FM ROND DE KABINETSCRISIS. CONFLICT TUSSCHEN B. EN W. EN DE BROCKWAY. 47e Jaargang No. 14126 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Vrijdag 12 Juli 1929 DIRECTEUREN: J. C. PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM. UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER HOOFDREDACTEUR: ROBERT PEEREBOOM ABONNEMENTEN: per week 0-27J4, met Geïllustreerd Zondagsblad ƒ0.32 Per 3 maanden: Haarlem en plaatse», waar een agent gevestigd is (kom der gemeente) 3.57J4. Franco per post door Nederland f 3.87J4. Losse nummers ƒ0.06. Geill. Zondagsblad per 3 maanden f 0-5754, franco per post. Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12 Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810 ADVERTENTIEN: 1—5 regels 1.75. elke regel meer f (L35. Reclames ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbcd 14 regels f 0.6Q, elke rege! meer ƒ0.15. buiten Arrond. dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsdag, Donderdag en Zaterdag) 14 reg. f025. elke regel meer 0.10. uitsl. a contant- Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog 1 400.-. Duim I 250.-, Wijsvinger 1 150.-. Elke andere vinger 1 50.-, Arm- ol Beenbreuk 1 100. DIT NUMMER BESTAAT UIT VEERTIEN BLADZIJDEN EERSTE BLAD Hoe op een rechtsch kabinet wordt aangestuurd. B.enW. hebben stelling genomen tegen nog verdere inkrim ping van de autobusdiensten. ER IS KANS, DAT MAANDAG LIJN I WORDT STILGELEGD. Onze Haagsche correspondent schrijft: Er zijn enkele bladen, die een naam noe men als kabinetsformateur-minister-presi dent van een eventueel in het leven te roe pen, min of meer volkomen parlementair rechtsch kabinet. In rechtsche kringen schijnt een kabinet van linksche of Rcomsch-roode samenstelling niet in aan merking te komen en de rechtsche groe pen hebben de meerderheid. In onze mede- deeiingen van Dinsdagavond hebben wij den naam van den oud-minister, die kans zou maken voor de functie van kabinetsfor mateur niet genoemd. Dat zullen wij ook thans niet doen er is gebrek "aan zeker heid en een teveel aan mogelijkheden. Maar wel willen wij zeggen, dat de naam, dien enkele bladen noemen, de naam van Mr. D. A. P. N. Kooien, oud-voorzitter van de Tweede Kamer, niet de naam is, dien wij hoorden. De heer kooien is ongetwijfeld een zeer bekwaam, ministrabel man, bovendien" een krachtige figuur. Maar de heer Koo ien is, naar velen meenen niet de aangewe zen man tot leiding van een kabinet, dat een flinken democratischen inslag zal moeten hebben, wil de R.K. fractie In haar geheel daaraan haar vertrouwen geven. Het zou ons in het geheel niet verwonderen, wanneer men Mr. J. R. H. van Schaik, R.K. Kamerlid, al is 't dan niet als president, minister zal zien worden. Reeds meer dan eenmaal heeft hij groote kans gemaakt. Hij zou een ge- eigende persoon zijn voor een meer demo cratisch aangelegd ministerie. Bovendien wil het ons voorkomen, dat Mr. Kooien die, na zijn vertrek uit de practische poli tiek, zijn leven anders heeft ingericht per soonlijk het ministerschap niet ambieert, nu hij als commissaris van enkele zeer belang rijke financieel-economische vennootschap pen en als lid van den Raad van State elders belangrijken invloed verkreeg. Opmerkelijk is 't, dat-dc naam van den heer Colijn vrijwel niet genoemd wordt als- kans hebbende voor kabinetsformatie. Wij gelooven, dat dit niet behoeft te verwonde ren: de moeilijkheden voor een samengaan aan rechtschen kant (parlementair óf ex tra-parlementair) zijn al. groot genoeg. En rondom den heer Colijn heeft zich nu een maal een indrukken-complex gevormd, dat die moeilijkheden alleen zou kunnen ver groot en. In de R.K. bladen (wij wezen daarop reeds) neemt men het als vaststaande aan, dat een R.