AGENDA Het nieuwe gebouw van het P. V/. N. HET GEMEENTELIJK GRONDBEDRIJF. 46e Jaargang No. 13975 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon-en Feestdagen Zaterdag 12 Januari 1929 HAARLEM S DAGBLAD DIRECTEUREN: J. C. PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER HOOFDREDACTEUR: ROBERT PEEREBOOM ABONNEMENTEN: per week f 0.27J4. niet Geïllustreerd Zondagsblad f 0.32. Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der gemeente) f3.57H* Franco per post door Nederland f3.87J4. Losse nummers f 0.06. Geïll. Zondagsblad per 3 maanden f 0.57)^, franco p. post BureauxGroote Houtstraat 93 Drukkerij Zuider Buitenspaame 12 Telefoon Nos.Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Administratie 10724, 12713 Drukkerij *0122, 12713 Postgiro No. 38810 ADVERTENT1EN: 1-5 regels 1 1.75. elke regel meer f 035. Reclames f0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Annonces van Vraag en Aanbod 1-4 regels f0.60, elke regel meer f 0.15 buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes (Woensdag en Zaterdag) 1-4 regels f 0.25, elke regel meer 0.10 Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overladen f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke anderè vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.- DIT NUMMER BESTAAT UIT TWINTIG BLADZIJDEN. EERSTE BLAD ZATERDAG 12 JANUARI Stadsschouwburg: Ver. Rott. Hofstad Too neel (Cor v. d. Lugt Melsert) „Merijntje Gij- zen's Jeugd", 8 uur. Cinema Palace: „Moulin Rouge", 2.30 en 8 uur. Luxor Theater: .Liefde in de Tropen." ^Nachten in Arizona", 2.30 en 8 uur. Rembrandt Theater: „De Girl van de Revue'' Tooneel: Choy Ling Foo. 79, 9.1511.15. uur. Matinée 2.30 uur. Standaard Theater: „Dokter tegen wil en dank". Tooneel: Mie en Ko „Madame Sans Gêne". 2.30 en 8 uur. IJsbaan, Kleverlaan. IJshockeywedstrijden. Viering 60-jarig bestaan. ZONDAG 13 JANUARI - Stadsschouwburg: Theremin Trio „Muziek Uit de Lucht", 2 uur. Het Schouwtooneel (A. v. d. Horst en J. Musch) „Mijn vrouw wil scheiden", 8 uur. Schouwburg Jansweg: Zingende Telepathie, Maloïtz, 8.15 uur. Gemeentelijke Concertzaal: Middagconcert H. O. V. o. 1. v. Ed. v. Beinum. Solist Ferd. Leidner, altviool. 2.30 uur. Vereenigde Tooneelisten „Paljas" 8 uur. Remonstrantenhuis: Ver. v. Spiritisten „Harmonia". Wijdingsmorgen. Felix Ort: „Droomen". 10.30 v.m. Cinema Palace: .Moulin Rouge" 27 en 8 uur. Luxor Theater: „Liefde de Tropen." i^Jacht«i in Arizona". Van 2 uur af. Rembrandt Theater: „De Girl van de Revue" Tooneel: Choy Ling Foo. Van 2 uur af. Standaard Theater: .Dokter tegen wil en dank". Tooneel: Mie en Ko „Madame Sans péne". 27 en 8 uur. IJsbaan, Kleverlaan. IJshockeywedstrijden. MAANDAG 14 JANUARI Benedenzaal Concertgebouw: Alliance franeaise, Jacuqes Copeau: „Bérénlce de Racine", 8.30 u. Bioscoopvoorstellingen. AFSCHUIFTHEORIE. Toen wij in een verslag over de rede van den vroeger en Pruisischen generaal Von Schönaich lazen, dat de spreker de schuld van oorlogen gaf aan de industrie, hebben wij aan een fout van den verslaggever ge dacht, maar uit ons eigen verslag van deze toespraak te Haarlem blijkt toch wel, dat hij het gezegd heeft. Hij zei het zoo: „Zij die de groote industrieën beheerschen, „beheerschen óók de quaestie: vrede of oor- „Iog. Nu schijnen zij nog in den vrede een „goede zaak te zien, maar niet zoodra ver andert dat en begrijpen zij dat er door oor- „log nog meer te verdienen valt, dan wordt „het oorlog. Niet de staatslieden regeeren, „maar de macht van het geld en de groote „industrie!" Het is duidelijk, dat de generaal hier zijn baantje schoonveegt. Wij in Nederland