DATUMSTUKJES Het Fransch-Belgische verdrag OPZIENBAREND BERICHT UIT BRUSSEL, 36e Jaargang No. 14014 Verschijnt dagelijks, hehalve öp Zon- en Feestdagen" Woensdag 27 Februari 1929 HAARLEM S DAGBLAD DIRECTEUREN* J. C PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER HOOFDREDACTEUR* ROBERT PEEREBOOM ABONNEMENTEN: per week f 0.27H, met Geïllustreerd Zondagsblad f 0.32. Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der gemeente) f 3^7i^. Franco per post door Nederland 1 3.87V*. Losse nummers f 0.06. Grill. Zondagsblad per 3 maanden 1 0Ó7H, franco p- post Bureaux Groote Houtstraat 93 DrukkerijZuider Buitenspaarne 12 Telefoon Nos. Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Administratie 10724. 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No 38810 ADVERTENT1EN; 1-5 regels l 1.75. elke regel meer t CL35 Reclames f0.60 per regel Reductie bij abonnement Annonces van Vraag en Aanbod 1-4 regels 10.60, elke regel meer 10.15 buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes (Woensdag en Zaterdag) 1-4 regels f 0.25. elke regel meer 0.10 Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden I 600-, Verlies van Hand. Voet ol Oog I 400... Duim I 250.-. Wijsvinger 1150-, Elke andere vinger I 50.-. Arm- ol Beenbreok 1100.- DIT NUMMER BESTAAT UIT ZESTIEN BLADZIJDEN. EERSTE BLAD VOOR DE AGENDA verwijzen wij naar de tweede pagina van dit blad. HET BEZOEK VAN DE AVRO. Nu de Avro op haar rondreis door Neder land ook Haarlem bezoekt, geven wij hierbij een afzonderlijk, geïllustreerd Radio-num mer, waarbij wij natuurlijk niet uit liet oog verliezen, dat zij de eenige Radio-organisatie niet is. Naast haar bezitten wij de organisa tie der Roomsch-Katholieken, de K. R. O., de V-A.R.A., de N. C. R. V. en de V. P. R. O. die elk op haar terrein uitstekend werk verrich ten. Getrouw aan onze gewoonte om ieder te geven wat hem toekomt maken wij altijd en geregeld melding van wat deze organisaties op radio-gebied tot stand brengen. Vrijdag is het evenwel de dag van de A. V. R. O. en vandaar dit extra Radio-nummer van ons blad, waarin, behalve vele bijzonderheden over de A. V. R. O., ook teekeningen voor komen van onzen oud-medewerker Bielklne en een artikel over Philips, de bewonderens waardige onderneming, die zichzelf in de ge- heele wereld beroemd heeft gemaakt en een reclame is voor Nederlandsche energie, Ne- derlandsche volharding en Nederlandsch doorzicht. Haarlem, 27 Februari. Crisis Het is niet overdreven om vandaag te spre ken van een internationale crisis, verwekt door de publicatie in het Utrechtsch Dagblad van een geheime militaire overeenkomst tus- schen Frankrijk en België, waarbij ook En geland zijdelings betrokken zou zijn. Vooral vestig ik de aandacht op de beschouwingen van onze correspondenten in het buiten land, die wij vandaag publiceeren. Wie als journalist leeft in de sfeer der wereldcentra, is het best gequalificeerd om ons mede te deelen welke stemming daar heerscht. En dan treft het ons dadelijk dat men zich in Londen bezorgd maakt, dat in Liberale en Labour-kringen geen tevredenheid bestaat over de'gepubliceerde démentis, dat men ronduit zegt: Er behoorde, drie jaar na Lo carno, geen geheim verdrag meer te bestaan. Dat is volkomen waar. En de meening van Londen is van buitengewoon belang, omdat men in Engeland vlak voor de aigemeene verkiezingen staat. In de Belgische Kamer is de zaak bespro ken en dezelfde bezorgdheid is er aan den dag gekomen. Men heeft- er een motie van vertrouwen in de regeering aangenomen goed. Minister Hymans heeft uitgepakt over vervalschingen, en oud-minister Vandervelde heeft