-K. minister-president op komst is. Daarmee worden nu in de pers andere dingen in verband gebracht, die ook even de VOOR DE AGENDA verwijzen wij naar de tweede pagina van dit blad. ZEEMAN DOOR EEN VROUW MISHANDELD. IN ZIJN POLS GESNEDEN. Woensdagnacht kwam zich aan het politie bureau Groote Paauwesteeg te Rotterdam melden de juffrouw J. W. Zij vertelde, vol gens de Tel., dat zij met een zeeman, den 21- jarigen J. J. v. d. H. ruzie had gekregen en dezen-met een broodmes was te lijf gegaan. Zij had den man met het mes eenige sneden over den linkerarm gegeven. Bij onderzoek bleek, dat v. d. H.i aan den linkerpols zeer ernstig was gewond. Enkele pezen waren doorgesneden. De man werd in het zieken huis Cooisingel ter verpleging opgenomen, terwijl mej. W. in arrest werd gesteld wegens het toebrengen van zware mishandelingen. HET AFSCHEID VAN DEN HEER D. BEEN. In ons vorig nummer ^publiceerden wc uit voerige mededeelingen over het aanstaand vertrek van den heer D. Been als leeraar in handenarbeid aan de Rijkskweekschool voor onderwijzers alhier. Hierbij het portret van den vertrekkenden leeraar. PERSONALIA. Voor het eindexamen elecirotechniek aan de Middelbare Technische School te 's Her togenbosch, is geslaagd de heer A. A. M. van Wagenburg uit Haarlem. LUK GEVONDEN NABIJ BARNEVELD Marktbezoekers hebben Donderdagmor gen in de buurtschap Essen, onder de ge meente Barneveld aan den kant van den weg het lijk gevonden van den 31-jarigen landbouwerszoon L. M. De jongeman had den vorigen avond een bezoek gebracht aan zijn in die omgeving wonend meisje. Omtrent de oorzaak van zijn dood verkeert men nog in het onzekere meldt de TeL aandacht verdienen. Wordt weer een Roomsch-Kat-holiek man kabinetsformateur en zou de R.K. fractie in de Tweede Kamer als sterkste fractie der regeeringsmeerder- heid dan op bezetting van het presidium der Tweede Kamer blijven prijs stellen, dan zouden dus drie belangrijke posten door R.K. bezet worden: het minister-president- schap, en het voorzitterschap van de beide Kamers. Dat zou, zoo meent men in Protes- tantsche kringen, wat heel erg „herausfor- dernd" zijn. Daarom wordt nu reeds op zachte manier wel, gelijk niet anders dan betamelijk is tegenover een zoo verdienste lijken grijsaard als baron van Voorst tot Voorst, maar toch niet onduidelijk dezen te verstaan gegeven, dat hij dan goed zou doen als Senaatspresident ontslag te nemen.*) Wie wordt er dan in de Eerste Kamer zijn opvolger? De heer de Vos van Steenwijk moet voor dat ambt, dat vroeger zoowel door zijn vader als door zijn schoonvader is bezet geweest, wel veel gevoelen. En een positie heeft hij ook in den Senaat. In de richting van een rechtsch kabinet, hoe ook van constructie, gaat op het oogen- blik blijkbaar de strooming. Wij moeten er nog op wijzen, dat de kabinetsformateur niet' altijd- persé minister-president behoeft te worden. Wanneer een volledige rechtsche sa menwerking, m krachtige saamgebondenheid op een program, dat vast staat voor het mi nisterie in zee gaat, niet mogelijk zal blij ken, dan is het wellicht mogelijk een over gangstoestand te vinden en met zulk een oplossing houden