Hi
!D
AGENDA
08 Csntrais Warenmagazijnen
46e Jaargang No. 14076
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon-en Feestdp-i
Dinsdag 14 Mei 1929
HAARLEM S DAGBLAD
DIRECTEUREN: J. C. PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
HOOFDREDACTEUR: ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN: per week f021Vi. met Geïllusteerd Zondagsblad 0.31
Per 3 maandenHaarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeentel 3.5754- Franco per post door Nederland 3.8754. Losse nummer»
ƒ0.06. GeïlL Zondagsblad per 3 maanden 0-5754. franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENTIEN: 1—5 regel» I 75. elke regel meer /0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbc<5 14 regels 10.60,
elke regel meer 1015, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(Woensd- en Zateri) 1—4 regel» 10 25. elke regel meer 0.10. uitsL i contant
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden i 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog 400.-, Dnim f 250.-, Wijsvinger 1150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.»
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN
EERSTE BLAD
Heden:
DINSDAG 14 MEI
Groote of St. Bavokerk: Orgelbespeling
8.159.15 uur.
Stadsschouwburg: Ledenconcert H. O. V.
o. 1. v. Ed. v. Beinum. Mevr. A. C. van Tien-
hoven-Kauweling, alt. 8.15 uur.
Cinema Palace: .,Vier dagen uit het leven
van een onfatsoenlijk meisje"; „Song", 8 u.
Luxor Theater: „Vijf bange nachten";
„Artistentragedie". 8 uur.
Rembrandt Theater: „Geheimen van het
Oost-en". 7 en 9.15 uur.
Heemstede: Lommeroord, Heerenweg
86: Openbare vergadering Lib. Staatspartij
-JDe Vrijheidsbond". Dr. I. H. J. Vos: „De be-
teekenis van het liberalisme in onzen tijd'.
S uur.
WOENSDAG 15 MEI
Bioscoopvoorstellingen, 's middagi en
's avonds.
Rest-am-ant Brinkmann, Groote Markt:
Alg. vergadering van deelhebbers Onderlin
ge Brandwaarborg Vereeniging voor de ge
meente Haarlem, 8.15 uur.
Timmer- en Meubelfabriek vJi. G. P. J.
Beceari. Alg. vergadering van aandeelhou
ders, 3 uur.
Hoofddorp. Raadhuis: Gemeenteraad
Haarlemmer-meer, 3 uur.
DE ZOMERTIJD.
DE KLOKKEN ééN UUR VOORUIT!
Men denke er aan- hedenavond de klokken
één uur vooruit te zetten, want in den nacht
van Dinsdag' 14 op Woensdag 15 Mei begint
de Zomertijd.
6e VERANTWOORDING AUTOTOCHT
VOOR BEJAARDEN.
100.-
10-
2.50
4.—
3.—
2—
3.-
124.50
102.—
N. N.
Joh. R. L.
H. C.
B. J. v. L.
P.
J. V.
J. T. M.
.Vorige verantwoordingen
Totaal
14 Mei 1929.
Wij willen hieraan gaarne nog eens een
woord van aanbeveling, om deze zaak te
steunen, toevoegen. Er zijn er zoovelen on
der u, die al op deze inschrijving zouden
hebben ingeteekend als zij eens even hadden
nagedacht over de eenzaamheid waarin die
oudjes hun laatste levensdagen slijten. Droe
ve eenzaamheid, vaak niet eens meer (bij
uitzondering) verhelderd door bezoeken van
familieleden, die zich nog eens opofferen
willen om met den ouden man of het oude
vrouwtje te gaan praten. Wie in het volle
leven staat, wie eiken dag begint met frïs-
sche belangstelling voor het vele dat weer
zijn aandacht vraagt, dat zijn steun en acti
viteit noodig heeft. die moet die schrille
tegenstelling wel het sterkst voelen. Veel
wordt, in stilte, heldhaftig geleden door die
oude menschen wier „tijd voorbij is". Wij be
hoeven daar niet verder over uit te weiden;
gij allen kent hen, en voor ieder die er over
wil nadenken is er wel een bepaalde per
soon, -wier eenzaamheid hij beseft heeft
even soms maar ,uit een klein gebeuren, of
een enkel woord, of maar een enkel gebaar.
