Keur en L. A.
Krohart; Catharina Alida: dochter van
K. Jordaan en H. C. Rosbach; Hendrik®
Agnes Clazina: dochter van H. J. M.
Konimgs en J. H. Wensveen.
BLOEMEND AAL
Bevallen: S. BeetsRep d.; J. M. M
Kenbeek—Belite dk H I. André de la
Por tePool z.; M. Eldringvan d«r
Schoot d.
OndertrouwdJhr. J M. van Vierssen
Trip en J. E. Oh. Wensma; H. Mismrë
en P. F. van Alphen.
Overleden: J. vozn 't Veer. 24 j. wo
nende te Assendélft; D Offenberg, 86
j. overleden te Haarlem; M. M. Savrij
47 j.
BEVERWIJK
Ondertrouwd: J. M. van Buggenum
en H. de Vries.
Getrouwd C. Bergen en L. Teehng.
Bevallen H. K Bouwens—Meijnen
d.. D- ZoetKoom z.
Overleden: P. Hoekstra 57 jaar ge
huwd met A. II. Los; N. J. Assendelft
13 j., J, M. de Rujjter 91 j.
Voer den inhoud dezer rubriek stélt
de Redactie zich niet verantwoordelijk.
stukken, geplaatst
of niet geplaatst, wordt de kopij den
inzender niet teruggegeven.
STOPZETTEN VAN DE
CEINTUURBAAN.
Geachte Redactie.
Het zal dan nu een feit worden dat
met 1 Januari de Ceintuurbaan niet
meer bereden zal worden en de bewo
ners van een gedeelte van Oud-Haarlem
en die van geannexeerd-Haarlem geen
openbaar vervoermiddel, behalve taxi's,
meer hebben cm naar het centrum der
stad te kunnen gaan. Een bewoner van
het Wlhekiunapairk of Bosch en Vaart-
kwartier, die weneciht te gaan naar
Groote Markt, Sbed Concertgebouw,
Schouwburg Jams weg enz"., heeft feite
lijk geen enTaeü goedkoop vervoermiddel
tcfc zijn beschikking, zelfs naar de Stads
schouwburg is het vervoer nog gebrek
kig. De tramdirectie voert hier een
stukje uit. (jat waarschijnlijk wel goede
koopmanschap is, maar zeker niet in
het belang der gemeente en wat er in
d'e plaats komt aam autobussen (in
plaats van het varvaüen gedeelte van d©
Ce in tuuirbaamKcnteginniewegWagen
wegKampervestJames'fcraat) voldcet
zeker lang niet aan de behoeften. Hoe
komt men bijv. van den KI. Houtweg
naar het Station, met eenige hand
bagage? Dat, nu Haarlem grooter is
geworden, de buitenwijken door auto
bussen verbonden worden is te waair-
dceren, waar waarom de niet-buiten-
wijken (en juist dat gedeelte van
Nieuw-Haarlem at aantrekkelijk genoeg
was om geannexeerd te worden en waar
veel meer belasting wordt betaald dan
vroeger) er nu zóó o,p achteruit moet
gaan is onbegrijpelijk. Dat dót ten koste
gaat van d'a populariteit van den tram
is duidelijk, maar dat die gemeente niet
kan zorgen dat er behoorlijke verbfn-
d'ngen komen, nu de tram/directie blijk-
baar niet gedwongen kan worden, is
r.iet duidelijk en de eenr'.ge verklaring
ls wel, dat de tramdirectie veel slimmer
ls geweest of nog is dan de stede-
"fke autoriteiten. Een wijrigimg in het
tramnet als thans plaats heeft, had
niet door liet stadsbestuur geduld mo
gen worden als zijnde tegen bet be-
lani? van zeer vele inwoners. Nu het
stedblbsetuur hier blijkbaar machte
loos tegenover staat, blijkt hoe destijds
de concessie-voorwaarden te éénzijdig
zijn opgesteld en hce de tramdirectie
de slimste van beide partijen is geweest,
waarvan thans honderden inwoners de
dupe zijn.
Met dank voor dé plaatsing,
Hoogachtend,
Een bewoner van het
Bosch en Vaart-kwartier.
INGEZONDEN MFDFDEFLINGEN a 60 Ct«. PER REGEL.
