AGENDA
De nieuwe H. B. S. B.
De Gemeente en de Tram
DATUMSTUKJES
Het ijsfeest dat binnenshuis
gevierd werd
46e Jaargang No. 14012
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Maandag 25 Februari 19Z3
HAARLEM S DAGBLAD
DIRECTEURENi J. C PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
HOOFDREDACTEUR, ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN: per week f 0.27H, met Geïllustreerd Zondagsblad
f 0.32 Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is
(kom der gemeente) f3^7H- Franco per post door Nederland f 3.87V$. Losse
nummers f 0.06. GeUL Zondagsblad per 3 maanden f 0.57^, franco p. post
BureauxGroote Houtstraat 93 DrukkerijZuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENTlENs i-5 regels I 1.75. elke regel meer t 0.35 Reclames
f0.60 per regel. Reductie bij abonnertient Annonces van Vraag en Aanbod
1-4 regels f0.60, elke regel meer 10.15 buiten Arrondissement dubbele prijs.
Onze Groentjes (Woensdag en Zaterdag) 1-4 regels f 0.25. elke reget meer 10.J0
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden I 600.-, Verlies van Hand, Voet ol Oog I 400.-. Duim 1 250.-. Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger 1 50.-. Arm- of Beenbreuk I 100.»
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
MAANDAG 25 FEBRUARI
Stadsschouwburg: Voorstelling van het
Moskouer Keizerlijk Ballet, 8 uur.
Schouwburg Jansweg: Revue „Goudsmid
en Groenteman" door het Ned. Revue-gezel
schap, 8.15 uur.
Cinema Palace: „De Prins-Student van
Heidelberg", 8 uur.
Luxor Theater: „Katja de Zigeunerin";
„De Groote Match". 8 uur.
Rembrandt Theater: „Zijn Terugkeer".
Tooneel: Heger-Terzet. 79; 9.1511.15 uur.
DINSDAG 26 FEBRUARI
Stadsschouwburg: 10e gem. volksvoorstel
ling. Nieuw Rott. Tooneel en Heyermans-En-
semble (Frits Tartaud en W. v. d. Veer). „De
medailles van een oude Vrouw", 8 uur.
Gem. Concertzaal: Zesde concert Haarl.
Bachvereeniging. Concertgebouworkest o. 1.
v. dr. Willem Mengelberg, mevr. A. Noorde
wier -Reddingius, zang. 8 uur.
Het Blauwe Kruis: Ned. Chr. Vrouwen
bond. Openb. verg. mr. H. Bijleveld: „Volken
bond en Vrede", 8 uur.
Remonstrantenhuis: Ver. v. Spiritisten
„Harmonia". J. P. Smits: „Wat de Spiritis
ten antwoorden aan ds. v. Leeuwen", 8 uur.
Bioscoopvoorstellingen.
Het woord is aan.,
E. Pailleron:
Het eenige geluk dat men bezit komt van
het geluk dat men geeft.
IJSVERSCHIJNINGEN.
v.
Op z'n eenen vrijen dag,
Neemt ook hij het er eens van,
Met den aarzelenden slag,
Van een ongeoefend man,
Die wel gaarne rijden mag,
Maar het eigenlijk niet kan,
Zie hij gaat al overstag,
Ach, wat haalt hij dan ook an,
P. Gasus man, wees toch wijs,
Waag je niet op zulk glad ijs.
De aula met gedenkraam-
Het nieuwe gebouw der H. B. S. B„ dat he
den geopend werd staat aan het Santpoor
terplein in het Kleverpark en sluit dit plein
en de daarop uitmondende Santpoorterstraat
af. De ingang uit drie poorten bestaaande, ligt
ongeveer recht tegenover die straat, hij be
vindt zich in het midden van het gebouw,
dat overigens uiterlijk recht van lijn en zeer
sober is. De geelgrijze baksteen met dorpels
en kapiteelen van Maulbronner zandsteen af
gezet, het met geglazuurde zwarte pannen
gedekte dak sluiten zich goed aan bij de ar
chitectuur der achterliggende huizen. Los van
het hoofdgebouw, daarvan gescheiden door
een betegelde speelplaats met plantsoen in
het midden staat het gymnastieklokaal met
de bewaarderswoning. Aan de Hedastraat,
die achter het heele complex om loopt, heeft
de gymnastiekzaal een apart.en ingang, zoo
dat zij ook gebruikt kan worden door ver-
eenigingen en andere scholen, zonder dat het
hoofdgebouw geopend behoeft te zijn. De
dagelijksche ingang voor de leerlingen is
door de hekken ter weerszijden van het gym
nastieklokaal. Aan de achterzijde komen zij
de hal binnen, die midden in het gebouw
ligt, en als aula gebruikt kan worden. De
hal is betegeld met modern materiaal, artis
tieke glas-in-loodramen aan de achterzijde
zijn een geschenk van de leeraren. Het mid
delste is een gedenkraam met het opschrift:
„Anno 1928. C. Maarschalk, Burgemeester
van Haarlem, Mr. A. Bruch, wethouder van
Onderwijs." Het werd heden onthuld.