wa ren er in 1914 al sinds 25 jaar van overtuigd, dat de militaire partij in Duitschland, die al les overheerschte, de wereld der geleerden, die der industrie, die der ambtenaren, die der rechters, kortom alles en alles, dat die mili taire partij te avond of morgen zoodra de ge'egenheid schoon leek, oorlog zou maken om naast de macht op de wereldmarkt ook die op staatkundig gebied te behalen. De poging is gedaan en Goddank mislukt. Het Duitsche militairisme is vernietigd. En nu is het, zacht gezegd, kinderachtig om de schuld op de industrie te schuiven. Die had behoefte aan rustige toestanden voor het drijven van haar zaken en heeft dan ook in en door den oorlog zware verliezen ge leden. Hoe komt de ex-generaal aan zulke vreemde voorstellingen! De oplossing ligt misschien in wat hij op het bovenstaande liet volgen: „Gedurende 37 jaar was spr. geestdriftig „soldaat en monarchist, maar zijn monar chistisch hart brak toen de ex-keizer over „de Nederlandsche grens vluchtte. Toen werd „spr. republikein. Waarna hij door de krin gen waarin hij vroeger placht te verkeeren „onmiddellijk geboycot werd. Thans is hij in „Duitsche rechtsche kringen de meest ge bate man". Zijn hart brak, toen de keizer vluchtte. De zaak was verloren. Had hij niet eerder de groote gevaren van den militairen waanzin moeten begrijpen? Nu maakt zijn rede den indruk van spijt. „Toen werd spr. republi kein". En wanneer de keizer zegevierend Parijs binnengetrokken was, inplaats van over de grens te vluchten? Wij vinden deze rede niet sterk en wij denken zoo. dat als Nederlanders vlot in het Duitsch konden debatteeren, de generaal niet zonder aanmerkingen van het podium zou zijn gegaan. DE TOESTAND VAN GEORGE V. LONDEN, 11 Januari (V.D.) Het heden avond uitgegeven bulletin luidde: De Koning heeft een rustigen dag. doorgebracht en er valt geen verandering in zijn toestand te ver melden. Het volgende bulletin verschijnt mor genavond. Links: Het gebrandschilderd gedenkraam, vervaardigd door het atelier „De Vonk" te Heemstede, symboliseerend het saamhoorig- heidsgevoel onder het personeel, dat Vrijdag de directie van het P.W.N. werd aangeboden Rechts: Jhr. mr. dr. A. Röell te midden van een groep genoodigden in het hoofdportaal. Geheel rechts, tweede rij, de bouwmeester, de hoofdingenieur, ir. B. F. van Nievelt. Geen voordeelt ge exploitatie De rekening van het gemeentelijk grond bedrijf is voor den buitenstaander niet ge makkelijk uit te pluizen. Als er een tekort is, wordt dit niet uit de gemeentekas bijge past, maar het bedrag van de boekwaarde van den grond wordt eenvoudig verhoogd, waardoor de balans weer klopt. Bij de eind afrekening moet dan evenwel blijken of het in den loop dei jaren opgevoerde bedrag van de boekwaarde overeenkomt met de werkelijke waarde van den grond. In de laatste jaren is met een belang rijk tekort gewerkt. Over 1926 was dit bijna 3 ton en over 1927 ongeveer 2 1/2 ton. Om de 5 jaar moeten, op voorschrift van Ged. Staten van Noord-Holland de eigendom men van het grondbedrijf opnieuw geschat worden. Dat is de eind-afrekening. In 1930 is de termijn weer verstreken, zoo dat de gemeente dan deskundigen moet be noemen om de gronden te taxeeren. Een gemeente koopt grond, berekent de kosten om dien bouwrijp te maken, neemt in den verkoopsprijs een risico-bedrag op voor het geval de grond niet dadelijk verkocht wordt maar verder is het afwachten. De tijd kan eerst leeren of er goede of slechte zaken gemaakt worden. De gemeente moet zeker zijn dat zij haar risico-V:drag niet te laag stelt. Als bijvoor beeld verwacht wordt, dat van een complex