O^R^AMNsjE Of
Uitstekend te vermengen
me! wijn of vruchtensappen
EEN GESCHIEDENIS VAN DEN
GEHEIMEN DIENST.
Uit het Engelsch van
DOUGLAS VALENTINE.
HOOFDSTUK I.
Ik zoek een bed in Rotterdam.
De hotelbediende keek op uit het re
gister en schudde energiek het hoofd.
Het spUt me erg meneer. maar er is
in het heeie huis geen bed over. En hij
liet het boek met een smak dichtvallen.
Buiten gutste de regen bij stroomen
neer. En lk had het gevoel, dat ik liever
star ven zou, dan mijn tocht door de
natte en door de storm-gestrlemde stra
ten van Rotterdam te hervatten.
Ik wendde mij opnieuw tot den be
diende, die zich op het oogenblik bezig
hield niet het sleutelrek.
Is er nu werkelijk geen hoekje meer
te rinden? Het kan me niet schelen
waar; het is alleen maar voor van
nacht. Toe nu.
Het spijt me heel erg meneer. Er
slapen al een paar heeren in de bad
kamers. Als u vooruit besproken had....
Hij haalde de schouders op en hield
zich verder bezig met een gast, die zijn
sleutel vrceg.
Ik wendde mij af. inwendig razend.
Wat een ezel was ik toch geweest om
van Groningen uit niet te telegrafee-
ren! Ik was het van plan geweest, maar
het verrassende gesprek dat ik met
Dicky Allerton had s?ehad, had mijn
gedachten geheel ln beslag genomen. In
alle hotels waar ik geweest was, was
het hetzelfde liedje geweest, by Comans.
in het Maas-Hotel, alles stampvol, tot
de badkamers toe. Als ik toch maar ge
telegrafeerd had!
Tenvyi ik de vestibule doorliep, kreeg
ik den portier in de gaten. Een hotel-
Dortier had me eens Jaren geleden in
Breslau uit een soortgeiyke moeilijkheid
geholoen. Deze portier, met - zyn rood
gezicht, wekte geen groote verwachtin
gen by me op, wat zijn vlndingrykheid
betrof om my vcor dien nacht aan een
onderdak te helpen, maar enfin, je
':en niet weten.
Ik denk dat het kwam door de leven
dige herinnering aan dien avond in
Breslau. dat ik den portier in 't Duitsch
aansprak.
Wanneer men van kindsbeen af vcr-
teouwd is met een vreemde taal, is er
maar een geringe geesteiyke „omscha
keling" noodig om die taal plotseling te
gaan spreken. En op deze „omschake
ling" was in myn geval het spreekwoord
toepasseiyk „dat kleine oorzaken groote
gevolgen hebben". Als ik maar het
flauwste vermoeden- had gehad van het
eindelooze. dichte kreupelbosch van
avontuur dat ontsproot uit deze simpele
vraag, dan zou het hart my in de schoe
nen gezonken zijn en ik zou als een be
zetene weggevlucht zyn in den storm-
achtigen regennacht.
Dus: ik vroeg den man in het Duitsch
of hy wist waar ik voor dien nacht een
kamer kon krygen.
Hy wierp me, uit zyn half-toegekne
pen, roode oogeu een snellen blik toe.
Meneer wil natuuriyk liefst in een
Duitsche gelegenheid?
Ge gelooft het misschien niet, maar
mijn onderhoud van .dien middag met
Dick Allerton. had den oorlog eenvou
dig uit myn geest weggevaagd. Als men
lang onder een vreemd volk geleefd
heeft, is er weinig voor noodig om zich
automatisch daar weer mee te vereen
zelvigen. Ik sorak niet alleen Duitsch;
ik dacht ook Duitsch op dat moment
tenminste zoo sohynt het my. als ik aan
dien nacht terugdenk en zonder- dat ik
het zelf wist, antwoordde ik:
Het kan me niet schelen waar het
is. als ik maar ergens onderdak kom in
dezen venvenschten regen!
Meneer- kan een uitstekend bed
krygen in Hotel Sixt, in een klein
straatje, „Vos in 't Tuintje", op de
gracht achter de Beurs. De eigenares is
een betrouwbare DuitscheJawohl
Fr au Anna Sehrafct heet ze .Meneer hoeft
alleen maar te zeggen dat hij gestuurd
wordt door Fram van het Booparder
Hof,
Ik gaf den man een gulden en ver
zocht hem my een rytuig te bezorgen.