krachttermen gebezigd. Ook heel mooi. Maar waar blijft de categorische verklaring, dat nimmer in verband met het Fransch- Belgisch accoord in eenigerlei vorm een over eenstemming is bereikt, die de Nederland sche neutraliteit betreft? En waar blijft nu het strenge onderzoek waarop Van Cauwe- laert, met instemming van den Frontist Vos, zoo scherp heeft aangedrongen? Bewijzen! Bewijzen! Laat men bewijzen dat alles on waar is. Niet éen punt, niet éen wijze van voorstelling, maar alles wat verband houat met Nederland, en in het Utrechtsch Dagblad naar voren is gebracht. Als minister Hy mans dadelijk een categorisch démenti op ale punten had gegeven, zou hij in zijn ont kenning veel sterker staan. Maar dat heeft hij niet gedaan. Z'jn, communiqué van Maandag was voor meer dan éen uitlegging vatbaar, gaf den indruk dat hij de kool en de geit wou sparen, dat hij met omstandig heden en personen rekening moest houden. De algemeene sfeer, door deze onthullin gen gewekt, geeft zeer sterk het gevoel, dat ook in Londen tot uiting komt door „bezorgd heid"; de zaak is inderdaad niet zuiver. Er zijn teveel woorden, teveel frasen en fratsen noodig om er uit te komen. Het is goed dat deze publicatie geschied is, al heeft zij éen zeer bedenkelijken kant: de bcnadeellng van onze goede relaties met Bel gië, waarmee wij nog steeds een Schelde- verdrag moeten sluiten. Daarom herhaal ik het: Laat u niet meeslepen door geschetter en frasen van onverantwoordelijke lieden, die niets liever willen dan op het nationalis tische aambeeld hameren en schelden op „die Belgen, die Franschen, die Engelschen" Dit is hun schuld niet, evenmin als de onze. Dit is het werk van ongecontroleerde, al thans onvoldoende gecontroleerde machten: diplomaten en militairisten. Deze crisis is niet die van een verdrag, dat door zijn publicatie in elk geval al lamge slagen is. Het is de Crisis der Openbaarheid. En de hemel geve dat er de strijd uit voort- kome, in ieder land, tegen de machten die in het duister werken, en die over het lot der volken kunnen beslissen zonder dat die vol ken bet minste van de machinaties hebben gemerkt. De fout zit in het systeem niet alleen in België en in Frankrijk, maar over al. Het ellendige, funeste systeem dat alle pogingen van den Volksbond ondermijnt en dat tot den oorlog van 19141918 heeft ge voerd zonder dat de milUoenen, die daarin werden opgeofferd, ooit het geringste besef hadden gehad waarheen zij tegen hun wil werden gesleept. Als politieke partijen in deze tijden arm zijn aan programs, arm aan leuzen, dan ligt er daar éen voor hen, in alle landen: Reor ganiseer de bevoegdheden en de macht van diplomaten en generale staven! Bindt ze aan uw will Het lijkt heel wat gemakkelijker gezegd dan gedaan. Zoo is het met alle groote her vormingen. Maar de groote leidende ge dachte is simpel genoeg. Die is: Openbaar heid. En het spreekt vanzelf dat, om die te bereiken, een ander stelsel van recruteering der diploamten, de opheffing van hun tradi ties en daarmee het einde van hun kaste- geest gesticht zouden moeten worden. Het ligt niet aan de personen, die bij hun eerste aanstelling dadelijk worden opgeno men in een sfeer, een routine van eeuwen her, vol vooroordeelen. Een afgesloten heilig huisje, waarin men fluisterend in 't geheim beraadslaagt, waarin de ruiten door het stof- der-eeuwen zoo zwaar beslagen zijn, dat nie mand meer naar buiten kan kijken. De wijn is er oud en geurig, in dat huisje, maar de binten kraken, het kaarslicht werpt valsche schaduwen Waarom is dat huisje nog niet onbewoon baar verklaard? Waarom heeft men alles hervormd, behalve de organisatie en be voegdheden van diplomaten en generale staven? De Nederlander, het orgaan van de C.H.