HAARLEM'S DAGBLAD BUITENLANDSCH OVERZICHT Slapeloosheid DINSDAG 28 MEI 1929 DERDE BLAD ZWARE VERLIEZEN VOOR DE BELGISCHE SOCIALISTEN Winst voor de liberalen. AMAN OELLAH'S LOT. De strijd voorloopig( opgegeven. T BELANGRIJKSTE NIEUWS. Thans kan in groote trekken de balans op gemaakt worden van de verkiezingen in België. Duidelijk blijkt nu dat de 26ste Mei een zeer slechte dag is geweest voor de so cialisten. Minstens 5 zetels verliezen zij in de Ka mer. De communisten gaan voor 50 pet. ach teruit. Zij zullen namelijk 1 van de 2 zetels moeten missen, terwijl de fronters er drie bij winnen. De Katholieken hebben zich in oude sterkte weten te handhaven, doch de groote winst is eindelijk voor de liberale partij. Deze wint zeker 5 a 6 zetels. Deze gedragslijn van de Belgische ver kiezingen is over het geheele gebied vrijwel algemeen, beteekenende een échec voor de socialisten en bijna de vernietiging van de communisten, die van 200 candidaten er slechts één gekozen zagen. Aman Oellah schijnt den strijd op te hebben moeten geven. Hij is met zijn gevolg in een specialen trein te Bombay aangekomen, hebben ontvangen en hun verklaard, dat de sche bonden die zijn beweging ondersteund hebben, intvangen en hun verklaard, dat de wederopbouw van Afghanistan van zelf moest komen zonder eenig ingrijpen van an dere machten. Een militaire stap van vreem de mogendheden zou den binnenlandschen toe stand van Afghanistan nog slechter maken, terwijl de burgeroorlog erdoor zou worden verlengd. De politiek van Habib Oellah is voor het Afghaansche volk iets verschrikke lijks, aangezien hij het land van de geheele wereld wil afsluiten. De wederopbouw van Afghanistan, aldus Aman Oellah zal binnen zeer korten tijd geschieden, daar het Af ghaansche volk zijn zelfstandigheid met de wapens veroverd had en er nooit afstand van zou willen doen. Habib Oellah zal niet in staat zijn lang te regeeren en zal spoe dig door de verschillende lagen des volks ten val worden gebracht. Een voorspelling in dezen doen behoort tot de onmogelijkheid. Men mag slechts veronder stellen dat Aman Oellah den bodem van de geldkist heeft bereikt en niet bij macht is Habib Ollah aan te pakken. Overigens klinkt de uitspraak van den ex-monarch over het lot van Habib Oellah zeer waarschijnlijk. Wellicht roept het Afghaansche volk zijn vroegeren vorst" die te snel zijn onderdanen de geneugten van de Westersche bescha ving wilde doen geworden, nog eens terug naar de veste Kaboel! F. A. Het proces-Raditsj begonnen. Maandag !s te Belgrado het proces-Raditsj. de Servisch-racidale afgevaardigde, die op 20 Juni '28 met zes revolverschoten den neef van den Kroatischen boerenleider Stefan Ra ditsj, Paul Raditsj, en een Kroatischen afge vaardigde, dr. Bosardsjek gedood heeft, ter wijl Stefan Raditsj door een schot in de buik zwaar gewond werd, begonnen. De Kroatische afgevaardigde dr. Pernar en Grand ja werden licht gewond. De onmiddellijke aanleiding tot dit bloed bad was, dat dr. Pernar Ratsjitsj had verwe ten Muzelmansche grondbezitters te hebben beroofd. De oorzaak echter de steeds hefti ger wordende politieke strijd tusschen fede ralisten en de contralisten, de strijd tenslotte tusschen de Serviërs, die wilden overheer- schen, en de Kroaten, die daarvan niet ge diend bleken. Bij het proces, dat waarschijnlijk ongeveer een maand zal duren, zal moeten worden uit gemaakt, of de aanslag geschiedde om poli tieke dan wel om zuiver persoonlijke rede nen van wraak. Naar de correspondent van de „Köln. Z." te Belgrado meldt, neemt het O. M. aan, dat twee afgevaardigden n.l. de Servisch-radicale afgevaardigden Torna Popowitsj