NDSCITE
IlSlSfeS STAATSC
©SOIL
STMT5C
\GENDA
DE UITBARSTING VAN DEN VESUVIUS.
46e Jaargang No. 14094
Verschijnt dagelijks,, behalve op Zon- en Feestdagen
Woensdag 5 Juni 1929
HAARLEM S DAGBLAD
DIRECTEUREN: J. C. PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM,
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
HOOFDREDACTEUR: ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN: per week 0.27J4, met Geïllustreerd Zondagsblad ƒ0.32
Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 3Ö7J4. Franco per post door Nederland 38754- Losse nummers
ƒ0.06. Geïll. Zondagsblad per 3 maanden 0-57J4, franco per post-
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13C82 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENTIEN: 1—5 regels 175. elke regel meer ƒ0.35. Reclame»
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbcd 14 regels 10.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrond. dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsdag,
Donderdag en Zaterdag) 14 reg. ƒ0.25. elke regel meer 0.10. uitsl. a contant-
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog 1 400.-, Duim 250.-, Wijsv!nger 1 150.-, Elke andere vinger 1 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
EERSTE'BLAD
WOENSDAG 5 JUNI
Remonstrant enihuis, Wilhelminastraat:
Ver. van Spiritisten ,,Harmonia". Lezing met
Lichtbeelden. H. H. Theunisse: „Mijn bezoek
aan Mirabelli, Het Braziliaansche wonder-
medium". 8.15 uur.
Rembrandt Theater: „Hoogverraad" en
de 4 Merry Chanters 7 en 9.15 uur. Matinée
2.30 uur.
Cinema Palace: „Ramona" en „Jonas in
de leeuwenkuil". 2.30 en 8 uur.
Luxor Theater: „'n Indiscrete Vrouw" en
„Argentijnsche hartstochten". 2.30 en 8 uur.
Standaard Theater: Bioscoopvoorstelling,
2.30 en 8.15 uur.
Statenzaal Prinsenhof: Gemeenteraad
1.30 en zoo noodig 8 uur.
DONDERDAG 6 JUNI
Groote of St. Bavokerk: Or ge1, be speling
34 uur.
Bioscoopvoorstellingen.
DE PRECARIO-VERORDENING.
NOG MEER AMENDEMENTEN.
De heer J. Joosten stelt voor de volgende
wijzigingen aan te brengen in de ontwerp-
Precario-verordening
I. In artikel 2 onder K te doen vervallen:
Voor het hebben van een hijschbalk, voor
een jaar of gedeelte van „een jaar 3.
II. In artikel 2, onder L. tusschen de
woorden „voorwerpen" en „voor" in te voe
gen:
„voor zoover deze voorwerpen, tot een
hoogte van 2.25 M. boven den openbaren ge
meentegrond of het openbaar gemeentewa
ter, meer dan 3 c.M. en, boven een hoogte
van meer dan 2.25 M. boven den openbaren
gemeentegrond of het openbaar gemeente
water, meer dan 15 c.M. uit het gevelvlak
uitsteken".
III. Artikel 6, onder 2e (dus bij de vrij
stellingen) te lezen als volgt:
„het hebben van zonneschermen, voor zoo
ver daarop geen verdere aankondigingen zijn
geplaatst dan de naam en het beroep van
den gebruiker van het perceel waar het zon
nescherm is geplaatst".
IV. In artikel 9, le lid, wordt tusschen de
woorden „billijkheid" en „ontheffing" tus-
schengevoegd
„die echter nimmer mogen berusten op be
voorrechting van bepaalde belastingplichti
gen".
DIPHTHERITIS OP DE
„JAN PIETERSZ. COEN".
PATIëNT TE IJMUIDEN AAN I.AND
GEBRACHT.
Dinsdagmiddag kwam in de sluis te IJmui-
den het uitgaande stoomschip Jan Pietsz.