- Unie, de partij waartoe minister De Geer behoort, heeft in een opzienbarend hoofd artikel, geschreven naar nu blijkt door het Kamerlid Snoeck Henkemans de waarheid van de publicatie vail het U. D. sterk in twijfel getrokken en haar voorgesteld als een nieuwe propaganda-uiting van „het Vlaamsch activistisch-Utrechtsch centrum. Dit artikel heeft een storm in de C.H. Unie verwerkt. De heeren De Vos var. Steenwijk en Dr. de Visser zijn afgetreden als commissaris en hoofd redacteur van dit blad waar de regeling der verantwoordelijkheden wei zeer vreemd schijnt te zijn, als iemand een artikei kan publiceeren zonder dat de hoofdredactie het goedkeurt. Wij gelooven niet dat het standpunt van den heer Snoeck Henkemans juist is. Althans niet in allen deele. Voorzoover de Utreehtsche publicatie bedoeld mocht zijn om te stoken in Belgische interne politieke aangelegenheden, en een stemming tegen België in ons land te wekken, zouden ook wij ons evenwel van harte bij zijn afkeuring aansluiten. Het is zeker jammer, dat juist het Utrechtsch Dagblad, dat in Brussel de repu tatie geniet van het meest anti-Belgische or gaan in Nederland, deze publicatie heeft ge daan. Maar de hoofdzaak ligt elders, en over weegt verre. Men weet in België zeer goed dat er in Holland, buiten zeer enkele lieden gere kend, niet over wordt gedacht om ons in de binnenland sche politiek van dat land te mengen, en dat onze openbare meening en onze regeering en parlement niets uitstaande wenschen te hebben met dr. Borms' ideaal de hereeniging van Vlaanderen en Nederland R. P. MINISTER HIJMANS, WIENS REDE OP DE EERSTE PAGINA VAN HET DERDE BLAD AFGEDRUKT 7S. WEER COKESVUREN OP STRAAT NU OOK VOOR DE STATIONNEERENDE TAXI-CHAUFFEURS. Nu het weer zooveel kouder is, heeft de dienst van den Hout en de Plantsoenen op nieuw ijzeren vuurpotten geplaatst op ver schillende plaatsen. De gaande en komende man steekt er zijn handen noar uit en ge niet van de behaaglijke warmte. De cokes vuren zijn geplaatst op de Groote Markt, den Wagenweg, Houtplein, Soendaplein, Teyler- plein, Leldscheplein en ook de stationnee- rende taxi-chauffeurs hebben er een gekre gen. N. Z. H. T. M.-PERSONEEL. Door de Nederlandsche Vereeniging van spoor en tramwegpersoneel is tegen Vrijdag 1 Maart een vergadering voor het N. Z. H. T. M. personeel uitgeschreven, waar o.m. zal besproken worden de spoedig aan de orde zijnde wijziging van het Regl. Dienstvoor- waarden, de samenstelling der Commissie van Advies, men is het met de voordracht der directie niet eens de maatregel der di rectie om het personeel examens af te ne men en voorstellen tot verbetering van de loonen voor het N. Z. H. personeel. DE MAXIMUM SNELHEID. NU SPOEDIG TE VERWACHTEN. Onze lezers weten, dat wij in Haarlem nu al sinds 1 November 1927 zitten zonder gel dende bepalingen op de maximum-snelheid. Dus sinds de in werking treding van de nieuwe Motor- en Rijwielwet. Invoering van de nieuwe snelheidsbepa lingen moet wachten tot alle borden ge plaatst zijn. Daarop werd reeds maanden gewacht. Inmiddels is een deel der border geplaatst. De ontbrekende borden zijn nr ook aangekomen. Zij zouden al geplaatst zijn als de grond niet zoo bevroren was. Zoo gauw de grond plaatsing toelaat, zal die geschie den. Dan kunnen onmiddellijk de nieuwe bepa lingen in werking treden- Het woord is aan Emanuel Wertheimer De weg naar een ridderorde is diJaoijls zóo steil, dat men er op handen en voeten over moet kruipen. DE HALTE HEEMSTEDE— AERDENHOUT. VAN 15 MEI AF