en de demo cratische afgevaardigde Jowanowitsj mede plichtig zijn. Stefan Raditsj, zoo wordt her innerd, heeft op zijn sterfbed (hij stierf on geveer zes weken na den aanslag) verklaard, dat bij de samenzwering tegen de Kroatische afgevaardigden zelfs de premier Woekitsje- witsj en de Kamer-voorzitter Petritsj betrok ken v/aren. Uitgebreide politiemaatregelen zijn geno men om incidenten te voorkomen, aldus het Hbld. Trouwens veel publiek kan de zaal, waarin de zitting plaats vindt, niet bergen. Toegangskaarten zijn dan ook niet uitgege ven. Slechts een 40-tal binnen- en buiten- landsche journalisten zijn toegelaten. Er zijn 200 getuigen Als de verkiezingen naderen. Men herinnert zich dat Sir Williams Mor ris, de groote auto-fabrikant, kort geleden in een verkiezingsrede te verstaan heeft ge geven dat, zoo het extra beveiligingsinvoer- recht voor auto's werd afgeschaft, zijn fa briek vermoedelijk gesloten zou moeten wor den. Dennison, een candidaat van de arbei derspartij, dreigde daarop dat, indien zijn partij aan het bewind kwam en de autofa- briek gesloten werd, de staat haar onder eigen beheer zou nemen. Lord Birkenhead heeft het thans voor Morris opgenomen. Hij noemde dien een in dustrieel genie dat evenveel werk aan het Engelsche volk verschaft heeft als de arbei derspartij vernietigd had. aldus de N. R Ct. Was er, zoo vroeg Birkenhead verder, ook maar één lid van de arbeiderspartij dat voor iemand werk had gevonden? Hij moest al leen een uitzondering voor de communisti sche partij maken die herhaaldelijk aan de politie werk verschaft had. De krankzinnige leiders van de arbeiderspartij zeiden dat zij de nijverheid, van welke zij niets weten, zou den besturen. INGEZONDEN MEDEDEELINGEN a 60 Cts. per regeL tengevolge van de zomerwarmte, overwint men spoedig door het gebruik van een paar Mijr.hardt'a Zenuwtabletten. Buisje 75 Ct. FRANSCH OUD-PREMIER GESTORVEN. Ernest Monir, oud-premier van Frankrijk, is te Bordeaux overleden. Antoine Emmanuel Ernest Monis, die in 1846 geboren werd, was van 1899-1902 Fransche minister van Justitie, en stond van Februari tot Juni 1911 aan het hoofd van een kabinet, tot Juni 1911 aan het hoofd van een kabinet, waarin hij de portefeuille van Binnenlandsche Zaken had. In 19131914 had hij Marine, doch moest in Maart van laatstgenoemd jaar ingevolge een heftige campagne van de „Figaro" aftreden. Bij een vliegongeluk in 1911 te Issy-les- Moulineaux, waar een toestel tusschen de of- ficieele vertegenwoordigers te lande kwam, werd aan Monis door de schroef een arm af geslagen; zijn collega Berteaux werd bij die gelegenheid gedood. De laatste jaren ver keerde de oud-premier in kommervolle om standigheden weet de Tel. te melden. EEN FRANSCHMAN VAN BETEEKENIS OVERLEDEN. Slechts acht-en-vijftig jaar oud is Seydoux, de gewezen gevolmachtigd minister en ver tegenwoordiger van Frankrijk in den Volken bondsraad, overleden. De correspondent te Parijs van de N. R. Ct. meldt, naar aanlei ding van dit sterfgeval: Met Jac. Sey'oux is een voortreffelijk amb tenaar heengegaan. Drie jaren geleden nam hij afscheid van dé Quai d'Orsay. Tot ad junct-directeur van dë politieke en handels zaken aan het departement van buitenland- sche zaken had hij het gebracht. Gedurende den oorlog kon hij zijn bekwaamheden ten volle ontplooien. De directie van de blokka de-politiek werd hem toevertrouwd. Het economische leven had zijn voornaam ste belangstelling. Een schitterende toekomst zou zijn deel geworden zijn, indien een ern stige ziekte het niet had verhinderd. Het was een sterke geest in een uitgeteerd li chaam. Na zijn ontslag trad hij in den