zich de gedachten óók be zig door een kabinetsformateur, die la ter niet minister-president wordt, een kabi netsformateur, die algeheel buiten de prac tische politiek staat, rechtsche neigingen heeft, en een onaantastbaar hoogstaand mensch is. Deze zou dan een program opstel len kunnen, z ij n program, waarop het ka binet onder ander presidium'zee kan kiezen en daarop, zonder een voorafgaand scherp binden van de groepen, den steun der recht sche fracties zou kunnen verwachten. Wat ten slotte, juist om het gevaar van schip breuk, de moreele saarahoorigheid zou in de hand kunnen werken en een crisis als die bij het gezantschap voorkomen. Als zoodanig wordt thans genoemd de vice-voorzitter van den Raad van State Mr. F. A. C. van Lynden van Sandenburg. De Residentiebode deelt reeds mede, dat baron van Voorst tot Voorst zich niet meer beschikbaar zal stellen voor voorzitter van de Eerste Kamer, maar wel lid der Kamer zal blijven. EEN INBREKER GEVANGEN. NA EEN LANGE ACHTERVOLGING DOOR DE SCHEVENINGSCHE BOSCHJES. Woensdagmiddag omstreeks zes uur werd in de Scheveningsche Boschjes een man door een agent van politie op heeterdaad betrapt op het plegen van openbare schennis der eerbaarheid, meldt het Hbld. De man vlucht te echter en een achtervolging begon, welke niet minder dan drie kwartier duurde. On der tussch en had de man verschillende zilve ren voorwerpen weggeworpen. Nadat de agent drie revolverschoten in de lucht had gelost, is de man aangehouden en overge bracht naar het hoofdbureau van politie. Bij fouilleering bleek hij toen in het bezit te zijn van een portemonnaie, welke ontvreemd was bij een inbraak, in het begin dezer maand gepleegd, in een logement aan de Lange Beestenmarkt in Den Haag. Bij het verhoor, dat den man, een 26-jari- gen zwerver, werd afgenomen, legde hij een volledige bekentenis af.' Er werd in het logement voor ongeveer f 500 aan sieraden buitgemaakt, welke voor een groot gedeelte zijn beleend. Het woord is aan Een onbekend Armenisch dichter: Wacht nooit het gunstig oogenblik af, maar schep het. GESCHIEDENIS. Toen het huwelijk was voltrokken, Barstte de ver„zoening" los, Die het bruidje in ontvangst nam, Lachend met een lieven blos; Vaders, moeders, ooms en tantes, Alles kwam erbij te pas, En de bruigom keek gelukkig. Dat hij ?t zoenoffer niet was; Toen de drukte wat geluwd was. En het klappende geluid, Kwam een vrind uit Insulinde, Van de ouders van de bruid; Toen hij al zijn spreektalenten, Aan een heilwensch had gewijd, Keek hij peinzend naar het bruidje, En zei: Ja, waar blijft de tijd; Kind, ik sta ervan te kijken, Dat jij al volwassen bent, Denk eens aan ik heb je moeder, Nog inlange rok gekend. P. GASUS. BRIAND EN DE V. S. VAN EUROPA. Hij zou plannen gereed hebben. NIET TEGEN DE V. S. VAN AMERIKA GERICHT. Naar aanleiding van de geruchten, die den laatsben tijd de ronde doen omtrent een con ferentie tot voorbereiding van de „Vereenigde Staten van Europa", vindt een artikel over dit onderwerp in de „Oeuvre" vaar welk blad men beweert, dat hotin nog al nauwe rela tie tot Briand staat, veel belangstelling. In dit artikel wordt' gezegd, dat, toen Briand Oostenrijk waarschuwde om niet in Duitsch- land op te gaan, maar in Europa, zijn plan nen om Europa tot een geheel te maken, reeds gereed waren. Hij wilde het is een oude droom van hem liet zoover brengen dat Europa zich als een economische en po litieke eenheid bewust zou worden, alleen