STOPPEN MEER TREINEN. Naar aanleiding van een informatie bij de directie der Ned. Spoorwegen betreffende uitbreiding van het aantal treinen, dat aan de halte Heemstede-Aerdenhout stopt, deelde de chef van den Dienst der Exploitatie van de Ned. Spoorwegen ons het volgende mede. In antwoord op uw schrijven deelen wij u mede dat in het ontwerp van de dienstrege ling, ingaande 15 Mei a.s., de uitbreiding van het aantal treinen, dat te Heemstede- Aerdenhout zal stoppen, als volgt is: In de richting Amsterdam: Heemstede-Aerdenh. vertrek 6.56 a) 7.47 a) Haarlem aankomst 7.02 7,52 Haarlem vertrek 7.04 7.54 Amsterdam C. S. aankomst 7.19 8.09 In de richting Leiden: Amsterdam C. S. vertrek 6.15 a) 18.0S b) 23.45 Haarlem aankomst 6.29 18.18 23.59 Haarlem vertrek 6.34 18.20 0.01 Heemstede-Aerd.h. aank. 6.39 18.25 O.Oö De treinen met a) gemerkt loopen op Zon en Feestdagen niet. De trein met b) gemerkt loopt op Zater dagen en op Zon- en Feestdagen niet. EEN LICHTPUNT. 't Is wel om je te verbijten, Dat die kou maar niet wil slijten, Die ons zoove?) last bezorgt en ongemak En er zijn er die beweren, Dat de vorst zal persistee-.en, Tot April (zie de Enkhuizer Almanak). In het meerendeel der huizen, Zijn de waterb'dingbuizen. Stijf bevroren en de kolen raken op. Ook de groenten worden echaarscher, En de menschep worden paarser, Neen, die kou is, zacht geoordeeld, wel een strop. Als 't nog duurt moeten de visschen, Onder 't ijs de zuurstof missen, Die ze anders, net als ons in 't leven houdt, Tal van vogels zult u weten, Krijgen niet genoeg te eten. Gaan door kou en door gebrek aan kauw, om koud. In de voetbalcompetitie, Komt een moeilijke positie, Zooals trouwens ook in elko andre sport, In de arme huisgezinnen, Komt de nooo steeds verder binnen, Als het nu niet gauw en grondig warmer wordt. Het is moeilijk iets te ontdekken, Dat ons vreugd*- kan verwekken, Maar één lichrpunt blijve toch niet onvermeld, Deze koude brengt het goede, Dat de groote schoonmaakwoede, Nog voor onbopaalden tijd wordt' uitgtsteld. De „Soir" zou „het verdrag" ook al aangeboden gekregen hebben. HET ZOU ONTVREEMD ZIJN DOOR EEN BEKEND FRONTSTRIJDER. (Zie ook le pagina van het 3de blad.) Het B.T.A. meldde gisteravond uit Brus sel: De Brusselsche Soir, die een onderzoek heeft ingesteld, meent dat de gepubliceerde tekst van de zoogenaamde Fransch-Bclglsche Militaire conventie dezelfde is als die, welke haar vroeger al eer? is aangeboden en die zij toen geweigerd nseft. Het beruchte document zou aan een rijke, invloedrijke Nederlandsche groep toegezonden of liever gezegd verkocht zijn, die er op rekende om het als verkiezings wapen te gebruiken. Degeen, die het docu ment heeft ontvreemd, was een bekend frontstrijder, wiens heen en weer reizen tus- schen Nederland en België niet onopgemerkt was gebleven. De Nederlandsche groep zou eveneens do cumenten gekocht hebben ten dienste van den Duitschen spiennagedienst te Müllheim De correspondent der N.R.C. te Brussel meldt: In de politieke kringen der hoofdstad bleef ook Dinsdag, de onthulling van 't Utrechtsch Dagblad het onderwerp van alle gesprek ken uitmaken. Sommige tot de officieele kringen behoorende personen wisten mee te deelen, dat de man, die net in Nederland gepubliceerde stuk zou hebben samengesteld bekend is en zijn arrestatie verwacht mag worden. Wolff meldt uit Berlijn Naar van goed ingelichte zijde wordt mede gedeeld, heeft de Engelsche regeering aan de Duitsche regeering langs diplomatleken weg een verklaring doen toekomen over de ont hullingen van het Utrechtsch Dagblad. Vol gens deze verklaring bestaat er geen