Coen, aan boord waarvan zich een detache
ment Indische troepen bevond. Bij een der
manschappen van dit detachement deden
zich verschijnselen van diphtheritius voor. De
scheepsdokter achtte het niet gewenscht,
den patient mee naar zee te nemen. Door
tusschenkomst van den agent der Maat
schappij „Nederland" is de patient, die ern
stig ziek bleek te zijn, naar het Antonius-
Ziekenhuis te Velsen overgebracht.
EEN
KERSTMISTENTOON
STELLING.
GEORGANISEERD DOOR
BLOEMBOLLENCULTUUR.
De Algemeene vereeniging voor Bloembol
lencultuur heeft besloten in het Krelagehuis
te Haarlem een speciale keuring, tevens
Kerstmistentoonstelling te houden van Dim
dag 24 Dec. tot Zaterdag 28 December (al
leen op len Kerstdag zal de tentoonstelling
gesloten zijn).
Het programma voor de tentoonstelling zal
later worden vastgesteld.
Het woord is aan
Otto Weiss:
Vele geleerden houden zich voor archi
tecten, omdat zij een massa bouiomaterialer
bijeen slepen.
DE KARAKORUM-EXFEDITïE.
ZAL DE HEER VISSER SLAGEN?
De Karakorum-reizigers de heer en me
vrouw VisserHooft zijn, zooals men weet,
weer onderweg naar den Karakorum. Uic
een brief van den heer Visser in het Han
delsblad, blijkt, dat hij bevreesd is, dat een
uit onverwachte moeilijkheden voortkomen
de belangrijke verhooging der kosten hem
zal verhinderen de doelen, die hij zie-,
had gesteld, ten volle te bereiken.
Nu heeft Nederiand plotseling kans in de
schaduw gesteld te worden dor een Ita-
liaansche expeditie, aan welke onbeperkte
geldmiddelen ten dienste staan. Men weet
dat de heer Visser zijn expedities zelve
kostigt. Thans heeft zich een comité van
verschillende personen gevormd, dier meen
den, dat Nederland niet .kon toelaten, dat
de heer Visser alleen voor de hooge expeditie
kosten zou moeten opkomen. Men wil trach
ten f 20.000 bijeen te brengen, de helft is er
reeds. De per. -mgmeester van het comité *s
de .-neer j Mees, Beursplein 9 Rotter
dam.
DE A.S. KAMERVERKIEZINGEN.
BESLUITEN VAN GED. STATEN
TEGEN BEROEPSCHRIFTEN.
Ged. Staten van Noord-Holland hebben
besloten af te wijzen een beroepschrift van
C. Merkelbag te Amsterdam, die verzochi
had beroep te mogen aanteekenen tegen de
lijst van de candidaten der Nederlandschs
Volkspartij voor hoofd- en handarbeiders
(sters), daar er een fout ingeslopen is en
nog de gelegenheid te geven om die te her
stellen.
Ook hebben Ged. Staten afgewezen een
verzoek van D. Breeuwer te Haarlem, om als
nog in de gelegenheid te worden gesteld een
candidatenlijst voor de verkiezing van leden
der Tweede Kamer in Kieskring XI (Haar
lem) in te dienen ten behoeve van de
Christ.-Democratische Unie.
Bij. Ged. Staten was ook ingekomen e:n
beroepschrift van D. van der Wey, te Enk
huizen, tegen de beslissing van het hoofd-
stemibureau in kieskring X, den Helder voor de
verkiezing van leden van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal, d.d. 25 Mei 1929, voor
zoover daarbij ongeldig is verklaard een can
didatenlijst ingeleverd door H. Oost te Den
Helder, alsmede een brief van den voorzitter
van het hoofdstembure.au in Kieskring X,
Den Helder, d.d. 25 Mei 1929 no. 3267, houden
de mededeeling van de beslissingen van dat
bureau omtrent de geldigheid der ingelever
de candidatenlijsten en toezending van
stukken.
