DATUMSTUKJES 46e Jaargang No. 13977 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Dinsdag 15 Januari 1929 HAARLEM S DAGBLAD DIRECTEUREN: J. C. PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER HOOFDREDACTEUR: ROBERT PEEREBOOM ABONNEMENTEN: per week f 0-27H. met Geïllustreerd Zondagsblad f 032. Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der gemeente) f 3.57H- Franco per post door Nederland f 3.87H* Losse nummers f 0.06. Geill. Zondagsblad per 3 maanden t 037H, franco p. post Bureaux Groote Houtstraat 93 DrukkerijZuider Buitenspaarne 12 Telefoon Nos.Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Administratie 10724, 12713 Drukkerij .0122, 12713 Postgiro No. 38810 ADVERTÊ.NT1EN: 1-5 regels 1.73, elke regel meer f 035. Reclame* f0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Annonces van Vraag en Aanbod 1-4 regels 10.60, elke regel meer 10.15 buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes (Woensdag en Zaterdag) 1-4 regels f 0.25, elke regel meer0.10 Gratis Ongevallenverzekering voor Weekakonnés. Uitkeerngen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Dirm f 250.-, Wijsv nger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.- DIT NUMMER BESTAAT UIT TIEN BLADZIJDEN. EERSTE BLAD AGENDA DINSDAG 15 JANUARI Stadsschouwburg: Ver. Rott. Hofstadtoo- neel (Cor v. d. Lugt Melsert). 7e Volksvoor stelling. „Het Graf van den Onbekenden Sol daat." Gem. Concertzaal: Vierde concert Haarl. Bachvereeniging. Residentie-orkest o. L v. dr. Peter van Anrooy. Cinema Palace: „Moulin Rouge". 8 uur. Luxor Theater: „Liefde in de Tropen." ^Nachten in Arizona". 8 uur. Rembrandt Theater: „De Girl van de Revue" Tooneel: Choy Ling Foo. 79, 9.1511.15. uur. Standaard Theater: .Dokter tegen wil en dank". Tooneel: Mie en Ko „Madame Sans Gêne". 8 uur. Veisen: Raadhuis. Gemeenteraad 7 uur. WOENSDAG 16 JANUARI Gem. Concertzaal: Mij. tot Bevordering der Toonkunst. Generale repetitie der 1ste uitvoe ring, 7.30 uur. Bioscoopvoorstellingen 's middags en 's avonds. Statenzaal Prinsenhof: Gemeenteraad 1.30 en 8 uur. HET PROCES TEGEN HAARLEM. DE VORDERING VAN DE MIJ. SCHALKWIJK. Zooals bekend had de Maatschappij Schalkwijk indertijd een civiele vordering tegen de gemeente Schoten ingesteld om een groot bedrag aan straatgelden terug te be talen. Na de annexatie wordt dit proces tegen de gemeente Haarlem voortgezet. Er is nu door de partijen een beslissing van de Haarlemsche Rechtbank gevraagd over een incident over de vraag of de vroe gere liquidateur van „Schalkwijk" Mr. Dr. F. A. Bijvoet in het proces over verschillende vraagpunten gehoord kan worden. De tegen partij heeft zich daartegen namelijk ver zet. Over dit incident zijn onlangs pleidooien gehouden voor de rechtbank. Het O.M. van de Haarlemsche Rechtbank zou heden in de zaak conclusie hebben ge nomen. De zaak werd echter 14 dagen aangehou den. DE TOESTAND VAN GEORGE V. Reuter verneemt officieel, dat koning George een rustigen dag heeft gehad. Men meent te weten, dat 's konings toestand on veranderd is. Prins George, de vierde zoon van den koning moet wegens een lichte verkoudheid zijn ka mer houden evenals koningin Mary. KöHL BIJ HET SKI-EN GEWOND. CHUR, 14 Jan. De Duitsche oceaanvlieger Köhl is bij het ski-loopen nabij Arosa zoo on gelukkig gevallen, dat de punt van zijn ski hem in het oog drong. Hij is naar Chur ge gaan, om zich daar te laten verzorgen. Aman Oellah doet afstand van den troon. Aman Oellah en de bekoorlijke Koningin fioeraya bij hun