Aan de hal sluiten zich aan de geriefelijke
kamer van den directeur, dr. A. D. Donk. een
kamer voor de administratie, een wachtka
mer en de bibliotheek voor Nederlandsch.
Het kamertje voor den bewaarder bevat een
automatisch tijdsein, dat elke vijftig minuten
de bellen door het gebouw in werking stelt,
en bovendien twee minuten vóór het eindi
gen van de les een voorslag geeft. Deze inge
nieuze constructie is van den heer A. v. d.
Mark. amanuensis voor natuurkunde aan de
school. Deze heeft ook zijn school verrijkt
met een achttal electrische klokken, die cen
traal geregeld worden door de „moederklok".
Nog van talrijke andere nuttige installaties
heeft de heer v. d. Mark het gebouw voor
zien. De H. B. S. mag trotsch op hem zijn!
In de hal en verschillende kamers doen
het aardig de moderne lampen, een geschenk
van de leeraren van de Ambachtsschool. Dr
eigen leeraren schonken ook de ramen in
lood in de trapportalen, welke ruimten er
des te mooier door geworden zijn.
De beide trappen zijn van Saksisch gra
niet, de leuningen gedekt met zwarte gepo
lijste hardsteenen banden. In de vleugels be
vinden zich de lokalen, de W. C.'s en kabi
netten. Alles ziet er keurig en hoogst modern
uit, is in zachte kleuren geschilderd of
frisch betegeld. De lokalen zijn niet groot, zij
kunnen 25 leerlingen bevatten. Nieuw is het
systeem van vaste lokalen, niet alleen, zooals
in dé meeste scholen voor natuur- en schei
kunde, teekenen en natuurlijke historie, maar
ook voor talen. Dit heeft het voordeel, dat
de bibliotheken naast het lokaal kunnen in
gericht worden, maar o.i. wel eenigszins het
nadeel, dat niet de leeraren, maar heele
klassen ambulant zijn, zoodat het tusschen
de lesuren een drukte van belang wordt in
het gebouw.
Behalve op den beganen grond en op de
eerste verdieping acht leslokalen en eenige
vak-lokalen, die van alle gemakken voorzien
zijn en hoogst nuttig ingericht is er op de
zolderverdieping een lokaal voor lijnteekenen
Verder bevat de zolder bergruimte. Vermel
ding verdient de donkere kamer bij het
scheikundelokaal. Buitengewoon mooi is de
leeraarskamer. In de kelder staan kostbare
machinerieën voor centrale verwarming, die
met gas gestookt wordt en omvormers ten
dienste van het natuurkunde-onderwijs.
Erkend zij dat een royaal geheel tot
stand kwam. Het gebouw is ontwor
pen door den directeur van Openbare
Werken, ir. L. C. Dumont, en gebouwd dooi
de aannemers Thunnissen en v. Sambeek te
Heemstede, op een ovaal terrein, waarvan
ter weerszijden segmenten overschoten,
waarop de dienst van den Hout en Plantsoe
nen een bloemperk zal aanleggen: voor het
gebouw bestaat reeds een rozentuin.
De school telt nu tweehonderd leerlingen.
ROOVERS IN HET POST-
KANTOOR TE OLDENZAAL.
Zaterdagmiddag is, door het gaas aan een
loket van het postkantoor te Oldenzaal stuk
te snijden, door onbekenden een som van
f 500 geroofd. De marechaussee heeft de zaak
in onderzoek, v
Intrekking van de concessie voor
de Ceintuurbaan
Bezwaar tegen de lijn Stationsplein
Leidschevaart
B. en W. hebben een uitvoerigen brief tot
den gemeenteraad gericht inzake de tram
aangelegenheden.