Hy had er dadelijk een. Terwyi wy over
de glimmende keisteenen vcorthobbel-
den, liet ik myn gedachten gaan over
de verbys terende gebeurtenissen van
dien dag. Myn onderhoud met Dicky
had my geestelijk zulk een schok ge
geven. da.t het my in het eerst byna on-
mogeiyk was om mUn gedachten te con-
centreercn. Dat is het beroerde van
.shell shock" 1). Je denkt dat je be
ter bent. je voelt je opperbest en dan
opeens merk je. dat de machinerie van
je hersens stokt en met een reuzen ge
kraak stilstaat. Sinds ik uit het hospi
taal was ontslagen, nadat ik aan de
Somme gewond was. had ik my er aa"
gewend om, zoodra mijn geest weer een
..panne" had. weer bij het begin te be
ginnen en wat ik te overdenken had
langzaam en methodisch weer op te
bouwen.
11 Geesteiyke. lang nawevkende schok
ten gevolge van het in de nabijheid van
het slachtoffer ontploffen van een gra
naat.
Laat eens kyken, ik was uit het
hospitaal ontslagen met drie maanden
verlof; toen was ik een maand op een
villatje in Cornwall bij vrienden gelo
geerd geweest; daarop was de brief van
Dicky Allerton gekomen die voor der
oorlog samen met myn broer Francis
een auto-zaak had gehad in Coventry
Dicky had deel uitgemaakt van de ma
rine-divisie. die in Antwerpen te hulp
was gekomen en was met zyn krijgsmak
kers geïnterneerd toen zy de Holland-
sche grens hadden overschreden in d"
veelbewogen dagen van October 1914.
Het was maar een kort briefje dat
Dicky me uit Groningen schreef. Of ik.
nu ik toch verlof had, hem niet wilde
komen opzoeken als ik in staat was om
te reizen. ,Jk heb een eigenaardige me-
dedeeling ontvangen die iets te maken
schü'nt te hebben met onzen armen
Francis", voegde hij er aan toe. Dat was
alles.
Mijn hersens werkten nog niet prima
dus ik eing mij eerst met het onder
werp „Francis" bezighouden. Weer
moest ik by het begin beginnen. Francis
die herhaal del hk voor den actie ven
dienst was afgekeurd tot zün dieps
ergernis wegens spataderen, had glad
weg geweigerd om er op aangez'en te
worden, dat hy met opzet geen diens1
zou hebben genomen en ae autozaak
voort te zetten, nadat zün compagnon
naar het front vertrokken was, ofschoon
hun firma werk voor de regeering deed.
Tenslotte was hy verdwenen in den
maalstroom van het Departement v..n
Oorlog, en het eenige vat ik met zeker
heid wist, was dat h-ü het een of andere
baantje had by den Geheimen Dienst.
Meer dan dat had zelfs hy zelf me ni-fc
villen verteren en toen hy tenslotte uit
Londen verdween, juist in dsn tyd dat
raün bataljon by Neuve Chapelle '-ocht,
raf hy my zyn kamers in Londen als
eenlg adres.
O ja, nu wist ik alles weerFran
cis' ongeregelds brieven die niets bil-
zonders bevatten, daarna zUn testament
dat mij ter bewaring werd toevertrouwd,
toen ik on Kerstm-'s met verlof thuis was
en tenslottestilzwygen! Geen brief
van hem, geen woord over hem, 'niets
wat op een aanwyzing leek.
Ik herinnerde my mijn zenuwachtige
nasporingen, mijn vergeefsche bezoeken
aan het Ministerie van Oorlog, mijn ver
bijstering over de onvermurwbare siil-
zwygendheid van cfe diverse off'rte-'e
personen, die ik aanklampte om nieuws
over mijn broer. Teen de lunch Li. de
Bath-Club met Martin van de zw-e
artillerie en een vriend van h*m. e-n
'nfanterie-kapitein. Ik geloof niet dat
'k zyn naam hoorde, maar ik bfgreep
dat hy op het departement werkte en
by onze sigaren en koffie vertelde ik
hem van de mysterieuze verdwijning van
mijn broer.
(Wordt vervolgd.);