Engelsch-Belgische overeenkomst van 1927 waarvan in het Nederlandsche blad gespro ken wordt. Evenmin zou er een overeenkomst van welken aard ook, bestaan van den Engel schen en den Belgischen generalen staf. Britsche meeningen over de „onthulling van Utrecht". Een Londensche medewerker schrijft d.d. 26 Februari: De Britsche pers heeft bijna algemeen veel en opvallend plaatsruimte gegeven aan de lezing die 't Utrechtsch Dagblad heeft gege ven van een verondersteld nieuw en geheim militair vergelijk tusschen de Fransche en Belgische regeeringen, waarbij ook Brittanje tot op zekere hoogte van de partij zou zijn. Ze heeft zich niet bepaald tot het afdrukken van den Utrechtsehen tekst, maar er kant- teekeningen bijgevoegd, die zender uitzonde ring de beteekenis van het onthulde in twij fel trekken of er een zoodanige voorstelling van geven als overeenkomt met een storm in een glas water De Times alleen publiceerde het nieuws niet maar moest de zaak den volgenden dag aanpakken omdat zijn correspondenten in Parijs, Den Haag, Brussel en Berlijn er be richten over hadden gezonden. Het blad verklaarde toen dat dit „zoogenaamd ver drag" zoo zeer een opgewarmd schoteltje was van het Fransch-Belgisch Verdrag van 1920, dat bij den Volkenbond werd geregistreerd en wat later uitgegeven, dat het geen termen aanwezig vond het zijn lezers voor te zet ten. Inmiddels zijn aan het geval ook hoofd artikelen gewijd die evenals de eerste kantteekeningen het Britsche publiek uit leggen dat dit gepraat over een nieuw en ge heim verdrag slechts sensatie is of journa listieke glans, gegeven aan het nuchtere en welbekende feit dat Frankrijk en België een verdedigend verbond sloten tegen Duitsch- land in het genoemde jaar, dat daarbij voor- loopige militaire afspraken werden gemaakt die effect moesten geven aan de bepalingen van dit verdrag en dat vertegenwoordigers der generale staven der twee landen wel licht in losse onderhandelingen verder zulke militaire plannen hebben uitgewerkt. Dit alles legt men uit wil echter niet zeggen dat er een vast en bindend mili tair vergelijk uit is voortgekomen en aller minst dat de regeeringen der twee landen zulk een vergelijk officieel hebben aan vaard. Wat Engeland's aandeel In dit geheime onderonsje betreft, zijn zoowe! de zoogenaam de „gezaghebbende" als de pers-uitspraken allernadrukkelijksr in haar ontkening van het bestaan van zulk een aandeel. Trouwens de gezaghebbende mededeeling waaraan men aan Buitenlandsche Zaken op een vraag mijnerzijds niets had toe te voegen was in zijn uitlegging roerend gelijk aan de verkla ringen, die de pers reeds had gegeven bij monde van diplomatieke, we! ingelichte en Volkenbond-medewerkers. Do Britsche re geering, die ter elfder ure (na Locarno1 zich bij dit geheime oorlogsvcrdrag zou heb ben aangesloten, heeft er is de stellige verzekering niots mee te maken. De eenig? verplichtingen in dat opzicht werden aange gaan te Locarno. En In gezaghebbende krin gen hier wordt eenvoudig geer geloof gehecht aan het bestaan van een geheim militair verdrag van de voorstelling, die er in de Nederlandsche pers van is gegeven. Op Buitenlandsche Zaken is te kennen ge geven, dat een formeele en categorische ont kenning van eenigerlei Britsche verplichtin gen in dit opzicht moet worden overgelaten aan Sir Austen Chamberlain, die naar wordt verwacht de eerste gelegenheid SIR AUSTEN daartoe za! aangrijpen. Het regeeringsgezinde deel van bevolking en pers ziet zulks met vertrouwen en lankmoedigheid tegemoet. En ook de pers der Oppositie verwacht dat Sir Austen in staat ra: zijn Brlttanje schoon te wasschen van wat