Dat zoo schrijven B. en W. de exploi
tatie-uitkomsten van de Ceintuurbaan de
laatste jaren verre van gunstig waren, was
reeds lang ook voor het gemeente
bestuur niet meer een geheim. Naar het
schijnt en de ondervinding met de nieuwe
autobussen wijst in diezelfde richting
heeft een ringlijn in gemeenten van den om
vang van Haarlem onvoldoende levensvat
baarheid. Als feitelijke oorzaak van de stop
zetting wordt door de E.N.E.T. dan ook die
omstandigheid genoemd. Wat voor genoem
de maatschappij echter aanleiding is ge
weest om eigenmachtig tot een dergelijken
maatregel over te gaan in strijd met de nog
immer aan deze tramlijn ten grondslag lig
gende concessie-voorwaarden (raadsbesluit
van 9 Maart 1928) wordt aangegeven in een
schrijven dier maatschappij dd. 12 Februari
j.l. Daarin wordt gewezen op enkele reeds
lang voorgenomen wijzigingen in het Haar-
lemsche tramnet (nl. opheffing Ceintuur
baan en opening nieuwe lijn Station-Leid-
sche vaartweg) tot stand te brengen, zoodra
de nieuwe autobuslijnen zouden zijn inge
steld, terwijl tenslotte als onmiddellijke
aanleiding wordt vermeld de van gemeente
wege ter hand genomen vernieuwing van
Jansbrug en Manegebrug, waardoor een
behoorlijke verdere exploitatie der Ceintuur
baan feitelijk onmogelijk werd.
Dat uit den hier door de trammaatschap
pij geschetsten gang van zaken zou „blijken,
dat de stopzetting der Ceintuurbaan niet in
strijd is met de feitelijke zienswijze en de
beslissingen van den Raad" meenen B. en
W. te moeten ontkennen.
De beide wijzigingen in het tramnet hier
boven aangegeven zijn als zoodanig nimmer
door den Raad aanvaard en konden zonder
medewerking van den raad evenmin worden
tot stand gebracht. Over de instelling van
een nieuwe tramlijn Station-Leidschevaart -
weg werd weliswaar - zoo zeggen B. en W.
met ons college overleg repleegd, doch
op dit punt werd zelfs een voorloopige over
eenstemming niet bereikt, toen bleek dat de
gemeente eenige noodzakelijke waarborgen
voor een beperkte exploitatie op dit traject
niet kon verkrijgen. Waar het hier nl. een
lijn zou betreffen, welke zich op den duur
wellicht tot een belangrijke verbinding met
Aerdenhout en Zandvoort zou kunnen ont
wikkelen, meenen B. en W. met het oog op
de verkeersbelangen van den aanvang af
de zekerheid te moeten hebben, dat bedoelde
exploitatie aldus zou worden geregeld, dat
groote tramtreinen, zooals die thans reeds
via Tempeliersstraat de binnenstad door
kruisen, niet ook in de omgeving van het
station zouden komen, waardoor op en nabij
het Stationsplein zeker een onhoudbare toe
stand zou worden geschapen.
In hoeverre tenslotte de vernieuwing van
Jansbrug en Manegebrug voor de trammaat
schappij den doorslag mocht geven om hare
exploitatie stop te zetten is B. en W. niet
duidelijk, wanneer zij letten op de artt. 11
en 25 der concessie, waarbij de mogelijkheid
van dergelijke, zekere stagnatie in het leven
roepende, openbare werken wordt in uitzichc
gesteld en de gevolgen zijn geregeld.
Het wil B. en W. derhalve voorkomen, dat
er voor de trammaatschappij geen voldoende
gronden aanwezig waren om eigenmachtig
op te treden.
Indien er uit bedrijfs-technisch oogpunt
aanleiding bestond de exploitatie van de
Ceintuurbaan te wijzigen, dan had de maat
schappij daartoe in overleg met het gemeen
tebestuur langs den weg van art. 5 der con
cessievoorwaarden pogingen, moeten aan
wenden.
Nu zulks niet is geschied, maar buiten de
wettelijke regeling om, eenvoudig word';
kennis gegeven, dat men tot stopzetting van
de Ceintuurbaan zal overgaan, terwijl daar
na toch nog een gedeelte van die opgeheven
baan wordt benut voor het openen van een
nieuwe lijn, welke de gemeente Haarlem niet
zonder nadere waarborgen kan aanvaarden,
is het volgens B. en W. noodzakelijk, dat het
gemeentebestuur ook van zijn kant maatre
gelen treft.
Teneinde te voorkomen, dat zich een nieu
we tramlijn ontwikkelt langs een route,
waarmede de gemeente zich zonder meer
niet kan vereenigen en te bereiken dat de
wettelijke verhouding tusschen overheid en
trammaatschappij in overeenstemming komt
met den feitelijken toestand, stellen B. en W.
aan den raad voor thans op grond van art.
7 subs. 2 tot formeele intrekking der con
cessie over te gaan.
