DE DIEREN
HELPT!!
EN DE HEVIGE KOUDE
Hoe het moet. Een snoer, wel geen paarlen
snoer, maar van sousjcs, in de vogelwereld
minstens even kostbaar.
Verontwaardigde dame tot stationsbeambte:
Wat heb ik in vredesnaam aan een spoor
boekje, als de treinen altijd te laat zijn.
Stationsbeambte: Als u geen spoor
boekje hadt, zoudt u niet kunnen zien, dat
de treinen te laat zijn.
ZATERDAG 23 FEBRUARI 1929
BIJVOEGSEL VAN HAARLEM'S DAGBLAD
VIJFDE BLAD
Hoe hebben zij het poolklimaat doorstaan? Een kwaden
De meeuwen worden niet vergeten. lederen dag is er de vriendin der vogels die in volgel nooden wil voorzien.
tijd achter den rug.
Uit andere landen krijgen we berichten
dat vele dieren, als gemzen, de lage tempera
tuur niet doorstaan hebben. We moeten ook
niet uit het oog verliezen, dat de tijd, die
achter ons ligt, een klimaat had, dat over
een komt met het klimaat van den Ijstijd,
toen ook de Oosten en Noorden wind over-
heerschend was. Het ijs bedekte toen, ook in
den zomer, onze Noordelijke provinciën.
Toen er een tijd kwam met andere winden
kregen we het klimaat, dat we nu kennen.
De ijsbedekking van de Wadden en de Zui
derzee biedt dus een tafereel, dat wel in
veel opzichten overeen zal komen met het
Noord-Nederlandsche landschap in den ijs
tijd. Dat een aantal diersoorten deze tijde
lijke klimaatswijziging, die slechts eenmaal
in een menschenleven plaats heeft, niet ge
heel doorstaat, is dus geen wonder.
De mensch, die op ander gebied zooveel
natuurvemieling op zijn geweten heeft, is
hier toch in veel opzichten een helpende
factor.
oed voor het ongedierte, die vorst?, is
zoo de vraag, die mij reeds enkele
^5Ï malen gedaan is.
In andere winters moet ik de vragers al
tijd ongelijk geven.
Want tegen een normalen winter is het
meeste gedierte uitstekend bestand. De één,
als de egel, houdt een winterslaap, anderen,
als wormen, kruipen iets dieper weg in den
grond, weer anderen, als roofdieren toonen
iets grooter activiteit in het vaneen van hun
prooi en dieren als eekhoorns profiteeren
van de wintervoorraden, die ze aanlegden.
De vogels redden zich meestal ook wel,
vooral met de hulp van den mensch; som
mige soorten als spreeuwen lijden wel erg
van de koude omdat ze hun winter feitelijk
in een milder klimaat door behooren te
brengen, zooals ze vroeger deden.
Het kleine „ongedierte", de schadelijke in
secten, die dan meestal bedoeld worden bij
het stellen*van een dergelijke vraag, brengen
of diep in den grond of in een toestand van
verstijving, die veel overeenkomst heeft met
den winterslaap van zoogdieren,' den winter
door.
In lederen paardestal in Perzië vindt men
ook een varken. Men gelooft, dat het zwijn
op den gezondheidstoestand van de paarden
een gunstigen invloed uitoefent.
Het grootste tempelgebouw der aarde is
de Ammontempel, welke op den rechteroever
van den Nijl was gelegen, bij het plaatsje
Karnak, De oppervlakte van dezen tempel
men vindt nu alleen de ruïnes bedraagt
bijna een vierkante K.M. De zaal is zoo bui
tengewoon groot, dat daarin de Keulsche
Dom een plaats kon vinden. Doch in deze
zaal kunnen hoogstens een paar honderd
menschen een plaats vinden, daar de ruimte
is ingenomen door geweldige zuilen, welke
25 meter hoog zijn en een afmeting hebben
van 10 meters.
In Canada komen op 103 mannen, 100
vrouwen voor.
De saxophone is een uitvinding van den
Franschen musicus Adolphe Sax, die van
1840 tot 1394 leefde.
In Zweden is het geen gebruik, dat de ge-
neesheeren hun klanten de rekening stu
ren. Iedere patiënt betaalt daar den dokter
naar zijn vermogen.
Het oudste deel van het slot te Berlijn be
zit muren van bijna drie metei dikte,
De stuwdan van den Nijl is 1.8 K.M. lang.
is van boven 12, beneden 35 M. breed. De
kunstmatige zee kan thans 2 1/8 milliard
kubieke meter water bevatten.
Jaarlijks worden in Europa ongeveer 4
millioen huwelijken gesloten.