Ged. Staten meenden, dat moet worden
aangenomen, ^at op de bedoelde lijst 24
handteekeningen van bevoegde kiezers zijn
geplaatst, dus één minder dan het wettelijk
vereischte aantal. En omdat de man, die de
lijst heeft ingeleverd, geen gebruik heeft ge
maakt van de hem bij artikel 45, 2e lid der
Kieswet verleende bevoegdheid om het ver
zuim alsnog ter provinciale griffie te her
stellen, besloten Ged. Staten het ingestelde
beroep ongegrond te verklaren.
DE WAAGTOREN TE ALKMAAR.
HET CARILLON HERSTELD.
In ons nummer van Vrijdag 10 Mei publi
ceerden wij een uitvoerig artikel van den
heer J. Vincent, klokkenist van het Ko
ninklijk Paleis te Amsterdam, over de groote
restauratie van het carillon in den beroem
den Waagtoren te Allernaar, welk wei-k is ver
richt door de firma Addicks onder leiding
van den heer Vincent. Deze laatste deelt ons
mede, dat de volledige restauratie thans heeft
plaats gehad. Woensdag 12 Juni. des avonds
van 9 tot 10 uur zal de eerste carillonbespe
ling weer plaats hebben. Het eerste half uur
zal het worden bespeeld door den heer Cre-
feld en het tweede half uur door den heer
Vincent. Dit concert zal door de Ned. Christ.
Radio-Vereeniging over Huizen worden uit-
gezonöen.
MODERNISEERING.
Vier der belangrijkste figuren uit het ax. Labour kabinet in Engeland; v. I. n. r.:
Snoicden (Financiën), Thomas (Buitenland sche Zaken). Clynes (Lórd-Zegelbewaarder),
Henderson (Btnnenlandsche Zaken),
Een land dat meegaat met zijn tijd is een verstandig land,
En 't zelfde geldt, dat spreekt vanzelf, ook voor zijn staatscourant,
Een nieuwe wet. hierin vermeld, zoodra zij is gereed,
Komt zeker t beste tot zijn recht in 't nieuwerwetsche kleed,
Dat daarom onze Staatscourant wordt gemoderniseerd,
Meer in den stijl des tijds gebracht, is stellig niet verkeerd,
Maar toch, toen ik dit nieuwtje zag, heb ik me afgevraagd,
Of die verjongingskuur van t hoofd volkomen is geslaagd,
Ons wapen is tenslotte een symbool, als onze vlag,
Dat je, naar mijn gevcel, maar niet zoo glad verand'ren mag,
De leeuw in 't schild, 't schild zelf, de kroon, zijn van een nieuw model,
Maar dat 's van minder groot belang, dat slikken we nog wel,
Doch als je 't steunend dierenpaar met koelen blik beziet,
Dan zeg je, 't kunnen beesten zijn, maar leeuwen zijn het niet,
Toch is het wel als leeuw bedoeld, maar 'k voel het als bezwaar,
Verloor de leeuw zijn streken niet, dan blijkbaar toch zijn haar,
En 't arme dier zoo zwart te maken, moest men dat nou doen,
Ai glanst het dan in strepen als een welgepoetste schoen,
En dan, nu komt het ergste nog, hot ouderwetsche dier,
Droeg flink en trotsch zijn staart omhoog, vol frisschen moed en fier,
De nieuwe Nederlandsche Leeuw (of is 't niet een leeuwin?)
Loopt droefs henen met de staart tusschen de pooten in,
De oude grimmig fiksche leeuw, helaas, is uit den tijd,
De nieuwe is een toonbeeld van gelaten somberheid,
En verder blijft dit droevig paar daar zwart symbolisch staan,
Als wapen van ons eigen officieele staatsorgaan.
Groote verwoestingen worden aangericht,
HET GEVAAR VERDER GEWEKEN?