bezoek aan Europa. (Zie gok 't Belangrijkste Nieuws)t FOCH ERNSTIG ZIEK. DCOR 7 DOKTERS ONDERZOCHT. Maarschalk Foch. Maarschalk Foch ligt reeds eenige dagen ziek In zijn woning te Parijs. Gisteren is be kend gemaakt, dat de veldheer een ernstige hartkwaal heeft en de geneesheeren hem ab solute rust hebben voorgeschreven. Belga meldt nader uit Parijs: Gistermiddag hebben de dokters, die bij den Maarschalk waren geroepen, consult gehou den, waarna een bulletin werd uitgegeven, waarin gezegd werd, dat de maarschalk lijdt aan zwakte van het hart en dat den zieke vol strekte rust is voorgeschreven. De zieke is door 7 dokters onderzocht. Gis teravond kon een kleine verbetering worden vastgesteld. Hedenochtend heeft zich een ernstige cri sis in het ziekteproces voorgedaan. DE WEG HAARLEM- AMSTERDAM. HET HAARLEMSCHE GEDEELTE STERK VERLICHT. Wij hebben reeds medegedeeld, dat het voornemen is om de toegangswegen naar de stad ook 's nachts te verlichten. Het toe nemend verkeer maakt dat gewenscht. De maatregelen die op het Haarlemsche gedeelte van Jen weg HaarlemAmsterdam genomen worden, zijn van veel belang. Daar bestond een gewone gasverlichting, die even wel onvoldoende was. Nu worden daar hooge masten geplaatst, die 40 M. van elkaar staan, met electrische lampen van groote kaars sterkte. Maandagavond brandde het eerste ge deelte tusschen Amsterdamsche Poort en Nagt^aamstraat. Het effect kan verrassend genoemd worden. Het was een donkere avond, maar toch was het op den weg uitstekend licht, niet veel minder dan even voor het vallen van den avond. De auto- en trambestuurders hadden op dit gedeelte van den weg geen behoefte om hun groote verblindende lichten te ontsteken Algemeen werden die gedoofd. Daarmede is gedemonstreerd, dat het doel, dat met de verlichting beoogd werd, bereikt is. Eerst was er angst, dat de sterke verlich ting hinderend zou werken ais het asphalt nat was door den regen. Nu Maandagavond had het geregend en was het asohalt glin sterend glad. Maar benaald hinderlijk was het sterke licht niet. De auto's naar Amster dam hadden er in het geheel geen hinder aan. wart de lichten staan rechts van den weg. zoodat zij niet meer in het asnhalt weerkaatsen. De auto's naar Haarlem hadden wel eenigen last aan de weerkaatsing, maar konden toch veel veiliger rijden, dan anders tegen het verblindende licht van auto's en trams in. De electrische verlichting wordt door Haar lem doorgetrokken tot de grens. Als die verlichting algemeen voldoet, zal het zeker aanbeveling verdienen om te over wegen om den geheelen straatweg Haarlem Amsterdam op die wijze te verlichten. GELIJKLUTr>F*Tr>E STRAAT NAMEN. VOORSTEL TOT HERDOOPEN. De praktijk heeft zoo schrijven B. en W. aan den raad de wenschelijkheid aange toond om enkele straatnamen in deze ge meente, welke gelijkluidend of nagenoeg ge lijkluidend zijn, te veranderen. Deze straatnamen zijn: Delftkade, bij den Zijlweg en Delftkade bij de Kleverlaan; Hertogstraat en Hertzogstraat in voormalig Schoten; Van der Hulststraat en Hulststraat in voor malig Schoten: Marnixstraat en Verlengde Marnixstraat in voorm. Schoten; Spaarndamscheweg en Spaarndammerweg in voorm. Schoten. B. en W. stellen voor een dier namen te wijzigen en wel: Delft kade bij den Zijlweg, te veranderen In Delftstraat; Hertogstraat te veranderen in Mecklen- burgstraat; Hulststraat ln voorm. Schoten te veranderen in Acaciastraat; Verlengde Marnixstraat, in voorm. Scho ten te veranderen in Marnixstraat; Spaarndammerweg in