PERSONALIA
Dr. D. J. de Lindt van Wijngaarden, Ned.
Herv: pred. te De Bildt. hoopt Woensdag 27
Februari in de Kerk der Broedergemeente
aan de Parklaan een spreekbeurt te vervul
len voor den Herv. Gereformeerden Zen-
dingsbond. Deze bond werkt in Midden-Cele
bes onder de Toradja's.
INGEZONDEN MEDE DEELINGEN
AMSJERDAMSCHE
ANTHRACIET - MIJ
PRIMA
BRANDSTOF
VERZEGELDE
ZAKKEN
Groote Houtstraat 187, Telef. 12504
Amsterdam - Hilversum - Bussum - Leiden
(Ook *ntkr*ci(t ca brecbcokw roor ctntralo verwarming)
Haarlem, 25 Februari.
De Doodstraf.
De beul van Sing-Sing is dood. Hij heette
John Hulbert, hij had 140 moordenaars op
den electrischen stoel ter dood gebracht, en
hij leefde volkomen teruggetrokken en in
voortdurende angst voor zijn leven. Volgens
een New-Yorksch telegram aan De Courant
heeft men hem dood gevonden in den kel
der van zijn woning, en heeft de politie de
doodsoorzaak niet kunnen vaststellen.
Hij had geen enkelen vriend, de beul van
Sing-Sing, en hij was uiterlijk volkomen on
gevoelig. Een hard en norsch man. Maar
eenmaal, toen hy iemand moest terechtstel
len dien hij gekend had, was hij zijn zenu
wen niet meer meester en moest hij door
politiemannen gesteund worden eer hij de
handle kon overhalen.
Het mag verondersteld worden dat deze
man in een waren hel heeft geleefd.
De executie op den electrischen stoel, die
in een aantal Amerikaansche staten maar
nergens in Europa wordt toegepast, is de mo
dernste methode van doodstraf-toepassing,
maar volstrekt niet de meest humane. De
historie van den electrischen stoel is vol af
grijselijke bijzonderheden. Het lijdt geen
twijfel meer dat vele slachtoffers folteringen
ondergaan, waarbij die van de middeleeuwen
nog mild schijnen. Slechts zelden treedt de
dood dadelijk in. Soms moet de stroom bij
herhaling toegepast worden.
De Engelsche galg, waarbij het slachtoffer
(in theorie) niet door worging aan zijn einde
komt, maar doordat hij de nek breekt, als
men een plank onder zijn voeten wegtrekt
en hij omlaag valt, is niet humaner. Vaak
hééft het een kwartier geduurd eer de ge
hangene dood was.
Zelfs van de Fransche guillotine zijn der
gelijke afgrijselijke verhalen bekend. Men
heeft bij sommige terechtstellingen dingen
geconstateerd die ieder die ze leest, met wal
ging vervullen.
Wat de militaire doodstraf betreft vaak
is het slachtoffer, door elf kogels van het
executiepeloton getroffen, pas bezweken als
de commandeerende sergeant het revolver
schot in het oor loste, dat als „coup de
grace" is voorgeschreven.
Het moge verwonderlijk schijnen dat de
moderne techniek, die in oorlogen zooveel
bereikt heeft en op zoo geniale wijze „mas-
samoordt", er nog steeds niet in is geslaagd
om een middel te vinden waardoor misdadi
gers in de landen, die de doodstraf nog toe
passen. altijd onmiddellijk en pijnloos ster
ven. Elke bekende en toegepaste methode
geeft de kans op min of meer langdurige
folteringen.
Het gevolg van de machteloosheid om die
te voorkomen is althans, dat in Engeland
een steeds groeiend verzet tegen de dood
straf tot uiting komt. Langzamerhand weet
het publiek heel goed dat het gewone drei
gement van de voorstanders dat de cri
minaliteit zou toenemen na afschaffing
geen steek houdt. In landen die de dood
straf hebben afgeschaft is de criminaliteit
daarna niet toegenomen.
Een wetsontwerp tot afschaffing van de
doodstraf is nu in het Lagerhuis in eerste
lezing met éen stem meerderheid aangeno
men, en als de Conservatieven bij de ver
kiezingen van dit vooraar de nederlaag lij
den, en er een Labour-regeering mocht ko
men. is de kans op aanneming in tweede en
derde lezing groot. Ook in Frankrijk zijn er
veel tegenstanders. In Amerika hebben zeer
enkele staten al tot afschaffing besloten: de
andere passen óf den electrischen stoel öi de
galg toe.
Omtrent wijlen John Hulbert. den beul van
Sing-Sing, zullen nu natuurlijk de noodige
onverkwikkelijke verhalen gaan loskomen.