be stuursraad van de Banque de Paris et des Pays Bas. Zijn adviezen hadden hooge waar de. Bovendien schreef hij geregeld in de ver scheidene bladen. In de eerste plaats in de Petit Parisien en in een door hem geleid weekblad Paix genaamd. Hij meende, dat een economische belangengemeenschap - met Duitschland, Frankrijk voor een herhaling van den aanval zou vrijwaren. Daarbij ver loor hij de noodzaak van waarborgen niet uit het oog. Op die manier bleef hij eigenlük alleen, al sprak zijn opvatting tot het gezond verstand van de VERPLAATSING VAN HET MANSION HOUSE. Volgens de „Daily Telegraph" zal in de eerstvolgende zitting van de City Corpora tion, het gemeentebestuur der City van onden, de vraag ter sprake komen van de verplaatsing van het Mansion House, de ambtswoning van den lordmayor, naar een andere plek binnen de grenzen der stad. De commissie voor de algemeene zaken uit de Corporation had een plan gemaakt voor ver bouwing van het Mansion House, waarmee een bedrag van 50.000 pond sterling zou ge moeid zijn. De financieele commissie, aan welke dit plan werd voorgelegd, achtte den tijd gekomen om de quaestie van de verplaat sing van het Mansion House te overwegen, een denkbeeld dat trouwens niet nieuw is, doch waarvoor men telkens met het oog op' de kosten is teruggeschrikt. Daarbij kwam de moeilijkheid van het vinden van een geschikt terrein. In de aanstaande zitting van de City Cor poration zal nu een voorstel van de finan cieele commissie aan de orde komen om de zaak der verplaatsing naar de commissie voor de algemeene zaken te verwijzen. DROOGGELEGD AMERIKA EN NATTE DIPLOMATEN. Het is niet zeer waarschijnlijk dat presi dent Hoover het diplomatieke corps zal voor stellen af te zien van het voorrecht om ster ken drank te gebruiken in verband met de uitlating van den Britschen ambassadeur dat hij daartoe bereid zou zijn. Het blijkt bovendien dat Sir Esme Howards verklaring niet ten volle instemming vindt bij de andere leden van het diplomatieke corps. FRANSCHE OUD-STRIJDERS OVER DEN OORLOG. Poincaré, die aan een banket ter gelegenheid van een congres van oud-strijders het woord heeft gevoerd, verklaarde dat de oud-strij ders stellig niet wenschen dat de oorlog op nieuw begint. Wanneer zij trotsch zijn op hun titel is dit geenszins een teeken van hun oorlogzuchtigen geest; integendeel de oud-strijders werken met ijver en oprecht heid aan de algemeene verzoening der vol ken en zijn de beste dienaren des vredes, doch zij willen niet dat de vredeswil van Frankrijk vergezeld gaat van amnestie en ze willen niet dat de geschiedenis wordt ver- valscht. De kostbare eigenschappen, waarvan Frankrijk tijdens den oorlog blijk gegeven heeft, zijn niet minder noodfg in de uren van Frankrijks wederopbouw, het herstel van zijn ontwricht financieel stelsel, en de vestiging van den vrede, welke nog wordt bedreigd door de heimelijke en aanhoudende aanval len op de vredesverdragen. Het voorbereiden van de toenadering der volken zonder de oogen gesloten te houden voor de hier en daar oplaaiende oorlogzuchtige hartstochten, het verzekeren der successievelijke ontwape ning zonder de veiligheid in de toekomst in gevaar te brengen, het vertrouwen schenken aan den goeden trouw der buitenlandsche mogendheden zonder zich bloot te stellen aan een weerkeerenden aanval van kwaden trouw dat is een moeilijk streven, waar voor de medewerking der oud-strijders on misbaar is om te geraken tot een noch be- driegelijken noch vluchtigen vrede. INGEZONDEN MEDEDEELINGEN a 60 Ct». per regel- TOONKUNST. MUZIEK. FLESCH-TRIO. HL Zondagmiddag de Olsmipische Goden zijn den muzenvrienden niet