DATUMSTUKJES
DE OPENING DER R.-K. LEESZAAL.
46e Jaargang No. 13980 Verschijnt dagelüks, behalve op Zon-en Feestdagen Vrijdag 18 Januari 19a9
HAARLEM S DAGBLAD
DIRECTEUREN: J. C PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
HOOFDREDACTEUR: ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN: per week f 0.27J4, met Geïllustreerd Zondagsblad
f 0.32. Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is
(kom der gemeente) f 3.57)4. Franco per post door Nederland f 3-S7)4. Losse
nummers f 0.06. GeilL Zondagsblad per 3 maanden f 0.57)4, franco p. post
BureauxGroote Houtstraat 93 DrukkerijZuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 12713 Drukkerij .0122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENTIEN1-5 regels l 1.75. elke regel meer 0.35. Reclames
fOJW per regel. Reductie bij abonnement. Annonces van Vraag cn Aanbod
1-4 regels 10.60, elke regel meer 10.15 bulten Arrondissement dubbele prijs.
Onze Groentjes (Woensdag en Zaterdag) 1-4 regels f 0.25, elke regel meer 10.10
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeer'ngen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Daim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100w-
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN
EERSTE BLAD
VOOR DE AGENDA
Verv aten wij naar de tweede pagina van
dit bead.
ONZE GRATISONGEVALLEN
VERZEKERING VOOR ABONNéS.
DRIE UITKEERINGEN VAN 100.—.
- Wij konden heden wegens beenbreuk aan
H. C. Holtz, Groote Houtstraat 35 te Haar
lem, wegens armbreuk aan P. de Jong,
Spaarnwouderweg 257 te Haarlemmerliede
en wegens armbreuk aan Mej. W. Eleveld,.
Rozenpriëelstraat 57Z te Haarlem elk een
uitkeering geven van HONDERD GULDEN.
De Administratie.
De ramp bij_den Hoek
Voor de nabestaanden
der 8 helden
Onze inschrijving
Hebt u al bijgedragen?
Doe het nu!
J. H. De B. 6.—
P. A. Br. Sch. 25.—
R. Sell. 25.
L. C. de H. Ij—
Robbie H. 0.50
R. 2.50
L. en M. 2.50
E. B. te Heemstede 1.—
Fam. L 1.50
W. B. V. 1.50
J. W. B. 1.—
id. Kinderen 0.40
N. N. 1.—
Jan en Corry 2.
Mej. G. 1.—
W. 0.50
J. 0.50
B. 0.50
0. -v. 2.50
W. T. 5.—
W. K. 2.50
Kegelclub H. V. K. 16.
1. A. L. 10.—
Naaml. Venn. v. d. SL 25.
N. N. 250.—
Van een Werklooze 0.10
Ir. A. de Jong en Zn. 5.
Mannenkoor Proza en Poëzie 12.23
F. C. K. Azn. 2.50
N. N. 5.—
Pers. Leo Meyer's Metaalhandel en
.Dinie 10.—
B. J. W. 2.50
Kantoorpers. Cohen en Van der
Laan 25.
Van S. 2.—
J. L. P. 1.—
H. K. 2.—
Mr. M. S. 25.—
J. H. 2.50
T. K. V. 3.—
N. N. 3.—
J. d. J. 1.—
Klaasje 1.
G. K. 5.—
Mej. J. C. H. S. 20—
F. H. 2.50
Fam. B. 4.
W. J. van B. 1.
Mevr. Wed. Dr. W. 10.
Mej. Gr. 10.
Fam. K. 2.
Gep. Brievenbesteller 1.
C. G. P. 1—
X. X. X. 3.50
H. M. K. v. D. 2.50
J. P. 2—
v. G. 10.—
H. W. 2.50
Pers. H. H. Bk. 10.—
Ds. M. 25.—
M. v. d. P. 2.50
A. B. 25—
H. M. v. B. 25—
Mr. J. D. P. 10—
G. J. H 25—
D. S. 10—
Z. 2.50
J. J. S. 50—
N. J. H. 25—
Fam. B. 5.