Denk daar nog eens even aan, en dan zult u
bijdragen. Laten wij helpen om hun dit ge
noegen, dat voor velen onzer maar zoo ge
woon lij let en voor hen een groote gebeurte
nis, een waar feest zou zijn, te bereiden!
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
DAMESMANTELS - JAPONNEN
VOSSEN
In groöte keuze
Betaalbaar In maandeliiksche termijnen ZONDER
VOORUITBETALING
20
N.Z. Voorburgwal 312, Amsterdam
Telefoon 43172—33172
Het woord is aan
T agore s
Ik wil gaarne mijn land dienenmaar de
rechtvaardigheid staat bij mij hoog er - dan
het vaderland.
DAAR WAAR JE NIET BENT
Amerikanen naar Europa,
Europers naar Amerika,
En naar Australië Aziaten,
Australiërs naar Azia.
De menschen schuiven door elkander
Per vliegtuig, stoomschip en per trein,
Waar ae een is, wil niet de ander wezen,
Waar de ander heenreist, de een niet zijn.
Zoo wordt de wereld altijd kleiner,
Het denkbeeld „vaderland" verdwijnt
Japan komt juist in Duitschland boven
Als Duitschland in Japan verschijnt.
De Griek gaat in de Poolzee kijken,
De Eskimo reist naar Alheen,
De Haarlemmer trekt naar de Betuw,
De Geldersman ter bolstreek heen,
't Gaat telkens sneller, altijd leven,
De menschen onder hooger druk,
Alsof zij hiervan overtuigd zijn:
Daar waar ik niet ben, is 't geluk.
TOM DE RIJMER.
DE VERKIEZINGEN NADEREN.
Programpunten van het Fede
ratief verband.
Het Federatief verband, opgericht in 1928,
waarvan wij de candaten voor de Tweede
Kamer in ons blad van Zaterdag vermeldden,
heeft o.a. de volgende punten op haar pro
gramma staan.
Bevordering van een economisch en prac-
tisch belastingstelsel, verlaging der belastin
gen o.a. door vereenvoudiging van den
staatsdienst. Vrijstelling van belasting voor
Inkomen tot 2000 voor gehuwden, onge-
huwden 1000. Afschaffing c.q. vermindering
der belasting op publieke vermakelijkheden.
Bijzondere zorg voor het onderwijs aan
kinderen van schippers en kramers.
Behartiging der cultureele belangen van
Radio-uitzending.
Herziening der pensioenen.
Staatsregeling voor het reddingswezen aan
de kusten.
Het bevorderen van de algemeene welvaart
door economische overeenkomsten met de
buurstaten tot opheffing der tolgrenzen bin
nen een tijdsruimte van 10 jaar.
Bevordering van het tot stand komen van
een anti-trekhondenwet.
De Federatie is gevormd door middenstan
ders, sportvrienden, artisten. personeel uit
het bioscoop-, hotel- restaurant- en cafébe
drijf.
De heer Henri ter Hall, heeft zich gelijk
bekend bereid verklaard als no. 1 op de can-
didatenlijst voor te komen.
De Middenpartij voor stad
en land.
Zooals wij Maandag reeds meldden, werd
dien middag te Amsterdam een vergadering
gehouden van personen die uit den Vrijheids
bond getreden zijn naar aanleiding van de
bekende kwestie-Staalman.
De in 1918 opgerichte Middenstandspartij
die in 1921 in den Vrijheidsbond werd opge
nomen, heeft dus haar zelfstandigheid her
kregen.
In zijn openingsrede zeide de heer Abr.