Uit Rome wordt ons geseind:
Twee lavastroomen. van een hoogte van
zes voet, vloeien langs de hellingen van den
Vesuvius naar beneden in de richting van
Pompei', verwoesten op hun weg wouden en
wijngaarden en bedreigen verscheidene ste
den. De bewoners hebben Barre en gedeel
telijk Terzigno ontruimd en vluchten in pa
niek naar Torre Annunziata aan de Golf van
Napels. Zij sleepen huisraad en verdere be
zittingen mede. De gloeiende vloeibare steen
is nog slechts op korten afstand van Barre,
zoodat. wanneer niet spoedig de stroom af
koelt, de stad geheel verwoest zal worden. De
lavastroom, die Dinsdag begon, is ondanks
de voorspellingen van deskundigen, dat de
stroom spoedig r ju ophouden, Woensdag
morgen met groote hevigheid en een snel
heid van tien voet per seconde uit den erup
tieven kegel gebarsten. De lava stroomt door
„De vallei van de Hel", en verdeelt zich in
twee takken, waarvan de een onmiddellijk
in de richting van de golf, naar Boscotre
Case. en de andere in de richting van de ste
den langs den spoorweg vloeit.
Onder commando van generaal Taranto
zijn troepen van Torre Annunziata gezon
den naar de bedreigde streek om de orde te
handhaven en de bewoners te evacueeren.
De spoorwegautoriteiten houden een aantal
speciale treinen gereed op de strategische
punten om bijstand te brengen aan de be
woners van de kust en om dezen weg te
halen wanneer het gevaar te groot wordt.
De uitbarsting biedt te Napels een prach
tig schouwspel. De speciale trein, die naar
Terzigno reed en die de autoriteiten vervoer
de bevatte ook een honderdtal touristen, die
van het prachtig schouwspel wilden genieten.
Uit Napels: De leider van het Vesuvius-
observatorium deelt mee, dat in den loop
van Woensdagmorgen de werking van de vul
kaan aanzienlijk is toegenomen. De lava
stroom. welke uit den kleinsten kegel
stroomt, is 20 meter breed en vordert twee
meter per minuut. Zij vult het heele Helledal
en splitst zich dan in twee armen, waarvan
de eenc naar Terzigna vloeit, en de andere,
die over de lava van 1906 loopt, reeds het
lavaveld van Laposecchï bereikt heeft. De
uitbarstingen zijn geweldig, zoowel wat de
kracht als de hoeveelheid gloeiend gesteente
betreft.
Een nader telegram uit Napels meldt:
Naar het schijnt nadert de eruptie van den
Vesuvius het einde. Praciisch is het uitstroo-
men van de lava binnen den krater geëin
digd, daar er geen spoor meer is van een
kokdnd lavameer binnen den eruptieven ke-
geL gelijk dit Woensdagmorgen het geval
was .De vurige stroomen door den Valle del
Inferno komen tot stilstand. Zij gaan nog
slechts langzaam voorwaarts. De explosieve
werkzaamheid van den eruptieven kegel
duurt voort, doch is reeds zeer verminderd.
Intusschen vernamen wij nog, dat de auto
riteiten behalve Barre ook de plaatsen Alino
en Campitello hadden laten ontruimen. De
bisschop van Nola is te Terzigno aangekomen
om de bevolking tot kalmte ie brengen. De
gemeentewouden van Terzigno zijn geheel
door de lava verwoest. De stroom is nog
slechts één Kilometer verwijderd van het
dorp Boscoreale.
Vijf huizen tusschen Aveni en Campitelli
zijn verwoest. De bewoners waren tijdig
gevlucht. Ook het waterreservoir van Terzig
no is vernield, zoodat de stad zonder water is.
Wanneer de stroom nog een weinig verder
trekt, zullen de reservoirs, die de steden
Boscoreale en Torre del Greco van water
voorzien, eveneens verwoest worden,
GEORGANISEERD OVERLEG
VOOR WERKLIEDEN.
HERZIENING DER LOONREGELING?