voorm. Schoten te veranderen in Spaarndamscheweg. HET JOODSCHE ZIEKENHUIS. DE NADERE PLANNEN. In ons vorig nummer hebben wij al iets medegedeeld over de verdere plannen voor het Nederlandsch Israëlitisch Joles Zieken huis. De Ned. Israëlitische Gemeente te Haarlem heeft, zooals wij indertijd medegedeeld heb ben, de nalatenschap aanvaard van den heer M. Joles, onder de verplichting, dat daarvoor een Israëlitisch Ziekenhuis zou worden ge sticht en geëxploiteerd. De opening zou bin nen 3 jaar na de aanvaarding der erfenis moeten plaats hebben. Volgens de laatste schatting beloopt de erfenis ongeveer 5 1/2 a 6 ton. Het is de bedoeling dat het Joodsche Zie kenhuis op het Groot Heiligland zty komen. Daartoe is een gebouwencomplex van de firma Hagen aangekocht. Bovendien is door de regenten van het St.-Elisabeth's Gasthuis aan den gemeenteraad van Haarlem toestem ming gevraagd om eenige gronden aan de Minnebroedersteeg met het Joodsche zieken huis te ruilen. Het ls van beteekenis, dat het Joodsche Ziekenhuis aan het St.-Elisabeth's Gasthuis zal grenzen, omdat daardoor samenwerking mogelijk zal zijn. Daartoe hebben de regenten van het St.-Elisabeth's gasthuis reeds hun medewerking toegezegd. Want ook al wordt c zooals wij medegedeeld hebben een ge heel zelfstandige instelling met eigen directie en personeel, er zal toch gebruik gemaakt worden van de operatiekamers van het St.- Elisabeth's gasthuis, terwijl ook wat betreft de verwarming van het gebouw en vermoe delijk nog eenige dingen, samenwerking zal worden gezocht. DE „HEINRICH PODEUS" NOG STEEDS VOORBEREIDINGEN. Nog steeds zit hoog op het Zandvoortsche strand, vijf palen om de Zuid de gestrande „Heinrich Podeus Reeds meer dan een maand is L. Smit en Co.'s Sleepdienst bezig met het vlotbrengen, dat niet erg vlotten wilde. In den beginne bemoeilijkt" het uitblij ven van toestemming van Rijkswaterstaai en Hoogheemraadschap de werkzaamheden, maar nu is men toch bezig de geul te gra ven, waardoor het schip ontkomen moet. Met zakken zand wordt het werk beschermd tegen vloed en storm. De Zandvoorters zijn niet teleurgesteld in hun verwachting, dat het werk tegemoet zou komen aan de werkloosheid. 16 man heb ben hier werk gevonden, dat nog wel ver scheidene weken zal duren, want aan het optrekken op eigen kracht van het schip kan nog niet gedacht worden. De vertegen woordiger van L. Smit en Go's Internatio nalen Sleepdienst heeft zich op het schip een tijdelijk verblijf ingericht. Hij werkt met zes man eigen personeel. AUTOBUSDIENST BEVERWIJK HAARLEM. DE STANDPLAATSVERGUNNING OPNIEUW VERLEEND. Men schrijft ons uit Beverwijk: Zooals reeds in ons blad van j.l. Vrijdag werd gemeld, was de autobusdienst Bever wijkHaarlem van den heer H. van Diggelen door de Beverwijksche politie stopgezet. Deze dienst is thans wederom heropend. Nader vernemen wij hieromtrent het vol gende: Tusschen den concessionaris, den heer H. van Diggelen en de N.V. Stormvogel was om trent de verdere exploitatie van dezen dienst een overeenkomst gesloten, welke overeen komst door Gedeputeerde Staten was goed gekeurd. Reeds gedurende eenigen tijd zag men dan ook eenige autobussen der N.V. Stormvogel, die voorheen op den dienst IJmui- denHaarlem reden, dienst doen op het tra ject BeverwijkHaarlem; deze autobussen droegen echter den naam van den concessio naris H. van Diggelen. JJ. Woensdag maakte de politie te Beverwijk, vermoedelijk in op dracht van Burgemeester en Wethouders dier gemeente, geheel onverwacht het