gunstig, zelfs Apolloon verloochent zijn trouwe schaar. Helios vaart op zijn gouden wagen met vlammensnuivend vierspan langs den hemel, en Zeus denkt er niet aan het wolkenheir tot beschutting en laving van de dorstende aar de te mobiliseeren. Poseidon lokt de mensch- heid naar de stranden, waar de Okeaniden in het lauwe water dartelen en stoeien, en bij drommen volgen de den hoornroep der Tritonen. Gedund is de schare die nu nog den muzentempel verkoren heeft boven de vrije natuur Die opgegaan waren hebben de indrukken der vorige avonden vernieuwd, aangevuld be komen. Sterker dan de voorafgegane waren ze niet: noch de tragiek, noch de extatische jubel, noch de van de buitenwereld afgeslo ten innigheid van Beethoven's muziek is die van een zijner voorgangers, tijdgenooten of opvolgers geëvenaard. Maar de hemeLsche zanger Schubert ontsloot zijn onuitputtelijke melodieënbron voor ons en in het schoon heidspaleis van Mozart werd ons een kijkje gegund Begonnen werd wederom met Brahms, den Noordduitschen bard, dfe dus met Beetho ven de eer deelde driemaal op de program ma's vertegenwoordigd te zijn de ande ren kwamen elk slechts éénmaal voor. Bel grijpelijk is die voorkeur wel: het terrein der kamermuziek is door Brahms met voorliefde gecultiveerd en de vruchten daarvan behoo- rer. mede tot de schoonste en belangrijkste welke dat gebied opleverde. Maar de oogst evenaart die van Beethoven toch niet. De zon heeft Brahms' werk niet zóó warm gestoofd; men meent in de rijpheid vaak te veel de re sultaten der cultuur te proeven. Ik bedoel dit zonder eenige nevengedachte aan het woord Kultur, waaraan sinds 1914 nog immer een zeer onaangenaam bijsmaakje kleeft, 't Is waar, Brahms was volbloed-Germaan, kende zelfs geen woord Welsch. Cosmopolitisch is ook zijn kunst niet; wel heeft zij gaandeweg ook in Romaansche landen ingang gevon den; maar zij is en blijft Duitsch, en nog wel Noord-Duitsch, al is het herhaald verblijf van den meester in Zuidelijke landen niet zonder invloed geweest. Het Trio in c. kl. t. op. 101 is een typische vertegenwoordiger van Brahms oerduitsche kunst. Kracht en gebondenheid heerschen er in, en discipline. Billroth, de groote chirurg en vertrouwde vriend van Brahms, prees in het werk de concentratie van den vorm. ver wachtte zelfs dat het Brahms zou gelukken deze nog verder door te voeren, een proces, waarin volgens hem Beethoven. Schubert, Wagner, Mendelssohn en Schumann niet ge slaagd waren. En Frau Von Herzogenberg oordeelde: „Etwas, wie dieses Trio, in allen Teilen so vollendet, so leidenschaftlich und so maszvoll, ist überhaupt wohl selten ge- schrieben worden". We aanvaarden deze uitspraken van vrien den nu met een korreltje zout, maar erken nen en bewonderen in het c mineur Trio gaarne een pakkend, krachtig stuk, interes sant in opbouw, thematische bewerking en harmoniek als alle grootere werken van Brahms, maar in zijn kleur een beetje over- heerschend sepia en van Dyck-bruin, te weinig Lido-blauw. Ook doen de Brahmsche „manieren" zich in dit werk geducht voelen, en daardoor is het wat zwaar op de hand, veel meer dan het Trio op. 87. Om de ver tolking te kenschetsen zou ik niet be.ter kun nen doen dan de bovengeciteerde woorden van Frau Von Herzogenberg daarop toe te passen. Mozart kon mijn belangstelling maar matig gaande houden. Zijn trio's behooren niet tot zijn belangrijkste werken, en staan bijvoor beeld lang niet op een lijn met vele zijner strijkkwartetten en -kwintetten. En van die trio's lijkt me het uitgevoerde in G wel een der minst beteekenende. Het stereotype, de schablone heerschen er sterk in. zonder dat hier als