Staalman volgens het Hold. o.a. de Vrijheids
bond is geworden, de partij van de groote
kapitalisten en groote ondernemers. Waar de
partij nog een schoon gebaar maakt in de
richting van Staatspensioen, vindt zij de
persorganen dier klassen tegenover zich. De
Liberale Staatspartij moet naar de pijpen
van een kleine, eenzijdig gerichte groep dan
sen en. de middenstand heeft van haar niets
meer te verwachten. Als voorbeeld noemde
spr. de hem aangeboden plaats op de candi-
datenlijst. En evenzoo staat het met de be
hartiging van de belangen van andere groe
pen, b.v. van de landbouwers.
Op grond van een en ander heeft een
groep het wenschelijk geacht de Midden
standspartij, zij het eenigszins gewijzigd,
weer aan de verkiezingen te doen deelnemen.
Spr. had zich liever persoonlijk afzijdig ge
houden, maar hij achtte het zijn plicht het
roer in handen te nemen, al verklaarde hij
zich niet beschikbaar te stellen voor een can-
didatuur voor de Tweede Kamer.
Voorgesteld zal worden den naam der par
tij te veranderen in „Middenpartij voor Stad
en Lande" omdat de oude naam misverstand
heeft gewekt en men meende, dat de partij
alleen wilde behartigen de belangen van den
handeldrijvenden en industrieelen midden
stand. Dit is echter niet juist. De partij wil
de belangen van de geheele middenklasse,
welke in het gedrang is gekomen tusschen
de groote kapitalisten en de arbeiders, be
hartigen; dus ook de belangen o.a. van expe
diteurs. makelaars, geneesheeren, leden der
rechterlijke macht, bouwondernemers, land
en tuinbouwers, visscherij-ondernemers enz.
De partij zal zich niet inlaten met de gods
dienstige of geestelijke beginselen der indi
viduen ,zij wil den nadruk leggen op de eco
nomische politiek*
Ook Mevrouw Baldwin, de echtgenoote van den Engetschen premier, doet daadwerkelijk
mee aan de verkiezingscampagne. Bij een verkiezingsvergadering in de open lucht, on
dersteunt zij middels een rede door den luidsprekerde candidatuur van den blinden
Kapitein Jan Fraser.
DE MOORDZAAK VAN
GIESSEN-NIEUWKERK.
EEN BRIEF VAN DE KROON'S AAN
THEUNISSEN.
Mr. Roobol deelt aan het persbureau Vaz
Dias mede, dat Theunissen, een der, wegens
den moord op den seinhuiswachter te
Giessen-Nieuwkerk veroordeelden, in de
strafgevangenis te Leeuwarden het volgend
schrijven van het echtpaar Kroon heeft ont
vangen:
„Theunissen, wij willen van U zoo graag
vergeving vragen voor liet leed, U en je gezin
aangedaan, en indien U alles weet hoe het
eigenlijk gegaan is, hopen wij, dat U ons ver
geven zult. U zult zeggen: Dat hebt U wel
eer kunnen doen," maar, Theunissen, wij
konden niet anders. Wat is het toch ver
schrikkelijk, hè, dat U voor iets, dat U zelfs
heelemaal niets van weet, toch zoo iets mee
moet maken. Denk niet, dat voor ons de
jaren ook zoo pleizierig geweest zijn. Wij
hadden bijna geen dag, of wij spraken er
over en hoopten maar, dat toch eens de tijd
zou komen, dat wij eens vrijuit konden spre
ken, want wij alleen wisten wat een macht
dat het was om daaraan te beginnen, want
dat toch leugens zoo gauw geloofd worden.