V. H. 1.—
K. M. P. 15—
M. K. P. m 25—
P. K. M. 25—
M. P. K. 50—
K. P. M. 60—
P. M. K. 15.—
J. B. S. m 3—
Jaap en RItie 1-
Fan. P. J. S. 0
R. W. 12 50
P. W. 12.50
Vorige lijst
Totaal heden
1004.23
322—
1326.23
Wij vestigen er de aandacht op dat onze
bureaux vanavond tot 9 uur geopend zijn.
Pe «Prins der Nederlanden" op het strand bij Rockanjo geworpen.
REDDERS.
Weer is een huivering door Nederland gevaren,
Bij het vernemen van t rampspoedige bericht,
Weer gaf ons volk den cijns aan het geweld der baren,
Als offer van 't beroep der hoogste menschenplicht;
Weer heerscht er diepe rouw in meerdere gezinnen,
Weer drukt voor vrouw en kroost de kommer van t bestaan,
Weer trad de kille dood de kleine huisjes binnen,
Weer spoelen op ons strand ontzielde lijken aan;
„Onmogelijk", was geseind, om in dien storm te leven,
Een woord dat in geen redder's woordenboek kan staan,
Want zonder aarzeling werd tot bescheid gegeven,
Een schip verkeert ln nood men roept ons dus wij gaan;
Weer werd de zware strijd, als reeds zoo vaak, gestreden,
Om hulp te bieden daar, waar hulpe werd gevraagd,
Weer werd met heldenmoed geworsteld en geleden,
En voor den medemensch het veege lijf gewaagd;
Maar moed en menschenkracht, hoe sterk, mocht hier niet baten
De kaïpp was t' ongelijk, het scheepje was te klein,
Slechts is door t achttal dat het leven heeft gelaten,
Opnieuw getoond waarin een klein volk groot kan zijn;
Thans rust op ons de plicht hun heldenmoed te eeren,
Weer heerscht er droeve nood, weer klinkt een S. O. S.,
Uit huizen waarin vader nooit zal wederkeeren,
Ons wordt nu hulp gevraag.1 nu staan w ij op de bres;
Geen kans op lijfsgevaar komt ons, als hen, belagen,
Gevraagd wordt slechts een gift, groot naar een ieders kracht,
't Is of uit 't golvengraf de doode redders vragen,
Dat gij voor vrouw en kroost het zware lot verzacht.
P. GASUS.
Haarlem, 18 Januari
Noblesse oblige.
De acht moedige kerels van de redding
boot Prins der Nederlanden, die bij hun
dappere poging om medemenschen te redden
in de golven zijn omgekomen, hebben acht
weduwen en zeven-en-dertig kinderen nage
laten. Wij hebben dadelijk een inschrijving
voor hen in dit blad geopend, konden giste
ren al een reeks giften tot een totaal van
ruim 300 vermelden, en overschreden van
morgen de ƒ1000. Dat is een goed begin, maar
er moet nog veel en veel meer bijeenkomen.
Wij hebben eenige kleine giften ontvan
gen, van vijftig cent en een gulden, en eer
lijk gezegd begrijp ik niet waarom er niet
duizenden van die bijdragen komen. Vrij
wel iedereen kan zoo'n bijdrage missen, en
vrijwel iedereen is toch diep onder den in
druk gekomen toen hij las over de ramp die
geschied was. Er is niets dat ons Hollanders
nader aan het hart ligt in den levensstrijd,
dan het eeuwige vechten tegen de zee. Wij
kunnen daar niet allen aan deelnemen, velen
onzer hebben er nimmer zelf iets mee uit
staande, maar wij kunnen wel aannemen dat
er geen enkele Holiandsche familie is wier
voorvaderen niet aan dien nobelen, moedi
gen kamp hebben deelgenomen. De strijd
tegen de zee is de grootste traditie van ons
volk. In den loop der eeuwen hebben hon
derdduizenden er met moed en geestdrift
aan deelgenomen, en velen zijn er in ge
bleven, zooals de acht moedige mannen van
Hoek-van-Holland.