De afgrijselijkste executies zuilen worden ge
memoreerd. En hopelijk zal de een of andere
Amerikaansche krant een campagne begin
nen zal een groot schrijver In een boek een
felle aanklacht uitbrengen tegen de mensch-
onteerende martelingen, die in onzen tijd
van zoogenaamde overbeschaving nog voort
durend, in de grootste landen der wereld,
op last van „hoogerhand" worden toegepast.
R. P.
Eenige bewoners van de Nieuwe Gracht
tuschen Kruisstraat en Jansstraat waren op
het idee gekomen om de jeugd die op de
Nieuwe Gracht van het ijs pleegde te profi
teered een verrassing te bereiden en met
haar de baanvegers, twee schippers wier
schepen vastgevroren liggen, en die zich
buitengewoon consciëntieus van hun taak
hebben gekweten, te féteeren. Er werd een
inzameling gehouden en op een bord dat
voor de vensters van het verkooplokaal van
den heer P, Hoogeveen, aan de Nieuwe
Gracht geplaatst werd, werd bekend ge
maakt dat al wie van de jeugd Zondagmid
dag present zou zijn, getracteerd zou worden
en mee mocht doen aan een gecostumeerden
optocht en spelen; de bekende Haarlemsche
straatkomiek, gemeenlijk „Charlie" ge
noemd, zou een vertooning geven op zijn
excentrieke rijwielen.
Maar zooals het gemeenlijk gaat bij der
gelijke gelegenheden: toen de verwachtingen
het hoogst gespannen waren, begon het flink
te dooien, zoo te dooien dat het feest in den
•letterlijksten zin des woords in het water
moest vallen. Maar de taartjes, de reepen
chocolade, de mombakkessen, de mutsen,
de toeters en het speelgoed waren bereids
ingeslagen.
Hen besloot dus om het feest want het
was toch slecht weer in de zaal te doen
plaats vinden. En er werd bekend gemaakt
dat de jeugd dooi en regen ten spijt als
mede de volijverige baanvegers, evenzeer op
Zondagmiddag welkom zouden zijn.
Het groote verkooplokaal aan de Nieuwe
Gracht van den heer Hoogeveen, bood tegen
tweeën waarlijk een allerzonderlingster.
aanblik. Meer dan driehonderd kinderen
dribbelden achter een aantal ordebewaarders
aan (de vaste veilingbezoekers Overbeek en
van Schooten en het personeel van het, vei
linggebouw verleenden hun medewerking).
Het volkje was allerzotst uitgedost met
potsierlijke en groteske maskers en vreemd
soortige papieren mutsen. Verschillende jon
gens en meisjes waren bovendien gecostu-
meerd. Er was een schat van een zwartoogig
boerinnetje, twee turven hoog, met een fan
tastisch harlekijntje als partner, drie turven
metende. Er werd natuurlijk een helsch ka
baal gemaakt, maar de lekkere roomtaarten,
de vulkoekeni en de chocolade stopten de
monden. In den grooten kring van de 300
kleuters vertoonde „Charlie" ditmaal in
Volendamsche dracht en het gezicht gegri
meerd tot een clownsfrats, zijn virtuositeit
op het wiel. Zelden hebben wij een „acteur"
zoo'n succes zien hebben. Om drie uur, na
dat de jongste acrobaat van Haarlem, een
kleuter van 1 1:2 voet, zijn hoog- en kopstand-
jeshad vertoond, de climax:'t défilé langs
de beide kanten van de Nieuwe Gracht. Op
dit moment zag het zwart van ae men-
schen. Een paar honderd kinderen die helaas
teleurgesteld moesten worden, want er zijn
nu eenmaal grenzen aan den omvang van
iedere zaal, al is ze nog zoo groot,, versper
den bijkans den doorgang aan de bonte
stoet, die jubelend achter „Charly" aan via
de noodbrug de Nieuwe Gracht omwandelde
weer terug naar de feestzaal. Het publiek
in de Kruisstraat liep te hoop en begreep
weinig van dit carnaval der jeugd, dat be
doeld was oorspronkelijk als feest op het ijs.
Toen de enorme file weer na veel geharrewar
in het Verkooplokaal gestuwd was, laaide
de geestdrift nogmaals door een royals
tractatie op. Het kleinste kind, de mooist
gecostumeerde kinderen en nog meer kin
deren kregen tenslotte aardige cadeautjes.
Als ooit liefdadigheid wel besteed was,
dan was het wel op dit Ijsfeest, dat geen
Ijsfeest was,