om zichzelfs wille en niet gericht tegen iemand anders (bedoeld zijn hier de Vereenige Sta ten van Amerika) Briand heeft zooveel instemmende mede deelingen hieromtrent ontvangen van lan den, die lid zijn van den Volkenbond, dat hij hopen kan de groote lijnen van zijn plan in de a.s. Volkensbondsvergadering uit een te zetten. Het zou in zijn bedoeling lig gen tegen het einde van het jaar een confe rentie te doen plaats vinden, die den eersten grondslag voor een Europeesche organisatie zou moeten leggen. De „Echo de Paris", die eveneens mede deelingen omtrent een dergelijk initiatief van Briand doet, oefent scherpe critïek er op uit. Het blad schrijft, dat Briand alle moeilijkhe den van zijn politiek van Thoiry en Locarno thans overstelpend ziet opdoemen; ter 'eer ste de ontruiming, dan het groote offensief tegen het Fransche leger (hiermee bedoelt het blad de outwapeningsactie) en tegen de bondgenooten van Frankrijk in Midden- en Oost-Europa, onder het voorwendsel van be scherming van de rechten der minderheden. Om zooveel gevaren te bezweren, kan Briand zelfs niet meer op de medewerking van Enge land rekenen. En aangezien Frankrijk al deze offers zal moeten brengen, wil Briand dat thans doen onder het mom, dat deze of fers ter wille van edele idealen worden ge bracht. De bondgenooten van Frankrijk te Warschau en te Praag zullen den raad krij gen, nadat zij door de Fransche politiek zijn verzwakt, hun hoop en kracht te zoeken in een Europeesche samensmelting. Wij hebben dezer dagen reeds medegedeeld dat het de vraag is of de autobuslijn I zal blijven bestaan, omdat er verschil van meening is tussohen het gemeentebestuur en de directie der Brocbway-maatschappij over die lijn. Wij kunnen er nu aan toevoegen, dat het verschil van meening zelfs een conflict geworden is, dat zich niet beperkt tot die eene lijn, maar de geheele exploitatie van de stadsautobussen raakt. Nadat de gemeenteraad de concessie-voor waarden voor de stads-autobuslijnen had op gemaakt. is er heel wat gebeurd. Van den oorspronkelijken opzet een goed communi catie-middel in het leven te roepen voor de buitenwijken der stad is heel weinig over gebleven. Al heel gauw is de directie der Brockway gekomen om te betoogen, dat- de lijnen gewijzigd (die wijzigingen waren bo vendien steeds inkrimpingen!) moesten wor den. omdat zij niet rendeeren. Schoorvoetend hebben B. cn W. daarin toegestemd. Maar bij elke wijziging raakte men verder van den oorspronkelij ken opzet af. De autobussen verdwenen geheel uit het Zijlweg-kwartier, uit de Leidsche Buurt, terwijl ook de bewo ners van de Pijlslaan-omgeving, aan de Leidschevaart en de Boomen-buurt in Haar lem-Noord niet zoo goed bediend werden, als den eersten tijd. Alle lijnen werden in de richting Noord-Zuid geleid, omdat volgens de directie alleen daarmee loonend te exploiteeren was. Voor eenigen tijd werd nog goedgekeurd, dat lijn 1 gedeeltelijk opgenomen werd in den interlocalen autobusdienst Haarlem— IJmuiden. Het eene kwartier reed een bus uit de Zomerluststraat (Bosch en Vaart) naar IJmuiden en het andere kwartier een bus van de Zomerluststraat naar de Olmen- straat (Boomenbuurt in Haarlem-Noord). Maar toen hebben B. en W. gezegd: nu is het uit, van een verdere inkrimping van den dienst willen wij niet weten. Nu is de Brockway toch gekomen met een nieuw verzoek aan B. en W. Dit houdt in om de stadsbussen op lijn 1 te laten ver vallen, zoodat