Er is vaak betoogd dat iemand die ln het
water springt om een drenkeling te redden
slechts een onweerstaanbaren impuls volgt,
die met heldenmoed weinig uitstaande heeft.
Men heeft dat „het Newfoundlanders-in
stinct" genoemd.
Misschien is dat waar. Schrijver dezes
heeft nimmer de gelegenheid gehad om zoo
iets te ondervinden, en is niet geneigd om
de daden van anderen op dit gebied te
kleineeren.
Maar niemand kan den mannen-van-de-
reddingboot hun koelbloedigen, vastberaden
moed en zelfoffering ontzeggen. Daar is in
geen geval sprake van een impuls van het
oogenblik, een Newfoundlanders-instinct of
hoe men het noemen wil. Die dappere ke
rels zien kalm den dood onder oogen. Zij
kiezen zee in een notedop, en in dit geval ln
een ijzigen sneeuwstorm die ijskoude golven
hoog opjaagt, en zij weten dat wie over
boord slaat onherroepelijk verloren is. Zij
weten, als zij van wal steken, dat er een
groote kans is dat zij nimmer terug zullen
komen. En toch aarzelen zij niet, want er
zijn daar op zee andere menschen ln le
vensgevaar, die zichzelf niet meer helpen
kunnen. Dus moeten zij het wel doen. Het
klinkt heel eenvoudig en logisch. Het is
waarlijk grootsch en moedig. Die mannen
verdedigen onze beste en nobelste nationale
tradities, en als men leest dat een man als
schipper v. d. Klooster al tweeëntwintig Jaar
lang met de Prins d-r Nederlanden gevaren
had heeft men toch diepen eerbied voor
zoo'n levensloop, c .n aaneenschakeling van
daden van zelfverloochening en moed.
Er is vandaag iemand die ln een ingezon
den stuk betoogt dat het best mogelijk zou
zijn dat duizend Haarlemmers ieder 25
voor de nagelaten vrouwen en kinderen ga
ven. Ik geloof niet dat dit gebeuren zal,
maar met zijn geestdrift voor de zaak ben
ik het ten volle eens. Wij zijn trotsch op
onze historie als zeevarende natie, wij zijn
trotsch op de dapperen die jaar in jaar uit
het reddingswerk op onze gevaarlijke kusten
doen. Velen onder ons schamperen graag
een beetje op eigen land maar nooit op dit
gebied. In ieder Hollander leeft het besef dat
wij als zeevarende natie voorop staan, dat wij
een groote reputatie in de wereld genieten.
Niemand zal het in zijn hoofd halen om op
dit gebied te komen met sceptische com
mentaren en opmerkingen van het buiten
land dat het beter doet.
Welnu: noblesse oblige. Wij hebben ver
plichtingen jegens de nagedachtenis van de
acht mannen, die bij Hoek-van-Holland hun
leven geofferd hebben. Wij kunnen die ver
plichtingen niet beter nakomen dan door te
zorgen dat hun gezinnen van armoede ge
vrijwaard worden, en dat hun kinderen hun
rechtmatige kans krijgen om hun weg in
de wereld te vinden. Daar is heel veel geld
voor noodig een kapitaal want er zijn
acht weduwen en zeven-en-dertig kinderen
achtergebleven.
Wij hebben nog niet den Idealen toestand,
die in Amerika bestaat, dat iedere jongen en
ieder meisje, die er den aanleg en de wils
kracht voor bezit, voor niets al het onder
wijs kan krijgen dat de hoofdprijzen in het
maatschappelijke leven binnen hun bereik
brengt. Naar mijn meening behooren de kin
deren van de acht hPlden van Hoek-van-
Holland al die kansen zeker te hebben. Er
Het woord is aan.,
Voltaire:
Donderdag werd het nieuwe gebouw van
de R.K. leeszaal op de Nieuwe Gracht
geopend.
Ter gelegenheid daarvan poseerde het be
stuur voor onzen fotograaf.