verdere ex- ploiteeren van dezen dienst onmogelijk, door de standplaatsvergunning van den heer H. v. Diggelen in te trekken. Zooals in ons vorig bericht reeds werd ge meld, wendden de he eren van Diggelen en G. Schoone, directeur der N.V. Stormvogel zich direct tot Gedeputeerde Staten. Spoedig daar op ontvingen zij van Burgemeester en Wet houders het volgende schrijven: „Ten einde misverstand te voorkomen, dee- Ien wij U mede, dat ons besluit van 9 Januari j.l. no. 5522 tot intrekking der verleende ver gunning voor stand- en stopplaatsen slechts zoolang van kracht is als gij Uwen autobus dienst BeverwijkHaarlem door een anderen ondernemer doet uitoefenen. Indien gij dus zelf Uwen dienst gaat uit oefenen, kunt ge evenals voorheen, een standplaats innemen aan de Schans en gele genheid geven tot het in- en uitlaten van reizi gers op de bekende stopplaatsen." Ofschoon men uit dit schrijven allicht zou afleiden, dat in het vervolg alléén de bussen, waarmede de heer Van Diggelen voorheen op dezen dienst reed, dienst mogen doen, blijkt uit de practijk, dat de ondernemers door Ge deputeerden in het gelijk zijn gesteld. Het woord is aan., George Bernard Shaw: De eigenschappen, die iemand in een be paalde klasse der samenleving doen uitblin ken, richten hem ten gronde in een andere. Wie kantoorklerk is moet zich niet als een hertog gedragen. KOEIEN-EEREN. (Tot de versterkingsmiddelen die den zieken Engelschen koning worden toegediend, behoort ook Acidophilusmelk en -room uit Nederland.) De koe keek met peinzende blikken, En kauwde her op haar gemak, Ze nam nog haar tijd om te slikken, Toen hief zij haar kop op er. sprak: Zoo, heb je dat ock al gelezen, Wat ik voor dien koning daar doe, En is nu je achting gerezen. Voor 't edel geslacht van de. koe? Wij hebben sinds tijden de menschen, Voor ernstige kwalen behoed. Wij stonden steeds klaar voor hun wenschen, Met offers van melk en van bloed; Wij hebben steeds zonder mankeeren, Voor 't heil van de menschlieid gewerkt, Maar nu wij een koning serveeren, Nu wordt het voor 't eerst pas gemerkt; Nauw is er een vorst bij de klanten, Of 't koebeest rijst daad'lijk ln stand, Het feit wordt vei meld in de kranten, En wij zijn een eer voor ons land; Zooals ze zich met ons bemoeien! Ze loopen met namen te koop, Die ik niet zal trachten te loeien, Mijn tong raakt er van in de knoop; En is straks de koning genezen, Dan is onze taak v.eer volbracht, Dan worden wij harteloos wezen, Als dank voor de diensten geslacht. INGEZONDFN MF.DEDEFLINGFN AMSTERDAMSCHE BRANDSTOF ANTHRACIET - MIJ verz£GEJADKKEN Groote Houtstraat 187, Te!ef. 12504 Amsterdam - Hilversum - Bussum - Leiden (Ook anthrac'et eo breehco'-e» voor centrale rerwarming) DE PH-AEN ZATERDAG REEDS OP SCH PHOL? THANS TE BENDER-ABBAS. Volgens Maandagmiddag bij de KL.M in gekomen bericht is het vliegtuig P. H.A.E.N. gistermorgen te 7.35 uur uit Karatsji vertrok ken en te 13.07 uur te Bender Abl. ..3 aange komen. Aan boord is alles wel. Indien het verdere verloop van den tocht even gunstig blijft als over den tot nu af- gelegden afstand, wordt het vliegtuig Zater dag op Schiphol verwacht. GEVAARVOLLE TOCHTEN. DOOR DE KAL AH \RI-WOESTIJN. Een abonné gaf ons Inzage van een brief, waarin interessante medeöeelingen worden gedaan betreffende tochten die een familie lid van dien abonné thans maakt in Zuid- Afrika met convooien, uitgezonden door de regeering aldaar, met het doel Afrikaansche Boeren te halen uit het Portugeesch ge bied, waar ze onderdrukt