gronden het eerste stuk dadelijk en het laat ste stuk pas over 10 jaar verkocht wordt, moet de koopprijs zoo gesteld worden alsof de gronden gemiddeld na 5 jaar verkocht wor den. Maar natuurlijk moeten de prijzen ook zoo zijn, dat met de particuliere grondmarkt geconcurreerd kan worden, want het is nog niet zoover, dat de gemeente prijsregelend kan optreden. Als een gedeelte van den grond eerder ver kocht wordt, dan de raming was, wordt op dien grond verdiend. Die winst kan even wel weer te loor gaan en zelfs in verlies ver anderen, als de overblijvende grond pas na den geraamden tijd verkocht wordt. Bovendien kunnen in den loop der jaren gronden in waarde achter- of vooruitgaan. In het algemeen gaan de gronden in waarde vooruit, maar om te maken, dat geen verlies geleden wordt, moet de grond zooveel in waarde stijgen, dat ook het ren teverlies wordt goedgemaakt. En rente op rente loopt snel op. Het grond bedrijf moet 5 1/2 pet. aan de gemeente be talen. Een voorbeeld kan dit illustreeren. Als de gemeente grond koopt tegen f 10 per M2. en die blijft 10 jaar onverkocht, dan moet de waarde na 10 jaar f 17 zijn. Blijkt na 10 jaar dat de grond slechts f 15 waard is, dan wordt feitelijk een verlies ge leden van f 2. Men kan dus pas uitmaken hoe het grond bedrijf over een reeks van jaren gewerkt heeft, als een nieuwe schatting der gronden wordt gemaakt. Met belangstelling wordt het resultaat af gewacht van de herschatting der gronden in 1930. Niet alleen door Openbare Werken waaronder het grondbedrijf ressorteert maar ook door het gemeentebestuur en ver scheidene raadsleden. Wij vernamen, dat een raadslid dat zich in het bijzonder aangetrokken gevoelt tot het bestudeer en van den gang van zaken bij het grondbedrijf, de heer Ch. C. Wolff, dezer da gen in een kring van raadsleden heeft me degedeeld, dat bij ongunstige resultaten van die nieuwe schatting verwacht- Hij sprak zelfs 'de veronderstelling uit, dat het tekort op niet minder dan een millioen gulden geraamd moet worden. Een ander raadslid dat specialiteit is op financieel gebied zei toen: „nou, zóó erg zal het wel niet zijn", maar uit de manier waar op hij dat zei, was het den toehoorders wel duidelijk, dat ook hij een belangrijk tekort waarschijnlijk acht. Wij hebben een onderhoud gehad met den heer Wolff, die bevestigde, dat hij bedoelde uitlating inderdaad gebezigd heeft. Het is evenwel een persoonlijke opvatting, hoewel die op verschillende gegevens steunt. Maar eerst in 1930 zal blijken of zij ongunstige verwachtingen inderdaad uitkomen. Dat het grondbedrijf vermoedelijk niet voordeelig gewerkt heeft, wijt de heer Wolff aan het duur inkoopen van verschillende gronden en een *e stroeve werking van het grondbedrijf wat den verkoop betreft. Tot zoover de verklaring van den heer Wolff. Het gemeentelijk woningbedrijf heeft vrij veel gronden in eigendom. De laatste cijfers zijn niet bekend, maar eind 1927 was het 189.67.53 H.A. In den loop van 1928 is veel meer aangekocht dan verkocht, zoodat het grondbezit nu wel 200 H.A. zal bedragen of 2.0C0.0C0 M2. De boekwaarde zal ongeveer f 10.000.000 zijn, of gemiddeld f 5 per M.2. Er zijn evenwel veel weilanden onder die nog gereed gemaakt moeten worden als bouw terrein, zoodat die gemiddelde prijs heel wei nig zegt. Eind 1927 was ongeveer 50 H.A. grond in erfpacht gegeven, dus ongeveer 1/4 van het grondbezit. In den loop van 1927 werden volgens het verslag van het woningbedrijf 50.817 H.A. verkocht, waarvan de opbrengst f 438.613 was. Ongetwijfeld is hier het zetfouten-dui veltje zelfs in een officieel gemeentestuk aan het spoken