Wij ontvangen het volgende communiqué:
„Vrijdagmorgen werd ten Raadhuize onder
leiding van Mr. J. Gerritsz de voortgezette
vergadering gehouden van de Commissie van
Overleg voor de Werkliedenzaken van die,
welke op 16 Mei j.l. gehouden werd.
Na de mededeeling van den voorzitter, dat
Burgemeester en Wethouders besloten, in
gevolge uitspraak van die vergadering een
wijziging ter verduidelijking van een der
artt. van het Werkliedenreglement te be
vorderen, werd een voorstel aanvaard om de
bespreking van de circulaire, waarin Burge
meester en Wethouders hun interpretatie
van verschillende artikelen van het regle
ment gaven, niet voort te zetten, maar een
subcommissie te vormen, welke te dezer zake
de Commissie zal adviseeren, welke subcom
missie in onderling overleg terstond werd
samengesteld.
Een voorstel tot herziening van de loon
regeling wordt aan Burgemeester en Wet
houders doorgezonden, opdat zij over de wij
ze van behandeling zullen kunnen beslis
sen.
Aanvaard werden voorstellen tot definl
tieve regeling der schafttijden en tot vast
stelling van een dienstrooster beide van het
Gemeente-Electriciteitsbedrïjf.
Bij de rondvraag werden eenige gestelde
vragen beantwoord of ter behandeling naar
de betreffende dienstcommissie verwezen,
HAARLEM, 5 Juni
Eert mitrailleurtje.
De Fransche „Ligue d'action féminine". een
vrouwenvereenigir.g die zich toelegt op het
verspreiden van de vredesgedachte onder de
jeugd, ageert o.a. ook tegen alle speelgoed
dat oorlogsgedachten kan opwekken, zooals
sabels, geweren, uniformen, looden soldaatjes
en de rest. Zij maakt zich nu, naar ik Ln
Het Volk lees, extra boos over een nieuw stuk
speelgoed dat alle vroegere vondsten op dit
gebied verre overtreft. Het is een mitrailleur
in miniatuur, die precies zoo werkt als een
echte. Het moet dus een knap stukje con
structiewerk zijn. Er is een gebruiksaanwij
zing bij, waarin vermeld wordt als een voor
deel van dit speelgoed, dat het de kinderen
leert om goed te mikken.
Mussolini laat de Italiaansche jeugd voor
den komenden oorlog opvoeden. Over de
Batilla's is al heel wat geschreven. De Ame-
rikaansche jongens krijgen een militaire
opleiding op de .Highschools" van hun
twaalfde of veertiende jaar af in leger
uniform, met geweren van klein modeL
Duitschland specialiseert zich in weerbaar-
heidsvereenigingen.
Tegenover deze buitenlandsche jeugdorga
nisaties stellen de Franschen niet veel, af
gezien dan van bun geweldige bewapening
van leger en vooral luchtvloot. Maar dit
staaltje is toch wel erg typeeiend voor den
geest die onder het tegenwoordige régime
heerscht. Dezer dagen kreeg ik bezoek van
een Franschman die anti-oorlogsman en fel
tegenstander van Poincaré is. Hij verzekerde
mij dat de huidige regeering ontaardt in een
vorm van fascisme dat alleen het etiket mist,
dat zelfs inbreuk maakt op de burgerrechten
van vele tegenstanders, hun de vrijheid van
vergaderen ontneemt en weigert om hun
buitenlandsche paspoorten tc verstrekken.
Hij was hoopvol gestemd door het resultaat
van de Engelsche verkiezingen, dat hij
grootendeels als pen gevolg beschouwde van
den invloed van de Vrouw, die nu ook al
gemeen kiesrecht leeft aan de overzijde van
het Kanaal. Hij zei: Als de Fransche vrouwen
eindelijk het kiesrecht krijgen, zullen zij voor
80 pet. op onze hand zijn en de actie tegen
den oorlog steunen.