Ik had het nooit kunnen denken en nog
houden diezelfde leugenaars vol, maar nu
zullen wij maar hopen, dat het aan het licht
zal komen en de wereld eens zal zien, wat
of die z.g. betrouwbare menschen zijn. Denk
niet dat wij een oogenblik met opzet jullie
in het verderf hebben willen storten. Wij
stonden er precies zoo voor als jullie, maar
werden met alle mogelijke dreigementen en
verwijten gedwongen. Ik weet wel, het is niet
meer goed te praten, maar ik kan nu alles
niet zoo schrijven, maar ik hoop, dat gauw
het uur zal slaan, dat de poorten voor jullie
open gaan. Het zal geen blij der uur voor ons
wezen en dan zal Stuy u wel veel vertellen
en laten lezen. Ik zal nu maar eindigen. Als
ik U mocht schrijven zooals wij het voelen
en meegemaakt hebben, zou ik wel een dag
door kunnei\ gaan. Wij vragen nogmaals ver
geving en dat wij eensgezind de waarheid
aan het licht zullen brengen, want nu zijn
er gelukkig nog menschen die ons helpen,
want anders had er nooit geen licht in ge
komen. Ontvangen verders de groeten van
C. Kroon en M. Koppelaar.
P.S. Wilt U s.v.p. bijgaande brief aan Klun-
der laten bezorgen."
Or-tZlE. GROENTJES
DIN5DAG
DONDERDA3I
ZATERDAG
ONTHULLINGEN VAN FRANK
HEINE.
HERMANS' ROL.
BRUSSEL. 13 Mei. (V.D.) Met betrek
king tot het. nieuwe verhoor van Frank Heine
en Ward Hermans wordt bekend gemaakt,
dat eerstgenoemde zich vrijwillig ter be
schikking van den rechter van instructie
gesteld heeft om te verklaren, dat Hermans
in het bureau van Heine in diens afwezig
heid het rapport van generaal Gallet aan
de militaire commissie gecopieerd heeft.
Hermans zou echter niettemin dit geschrift
zelf hebben ..aangevuld", hetgeen door Her
mans ontkend wordt. In juridische kringen is
men van meening, dat de kwestie Heine-
Hermans voor het Hof van Assizen komt en
dat het proces een interessante wending zal
nemen.
DE VEREENIGING TOT BESTRIJ
DING DER TUBERCULOSE.
HET ZILVEREN JUBILEUM.
Op 20 Juni a.s. zal het 25 jaar geleden zijn
dat de Haarlemsehe Vereeniging tot Bestrij
ding der Tuberculose werd opgericht.
Zooals algemeen beleend is, is Dr. L. C. Kers
bergen de man, die den stoot tot de oprich
ting heeft gegeven, al heeft hij daarbij dade
lijk den steun van vele andere verdienstelijke
mannen gehad.
Op 31 Mei 1904 belegde Dr. Kersbergen een
vergadering van vooraanstaande ingezetenen,
waarin hij het nut van t.b.c.-bestrijding en
van consultatiebureaux uiteenzette. Op die
bijeenkomst werd besloten een vereeniging
te stichten: een commissie van voorbereiding
werd uit de aanwezigen benoemd. En op 20
Juni 1904 reeds werd de eerste vergadering
der vereeniging gehouden. Dr. Kersbergen
werd op die vergadering tot voorzitter be
noemd en tot heden vervult hij nog steeds
deze functie. Ook de heeren J. L. E. I. van
Breda Kleynenberg en dokter G. Adrian heb
ben van de oprichting af deel uitgemaakt
van het bestuur. Als penningm "ester deed
Mr. W. T. H. Pahud de Mortanges veel nut
tig werk voor de vereeniging.
Een consultatiebureau werd spoedig opge
richt en het vond „onderdak" in een paar
kamers in het perceel Ged. Oudegracht 148.
Weldra werd het idéé geopperd, ook voor
dagpatiënten wat te doen. Op 1 December
1905 werd een lighal in gebruik genomen in
den tuin van den Protestantenbond. Deze
voldeed echter niet en daarom was het be
stuur zeer verblijd met het aanbod van de
Binnenlandsche Exploitatie Mij. van 1 1,2
H.A. grond voor lighalterrein te Schoten.
Door samenwerking van Prof. van der Steur
voor den bouw en den heer L. A. Springer
voor den tuinaanleg kwam deze inrichting
tot stand. Na vele moeilijkheden kon de Lig
hal op 1 December 1906 worden geopend,
aanvankelijk met 5 patiënten.