geweest, want dan zou de op brengst nog geen gulden per M.2 zijn geweest. Er zijn dus niet 50.817 H.A. verkocht, maai slechts 5.81.70 H.A., wat juist het tiende ge deelte is. Op een deel dezer gronden staan com plexen huizen van bouwvereenigingen, zoodat de rekeningen dezer vereenigingen met de erfpachtsgelden bezwaard worden. In het al gemeen kan gezegd worden, dat de rekenin gen van het woning- en het grondbedrijf nauwkeurig uit elkaar gehouden worden. De gemeente (het woningbedrijf) of de bouw vereenigingen moeten betalen wat de grond gekost heeft. Alleen den laatsten tijd is grond voor woningbouw beschikbaar gesteld tegen f 10 per M.2, terwijl vroeger meermalen f 15 berekend is. Dat was evenwel om den wo ningbouw mogelijk te maken in verband met de eischen van het rijk. Niet onmogelijk is zoo werd ons door een ingewijde gezegd dat het grondbedrijf hier geen voordeelige zaken gedaan heeft. Door de annexatie is het grondbezit van Haarlem nog belangrijk vooruitgegaan. Op een deel dezer gronden staan reeds complexen van waningbouwvereenigingen. Die zaken moeten met de schadeloosstelling vereffend worden. Het zal vooral moeilijk zijn om de rekening van „Tuinwijk" zuiver uit te zoe ken. Zooals wij reeds schreven is dat een van de grootste geschilpunten tussclien Haarlem en Heemstede. Als in 1930 blijkt, dat het woningbedrijf voor een tekort staat, moet dit in 5 jaar worden aangezuiverd uit de gemeentekas. Als het tekort dus inderdaad eens een millioen gulden was, zou elk jaar 2 ton bijgepast moeten worden. Bovendien zou een verstan dige financieele politiek dan eischen, dat na 1930 zoo gewerkt werd, dat geen nieuwe te korten ontstaan, want anders komt men steeds dieper in de put. VERSCHEPING VAN MUNITIE? VAN ROTTERDAM UIT NAAR NOORD. CHINA. LONDEN, 11 Jan. (V.D.) Volgens een be richt van de „Evening Standard" zijn op het oogenbllk voorbereidingen gaande om 12.000 ton munitie van Rotterdam uit naar Noord- China te verschepen. Bij deze munitie-zending zou het in tegenstelling tot vroegere versche pingen om een door den Volkenbond goedge keurde actie gaan; verder wordt er de nadruk op gelegd, dat deze munitie moet dienen ter handhaving van orde en recht. Het spreekt vanzelf, dat wij de verantwoordelijkheid ge heel aan het Engelsche blad laten. VOETBAL KORFBAL EN HOCCKEY. ALLES UITGESTELD. In ons vorig nummer deelden we reeds mede, dat de voor Zondag vastgestelde wedstrijden van den Ned. Voeabalbond en den Ned. Korfbalbond zijn afgelast. Thans wordt ons medegedeeld, dat ook de wedstrijden van den Haarlemschen Korfbal- bond zijn uitgesteld. En Vrijdagavond is ook besloten om de wedstrijden van den Haarl. Voetbalbond uit te stellen. De wedstrijden van den Ned. Hockey- en Bandybond gaan Zondag eveneens niet door. Ook de wedstrijden van den Noord-HolL Hockeybond zijn uitgesteld. HET VERDRINKINGSGEVAL TE HEEMSTEDE. GEEN VERVOLGING. Wij hebben indertijd reeds medegedeeld, dat de rijwielhersteller v. R.. nadat hij 4 dagen in voorloopige hechtenis geweest was. in vrijheid gesteld was. Het onderzoek tegen hem werd toen nog voortgezet. Nu vernemen wij, dat na die in vrijheid stelling geen nieuwe gezichtspunten naar voren gekomen zijn. Het is dan ook vrij wel zeker, dat er geen termen zijn voor de Justitie om het onderzoek nog voort te zet ten. Blijkbaar is ook afgezien van de eerst- geopperde mogelijkheid om van R. te ver volgen voor het feit, dat hij geen voldoende pogingen in het werk gesteld zou hebben om zijn vrouw uit de Ringvaart te red den, Het woord is aan. Otto Weiss: Een vrouw, die Hef heeft, heeft geen bc- hoefte aan emancipatie