Het vaticaan van Rome bevat een geza
menlijke oppervlakte van 55.000 vierkante
meter. De geuouwen omgeven 20 binnen
plaatsen. die 35.000 vierkante meters groot
zijn. De gebouwen bevatten rond 1000 zalen,
kamers en kapellen.
Van de gedichten van Heinrich Heine zijn
er meer dan 3000 op muziek gezet.
Erger is het, wanneer er een kwakkelwin-
ter komt. Dan worden veel dieren en
trouwens ook planten door zacht .weer tot
activiteit geprikkeld en plotselinge koude, die
daarop volgt, is dan wel zeer fataal.
Hoe de dieren dezen winter, die het pool
klimaat gedurende eenige weken in onze
streken gebracht heeft, doorgebracht zullen
hebben is nu nog niet met zekerheid te
zeggen.
Ie Kerstdag was de laatste zachte dag.
Daarna werd het geleidelijk aan met eenige
ups en downs kouder tot in verschillende
nachten de thermometer 's ochtends voor
zonsopgang hier tusschen Overveen en
Haarlem temperaturen aanwees van 29 tot
32 gr. Fahr. beneden het vriespunt, soms met
sterken wind.
De plantengroei, die hier inheemsch is
was nog niet door zachte Januari-dagen uït-
geloopen en zal dus practisch geen schade
ondervonden hebben van de koude.
Die dieren, die in mindere mate een rust
periode doormaken dan de planten, hebben
naar mijn meening een kwaden tijd achter
den rug.
De watervogels zijn gewoon in normale
winters het water open te houden door het
ijs af te knabbelen, maar nu lukte dat niet!
Hun voedsel, (zeedieren) is niet te vangen
Tvant het zit diep onder het ijs en maakt
daar zelf, door gebrek aan lucht, een slech
ten tijd door.
De landvogels hebben behoefte aan drin
ken, aan zaden van planten, sommige soor
ten aan kleine insecten.
Het drinken is het moeilijkste te verkrij
gen in een vorstperiode, want in ons land
zijn weinig bronnen, zooals in bergstreken.
Maar uit de moeite, die v^e vogels doen
om aan voedsel te komen bij de menschelij-
ke woningen, kunnen we toch wel opmaken
dat ze het hoog noodig hebben. Een leeraar
vertelde mij dat de meezen op. zijn hand
hennepzaden kwamen eten. De meeuwen, die
anders aan het strand zitten, durven nu
zelfs in smalle straten, ver van de grachten,
brood te gaan bemachtigen.
Ratten zijn minder schuw dan anders, ko
nijnen redden zich met wat spriet jes, wat
mos en de schors van afgewaaide takken en
jonge boompjes.
OVER HET BEGRAVEN VAN
HONDEN
Honden zijn in hun derde of vierde jaar in
den bloeitijd van him leven. Tot hun zesde
jaar kunnen zij krachtig en gezond blijven,
maar daarna gaat het bergafwaarts en een
hond van acht jaar wordt al beschouwd als
een grijsaard. De oudste hond waarvan ooit
gehoord is, was een spaniel die 26 jaar leef
de. Merkwaardig is het, dat oude honden,
vooral zij die in hun goeden tijd staaltjes
van bijzondere scherpzinnigheid gaven, tot
het laatst hun geestvermogens behouden.
Volgens de mythologie der Germaansche
volken is de hond de bode van den dood.
Talrijk zijn de staaltjes van bijgeloof, die
betrekking hebben op gestorven honden.
Vooral de zwarte honden spelen daarbij een
rol en zoo waart er volgens de overleve
ring in Zweden een koppel daarvan rond
met vuurspuwende muilen. Voor den heide
bewoner zijn deze honden even onheilspel
lend als de „Vliegende Hollander" voor den
zeeman!
Hoe worden doode honden opgeruimd?
Deze opruiming geschiedt dikwijls door
den vuilniswagen, maar daarin ligt toch iets
zeer stuitends, terwijl de openbare gezond
heid er zeker ook niet door gediend wordt.
Doode honden worden soms in het water ge
worpen, raken verward in het oeverriet en
zwermen vliegen zorgen dan voor versprei
ding van hoogst schadelijke, zelfs vergiftige
kiemen. Dierencrematie bestaat nog niet.
Dus schiet er niets anders over dan begra
ven. Hoe men ook hierover denken moge, het
is voorloopig de beste manier. In Londen,
Parijs en Amsterdam bestaan hondenkerk
hoven. Tegen vergoeding van de noodzake
lijke onkosten kan men daar honden doen
begraven of ze zelf in hun laatste rustplaats
leggen.