bij vele andere werken, een compen satie gevonden word in melodische schoon heid, klankbekoring of kunstige bewerking. Triviaal zijn vele der hoofdthemas, onbe langrijk de variaties. Zelfs Flesch' charmee- rende viooltoon, die in staat is het minst beteekenende tot een hooger peil te verhef fen, was hier onmachtig om mij voor het Trio te winnen. Maar Schubert op. 99 was een en al schoonheid, van het begin tot het einde. Het was wel de mooiste vertolking die ik tot dusver van het veel gespeelde en over bekende werk hoorde. Een schitterende stijging aan het slot bracht alle aanwezi gen in geestdrift; tal van malen riep men het drietal terug zij mogen er een „tot weerziens" in gehoord hebben. Heel waar schijnlijk is dit echter helaas niet, gezien de opkomst en de daarmee in verhouding staande financieele resultaten. Nu. dan gaan we maar naar Baden, hun woonplaats. Een uitnoodiging heb ik al. Ten slotte een woordl van dank aan hen die. met voorbijzien van het financieele risico dit muziekfestijn georganiseerd heb ben Op hen past eenigszins het woord dat Tollens aan Willem Barends en zijn mak kers wijdde: En rekent d' uitslag niet, maar telt het doel alleen, in zooverre als van materieele uitkomst sprake is. Het kunstzinnige doel is ten volle bereikt. Hadden meerdere daar van getuige mogen zijn! KAREL DE JONG. P.S. In het vorige verslag komt een zinstorende zetfouc voor: achter „drang tot zwaren ..geweld!-" moest volgen: „geen: arbeid, als tegenwicht en geneesmiddel". De lezer corrigeere dit s.v.p. K. d. J. CONCENTRATIEPUNT VOOR DE COMMUNISTISCHE BEWEGING. HET „KARL LIEBKNECHTHUIS" GEOPEND. Zaterdagmiddag werd het nieuwe verga derlokaal van de afdeeling Haarlem der Com munistische Partij Holland, het ..Karl Lieb- knechthuis", Bakenessergracht 12, officieel geopend. Het is een frisch lokaal, geschilderd in rood en zwart- De bijeenkomst werd bijgewoond door J. H„ de Haarlemsche schilder, die op 5 Mei bij het relletje aan de Zomervaart. toen hij aanspoorde tot verzet tegen de politie, welke een vlag van de jeugdorganisatie ..De Zaaier" in beslag wilde nemen, gearresteerd werd. J. H. was juist thans uit de voorloon'crè hechtenis ontslagen en werd thans verwel komd. De heer L. Peper hield het eerst een rede. Hij noemde het exploiteeren van een eigen vergadergelegenheid een gewaagde onder neming. die alleen ondernomen wordt in het besef, dat de arbeider niets te verliezen heeft dan zijn ketenen, en een heele wereld te winnen, zooals in het laatste communistische manifest staat. Het deelnemen aan onze or ganisatie. het doel, de revolutie, vraagt van de deelnemers groote offers, maar het doel is de moeite waard. Want. het zal in de toe komst zijn: de ondergang of de revolutie. Spr. hoopt, dat dit gebouw van een atmosfeer van bezieling steeds vervuld zal zijn. Aan onderlinge bewierooking doen wij niet, omdat wij weten, dat ieder naar beste ver mogen werkt voor de eenige zaak, waarvoor het de mn°ite is te werken. Toch wil snr. hier dank brengen aan de kameraden Bijl. die het, gewaagde nlan ont werp. De Korner. de uitvoerder en Reose. die ook zeer veel tot de verwezenHiking bijdroeg. Van een verwaa^oosdp schild«""«werkplaats hebben zij en anderen dit aardige vergader lokaal gemaakt. Deze dag. ging spr. verder, krijgt een groo tere volmaaktheid doordat juist nu de Ne- derlandsche klasse-justitie onzen kameraad heeft losgelaten en hij in ons midden kan zijn. Geen van ons zal er aanspraak op ma ken op de erkenning zoo onvermoeid en of fervaardig voor de beweging te werken, als jij doet, zeide de heer Peper, zich tot den in vrijheid gestelde wendende. Uit jouw ge