Zittend van links naar rechts: H. J. Bartels.
J. H. Weustink, mej. F. A. M. Peeters, Pastoor
L. J. Boogman. Staand: J. W. B. Bijk. dr. H. T.
M. Janzen, mr. dr, F. A. Bijvoet, Jos
Vandervelder
Men maakt zijn fortuin in deze wereld door
zijn karakter- niet door zijn geestea-etgen-
schappen.
is meer noodig dan alleen die gezinnen van
armoede te redden. Laten wij zorgen dat de
kinderen, die ten allen tijde trotsch op hun
vaders zullen zijn, daarbij kunnen zeggen:
„Maar him landgenooten hebben ook ten
slotte erkend wat zij gedaan hebben, hoe
zij hun levens geofferd hebben, en hun dank
baarheid daarvoor aan ons vergolden".
Onze meening is dat niemand bij dezen
oproep om steun mag achterblijven. En met
vertrouwen beveel ik nogmaals de inschrij
ving voor de vrouwen en kinderen bij u al
len aan.
Wij begrijpen allen wat die acht mannen
gedaan hebben, wij voelen allen, omdat wij
Hollanders zijn, de tragiek van hun dood in
nobelen, open strijd tegen de machtige zee.
En daarom moeten wij helpen.
R. P.
HET JOLES-ZIEKENHUIS.
DE PLANNEN.
Herhaalde malen gaven wij berichten over
het legaat van f 500.000 na aftrek van de
noodzakelijke onkosten dat wijlen de heer
Joles naliet aan de Israëlietische Gemeente
alhier met de bepaling dat er, drie jaar na
zijn overlijden, een Joodsch ziekenhuis met dit
kapitaal te Haarlem moest gesticht zijn.
Er zijn in het afgeloopen jaar heel wat be
sprekingen gevoerd, teneinde een manier te
vinden waarop het legaat het best productief
kon worden gemaakt volgens de bedoeling
van den erflater. De moeilijkheid was daarbij
dat er voor een halven ton wel een klein zie
kenhuisje maar geen goed geoutilleerd en
flink ziekenhuis kon worden gebouwd. Deze
quaestie is tenslotte op de volgende wijze tot
een o. i. zeer gelukkige oplossing gekomen.
Onlangs is door Regenten van het St. Eli
sabeths Gasthuis aan de gemeente goedkeu
ring gevraagd voor uitbreiding van dit Gast
huis. Dit verzoek aan den Gemeenteraad
houdt nauw verband met de plannen voor het
bouwen van een Israëlietisch Ziekenhuis.
Er is n.l. een contact tot stand gekomen
tusschen het bestuur van de „Stichting Ned.
Israëlistisch Joles-Ziekenhuis" en Regenten
van het St. Elisabeths Gasthuis. Beide par
tijen hebben besloten (behoudens en deze
beperking geldt voor alles wat hier verder
volgt de goedkeuring van den Gemeente
raad) een soort belangengemeenschap aan te
gaan. Het Joles-Ziekenhuis zal zóó worden
gesticht dat het in onmiddellijk verband met
het Gasthuis komt te staan, maar overigens
in beheer en bestuur geheel zelfstandig zal
zijn.
Het plan is een ziekenhuis te bouwen met
minstens 20 bedden en 3 klassen. Verwacht
wordt dat het aantal bedden niet geheel voor
de Haarlemsche Joodsche gemeente noodig zal
zijn en daarom zal het Gasthuis ook gebruik
kunnen maken (ook voor niet-Joodsche pa
tiënten) van de bedden die in het Joles-Zie
kenhuis ongebruikt zullen zijn. Daartegenover
zal dan het Joles-Ziekenhuis gebruik mogen
maken van de operatiezaal en technische
hulpmiddelen van het St. Elisabeths Gasthuis
Het ligt in de bedoeling gezamenlijk aan
te koopen een complex woningen aan het
Groot Heiligland, aansluitend aan het terrein
van het Gasthuis. Op dien grond aan het
Heiligland zal dan, nadat na het sluiten van
den koop een vcrdeeling en ruiling van grond
tusschen beide partijen zal hebben plaats ge
had, het Joles-Ziekenhuis gebouwd worden,
met het front aan het Heiligland. De Minne-
broederssteeg komt dan te vervallen.