op lijn 1 alleen dc bussen Haarlem—IJmuiden zouden rijden. Dat zou dus een half uur dienst worden die boven dien niet in de Boomen-buurt zou doordrin gen, maar alleen den Schotcrweg passeer- ren. B. en W. hebben pertinent geweigerd tot deze inkrimping mede te werken. Het college eisóht liet behoud van lijn 1 met een kwar tier-dienst. Het conflict heeft zulke afmetingen aan genomen, dat er zeer veel kans is, dat lijn 1 met ingang van Maandag zal worden stil gelegd. De Brockway heeft in verband daar mede reeds 5 chauffeurs tegen a.s. Zaterdag ontslagen, terwijl het voornemen moet be staan op Zaterdag aan nog meer chauffeurs ontslag aan te zeggen. Natuurlijk zullen B. en W. niet zonder meer toelaten dat lijn 1 niet meer zal rijden. Het is aan te nemen, dat het college nu maatregelen zal nemen om de Brockway te noodzaken de verplichtingen die zij bij het aanvaarden der concessie op zich genomen heeft, na te komen. In de concessie-voorwaarden lezen wij o.a.: Art. 43. Vóór den door Burgemeester en Wethouders te bepalen datum zal de ver gunninghouder, ter verzekering van de rich- tige nakoming van de bij deze vergunning gestelde of krachtens deze vergunning nog tc stellen voorwaarden of te geven voor schriften, .ten kantore van den Gemeente- Ontvanger van Haarlem storten een waar borgsom van f 10.000. Burgemeester cn Wet houders kunnen onder nader te stellen voor waarden toestaan dat voor een gedeelte van dat bedrag rentegevende schuldbrieven te hunnen genoegen worden gedeponeerd. Art. 44. Wanneer gedurende den tijd, waar voor deze vergunning loopt de exploitatie gedurende een of meer dagen geheel of ge deeltelijk wordt onderbroken of als de wijze van exploitatie het openbaar verkeer of de publieke veiligheid in gevaar brengt en hier in door tc nemen voorzorgen naar de voor schriften en ten genoegen van Burgemeester oil Wethouders niet wordt voorzien, kunnen Burgemeester en Wethouders onvermin derd de bevoegdheid van den Raad der ge meente in art. 46 vermeld de waarborg som geheel of gedeeltelijk aan de gemeente verbeurd verklaren. Art. 46. De Raad der gemeente behoudt zich de bevoegdheid voor de vergunning te allen tijde in te trekken. 10. bij faillissement van den vergunning houder; 2o. in de gevallen omschreven in artikel 44; 3o. bij niet aanvulling der waarborgsom na oplegging van boeten; en 4o. bij herhaalde overtreding van een of meer der voorwaarden bij of krachtens deze vergunning gesteld. Art. 50. De vergunninghouder moet zich vóór dat met dc exploitatie der lijnen wordt begonnen, schriftelijk tegenover dc gemeen te verbinden, de lijnen gedurende den tijd waarvoor de vergunning is verleend onder de gestelde voorwaarden en bepalingen te exploiteeren, deze voorwaarden en de bepa lingen krachtens deze voorwaarden gesteld na te komen en aan de gemeente alle schade te vergoeden, welke ten gevolge van de niet nakoming door dc gemeente wordt geleden. Zooals men ziet zijn de voorwaarden voor de concessie uitvoerig omschreven. De beide andere autobuslijnen die ge ëxploiteerd worden zijn; 11. Graafschapsstraat (pont Zuider Buiten Spaarne)Spaarnhovenstraat. III. Bakkerstraat, Maasstraat (Haarlem- Noord). De vakorganisatie (de meeste chauffeurs zijn georganiseerd in de Unie, die aange sloten is bij den Centralen Ned. Transport- arbeidrsbond)is ook in deze aangelegen heid nauw betrokken, in verband mot het ontslag van het jjorsonecl. Men kon ons, hangende het conflict