worden. Aan deze Boeren wordt nu grond verschaft in Zuld- West-Afrika. Het zijn zware tochten die hiervoor ge maakt moeten worden door de Kalahari- woestijn. De Boeren worden gehaald met groote auto's, elk voor 25 personen en de noodigc vrachtauto's. Zoo'n tocht duurt eenige weken en dan de terugtocht nog! Behoorlijke we gen zijn er bijna niet. Levensmiddelen en drinken moeten medegenomen worden. De reis begint in Windhoek, dan over Oka- handja naar Ontjo. Dit is de laatste be woonde plaats. Drie dagreizen verder is een politiestation en dan is verder alles onbe woond tot de grens van Duitsch Zuid-West- Afrika. Na een paar dagen komen de reizi gers dan in het Kaffergebied. Daar krijgen ze melk en meestal een schaap in ruil voor tabak enz. Dan gaat de tocht weer geduren de een dag of. zes verder langs een moeilijk begaanbaar pad door rivierzand en dan is eindelijk de Komene-rivier bereikt, waar de boeren door het convooi worden opgepikt. Het laatste deel van den tocht gaat door een tropisch gebied. De deelnemers zien die laatste zes dagen verschillende dieren als olifanten, spring- en steenbokken, giraffen enz. Zij hooren leeuwen brullen, zien ook de sporen, maar gezien hebben zij nog geen enkelen leeuw. Natuurlijk moeten er tal van moeilijkhe den overwonnen worden: zoo springen er bij voorbeeld telkens banden en moeten de auto's gerepareerd worden. Het zal één a twee Jaar duren eer alle boeren zijn overgebracht. Zij zijn een eigen aardig achterlijk volkje en spreken een taaltje dat half Portugeesch en half Afri- kaansch is. Bovendien munten zij niet be paald door reinheid uit. Haarlem, 15 Januari. De Negen Heerschers. Er komt weer erg veel beweging en teeke- ning in het Europeesche gebeuren. Tien jaar geleden beleefden wij den val van een heele reeks constitutioneele heerschers. Het begon er zelfs een oogenblik op te lijken alsof het monarchale stelsel geheel en al uit het oude werelddeel zou verdwijnen. Alleen in enkele landen waar zij door eeuwenlange traditie en door de reputatie van het regeerende Huis heel sterk stond, handhaafde zij zich. Maar de velen die gedacht hebben, ver schrikkelijk on-historisch en onverantwoord, dat de democratie nu vrij spel had in Euro pa. zijn bedrogen uitgekomen. Na den af tocht der constitutioneele vorsten kwam de intocht der dictatoren eerst langzaam en hortend, daarna in steeds sneller tempo. En nu moeten wij constateeren dat er al negen landen door absolute heerschers geregeerd worden. Het lijstje volgt hier: Italië. Dictator Mussolini, met op den achtergrond een vergeten koning en een caricaturaal parlement, dat er eigenlijk al leen zit als achtergrond voor Caesar's foto's, en als claque bij zijn redevoeringen. Spanje. Officieel dictator markies Primo de Rivera, werkelijk dictator koning A'fonso XIII. Het vergeten parlement zit thuis. Polen. Dictator maarschalk Pilsoedski. die het par'ement naar hartelust laat praten en met het leger a's steun de macht zelf ge heel in handen heeft. Litauen. Dictator prof. Woldemaras. Het parlement ls naar huis gestuurd. De pre sident van de renub'iek heeft evenveel ln te brengen als koning Victor Emanuel III bij Mussolini. Joego-S'avlë. Dictator koning Alexander. Parlement naar huls gestuurd. Een schljn- mlnlsterie en een poging om naar buiten den Indruk te wekken dat de premier eigen lijk de dictator is. Maar koning Alexander staat al te lang als een mannetjesputter be kend, en jarenlang heeft men zich al afge vraagd: ..Wanneer zal hij