Het is mogelijk. Bit optreden van de Ligue
d' action féminine schijnt een staaltje te
zijn van de opvattingen der Francaises. Dc
actie tegeri een stuk speelgoed lijkt een
kleinigheid, maar is in werkelijkheid van
veel belang, omdat het een kenmerkend
détail is dat iedereen opvalt, dat tot ieders
verbeelding spreekt, dat de menschen aan
elkaar oververtellen. Als propaganda middel
heeft zoo'n gevalletje veel meer waarde dan
een lange uiteenzetting over de militaire op
leidingsmethode aan de Amerikaansche
scholen, of een uitvoerige statistiek omtrent
de bewapening in de groote landen.
„Ons ongeluk is", zei mijn Fransche be
zoeker, „dat wij nog steeds geregeerd worden
door oude mannen. Poincaré en zijn ministers
zijn oude rtiannen. die zich aan de baantjes
en het succes vastklampen. Zij zien geen
nieuwe wegen, geen nieuwe middelen meer.
Zij kennen alleen de oude methodes, drijven
die door, trachten ir hun starre conservatis
me door machtspolitiek, door den sterken
vuist te waarborgen, hetgeen zij de veiligheid
des lands noemen. De oude mannen heer-
schen, en de jongeren krijgen geen kans".
Het mitrailleurtje met zijn gebruiksaan
wijzing is daar inderdaad een droevig be
wijs van. Het lijkt haast hopeloos dat in on
zen tijd, vol van moderne opvoedingssyste
men. het nog mogelijk is dat zoo'n stuk
speelgoed met zulk een aanbeveling aan de
markt wordt gebracht.
Het is nu juist twintig jaar geleden dat ik,
zelf toen nog een schooljongen, het toevallig
meemaakte dat een vader met verontwaar
diging een doos looden soldaatjes terugzond,
die aan zijn tienjarigen zoon als verjaar
dagscadeau was gestuurd. Die vader was een
onzer toenmalige Tweede Kamerleden. Ik
vond zijn verontwaardiging wel een beetje
overdreven, maar het geval maakte toch veel
indruk op mij. en ik dacht: Als de menschen
die het land besturen zulke principieële op
vattingen tegen het militarisme huldigen en
practisch doorvoeren, komt er toch wel een
heel nieuwe tijd met heel nieuwe denkbeel
den.
Nu, twintig jaar later, en tien jaar na het
einde van den afgrijselijkste» oorlog dien de
menschheid ooit gekend heeft, prijst een
Fransche fabrikant zijn speelgocd-mitrail-
leurtje aan met de aanbeveling, dat het dc
kinderen leert om goed te mikken! En hij
doet het niet eens uit verwrongen vader
landsliefde, want zijn artikel zal ook in lic-t
buitenland geleverd worden. Hij recomman
deert de ouders in Europa, om hun kinderen
vroeg te leeren hoe zij elkaar moeten ver
moorden.
Dit klinkt kras, maar het is de zoo vaak
erg onaangename waarheid. Die fabrikant
heeft eenvoudig niet de minste verantwoor
delijkheid gevoeld voor wat hij deed. Het liet
hem koud. Hij hoefde immers niet op te voe
den of te regeeren! Dit kon hij wel overlaten
aan de oude mannen, die zich vastklampen
aan hun politieke baantjes, en die er niet
meer zullen zijn als over twintig of dertig
jaar de kinderen, die zoo goed hebben leeren
mikken, als kudden slachtvee in den onder
gang gejaagd zullen worden
Tenzij de jonge menschen bijtijds besef
fen dat zij de leiding moeten nemen, haar
ontrukken aan oude mannen die geen idea
len meer hebben, geen nieuwe middelen meer
kunnen vinden, en het grootste vraagstuk
der wereld, dat van het behoud van den
vrede, steeds weer trachten „op te lossen"
door de domste en ellendigste aller metho
des: door eindeloozc nieuwe oorlogstoerus
ting, ter „beveiliging" van hun land.
Beveiliging!
R.P.