met B. en W. nog niet mededeeelen welke maat regelen de organisatie zal nemen. HAARLEM, 12 Juli Een groot journalist. C. P. Scott, sinds 57 jaar hoofdredacteur van de Manchester Guardian, heeft zich op 82-jarigen leeftijd uit de leiding van dit groote Engelsche dagblad teruggetrokken. Misschien had hij dat eerder moeten doen. Er komt een leeftijd waarop men den strijd van heden en toekomst, die de leiding van een dagblad is, aan jongeren moet overlaten, en die leeftijd ligt in alle gevallen op oen la ger punt dan 82. Maar Scott heeft in zijn zoon, die hem nu eindelijk officieel opvolgt, een zoo krachtig voortzetter van zijn welbe- wusten, eerlijken strijd gevonden, dat zijn blad de positie is blijven innemen die het gedurende die halve eeuw in Engeland ver overd had. Een trotschc en nobele positie. Ofschoon provinciaal dagblad is het een der grootste des lands, wordt met dc leidende Londenschc kranten Times, Daily Telegraph, Morning Post in één adem genoemd cn geniet een reputatie van onkreukbaarheid die door geen ander orgaan wordt overtroffen. Dat is C. P, Scott"s werk. Zijn blad is liberaal, maar ook bij zijn politieke tegenstanders heeft het steeds de hoogste waardeering genoten. Het comité, dat Scott op zijn tachtigsten verjaar dag huldigde, stond zelfs onder leiding van een conservatieven oud-minister, Lord Der by. De Telegraaf citeert vanmorgen Scott's kernachtige uitspraak betreffende de taak van oen dagblad. „Het heeft noodzakelijker wijze iets van een monopolie, en zijn eerste plicht is om dc daaraan verbonden verlei dingen te ontgaan. Zijn voornaamste taak is het verzamelen van nieuws. Het zou zijn ziel verliezen als het er niet voor waakte dat dit nieuws nimmer gekleurd is. Commentaar staat vrij, maar dc feiten zijn heilig". Dat is steeds het program geweest van Scott, met die groote toevoeging erbij: Hij vreesde nooit, zijn eerlijke overtuiging te ver dedigen en trotseerde er alles voor, zelfs de vijandschap cn minachting van hen die zijn vrienden waren geweest. Hij riskeerde er zelfs het bestaan van de Manchester Guar dian mee, toen hij in 1899 optrad als verwoed tegenstander van den Boerenoorlog. Zijn abonnés liepen bij tienduizenden cn zijn adverteerders bij honderden weg, en Scott, zelf hoofd-aandcelhoudcr van het blad anders zou hij het zeker als hoofdredacteur afgelegd hebben verloor geweldige som men. Maar hij hield onwrikbaar stand, en toen een groep Zuid-Afrikaansche diamant- mijnmagnaten voor een kolossaal bedrag zijn blad wilde koopen, wees hij hun zwijgend de deur. Veel later erkende men algemeen de nobe le kracht van zijn prachtig standhouden in dien tijd, die bijna hem en de Guardian ge broken had. Hij had zich inderdaad een groot man getoond. Later bleef hij dezelfde moedige strijder, die de heerschende opinies met voeten dorst treden als hij zc verderfelijk achtte. Nauwe lijks was de oorlog ten einde, of hij begon in de toen heerschende sfeer van haat-tegeu- Een kort telegram van Vaz Dias meldt dal hedenmorgen vroeg het pas voltooide remcn-ioat er vlieg tuig „Do. X" zijn ccrsfc proefvlucht heeft ondernomen. Hierboven een foto van het gevaarte in de vliegtuighal Fricanchshafcn. De Do. X biedt plaats aan meer dan 100 passagiers en wordt voortgedreven door 12 motoren. Dc vleugel breedte bedraagt 48- en de hoogte 10 Meter. Linksde chef-constructeur Dornier.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1929 | | pagina 1