DE BAANVEGER. Wanneer er in onze natuur niets meer groeit, En alles staat kil en bevroren. Dan komt het moment dat de baanveger bloeit, Dan komt hij weer tot ons, herboren; Het is een probleem, waar de hulsvlieg toch gaat, In 't wintersche koude getijde. Maar weet u soms waar men den baanveger laat, Wanneer u geen schaatsen kunt rijden? Een druipsnor, een bontmuts, een bezem op zij, Om ooren en hals een bouffante. Daar klopt hij en veegt hij en zuigt er soms bij, Op handen, verkleumd in hun wanten; Hij is ook de man, die er naarstig op let, Of plaatsen soms zwak mochten worde', Hij hoedt u voor vallen, hij tikt aan zijn pet. En zorgt-, als het moet, voor de orde; Er schijnt een geheim soort van afspraak- te zijn, Waardoor elk zijn plaats wordt gewezen, Geen baanveger heeft op zijn eigen terrein, Naar 't schijnt concurrentie te vreezen; Toch, baanvegersbaan is geen vroolijke baan, Veel warmte straalt niet in zijn leven. U zoudt in zijn schoenen niet graag willen. staan, Verzuim dus niet hem wat te geven; Wij konden op 't ijs, wanneer hij er niet was, Eenvoudig niet meer uit de voeten, Dus hulde aan hem is hier zeker van pas, Hoe zouden wij zonder hem moeten? Want hij is de man, die uw ijs onderhoudt, Een eisch op het ijs en een zegen, De eenige die, zoo te zeggen, ijskoud, Een andermans paadje wil vegei P. GASUS. HET OPENBAAR ONDERWIJS. GEEN PUBLICATIE GEWENSCHT. Eenige weken geleden hebben wij mede gedeeld, dat de afdeellng Haarlem van den Bond van Nederlandsche Onderwijzers een verzoek aan het gemeentebestuur van Haar lem gezonden had om maatregelen te nemen dat geen personen bij het Openbaar Onder wijs benoemd worden, die feitelijk tegen standers van dit onderwijs blijken te zijn. In den gemeenteraad is toen aan B. en W. opdracht gegeven aan het. afdelingsbe stuur te verzoeken bepaalde feiten te noe men. Dan zou daarnaar een onderzoek wor den ingesteld. Wij vernemen, dat het bestuur aan den wethouder van onderwijs eenige feiten heeft medegedeeld. De afdeeling heeft evenwel be sloten daarover geen mededeeling aan de pers te doen. AMERIKA. ERNSTIG VLIEGONGELUK. NEW-YORK, 11 Jan. (V.D.) In Mlddle- town (Pennsylvanië) is een zeer ernstig vlieg ongeluk geschied. Bij een mislukte noodlan ding werd een legervliegtuig geheel vernield, waarbij alle vijf inzittende officieren om het leven kwamen. TOCH EEN INSPECTRICE VAN POLITIE. "IOE MEJ. BERDENIS VAN BERLEKOM OVERWON. B. en W. hadden den Raad voorgeste'd het Raadsbesluit van 18 Januari 1928 in zoo verre te wijzigen dat in de verordening re gelende den rang en de bezoldiging van het politiepersoneel te Haarlem zal worden op genomen de functie van ambtenares belast met de behandeling van kinderzaken met een bezoldiging van 24003000. Mej. Berdenis van Berlekom kon echter daarmede zich niet vereenigen. Ze diende met de leden van den Raad. de heeren Adrian, Joosten en Van de Kamp de noo- dige wijzigingen in op het voorstel van B. en W.. waardoor bij de politie zal worden aangesteld een inspectrice voor kinderzaken op een salaris gelijk aan de inspecteurs 2de klasse hier ter stede. Tijdens de discussion over dit voorstel ln den Raad van Vrijdag bleek, dat het de be doeling is dat zulk een inspectrice mede zal behandelen die zedenzaken waarbij kinderen zijn betrokken. Na een lang debat nam de Raad aan het geen mej. Berdenis van Berlekom met de andere leden had voorgesteld met 21 tegen 16 stemmen. Over de functie en over het salaris werd afzonderlijk gestemd. Voor mej. Berdenis van Berlekom een mooie overwinning!

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1929 | | pagina 1