Het m'euwe Ziekenhuis krijgt ook een tuin.
Daar de erflater ruim een jaar geleden over
leden is, zal alles binnen twee jaar gereed
moeten zijn.
Door genoemde overeenkomst krijgt het
Gasthuis gelegenheid voor eventueele uitbrei
ding en zal het al dadelijk zijn barakken meer
achteruit kunnen plaatsen.
DE RAMP AAN DEN HOEK VAN
HOLLAND.
DE BERGING VAN DE „VALKA"
DEELNEMING UIT HET BUITENLAND
Nadere berichten.
Uit Stellendam komt het volgende bericht:
De „Prins der Nederlanden" ligt op het
oogenblik hoog op het strand te Rockanje. De
boot ligt geheel onderste boven en men heeft
een geul gegraven, terwijl trossen aan de boot
bevestigd zijn. De sleepboot „Kijkduin" zal
trachten het schip vlot te brengen en daarna
overeind te zetten.
Uit Hellevoetsluis wordt gemeld: Donder
dagavond is de „Prins der Nederlanden"
door de sleepboot „Kijkduin" de haven bin
nengebracht. Men zal thans een onderzoek
instellen of er zich nog lijken aan boord be
vinden.
De bemanning van het Finsche stoomschip
„Valka" heeft Donderdagavond haar Intrek
genomen in Hotel van Engelen te Hellevoet-
sluis.
Omtrent de berging van de „Valka" ls nog
niets bekend. De geheele deklast is wegge
slagen.
De bemanning van de „Valka" was voor
nemens heden reeds weer per sleepboot van
Smit's Sleepbootendienst naar de Valka te
vertrekken. De berging van de Valka ls opge
dragen aan L. Smit en Co's Berging-Maat
schappij.
Een gift van f JO.rtOO.
Naar het Corr. Bureau verneemt heeft het
Nationaal Steuncomité Stormramp 1927 reeds
een bedrag van f 10.000 ter beschikking van
den Minister van Waterstaat gesteld, teneinde
dit aan de nagelaten betrekkingen van de be
manning der „Prins der Nederlanden" ten
goede te doen komen.
PccTnemmg.
Het Koninklijke NaM^nale Reddingsbootln-
stituufc te Londen heeft een tele'Tam gezon
den aan de Zuld-Hollandsche Maatschappij
tot Redding van Schipbreukelingen ln ver
band met de redding van de bemanning van
het stoomschip „Valka". terwijl tevens deel
neming wordt betuigd over het vergaan van
de reddingboot „Prins der Nederlanden". Er
wordt aan herinnerd, dat deze reddingboot
deel heeft uitgemaakt van de Internationale
vloot van reddingbooten die in 1924 de
Theems opvoeren om het honderdjarig be
staan van genoemd instituut te vieren.
De gezant van Letland heeft aan de Neder-
landsche regeering telegrafisch de deelne
ming zijner regeering betuigd naar aan'ei-
ding van het omkomen der bemanning van
de Nederlandsche reddingboot ..Prins der Ne
derlanden", bij haar heldhaftige poging tot
redding van de schipbreukelingen van het bij
Hoek van Holland gestrande Letlandsche s.s.
„Valka" en tevens verzocht deze deelneming
aan de nagelaten betrekkingen over te
brengen.
PF OUDEWFG.
Het p^rconeel van v. d. Linden's b o -».k-
kerlj aan den Oudeweg zendt ons een
klacht over den slechten toestand van den
Oudeweg.
Wij merken evenwel op, dat de gemeente
raad reeds aan B. en W. een crediet heeft toe
gestaan om den weg te verbeteren.
Zoo gauw het weer het toelaat zal met dit
werk begonnen worden.