In den winter van 1907 dreigde al het ge
vaar dat zij weer gesloten zou moeten wor
den. Maar de heeren van Breda Kleynenberg
en Limperg (de wakkere administrateur en
propagandist, die in 1925 door den dood aan
de Vereeniging ontviel en waardig vervan
gen werd door den heer G. van Waard) wis
ten toen, gesteund door vele stadgenooten,
het Lighalfonds te stichten. Oorspronkelijk
had dit een eigen bestuur maar in 1908 werd
het aan de vereenigin^ overgedragen. In dat
jaar werd ook de heer P. W. Peereboom, arts,
als geneeskundige van het Consultatiebureau
aangesteld, dat zich zoo uitbreidde dat over
brenging naar het grootere perceel Ged.
Oudegracht 41 noodzakelijk werd (1 Novem
ber 1909).
Zooals onze lezers weten is nu een nieuwe
wensch van het bestuur: een eigen Röntgen-
apparaat in het Consultatiebureau. Moge de
ze wensch ter gelegenheid van het aanstaan
de jubileum vervuld worden!
In 1910 werd voor het eerst de bekende
Bloemendag gehouden; in dat jaar richtte
ook de heer Limperg een eigen orgaan voor
de vereeniging op. In 1913 werd de eerste
Lighal-uitvoeri"g door den heer A. J. Meije-
rink georganiseerd.
De kroon op het werk der vereeniging werd
in 1927 gezet door de opening van „Brede-
rodeduin". mogelijk geworden door het prach
tig aanbod van de Erven Van der Vliet en
mej. Crommelin van 4 H.A. duinterrein in
een ideale omgeving. Vroeger deelden we
reeds uitvoerig mede, hoe „Brederodeduin" is
ingericht. Er is hier thans een dag- en nacht
verblijf, dat de trots is van de Vereeniging,
die nu weldra den zegenrijken arbeid van
vijf en twintig jaar zal herdenken.
BLOEMENHUI.RE VOOR AAF BOUBER EN
ANNIE YERHl'LST.
Namens clen Schouwburg werd de dames
Annie Verhulst en Aaf Bouber—ten Hoope,
gisteravond, bij de laatste voorstelling van
..Zeemansvrouwen" bloemen aangeboden.
Het publick stemde, door hartelijk applaus
inet deze hulde in.
LIEFDESDRAMA TE
VGRAVENHAGE.
TWINTIGJARIG MEISJE GEDOOD.
Het Haagsch Corr. Bureau seint ons:
Maandagavond heeft zich in Park Zorg
vliet in de onmiddellijke nabijheid van de
Duinoordkerk aan dc Adriaan Gockooplaan
te 's-Gravenhage een verschrikkelijk drama
afgespeeld.
De ongeveer 20-jarlge mej. B., is toen
zij met haar zuster daar liep, door een man
opgewacht. Deze loste eenige schoten on
haar. Het meisje viel en was bijna onmid
dellijk dood.
Het moet hier een liefdesdrama betreffen.
Nadere bijzonderheden ontbreken nog.
De dader is de 20-jarige student O. de C.
Maandagavond had mej. B. op weg naar de
Duinoordkerk aan den student gezegd, dat
zij zijn liefde niet langer kon beantwoorden
en daarom allen omgang met hem wenschte
te verbreken. De student ging toen naar
huis. haalde een revolver en heeft het
meisje opgewacht. Toen zij te tien uur uit
de kerk kwam drong hij bij haar op voort
zetting van de verloving aan, wat zij weiger
de. De student trok daarop zijn revolver en
loste drie schoten op haar, waardoor zij
bijna onmiddellijk gedood werd. Na den aan
slag zagen toesnellende personen hem
Ijlings op de fiets wegrijden.
In den afgeloopen nacht is de dader aan
gehouden. Zeer onder den indruk heeft hij
tegenover de politie een volledige bekentenis
afgelegd.
HAARLEM, 14 Mei
Mode en werkelijkheid.
In Dc Groene Amsterdammer heeft L. J.
Jordaan een artikel geschreven over „Het
oorlogsboek en de oorlogsfilm", dat mij uit
het hart gegrepen is. Hij keert zich fel tegen
het bewuste soort film, dat hij „het zoete
narcoticum tegen de trieste, knauwende rea
liteit noemt", en waarvan hij dit volkomen
ware woord spreekt: „Het verlamt het eenigo
daadwerkelijke middel tegen den oorlog: den
afkeer van den oorlog".