schiedenis mogen wij de leering trekken, dat wanneer de Nederlandsche bourgeoisie ons vreezen gaat, het gedaan is met onze vrij heid. Spreker eindigde met zijn vreugde uit te spreken over H.'s aanwezigheid. Deze sprak als antwoord een betuiging van trouw aan het communisme. Als eenmaal de tijd komt. zei hij. en ik hoop dat het spoe dig zal zijn, dat ik moet afrekenen met de rechters, dan zal het vreeselijk zijn. Hem werd de Internationale toegezongen. Daarna sprak namens den Revolutionnairen Vrouwenbond mevrouw Kleinhout, die een geschenk voor het gebouw aanbood. Na mens de communistische Jeugd, afdeeling Haarlem, voerde de secretaresse het woord. Als afgevaardigde van de afdeeling Haar lem der Internationale Roode Hulp sprak da heer v. d. Meulen. Hij hoopte dat de Roode Hulp in staat zal zijn om de slachtoffers van klasse-justitie zooveel hulp te kunnen verleenen, dat zij slagen kunnen toebrengen aan het kapitalisme. Mevrouw Peper bood namens de Interna tionale Arbeiders Hulp een plaat aan, voor stellende een revolutionnalre groep. Van het partijbestuur was aanwezig de heer L. Seegers, uit Amsterdam. Deze wees op het belang van een communistisch con centratiepunt voor elke plaats van beteeke- nis. Zoo bestaat het reeds in Amsterdam, in Rotterdam en Den Haag. Op gund van de ervaring, daar opgedaan, wenschte spr. de Haarlemsche kameraden geluk met hun ini tiatief. Een verlies van dit gebouw namelijk we gens te hooge kosten, zou dubbel zwaar gele den worden. Daarom moet de afdeeling zoo sterk gemaakt worden, dat dit onmogelijk wordt. Een der Amsterdamsche Jongens van da ploniersgroepen, Zwart, feliciteerde daarna nog. Met het zingen van de Internationale werd de bijeenkomst besloten. Des avonds was er in het lokaal een feestavond, waar de humorist H. H. Luyken optrad met zijn part ner, den heer van Vloten. GUNNING. Bij onderhandsche besteding Ls het bouwen van een landhuis aan den Hecren- weg bij Bennebroek voor rekening van den heer A. Rhodius opgedragen aan de firma B. W. Lindeboom te Haarlem. „T KOPJE" TE BI.OEMENDAAL. Behoudens goedkeuring van de regeering zijn benoemd tot gecommitteerden voor het eindexamen van de lit. econ. afdeeling (H. B. S. A) aan „t Kopje" te Bloemendaal: Dr. A. A. van Schelven, hoogleeraar aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. Dr. A. W. de Groot, hoogleeraar aan de Stcd. Univer siteit te Amsterdam. Mr. F. de Vries,, hoog leeraar aan de Handels hoogoschoo! te Rot terdam. Ir. W. J. Burgersdijk te Haarlem. VEREENIGING „HAARLEMSCIIE WERK INRICHTING". Dezer dagen hield deze vereeniglng haar jaarvergadering onder leiding van den heer Vincent Loosjes. Uit het jaarverslag bleek, dat het aantal leden over 1928 met 200 was toegenomen en het kassaldo met 5000. De aftredende bestuursleden: mevr. van Bommel-v. Heusde en de heeren Schaap en Schuyt werden bij acclamatie herkozen. 1 Januari 1929 kon een begin gemaakt worden met het financieel ondersteunen van een drietal gezinnen. Alle aparte acties voor fondsvorming kwa men met ingang van 1929 te vervallen. De centrale leiding van een en ander berust nu bij de Verbandscommissie Nazorg. VERKEERSONGELUKKEN. Tc Ilaarlem. Op den hoek van de Zijlstraat en de Nassaulaan zijn Zaterdagavond een luxe-auto en een vrachtauto met elkaar in botsing ge komen, doordat de bestuurder van laat si ge noemden wagen geen gevolg gaf aan een teeken van een agent om zijn gang te matigen. Tegen dezen bestuurder Is proces-verbaal opgemaakt Zijn auto werd zwaar beschadigd, de luxe-auto, die uit Bazel kwam, werd licht gehavend.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1929 | | pagina 9