Het gebruik van het begraven van honden
is reeds zeer oud. Bij de oude Mexicanen
werd de hond der overleden eigenaar mede
in het graf gegeven en dit geschiedde ook bij
het begraven van kinderen omdat, volgens
het volksbegrip, de kleinen dan beter den
weg zouden kunnen vinden. In Japan wor
den thans nog dikwijls de honden begraven
met hun koppen boven den grond en wordt
hun nog voedsel toegeworpen. Op Celebes
begraaft men honden om grooter vrucht
baarheid der aarde te verkrijgen.
Op zijn slot Sanssouci liet Frederik de
Groote een ruimen grafkelder maken voor
zijn windhonden en talrijk zijn de momen
ten ter nagedachtenis van honden opgericht.
Alexander de Groote bouwde zelfs een stad
ter nagedachtenis van zijn hond en Sergius,
patriarch van Constantinopel van 608639,
bepaalde dat op den sterfdag van zijn hond
Arzibur elk jaar een treurdag zou gehouden
worden. Jaren geleden stierf te Londen een
daar algemeen bekende hond, Syras gehee-
ten, die vroeger door Prins Karei van Dene
marken aan een bekend Engelsch tooneel-
speler was gegeven. De hond werd te Sardale
begraven; zijn kop rustte op een kussen van
bloemen, in een lijkkist van rozenhout.
Veertig rouwdragenden volgden, in automo
bielen gezeten en op het graf werd een fraai
monument opgericht. Dit moet als overdre
ven beschouwd worden, maar het begraven
van huishonden op een eenvoudige wijze is,
vooral ook voor kinderen, minder stuitend
voor het gevoel dan de opruiming per asch-
kar, zooals dit nog maar al te veel geschiedt.
In sneeuw en modder is het lastig voedsel zoeken. Daarom strooit men het op
dierte van de hertenkamp dan ook betreden wordt»
TWEE MERKWAARDIGE
BOEKEN.
De bibliotheek van de Academie van we
tenschappen te Leningrad herdenkt, deze
maand, het feest van haar twee honderdja
rig bestaan: In de verzameling van de bi
bliotheek bevinden zich twee merkwaardige
boeken. Een miniatuuruitgave van het werk
van den Russischen fabeldichter Krylow is
in een boek saamgesteld, waarvan het for
maat een milimeter kleiner is dan een post
zegel. Dit unicum werd in het jaar 1855 door
de Staatsdrukkerij in Petersburg als een cu
riositeit gemaakt. Bij het zetten van dit eigen
aardige boek gebruikten de zetters 'n loupe.
De letters waren uit zilver gegoten. Een an
der boek dat eveneens een unicum is, werd
in de academie der wetenschappen in het
jaar 1856 gedrukt. Het boek weegt 24 K.G.,
is anderhalve meter hoog en bevat een be
schrijving van de kroning van Tsaar Alexan
der II. De tekst Is met prachtige etsen ver
sierd. De band is uit saffiaanleder, de hoe
ken zijn in brons gevat.
Ik wou zei hij dat ze eens een nieuwe
uitdrukking uitvonden. Het is altijd: het
blozende bruidje.
Nou zei zij als Je in aanmerking
neemt, wat voor soort bruidegoms zij in den
regel bij zich hebben, is het geen wonder,
dat ze blozen.
het gereinigde voetpad, dat door aüerhand gc-
Veel grondeigenaren geven hun bosch
wachters opdracht op hun buitens door het
open hakken van gaten in het ijs visch en
vogel te helpen. Herten, beter gezegd reeën,
worden gevoederd en bij de woningen vin
den de vogels voedsel en beschutting in ha
gen, klimplanten en groenblijvende heesters.
De composthoop van den tuinman bevriest
niet licht door haar poreusheid en broei-
warmte en de lijster graaft en wroet er in en
vindt menigen vetten worm.
De natuurlijke beschutting, het veder en
haarkleed, is op normale winters goed inge
richt. De vogels zetten hun veeren ruim uit,
zoodat een dikke luchtlaag, (een slechte
koude-geleider) hen beschermt. Het haar
kleed van de zoogdieren is in den winter ook
dikker dan 's zomers. Dank zij eenige extra
beschutting in het terrem weten een groot
deel van de dieren de koude te doorstaan,
wanneer ze aan hun voedselbehoefte weten
te voldoen. Daar wij menschen zooveel die
ren dooden, rust op ons de plicht dien voed-
selnood te lenigen in zoo'n korten van van
schaarschte.
Ook deze bron Iaat hen
in den steek. En teneinde
raad, verlaat dit slacht
offer van een bevroren
waterleiding het terrein
van zijn teleurstelling.
C. SIPKES.