Dat het zaaien van haat en afkeer Jegens
de walgelijke ontaarding, die de moderne
oorlog is, de basis moet zijn van alle anti-
oorlogsactie, dat het een nieuwe, sterke fun
deering geeft om op te bouwen aan dit groote
werkdat heb ik zelf in ettelijke artikelen
in de laatste maanden voortdurend betoogd.
Soms voel je je wel eens als de roepende in
de woestijn, en dat gevoel wordt heel sterk
als je een van die prachtlg-in-elkaar-gezette
oorlogsfilms ziet, die zooveel opgang plegen
te maken omdat zij zoo'n prettig avontuur
lijk en romantische voorstelling geven van
clen viezen, gemeenen, walgelijken beesten
boel die de werkelijkheid in 19141918 ge»
weest is, en die de werkelijkheid onnieuw
worden zal als wij hem niet leeren zien zooals
hij is.
Remarque heeft hem in zijn boek „Tm
Westen Nichts Neues" getoond zooals hij is.
Jordaan zet de heroieke, avontuurlijk en iief-
lijk-sentimenteele passages uit de oorlogs
films naast de grauwe, kale werkelijkheden
uit Remarque's boek, in venijnig contrast, en
concludeert, dat wij nu weten welk een mis
daad met deze films uit stimiditeit en bot
winstbejag begaan worclt. „Men achtervolgt
sexualiteit en raakt in de film. terwille van
de zedelijkheidmaar ik vraag u: wat is
onzedelijker dan deze idealiseering van he';
onzedelijkste, dal. ons mensch-zijn schendt?
Weg met de propagandafilmgoed! Weg
met de erotiekgoed, goed! Maar vóór
alles: Weg met de oorlogsfilmzoolang zij
ons niet de druipende etter laat zien en de
rotte kadavers".
Zoo schrijft Jordaan. Het ïs schoon het tft
lezen. Wij journalisten moeten op deze wijze,
in dezen toon. te velde trekken in dezen tijd.
Anders verzaken wij onze plicht en onze roe
ping. Ik hoop dat velen, die zich maar te
vreden stellen met sceptisch te wezen en
achter de teleurstellende feiten aan te hob
belen met slappe beschouwingen zonder pit,
zonder kern, zonder de naakte waarheid on
der oogen te durven zien, dit nog bijtijds zul
len ontdekken. Anders zal onze generatie
voor niets geleefd hebben, zich eenvoudig
hebben laten meeslepen naar den volgenden
massamoord, zonder zelfs een poging om het
noodlot te keeren.
Ik heb menschen gesproken die mij zeiden:
„Waarom maak je je er druk over? Wij in.
Holland zijn immers tegen den oorlog! Bij
ons hoeft geen propaganda meer gemaakt te
worden Neen, in het buitenland!daar
zou het noodig zijn!"
Mijn antwoord was, dat propaganda tegen
den oorlog in ons land even noodig is als in
ieder ander land, en dat het aantal menschen
dat werkelijken, bcwusten afkeer van dien
gruwel voelt overal een minderheid vormt.
Ik geloof niet dat men dit begreep.
Tientallen brieven van instemming heb ik
ontvangen. Zij blijven nog steeds binnenko
men. Ik wou dat ik er veel meer kreeg, dat
het aantal groeide tot duizenden. Niet uit
bevrediging van persoonlijke ijdelheid. maar
omdat het zou bewijzen dat de actie zich
krachtig deed gelden. Want voor de meeste
menschen moet er heel wat gebeuren eer zij
tot de extravagante daad overgaan, een pen
op te vatten om iemand, wien dan ook, hun
instemming te betuigen.
Bij de tientallen zijn er velen, die mij ge-
lukwenschen met mijn moed om zulke din
gen te schrijven. Ik ben hun allen dankbaar
voor hun instemming, maar kan het compli
ment niet aanvaarden. Wat is er voor moe-