lombarsten?" Blijk baar regeert ook hij met den vollen steun van het leger, althans van de machtige off'cieren-camaril'a. Hongarije. Dictator graaf Bethlen. premier. De recent, a-'miraal Horthy, heeft niets te vertel1 en. Het par'ement bestaat, maar is gekozen op een wij~e die met democratie n'ets uitstaande heeft. A'banië. Dictator ('chmed Zogoe. die zich reeds tot koning heeft gepromoveerd, en de situatie volkomen in handen schijnt te heb ben, hetgeen buitengewoon veel zegt, voor zoo'n land. Monaco. D'ctator prins Louis TT, Het par- lementje ls voorloopig afgeschaft. De vorst wordt weliswaar niet gesteund door een le ger. maar door de directie van de soee'bank. Hier regeert eigenlijk, on treffend-duidelijke wijze, het symbolische Gouden Kalf. Daar hebt u dan de Europeesche lijst van negen. Ten onrechte hebben sommige En- gelsche bladen er Turkije aan toegevoegd, dat geen Europeesche natie meer is. De Daily News heeft er Perzlë bij gerekend, en zal terug moeten naar school om beter aard rijkskunde te leeren. Roemenië, waar Maniu nu premier is, en Griekenland, waar Veni- zelos weer het bewind voert, zijn blijkbaar op den rand der dictatuur en kunnen er binnenkort weer in verzeilen. Beide landen hebben trouwens al onder dictatoriaal be wind gestaan Roemenië onder Bratianu en Griekenland onder den avontuurlijken generaal Pangalos, die het niet lang bol werkte. Wat staat ons verder op dictatoriaal ge bied te wachten? Zal deze „Europeesche epi demie" zich nog verder uitbreiden? De geleerden verschillen er sterk van mee ning over. Tot dusver ls het eigenlijke centrum van de Westersche beschaving nog dlctator-vrlj gebleven. Frankrijk, Engeland, Duitschland, België, Zwitserland, de drie Scandinavische landen en wijzelf vallen er buiten. En wat ons zelf, ook trouwens wat de Engelschen betreft lijkt het schier ondenkbaar dat er ooit een dictatuur zou komen ln de volle werkelijkheid daarvan, met onderdrukking van het vrije woord als eerste en meest funeste voorwaarde. Hoeveel Hollanders zou den zich daar ooit goedschiks aan onder werpen? Het ziet er wel wat anders uit ln Duitsch land, dat in de laatste Jaren van het ecne groote financieele schandaal in het andere is getuimeld, en waar de traditie van de sterke vuist nog zooveel trouwe aanhan gers heeft, die den „goeden" ouden tijd be treuren. Oostenrijk is volkomen rijp voor de revolutie en de dictatuur in een of anderen vorm, en de losbarsting daar zal niet lang meer op zich laten wachten. Frankrijk ls fi nancieel gesaneerd door Poincaré maar alleen de Staat, niet de Gazette du Franc met vertakkingen en aanhang. Het réglme- Poincaré. dat zooveel goeds heeft bereikt onder zijn intègren leider, wankelt al en de „république des camarades", de staat van de vriendjes en het favoritlsme, herleeft. Ik heb te Parijs een boulevard-tooneelstuk ge zien dat getuigde van het heerschende bit tere cynisme ten opzichte van algemeene eerlijkheidsbegrippen bij „hommes d'affai res", En net is veelbeteekenend dat de film, gemaakt van het blijspel ..De Nieuwe Heo- ren" dat regearingstoestanden zoo vinnig he'*e!de. door den censor verboden ls. Overal vindt men ontevredenheid over de heerschende eerüjkheids-moraal, overal cor ruptie, overal favoritlsme, overal barsten financieele schandalen los. Ons land is. met de Veendammer affaire, niet achtergebleven. Daarom zou het dwaasheid zijn om die dictaturen-epedemle te beschouwen als een

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1929 | | pagina 1