als het een verzinsel is in d^zen tijd van echte of vermeende vredesbevordering een op z'n Hollandsch gezegii „vuile aantijging moet worden genoemd. Een zekere mate van ongerustheid 1a nochtans in laatstgenoemde pers merkbaar, die zelfs niet geheel verdwijnt bij ontleding van de Utreehtsche voorstelling hoezeer deze in felle tegenstelling is met den indruk van internationale redelijkheid en goede ver standhouding en welwillendheid, dier. men de laatste jaren heeft gekregen van politiek- internationale onderhandelingen. De Manchester Guardian vraagt: Heeft men hier te doen met een van de vele ver- valschte of met een van de weinige echte geheime documenten die door dagbladen se dert den oorlog zijn onthuld? Indien het echt zou zijn zou het een monsterachtig in strument met monsterachtige beteekenis zijn. Het blad stelt vast dat België in mili tair opzicht slechts een aanhangsel is van Frankrijk. Het bekende vergelijk tusschen de twee landen werd indertijd omschreven want er is geen werkelijk verschil tusschen defen sieve en offensieve oorlogen. Frankrijk cn België hebben zich eenvoudig verbonden tot gemeenschappelijk optreden in een oorlog tegen Duitschland, defensief of offensief. Heeft deze regeling zich gekristalliseerd, vraagt het Manchester blad, tot een middel als thans in Nederland aan den dag is ge bracht? Het blad weet het niet en moet zijn oordeel opschorten. En het ontleent intus- schen zijn ongerustheid aan het feit, dat in de practijk de opvatting, die het officieele Engeland van het bepaald tweezijdige Lo- carno-pact heeft, tamelijk eenzijdig is. Hel Locarno-protocol maakt Engeland en Italië beschermers van den vrede tusschen Frank rijk en Duitschland. beschermers van Dultsch land tegenover Franschen aanvalszucht. be schermers van Frankrijk tegen Duitschen aanvalszucht. Het blad weet zeker dat er geen Duïtsch-Britsche militaire afspraken bestaan in het verband van de Locarno-over- eenkomst maar 's er allerminst zeker van dat zulke afspraken eveneens niet bestaan tus schen de Fransche en Britsch0. generale sta ven. Maar het In Nederland bekend ge maakte document zegt de M. G. verder gaat in zijn strekking veel verder dan men zelfs in stoute verbeelding, geholpen door twijfel aan internationale goede bedoelingen zou hebben verondersteld. Indien het echt is heeft Frankrijk zich verbonden België in een ondenkbaren oorlog tegen Nederland te hel pen en heeft België zich verbonden Frankrijk in een veel denkbaarder oorlog tegen Italië te helpen. En op den uitersten linkervleugel van de Franschen zou ln een oorlog tegen Duitschland een Eritsch-Belgisch leger staan, dat Nederlandsche onzijdigheid zou schen den in den opmarsch tegen Duitschland. De M. G. acht deze voorstelling te onge rijmd en vraagt zich af of de persoon, die dit document opstelde, niét wat te vinding rijk is geweest. Is het eenvoudig een ver- valsching? Of de uitkomst van amateur strategie van le zijde van enige Fransche, Belgische en Britsche officieren, niet aan vaard door hun generale staven, veel minder door de regeeringen dier lar.den? Het blad kan - evenmin als andere bla den gelooven dat het anders is. Maar toch is men door de g ^bliceerde gezag hebbende meeningen niet gerustgesteld. De Wij vestigen er de aandacht van onze lezers op, dat wij vandaag, behalve de uitvoerige perscommen taren u t het binnen- en buitenland, ook beschouwingen geven van eigen correspondenten in Londen, en Btrln naar aanleiding van de onthullingen inzake een geheime Fransch-Belgische militaire over eenkomst.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1929 | | pagina 1